گردو یک درخت یک پایه می باشد و گل های نر روی شاخه های یک ساله و گل های ماده به صورت انتهایی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود. درختان گردو از لحاظ محصول و رشد و نمو در ارتفاعات زیاد از کمیت و کیفیت بهتری برخوردار می باشند.
طبق بررسی های انجام شده در مورد پراکندگی و سرزمین اصلی گردو، مناطق آسیای غربی و مرکزی وطن اصلی گردو می باشد. گردو یک درخت یک پایه می باشد و گل های نر روی شاخه های یک ساله و گل های ماده به صورت انتهایی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود. درختان گردو از لحاظ محصول و رشد و نمو در ارتفاعات زیاد از کمیت و کیفیت بهتری برخوردار می باشند. در درختان گردو اصولا کمتر اجرا می شود ولی گاهی لزوما اجرای پاره ای عملیات در باغ ایجاب می نماید که درخت را به منظور تسهیل عملیات حتی الامکان کوتاه نمایند. درختان گردو را به صورت پابلند و نیمه پا بلند و در انواع پا کوتاه شکل جامی هرس می کنند. معمولا ارتفاع درخت گردو را اگر نهال سالم باشد 130 سانتی متر در نظر می گیرند و طوری هرس می کنند که بتوان روی ساقه آن سه بازو به فواصل 30 تا 40 سانتی متر داشته باشند.
جوانه های مهم در گردو عبارتند از:
1- جوانه فوقانی: این جوانه ظاهری کاملا برجسته و شاخص و ضخیم می باشد به طوری که حجم دوم آن کوتاه بوده و در اصطلاح آن را جوانه گردن می گویند.
2- جوانه تحتانی: این جوانه پایین تر از جوانه فوقانی قرار گرفته و خود جوانه ای مجزا است. این جوانه گرد و برجسته بوده و آن را نیز جوانه جانشین می نامند.
هر دو جوانه ذکر شده در بالا در روی شاخه های قوی غالبا به طور مشخص قرار دارند و گاهی کاملا به هم نزدیک و چسبیده هستند و در پاره ای از موارد تا حدود یک سانتی متر از هم فاصله دارند. پس از کمی رشد جوانه فوقانی با تنه یک زاویه تنگ می سازد و اگر جوانه تحتانی یا جانشین را مورد توجه قرار دهیم می بینیم زاویه ای قائمه داشته و اغلب شاخه های محکمی را تولید می کنند لذا بهتر است از جوانه تحتانی یا جانشین برای تولید شاخه استفاده شود.
هرس سال اول:
در روی نهال یک ساله گردو و پس از آنکه ساقه آن فرم گرفت کلیه جوانه ای گردن یا فوقانی به استثنای جوانه های تحتانی یا جانشین را حذف کرده و پس از روییدن جوانه های جانشین سه بازوی اصلی و قوی به فواصل 30 تا 40 سانتی متر بین آنها انتخاب و بقیه را حذف می کنند.
هرس سال دوم:
در سال دوم هنگامی که برگ ها خزان کردند دنباله سرشاخه ها را نیز مجددا حذف می نمایند. پس از قطع قسمت های ضعیف شده و جست های نارس کلیه جوانه های گردن را به استثنای جوانه های انتهایی که از آنها شاخه های سال بعد می روید و معمولا تمایل بیشتری هم به بار نسشتن دارند، حذف می نماییم. به هنگام فصل رشد گیاهی، شاخه های فرعی زیادی روی بازوهای اصلی می رویند که آنها را به دو دسته تقسیم می کنند:
1- شاخه هایی که دائمی هستند و در فواصل معینی روی شاخه نگه داری می شوند.
2- شاخه های موقت که بایستی به تدریج آنها را حذف نمود. رشد شاخه های دائمی را با سر کردن تقویت می کنند و سایر جست ها را نیز با خم کردن آنها به حالت افقی در می آورند تا زودتر به بار بنشینند. البته در هر دو حالت از رشد شاخه های مضاعفی که از جوانه های گردن می رویند، جلوگیری و بر عکس جست های کوچک قسمت زیرین بازو ها را نگاه داری می نمایند. زیرا روی چشمک جست های کوچک و زیرین شاخه ها ایست که گل های دیر رس یا نر می رویند و عمل تلقیح را تکمیل می کنند. چشمک های گردن را با چاقو یا هر تیغ تیز مکانیکی قبل از باز شدن یا پس از آنکه جست های تازه و سبزی از آن روییدند، حذف می کنند. بهترین موقع هرس کمی پس از باز شدن جوانه ها است زیرا در این حالت به خوبی می توان جوانه های قوی را تشخیص داد. محل برش بایستی درست در بالای جوانه باشد و پس از برش محل آن را با چسب مخصوص باغبانی پوشاند.
هرس باردهی:
هرس باردهی در گردو به منظور زودتر به بار نشستن درخت می باشد. در پاره ای ازدرختان گردو که رشد رویشی زیادی دارند با کاهش میزان آب و ازت می توان فعالیت آن را مهار کرد. عمل مهرا کردن در درختان گردو روش های متعددی از قبیل کاشت علف ها یا ایجاد پوشش سبز و بالاخره ایجاد رقابت بین ریشه های علوفه و در مضیقه گذاشتن، تا در نتیجه درخت ضعیف شده و زودتر به بار بنشیند. عمل تضعیف درختان قوی با قطع قسمتی از ریشه میسر است ولی امکان دارد ضایعات حاصله خسارات زیادی به بار آورد. مناسب ترین روش در تسریع عمل باردهی عبارت است از:
خم کردن یا به طور افقی قرار دادن شاخه های فرعی و یا سایر اقسام هرس می باشد. عملا با خم کردن شاخه های فرعی در سال چهارم جوانه های روی شاخه های فرعی تحریک شده و در بعضی مواقع در همان سال یا سال بعد تبدیل به شاخه های میوه دهنده می شوند. هرس میوه از 7 تا 9 سالگی به بعد موجب تسریع در رشد شاخه های باردهنده و تقویت آنها خواهد شد.
منبع: انجمن علمی مهندسی باغبانی دانشگاه اراک
طبق بررسی های انجام شده در مورد پراکندگی و سرزمین اصلی گردو، مناطق آسیای غربی و مرکزی وطن اصلی گردو می باشد. گردو یک درخت یک پایه می باشد و گل های نر روی شاخه های یک ساله و گل های ماده به صورت انتهایی روی شاخه های سال جاری تشکیل می شود. درختان گردو از لحاظ محصول و رشد و نمو در ارتفاعات زیاد از کمیت و کیفیت بهتری برخوردار می باشند. در درختان گردو اصولا کمتر اجرا می شود ولی گاهی لزوما اجرای پاره ای عملیات در باغ ایجاب می نماید که درخت را به منظور تسهیل عملیات حتی الامکان کوتاه نمایند. درختان گردو را به صورت پابلند و نیمه پا بلند و در انواع پا کوتاه شکل جامی هرس می کنند. معمولا ارتفاع درخت گردو را اگر نهال سالم باشد 130 سانتی متر در نظر می گیرند و طوری هرس می کنند که بتوان روی ساقه آن سه بازو به فواصل 30 تا 40 سانتی متر داشته باشند.
جوانه های مهم در گردو عبارتند از:
1- جوانه فوقانی: این جوانه ظاهری کاملا برجسته و شاخص و ضخیم می باشد به طوری که حجم دوم آن کوتاه بوده و در اصطلاح آن را جوانه گردن می گویند.
2- جوانه تحتانی: این جوانه پایین تر از جوانه فوقانی قرار گرفته و خود جوانه ای مجزا است. این جوانه گرد و برجسته بوده و آن را نیز جوانه جانشین می نامند.
هر دو جوانه ذکر شده در بالا در روی شاخه های قوی غالبا به طور مشخص قرار دارند و گاهی کاملا به هم نزدیک و چسبیده هستند و در پاره ای از موارد تا حدود یک سانتی متر از هم فاصله دارند. پس از کمی رشد جوانه فوقانی با تنه یک زاویه تنگ می سازد و اگر جوانه تحتانی یا جانشین را مورد توجه قرار دهیم می بینیم زاویه ای قائمه داشته و اغلب شاخه های محکمی را تولید می کنند لذا بهتر است از جوانه تحتانی یا جانشین برای تولید شاخه استفاده شود.
هرس سال اول:
در روی نهال یک ساله گردو و پس از آنکه ساقه آن فرم گرفت کلیه جوانه ای گردن یا فوقانی به استثنای جوانه های تحتانی یا جانشین را حذف کرده و پس از روییدن جوانه های جانشین سه بازوی اصلی و قوی به فواصل 30 تا 40 سانتی متر بین آنها انتخاب و بقیه را حذف می کنند.
هرس سال دوم:
در سال دوم هنگامی که برگ ها خزان کردند دنباله سرشاخه ها را نیز مجددا حذف می نمایند. پس از قطع قسمت های ضعیف شده و جست های نارس کلیه جوانه های گردن را به استثنای جوانه های انتهایی که از آنها شاخه های سال بعد می روید و معمولا تمایل بیشتری هم به بار نسشتن دارند، حذف می نماییم. به هنگام فصل رشد گیاهی، شاخه های فرعی زیادی روی بازوهای اصلی می رویند که آنها را به دو دسته تقسیم می کنند:
1- شاخه هایی که دائمی هستند و در فواصل معینی روی شاخه نگه داری می شوند.
2- شاخه های موقت که بایستی به تدریج آنها را حذف نمود. رشد شاخه های دائمی را با سر کردن تقویت می کنند و سایر جست ها را نیز با خم کردن آنها به حالت افقی در می آورند تا زودتر به بار بنشینند. البته در هر دو حالت از رشد شاخه های مضاعفی که از جوانه های گردن می رویند، جلوگیری و بر عکس جست های کوچک قسمت زیرین بازو ها را نگاه داری می نمایند. زیرا روی چشمک جست های کوچک و زیرین شاخه ها ایست که گل های دیر رس یا نر می رویند و عمل تلقیح را تکمیل می کنند. چشمک های گردن را با چاقو یا هر تیغ تیز مکانیکی قبل از باز شدن یا پس از آنکه جست های تازه و سبزی از آن روییدند، حذف می کنند. بهترین موقع هرس کمی پس از باز شدن جوانه ها است زیرا در این حالت به خوبی می توان جوانه های قوی را تشخیص داد. محل برش بایستی درست در بالای جوانه باشد و پس از برش محل آن را با چسب مخصوص باغبانی پوشاند.
هرس باردهی:
هرس باردهی در گردو به منظور زودتر به بار نشستن درخت می باشد. در پاره ای ازدرختان گردو که رشد رویشی زیادی دارند با کاهش میزان آب و ازت می توان فعالیت آن را مهار کرد. عمل مهرا کردن در درختان گردو روش های متعددی از قبیل کاشت علف ها یا ایجاد پوشش سبز و بالاخره ایجاد رقابت بین ریشه های علوفه و در مضیقه گذاشتن، تا در نتیجه درخت ضعیف شده و زودتر به بار بنشیند. عمل تضعیف درختان قوی با قطع قسمتی از ریشه میسر است ولی امکان دارد ضایعات حاصله خسارات زیادی به بار آورد. مناسب ترین روش در تسریع عمل باردهی عبارت است از:
خم کردن یا به طور افقی قرار دادن شاخه های فرعی و یا سایر اقسام هرس می باشد. عملا با خم کردن شاخه های فرعی در سال چهارم جوانه های روی شاخه های فرعی تحریک شده و در بعضی مواقع در همان سال یا سال بعد تبدیل به شاخه های میوه دهنده می شوند. هرس میوه از 7 تا 9 سالگی به بعد موجب تسریع در رشد شاخه های باردهنده و تقویت آنها خواهد شد.
منبع: انجمن علمی مهندسی باغبانی دانشگاه اراک
