1-تاريخجه :
اولين بار فكر استفاده از لنزهاي تماسي بر روي قرنيه توسط Gale zowsky در سال 1886 مطرح شد، به طوريكه پزشك مذكور براي جلوگيري از عفونت و كاهش درد بعد از عمل در بيمارانيكه تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار مي داد، از ديسك هاي ژلاتيني آغشته به داروي كوكائين و جيوه تصفيه شده استفاده مي نمود. بعدها محققين مختلف متوجه شدند كه عيب انكساري نزديك بيني در بيماران نزديك بين و مشكلات ديد در بيماران مبتلا به قوز قرنيه را مي توان با لنزهاي تماسي اصلاح كرد. بالاخره با گذشت زمان و پيشرفت تكنولوژي لنزهاي تماسي به شكل امروزي در دسترس قرار گرفتند.
2-انواع لنزهاي تماسي
بسته به ماهيت ماده مصرفي درساختمان لنز، لنزهاي تماسي به دو دسته : لنزهاي تماسي سخت و لنزهاي تماسي نرم تقسيم مي شوند. لنزهاي تماسي سخت : سالهاي متمادي لنزهاي تماسي قرنيه اي سخت از ماده اي بنام پلي متيل كرپلاست ساخته مي شدند اين مواد آب را به خود جذب نمي كنند و نسبت به اكسيژن نيز نفوذناپذير هستند. امروزه تا حدود زيادي به جاي اين گونه لنزهاي سخت از لنزهاي سختي كه نسبت به اكسيژن نفوذپذيري زيادي دارنداستفاده مي شودو اين دسته از لنزهاي سخت را تحت عنوان "لنزهاي سخت نافذ گاز " مي نامندو بيشترين مورد استفاده اينگونه لنزها در بيماراني است كه مبتلا به قوز قرنيه بوده و يا مبتلا به آستيگماتيسم بالايي هستند. در اين لنزهاي سخت نافذ گاز 90% اكسيژن مورد نياز قرنيه انسان از طريق انتقال اكسيژن توسط لنز تماسي تامين مي شود. لازم به ذكر است كه قرنيه انسان يك عضو بدون رگ خوني است و اكسيژن مورد نياز خود را عمدتا مستقيم از طريق هوا دريافت مي كند. لنزهاي تماسي نرم : اين دسته از لنزهاي تماسي به علت اينكه آب را به خود جذب مي كنند نر م مي باشند، ولذا پذيرش آن از سوي بيماران بيشتر و راحت تراست از جمله اين دسته لنزها لنزهاي نرم رنگي است. از آنجايي كه نياز به دور و سازگاري با لنز طولاني نيست و سريعا بيماران به آن عادت مي كنند. بنابراين خطري كه در اينگونه موارد بيماران را تهديد مي كنداين است كه مكررا مشاهده مي شود كه بدون توجه به ويژگي ليز تماسي و بدون داشتن اطلاعات كافي در مورد طرز نگهداري لنزافراد مستقيما بدون توصيه پزشك متخصص با مراجعه به عينك سازان و يا مغازه هايي كه لوازم بهداشتي مي فروشند اقدام به تهيه لنزهاي رنگي نرم مي كنند كه نتيجه آن ابتلا به عوارض جدي و خطرناكي مانند زخم قرنيه است كه مقصر اصلي آن خود فرد استفاده كننده از لنز مي باشد. نكته اي كه بايد استفاده كنندگان لنز نرم به آن توجه كنند. به علت خصو صيات جذبي لنزهاي تماسي نرم، استفاده كننده لنز بايستي به اين نكته توجه داشته باشد كه زماني كه لنز روي چشم مي باشد از داروهاي چشمي خاصي مانند قطره هايي كه از نوع سوسپانسيون هستند و يا قطره چشمي اپي نفرين و يا برخي از داروهاي خوراكي خود سرانه استفاده نكنند. زيرا اينگونه داروها سبب رنگ پذيري لنز تماسي نرم مي شوند و بايستي قبل از اينگونه داروها پزشك خود را مطلع سازند.
آيا لنز تماسي روي چشمي را در تمام افراد مي توان استفاده كرد؟
گذاشتن لنز روي چشمي در تمام افراد امكان پذير نيست و قبل از گذاشتن لنز تماسي بايد مسائلي را در نظر داشت. اولين مسئله، تمايل خود فرد براي استفاده از لنز است در صورتيكه ممانعتي براي استفاده از لنز در فرد وجود نداشته باشد. گاهي اوقات افرادي هستند كه شئي خارجي ( لنز تماسي) را در روي قرنيه چشم تحمل نمي كنند.
نكات مهمي كه در استفاده افراد از لنز تماسي مهم مي باشند عباتنداز :
1-محل سكونت فرد و دسترسي وي به چشم پزشك در مواقعي كه مشكل حادي براي فرد ايجاد شده باشد.
2-توانايي فرد در نگهداري لنز مهم است مثلا افراد مسن، توانايي گذاشتن و برداشتن لنز را ندارند.
3-شغل فرد و محيط زندگي فرد در استفاده از لنز تماسي اهميت دارد. زندگي در محيط هايي كه گرد و خاك وجود دارد، وجود دود، هواي بسيار سرديا بسيار گرم و نيز كمي تراكم اكسيژن مثلادر مناطق كوهستاني را بايد در نظرداشت.
آيا استفاده كنندگان لنز تماسي از همان روز اول استفاده از لنز مي توانند به راحتي بدون احساس ناراحتي از لنز استفاده نمايند؟
توجه به اين مسئله مهم است. زيرا قرنيه انسان يك عضو بسيار حساسي است. براي اكثر ما اين مسئله پيش آمده است كه جسم خارجي ريزي كه بطور اتفاقي وارد چشم ماشده است نمي توانيم حتي براي چند دقيقه نيز تحمل نكنيم. بنابراين استفاده كنندگان از لنز بايستي به اين موضوع آگاهي داشته باشند و مطمئن باشند كه به مرور قرنيه و پلك ها به وجود لنز عادت خواهند كرد. گاهي اوقات لازم است در اوايل براي عادت كردن افراد به وجود لنز از برنامه مشخصي در روز استفاده شود.
موارد استفاده اصلي از لنزها تماسي روي چشمي كدامند؟
كاربرد اصلي لنزهاي تماسي روي چشمي در اصلاح خطاهاي انكساري چشم است. انگيزه اصلي واوليه در بسياري از بيماران مسئله زيبايي و رهايي از عينك است ولي در بيماراني كه در اثر آب مرواريد و يا به هر علت ديگري فاقد عدسي چشم مي باشند و همچنين در افراديكه نزديك بيني خيلي شديد دارند علاوه بر زيبايي ( بخاطر اينكه ضخامت شيشه عينك مورد استفاده در اين بيماران خيلي زياد است) بهبود دقت بينايي با لنز تماسي انگيزه ديگري است.
مهمترين موارد استفاده از لنزهاي تماسي عبارتنداز :
1-قوز قرنيه : بيماري است كه بنا به دلايلي كه كاملا شناخته شده نيست فرد مبتلا دچار برآمدگي غير طبيعي قرنيه مي شود كه اين حالت سبب ايجاد آستيگماتيسم بالا مي شود. و مدتهاي طولاني افراد مي توانند با لنز تماسي سخت ديد مناسبي داشته باشند.
2-افرادي كه دچار نامنظمي سطح قرنيه هستند مثلا در اثر ضربه قديمي
3-افرادي كه تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار گرفته اند و بهر علتي از ليز داخل چشمي در آنها استفاده مي شده است مي توان از لنز تماسي استفاده نمود. اين مسئله مخصوصا در نزداطفالي كه تحت عمل جراحي آب مرواريد يك طرفه قرار مي گيرند روش مفيدي است.
4-اصلاح عيوب انكساري چشم مانند : نزديك بيني، دور بيني، آستيگمات، پير چشمي
5-استفاده درماني از لنز تماسي در بيماريهاي قرنيه چشم مانند : افرادي كه دچار زخم هاي طول كشيده قرنيه هستند طبق نظر پزشك متخصص ممكن است جهت تسريع ترميم زخم از لنز تماسي نرم استفاده نمود.
مواردي كه استفاده از لنز تماسي در آنها بايستي با احتياط استفاده شود :
بعضي از بيماريهاي چشمي و يا برخي بيماريهاي غير چشمي وجود دارد كه استفاده از لنز در اينگونه موارد بايستي با احتياط صورت گرفته و يا گاهي حتي نبايد از لنز استفاده شود.
بيماريهاي چشمي كه استفاده از لنز را محدود مي نمايند عبارتند از :
1-افرادي كه مبتلا به چشم خشك هستند
2-بيماران مبتلا به بيماريهاي لبه پلك مانند بلفاريت
3-افرادي كه مكررا دچار عفونت جشمي مي شوند از جمله تب خال چشم
4-افرادي كه در آب و هواي خيلي خشك زندگي مي كنند.
برخي از بيماريهاي غير چشمي كه استفاده از لنز را دچار اشكال مي كنند عبارتند از :
بيماري قند،
پركاري غده تيروئيد،
بيماريهاي دست و دهان مانند تب خال به علت تماس دائم دست و چشم،
افرادي كه داراي زمينه حساسيت و آلرژي هستند
و بالاخره افرادي كه مبتلا به بيماري آكنه روزا هستند. از اين جمله مي باشند.
استفاده كنندگان از لنز در نگهداري از لنز وكاهش عوارض چشمي ناشي از آن بايد به چه نكاتي توجه كنند؟
شكي نيست كه عوامل مخرب در لنزهاي روي چشمي علاوه بر اينكه سبب از بين رفتن خود لنز تماسي شده و بار اقتصادي براي بيمار ايجاد مي كنند. مي تواند صدمات مهمي در روي قرنيه و ملتحمه افراد استفاده كننده شود. با گذاشتن لنز تماسي روي چشمي، حالت طبيعي قرار گرفتن اشك و اكسيژن در سطح قرنيه و ملتحمه ازبين مي رود و چشم با شرايط جديدي مي بايد تطابق پيدا كند. به هر حال اولين قدم، استفاده از لنز مناسب روي چشمي است. و با دادن لنز مناسب روي چشمي اشك و اكسيژن كافي به سطح قرنيه خواهد رسيد و عوارض به حداقل مي رسد. ولي آيا اگر بيماري لنز مناسب روي چشمي داشته باشد ديگر هيچگونه مشكلي براي وي به وجود نخواهد آمد؟ جواب اين سئوال اين است كه، حتي با داشتن يك لنز مناسب روي چشمي هم امكان ايجاد عوارض چشمي به دليل عدم نگهداري صحيح آن وجود دارد. بنابر اين بايستي تمامي استفاده كنندگان لنز از اين موضوع اطلاع كافي داشته باشند. در سطح لنز مانند شيشه پنجره ممكن است موادي تجمع پيدا نمايد مانند آلودگيهاي ميكروبي، تجمع چربي رسوبات دارويي و غيره بنابراين بايستي استفاده كنندگان لنز تماسي روي چشمي روش صحيح تميز نمودن لنز را بدانند در اين جهت به ذكر انواع محلولهاي مراقبت از لنز وروشي صحيح مي پردازيم.
● انواع محلول‌های ضدعفونی‌کننده، پاک‌کننده و شستشودهنده
▪ محلول سالین: این محلول برای شستن و نگهداری لنز تماسی است به شرط اینکه از حرارت یا اشعه ماورای بنفش برای ضدعفونی کردن لنز تماسی استفاده نمایید.هیچ‌گاه از سالین برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن لنز استفاده نکنید.چنانچه از قرص‌های آنزیمی و یا وسایل ضدعفونی‌کننده هم استفاده می‌کنید نیاز به محلول نرمال‌سالین دارید.
▪ ماده پاک‌کننده روزانه: این محلول برای پاک کردن لنز تماسی است.باید چند قطره از آن را روی کف دست‌تان گذاشته و با احتیاط لنز را بسایید. این کار را معمولاً باید حدود ۲۰ ثانیه ادامه داده و مطمئن شوید هر دو سمت آن تمیز شده است. پس از این مرحله از محلول‌های دیگر برای شستشو و ضدعفونی استفاده نمایید.
▪ محلول‌های چندمنظوره: از محلول های چند منظوره برای پاک کردن، شستشو، ضدعفونی کردن و نگهداری لنز استفاده می‌شود.تمام این کارها با یک محلول انجام می‌شود.می‌توان لنزها را در جا لنزی تمیز با همین محلول نگهداری کرده و در زمان استفاده، لنز را با همین محلول شسته و در چشم گذاشت.
▪ محلول هیدروژن پراکسید: از این محلول برای پاک‌کردن، ضدعفونی، شستشو و نگهداری لنز استفاده می‌شود.با این محصول ابتدا لنز را در سبد خاصی قرار داده و آن را می‌شویید سپس سبد را در ظرف مخصوص قرار داده و آن را از این محلول پر می‌کنید تا لنز تمیز شود.محلول‌های هیدروژن پراکسید حتماً باید خنثی کننده داشته باشند که یا در خود محلول وجود دارد یا به‌طور جداگانه به‌صورت قرص خنثی‌کننده استفاده می‌شود تا هیدروژن پراکسید تبدیل به آب شود و واکنش‌های حساسیتی ایجاد نکند.پس از درآوردن لنز از محلول هیدروژن پراکسید، لنزتان را با محلول دیگری بشویید و داخل چشم بگذارید.
▪ وسایل پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده: از این محلولها در وسایل پاک‌کننده از امواج اولتراسوند و در وسایل ضدعفونی کننده از امواج ماورای بنفش یا حرارت استفاده می‌کنند.برای استفاده از این روش ابتدا لنز را شسته و در این وسایل قرار دهید، سپس با محلول پر کرده و آن را روشن کنید تا لنز شما پاک و ضدعفونی شود.
▪ پاک‌کننده آنزیمی: این محلول‌هابرای شستن پروتئین‌ها از لنز استفاده می‌شوند.معمولاًٌ هفته‌ای یک‌بار از این آنزیم‌ها استفاده می‌شود.برای استفاده از این روش ابتدا لنزتان را پاک کرده و بشویید.برای استفاده از این روش جا لنزی‌تان را با محلول خود پر کنید و سپس یک قرص آنزیمی داخل آن بیندازید سپس صبر کنید تا حل شود و بعد لنزتان را در جا لنزی قرار دهید.لنز باید معمولاً ۱۵ دقیقه در این محلول بماند.سپس با محلول دیگری آن را ضدعفونی کنید.
▪ پاک‌کننده پروتئین: برای از بین بردن پروتئین‌های رسوب کرده روی لنز و به‌صورت روزانه استفاده می‌شود.ابتدا لنزتان را تمیز کرده و شستشو دهید. سپس جا لنزی‌تان را با محلول چند منظوره پر کرده و یک قطره از محلول از بین برنده پروتئین روزانه به آن اضافه کنید و لنزتان را به روش معمول ضدعفونی نمایید.
▪ قطره: از قطره‌ها برای نرم کردن چشم و مرطوب نگه داشتن سطح چشم و لنز تماسی استفاده می‌شود.
▪ محلول‌هایی برای چشم‌های حساس: اگر به محلول‌های لنز واکنش‌های آلرژیک نشان می‌دهید و علایمی مانند خارش، اشک‌ریزش، احساس جسم خارجی، قرمزی و ترشحات پیدا می‌کنید حتماً به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.توجه داشته باشید نگهدارنده تیمرسال در ۱۰درصد افراد باعث چنین واکنش‌هایی می‌شود که اگر علت علایم حساسیت به آن شناخته شود می‌توان از محلول‌های بدون تیمرسال استفاده کرد.محلول‌های هیدروژن پراکسید به علت داشتن خنثی کننده معمولاً ایجاد ناراحتی نمی‌کنند.
روشهاي پاك كردن و ضدعفوني كردن لنزهاي سخت :
پاك كردن و ضدعفوني كردن لنزهاي سخت نسبتا ساده تر از لنزهاي نرم است چون معمولا رسوبات نمي توانندچسبندگي به سطح لنز پيدا كنند. از سه روش زير مي توان استفاده كرد :
1-روش مكانيكي باماليدن : دراين روش چند قطره، دو پاك كننده در داخل لنزريخته و با انگشت سبابه و شست لنز را مالش مي دهيم. اين روش خوبي است ولي اشكال آن احتمال ايجاد افزايش در سطح لنز است. 2-روش اولتراسوند كه توضييح داده شد. 3-روش هيدروليكي : در اين روش لنز را در ظرف مخصوص سوراخ داري كه در دو پاك كننده غوطه ور است قرار مي دهيم و با چرخش اين ظرف مايع پاك كننده از فضاي سوراخ دار به داخل لنز وارد وخارج مي شود و به اين ترتيب سبب پاك شدن لنز مي شود.
محلولهاي توأم : با توجه به اينكه استفاده از چند محلول جداگانه براي استفاده گنندگان لنز و به خصوص افرادي كه اطلاع كافي ندارند بسيار سخت است. جهت سهولت كار ازچند محلول ذكر شده به صورت يكجا محلولها توأم تهيه شده است كه از نمونه هاي آن محلول توتال، محلول هيردوكرو محلول بوش اندلامب( Bausch & Lomb) مي باشد، كه يكي قدرت پاك كنندگي و نگاهدارنده را دارا مي باشند. البته قابل ذكر است كه اين محلولها داراي مواد نگهدارنده همراه بيشتري بوده و قدرت ضد عفوني كننده كمتري دارند.
چند نكته مهم و قابل توجه استفاده كنندگان لنز تماسي :
1-هرگز از آب معمولي جهت شستشوي لنز استفاده ننمائيد. زيرا خطر آلودگي ميكروبي لنز و در نتيجه ايجاد عفونت و زخم قرنيه وجود دارد.
2-به هيچ وجه از مواد شوينده مورد استفاده در منزل نبايد به عنوان پاك كننده لنز استفاده شود.
3-هرگز از آب دهان بعنوان محلول خيس كننده لنز استفاده نكنيد زيرا اين كار بسيار خطرناك بوده و سبب آلودگي ميكروبي در لنز مي شود
. 4-عركز از سرمهاي خانگي (دست ساز ) كه با آب مقطر و نمك ساخته مي شود جهت شستشوي لنز استفاده نكنيد زيرا همانطوري كه قبلا ذكر شد خطر آلودگي و عفونت آميبي وجود دارد.
5-همان اندازه كه در ضد عفوني كردن لنز دقت مي كنيد، بايد به ظرف نگهداري لنز نيز به همان اندازه توجه كنيد و با آب جوش شسته و آن را خشك نمائيد.
6-هرگز لنز خود را به ديگران جهت استفاده آنها قرض ندهيد زيرا از اين طريق علاوه بر خطر آلودگي لنز احتمال انتقال بيماريهاي عفوني جدي مانند هپاتيت و ايدز وجود دارد.
در مورد عوارض لنزهاي تماسي روي چشمي چه مي دانيد؟
به هنگام استفاده از لنز تماسي روي چشمي هميشه خطراتي بيمار را تهديد مي كند، كه با رعايت نكاتي كه ذكر شد و بعدا بيان خواهد شد مي توان از اين عوارض كاست، به هر حال مصرف كننده لنز تماسي بايستي اطلاع كامل از اين عوارض داشته و در صورت بروز آن سريعا جهت درمان به پزشك معالج چشم مراجعه نمايند. خراش قرنيه : همواره به هنگام گذاشتن يا برداشتن لنز تماسي احتمال آسيب مكانيكي قرنيه توسط انگشت و يا ناخن وجود دارد. گاهي اوقات ممكن است يك جسم خارجي در ماده لنز گير افتاده و سبب خراش سطح قرنيه شود. در صورت بروز چنين مشكلي بلافاصله بايستي لنز تماسي را از چشم خارج نموده و سريعا به چشم پزشك مراجعه كرد و هرگز خودسرانه از قطره هاي چشمي استفاده نكنيد. مكررا با بيماراني برخورد مي كنيم كه صرفا بخاطر اينكه قطره چشمي ( از هر نوع كه باشد )داراي نوشته قطره استريل چشمي از طرف بيماران استفاده مي شود غافل از اينكه قطره مذكور ممكن است سبب بشديد ضايعه قرنيه و تبديل شدن آن به زخم قرنيه گردد كه كنترل آن مشكل تر است.
زخم قرنيه : زخم هاي عفوني قرنيه جدي ترين عارضه مصرف لنز تماسي هستند. اين زخم ها هم با لنز تماسي نرم و هم با لنز هاي تماسي سخت ايجاد مي شوند ولي بيشتر در اثرمصرف لنزهاي تماسي نرم مشاهده مي گردند. اطلاعات اخير نشان مي دهد كه خطر زخم قرنيه ناشي از مصرف لنزهاي تماسي دائمي 9 تا 15 برابر لنزهاي نرم روزانه است. از طرفي اگر بيماري فراموش نموده و با لنز بخوابد خطرايجاد زخم قرنيه چندين برابر مي شود. علاوه بر اين عوامل ديگري كه سبب افزايش زخم قرنيه مي گردد عبارتند از : ضد عفوني نكردن و ضدعفوني نادرست لنز تماسي نشستن دست ها قبل از گذاشتن لنز تماسي در چشم افزايش دوره مصرف لنز (در لنزهاي دائمي بيشتر از لنزهاي روزانه ) ظرف يا محلولهاي آلوده لنز شنا كردن در حالي كه لنز در روي چشم قرار دارد. بيماريهاي خارجي سطح چشم ( مثل چشم خشك، التهاب پلكها و بلفاريت ) و غيره نكته قابل توجه : لازم است در هر بيماري كه از لنز استفاده مي نمايد در صورت بروز درد شديد چشم بلافاصله لنز از چشم خارج و سريعا به چشم پزشك مراجعه نمود. زيرا نوعي از زخم قرنيه ميكروبي كه در اثر استفاده از لنز ايجاد مي شود ممكن است در طي مدت كوتاه (در طول 12 تا 24 ساعت) منجر به سوراخ شدن قرنيه گردد. نوع ديگري از زخم قرنيه كه ناشي از نوع انگل مي باشد و اين انگل در آب شير، آب نازه ، بزاق، آب مقطر كه براي تهيه محلول نمكي خانگي بكار مي رود ديده مي شود.عفونت ناشي از اين انگل منجر به زخم قرنيه اي مي شود كه توأم با درد شديد بوده و به درمانهاي معمولي زخم قرنيه جواب نمي دهد.
براي كاهش خطر ايجاد زخم قرنيه ناشي از اين انگل رعايت دستورات زير الزامي است : 1-هرگز زماني كه لنز روي چشم است شنا نكنيد. 2-هرگز براي تميز كردن لنز از آب معمولي استفاده نكنيد. 3-از محلول نمكي خانگي دست ساز جهت شستشوي لنز استفاده نكنيد. 4-هرگز زماني كه لنز روي چشم است از آب شير يا آب داغ وان حمام استفاده نكنيد.
در صورت بروز هركدام از علائم زير سريعا لنز را از چشم خارج و به پزشك مراجعه كنيد. -درد شديد چشم -تاري ديد -قرمزي چشم -حساسيت به نور -اشك ريزش گاهي اوقات ممكن است فرد حساسيت به محلولهاي تميز كننده لنز داشته باشد كه تشخيص اين مسئله با پزشك معالج است. بنابراين درهر مورد از عدم تحمل لنز و يا بروز كوچكترين ناراحتي در چشم را بايستي عفوني تلقي كرد مگر اينكه خلاف آن ثابت شود.
با توجه به مسائلي كه ذكر شد آيا مي توان با مراجعه مستقيم به عينك سازان و يا فروشگاههاي لوازم بهداشتي و آرايشي اقدام به تهيه لنز تماسي نمود؟
پاسخ اين سوال با توجه به اطلاعات ارائه شده بسيار روشن است. كساني كه به اين طريق اقدام به تهيه لنز ( اغلب لنزهاي رنگي ) مي نمايند. در واقع لنز را از افرادي تهيه مي نمايند كه فاقد هر گونه اطلاع دقيق از طرف مصرف، روش نگهداري و مهمتر از همه اينكه قادر به تجويز ليز مناسب هر فرد كه مناسب و اندازه قرنيه فرد باشد. مي باشند. فلذا اگر كسي نياز به لنز داشته باشد بايستي به پزشك مجرب چشم مراجعه تا بعد از انجام معاينات دقيق لنز مناسب هز فرد را تجويز نمايد.
روش گذاشتن و برداشتن لنزهاي روي چشمي
گذاشتن لنز سخت در چشم :
1) گذاشتن لنز سخت توسط انگشت : ليز را در روي انگشت سبابه دست غالب قرار مي دهيم و با دست ديگر پلك بالا و با يكي ازانگشتان همين دست پلك پائين را نگاه مي داريم سپس با چشم ديگر به يك نقطه بطور ثابت نگاه مي كنيم. سپس به آرامي در حاليكه كاملا پلكها را توسط انگشتان دست ثابت نگاه داشته ايم لنز را روي قرنيه قرارمي دهيم. بايد توجه كنيم كه موقع گذاشتن لنز نگاه فرد به دور باشد، زيرا اگر به لنز نگاه كند با نزديك شدن لنز به چشم فرد، وي دچار حركت چشم به داخل شده و گذاشتن لنز روي چشم مشكل تر مي شود. اگر خود فرد لنز را درچشم خودش مي گذارد و بهتر است كه با نگاه به آينه اين كار را انجام دهد.
2)گذاشتن لنز با يك دست : اين روش در افرادی كه يك دست دارند بكار مي رود. توسط انگشت اول و سوم پلكها را نگهداشته و توسط انگشت سبابه لنز روي قرنيه گذاشته مي شود.
روش برداشتن لنز سخت :
1)برداشتن لنز با استفاده از يك دست : در حالي كه قرنيه در وسط يا كمي نازال شكاف بين پلكي است و فرد با بالا نگهداشتن ابروي خود سعي در باز كردن شكاف بين پلكي دارد. انگشت خود را در گوشه خارجي چشم قرار داده و درجهت بالاي گوش در حالتي كه به هر دو پلك پايين و بالاي همان چشم نيروي برابر وارد مي شود. گوشه خارجي چشم را مي كشيم و فرد به هنگام كشيدن گوشه خارجي چشم با پلك زدن لنز به بيرون از چشم هدايت مي شود. بايد حواسمان جمع باشد كه با دست ديگرلنز را بگيريم كه گم نشود. در روش ديگر انگشت دوم و سوم را در وسط پلك بالا و پايين قرار داده و به سمت خارج مي كشيم و با حركت چشم به سمت بيني لنز از چشم بيرون خواهد آمد.
2)برداشتن لنز با استفاده از دو دست: انگشت سبابه هر كدام از دستها را در روي يكي از پلكهاي بالا و پايين قرار داده و در جهت مخالف همديگر نيرو به پلك و لنز وارد مي كنيم. در حالي كه انگشت يك دست پلك بالا را به پايين مي آورد انگشت سبابه دست ديگرمان حركت مخالف آن را انجام مي دهد. روش گذاشتن و برداشتن لنز هاي نرم : مانند گذاشتن لنز سخت پلك ها را از وسط، نزديك به لبه پلك مي گيريم و با انگشت سبابه دست ديگر لنز نرم را روي قرنيه قرار مي دهيم مسئله مهم درگذاشتن لنز نرم اين است كه شكاف بين پلكي بزرگتر از اندازه لنز باشد وبايد كاملا پلك ها را باز كنيم. بايد دقت شود كه لنز نرم را مانند لنز سخت بلافاصله پس از شستشو با سرم فيزيولوژي در روي چشم قرار ندهيم، زيرا لنز نرم با جذب مايع حالت كروي خود را از دست داده و گذاشتن آن مشكل مي شود، پس بهتر است كه كمي صبر كنيم تا لنز مقداري خشك شود.
روش برداشتن لنز نرم :
1-مي توان اينكار را با استفاده از انگشت سبابه و شست يك دست در قسمت مركزي قرنيه انجام داد و يا با حركت دادن لنز به سمت پايين قرنيه يا به گوشه خارجي چشم، لنز را برداشت.
2-روش ديگر اين است كه با دو انگشت كه كاملا در لبه پلك ها قرار گرفته اند ابتلاء پلكها را به سمت خارج و مخالف آن مي كشيم تا فضاي كافي براي برداشتن لنز ايجاد شود
اولين بار فكر استفاده از لنزهاي تماسي بر روي قرنيه توسط Gale zowsky در سال 1886 مطرح شد، به طوريكه پزشك مذكور براي جلوگيري از عفونت و كاهش درد بعد از عمل در بيمارانيكه تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار مي داد، از ديسك هاي ژلاتيني آغشته به داروي كوكائين و جيوه تصفيه شده استفاده مي نمود. بعدها محققين مختلف متوجه شدند كه عيب انكساري نزديك بيني در بيماران نزديك بين و مشكلات ديد در بيماران مبتلا به قوز قرنيه را مي توان با لنزهاي تماسي اصلاح كرد. بالاخره با گذشت زمان و پيشرفت تكنولوژي لنزهاي تماسي به شكل امروزي در دسترس قرار گرفتند.
2-انواع لنزهاي تماسي
بسته به ماهيت ماده مصرفي درساختمان لنز، لنزهاي تماسي به دو دسته : لنزهاي تماسي سخت و لنزهاي تماسي نرم تقسيم مي شوند. لنزهاي تماسي سخت : سالهاي متمادي لنزهاي تماسي قرنيه اي سخت از ماده اي بنام پلي متيل كرپلاست ساخته مي شدند اين مواد آب را به خود جذب نمي كنند و نسبت به اكسيژن نيز نفوذناپذير هستند. امروزه تا حدود زيادي به جاي اين گونه لنزهاي سخت از لنزهاي سختي كه نسبت به اكسيژن نفوذپذيري زيادي دارنداستفاده مي شودو اين دسته از لنزهاي سخت را تحت عنوان "لنزهاي سخت نافذ گاز " مي نامندو بيشترين مورد استفاده اينگونه لنزها در بيماراني است كه مبتلا به قوز قرنيه بوده و يا مبتلا به آستيگماتيسم بالايي هستند. در اين لنزهاي سخت نافذ گاز 90% اكسيژن مورد نياز قرنيه انسان از طريق انتقال اكسيژن توسط لنز تماسي تامين مي شود. لازم به ذكر است كه قرنيه انسان يك عضو بدون رگ خوني است و اكسيژن مورد نياز خود را عمدتا مستقيم از طريق هوا دريافت مي كند. لنزهاي تماسي نرم : اين دسته از لنزهاي تماسي به علت اينكه آب را به خود جذب مي كنند نر م مي باشند، ولذا پذيرش آن از سوي بيماران بيشتر و راحت تراست از جمله اين دسته لنزها لنزهاي نرم رنگي است. از آنجايي كه نياز به دور و سازگاري با لنز طولاني نيست و سريعا بيماران به آن عادت مي كنند. بنابراين خطري كه در اينگونه موارد بيماران را تهديد مي كنداين است كه مكررا مشاهده مي شود كه بدون توجه به ويژگي ليز تماسي و بدون داشتن اطلاعات كافي در مورد طرز نگهداري لنزافراد مستقيما بدون توصيه پزشك متخصص با مراجعه به عينك سازان و يا مغازه هايي كه لوازم بهداشتي مي فروشند اقدام به تهيه لنزهاي رنگي نرم مي كنند كه نتيجه آن ابتلا به عوارض جدي و خطرناكي مانند زخم قرنيه است كه مقصر اصلي آن خود فرد استفاده كننده از لنز مي باشد. نكته اي كه بايد استفاده كنندگان لنز نرم به آن توجه كنند. به علت خصو صيات جذبي لنزهاي تماسي نرم، استفاده كننده لنز بايستي به اين نكته توجه داشته باشد كه زماني كه لنز روي چشم مي باشد از داروهاي چشمي خاصي مانند قطره هايي كه از نوع سوسپانسيون هستند و يا قطره چشمي اپي نفرين و يا برخي از داروهاي خوراكي خود سرانه استفاده نكنند. زيرا اينگونه داروها سبب رنگ پذيري لنز تماسي نرم مي شوند و بايستي قبل از اينگونه داروها پزشك خود را مطلع سازند.
آيا لنز تماسي روي چشمي را در تمام افراد مي توان استفاده كرد؟
گذاشتن لنز روي چشمي در تمام افراد امكان پذير نيست و قبل از گذاشتن لنز تماسي بايد مسائلي را در نظر داشت. اولين مسئله، تمايل خود فرد براي استفاده از لنز است در صورتيكه ممانعتي براي استفاده از لنز در فرد وجود نداشته باشد. گاهي اوقات افرادي هستند كه شئي خارجي ( لنز تماسي) را در روي قرنيه چشم تحمل نمي كنند.
نكات مهمي كه در استفاده افراد از لنز تماسي مهم مي باشند عباتنداز :
1-محل سكونت فرد و دسترسي وي به چشم پزشك در مواقعي كه مشكل حادي براي فرد ايجاد شده باشد.
2-توانايي فرد در نگهداري لنز مهم است مثلا افراد مسن، توانايي گذاشتن و برداشتن لنز را ندارند.
3-شغل فرد و محيط زندگي فرد در استفاده از لنز تماسي اهميت دارد. زندگي در محيط هايي كه گرد و خاك وجود دارد، وجود دود، هواي بسيار سرديا بسيار گرم و نيز كمي تراكم اكسيژن مثلادر مناطق كوهستاني را بايد در نظرداشت.
آيا استفاده كنندگان لنز تماسي از همان روز اول استفاده از لنز مي توانند به راحتي بدون احساس ناراحتي از لنز استفاده نمايند؟
توجه به اين مسئله مهم است. زيرا قرنيه انسان يك عضو بسيار حساسي است. براي اكثر ما اين مسئله پيش آمده است كه جسم خارجي ريزي كه بطور اتفاقي وارد چشم ماشده است نمي توانيم حتي براي چند دقيقه نيز تحمل نكنيم. بنابراين استفاده كنندگان از لنز بايستي به اين موضوع آگاهي داشته باشند و مطمئن باشند كه به مرور قرنيه و پلك ها به وجود لنز عادت خواهند كرد. گاهي اوقات لازم است در اوايل براي عادت كردن افراد به وجود لنز از برنامه مشخصي در روز استفاده شود.
موارد استفاده اصلي از لنزها تماسي روي چشمي كدامند؟
كاربرد اصلي لنزهاي تماسي روي چشمي در اصلاح خطاهاي انكساري چشم است. انگيزه اصلي واوليه در بسياري از بيماران مسئله زيبايي و رهايي از عينك است ولي در بيماراني كه در اثر آب مرواريد و يا به هر علت ديگري فاقد عدسي چشم مي باشند و همچنين در افراديكه نزديك بيني خيلي شديد دارند علاوه بر زيبايي ( بخاطر اينكه ضخامت شيشه عينك مورد استفاده در اين بيماران خيلي زياد است) بهبود دقت بينايي با لنز تماسي انگيزه ديگري است.
مهمترين موارد استفاده از لنزهاي تماسي عبارتنداز :
1-قوز قرنيه : بيماري است كه بنا به دلايلي كه كاملا شناخته شده نيست فرد مبتلا دچار برآمدگي غير طبيعي قرنيه مي شود كه اين حالت سبب ايجاد آستيگماتيسم بالا مي شود. و مدتهاي طولاني افراد مي توانند با لنز تماسي سخت ديد مناسبي داشته باشند.
2-افرادي كه دچار نامنظمي سطح قرنيه هستند مثلا در اثر ضربه قديمي
3-افرادي كه تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار گرفته اند و بهر علتي از ليز داخل چشمي در آنها استفاده مي شده است مي توان از لنز تماسي استفاده نمود. اين مسئله مخصوصا در نزداطفالي كه تحت عمل جراحي آب مرواريد يك طرفه قرار مي گيرند روش مفيدي است.
4-اصلاح عيوب انكساري چشم مانند : نزديك بيني، دور بيني، آستيگمات، پير چشمي
5-استفاده درماني از لنز تماسي در بيماريهاي قرنيه چشم مانند : افرادي كه دچار زخم هاي طول كشيده قرنيه هستند طبق نظر پزشك متخصص ممكن است جهت تسريع ترميم زخم از لنز تماسي نرم استفاده نمود.
مواردي كه استفاده از لنز تماسي در آنها بايستي با احتياط استفاده شود :
بعضي از بيماريهاي چشمي و يا برخي بيماريهاي غير چشمي وجود دارد كه استفاده از لنز در اينگونه موارد بايستي با احتياط صورت گرفته و يا گاهي حتي نبايد از لنز استفاده شود.
بيماريهاي چشمي كه استفاده از لنز را محدود مي نمايند عبارتند از :
1-افرادي كه مبتلا به چشم خشك هستند
2-بيماران مبتلا به بيماريهاي لبه پلك مانند بلفاريت
3-افرادي كه مكررا دچار عفونت جشمي مي شوند از جمله تب خال چشم
4-افرادي كه در آب و هواي خيلي خشك زندگي مي كنند.
برخي از بيماريهاي غير چشمي كه استفاده از لنز را دچار اشكال مي كنند عبارتند از :
بيماري قند،
پركاري غده تيروئيد،
بيماريهاي دست و دهان مانند تب خال به علت تماس دائم دست و چشم،
افرادي كه داراي زمينه حساسيت و آلرژي هستند
و بالاخره افرادي كه مبتلا به بيماري آكنه روزا هستند. از اين جمله مي باشند.
استفاده كنندگان از لنز در نگهداري از لنز وكاهش عوارض چشمي ناشي از آن بايد به چه نكاتي توجه كنند؟
شكي نيست كه عوامل مخرب در لنزهاي روي چشمي علاوه بر اينكه سبب از بين رفتن خود لنز تماسي شده و بار اقتصادي براي بيمار ايجاد مي كنند. مي تواند صدمات مهمي در روي قرنيه و ملتحمه افراد استفاده كننده شود. با گذاشتن لنز تماسي روي چشمي، حالت طبيعي قرار گرفتن اشك و اكسيژن در سطح قرنيه و ملتحمه ازبين مي رود و چشم با شرايط جديدي مي بايد تطابق پيدا كند. به هر حال اولين قدم، استفاده از لنز مناسب روي چشمي است. و با دادن لنز مناسب روي چشمي اشك و اكسيژن كافي به سطح قرنيه خواهد رسيد و عوارض به حداقل مي رسد. ولي آيا اگر بيماري لنز مناسب روي چشمي داشته باشد ديگر هيچگونه مشكلي براي وي به وجود نخواهد آمد؟ جواب اين سئوال اين است كه، حتي با داشتن يك لنز مناسب روي چشمي هم امكان ايجاد عوارض چشمي به دليل عدم نگهداري صحيح آن وجود دارد. بنابر اين بايستي تمامي استفاده كنندگان لنز از اين موضوع اطلاع كافي داشته باشند. در سطح لنز مانند شيشه پنجره ممكن است موادي تجمع پيدا نمايد مانند آلودگيهاي ميكروبي، تجمع چربي رسوبات دارويي و غيره بنابراين بايستي استفاده كنندگان لنز تماسي روي چشمي روش صحيح تميز نمودن لنز را بدانند در اين جهت به ذكر انواع محلولهاي مراقبت از لنز وروشي صحيح مي پردازيم.
● انواع محلول‌های ضدعفونی‌کننده، پاک‌کننده و شستشودهنده
▪ محلول سالین: این محلول برای شستن و نگهداری لنز تماسی است به شرط اینکه از حرارت یا اشعه ماورای بنفش برای ضدعفونی کردن لنز تماسی استفاده نمایید.هیچ‌گاه از سالین برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن لنز استفاده نکنید.چنانچه از قرص‌های آنزیمی و یا وسایل ضدعفونی‌کننده هم استفاده می‌کنید نیاز به محلول نرمال‌سالین دارید.
▪ ماده پاک‌کننده روزانه: این محلول برای پاک کردن لنز تماسی است.باید چند قطره از آن را روی کف دست‌تان گذاشته و با احتیاط لنز را بسایید. این کار را معمولاً باید حدود ۲۰ ثانیه ادامه داده و مطمئن شوید هر دو سمت آن تمیز شده است. پس از این مرحله از محلول‌های دیگر برای شستشو و ضدعفونی استفاده نمایید.
▪ محلول‌های چندمنظوره: از محلول های چند منظوره برای پاک کردن، شستشو، ضدعفونی کردن و نگهداری لنز استفاده می‌شود.تمام این کارها با یک محلول انجام می‌شود.می‌توان لنزها را در جا لنزی تمیز با همین محلول نگهداری کرده و در زمان استفاده، لنز را با همین محلول شسته و در چشم گذاشت.
▪ محلول هیدروژن پراکسید: از این محلول برای پاک‌کردن، ضدعفونی، شستشو و نگهداری لنز استفاده می‌شود.با این محصول ابتدا لنز را در سبد خاصی قرار داده و آن را می‌شویید سپس سبد را در ظرف مخصوص قرار داده و آن را از این محلول پر می‌کنید تا لنز تمیز شود.محلول‌های هیدروژن پراکسید حتماً باید خنثی کننده داشته باشند که یا در خود محلول وجود دارد یا به‌طور جداگانه به‌صورت قرص خنثی‌کننده استفاده می‌شود تا هیدروژن پراکسید تبدیل به آب شود و واکنش‌های حساسیتی ایجاد نکند.پس از درآوردن لنز از محلول هیدروژن پراکسید، لنزتان را با محلول دیگری بشویید و داخل چشم بگذارید.
▪ وسایل پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده: از این محلولها در وسایل پاک‌کننده از امواج اولتراسوند و در وسایل ضدعفونی کننده از امواج ماورای بنفش یا حرارت استفاده می‌کنند.برای استفاده از این روش ابتدا لنز را شسته و در این وسایل قرار دهید، سپس با محلول پر کرده و آن را روشن کنید تا لنز شما پاک و ضدعفونی شود.
▪ پاک‌کننده آنزیمی: این محلول‌هابرای شستن پروتئین‌ها از لنز استفاده می‌شوند.معمولاًٌ هفته‌ای یک‌بار از این آنزیم‌ها استفاده می‌شود.برای استفاده از این روش ابتدا لنزتان را پاک کرده و بشویید.برای استفاده از این روش جا لنزی‌تان را با محلول خود پر کنید و سپس یک قرص آنزیمی داخل آن بیندازید سپس صبر کنید تا حل شود و بعد لنزتان را در جا لنزی قرار دهید.لنز باید معمولاً ۱۵ دقیقه در این محلول بماند.سپس با محلول دیگری آن را ضدعفونی کنید.
▪ پاک‌کننده پروتئین: برای از بین بردن پروتئین‌های رسوب کرده روی لنز و به‌صورت روزانه استفاده می‌شود.ابتدا لنزتان را تمیز کرده و شستشو دهید. سپس جا لنزی‌تان را با محلول چند منظوره پر کرده و یک قطره از محلول از بین برنده پروتئین روزانه به آن اضافه کنید و لنزتان را به روش معمول ضدعفونی نمایید.
▪ قطره: از قطره‌ها برای نرم کردن چشم و مرطوب نگه داشتن سطح چشم و لنز تماسی استفاده می‌شود.
▪ محلول‌هایی برای چشم‌های حساس: اگر به محلول‌های لنز واکنش‌های آلرژیک نشان می‌دهید و علایمی مانند خارش، اشک‌ریزش، احساس جسم خارجی، قرمزی و ترشحات پیدا می‌کنید حتماً به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.توجه داشته باشید نگهدارنده تیمرسال در ۱۰درصد افراد باعث چنین واکنش‌هایی می‌شود که اگر علت علایم حساسیت به آن شناخته شود می‌توان از محلول‌های بدون تیمرسال استفاده کرد.محلول‌های هیدروژن پراکسید به علت داشتن خنثی کننده معمولاً ایجاد ناراحتی نمی‌کنند.
روشهاي پاك كردن و ضدعفوني كردن لنزهاي سخت :
1-روش مكانيكي باماليدن : دراين روش چند قطره، دو پاك كننده در داخل لنزريخته و با انگشت سبابه و شست لنز را مالش مي دهيم. اين روش خوبي است ولي اشكال آن احتمال ايجاد افزايش در سطح لنز است. 2-روش اولتراسوند كه توضييح داده شد. 3-روش هيدروليكي : در اين روش لنز را در ظرف مخصوص سوراخ داري كه در دو پاك كننده غوطه ور است قرار مي دهيم و با چرخش اين ظرف مايع پاك كننده از فضاي سوراخ دار به داخل لنز وارد وخارج مي شود و به اين ترتيب سبب پاك شدن لنز مي شود.
محلولهاي توأم : با توجه به اينكه استفاده از چند محلول جداگانه براي استفاده گنندگان لنز و به خصوص افرادي كه اطلاع كافي ندارند بسيار سخت است. جهت سهولت كار ازچند محلول ذكر شده به صورت يكجا محلولها توأم تهيه شده است كه از نمونه هاي آن محلول توتال، محلول هيردوكرو محلول بوش اندلامب( Bausch & Lomb) مي باشد، كه يكي قدرت پاك كنندگي و نگاهدارنده را دارا مي باشند. البته قابل ذكر است كه اين محلولها داراي مواد نگهدارنده همراه بيشتري بوده و قدرت ضد عفوني كننده كمتري دارند.
چند نكته مهم و قابل توجه استفاده كنندگان لنز تماسي :
1-هرگز از آب معمولي جهت شستشوي لنز استفاده ننمائيد. زيرا خطر آلودگي ميكروبي لنز و در نتيجه ايجاد عفونت و زخم قرنيه وجود دارد.
2-به هيچ وجه از مواد شوينده مورد استفاده در منزل نبايد به عنوان پاك كننده لنز استفاده شود.
3-هرگز از آب دهان بعنوان محلول خيس كننده لنز استفاده نكنيد زيرا اين كار بسيار خطرناك بوده و سبب آلودگي ميكروبي در لنز مي شود
. 4-عركز از سرمهاي خانگي (دست ساز ) كه با آب مقطر و نمك ساخته مي شود جهت شستشوي لنز استفاده نكنيد زيرا همانطوري كه قبلا ذكر شد خطر آلودگي و عفونت آميبي وجود دارد.
5-همان اندازه كه در ضد عفوني كردن لنز دقت مي كنيد، بايد به ظرف نگهداري لنز نيز به همان اندازه توجه كنيد و با آب جوش شسته و آن را خشك نمائيد.
6-هرگز لنز خود را به ديگران جهت استفاده آنها قرض ندهيد زيرا از اين طريق علاوه بر خطر آلودگي لنز احتمال انتقال بيماريهاي عفوني جدي مانند هپاتيت و ايدز وجود دارد.
در مورد عوارض لنزهاي تماسي روي چشمي چه مي دانيد؟
به هنگام استفاده از لنز تماسي روي چشمي هميشه خطراتي بيمار را تهديد مي كند، كه با رعايت نكاتي كه ذكر شد و بعدا بيان خواهد شد مي توان از اين عوارض كاست، به هر حال مصرف كننده لنز تماسي بايستي اطلاع كامل از اين عوارض داشته و در صورت بروز آن سريعا جهت درمان به پزشك معالج چشم مراجعه نمايند. خراش قرنيه : همواره به هنگام گذاشتن يا برداشتن لنز تماسي احتمال آسيب مكانيكي قرنيه توسط انگشت و يا ناخن وجود دارد. گاهي اوقات ممكن است يك جسم خارجي در ماده لنز گير افتاده و سبب خراش سطح قرنيه شود. در صورت بروز چنين مشكلي بلافاصله بايستي لنز تماسي را از چشم خارج نموده و سريعا به چشم پزشك مراجعه كرد و هرگز خودسرانه از قطره هاي چشمي استفاده نكنيد. مكررا با بيماراني برخورد مي كنيم كه صرفا بخاطر اينكه قطره چشمي ( از هر نوع كه باشد )داراي نوشته قطره استريل چشمي از طرف بيماران استفاده مي شود غافل از اينكه قطره مذكور ممكن است سبب بشديد ضايعه قرنيه و تبديل شدن آن به زخم قرنيه گردد كه كنترل آن مشكل تر است.
زخم قرنيه : زخم هاي عفوني قرنيه جدي ترين عارضه مصرف لنز تماسي هستند. اين زخم ها هم با لنز تماسي نرم و هم با لنز هاي تماسي سخت ايجاد مي شوند ولي بيشتر در اثرمصرف لنزهاي تماسي نرم مشاهده مي گردند. اطلاعات اخير نشان مي دهد كه خطر زخم قرنيه ناشي از مصرف لنزهاي تماسي دائمي 9 تا 15 برابر لنزهاي نرم روزانه است. از طرفي اگر بيماري فراموش نموده و با لنز بخوابد خطرايجاد زخم قرنيه چندين برابر مي شود. علاوه بر اين عوامل ديگري كه سبب افزايش زخم قرنيه مي گردد عبارتند از : ضد عفوني نكردن و ضدعفوني نادرست لنز تماسي نشستن دست ها قبل از گذاشتن لنز تماسي در چشم افزايش دوره مصرف لنز (در لنزهاي دائمي بيشتر از لنزهاي روزانه ) ظرف يا محلولهاي آلوده لنز شنا كردن در حالي كه لنز در روي چشم قرار دارد. بيماريهاي خارجي سطح چشم ( مثل چشم خشك، التهاب پلكها و بلفاريت ) و غيره نكته قابل توجه : لازم است در هر بيماري كه از لنز استفاده مي نمايد در صورت بروز درد شديد چشم بلافاصله لنز از چشم خارج و سريعا به چشم پزشك مراجعه نمود. زيرا نوعي از زخم قرنيه ميكروبي كه در اثر استفاده از لنز ايجاد مي شود ممكن است در طي مدت كوتاه (در طول 12 تا 24 ساعت) منجر به سوراخ شدن قرنيه گردد. نوع ديگري از زخم قرنيه كه ناشي از نوع انگل مي باشد و اين انگل در آب شير، آب نازه ، بزاق، آب مقطر كه براي تهيه محلول نمكي خانگي بكار مي رود ديده مي شود.عفونت ناشي از اين انگل منجر به زخم قرنيه اي مي شود كه توأم با درد شديد بوده و به درمانهاي معمولي زخم قرنيه جواب نمي دهد.
براي كاهش خطر ايجاد زخم قرنيه ناشي از اين انگل رعايت دستورات زير الزامي است : 1-هرگز زماني كه لنز روي چشم است شنا نكنيد. 2-هرگز براي تميز كردن لنز از آب معمولي استفاده نكنيد. 3-از محلول نمكي خانگي دست ساز جهت شستشوي لنز استفاده نكنيد. 4-هرگز زماني كه لنز روي چشم است از آب شير يا آب داغ وان حمام استفاده نكنيد.
در صورت بروز هركدام از علائم زير سريعا لنز را از چشم خارج و به پزشك مراجعه كنيد. -درد شديد چشم -تاري ديد -قرمزي چشم -حساسيت به نور -اشك ريزش گاهي اوقات ممكن است فرد حساسيت به محلولهاي تميز كننده لنز داشته باشد كه تشخيص اين مسئله با پزشك معالج است. بنابراين درهر مورد از عدم تحمل لنز و يا بروز كوچكترين ناراحتي در چشم را بايستي عفوني تلقي كرد مگر اينكه خلاف آن ثابت شود.
با توجه به مسائلي كه ذكر شد آيا مي توان با مراجعه مستقيم به عينك سازان و يا فروشگاههاي لوازم بهداشتي و آرايشي اقدام به تهيه لنز تماسي نمود؟
پاسخ اين سوال با توجه به اطلاعات ارائه شده بسيار روشن است. كساني كه به اين طريق اقدام به تهيه لنز ( اغلب لنزهاي رنگي ) مي نمايند. در واقع لنز را از افرادي تهيه مي نمايند كه فاقد هر گونه اطلاع دقيق از طرف مصرف، روش نگهداري و مهمتر از همه اينكه قادر به تجويز ليز مناسب هر فرد كه مناسب و اندازه قرنيه فرد باشد. مي باشند. فلذا اگر كسي نياز به لنز داشته باشد بايستي به پزشك مجرب چشم مراجعه تا بعد از انجام معاينات دقيق لنز مناسب هز فرد را تجويز نمايد.
روش گذاشتن و برداشتن لنزهاي روي چشمي
گذاشتن لنز سخت در چشم :
1) گذاشتن لنز سخت توسط انگشت : ليز را در روي انگشت سبابه دست غالب قرار مي دهيم و با دست ديگر پلك بالا و با يكي ازانگشتان همين دست پلك پائين را نگاه مي داريم سپس با چشم ديگر به يك نقطه بطور ثابت نگاه مي كنيم. سپس به آرامي در حاليكه كاملا پلكها را توسط انگشتان دست ثابت نگاه داشته ايم لنز را روي قرنيه قرارمي دهيم. بايد توجه كنيم كه موقع گذاشتن لنز نگاه فرد به دور باشد، زيرا اگر به لنز نگاه كند با نزديك شدن لنز به چشم فرد، وي دچار حركت چشم به داخل شده و گذاشتن لنز روي چشم مشكل تر مي شود. اگر خود فرد لنز را درچشم خودش مي گذارد و بهتر است كه با نگاه به آينه اين كار را انجام دهد.
2)گذاشتن لنز با يك دست : اين روش در افرادی كه يك دست دارند بكار مي رود. توسط انگشت اول و سوم پلكها را نگهداشته و توسط انگشت سبابه لنز روي قرنيه گذاشته مي شود.
روش برداشتن لنز سخت :
1)برداشتن لنز با استفاده از يك دست : در حالي كه قرنيه در وسط يا كمي نازال شكاف بين پلكي است و فرد با بالا نگهداشتن ابروي خود سعي در باز كردن شكاف بين پلكي دارد. انگشت خود را در گوشه خارجي چشم قرار داده و درجهت بالاي گوش در حالتي كه به هر دو پلك پايين و بالاي همان چشم نيروي برابر وارد مي شود. گوشه خارجي چشم را مي كشيم و فرد به هنگام كشيدن گوشه خارجي چشم با پلك زدن لنز به بيرون از چشم هدايت مي شود. بايد حواسمان جمع باشد كه با دست ديگرلنز را بگيريم كه گم نشود. در روش ديگر انگشت دوم و سوم را در وسط پلك بالا و پايين قرار داده و به سمت خارج مي كشيم و با حركت چشم به سمت بيني لنز از چشم بيرون خواهد آمد.
2)برداشتن لنز با استفاده از دو دست: انگشت سبابه هر كدام از دستها را در روي يكي از پلكهاي بالا و پايين قرار داده و در جهت مخالف همديگر نيرو به پلك و لنز وارد مي كنيم. در حالي كه انگشت يك دست پلك بالا را به پايين مي آورد انگشت سبابه دست ديگرمان حركت مخالف آن را انجام مي دهد. روش گذاشتن و برداشتن لنز هاي نرم : مانند گذاشتن لنز سخت پلك ها را از وسط، نزديك به لبه پلك مي گيريم و با انگشت سبابه دست ديگر لنز نرم را روي قرنيه قرار مي دهيم مسئله مهم درگذاشتن لنز نرم اين است كه شكاف بين پلكي بزرگتر از اندازه لنز باشد وبايد كاملا پلك ها را باز كنيم. بايد دقت شود كه لنز نرم را مانند لنز سخت بلافاصله پس از شستشو با سرم فيزيولوژي در روي چشم قرار ندهيم، زيرا لنز نرم با جذب مايع حالت كروي خود را از دست داده و گذاشتن آن مشكل مي شود، پس بهتر است كه كمي صبر كنيم تا لنز مقداري خشك شود.
روش برداشتن لنز نرم :
1-مي توان اينكار را با استفاده از انگشت سبابه و شست يك دست در قسمت مركزي قرنيه انجام داد و يا با حركت دادن لنز به سمت پايين قرنيه يا به گوشه خارجي چشم، لنز را برداشت.
2-روش ديگر اين است كه با دو انگشت كه كاملا در لبه پلك ها قرار گرفته اند ابتلاء پلكها را به سمت خارج و مخالف آن مي كشيم تا فضاي كافي براي برداشتن لنز ايجاد شود
آخرین ویرایش:
