پالس اكسيمتري: علائم حياتي پنجم
پالس اكسيمتري ( ارزيابي از نظر هيپوكسي
روشي براي تعيين هيپوكسي در بيماران است و درصد هموگلوبين اشباع شده با اكسيژن را نشان ميدهد.
پالس اكسيمتري: بررسي غيرتهاجمي اشباع اكسيژن شرياني مي باشد كه از طريق اتصال يك گيره يا پروب به لاله گوش يا انگشت بيمار ممكن ميگردد. درصد بيان شده در واقع نسبت اكسيژن به هموگلوبين است.
پالس اكسيمتر Pulse Oximeter: دستگاهي است كه براي اندازه گيري ميزان هموگلوبين اشباع با اكسيژن بكار ميرود و يك وسيله غيرتهاجمي ميباشد كه براي مانيتورينگ ممتد غيرتهاجمي اشباع اكسيژن عملي هموگلوبين شرياني (PR و SPO2) در بيماران بزرگسال ، اطفال ، شيرخواران و نوزادان درمحيط هاي بيمارستان ، درمانگاهها ، آمبولانس ها ومنزل بكار مي رود.
پالس اكسيمتر يك پروب حساسه و يك مانيتور با يك صفحهي ديجيتال دارد. حسگر شامل دو ديود منتشر كننده ي نور و دو سنسور است.
يكي از ديودها نورتقريباً قرمز، يعني طول موج مخصوص هموگلوبين داراي اكسيژن (هموگلوبين اشباع) را منتشر ميكند، ديود ديگر نور مادون قرمز، يعني طول موج مخصوص هموگلوبين بدون اكسيژن (هموگلوبين غير اشباع) را منتشر مي كند.
هر كدام از دو نوع هموگلوبين ميزان خاصي از نور منتشر شده را جذب ميكنند و از رسيدن آن به سنسور مربوطه جلوگيري ميكنند. اگر نور كمتري به سنسور برسد به اين معني است كه ميزان بيشتري از هموگلوبين مربوطه درخون وجود دارد. سپس دستگاه پالس اكسيمتر نسبت نور تقريباً قرمز و مادون قرمز دريافت شده را محاسبه ميكند تا درصد اشباع اكسيژن ( (SaO2 را مشخص كند.
گيرهي پروب حساسهي پالس اكسيمتر تا اندازهاي شبيه گيرهي لباس است. گيره ي پروب حساسه را بر روي نوعي بستر مويرگي محيطي مانند نوك انگشت دست، نوك انگشت پا، لاله ي گوش يا روي پل بيني بيمارمي توانيد وصل كنيد. در شير خواران ميتوانيد حسگر را به دور پاشنهي پا پيچيده و با نوار محكم نمائيد.
پالس اكسيمتر اشباع اكسيژن خون شرياني را اندازهگيري مي كند لذا پروب بايد در ناحيهاي قرار گيرد كه نور از طريق جريان خون شرياني تابانده شود.
از آنجايي كه هموگلوبين 98% اكسيژن را درخون حمل مي كند و پلاسما تنها 2 درصد آن را به همراه ميبرد، پالس اكسيمتري به شكل صحيح ميزان اكسيژن رساني محيطي را تجزيه و تحليل مي كند. اگراندازه گيري اكسيژن با پالس اكسيمتر بدرستي صورت گرفته باشد،اشباع اكسيژن خوانده شده ،حداكثر2 درصد بامقدارخوانده شده در ABG اختلاف خواهد داشت ( البته وقتي كه اشباع اكسيژن بين84 تا 98 درصد باشد ).
دستگاه پالس اكسيمتر ميزان اشباع اكسيژن هموگلوبين را در بافتهاي محيطي اندازهگيري نموده و درجه اشباع اكسيژن را در خون بيمار نشان ميدهد.
اين دستگاه بصورت قابل اعتمادي وضعيت قلبي تنفسي بيمار را نشان ميدهد چرا كه مي تواند به شما بگويد كه چگونه عروق محيطي در سيستم گردش خون بيمار اكسيژنگيري ميكنند . همچنين كيفيت وتأثير مداخلات شما را مانند اكسيژن درماني، دارودادن، ساكشن كردن و كمكهاي تنفسي تعيين ميكند.
مثلاً در هواي اتاق عدد مربوط به بيمار 92% است. بعد از دو دقيقه اكسيژن درماني با جريان و غلظت بالا به 99% ميرسد و يك بهبود قطعي را نشان مي دهد.
پالس اكسيمتر اغلب سريعتر از ارزيابي فشار خون، نبض و تنفس مشكلات موجود در اكسيژن رساني را نشان ميدهد.
پالس اكسيمتر ابزار مناسبي است كه ميتواند هيپوكسي را پيش از بروزعلائم و نشانههاي آن تشخيص دهد و علاوه بر تشخيص هيپوكسي ابزار مناسبي براي پايش كارآيي لوله هوايي و اكسيژن درماني به منظورتشخيص بهبودي يا بدتر شدن بيمار نيز محسوب ميشود.
به عنوان مثالي از كارآيي پالس اكسيمتر به عنوان يك ابزار پايش، بيماري را ذكر ميكنيم كه دچار نشانههاي واضحي در ديسترس تنفسي است و حين اين كه همكارتان او را براي تجويز اكسيژن به وسيله ماسك يك طرفه آماده ميسازد، شما به او پالس اكسيمتر وصل مي كنيد. پالس اكسيمتر عددSpo2 %82 رانشان ميدهد كه حاكي از هيپوكسي شديد است. به دنبال استفاده از ماسك يك طرفه باجريانlpm 15 ، عدد پالس اكسيمتري افزايش مييابد. پس از 10 دقيقه تجويز اكسيژن Spo2 بيمار به %99 مي رسد. درصدهاي پالس اكسيمتر، بهبودي قابل توجه وضعيت بيماررانشان مي دهند. ازطرفي اگر Spo2 بيماري كه تحت ماسك يك طرفه قرار دارد، %93 بوده و در حال افت باشد، يعني وضعيت بيمار بدتر شده وممكن است براي حفظ يا افزايش سطح اكسيژناسيون نيازمند استفاده از ونتيلاسيون با فشار مثبت باشد.
يك نكته: اگر بيمار مدتي است كه تحت ماسك يك طرفه با فشار lpm 15 قراردارد و عدد پالس اكسيمتر او نزديك %95 يا كمتر است، اين وضعيت نيز بيانگر هيپوكسيك بودن بيمار است. احتمال ميرود كه با برداشتن ماسك، عدد پالس اكسيمتر به سرعت كاهش يابد.
Spo2 معادل %90، هيپوكسي قابل توجه را نشان مي دهد.
پالس اكسيمتر درصد هموگلوبين اشباع شده با اكسيژن را به صورت Spo2 % نشان ميدهد كه حاكي ازمقدارخوانده شده به وسيلهي پالس اكسيمتراست. مقدار طبيعي آن براي شخصي كه درهواي اتاق نفس ميكشد%Spo2 99-97 است. درصد پالس اكسيم%D