نکته های مهم پرسش و پاسخ درس سبزی کاری(کارشناسی ارشد)
- شروع کننده موضوع نارون
- تاریخ شروع
miadgah
عضو جدید
منبع ارشد -- سبزیکاری
منبع ارشد -- سبزیکاری
سلام عزیزم
غیر از جزوه های دکتر کاشی و دکتر مبلی
کتاب: سبزیکاری ---> دکتر پیوست
در یک سایت دیدم این جزوها هم نوشته بودند توسط دانشگاه تهران معرفی شده اند :
جزوه سبزیکاری دکتر مسیحا ---> دانشگاه تبریز
کتاب سبزیکاری ---> دکتر دانشور ( اهواز)
کتاب سبزیکاری --> دکتر مبلی ( اصفهان )
آناهیتا
miadgah@yahoo.com
منبع ارشد -- سبزیکاری
سلام عزیزم
غیر از جزوه های دکتر کاشی و دکتر مبلی
کتاب: سبزیکاری ---> دکتر پیوست
در یک سایت دیدم این جزوها هم نوشته بودند توسط دانشگاه تهران معرفی شده اند :
جزوه سبزیکاری دکتر مسیحا ---> دانشگاه تبریز
کتاب سبزیکاری ---> دکتر دانشور ( اهواز)
کتاب سبزیکاری --> دکتر مبلی ( اصفهان )
آناهیتا miadgah@yahoo.com
لوبیا سبز Snap beans
خانواده: Leguminosae
Phaseolus spp
از نواحی گرمسیر آمریکای جنوبی است.از قدیم کشت و کار می شده است.در این جنس گونه های متفاوت و ارقام مختلفی وجود دارد که ارقام معروف آن عبارتند ار:
لوبیا سبز پا بلند Ph.vulgaris var.commune
لوبیا سبز پا کوتاه Ph.v var.humilis
لوبیا گل خوشه ای Ph.coccineus
لوبیا پهن پا بلند Ph.limensis
لوبیا پهن پاکوتاه Ph.limensis var.limenanus
لوبیا پهن شبیه لوبیا است ولی نازک و پهن است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل گرم است و احتیاج به آب و هوای گرم و عاری از یخبندان دارد.ولی اگر هوا خیلی گرم یا بارانی باشد باعث ریزش غلافها می شود.واریته های مختلف از نظر حساسیت به آب و هوا کاملا متفاوت هستند.
ارقام و بذر:
گونه ها و ارقام بسیار متفاوت هستند.ارقام را به لحظه های مختلف می توان طبقه بندی کرد.مهم ترین آنها پابلند و کوتاهی گیاه است.
Bush beans = پاکوتاه
Poie beans= پابلند
در ایران فقط پاکوتاه کشت می شود.پا بلند ها به علت هزینه بیشتر برای قیم و....کمتر کشت می شوند.پابلندها محصول دیرتر می دهند و دوره طولانی تری ازآنها برداشت می کنیم و در مجموع عملکرد بیشتر است.کارکردن با وسایل مکانیزه در این ارقام ممکن نیست.
علاوه بر آن از نظر رنگ غلاف هم طبقه بندی می شوند.سبز و زرد.
از لحاظ میزان الیاف.نخ داری و بی نح بودن.
از لحاظ براقی غلاف.واکس دار بودن یا کدر بودن
از لحاظ نحوه مصرف و .....طبقه بندی می شوند.
غلاف براقها به کمترین خراش و کوفتگی حساس هستند و نشان می دهند ولی اگر سالم باشندبازار پسندتر هستند.تعدادی از بیماریها مثل آنتراکتوز توسط بذر منتقل می شوند.بنابراین از مزارع مطمئن باید خرید و از کمپانی های تولید بذر.از بذر محلی حتی الامکان استفاده نگردد.بند نباید خیلی خشک باشد چون در دستگاه کاشت خرد می شود.و لپه ها هم بصورت متفاوت آب جذب می کنند و لپه ها نصف می شوند.دو هفته قبل از کاشت در جای مرطوب حدود 60% قرار می دهیم تا بذور آب جذب کنند و بعد کشت می کنیم.
خاک و تهیه بستر:
از خاکهای شنی تا رسی کشت می شوند و به نوع خاک نیستند.ولی خاک لومی حاصلخیز با هوموس زیاد و زهکشی خوب نتیجه بهتری دارد.PH نباید کمتر از 5/5 باشد.اگر رطوبت زیادباشد و ازت هم زیاد باشد.هم عملکرد پایین می آید(شاخ و برگ اضافه).و هم تاخیر در برداشت و رسیدگی داریم.اگر بیماری های خاکزا داریم لوبیا را هر 5 سال یکبار می کاریم تا بیماری کنترل شود.خاک باید خوب نرم شود چون لپه ها بزرگ هستند و باید از خاک هم بیرون بیایند بنابراین خاک رسی زیاد مناسب نیست.
کود:
لوبیا ها واکنش زیادی به کود نشان نمی دهند.توصیه می شود مقداری کود شیمیایی برای حفظ حاصلخیزی خاک داده شود.اگر به اطلاعات خاک دسترسی نیست.مقداری متوسط کود داده می شود.اگر کود فسفر بیشتر داشته باشد بهتر است ازت زیاد داده نشود.اگر خاک ماده آلی کمی داشته باشد قبل از لوبیا کود سبز استفاده کرده و در خاک بر میگردانیم.برای لوبیا کود حیوانی توصیه نمی شود چون ازت زیادی دارد.
کاشت:
بهترین زمان برای کاشت لوبیا سبز بعد از یخبندان بهاره و گرم شدن زمین است ولی نباید خیلی دیر شود چون اگر گرم باشد در صدی از بذور سبز نمی شوند.
اگر در انبار سرد و خشک انبار کردیم نباید بذر مستقیم کاشته شود.اندازه بذور متفاوت است بنابراین میزان بذر در هکتار به اندازه و فواصل بستگی دارد.به طور متوسط 50 تا 200 کیلوگرم بذر در هکتار نیاز است.
پاکوتاه=فاصله ردیف 80 تا 90 سانتیمتر و بطور پیوسته کاشته می شود یعنی هر 5 سانتیمتر یک بذر و بعد تنک می کنیم.
پابلند=معمولا کپه ای کاشته می شود.فاصله کپه ها از هر طرف 90 تا 120 سانتیمتر فاصله دارند.
یکی از قیم ها حالت سه پایه است.و یا پای داربست بکاریم تا به آن تکیه کند.
عملیات زراعی:
نباید موقع خیس بودن شاخ و برگ و یا هنگام صبح انجام شود.چون شاخه ها ترد هستند و می شکنند و یا در اثر رطوبت بیماری منتقل شود.
کولتیواتور هنگام کوچک بودن بوته ها انجام می شود چون آسیب به شاخ و برگها و ریشه ها کمتر است.
ریشه ها نزدیک به سطح خاک هستند و ممکن است آسیب ببینند.اگر لوبیا را در زمینی بکاریم که علف هرز ندارد.و یا محصول قبلی و جینی بوده بهتر است.
آبیاری یکنواخت از فاکتورهایی است که روی عملکرد و یکنواختی رسیدن و غلافها و کیفیت آنها موثر است.کمبود رطوبت قبل یا زمان گلدهی باعث کاهش محصول می شود.
بیماریها و حشرات:
چون لوبیا سبز برای شیرینی و ترددی اصلاح شده آفات و بیماری بیشتری دارد.
بهترین کار کنترل و پیشگیری بیماریهاست.از بذور سالم-تناوب طولانی مدت استفاده کینم.پس از برداشت باقی مانده گیاه را خارج کنیم.از ارقام مقاوم استفاده کنیم.هنگام خیس بودن شاخ و برگ عملیاتی انجام ندهیم.
بیماری ها: بلایت باکتریایی-آنتراکنوز-زنگ-سفیدک درونی و موزائیک
آفات: سرخرطومی لوبیا-سوسک برگخوار لوبیا-سوسک مکزیکی لوبیا
برداشت و عملیات پس از برداشت:
واریته های پاکوتاه در مقایسه با پا بلند ها در دوره کوتاه تری رشد کامل می شود و ممکن است با چند برداشت محصول جمع آوری شود.
در پابلند ها دفعات برداشت بیشتر است.در هر حال وقتی برداشت می شود که غلاف از نظر اندازه به رشد کامل برسد ولی بذر ها خیلی کوچک باشند تا نرم باشند.
برای پاکوتاه ها برداشت مکانیکی هم امکانپذیر است ولی به ارقام اصلاح شده نیاز است تا غلاف بیشتری روی بوته باشد و اقتصادی تر باشد.
پس از برداشت باید سرد نگه داشت تا مرطوب بماند.و هنگام حمل ونقل اگر سرد باشد بهتر است چون پوسیده هم نمی شود.
ظروف بسته بندی صندوق چوبی و کارتون بهتر است
از وبلاگ کشاورز تنها:
جزوه سبزی صنعتی اصفهان
خانواده: Leguminosae
Phaseolus spp
از نواحی گرمسیر آمریکای جنوبی است.از قدیم کشت و کار می شده است.در این جنس گونه های متفاوت و ارقام مختلفی وجود دارد که ارقام معروف آن عبارتند ار:
لوبیا سبز پا بلند Ph.vulgaris var.commune
لوبیا سبز پا کوتاه Ph.v var.humilis
لوبیا گل خوشه ای Ph.coccineus
لوبیا پهن پا بلند Ph.limensis
لوبیا پهن پاکوتاه Ph.limensis var.limenanus
لوبیا پهن شبیه لوبیا است ولی نازک و پهن است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل گرم است و احتیاج به آب و هوای گرم و عاری از یخبندان دارد.ولی اگر هوا خیلی گرم یا بارانی باشد باعث ریزش غلافها می شود.واریته های مختلف از نظر حساسیت به آب و هوا کاملا متفاوت هستند.
ارقام و بذر:
گونه ها و ارقام بسیار متفاوت هستند.ارقام را به لحظه های مختلف می توان طبقه بندی کرد.مهم ترین آنها پابلند و کوتاهی گیاه است.
Bush beans = پاکوتاه
Poie beans= پابلند
در ایران فقط پاکوتاه کشت می شود.پا بلند ها به علت هزینه بیشتر برای قیم و....کمتر کشت می شوند.پابلندها محصول دیرتر می دهند و دوره طولانی تری ازآنها برداشت می کنیم و در مجموع عملکرد بیشتر است.کارکردن با وسایل مکانیزه در این ارقام ممکن نیست.
علاوه بر آن از نظر رنگ غلاف هم طبقه بندی می شوند.سبز و زرد.
از لحاظ میزان الیاف.نخ داری و بی نح بودن.
از لحاظ براقی غلاف.واکس دار بودن یا کدر بودن
از لحاظ نحوه مصرف و .....طبقه بندی می شوند.
غلاف براقها به کمترین خراش و کوفتگی حساس هستند و نشان می دهند ولی اگر سالم باشندبازار پسندتر هستند.تعدادی از بیماریها مثل آنتراکتوز توسط بذر منتقل می شوند.بنابراین از مزارع مطمئن باید خرید و از کمپانی های تولید بذر.از بذر محلی حتی الامکان استفاده نگردد.بند نباید خیلی خشک باشد چون در دستگاه کاشت خرد می شود.و لپه ها هم بصورت متفاوت آب جذب می کنند و لپه ها نصف می شوند.دو هفته قبل از کاشت در جای مرطوب حدود 60% قرار می دهیم تا بذور آب جذب کنند و بعد کشت می کنیم.
خاک و تهیه بستر:
از خاکهای شنی تا رسی کشت می شوند و به نوع خاک نیستند.ولی خاک لومی حاصلخیز با هوموس زیاد و زهکشی خوب نتیجه بهتری دارد.PH نباید کمتر از 5/5 باشد.اگر رطوبت زیادباشد و ازت هم زیاد باشد.هم عملکرد پایین می آید(شاخ و برگ اضافه).و هم تاخیر در برداشت و رسیدگی داریم.اگر بیماری های خاکزا داریم لوبیا را هر 5 سال یکبار می کاریم تا بیماری کنترل شود.خاک باید خوب نرم شود چون لپه ها بزرگ هستند و باید از خاک هم بیرون بیایند بنابراین خاک رسی زیاد مناسب نیست.
کود:
لوبیا ها واکنش زیادی به کود نشان نمی دهند.توصیه می شود مقداری کود شیمیایی برای حفظ حاصلخیزی خاک داده شود.اگر به اطلاعات خاک دسترسی نیست.مقداری متوسط کود داده می شود.اگر کود فسفر بیشتر داشته باشد بهتر است ازت زیاد داده نشود.اگر خاک ماده آلی کمی داشته باشد قبل از لوبیا کود سبز استفاده کرده و در خاک بر میگردانیم.برای لوبیا کود حیوانی توصیه نمی شود چون ازت زیادی دارد.
کاشت:
بهترین زمان برای کاشت لوبیا سبز بعد از یخبندان بهاره و گرم شدن زمین است ولی نباید خیلی دیر شود چون اگر گرم باشد در صدی از بذور سبز نمی شوند.
اگر در انبار سرد و خشک انبار کردیم نباید بذر مستقیم کاشته شود.اندازه بذور متفاوت است بنابراین میزان بذر در هکتار به اندازه و فواصل بستگی دارد.به طور متوسط 50 تا 200 کیلوگرم بذر در هکتار نیاز است.
پاکوتاه=فاصله ردیف 80 تا 90 سانتیمتر و بطور پیوسته کاشته می شود یعنی هر 5 سانتیمتر یک بذر و بعد تنک می کنیم.
پابلند=معمولا کپه ای کاشته می شود.فاصله کپه ها از هر طرف 90 تا 120 سانتیمتر فاصله دارند.
یکی از قیم ها حالت سه پایه است.و یا پای داربست بکاریم تا به آن تکیه کند.
عملیات زراعی:
نباید موقع خیس بودن شاخ و برگ و یا هنگام صبح انجام شود.چون شاخه ها ترد هستند و می شکنند و یا در اثر رطوبت بیماری منتقل شود.
کولتیواتور هنگام کوچک بودن بوته ها انجام می شود چون آسیب به شاخ و برگها و ریشه ها کمتر است.
ریشه ها نزدیک به سطح خاک هستند و ممکن است آسیب ببینند.اگر لوبیا را در زمینی بکاریم که علف هرز ندارد.و یا محصول قبلی و جینی بوده بهتر است.
آبیاری یکنواخت از فاکتورهایی است که روی عملکرد و یکنواختی رسیدن و غلافها و کیفیت آنها موثر است.کمبود رطوبت قبل یا زمان گلدهی باعث کاهش محصول می شود.
بیماریها و حشرات:
چون لوبیا سبز برای شیرینی و ترددی اصلاح شده آفات و بیماری بیشتری دارد.
بهترین کار کنترل و پیشگیری بیماریهاست.از بذور سالم-تناوب طولانی مدت استفاده کینم.پس از برداشت باقی مانده گیاه را خارج کنیم.از ارقام مقاوم استفاده کنیم.هنگام خیس بودن شاخ و برگ عملیاتی انجام ندهیم.
بیماری ها: بلایت باکتریایی-آنتراکنوز-زنگ-سفیدک درونی و موزائیک
آفات: سرخرطومی لوبیا-سوسک برگخوار لوبیا-سوسک مکزیکی لوبیا
برداشت و عملیات پس از برداشت:
واریته های پاکوتاه در مقایسه با پا بلند ها در دوره کوتاه تری رشد کامل می شود و ممکن است با چند برداشت محصول جمع آوری شود.
در پابلند ها دفعات برداشت بیشتر است.در هر حال وقتی برداشت می شود که غلاف از نظر اندازه به رشد کامل برسد ولی بذر ها خیلی کوچک باشند تا نرم باشند.
برای پاکوتاه ها برداشت مکانیکی هم امکانپذیر است ولی به ارقام اصلاح شده نیاز است تا غلاف بیشتری روی بوته باشد و اقتصادی تر باشد.
پس از برداشت باید سرد نگه داشت تا مرطوب بماند.و هنگام حمل ونقل اگر سرد باشد بهتر است چون پوسیده هم نمی شود.
ظروف بسته بندی صندوق چوبی و کارتون بهتر است
از وبلاگ کشاورز تنها:
جزوه سبزی صنعتی اصفهان
سبزیجات ریشه ای و غده ای:
هویج Carrot
خانواده umbelliferae
Daucus carota var.sativa
سبزی خیلی قدیمی است.ولی به صورت فعلی کشت و کار نمی شده است.از اوایل قرن بیستم کشت زیاد می شود.این جنس 60 گونه دارد که همگن دو ساله هستند.سال اول تولید ریشه ضخیم و گوشتی میکند و در سال دوم ساقه کوتاه طویل می شود و گل میدهد. گل آذین چتری است و تعداد گل زیاد است.گلها معمولا کامل هستند.طول گل آذین 60 تا 90 سانتیمتر می باشد.
در هویج انواع نر عقیم وجود دارد که کمک خوبی به اصلاح و تهیه بذر میکند.هویج منبع ویتامین A است.ویتامین C زیادی هم دارد و همچنین B1 ,B2.
سطح مقطع ریشه هویج دو ناحیه مشخص دارد.حلقه خارجی و حلقه داخلی
حلقه خارجی:
پریدرم نازک
یک لایه سلولهای چوب پنبه ای( بیشترین بتا کاروتن)
باند عریضی از آوند های آبکش ثانویه(محل ذخیره مواد قندی)
حلقه داخلی:
آوند چوبی ثانویه
مغز
کیفیت خوبی است که حلقه خارجی عریضتر و حلقه داخلی نازک باشد.
احتیاجات آب و هوایی:
هویج محصول فصل سرد و نیمه مقاوم است.و آزمایشات نشان داده که دما اثر کاملا شاخص روی رشد-شکل-و رنگ ریشه دارد.بهترین درجه حرارت برای رشد 15 تا 21 درجه است.(برای ارقام مختلف فرق میکند).رقم ردکوردچانتنیred cord chanteny این دما مناسب است.
در این حرارت هویج بیشترین بتاکاروتن را دارد.اگر در بیش ازاین دما کشت شود ریشه ها کوتاه میشود.و اگر کمتر از 15 درجه سانتیگراد باشد ریشه طویل و نوک تیره شده و رنگ مقداری ضعیف بوده(زرد).
در حرارت پایین گیاه در سال اول به نور میرود و این در صورتی است که بذر را در بهار زود بکاریم وسرما باعث به گل رفتن هویج میشود.
واریته ها:
براساس شکل و طول ریشه طبقه بندی میکنند:
1-طول کمتر از 4 برابر قطر و بیشتر از 3 برابر قطر کوتاه
2- طول بیش از 4 برابر قطر بلند
هر دو بالا واریته های بی نوک هستند.
1-طول کمتر از 4 برابر قطر کوتاه
2- طول بیشتر از 4 برابر قطر بلند
هر دو بالا واریته های نوک دار هستند.
ارقامی که برای مصرف تازه معروف هستند:
Imperator,Goldpak,scarlet
فراورده ای: commander,red cord chanteny
خاک و تهیه بستر:
خاک لوم شنی عمیق و پوک را می پسنددبازهکشی خوب و PHکمی اسیدی
اگر هویج را در خاک سنگین کشت کنیم احتمال اینکه ریشه چند شاخه ای شود هست.اگر سنگریزه داشته باشد.باز هم ریشه چند شاخه ای می شود.
باتوجه به ریز بودن بذر هویج و کند جوانه زدن و رشد کردن بستر بذر باید خوب تهیه شود و نرم باشد.
هدف دیگر از نرم کردن بستر این است که خاک بتواند رطوبت را از پایین به اطراف ریشه ها بیاورد.اگر بتوانیم زود به زود آبیاری کنیم مشکلی نیست فقط باید توجه کنیم تا قبل از سبز شدن خاک سله نبندد.بردن ماشین آلات درون زمین توصیه نمیشود چون خاک را فشرده میکند.
کاشت:
بذر را در عمق 1 سانتیمتر کشت میکنند.میزان بذر مصرفی 3تا5 کیلو در هکتار است فاصله ردیفها 30 تا 60 سانتیمتر و یا کمتر میگیرند.زمان کاشت بذر متفاوت است.در تولید بهاره وقتی زمین آماده شود و خطر یخبندان بهاره برطرف شد کشت میکنیم.در مناطق معتدل و گرم میتوانیم کشت پاییزه با زمستانه داشته باشیم و برای این کار در اواخر تابستان بذر کاری می شود.
علاوه بر کاشت ردیفی ممکن است فاصله ردیف کمتر گرفته شود با این تفاوت که بذر را تنک بریزیم.در هویج مرسوم است که دستپاش کشت میکنند باز هم بصورت تنک.
کود:
نوع و مقدار کود شیمیایی به خاک وزمان تولید متفاوت است درکشتهای بهاره کود بیشتری مصرف میشود.تامحصول زود برداشت شود.معمولا کود فسفره را بیشتر میدهند.کود سرک ازته متداول است ولی به مقدار کم چون اگر زیاد بدهیم باعث رشد بیش از حد شاخ وبرگ و رشد کم ریشه می شود.
کود حیوانی تازه نباید مصرف شود چون باعث چند شاخه شدن ریشه ها می شود.اگر زمین سنگین بود کود حیوانی حتما باید پوسیده و نرم باشد.
مبارزه با علفهای هرز:
گیاه جوان هویج کند رشد میکند و بر علفهای هرز راحتر غلبه می کند.با توجه به فاصله ردیف های کاشت امکان کولتیواتوری نسیت.اگر فاصله ردیف زیاد باشد بهتر است کولتیواتور بزنیم.آخرین باری که این کار را انجام می دهیم مقداری خاک نرم پای بوته میدهیم.تا سر ریشه که از خاک بیرون آمده سبز شود.علف زنی دستی هم سخت و هم پرهزینه است بنابراین معمولا از روغنهای علف کش یا مواد نفتی استفاده میکنند.معروفترین آن حلال Stoddard است.
زمان استفاده از حلال وقتی است که اولین برگ حقیقی ظاهر شده و تا قبل از رشد 4 برگ باشد.بهتر است در اواسط روز که هوا گرم است مصرف شود.
آبیاری:
هویج نیاز آبی بالای دارد تا ریشه ها بتوانند راحت توسعه پیدا کنند.آبیاری باعث افزایش عملکرد میشود خصوصا در خاکهای سبک.
سطح آب تحت الارض نباید خیلی بالا باشد.بسته به شرایط آب وهوایی در مناطق معتدل 200 تا mm600 در هفته نیاز آبی هویج است.(mm600 به طور کلی و در مجموع).در مناطق گرمتربه mm900 می رسد.
بیماریها و آفات:
بیماریها:پوسیدگی نرم.زردی هویج(ویروسی).بلایت باکتریایی.لکه برگی و Scap
آفات: سرخرطومی سبزیجات.کرم مفتولی.سوسک هویج.مگس زنگ هویج
برداشت:
هویج را گاهی با شاخ و برگ برداشت میشود ولی عمدتا بدون شاخ و برگ برداشت می کنند.
اگر با شاخ وبرگ برداشت شود دسته ای گفته می شود(Banching).
اگر بدون شاخ وبرگ برداشت شود کپه ای گفته می شود.
اغلب شاخ و برگ زده شده(یک حسن می باشد که وزن ریشه را کمتر می کند و عمر انبارداری را زیاد میکند) درجه بندی شده در کیسه های شفاف بسته بندی می شود.
اگر هویج برای تهیه فرآورده باشد در زمین سر زنی میکنیم و بعد با ماشین برداشت چغندر برداشت میکنیم.
اگر برای انبارکردن باشد برداشت میکنیم باید کامل رسیده باشد و رخمی و کوفته نباشد تا بیماریهای انباری کمتر شودوبعد از برداشت حرارت مزرعه ای را حذف می کنیم و برای انبار کردن در 0 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی بالا انبار میکنیم.باید مواظب باشیم تا یخ نزنند.
وبلاگ کشاورز تنها:جزوه صنعتی اصفهان
هویج Carrot
خانواده umbelliferae
Daucus carota var.sativa
سبزی خیلی قدیمی است.ولی به صورت فعلی کشت و کار نمی شده است.از اوایل قرن بیستم کشت زیاد می شود.این جنس 60 گونه دارد که همگن دو ساله هستند.سال اول تولید ریشه ضخیم و گوشتی میکند و در سال دوم ساقه کوتاه طویل می شود و گل میدهد. گل آذین چتری است و تعداد گل زیاد است.گلها معمولا کامل هستند.طول گل آذین 60 تا 90 سانتیمتر می باشد.
در هویج انواع نر عقیم وجود دارد که کمک خوبی به اصلاح و تهیه بذر میکند.هویج منبع ویتامین A است.ویتامین C زیادی هم دارد و همچنین B1 ,B2.
سطح مقطع ریشه هویج دو ناحیه مشخص دارد.حلقه خارجی و حلقه داخلی
حلقه خارجی:
پریدرم نازک
یک لایه سلولهای چوب پنبه ای( بیشترین بتا کاروتن)
باند عریضی از آوند های آبکش ثانویه(محل ذخیره مواد قندی)
حلقه داخلی:
آوند چوبی ثانویه
مغز
کیفیت خوبی است که حلقه خارجی عریضتر و حلقه داخلی نازک باشد.
احتیاجات آب و هوایی:
هویج محصول فصل سرد و نیمه مقاوم است.و آزمایشات نشان داده که دما اثر کاملا شاخص روی رشد-شکل-و رنگ ریشه دارد.بهترین درجه حرارت برای رشد 15 تا 21 درجه است.(برای ارقام مختلف فرق میکند).رقم ردکوردچانتنیred cord chanteny این دما مناسب است.
در این حرارت هویج بیشترین بتاکاروتن را دارد.اگر در بیش ازاین دما کشت شود ریشه ها کوتاه میشود.و اگر کمتر از 15 درجه سانتیگراد باشد ریشه طویل و نوک تیره شده و رنگ مقداری ضعیف بوده(زرد).
در حرارت پایین گیاه در سال اول به نور میرود و این در صورتی است که بذر را در بهار زود بکاریم وسرما باعث به گل رفتن هویج میشود.
واریته ها:
براساس شکل و طول ریشه طبقه بندی میکنند:
1-طول کمتر از 4 برابر قطر و بیشتر از 3 برابر قطر کوتاه
2- طول بیش از 4 برابر قطر بلند
هر دو بالا واریته های بی نوک هستند.
1-طول کمتر از 4 برابر قطر کوتاه
2- طول بیشتر از 4 برابر قطر بلند
هر دو بالا واریته های نوک دار هستند.
ارقامی که برای مصرف تازه معروف هستند:
Imperator,Goldpak,scarlet
فراورده ای: commander,red cord chanteny
خاک و تهیه بستر:
خاک لوم شنی عمیق و پوک را می پسنددبازهکشی خوب و PHکمی اسیدی
اگر هویج را در خاک سنگین کشت کنیم احتمال اینکه ریشه چند شاخه ای شود هست.اگر سنگریزه داشته باشد.باز هم ریشه چند شاخه ای می شود.
باتوجه به ریز بودن بذر هویج و کند جوانه زدن و رشد کردن بستر بذر باید خوب تهیه شود و نرم باشد.
هدف دیگر از نرم کردن بستر این است که خاک بتواند رطوبت را از پایین به اطراف ریشه ها بیاورد.اگر بتوانیم زود به زود آبیاری کنیم مشکلی نیست فقط باید توجه کنیم تا قبل از سبز شدن خاک سله نبندد.بردن ماشین آلات درون زمین توصیه نمیشود چون خاک را فشرده میکند.
کاشت:
بذر را در عمق 1 سانتیمتر کشت میکنند.میزان بذر مصرفی 3تا5 کیلو در هکتار است فاصله ردیفها 30 تا 60 سانتیمتر و یا کمتر میگیرند.زمان کاشت بذر متفاوت است.در تولید بهاره وقتی زمین آماده شود و خطر یخبندان بهاره برطرف شد کشت میکنیم.در مناطق معتدل و گرم میتوانیم کشت پاییزه با زمستانه داشته باشیم و برای این کار در اواخر تابستان بذر کاری می شود.
علاوه بر کاشت ردیفی ممکن است فاصله ردیف کمتر گرفته شود با این تفاوت که بذر را تنک بریزیم.در هویج مرسوم است که دستپاش کشت میکنند باز هم بصورت تنک.
کود:
نوع و مقدار کود شیمیایی به خاک وزمان تولید متفاوت است درکشتهای بهاره کود بیشتری مصرف میشود.تامحصول زود برداشت شود.معمولا کود فسفره را بیشتر میدهند.کود سرک ازته متداول است ولی به مقدار کم چون اگر زیاد بدهیم باعث رشد بیش از حد شاخ وبرگ و رشد کم ریشه می شود.
کود حیوانی تازه نباید مصرف شود چون باعث چند شاخه شدن ریشه ها می شود.اگر زمین سنگین بود کود حیوانی حتما باید پوسیده و نرم باشد.
مبارزه با علفهای هرز:
گیاه جوان هویج کند رشد میکند و بر علفهای هرز راحتر غلبه می کند.با توجه به فاصله ردیف های کاشت امکان کولتیواتوری نسیت.اگر فاصله ردیف زیاد باشد بهتر است کولتیواتور بزنیم.آخرین باری که این کار را انجام می دهیم مقداری خاک نرم پای بوته میدهیم.تا سر ریشه که از خاک بیرون آمده سبز شود.علف زنی دستی هم سخت و هم پرهزینه است بنابراین معمولا از روغنهای علف کش یا مواد نفتی استفاده میکنند.معروفترین آن حلال Stoddard است.
زمان استفاده از حلال وقتی است که اولین برگ حقیقی ظاهر شده و تا قبل از رشد 4 برگ باشد.بهتر است در اواسط روز که هوا گرم است مصرف شود.
آبیاری:
هویج نیاز آبی بالای دارد تا ریشه ها بتوانند راحت توسعه پیدا کنند.آبیاری باعث افزایش عملکرد میشود خصوصا در خاکهای سبک.
سطح آب تحت الارض نباید خیلی بالا باشد.بسته به شرایط آب وهوایی در مناطق معتدل 200 تا mm600 در هفته نیاز آبی هویج است.(mm600 به طور کلی و در مجموع).در مناطق گرمتربه mm900 می رسد.
بیماریها و آفات:
بیماریها:پوسیدگی نرم.زردی هویج(ویروسی).بلایت باکتریایی.لکه برگی و Scap
آفات: سرخرطومی سبزیجات.کرم مفتولی.سوسک هویج.مگس زنگ هویج
برداشت:
هویج را گاهی با شاخ و برگ برداشت میشود ولی عمدتا بدون شاخ و برگ برداشت می کنند.
اگر با شاخ وبرگ برداشت شود دسته ای گفته می شود(Banching).
اگر بدون شاخ وبرگ برداشت شود کپه ای گفته می شود.
اغلب شاخ و برگ زده شده(یک حسن می باشد که وزن ریشه را کمتر می کند و عمر انبارداری را زیاد میکند) درجه بندی شده در کیسه های شفاف بسته بندی می شود.
اگر هویج برای تهیه فرآورده باشد در زمین سر زنی میکنیم و بعد با ماشین برداشت چغندر برداشت میکنیم.
اگر برای انبارکردن باشد برداشت میکنیم باید کامل رسیده باشد و رخمی و کوفته نباشد تا بیماریهای انباری کمتر شودوبعد از برداشت حرارت مزرعه ای را حذف می کنیم و برای انبار کردن در 0 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی بالا انبار میکنیم.باید مواظب باشیم تا یخ نزنند.
وبلاگ کشاورز تنها:جزوه صنعتی اصفهان
توضیح اسفناج از جزوه درس سبزیکاری دکتر عبدوسی:
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)ارقام اصلاح شده مقاومت بالایی را در برابر آفات و بیماریهای گیاهی دارند این ارقام معمولا دارای سرعت رشد بالایی را دارا میباشند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]برداشت:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج در مرحله 4-5 برگی برای برداشت آماده میشود در این مرحله با آبیاری زمین و سپس گاورو شدن آن گیاهان از ریشه های خود در آمده و به بازار عرضه میشوند.در صورت وجود تجمع نیترات در اسفناج و یا مساعد بودن شرایط محیطی برای رشد و نمو مجدد بوته توسط کارد تیزی برگهای مسن برداشت شده و به برگهای کوچکتر و جوانتر اجازه رشد ونمو داده میشود تا عملکرد افزایش[/FONT][/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج:spinaceae oleraceae[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گیاهی است بومی ایران،ترکمنستان و دامنه های البرز و گیاهی است یکساله ، روز بلند و دمبرگهای آن جهت مصرف غذایی استفاده می شود.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]از نظر گیاهشناسی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)ریشه:دارای یک رشه عمیق به عمق 140 تا 150 cm خاک نفوذ می کند و ریشه های جانبی آن در محدوده cm60 خاک گسترش پیدا میکند این ویژگی گیاه را در برابر خشکی و شوری مقاوم کرده است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)ساقه:دارای یک ساقه بسیار کوتاه است که برگها به شکل طوقه ای یا رزت در محور ساقه پدیدار میشوند در صورت رشد بیشتر گیاه ساقه های درجه یک و دو ایجاد می شوند که تولید کننده برگهای کوچتر هستند. به طوریکه ارتفاع گیاه در ارقام بلند حدودا به 8cm میرسد.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]3)برگ:در ارقام مختلف به شکلهای مختلفی دیده میشود مانند برگهای حلقوی،بیضوی ،نیزه ای یا قلبی شکل.از نظر تیپ یا نوع برگ اسفناج دارای دو نوع برگ است:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اولی:برگ صاف دومی:برگ مجعد[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)اسفناج دارای دو نوع گل است:الف)گل نر ب)گل ماده[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گل نر:در انتهای ساقه به شکل کاملا واضح ومشخص دیده میشود و اجزا گبهایشان 4 قسمتی است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گل ماده:در محور برگها به شکل نامشخص دیده میشوند[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***بر اساس گل نر وماده اسفناج به گروههای زیر تقسیم میشوند:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)ارقام نر خالص: این ارقام فاقد گل ماده هستند و معمولا سریعا تولید گل نموده و برگ کمی تولید می کنندو جنبه اقتصادی ندارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)ارقامی که تعداد گل نر آنها بیش از ماده است.نسبت به گروه اول برگهای بیشتری تولید نموده . دیرتر به گل میروند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]3)ارقامی که تعداد گل ماده آنها بیشتر از نر است.نسبتا دیر گل بوده و عملکرد متوسطی را در تولید برگ نشان میدهند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)ارقام ماده خالص که فاقد گل نر بوده و کاملا دیر گل و عملکرد بالایی را دارا میباشند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]از نظر ارزش غذایی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج دارای 3% پروتیین و 3%املاخ معدنی و مقدار بالایی از ویتامین A,B,C است.نکته مهم در مضرف اسفناج این است که اسفناح داراس اسید اگزالیک و نیترات بالایی است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسید اگزالیک در بدن انسان با جذب کلسیم تبدیل به اگزولات کلسیم میشود که غیر قابل حل بوده و از بدن دفع میشود که در نهایت باعث فقدان کلسیم وپوکی استخوان میشود.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]_ نیترات موجود در برگ و دمبرگ اسفناج در صورت گرم شدن مجدد ماده غذایی نیترات موجود در برگ و دمبرگ تبدیل به نیتریت میشود و نیتریت در بدن انسان با ترکیب با اسید آمینه تبدیل به نیتروزامین یا نیتروزامید میشود که سرطانزا هستند.میزان مجاز نیترات در اسفناج حدود 250ppm است ولی در آزمایشات ثابت شده که اسفناج تولیدی در ایران حد نیترات بین3000_3500ppm است.علت این امر میزان مصرف بی رویه کود ازته در کشت اسفناج است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***شرایط آب و هوایی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]طول روز بلند و دوره های خنک برای تولید محصول نیاز دارد این شرط در کشور ما در نواحی مختلف در ابتدای فصل بهار،پاییز و زمستان بوجود میاید.در نتیجه اسفناج های کشور را به ارقام بهاره و پاییزه و زمستانه تقسیم بندی میکنند.زمان کشت ارقام بهاره اسفند ماه و در ارقام پاییزه اواخر تابستان و ارقام زمستانه اواخر پاییز میباشد.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج نیازمند نور کافی جهت پرورش برگها میباشد.با تشکیل نور شدت تجمع نیترات کاهش میابد. درنتیجه اسفناج را نبایستی در مناطق ابری کشت نمود یا فاصله کشت آنها را کاهش داد.فاصله ردیفهای اسفناج حدود 20-30cm باید در نظر گرفت و عمق کشت آن بین 2-3cm در درون خاک است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***شرایط پرورش اسفناج:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]این محصول در خاکهای لومی شنی ولومی هوموسی عملکرد دارد.PH خاک زراعی آن 6-7 و خاکهای اسیدی و قلیایی باعث بروز علایمی در اسفناج میشود.در PH اسیدی کلروز یا زرد شدگی و در قلیایی اسفناج به دلیل کمبود منگنز وعناصر کم مصرف دیگر،رشدش کاهش پیدا میکند و نقاط مریستمی فعال خود را از دست داده و تولید برگ متوقف میشود.دماهای بسیار کم و دماهای بسیار بالا در پرورش اسفناج باعث تسریع در تولید گل و عملکرد کاهش پیدا میکند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***صفات مطلوب مورد نظر جهت اصلاح ارقام:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)صفت گل دهی که ارقام اصلاح شده تمایل کمی در به گل رفتن، تحت شرایط روز بلندی دماهای کم ابتدای فصل یا دماهای زیاد طول دوره رویشی را دارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)برگ دهی:ارقام اصلاح شده توانایی تولید برگهای متعدد با پهنکهای وسیع شده را دارند.برگهای تولیدی این ارقام رنگ تیره تر و بازار پسندی بالایی دارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گیاهی است بومی ایران،ترکمنستان و دامنه های البرز و گیاهی است یکساله ، روز بلند و دمبرگهای آن جهت مصرف غذایی استفاده می شود.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]از نظر گیاهشناسی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)ریشه:دارای یک رشه عمیق به عمق 140 تا 150 cm خاک نفوذ می کند و ریشه های جانبی آن در محدوده cm60 خاک گسترش پیدا میکند این ویژگی گیاه را در برابر خشکی و شوری مقاوم کرده است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)ساقه:دارای یک ساقه بسیار کوتاه است که برگها به شکل طوقه ای یا رزت در محور ساقه پدیدار میشوند در صورت رشد بیشتر گیاه ساقه های درجه یک و دو ایجاد می شوند که تولید کننده برگهای کوچتر هستند. به طوریکه ارتفاع گیاه در ارقام بلند حدودا به 8cm میرسد.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]3)برگ:در ارقام مختلف به شکلهای مختلفی دیده میشود مانند برگهای حلقوی،بیضوی ،نیزه ای یا قلبی شکل.از نظر تیپ یا نوع برگ اسفناج دارای دو نوع برگ است:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اولی:برگ صاف دومی:برگ مجعد[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)اسفناج دارای دو نوع گل است:الف)گل نر ب)گل ماده[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گل نر:در انتهای ساقه به شکل کاملا واضح ومشخص دیده میشود و اجزا گبهایشان 4 قسمتی است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]گل ماده:در محور برگها به شکل نامشخص دیده میشوند[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***بر اساس گل نر وماده اسفناج به گروههای زیر تقسیم میشوند:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)ارقام نر خالص: این ارقام فاقد گل ماده هستند و معمولا سریعا تولید گل نموده و برگ کمی تولید می کنندو جنبه اقتصادی ندارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)ارقامی که تعداد گل نر آنها بیش از ماده است.نسبت به گروه اول برگهای بیشتری تولید نموده . دیرتر به گل میروند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]3)ارقامی که تعداد گل ماده آنها بیشتر از نر است.نسبتا دیر گل بوده و عملکرد متوسطی را در تولید برگ نشان میدهند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)ارقام ماده خالص که فاقد گل نر بوده و کاملا دیر گل و عملکرد بالایی را دارا میباشند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]از نظر ارزش غذایی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج دارای 3% پروتیین و 3%املاخ معدنی و مقدار بالایی از ویتامین A,B,C است.نکته مهم در مضرف اسفناج این است که اسفناح داراس اسید اگزالیک و نیترات بالایی است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسید اگزالیک در بدن انسان با جذب کلسیم تبدیل به اگزولات کلسیم میشود که غیر قابل حل بوده و از بدن دفع میشود که در نهایت باعث فقدان کلسیم وپوکی استخوان میشود.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]_ نیترات موجود در برگ و دمبرگ اسفناج در صورت گرم شدن مجدد ماده غذایی نیترات موجود در برگ و دمبرگ تبدیل به نیتریت میشود و نیتریت در بدن انسان با ترکیب با اسید آمینه تبدیل به نیتروزامین یا نیتروزامید میشود که سرطانزا هستند.میزان مجاز نیترات در اسفناج حدود 250ppm است ولی در آزمایشات ثابت شده که اسفناج تولیدی در ایران حد نیترات بین3000_3500ppm است.علت این امر میزان مصرف بی رویه کود ازته در کشت اسفناج است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif] [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***شرایط آب و هوایی:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]طول روز بلند و دوره های خنک برای تولید محصول نیاز دارد این شرط در کشور ما در نواحی مختلف در ابتدای فصل بهار،پاییز و زمستان بوجود میاید.در نتیجه اسفناج های کشور را به ارقام بهاره و پاییزه و زمستانه تقسیم بندی میکنند.زمان کشت ارقام بهاره اسفند ماه و در ارقام پاییزه اواخر تابستان و ارقام زمستانه اواخر پاییز میباشد.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج نیازمند نور کافی جهت پرورش برگها میباشد.با تشکیل نور شدت تجمع نیترات کاهش میابد. درنتیجه اسفناج را نبایستی در مناطق ابری کشت نمود یا فاصله کشت آنها را کاهش داد.فاصله ردیفهای اسفناج حدود 20-30cm باید در نظر گرفت و عمق کشت آن بین 2-3cm در درون خاک است.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***شرایط پرورش اسفناج:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]این محصول در خاکهای لومی شنی ولومی هوموسی عملکرد دارد.PH خاک زراعی آن 6-7 و خاکهای اسیدی و قلیایی باعث بروز علایمی در اسفناج میشود.در PH اسیدی کلروز یا زرد شدگی و در قلیایی اسفناج به دلیل کمبود منگنز وعناصر کم مصرف دیگر،رشدش کاهش پیدا میکند و نقاط مریستمی فعال خود را از دست داده و تولید برگ متوقف میشود.دماهای بسیار کم و دماهای بسیار بالا در پرورش اسفناج باعث تسریع در تولید گل و عملکرد کاهش پیدا میکند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]***صفات مطلوب مورد نظر جهت اصلاح ارقام:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]1)صفت گل دهی که ارقام اصلاح شده تمایل کمی در به گل رفتن، تحت شرایط روز بلندی دماهای کم ابتدای فصل یا دماهای زیاد طول دوره رویشی را دارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]2)برگ دهی:ارقام اصلاح شده توانایی تولید برگهای متعدد با پهنکهای وسیع شده را دارند.برگهای تولیدی این ارقام رنگ تیره تر و بازار پسندی بالایی دارند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]۳)تجمع نیترات:ارقام اصلاح شده توانایی جذب نیترات کمی را توسط ریشه ها داشته و نیترات جذب شده را اکثرا در دمبرگ خودشان ذخیره میکنند
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]4)ارقام اصلاح شده مقاومت بالایی را در برابر آفات و بیماریهای گیاهی دارند این ارقام معمولا دارای سرعت رشد بالایی را دارا میباشند.[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]برداشت:[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]اسفناج در مرحله 4-5 برگی برای برداشت آماده میشود در این مرحله با آبیاری زمین و سپس گاورو شدن آن گیاهان از ریشه های خود در آمده و به بازار عرضه میشوند.در صورت وجود تجمع نیترات در اسفناج و یا مساعد بودن شرایط محیطی برای رشد و نمو مجدد بوته توسط کارد تیزی برگهای مسن برداشت شده و به برگهای کوچکتر و جوانتر اجازه رشد ونمو داده میشود تا عملکرد افزایش[/FONT]
خانواده Cruciferae
از نظر آب وهوایی و آفات و بیماریها تقریبا مشابه هستند.
کلم پیچ Cabbage:
Brasica oleraceae gp.capitata
ارقام وحشی را در سواحل غربی و جنوبی اروپا پیدا کرده اند.
ساختمان بوته: ساقه ضخیم و کوتاه از قسمت پایین ساقه ریشه ها ظاهر می شود.برگها بصورت فشرده روی ساقه و به داخل پیچیده شده اند و تشکیل طبق می دهند.گیاهی دو ساله است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول مقاوم فصل سرماست.برای رشد یک دوره سذد و مرطوب را ترجیح می دهد ولی حرارتهای متفاوتی را تحمل می کند.بیشتر ارقام تا 6- درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.چند رقم هم تا 10- درجه را تحمل می کنند.
ارقام و بذر:
ارقام مختلف از لحاظ مقاومت به سرما-امراض-زودرس-مقاومت به بذر رفتن-شکل طبق و..... متفاوت هستند.
ارقامی که طبق حالت مخروطی و کشیده دارد ارقام زودرس هستند.چون گلها دگرگشن هستند.تهیه بذر بطور کلی ناخالصی زیاد دارد و بذر را باید از کمپانی مطمئن خرید.
خاک:
برای محصول زودرس یا بهاره خاک لوم شنی توصیه می کنند ولی برای کشتهای پائیزه و زمستانه لوم سیلتی-لوم رسی(خاک سنگین تر)نیاز است.
آب باید مرتب داده شود و زهکشی خوب باشد.PHبین 6 تا 6/5 مناسب است.اگر بیماری ....... ریشه کلم در منطقه باشد بهتر است خاک خنثی یا قلیایی باشدواگر اسیدی بود آهک اضافه می کنیم و یا تناوب بکار می بریم.
برای تهیه بستر شخم-دیسک-دندانه میزنیم تا خاک نرم شود.
کود:
کلم پیچ نیاز به مواد آلی و مواد غذایی فراوان دارد.علاوه بر 15 تا 20 تن کود دامی کود های کامل هم به زمین داده می شود همچنین مود ازت به صورت سرک.
کاشت:
بذر کلم پیچ در حرارت صفر تا 5 درجه سانتیگراد جوانه می زند و سریع هم جوانه می زند.نشاء ها هم تا 6- درجه را تحمل می کنند.
زمان کاشت:
دو فاکتور را باید توجه کرد: 1- زودرسی و دیر رسی رقم 2- شرایط آب و هوایی منطقه
ارقام زودرس:
آب وهوا بذرکاری انتقال نشاء به زمین
گرم اوائل پاییز(هوای آزاد) اواخر پاییز یا زمستان
معتدل گرم اواخر پاییز تا زمستان اولین فرصت که زمین اجازه بدهد
سرد اواسط تا اواخر زمستان اوائل بهار
ارقام دیر رس:
بذرکاری انتقال نشاء به زمین
اواخر فروردین تا اردیبهشت(هوای آزاد) خرداد یا تیر ماه
در گذشته در ایران فقط ارقام دیر رس را کشت می کردند.
فاصله بین ردیف ها 70 تا 120 سانتیمتر و داخل ردیفها 30 تا 45 سانتیمتر.برای تهیه نشاء 500 گرم بذر در هکتار کافی است.
داشت:
کلم پیچ دارای سیستم ریشه ای محیطی و گسترده است.و مبارزه با علفهای هرز با احتیاط باید انجام شود و عمق کولتیواتور بیش از 5 سانتیمتر نباشد و دو تا سه بار در ارقام بهاره می زنیم.وقتی طبقها شروع به تشکیل کرد دیگر نباید کولتیواتور بزنیم.رطوبت نسبتا کافی و یکنواخت برای خاک نیاز است.حداکثر نیاز آبی در تشکیل طبق است.عدم آبیاری یکنواخت باعث شکافته شدن طبق می شود.چون برگهای خارجی به اندازه برگهای داخلی رشد می کنند.
بذر دهی قبل از موقع:
تحت شرایط ممکن است سال اول به بذر رود.اندازه گیاه مهمترین عامل در به بذر رفتن است.در کلم پیچ اگر برگها کوچکتراز 3یا 5 سانتیمتر باشد.سرما در به بذر رفتن اثر ندارد.ولی اگر برگها 7 یا 8 سانتیمتر شده در یک ماه سرمای زیر 10 درجه سانتیگراد باعث به بذر رفتن می شود.
توصیه برای دیربه گل رفتن کلم پیچ:
1- استفاده از ارقامی که به راحتی بهاره سازی می شوند.
2-اگر کشت بهاره داریم.خیلی زود در زمین کشت نمیکنیم.
3-پرهیز از تحریک رشد گیاه در مراحل اولیه
بیماریها و حشرات:
پوسیدگی سیاه-غده ریشه-تتق؟ریشه-ساقه سیاه و زردی.
حشرات: شته-لارو پروانه کلم پیچ-شب پره زمستانه-کرم سبز.
برداشت:
قبل از برداشت تا جایی که شرایط اجازه دهد صبر کنیم تا طبق فشرده شود در نتیجه کیفیت بهتر میشود و حمل و نقل هم بهتر است.برگهای آلوده را حذف کرده و تعدادی را هم در مغاره حذف می کنیم. در حمل ونقل نباید طبق زخمی شود و بسته بندی باید خوب باشد.
گلهای زود رس معمولا چون زود برداشت می شوند طبقها فشرده و سفت نیستند و برای انباردوم مناسب نیستند و عملکرد هم پایین است.
کلم پیچهای دیر رس عکس بالااست.ارقامی که طبق درشت دارند عملکرد بیشتر است.
برای حمل و نقل به مناطق دور باید طوری بسته بندی شود که محکم باشدوبه آنها فشار نیاید.باید درجه بندی شوند و در بسته قرار بگیرند بطوریکه ساقه بریده و به طرف بیرون و برگهای بالای طبق روی هم باشد.
از کارتن مقوایی و کیسه پلاستیکی سوراخ هم استفاده می کنند.
انبار:
مصرف کننده کلم پیچ ترد و تازه می خواهد و استقبال از نوع انباری کمتر است.اگر خوب انبار شود ضایعات کمتر می شود.
1-از ابتدا ارقامی را کشت کنیم که قدرت انباری زیاد باشد(ارقامی که برگهای سفت و چوبی دارند).
2- محصول سالم و زخمی نشده و آلوده نشده را انبار کنیم.
3- حرارت بین صفر تا 4 درجه سانتیگراد
4- رطوبت نسبی در حدود 95%
از بهترین ارقام انباری Darush ball heact است.بیشتر ارقام دیر رس انبار می شوند
وبلاگ کشاورز تنها:جزوه دانشگاه اصفهان
از نظر آب وهوایی و آفات و بیماریها تقریبا مشابه هستند.
کلم پیچ Cabbage:
Brasica oleraceae gp.capitata
ارقام وحشی را در سواحل غربی و جنوبی اروپا پیدا کرده اند.
ساختمان بوته: ساقه ضخیم و کوتاه از قسمت پایین ساقه ریشه ها ظاهر می شود.برگها بصورت فشرده روی ساقه و به داخل پیچیده شده اند و تشکیل طبق می دهند.گیاهی دو ساله است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول مقاوم فصل سرماست.برای رشد یک دوره سذد و مرطوب را ترجیح می دهد ولی حرارتهای متفاوتی را تحمل می کند.بیشتر ارقام تا 6- درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.چند رقم هم تا 10- درجه را تحمل می کنند.
ارقام و بذر:
ارقام مختلف از لحاظ مقاومت به سرما-امراض-زودرس-مقاومت به بذر رفتن-شکل طبق و..... متفاوت هستند.
ارقامی که طبق حالت مخروطی و کشیده دارد ارقام زودرس هستند.چون گلها دگرگشن هستند.تهیه بذر بطور کلی ناخالصی زیاد دارد و بذر را باید از کمپانی مطمئن خرید.
خاک:
برای محصول زودرس یا بهاره خاک لوم شنی توصیه می کنند ولی برای کشتهای پائیزه و زمستانه لوم سیلتی-لوم رسی(خاک سنگین تر)نیاز است.
آب باید مرتب داده شود و زهکشی خوب باشد.PHبین 6 تا 6/5 مناسب است.اگر بیماری ....... ریشه کلم در منطقه باشد بهتر است خاک خنثی یا قلیایی باشدواگر اسیدی بود آهک اضافه می کنیم و یا تناوب بکار می بریم.
برای تهیه بستر شخم-دیسک-دندانه میزنیم تا خاک نرم شود.
کود:
کلم پیچ نیاز به مواد آلی و مواد غذایی فراوان دارد.علاوه بر 15 تا 20 تن کود دامی کود های کامل هم به زمین داده می شود همچنین مود ازت به صورت سرک.
کاشت:
بذر کلم پیچ در حرارت صفر تا 5 درجه سانتیگراد جوانه می زند و سریع هم جوانه می زند.نشاء ها هم تا 6- درجه را تحمل می کنند.
زمان کاشت:
دو فاکتور را باید توجه کرد: 1- زودرسی و دیر رسی رقم 2- شرایط آب و هوایی منطقه
ارقام زودرس:
آب وهوا بذرکاری انتقال نشاء به زمین
گرم اوائل پاییز(هوای آزاد) اواخر پاییز یا زمستان
معتدل گرم اواخر پاییز تا زمستان اولین فرصت که زمین اجازه بدهد
سرد اواسط تا اواخر زمستان اوائل بهار
ارقام دیر رس:
بذرکاری انتقال نشاء به زمین
اواخر فروردین تا اردیبهشت(هوای آزاد) خرداد یا تیر ماه
در گذشته در ایران فقط ارقام دیر رس را کشت می کردند.
فاصله بین ردیف ها 70 تا 120 سانتیمتر و داخل ردیفها 30 تا 45 سانتیمتر.برای تهیه نشاء 500 گرم بذر در هکتار کافی است.
داشت:
کلم پیچ دارای سیستم ریشه ای محیطی و گسترده است.و مبارزه با علفهای هرز با احتیاط باید انجام شود و عمق کولتیواتور بیش از 5 سانتیمتر نباشد و دو تا سه بار در ارقام بهاره می زنیم.وقتی طبقها شروع به تشکیل کرد دیگر نباید کولتیواتور بزنیم.رطوبت نسبتا کافی و یکنواخت برای خاک نیاز است.حداکثر نیاز آبی در تشکیل طبق است.عدم آبیاری یکنواخت باعث شکافته شدن طبق می شود.چون برگهای خارجی به اندازه برگهای داخلی رشد می کنند.
بذر دهی قبل از موقع:
تحت شرایط ممکن است سال اول به بذر رود.اندازه گیاه مهمترین عامل در به بذر رفتن است.در کلم پیچ اگر برگها کوچکتراز 3یا 5 سانتیمتر باشد.سرما در به بذر رفتن اثر ندارد.ولی اگر برگها 7 یا 8 سانتیمتر شده در یک ماه سرمای زیر 10 درجه سانتیگراد باعث به بذر رفتن می شود.
توصیه برای دیربه گل رفتن کلم پیچ:
1- استفاده از ارقامی که به راحتی بهاره سازی می شوند.
2-اگر کشت بهاره داریم.خیلی زود در زمین کشت نمیکنیم.
3-پرهیز از تحریک رشد گیاه در مراحل اولیه
بیماریها و حشرات:
پوسیدگی سیاه-غده ریشه-تتق؟ریشه-ساقه سیاه و زردی.
حشرات: شته-لارو پروانه کلم پیچ-شب پره زمستانه-کرم سبز.
برداشت:
قبل از برداشت تا جایی که شرایط اجازه دهد صبر کنیم تا طبق فشرده شود در نتیجه کیفیت بهتر میشود و حمل و نقل هم بهتر است.برگهای آلوده را حذف کرده و تعدادی را هم در مغاره حذف می کنیم. در حمل ونقل نباید طبق زخمی شود و بسته بندی باید خوب باشد.
گلهای زود رس معمولا چون زود برداشت می شوند طبقها فشرده و سفت نیستند و برای انباردوم مناسب نیستند و عملکرد هم پایین است.
کلم پیچهای دیر رس عکس بالااست.ارقامی که طبق درشت دارند عملکرد بیشتر است.
برای حمل و نقل به مناطق دور باید طوری بسته بندی شود که محکم باشدوبه آنها فشار نیاید.باید درجه بندی شوند و در بسته قرار بگیرند بطوریکه ساقه بریده و به طرف بیرون و برگهای بالای طبق روی هم باشد.
از کارتن مقوایی و کیسه پلاستیکی سوراخ هم استفاده می کنند.
انبار:
مصرف کننده کلم پیچ ترد و تازه می خواهد و استقبال از نوع انباری کمتر است.اگر خوب انبار شود ضایعات کمتر می شود.
1-از ابتدا ارقامی را کشت کنیم که قدرت انباری زیاد باشد(ارقامی که برگهای سفت و چوبی دارند).
2- محصول سالم و زخمی نشده و آلوده نشده را انبار کنیم.
3- حرارت بین صفر تا 4 درجه سانتیگراد
4- رطوبت نسبی در حدود 95%
از بهترین ارقام انباری Darush ball heact است.بیشتر ارقام دیر رس انبار می شوند
وبلاگ کشاورز تنها:جزوه دانشگاه اصفهان
گوجه فرنگی Tomato
خانواده solanaceae
lycopersion esculenfum
بومی مناطق گرم قاره آمریکا است.کشت و کار قدمت چندانی ندارد.در ایران کمتر از 80 سال است.گسترش و مصرف ان خیلی زیاد است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل گرم است.که احتیاج به 3تا 4 ماه از زمان کاشت تا تولید اولین میوه رسیده دارد.بهترین رشد زمانی است که هوا خشک است و درجه حرارت در محدوده 18 تا 29 درجه سانتیگراد است.در حرارت کمتر از 10 درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.و اگر کاهش حرارت ناگهانی باشد سرمازده میشود.در کمتر از صفر درجه یخ می زند.در بالای 35 درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.در رطوبت و حرارت بالا بیماری شاخ و برگ زیاد می شود.اگر زیر نور شدید باشند آفتاب سوخته می شوند.باد گرم و خشک هم سبب ریزش گلها می شود.
انتخاب واریته ها و بذر:
این گونه چندین واریته و گروه دارد.
1- گوجه فرنگی معمولی Var.commune
2- گوجه فرنگی برگ پهن Var.grandiflium
3- گوجه فرنگی میوه ریز آلبالویی Var.cerasiforme
4- گوجه فرنگی میوه گلابی شکل Var.pyriforme
5- گوجه فرنگی میوه ساقه محکم و ایستاده Var.validume
بیشتر واریته ها از نوع اول است.و امروزه از نوع چهارم هم ایستاده میکند چون پوست و گوشت سفت است در حمل و نقل کمتر آسیب می رسد.از نوع سوم برای ترشی استفاده می شود.
به شرطی از ارقام جدید استفاده می شود که آنها را سنجید و با بقیه محصولات مقایسه کرد اگر مساوی بود و یا برتری داشت کاشته می شود.
صفحه 682 جدول مربوط به خصوصیات گوجه فرنگی
برای تولید 1 هکتار 150 گرم بذر برای کشت در بستر و تهیه نشاء کافی است.
آماده سازی خاک:
در انواع خاکها رشد می کند ولی خاک سبکی که زود گرم شود و زهکشی خوب باشد برای تولید محصول پیش رس مناسب است.ولی اگر عملکرد مدنظر باشد خاک سنگین تر استفاده می شود------>لومی یا لوم رسی مواد آلی و غذایی معدنی باید کافی باشد.PH مناسب 5/5 تا 7 است.شخم در پاییز
در ایران کشت بصورت جوی پشته است.بهتر است سمت جنوبی پشته کاشته شود.گاهی دو طرف پشته هم میکارند.گاهی نشاء راداخل گل می کارند.
بذرکاری مستقیم:
گوجه هایی که به صورت مکانیکی برداشت می شوند.چون تعداد بوته در واحد سطح زیاد می شود.نشاء کاری مقرون به صرفه نیست. فاصله بین ردیفها و بوته ها شبیه نشاء کاری است.
در یکی از روشها زمین را به صورت مسطح آماده می کنند با حرکت تراکتور دو شیار به فاصله 1 مترباز می شود.پلاستیک پلی اتلین را روی خاک کشیده و دوباره روی لبه های آن خاک می ریزند.بعد با فاصله 0/5 متر روی پلاستیک را سوراخ می کند و بدون آن بذر می ریزد و یا مخلوطی از بذر و ماسه یا بذر و کمپوست.
در روش دیگر بذر را پوشش دار میکنند و کاشت راحت تر می شود.و یا بذر را روی نوار کاغذی چسبانده اند که این نوار را زیر خاک مدفون می کنند که در اثر آبیاری سبزمی شود و کاغذ هم زیر خاک می پوسد.
حذف علفهای هرز:
اگر فواصل ردبف اجازه دهد در اوایل رشد کولتیواتور می زنیم.هر قدر بوته ها بزرگتر شود.فاصله کولتیواتور از ردیف کاشت بیشتر می شود.در کشت های کوچک و جایی که فاصله ردیفها کم است علف زنی دستی صورت می گیرد.علف کش خاصی برای گوجه فرنگی پیشنهاد نشده است.
آبیاری:
اگر بذر کاری مستقیم باشد رطوبت کافی برای سبز شدن نیاز است و اگر نشاء کاری برای مستقر شدن نشاء آبیاری لازم است.آبیاری مناسب و متوسط برای افزایش عملکرد لازم است.فاصله آبیاری در اول رشد کم است.مصرف آب تا تشکیل اولین میوه ها زیاد می شود.اگر آبیاری بارانی است باید صبح زود انجام شود که تا عنصر خشک شود و بیماری کنترل شوذ.
بیماریها و حشرات:
بیماری ها: پژمردگی فوزاریوبی-پژمردگی باکتریایی-لکه موجی-لکه برگی-بلایت زود رس-غده ریشه- لکه خاکستری برگ-مرگ گیاهچه-آنتراکنوز-پوسیدگی گلوگاه-آفتاب سوختگی و بیماریهای ویروسی
حشرات:شته ها-مینوز برگ-آرمی ورم-کرم میوه گوجه فرنگی-کنه تارعنکبوتی-کرم های خانواده اسفینجیده-مگس سفید----> در تولیدات گلخانه ای
برداشت:
درجه رسیده بودن میوه که در آن زمان گوجه را برداشت می کنیم بستگی به هدف کاشت دارد.فاصله محل تولید تا بازار فروش و روش حمل و نقل و نوع رقم.کلیه گوجه فرنگی که برای برداشت مکانیکی تهیه می شود.معمولا تک برداشت است و باید رقمی کشت شود که 90% میوه ها همزمان برسند وماشین حداقل آسیب را برساند.برای تهیه رب گوجه باید کاملا رسیده باشد.اگر میوه را برای بازار محلی می فرستیم از ارقام معمول کشت می کنیم و بمرور برداشت می شود و میوه های صورتی و رسیده سفت را برداشت می کنیم و اگر به بازارهای دور می فرستیم رنگ میوه سبز رسیده یا صورتی باشد.
مراحل رشد میوه:
سبز-سبز رسیده-رنگ اندازی-صورتی رنگ-رسیده سفت-کاملا رسیده.
میوه سبز اصلا برداشت نمی شود چون پس از برداشت نمی رسد.
انبارداری گوجه فرنگی:
برای مدت کمی انبار می شود بهترین درجه حرارتی که میوه فاسد نمی شود ولی می رسد 12 تا 15 درجه سانتیگراد است.سریع ترین رنگ اندازی در 20درجه سانتیگراد است.اگر میوه زمانی برداشت شود که 3/4 میوه تغییر رنگ داده و درون انبار با تهویه خوب با رطوبت نسبی کم و حرارت 1 تا 2 درجه سانتیگراد باشد 2 تا 3 هفته می توان انبار کرد .ارقامی که پوست و گوشت ضخیمی دارند انبار داری بهتر است.برای مصارف خانگی می توان سبز رسیده برداشت کرد(قبل از یخ زدگی) و در دمای 10 تا 15 درجه سانتیگراد قرار می دهیم تا برسد.
زارعین قبل از یخ زدگی گوجه های سبز رسیده یا بی رنگ را با ساقه قطع کرده در مزرعه کپه می کنند.و روی آن کاه می ریزند.می توان میوه را سبز رسیده برداشت کرد و با اتیلن به مرحله رسیدگی برسانیم میوه را درون محلول اتیلن فرو کرده و در می آوریم در اینصورت میوه ها یکنواخت می رسند.
جزوه دانشگاه اصفهان
خانواده solanaceae
lycopersion esculenfum
بومی مناطق گرم قاره آمریکا است.کشت و کار قدمت چندانی ندارد.در ایران کمتر از 80 سال است.گسترش و مصرف ان خیلی زیاد است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل گرم است.که احتیاج به 3تا 4 ماه از زمان کاشت تا تولید اولین میوه رسیده دارد.بهترین رشد زمانی است که هوا خشک است و درجه حرارت در محدوده 18 تا 29 درجه سانتیگراد است.در حرارت کمتر از 10 درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.و اگر کاهش حرارت ناگهانی باشد سرمازده میشود.در کمتر از صفر درجه یخ می زند.در بالای 35 درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.در رطوبت و حرارت بالا بیماری شاخ و برگ زیاد می شود.اگر زیر نور شدید باشند آفتاب سوخته می شوند.باد گرم و خشک هم سبب ریزش گلها می شود.
انتخاب واریته ها و بذر:
این گونه چندین واریته و گروه دارد.
1- گوجه فرنگی معمولی Var.commune
2- گوجه فرنگی برگ پهن Var.grandiflium
3- گوجه فرنگی میوه ریز آلبالویی Var.cerasiforme
4- گوجه فرنگی میوه گلابی شکل Var.pyriforme
5- گوجه فرنگی میوه ساقه محکم و ایستاده Var.validume
بیشتر واریته ها از نوع اول است.و امروزه از نوع چهارم هم ایستاده میکند چون پوست و گوشت سفت است در حمل و نقل کمتر آسیب می رسد.از نوع سوم برای ترشی استفاده می شود.
به شرطی از ارقام جدید استفاده می شود که آنها را سنجید و با بقیه محصولات مقایسه کرد اگر مساوی بود و یا برتری داشت کاشته می شود.
صفحه 682 جدول مربوط به خصوصیات گوجه فرنگی
برای تولید 1 هکتار 150 گرم بذر برای کشت در بستر و تهیه نشاء کافی است.
آماده سازی خاک:
در انواع خاکها رشد می کند ولی خاک سبکی که زود گرم شود و زهکشی خوب باشد برای تولید محصول پیش رس مناسب است.ولی اگر عملکرد مدنظر باشد خاک سنگین تر استفاده می شود------>لومی یا لوم رسی مواد آلی و غذایی معدنی باید کافی باشد.PH مناسب 5/5 تا 7 است.شخم در پاییز
در ایران کشت بصورت جوی پشته است.بهتر است سمت جنوبی پشته کاشته شود.گاهی دو طرف پشته هم میکارند.گاهی نشاء راداخل گل می کارند.
بذرکاری مستقیم:
گوجه هایی که به صورت مکانیکی برداشت می شوند.چون تعداد بوته در واحد سطح زیاد می شود.نشاء کاری مقرون به صرفه نیست. فاصله بین ردیفها و بوته ها شبیه نشاء کاری است.
در یکی از روشها زمین را به صورت مسطح آماده می کنند با حرکت تراکتور دو شیار به فاصله 1 مترباز می شود.پلاستیک پلی اتلین را روی خاک کشیده و دوباره روی لبه های آن خاک می ریزند.بعد با فاصله 0/5 متر روی پلاستیک را سوراخ می کند و بدون آن بذر می ریزد و یا مخلوطی از بذر و ماسه یا بذر و کمپوست.
در روش دیگر بذر را پوشش دار میکنند و کاشت راحت تر می شود.و یا بذر را روی نوار کاغذی چسبانده اند که این نوار را زیر خاک مدفون می کنند که در اثر آبیاری سبزمی شود و کاغذ هم زیر خاک می پوسد.
حذف علفهای هرز:
اگر فواصل ردبف اجازه دهد در اوایل رشد کولتیواتور می زنیم.هر قدر بوته ها بزرگتر شود.فاصله کولتیواتور از ردیف کاشت بیشتر می شود.در کشت های کوچک و جایی که فاصله ردیفها کم است علف زنی دستی صورت می گیرد.علف کش خاصی برای گوجه فرنگی پیشنهاد نشده است.
آبیاری:
اگر بذر کاری مستقیم باشد رطوبت کافی برای سبز شدن نیاز است و اگر نشاء کاری برای مستقر شدن نشاء آبیاری لازم است.آبیاری مناسب و متوسط برای افزایش عملکرد لازم است.فاصله آبیاری در اول رشد کم است.مصرف آب تا تشکیل اولین میوه ها زیاد می شود.اگر آبیاری بارانی است باید صبح زود انجام شود که تا عنصر خشک شود و بیماری کنترل شوذ.
بیماریها و حشرات:
بیماری ها: پژمردگی فوزاریوبی-پژمردگی باکتریایی-لکه موجی-لکه برگی-بلایت زود رس-غده ریشه- لکه خاکستری برگ-مرگ گیاهچه-آنتراکنوز-پوسیدگی گلوگاه-آفتاب سوختگی و بیماریهای ویروسی
حشرات:شته ها-مینوز برگ-آرمی ورم-کرم میوه گوجه فرنگی-کنه تارعنکبوتی-کرم های خانواده اسفینجیده-مگس سفید----> در تولیدات گلخانه ای
برداشت:
درجه رسیده بودن میوه که در آن زمان گوجه را برداشت می کنیم بستگی به هدف کاشت دارد.فاصله محل تولید تا بازار فروش و روش حمل و نقل و نوع رقم.کلیه گوجه فرنگی که برای برداشت مکانیکی تهیه می شود.معمولا تک برداشت است و باید رقمی کشت شود که 90% میوه ها همزمان برسند وماشین حداقل آسیب را برساند.برای تهیه رب گوجه باید کاملا رسیده باشد.اگر میوه را برای بازار محلی می فرستیم از ارقام معمول کشت می کنیم و بمرور برداشت می شود و میوه های صورتی و رسیده سفت را برداشت می کنیم و اگر به بازارهای دور می فرستیم رنگ میوه سبز رسیده یا صورتی باشد.
مراحل رشد میوه:
سبز-سبز رسیده-رنگ اندازی-صورتی رنگ-رسیده سفت-کاملا رسیده.
میوه سبز اصلا برداشت نمی شود چون پس از برداشت نمی رسد.
انبارداری گوجه فرنگی:
برای مدت کمی انبار می شود بهترین درجه حرارتی که میوه فاسد نمی شود ولی می رسد 12 تا 15 درجه سانتیگراد است.سریع ترین رنگ اندازی در 20درجه سانتیگراد است.اگر میوه زمانی برداشت شود که 3/4 میوه تغییر رنگ داده و درون انبار با تهویه خوب با رطوبت نسبی کم و حرارت 1 تا 2 درجه سانتیگراد باشد 2 تا 3 هفته می توان انبار کرد .ارقامی که پوست و گوشت ضخیمی دارند انبار داری بهتر است.برای مصارف خانگی می توان سبز رسیده برداشت کرد(قبل از یخ زدگی) و در دمای 10 تا 15 درجه سانتیگراد قرار می دهیم تا برسد.
زارعین قبل از یخ زدگی گوجه های سبز رسیده یا بی رنگ را با ساقه قطع کرده در مزرعه کپه می کنند.و روی آن کاه می ریزند.می توان میوه را سبز رسیده برداشت کرد و با اتیلن به مرحله رسیدگی برسانیم میوه را درون محلول اتیلن فرو کرده و در می آوریم در اینصورت میوه ها یکنواخت می رسند.
جزوه دانشگاه اصفهان
فلفل:
Pepper
خانواده: Solanaceae
1- Annum <---------- Capsicum
2- Frutescens <------
بومی مناطق گرمسیر آمریکا است.بیشتر ارقام از گونه اول است.و تعدادی از گونه دوم است.تلاقی های مختلفی بین دو گونه ترکیبات دو گونه را دارا است.
فلفل<گوجه<بادمجان: آبیاری فلفل<گوجه<بادمجان : سرمازدگی
احتیاجات آب و هوایی:
مشابه بادمجان و گوجه فرنگی است.فلفل درجه حرارتهای پایین تر را می تواند تحمل کند و در پاییز دیرتر سرما می زند.جایی که خطر یحبندان نباشد رشد خوبی دارد.در مقایسه با بادمجان و گوجه به خشکی مقاوم است.بهترین عملکرد را در رطوبت مناسب خاک دراد متوسط دمای شبانه روزی 18 تا 20 درجه سانتیگراد باشد خصوصا زمان گلدهی .برای گرده افشانی دما نباید کمتر از 20 درجه سانتیگراد باشد چون گرده ها از بین می روند.
ارقام و بذر:
در بین گروه های فلفل دو گروه مشخص است:1- میوه با طعم ملایم و شیرین-فلفل شیرین Bell pepper یا Sweet pepper که در ایران مترادف با فلفل دلمه ای است.
2- میوه با طعم تند chili مشخصه فلفلهای ریز و باریک است.
تلاقی بین دو گونه ارقام بزرگ و شیرین بوجود می آید.
در گذشته فلفلهای دلمه ای فقط سبز بود و سبز هم برداشت می شد.رسیدگی فیزیولوژیکی زمانی است که میوه قرمز شود.
امروزه فلفل دلمه ای قرمز-زرد-نارنجی-و ارغوانی وجود دارد.فلفلهای تند را معمولا برای تهیه سس و فلفل کشت و کار می کنند.بنابراین صبر میکنند تا برسد بعد برداشت می کنند.و گاهی بصورت سبز نارس هم برداشت می شود برای مصارف تازه خوری.ماده تند فلفل آلکالوئیدی بنام Capsaicin است که در فلفل دلمه ای یا کم است یا وجود ندارد.
خاک:
خاک لوم شنی که ماده آلی فراوان داشته باشد ایده آل است.برای فلفلهایی که کنسرو می شوند خاک سنگین تر بهتر است.چون معتقدند در این خاکها رنگ اندازی بهتر می شود.PH 5/5 تا 7 .تهیه زمین مثل سایر سبزیجات است.شخم در پائیز .در بهار دیسک و دندانه و تهیه بستر انجام می شود.
کود:
شبیه بادمجان است.در خاکهای ضعیف هم حیوانی.هم شیمیایی.کود حیوانی هر سال 25 تا 35 تن.
کود شیمیایی مقداری که برای گوجه فرنگی توصیه شده و با کمی ازت و پتاسیم بیشتر.در موقع تشکیل میوه ها مقداری کود سرک ازته برای ایجاد شاخ و برگ جدید مصرف می شود.کود ازته اگر نیترات آمنیوم باشد بهتر است.
کاشت و عملیات زراعی:
شبیه گوجه فرنگی و بادمجان است.ولی زمان تهیه نشاء برای فلفل طولانی تر است.
(دو هفته بیشتر از گوجه)بنابراین یا از بستر گرم استفاده می کنیم و یا زودتر بذر کاری می کنیم.درجه حرارت برای رشد نشاء روز 24 درجه سانتیگراد و شب 18 درجه سانتیگراد .بستر را آبیاری معمولی می کنیم.و آبیاری زیاد نمی کنیم چون هم بستر سرد میشود و هم مرگ گیاهچه زیاد می شود.
فاصله ردیفها cm 15 و در هر ردیف 40 تا 50 گیاه بیشتر نگه نمی دارند.
وقتی طول نشاء 10 تا 20 سانتیمتر شد منتقل می شوند.فاصله ردیفها بسته به نوع فلفل و هدف بین 75 سانتیمتر تا 105 سانتیمتر می تواند باشد.فاصله بوته ها درون ردیف 45 تا 75 سانتیمتر است.
در فلفل سبز جثه بوته کوچک تر است.بنابراین فواصل کمتر می شود.نشاءکاری هم با ماشین و هم دست انجام می شود.که با دست بهتر است.برای رشد سریع بعد از نشاءکاری توصیه می شود محلول غذایی پای گیاه داده شود. طرز تهیه محلول:3/6 کیلوگرم منو پتاسیم فسفات+3/6 کیلوگرم دی آمونیوم فسفات.در هزار لیتر آب حل کرده و پای نشاءها می ریزیم.
بیماریهاوآفات:
بیماریها: اگر تناوب رعایت نشود و فلفل در سطح وسیع کشت شود.برای رفع مشکل بستر و بذر را ضدعفونی می کنیم .(عامل بیماری زای فلفل مشابه گوجه می باشد).
مرگ گیاهپه-لکه برگی-آنتراکتوز-پوسیدگی میوه-سفیدک درونی-پوسیدگی نرم-باکتریایی و وبیماری های ویروسی.
پوسیدگی گلگاه میوه :فیزیولوژیکی است.لکه هایی در گلگاه ظاهر می شود و خصوصا در میوه هایی که اول فصل تشکیل می شود و هوا گرم وخشک می شود که آب به میوه نمی رسد.
به هنگام پوسیدگی گلگاه قارچهای دیگر هم حمله می کنند و باعث از بین رفتن میوه می شود.
حشرات: شته ها-لارو مگس فلفل-سرخرطومی فلفل-کرمهای شب پره زمستانه-ککهای گیاهی-مینوز برگ و کرمهای خانواده اسفیرجیده.
برداشت:
زمان برداشت فلفل دلمه ای بوسیله اندازه میوه و مرحله رسیدگی آن مشخص می شود.و برای بازار به مجرد اینکه اندازه میوه به اندازه کامل رسید ولی میوه سفت است برداشت می شود.
برداشت دستی و بمرور انجام می شود.برداشت مکانیزه فلفل هم امکان پذیر است.خصوصا فلفل تندی که برای ادویه استفاده می شود.فلفلی که برای تهیه فرآورده باشد می تواند مکانیزه برداشت شود.عملکرد بستگی به رقم و فواصل کاشت و مدیریت و ....دارد.برای فلفل دلمه 6 تا 20 تن در هکتار.
گاهی عملکردکاهش پیدا می کند که دلیل آن ریزش غنچه ها و میوه ها می شود که آن هوای گرم و خشک است.فلفلهای دلمه ای گاهی انبار می شوند.درجه حرارت انبار 7 تا 10 درجه سانتیگراد باشد.رطوبت نسبی 90 تا 95%.برای 3 تا 4 هفته می توان انبار کرد.بهتر است در کیسه های پلاستیک قرار داده شوند تا آب از دست ندهد و عمر انبار داری بیشتر شود
جزوه دانشگاه اصفهان
Pepper
خانواده: Solanaceae
1- Annum <---------- Capsicum
2- Frutescens <------
بومی مناطق گرمسیر آمریکا است.بیشتر ارقام از گونه اول است.و تعدادی از گونه دوم است.تلاقی های مختلفی بین دو گونه ترکیبات دو گونه را دارا است.
فلفل<گوجه<بادمجان: آبیاری فلفل<گوجه<بادمجان : سرمازدگی
احتیاجات آب و هوایی:
مشابه بادمجان و گوجه فرنگی است.فلفل درجه حرارتهای پایین تر را می تواند تحمل کند و در پاییز دیرتر سرما می زند.جایی که خطر یحبندان نباشد رشد خوبی دارد.در مقایسه با بادمجان و گوجه به خشکی مقاوم است.بهترین عملکرد را در رطوبت مناسب خاک دراد متوسط دمای شبانه روزی 18 تا 20 درجه سانتیگراد باشد خصوصا زمان گلدهی .برای گرده افشانی دما نباید کمتر از 20 درجه سانتیگراد باشد چون گرده ها از بین می روند.
ارقام و بذر:
در بین گروه های فلفل دو گروه مشخص است:1- میوه با طعم ملایم و شیرین-فلفل شیرین Bell pepper یا Sweet pepper که در ایران مترادف با فلفل دلمه ای است.
2- میوه با طعم تند chili مشخصه فلفلهای ریز و باریک است.
تلاقی بین دو گونه ارقام بزرگ و شیرین بوجود می آید.
در گذشته فلفلهای دلمه ای فقط سبز بود و سبز هم برداشت می شد.رسیدگی فیزیولوژیکی زمانی است که میوه قرمز شود.
امروزه فلفل دلمه ای قرمز-زرد-نارنجی-و ارغوانی وجود دارد.فلفلهای تند را معمولا برای تهیه سس و فلفل کشت و کار می کنند.بنابراین صبر میکنند تا برسد بعد برداشت می کنند.و گاهی بصورت سبز نارس هم برداشت می شود برای مصارف تازه خوری.ماده تند فلفل آلکالوئیدی بنام Capsaicin است که در فلفل دلمه ای یا کم است یا وجود ندارد.
خاک:
خاک لوم شنی که ماده آلی فراوان داشته باشد ایده آل است.برای فلفلهایی که کنسرو می شوند خاک سنگین تر بهتر است.چون معتقدند در این خاکها رنگ اندازی بهتر می شود.PH 5/5 تا 7 .تهیه زمین مثل سایر سبزیجات است.شخم در پائیز .در بهار دیسک و دندانه و تهیه بستر انجام می شود.
کود:
شبیه بادمجان است.در خاکهای ضعیف هم حیوانی.هم شیمیایی.کود حیوانی هر سال 25 تا 35 تن.
کود شیمیایی مقداری که برای گوجه فرنگی توصیه شده و با کمی ازت و پتاسیم بیشتر.در موقع تشکیل میوه ها مقداری کود سرک ازته برای ایجاد شاخ و برگ جدید مصرف می شود.کود ازته اگر نیترات آمنیوم باشد بهتر است.
کاشت و عملیات زراعی:
شبیه گوجه فرنگی و بادمجان است.ولی زمان تهیه نشاء برای فلفل طولانی تر است.
(دو هفته بیشتر از گوجه)بنابراین یا از بستر گرم استفاده می کنیم و یا زودتر بذر کاری می کنیم.درجه حرارت برای رشد نشاء روز 24 درجه سانتیگراد و شب 18 درجه سانتیگراد .بستر را آبیاری معمولی می کنیم.و آبیاری زیاد نمی کنیم چون هم بستر سرد میشود و هم مرگ گیاهچه زیاد می شود.
فاصله ردیفها cm 15 و در هر ردیف 40 تا 50 گیاه بیشتر نگه نمی دارند.
وقتی طول نشاء 10 تا 20 سانتیمتر شد منتقل می شوند.فاصله ردیفها بسته به نوع فلفل و هدف بین 75 سانتیمتر تا 105 سانتیمتر می تواند باشد.فاصله بوته ها درون ردیف 45 تا 75 سانتیمتر است.
در فلفل سبز جثه بوته کوچک تر است.بنابراین فواصل کمتر می شود.نشاءکاری هم با ماشین و هم دست انجام می شود.که با دست بهتر است.برای رشد سریع بعد از نشاءکاری توصیه می شود محلول غذایی پای گیاه داده شود. طرز تهیه محلول:3/6 کیلوگرم منو پتاسیم فسفات+3/6 کیلوگرم دی آمونیوم فسفات.در هزار لیتر آب حل کرده و پای نشاءها می ریزیم.
بیماریهاوآفات:
بیماریها: اگر تناوب رعایت نشود و فلفل در سطح وسیع کشت شود.برای رفع مشکل بستر و بذر را ضدعفونی می کنیم .(عامل بیماری زای فلفل مشابه گوجه می باشد).
مرگ گیاهپه-لکه برگی-آنتراکتوز-پوسیدگی میوه-سفیدک درونی-پوسیدگی نرم-باکتریایی و وبیماری های ویروسی.
پوسیدگی گلگاه میوه :فیزیولوژیکی است.لکه هایی در گلگاه ظاهر می شود و خصوصا در میوه هایی که اول فصل تشکیل می شود و هوا گرم وخشک می شود که آب به میوه نمی رسد.
به هنگام پوسیدگی گلگاه قارچهای دیگر هم حمله می کنند و باعث از بین رفتن میوه می شود.
حشرات: شته ها-لارو مگس فلفل-سرخرطومی فلفل-کرمهای شب پره زمستانه-ککهای گیاهی-مینوز برگ و کرمهای خانواده اسفیرجیده.
برداشت:
زمان برداشت فلفل دلمه ای بوسیله اندازه میوه و مرحله رسیدگی آن مشخص می شود.و برای بازار به مجرد اینکه اندازه میوه به اندازه کامل رسید ولی میوه سفت است برداشت می شود.
برداشت دستی و بمرور انجام می شود.برداشت مکانیزه فلفل هم امکان پذیر است.خصوصا فلفل تندی که برای ادویه استفاده می شود.فلفلی که برای تهیه فرآورده باشد می تواند مکانیزه برداشت شود.عملکرد بستگی به رقم و فواصل کاشت و مدیریت و ....دارد.برای فلفل دلمه 6 تا 20 تن در هکتار.
گاهی عملکردکاهش پیدا می کند که دلیل آن ریزش غنچه ها و میوه ها می شود که آن هوای گرم و خشک است.فلفلهای دلمه ای گاهی انبار می شوند.درجه حرارت انبار 7 تا 10 درجه سانتیگراد باشد.رطوبت نسبی 90 تا 95%.برای 3 تا 4 هفته می توان انبار کرد.بهتر است در کیسه های پلاستیک قرار داده شوند تا آب از دست ندهد و عمر انبار داری بیشتر شود
جزوه دانشگاه اصفهان
چغندر لبویی(سالادی) Beef
chenopodiaceae خانواده
beta vulgaris var.esculenta
بومی اروپا-آفریقای شمالی-آسیای غربی است.با چغندر برگی و چغندر قند همه متعلق به یک گونه هستند.از خیلی قدیم هر دو سه قرن قبل از میلاد کشت میشد.اما توسعه آن از سال 1800 است.
گیاه دو ساله است در سال اول ریشه گیاه رشد میکند و ضخیم میشود.و در سال دوم تولید گل و بذر میکند.قسمت های خوراکی شامل لایه های ...............است که یک در میان بافت ذخیره ای و هادی هستند.
لایه های بافت ذخیره ای نسبتا پهن و تیره و لایه های بافت هادی نسبتا باریک و رنگ روشن دارند.به این تضاد رنگی طبقه بندی گفته میشود که بین ارقام مختلف متفاوت است و تابع شرایط آب و هوایی است.
سیستم جذب نسبتا وسیعی را دارد.انشعابات زیادی در اطراف ریشه متورم است که تا عمق 90 سانتیمتر هم توسعه پیدا کرده بالای ریشه ساقه کوتاه و صفحه ای شکل است که برگهای ساده به طور مارپیچ نزدیک به هم روی ساقه تشکیل می شود.رنگ ارقام از سبز روشن تا قرمز تیره است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل خنک است.و مقاوم به سرماست.در هوای گرم مقدار ذخیره قند ریشه کم میشود.و رنگ کم رنگتر میشود.لایه های بافت هادی عریض تر و بافت ذخیره ای باریکتر می شوند.در بهار سعی میشود هر چه زودتر بذر چغندر لبویی را کشت کنیم تا در هوای خنک رشد کند و محصول تا محصول مرغوبتر داشته باشد اگردیر کشت کنیم چون هوا گرم است کیفیت کم میشود.
در کشت پاییزه مشکل کمتر است چون هوا خنک می شود در شرایط استثنایی اگر در بهار خیلی زود بکاریم و هوا برای مدت طولانی خنک بماند ممکن است چغندر به بذر برود.
ارقام:
ارقام بر حسب شکل و طول زمانی که به مرحله قابل برداشت میرسد طبقه بندی کرده اند:
1- واریته های کروی زودرس Green top bunching , ruby queen
2- واریته های کروی زودرس درجه دو(متوسط رس) Perfected detrot , detroit dark red
3- واریته های کشیده دیر رس: long dark blood
خاک وتهیه بستر:
بهترین رشد را چغندر لبویی در خاک با زهکشی خوب و کمی اسیدی دارد.خاک سبک (لوم و لوم شنی) و خاکهای آلی پوسیده مناسب است.در خاک های خیلی سنگین ریشه ها بد شکل شده و رشد کند می شود.آماده ساری خاک باید کامل باشد شخم عمیق و دسیک و دندانه ....بطوریکه کاملا نرم شود و رطوبت را بتواند خوب حفظ کند.
کود:
برای کیفیت خوب چغندر لبویی باید رشد سریع و بدون وقفه داشته باشد.کود دامی که خوب پوسیده باشد به مقدار 25 تا 35 تن در هکتار بسیار خوب است.مقدار کود شیمیایی بر حسب نوع خاک حاصلخیزی خاک تناوب و زمان کاشت و ..... تفاوت دارد.اگر کود نسبت عناصر آن پایین باشد حدود 1 تن در هکتار لازم است.علاوه بر این کود که قبل از کاشت داده می شود .کود سرک ازته وقتی ارتفاع گیاه به 15 سانتیمتر رسید بعد از علف زنی توصیه می شود.گاهی اگر ریشه چغندر را برش دهیم ممکن است لکه های سیاه و تیره ببینیم که علامت کمبود بر است.برای بر طرف کردن مشکل می توانیم از براکس یا اسید بوریک استفاده بکنیم برای هر هکتار 20 کیلوگرم کافی است که همراه با آب به محصول داده میشود.
کاشت:
بذر چغندر لبویی را بهتر است با یک بذر کار ردیف کار کشت کنیم .بسته به نوع بذر که چند جنینی باشد و فاصله ردیف ها مقدار بذر متغیر است 7 تا 20 کیلوگزم در هکتار.
فاصله ردیف ها را 45 تا 60 سانتیمتر میگیرند.معمولا نیاز به تنک کردن محصول است چون اکثر بذر ها پلی جرم هستند .معمولا تنک کردن را دیر انجام می دهند و گیاهان تنک کرده را استفاده میکنند.باید بگو نه ای تنک کنیم که فاصله بوته ها 8 تا 10 سانتیمتر شود.در مزارعی که برای تهیه فرآورده تولید میشود چون هزینه کارگر بالا است کمتر تنک مکینند و تولید کننده های فرآورده ریشه های کوچکتر را می پسندند و تنک نکردن یک حسن است.
زمان کاشت:
در مناطق سرد و معتدل از اول اسفند تا آخر فروردین کشت میکنند.در مناطق گرمتر بهاره نمی کارند.در عوض اواخر تابستان کشت میکنند و در اواخر پاییز یا در طول زمستان برداشت میکنند.در جاهایی که زمستان گرم دارند در آخر پاییز کشت می شود.
کولتیواتور زنی:
این کار علاوه بر پایین مگه داشتن علفهای هرز باعث جلوگیری از کاهش عملکرد می شود.
در خاکهای سنگین این کار باعث سله شکنی و هوادهی خاک می شود و به رشد و تهویه بهتر و ذخیره آب در خاک کمک می کند.
کولتیواتور زنی باید سطحی باشد.
آفات و بیماری ها:
بیماری ها: بیماریهای ویروسی- بیماری های لکه برگی و scap
آفات: کرمهای مفتولی-میوز برگ-کرم تاردوز-کرمهای شب پره زمستانه.
برداشت:
چغندر لبویی برای بازار زمانی برداشت می شود که به قطر 3 تا 4 سانتیمتر رسیده باشد.در گذشته در ایران ارقام بوی کشت می شود که ریشه ها درشت بود.در حال حاضر چغندر های اصلاح شده کشت می شود که کوچکتر هستند و رنگ قرمز تیره است که به چغندر جوهری معروف است.
کیفیت وقتی بالا است که کوچک برداشت شود.ممکن است سرزنی بعد از برداشت و یا قبل از برداشت باشد.بهتر است شاخ و برگ را بلافاصله بعد از برداشت حذف کنیم تا کیفیت و عمر نگهداری بالا برود.اگر شرایط برداشت خوب باشد و شرایط انبار هم مناسب باشد.چغندر لبویی را می توان به مدت نسبتا طولانی انبار کرد.
جزوه دانشگاه اصفهان
chenopodiaceae خانواده
beta vulgaris var.esculenta
بومی اروپا-آفریقای شمالی-آسیای غربی است.با چغندر برگی و چغندر قند همه متعلق به یک گونه هستند.از خیلی قدیم هر دو سه قرن قبل از میلاد کشت میشد.اما توسعه آن از سال 1800 است.
گیاه دو ساله است در سال اول ریشه گیاه رشد میکند و ضخیم میشود.و در سال دوم تولید گل و بذر میکند.قسمت های خوراکی شامل لایه های ...............است که یک در میان بافت ذخیره ای و هادی هستند.
لایه های بافت ذخیره ای نسبتا پهن و تیره و لایه های بافت هادی نسبتا باریک و رنگ روشن دارند.به این تضاد رنگی طبقه بندی گفته میشود که بین ارقام مختلف متفاوت است و تابع شرایط آب و هوایی است.
سیستم جذب نسبتا وسیعی را دارد.انشعابات زیادی در اطراف ریشه متورم است که تا عمق 90 سانتیمتر هم توسعه پیدا کرده بالای ریشه ساقه کوتاه و صفحه ای شکل است که برگهای ساده به طور مارپیچ نزدیک به هم روی ساقه تشکیل می شود.رنگ ارقام از سبز روشن تا قرمز تیره است.
احتیاجات آب و هوایی:
محصول فصل خنک است.و مقاوم به سرماست.در هوای گرم مقدار ذخیره قند ریشه کم میشود.و رنگ کم رنگتر میشود.لایه های بافت هادی عریض تر و بافت ذخیره ای باریکتر می شوند.در بهار سعی میشود هر چه زودتر بذر چغندر لبویی را کشت کنیم تا در هوای خنک رشد کند و محصول تا محصول مرغوبتر داشته باشد اگردیر کشت کنیم چون هوا گرم است کیفیت کم میشود.
در کشت پاییزه مشکل کمتر است چون هوا خنک می شود در شرایط استثنایی اگر در بهار خیلی زود بکاریم و هوا برای مدت طولانی خنک بماند ممکن است چغندر به بذر برود.
ارقام:
ارقام بر حسب شکل و طول زمانی که به مرحله قابل برداشت میرسد طبقه بندی کرده اند:
1- واریته های کروی زودرس Green top bunching , ruby queen
2- واریته های کروی زودرس درجه دو(متوسط رس) Perfected detrot , detroit dark red
3- واریته های کشیده دیر رس: long dark blood
خاک وتهیه بستر:
بهترین رشد را چغندر لبویی در خاک با زهکشی خوب و کمی اسیدی دارد.خاک سبک (لوم و لوم شنی) و خاکهای آلی پوسیده مناسب است.در خاک های خیلی سنگین ریشه ها بد شکل شده و رشد کند می شود.آماده ساری خاک باید کامل باشد شخم عمیق و دسیک و دندانه ....بطوریکه کاملا نرم شود و رطوبت را بتواند خوب حفظ کند.
کود:
برای کیفیت خوب چغندر لبویی باید رشد سریع و بدون وقفه داشته باشد.کود دامی که خوب پوسیده باشد به مقدار 25 تا 35 تن در هکتار بسیار خوب است.مقدار کود شیمیایی بر حسب نوع خاک حاصلخیزی خاک تناوب و زمان کاشت و ..... تفاوت دارد.اگر کود نسبت عناصر آن پایین باشد حدود 1 تن در هکتار لازم است.علاوه بر این کود که قبل از کاشت داده می شود .کود سرک ازته وقتی ارتفاع گیاه به 15 سانتیمتر رسید بعد از علف زنی توصیه می شود.گاهی اگر ریشه چغندر را برش دهیم ممکن است لکه های سیاه و تیره ببینیم که علامت کمبود بر است.برای بر طرف کردن مشکل می توانیم از براکس یا اسید بوریک استفاده بکنیم برای هر هکتار 20 کیلوگرم کافی است که همراه با آب به محصول داده میشود.
کاشت:
بذر چغندر لبویی را بهتر است با یک بذر کار ردیف کار کشت کنیم .بسته به نوع بذر که چند جنینی باشد و فاصله ردیف ها مقدار بذر متغیر است 7 تا 20 کیلوگزم در هکتار.
فاصله ردیف ها را 45 تا 60 سانتیمتر میگیرند.معمولا نیاز به تنک کردن محصول است چون اکثر بذر ها پلی جرم هستند .معمولا تنک کردن را دیر انجام می دهند و گیاهان تنک کرده را استفاده میکنند.باید بگو نه ای تنک کنیم که فاصله بوته ها 8 تا 10 سانتیمتر شود.در مزارعی که برای تهیه فرآورده تولید میشود چون هزینه کارگر بالا است کمتر تنک مکینند و تولید کننده های فرآورده ریشه های کوچکتر را می پسندند و تنک نکردن یک حسن است.
زمان کاشت:
در مناطق سرد و معتدل از اول اسفند تا آخر فروردین کشت میکنند.در مناطق گرمتر بهاره نمی کارند.در عوض اواخر تابستان کشت میکنند و در اواخر پاییز یا در طول زمستان برداشت میکنند.در جاهایی که زمستان گرم دارند در آخر پاییز کشت می شود.
کولتیواتور زنی:
این کار علاوه بر پایین مگه داشتن علفهای هرز باعث جلوگیری از کاهش عملکرد می شود.
در خاکهای سنگین این کار باعث سله شکنی و هوادهی خاک می شود و به رشد و تهویه بهتر و ذخیره آب در خاک کمک می کند.
کولتیواتور زنی باید سطحی باشد.
آفات و بیماری ها:
بیماری ها: بیماریهای ویروسی- بیماری های لکه برگی و scap
آفات: کرمهای مفتولی-میوز برگ-کرم تاردوز-کرمهای شب پره زمستانه.
برداشت:
چغندر لبویی برای بازار زمانی برداشت می شود که به قطر 3 تا 4 سانتیمتر رسیده باشد.در گذشته در ایران ارقام بوی کشت می شود که ریشه ها درشت بود.در حال حاضر چغندر های اصلاح شده کشت می شود که کوچکتر هستند و رنگ قرمز تیره است که به چغندر جوهری معروف است.
کیفیت وقتی بالا است که کوچک برداشت شود.ممکن است سرزنی بعد از برداشت و یا قبل از برداشت باشد.بهتر است شاخ و برگ را بلافاصله بعد از برداشت حذف کنیم تا کیفیت و عمر نگهداری بالا برود.اگر شرایط برداشت خوب باشد و شرایط انبار هم مناسب باشد.چغندر لبویی را می توان به مدت نسبتا طولانی انبار کرد.
جزوه دانشگاه اصفهان