موج شکن و انواع آن موج شکن ها سازه هایی هستند که جهت ایجاد آرامش در بندرگاه، برای تامین ورود مطمئن کشتی ها به آبراهه ها و بنادر، کاهش انرژی ناشی از امواج و حفاظت از سواحل در مقابل امواج احداث می شوند.
موج شکن ها از دیدگاه های مختلف از جمله شکل هندسی، مصالح بکار برده شده و موقعیت قرارگیری به انواع مختلف دسته بندی می شوند. از میان انواع موج شکن ها به لحاظ شکل هندسی و مصالح به کار برده شده موج شکن های توده سنگی از متداولترین انواع آنها می باشند.
تقسیم بندی موج شکن ها به لحاظ سازه ای و جنس مصالح مورد استفاده:
-1 موج شکن های مایل (شیب دار)
این موج شکن ها بیشتر از سایر انواع موج شکن ها مورد استفاده قرار می گیرند. قسمت های اصلی این موج شکن ها عبارتند از:
2 - موج شکن های قائم
موج شکن های قائم از یک دیوار تشکیل می گردند که روی زیر بنایی از سنگ ریزی با سنگ های طبیعی قرار دارد. دیوار ممکن است با مصالح بنایی ساخته شود و یا از بلوک های مصنوعی که بطور منظم روی هم چیده می شود تشکیل گردد. زیر بنای سنگ ریزی شده از دو طرف دارای شیب است که در طرف دریا با پوششی از قطعه سنگ بزرگ طبیعی و یا بلوک های مصنوعی حفاظت می شود.
برتری موج شکن قائم:
در اعماق زیاد موج شکن های قائم اقتصادی تر از موج شکن های مایل هستند. همچنین موج شکن های قائم امکان پهلوگیری در سمت داخل موج شکن را فراهم می کنند.
3 -موج شکن مختلط شیبدار و قائم
در بعضی موارد اسکله در پشت موج شکن ها پیش بینی می شود. لذا سمت داخلی موج شکن را با ساختن دیواری قائم در نظر می گیرند که امکان پهلوگیری به کشتی ها را می دهد. چنین دیوار قائمی باید به اندازه کافی غیر قابل نفوذ باشد ، تا موجی که از بدنه موج شکن می گذرد از دیوار عبور نکند. البته این نکته را در محاسبات اسکله باید رعایت کرد و در نظر گرفت.
معمولا در طراحی موج شکن ها ابعاد دانه ها از داخل به بیرون بزرگ می شود زیرا اولا استفاده کامل از سنگ های بزرگ اقتصادی نیست و ثانیا از طرف دیگر به کار بردن ریز دانه در تمام مقطع مقطع موج شکن سازه پایداری ایجاد نمی کند. لذا یک طرح خوب طرحی است که ترکیب بهینه ای از دانه بندی های مختلف را به کار ببرد.
در ساختمان موج شکن های مایل دو روش اصلی قابل تفکیک است.
- ساختمان از راه زمینی
- ساختمان از راه دریایی
در عمل غالبا دو روش با هم اجرا می شوند ، قسمت پایین ساختمان از راه دریا و قسمت بالای آن از طریق زمین صورت می گیرد.
4 -موج شکن های شناور
این موج شکن ها نیز با فرض اینکه قسمت عمده انرژی موج در قسمت بالای آن متمرکز است ساخته می شود. این موج شکن ها بیشتر جنبه موقت دارند. مثلا در جایی که کارهای ساختمانی در دست اجرا است می توان از این موج شکن ها استفاده کرد. در ضمن این موج شکن ها فقط برای زایل کردن امواج کم ارتفاع قابل استفاده هستند.
عیب عمده موج شکن های شناور این است که چون خود نیز همراه با امواج در خال تلاطم هستند علی رغم اینکه قسمتی از انرژی موج را زایل می کنند لیکن حرکت خود آنها موجب بروز امواج کم ارتفاعی می شود که می تواند مشکل آفرین باشد. موج شکن های شناور را با مصالح گوناگونی می توان ساخت.
5 -موج شکن های هوایی یا بادی
مرز احداث این نوع موج شکن ها به این نحو است که در کف آب در حد خارجی آن یک لوله سوراخ دار نصب می کنند. در موقع تلاطم آب به وسیله امواج ، هوای متراکم به داخل لوله می فرستد که از سوراخ ها با فشار خارج شده و قسمت مهمی از انرژی موج را جذب می کند و از بلندی موج می کاهد بدون اینکه طول موج تغییر کند. استهلاک موج بدین صورت ممکن است به 92% برسد.
عملا این موج شکن ها را برای کارهای موقت و ساختمان های نظامی به کار می برند خطر از کار افتادن دستگاه هواده در هنگام توفان وجود دارد که در این صورت عواقب بدی را برای تاسیسات بندری به بار خواهد آورد.
منبع: معمار نيوز
تقسیم بندی موج شکن ها به لحاظ سازه ای و جنس مصالح مورد استفاده:
-1 موج شکن های مایل (شیب دار)
این موج شکن ها بیشتر از سایر انواع موج شکن ها مورد استفاده قرار می گیرند. قسمت های اصلی این موج شکن ها عبارتند از:
2 - موج شکن های قائم
موج شکن های قائم از یک دیوار تشکیل می گردند که روی زیر بنایی از سنگ ریزی با سنگ های طبیعی قرار دارد. دیوار ممکن است با مصالح بنایی ساخته شود و یا از بلوک های مصنوعی که بطور منظم روی هم چیده می شود تشکیل گردد. زیر بنای سنگ ریزی شده از دو طرف دارای شیب است که در طرف دریا با پوششی از قطعه سنگ بزرگ طبیعی و یا بلوک های مصنوعی حفاظت می شود.
برتری موج شکن قائم:
در اعماق زیاد موج شکن های قائم اقتصادی تر از موج شکن های مایل هستند. همچنین موج شکن های قائم امکان پهلوگیری در سمت داخل موج شکن را فراهم می کنند.
3 -موج شکن مختلط شیبدار و قائم
در بعضی موارد اسکله در پشت موج شکن ها پیش بینی می شود. لذا سمت داخلی موج شکن را با ساختن دیواری قائم در نظر می گیرند که امکان پهلوگیری به کشتی ها را می دهد. چنین دیوار قائمی باید به اندازه کافی غیر قابل نفوذ باشد ، تا موجی که از بدنه موج شکن می گذرد از دیوار عبور نکند. البته این نکته را در محاسبات اسکله باید رعایت کرد و در نظر گرفت.
معمولا در طراحی موج شکن ها ابعاد دانه ها از داخل به بیرون بزرگ می شود زیرا اولا استفاده کامل از سنگ های بزرگ اقتصادی نیست و ثانیا از طرف دیگر به کار بردن ریز دانه در تمام مقطع مقطع موج شکن سازه پایداری ایجاد نمی کند. لذا یک طرح خوب طرحی است که ترکیب بهینه ای از دانه بندی های مختلف را به کار ببرد.
در ساختمان موج شکن های مایل دو روش اصلی قابل تفکیک است.
- ساختمان از راه زمینی
- ساختمان از راه دریایی
در عمل غالبا دو روش با هم اجرا می شوند ، قسمت پایین ساختمان از راه دریا و قسمت بالای آن از طریق زمین صورت می گیرد.
4 -موج شکن های شناور
این موج شکن ها نیز با فرض اینکه قسمت عمده انرژی موج در قسمت بالای آن متمرکز است ساخته می شود. این موج شکن ها بیشتر جنبه موقت دارند. مثلا در جایی که کارهای ساختمانی در دست اجرا است می توان از این موج شکن ها استفاده کرد. در ضمن این موج شکن ها فقط برای زایل کردن امواج کم ارتفاع قابل استفاده هستند.
عیب عمده موج شکن های شناور این است که چون خود نیز همراه با امواج در خال تلاطم هستند علی رغم اینکه قسمتی از انرژی موج را زایل می کنند لیکن حرکت خود آنها موجب بروز امواج کم ارتفاعی می شود که می تواند مشکل آفرین باشد. موج شکن های شناور را با مصالح گوناگونی می توان ساخت.
5 -موج شکن های هوایی یا بادی
مرز احداث این نوع موج شکن ها به این نحو است که در کف آب در حد خارجی آن یک لوله سوراخ دار نصب می کنند. در موقع تلاطم آب به وسیله امواج ، هوای متراکم به داخل لوله می فرستد که از سوراخ ها با فشار خارج شده و قسمت مهمی از انرژی موج را جذب می کند و از بلندی موج می کاهد بدون اینکه طول موج تغییر کند. استهلاک موج بدین صورت ممکن است به 92% برسد.
عملا این موج شکن ها را برای کارهای موقت و ساختمان های نظامی به کار می برند خطر از کار افتادن دستگاه هواده در هنگام توفان وجود دارد که در این صورت عواقب بدی را برای تاسیسات بندری به بار خواهد آورد.
منبع: معمار نيوز