گرماب(محمدباقر)
عضو جدید
گاومیش
طبق آمار فائو در سال ۲۰۰۰ تعداد گاومیش جهان ۱۵۸ میلیون راس بود که حدود ۱۵۳ میلیون آن در قاره آسیا و بقیه در سایر نقاط دنیا زندگی میکنند. گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت میشود ولی مهمترین محل پرورش آن قاره آسیا و بخصوص شبه قاره هند است. گاومیش در اقتصاد بسیاری از کشورها جایگاه ویژهای دارد و تعداد و پراکندگی جغرافیایی آن هر سال در حال افزایش است از این حیوان برای شخم زدن مزارع بارکش حمل و نقل کارهایی مانند آن استفاده میشود. در ایتالیا بیش از ۱۰۰ هزار گاومیش شیرده وجود دارد که در مجتمعهای صنعتی نگهداری میشود. پنیر موزارلا از شیر این حیوان تهیه میشود.
طبق آمار سال ۱۳۸۸ جمعیت گاومیش در ایران ۴۵۹ هزار راس بوده است.(برآورد جهت گاومیش ایران سال ۱۳۸۸)
طبقه بندی گاومیش براساس محیط زیستالف) گاومیش باتلاقی
دارای قدرت و توان بیشتری برای تحمل شرایط سخت میباشد علاقه زیادی به آب تنی و توقف در آب دارد و آب گلآلود را ترجیح میدهند.
در این تیپ وزن بدن به طور متوسط در ماده ۴۰۰ و در جنس نر به ۵۰۰ کیلوگرم یا بیشتر میرسد. از نظر ژنتیکی گاومیشهای این تیپ ۴۸ کروموزونی (۴۸ = n2) هستند رنگ اغلب سیاه است و نوار کم رنگی در ناحیه گردن بالای سینه دارد ولی رنگ قهوهای هم دیده میشود.
ب) گاومیش رودخانهای
این گروه از گاومیشها آبتنی در آبهای جاری و شفاف را دوست دارند و بیشتر در خاورمیانه پرورش داده میشوند. رنگ غالباً سیاه گاهی همراه با لکههای سفید در نقاط گوناگون بدن، در این تیپ رنگ خاکستری و قهوهای و بندرت سفید هم دیده میشود. وزن در جنس نر ۳۰۰ تا۷۰۰ کیلوگرم و در جنس ماده ۲۵۰ تا ۶۵۰ است.
ویژگیهای رفتاری و جایگاه پرورش گاومیشگاومیش علاقه زیادی به آبتنی در استخر، رودخانه و گودالهای آب دارد و معمولاً پس از مدتی چرا خود را به آب میرساند و در آن غوطه ور میشود.
گاومیش برای فرار از حشرات موذی نیز به آب پناه میبرد و با آغشته کردن سطح بدن به گل و لای خود را از آسیب آفتاب و حشرات گزنده در امان نگه میدارد. محققان بر این باورند که در صورتی که دام به طریقی خنک شود آبتنی کردن برای آن ضرورت حیاتی ندارد.
تحمل گاومیش در برابر گرمای شدید و نور مستقیم آفتاب کم است و تابش مستقیم خورشید آنها را کاملاً آشفته و پریشان میکند. تغییرات شدید و ناگهانی دمای محیط نیز بر حیوان آثار ناگواری دارد و ممکن است به بیماری پنومونی (ذات الریه) و حتی مرگ منجر شود. بنابراین هنگام طراحی نگهداری گاومیش باید بر این موضوع توجه کرد و از هر راهی که امکان دارد از تغییر شدید آب و هوای محیط بر حیوان جلوگیری کرد تا به تدریج با هوای جدید سازگار شود.
گاومیش با گاو در چرا رقیب نمیباشد چون گاو انتخابی عمل میکند در صورتی که گاومیش همه نوع علفی را میخورد. پس این دو نوع دام تکمیل کننده هم هستند گاومیش حیوانی پر خور است و مناطق نیمه گرمسیری و مرطوب برایش مناسب است
خلق و خو و رفتار گاومیشبا آن که ظاهر گاومیش خشن و زمخت است خوی بسیار آرامی دارد و براحتی میتوان آن را کنترل کرد. گاومیش نسبت به رنگ قرمز حساسیت دارد و معمولاً به دوشش یک نفر عادت میکند.
گاومیش نر بالغ بسیار شرور و خطرناک است و کنترل آن سخت و غالباً غیر ممکن است که برای مهار کردن آن را اخته میکنند یا با قرار دادن حلقه در بینی مهار میکنند.
گاومیش بر خلاف گاو توانایی لگدپرانی به طرفین را ندارد و همچنین مانند گاو به آسانی آشفته یا پریشان نمیگردد. طبیعت آرام تحمل و پایداری گاومیش در انجام دادن کارهای سنگین این حیوان را به کلید و راهگشای اقتصادی روستایی کشورهای آسیایی تبدیل کردهاست.
گاومیش بطور متوسط روزانه ۵/۶ لیتر شیر تولید میکند در حال حاضر رکوردهای شیر گاومیشهای ایران در مرکز اصلاح نژاد دام کشور در کرج متوسط تولید kg ۱۲۰۰ در یک دوره شیر دهی ۲۰۰ روز را نشان میدهد.
انواع فرآوردههای گاومیششیر: گاومیش حدود ۶/۵٪ از کل شیر جهان را تامین میکند. شیر گاومیش از نظر چربی از شیر گاو غنیتر و دارای ماده خشک کمتر و بین میزان درصد لاکتوز با شیر گاو متفاوت زیادی نسبت املاح شیر گاومیش و پروتئین شیر گاومیش از شیر گاو بیشتر است.
گوشت: درصد گوشت و لاشه گاومیش به علت داشتن شکمبه حجیم و بزرگ، سر توپر و سنگین، درصد استخوان بیشتر، درصد چربی بیشتر در لاشه و کپل نسبتاً کم رشد و ضعیف و پوست ضخیم کمتر از درصد گوشت و لاشه گاو گوشتی است.
پوست: گاومیش پوستی ضخیم دارد برای تهیه دستکش چرمی ضخیم و تسمههای چرمی، زیره کفش، زین اسب و چرم ضد آب استفاده میشود.
ضخامت موی گاومیش دو برابر گاو است و برای تهیه برس و قلم مو استفاده میشود.
تراکم مو در گاومیش نسبت به گاو کمتر است و با افزایش سن تراکم آن کمتر نیز میشود.
شاخ: برای تهیه دکمه شانه، دسته چاقو و چتر و عصا، آلات موسیقی و وسایل تزئینی استفاده میشود. در هندوستان در صنایع دستی استفاده میشود.
فضولات: کود گاومیش از بهترین کودها برای حاصلخیزی زمینهای زراعی و به ویژه پرورش قارچ است. در برخی روستاها از فضولات گاومیش برای تولید گرما به عنوان ماده سوختی استفاده میشود.
نیروی کار: در بسیاری از نقاط دنیا ماشین جای گزین خوبی برای دام نیست و حتی غیر اقتصادی است و در این صورت گاومیش برای شخمزنی و باربری استفاده میشود