پلانکتون

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
پلانکتون‌ها
(در زبان انگلیسی: Plankton)

هر توده‌ای از جانداران (جانوران، گیاهان، آغازیان یا باکتری) که در لجه ی (قسمت بالای) دریا‌ها و اقیانوسها یا آب شیرین زندگی کنند گفته می شود. بنابراین پلانکتونها دسته‌ای از جانداران هستند که بر اساس ویژگی زیست بومی شان طبقه بندی شده اند نه ویژگی فیلوژنتیکی و یا تاکسونومی شان .
فیتوپلانکتون‌ها (Phytoplankton) دسته‌ای از پلانکتون‌ها هستند که قادر به خودپروردگی میباشند. انواع دیگر شامل زوپلانکتون‌ها (پلانکتونهای جانور مانند) و باکتریوپلانکتون‌ها می شوند .
موجوداتی ریز و بسیار حیاتی برای زندگی مرجانها و ماهیان هستند که لایه‌های آبی را در سطح اقیانوسها و دریاها حفط می‌کنند ولی برخی از آنها سمی شناخته می شوند مانند کشند سرخ.

 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=1]اطلاعات اولیه[/h]پروتوزوئرهای آزاد یا مستقل همگی آزادند. عده قلیلی در آب شیرین‌اند ولی اکثر دریازی هستند. بعضی در اعماق دریا می‌باشند و بیشتر نظر به احتیاجی که برای ادامه حیات به اکسیژن و نور خورشید دارند در سطح آب ، در طبقه‌ای که به اسم پلانکتون خوانده می‌شود زندگی می‌کنند. کلمه پلانکتون ، مثل Planet ، از یک ریشه یونانی مشتق می‌شود که معنی می‌دهد Wanderer یا چیزی که از یک محل به محل دیگر حرکت می‌کند.





اندازه این ارگانیسمها از باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک گرفته تا جانوران بزرگتر مثل ماهیهای ژله‌ای ، در حالت کلی پلانکتونها محدود می‌باشند. یعنی اینکه توانایی شنا کردن ندارند و بوسیله موجها و یا جریانات آب انتقال پیدا می‌کنند. پلانکتونها به عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی مناطق غنی از ماهیان مهم از نظر اقتصادی می‌باشند و بقای این مناطق را تضمین می‌کنند.
[h=1]رده بندی پلانکتونها[/h]
  • فیتوپلانکتون: شامل باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک می‌باشند.
  • زئوپلانکتون: شامل جانوران میکروسکوپیک‌اند.
  • ماکروزئوپلانکتون: تخمها و لاروهای بی‌مهرگان و ماهیهای بزرگتر.


 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=1]فواید پلانکتونها[/h]پلانکتونها اغلب به عنوان شاخص سلامت آبی و محیطی استفاده می‌شوند، چرا که دارای حساسیت بالایی نسبت به تغییرات محیط می‌باشند و طول عمر کوتاهی دارند. مثلا فیتوپلانکتونها ، شاخص شرایط غذایی یک محیط می‌باشند به خاطر گرایش زیاد آنها به تکثیر سریع در شرایط مساعد. زئوپلانکتونها شاخص سلامتی مناطق غنی از ماهی هستند چرا که زئوپلانکتونها ، منبع غذایی ارگانیسمهایی مثل ماهیهای کوچک در سطوح غنی و مساعد آب می‌باشند. اخیرا ، تحقیقات سعی دارد که مشخص کند پلانکتونها در شرایط محیطی مختلف چگونه واکنش نشان می‌دهند.
[h=1]فیتوپلانکتونها[/h]مثل گیاهان خشکی ، فیتوپلانکتونها کربن را از طریق فتوسنتز تثبیت می‌کنند و آن را برای سطوح غنی بالاتر قابل دسترسی می‌کنند. فاکتورهای محیطی اصلی که بر روی رشد فیتوپلانکتونها تاثیر می‌گذارند عبارتند از: دما، نور و غذا. رشد فیتوپلانکتونها معمولا با مناطق نوری محدود می‌شود و یا عمقی از آب که نور خورشید بتواند نفوذ کند. محدودیت دیگر برای رشد اینها ، غذا است مثلا نیتروژن و فسفر. فیتوپلانکتونها می‌توانند رشد سریع جمعیت را تحمل کنند که تقریبا هر بهار اتفاق می‌افتد و همزمان با این ، توده‌های جلبکی در حضور مواد غذایی و افزایش دما افزایش می‌یابد.

در حالی که زیاد بودن فیتوپلانکتونها به رشد ارگانیسمهای دیگر در آن منطقه کمک می‌کند. اما مقدار خیلی زیاد فیتوپلانکتونها هم ، می‌تواند به سلامت کل یک منطقه زیستی ضرر بزند. چرا که افزایش جلبک ، باعث مردن بیشتر فیتوپلانکتونها شده و آنها به زیر آب جایی که آنها مصرف می‌شوند، می‌روند و این فرایند مقدار اکسیژن حل شده در آبهای زیرین را کاهش می‌دهد که برای بقای ارگانیسمهای دیگر مثل ماهیها و خرچنگها لازم است.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=2]گروههای اصلی فیتوپلانکتونها[/h]
  • دیاتومه‌ها (شاخه باسیلاریوفیتا)
  • جلبکهای قهوه‌ای- سبز (شاخه کریزوفیتا)
  • جلبکهای سبز (کلروفیتا)
  • جلبکهای آبی- سبز (سیانوفیتا)
  • دینوفلاژلاتها (پیروفیکوفیتا)
  • کریپتومونارس (کریپتوفیتا)
  • میکروفلاژلاتها (اگلنوفیتا ، سینوفیتا)
[h=2]شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها[/h]از شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها در یک منطقه می‌توان افزایش مستعد کلروفیل آن منطقه ، سرعت تولید بیومس اولیه و بقای گونه‌های خاص را نام برد.

 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=1]زئوپلانکتونها[/h]زئوپلانکتونها ، جانوران پلانکتونی هستند که از نظر اندازه از روتیفرهای میکروسکوپیک گرفته تا ماهیان ماکروسکوپیک می‌باشند. گسترش اینها در مناطق مساعد ، بوسیله مقدار شوری محیط ، دما و غذای قابل دسترسی کنترل می‌شود. کوچکترین زئوپلانکتونها ، به عنوان تداوم دهنده چزخه غذایی در آب مشخص می‌شوند، و اغلب به عنوان صیادی از مواد غذایی یک محیط قرار گرفته می‌شوند.

زئوپلانکتونهای بزرگتر ، برای گونه‌های ماهیها و نیز مراحل لاروی همه ماهیها ، غذای مهمی محسوب می‌شوند. آنها همچنین از طریق تولید کنندگان اولیه زنجیره غذایی (فیتوپلانکتونها) ، با ارگانیسمهای سطوح بالاتر آب ، در ارتباط می‌باشند. جمعیت زئوپلانکتونها از مصرف کنندگان اولیه‌ای که فیتوپلانکتونها را می‌خورند و نیز ، مصرف کنندگان ثانویه که از زئوپلانکتونها تغذیه می‌کنند تشکیل شده است.
[h=2]تقسیم بندی زئوپلانکتونها از نظر اندازه[/h]
  • میکروزئوپلانکتون: شامل روتیفرها و پروتوزئرها که معمولا اندازه‌ای کمتر از 200 میکرون را دارند.
  • مزوزئوپلانکتون: شامل لارو دوزیستان و میگوها و ماهیها و زئوپلانکتونهای ژلاتینی مثل ماهیهای ژله‌ای که بزرگتر از 2 میلیمتر می‌باشند.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=2]شاخصهای گسترش زئوپلانکتونها[/h]زئوپلانکتونها ، مثل فیتوپلانکتونها ، شاخصهای عالی از شرایط محیطی می‌باشند چرا که حساس به شرایط کیفی آب‌اند. آنها به مقدار اکسیژن حل شده در آب واکنش می‌دهند و نیز مقدار زیاد مواد غذایی و یا آلودگیهای سمی و غذای کم و حتی صید زیاد ، بر گستردگی اینها تاثیر می‌گذارد. با گسترش زئوپلانکتونها در یک منطقه ، می‌توان افزایش بیومس تولید شده آنها و گستردگی و تنوع گونه‌های آبزی را انتظار داشت.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
پلانکتونها
[h=2]پلانکتونها[/h]پلانکتونها نقش مهمی در چرخش انرژی و مواد در
طبیعت دارند به گونه ای که بدون آنها تداوم حیات
در کره زمین میسر نیست .
پلانکتونهای گیاهی بزرگترین دستگاه فتوسنتز
جذب دی اکسید کربن و رها سازی اکسیژن
را در کره زمین رقم میزنند و از
مهمترین تولید گنندگان اولیه می باشند.

پلانکتونها را براساس اندازه:
1- اولتراپلانكتون (Ultera Plankton) اندازه آنها كمتر از
2 ميكرون (ميكرومتر) است مثل انواع ویروسها و باكتريها .
اين دسته از پلانكتونها را مي توان به دو دسته زير تقسيم نمود:
الف- فمتوپلانكتون (Femtoplankton) كه داراي
اندازه 02/0 تا 2/0 ميكرون مي باشد مثل ویروسها
ب- پيكوپلانكتون (Picoplankton) كه اندازه آنها 2/0 تا 2
ميكرون است مثل باکتریها
2- نانوپلانكتون (Nano plankton) كه اندازه آنها 2
تا 20 ميكرون مي باشد. مهمترين گروههاي توليدات اوليه
يعني 90 درصد از توليدات اوليه در آبهاي اقيانوسي را
نانو پلانكتونها تشكيل مي دهند.
3- ميكروپلانكتون (Micro Plancton) كه داراي اندازه 20
تا 200 ميكرون مي باشد.
پلانكتونهاي گروههای 1 و 2 و 3 عمدتا شامل انواع
فيتوپلانكتونها پروتیست ها که عمل فتوسنتز را انجام داده
و تولید کنندگان اولیه محسوب می شوند.
4- ماكروپلانكتون (Macro Plancton)كه عمدتا
زئوپلانكتون ها هستند مثل شانه دار درياي خزر با
نام علمي Menomyopsis leydiiكه از خانواده كتنوفورهاست.
اندازه آنها 200 تا 2000 ميكرون مي باشد.
5- مگا پلانكتون (Mega plancton)كه اندازه آنها بيش
از 2000 ميكرون مي باشد.


رده بندی پلانکتونها:
فیتوپلانکتون: شامل باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک می‌باشند.
زئوپلانکتون: شامل جانوران میکروسکوپیک‌اند.
ماکروزئوپلانکتون: تخمها و لاروهای بی‌مهرگان و ماهیهای بزرگتر.


فيتوپلانکتونها:


فیتوپلانکتونها، جلبکهای ريزی هستند که اجزاء اصلی
و اولیه زنجيره غذايی دريايی را تشکيل می دهند.
اين گياهان تک سلولی غذای بسياری از گونه های دريايی
را تشکیل داده و نقش مهمی در تنظيم مقدار کربن
اتمسفر ايفا می نمايند. دو نوع اصلی از فيتوپلانکتونهای
بزرگ مثل دياتومه ها (Diatomma) و داينوقلاژله ها
(Dinoflagellates وجود دارند که دو حاصل دهنده و
توليد كننده مهم غذايي در همه نقاط دريايي و اقيانوسي
محسوب مي شوند.

زئوپلانکتون ها :
جانورانی که در آب اقیانوس ها و
دریاچه ها سکونت دارند و فاقد وسیله مقابله
با جریان های انتقالی هستند . زوئوپلانکتون ها در همه
لایه های این مجموعه های آبی تا ژرف ترین
عمق های نمونه برداری شده زندگی می کنند
و پیوند عمده ای میان تولید اولیه و سطوح بالاتر
تغذیه شده شکل می دهند .

بسیاری از زئوپلانکتون ها از توان شنا کردن بالایی
برخوردارند و ممکن است ده ها یا صدها متر به طور عمودی
جابه جا شوند ،اما حتی این شناگران خوب نیز نمی توانند
موقعیت خود را در برابر حرکت توده های بزرگ آب نگاه دارند .
زئوپلانکتون ها به گروه های عملکردی گوناگونی تقسیم می شوند .

از جمله شکل های آن مروپلانکتون ها که بخشی از
عمر خود را در ته آب می گذرانند،و شامل نوزاد
کرم های دریایی ،نرم تنان ،سخت پوستان ،خارپوستان،
حتی حشرات و نیز تخم و نوزاد بسیاری از ماهیان هستند.

هولوپلانکتون ها اساسا همه عمر خود را در آب می گذرانند .
نمونه های آنها عبارتند از: پیکان کرمها ،پرپایان،
پوشش دارن پلانکتونی ،خرطوم داران و بسیاری از پاروپایان.

منابع:
http://www.fauna.is/picture2e.asp?ID=1448
http://earthobservatory.nasa.gov/Features/Phytoplankton/page2.php
http://www.davidsuzuki.org/blogs/science-matters/2010/08/declining-phytoplankton-another-sign-of-climate-catastrophe
/http://mahishenasi.blogfa.com/cat-37.aspx
http://www.mainevlmp.org/wp/?page_id=132
http://www.ecy.wa.gov/programs/wq/plants/management/joysmanual/secchi.html
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=3]زي شناوران ( پلانکتون ها )[/h]
_ زي شناوران ( پلانکتون ها )
موجودات زنده ريزي هستند که به دليل نداشتن اندام حرکتي کامل به وسيله جريان آب جابه جا مي شوند .تغذیه ماهی کپور نقره اي به ميزان 100 % و کپور سر گنده به ميزان 70 % و کپور معمولي به ميزان 50 % در نتيجه تغذيه اي از زي شناوران مي باشد پلانکتونها به دو گروه عمده تقسيم مي شوند:

1 ـ زي شناوران گياهي ( فيتو پلانکتونها Phyto plankton )

مهمترين موجودات زنده در استخرهاي پرورش ماهي مي باشد اندازه آنها بين 5 تا 100 ميکرون مي باشد و با تمام سطح بدن خود نور آفتاب ر ا جذب و فتو سنتز انجام مي دهند درون آب به صورت دسته جمعي تشکيل خوشه ويا رشته داده و زندگي مي کنند . بيشتر زي شناوران گياهي مورد تغذيه کپور نقره اي قرار مي گيرد .

مهمترین زی شناوران گیاهی در استخر های پرورش ماهی شامل:

1. کلامیدو موناس ها (باعث رنگین شدن آب می شوند)
2. پرگنه گونیوم
3. پرگنه اوردینا (مخصوص آب شیرین)
4. پریدینیوم
5. سراتیوم
6. اوگلنا(در آبها کثیف و نیز آبهای شیرین وجود دارد)
مختصري در مورد زي شناوران گياهي (به عنوان توليد کنندگان اوليه استخرها)

زي شناوران گياهي با کود دهي افزايش مي يابند که تأثيرات زير را به همراه دارند:

1 ـ با انجام فتوسنتز توليد کننده اکسيژن هستند .
2 ـ به طور مستقيم موردتغذيه فيتوفاگ(کپور نقره ای) قرار مي گيرد .
3 ـ زئو پلانکتونها ( زي شناوران جانوري ) از آنها تغذيه مي کنند .
اما اگر توليد آنها تحت کنترل نباشد ممکن است شکوفا شده و مشکلاتي ايجاد نمايند .

شکوفايي فيتوپلانکتونها

يعني توليد بيش از حد زی شناوران گیاهی در استخر که منجر به مشکلات زير مي شود :
1 ـ اشباع شدن اکسيژن : با فعالیت زی شناوران گیاهی در روز تولید اکسیژن به شدت بالا رفته که موجب ايجاد استرس مي شود اگر فيتوفاگ در اکسيژن اشباع قرار گيرد دچار عارضه بيرون زدگي چشم مي شود .
2 ـ لايه بندي اکسيژن : در صورت اشباع شدن اکسيژن با پايين رفتن از سطح آب تا عمق يک متري ، ميزان اکسيژن به صفر مي رسد و ماهي مجبور به آمدن در سطح مي شود که منجر به ايجاد استرس مي شود .
3 ـ لایه بندي دما : با اشباع شدن اکسيژن و کم شدن شفافيت آب نور خورشيد از اين لايه نمي گذرد و لايهاي پايين به دليل عدم تابش نور خورشيد حرارت خود را از دست داده و سرد مي شود که موجب ايجاد استرس مي گردد .
4 ـ کاهش اکسيژن : شکوفايي زي شناوران گياهي موجب کاهش اکسيژن در شب خواهد شد زيرا صرف تنفس زي شناوران، ماهيها و تجزيه زي شناوران گياهي مرده و نیز تجزيه سم هاي توليد شده مي شود

راههاي مقابله با شکوفايي پلانکتونها

1 ـ تخليه آب استخر از سطح تا عمق 20 سانتي متر.
2 ـ تأمين کسري آب استخر.
3 ـ با هوادهي لايه بندي اکسيژن و دما اصلاح گردد.
4 ـ تا عادي شدن شرايط از کودهي و غذادهي خودداري شود.
5 ـ دليل شکوفايي مشخص و اصلاح شود.

علائم وجود فيتوپلانکتونها مضر

v کاهش شفافيت آب بدون کودهي در زماني که رنگ آب به سبز متمایل به آبي تغيير کرد.
v تلفات فيتوفاگ و بيگ هد در هنگام ظهر.
v بوي تعفن ماهي در زماني که تازه مرده باشد .
v رنگ قرمز آب و کف سطحي ( کف نشان دهند ه مردن زي شناوران گياهي است ).
براي مقابله با زي شناوران گياهي مضر در صورتي که PH کمتر از 8 باشد مي توان با افزودن آهک اين مشکل را حل نمود . معمولأ زمان ظهور فيتو پلانکتوهاي مضر اواخر بهار(با گرم شدن هوا) و اواخر شهريور (با خنک شدن هوا) مي باشد .

2 ـ زي شناوران جانوري ( زئو پلانکتونها Zoo plankton )

موجودات ريزداخل استخر که از باکتري ها ، زي شناوران گياهي و بقاياي مواد آلي گياهي و جانوري تغذيه مي کنند که به سه دسته عمده تقسيم مي شوند .
الف ) روتيفرها ( آبگردانها ) : مهمترين غذاي لارو ماهيها مي باشد و به همراه انواع پروتوزوآها (مانند پارامسی ها) جزء زی شناوران بسیار مطلوب محسوب می شوند .
ب) دافني ها ( خاکشي ها ) : مورد تغذيه ديگر زي شناوران جانوري کپور معمولي و سرگنده قرار مي گیرد. این دسته جزء زی شناورانی که نه خوب هستند و نه بد رده بندی شده اند.
ج ) سیکلوپس ها (پاروپايان ) : به دليل پوسته سخت و ناقل بودن انگل ها به عنوان دشمن لارو ماهيها محسوب مي شوند و در واقع جزء زی شناوران بسیار بد و نا مطلوب می باشند.
زي شناوران جانوري به دليل تغذيه از زي شناوران گياهي به نوعي رقيب فيتوفاگ(کپور نقره ای) هستند که براي جلوگيري از بروز اشکال تعدادی کپور سر گنده به استخر اضافه مي کنند .
 
بالا