موتورهای القایی

javad ta

عضو جدید
کاربر ممتاز
معادلات توان و گشتاور موتور القایی

معادلات توان و گشتاور موتور القایی

در یک موتور القایی سه فاز با توجه به مدار معادل، نحوه توزیع توان بصورت زیر است:
که مقدار هر یک از رابطه های زیر محاسبه می شود:
حال با استفاده از رابطه توان مکانیکی، برای بدست آوردن گشتاور موتور از رابطه زیر استفاده می کنیم:
منحنی تغییرات گشتاور بر حسب لغزش بصورت زیر می باشد:
همان طور که مشخص است ماشین های القایی در سه حالت کلی زیر می توانند مورد بهره برداری قرار گیرند:
  • حالت موتوری (motoring mode)
  • حالت ژنراتوری (generating mode)
  • حالت ترمزی (Braking mode)
برای تعیین گشتاور ماکزیمم (لغزش ماکزیمم) از رابطه زیر استفاده می کنیم:
همان طور که از رابطه بالا مشخص است لغزش ماکزیمم به مقاومت روتور وابسته است. نحوه تغییرات منحنی گشتاور بر حسب تغییرات مقاومت روتور بصورت زیر می باشد:
توجه کنید گشتاور ماکزیمم به مقاومت روتور بستگی ندارد و فقط گشتاور راه اندازی تغییر می کند. با استفاده از این خاصیت می توان موتور القایی را با مقاومت زیاد روتور (گشتاور راه اندازی بزرگ) راه اندازی کرده و سپس با کاهش مقاومت روتور (بدلیل ایجاد تلفات اهمی در شرایط کار دائمی) به نقطه کار رسید. همان طور که از روابط مشخص است جریان راه اندازی بخاطر لغزش بزرگ، حدود ۵ الی ۷ برابر جریان نامی موتور می باشد که ممکن است به سیم پیچی موتور آسیب برساند. برای کاهش جریان راه اندازی در موتورهای قفسه سنجابی، از قفسه های دوبل استفاده می شود. ساختار این قفسه ها و مدار معادل موتور با این قفسه ها بصورت زیر است:
ساختار این قفسه ها طوری است که مقاومت قفسه بیرونی بیشتر از مقاومت قفسه داخلی و راکتانس قفسه بیرونی کمتر از راکتانس قفسه داخلی می باشد. بنابراین در لحظه راه اندازی بیشتر جریان روتور از قفسه خارجی که مقاومتش بیشتر است عبور کرده و در حالت کار دائمی جریان از هر دو قفسه عبور می کند. با استفاده از قفس دوبل و میله های عمیق روتور می توان موتور های القایی قفسه سنجابی با مشخصه های مختلفی طراحی کرد. بطور کلی موتورهای القایی قفسه سنجابی به چهار نوع تقسیم می شوند که هر کدام دارای مشخصه گشتاور متفاوتی می باشند:
راه‌اندازی موتور القایی همانطور که گفته شد در موتورهای القایی رابطه‌ای مستقیم بین مقدار لغزش و مقدار جریان القایی در روتور وجود دارد. به این ترتیب بیشترین میزان جریان القایی در روتور در هنگام راه‌اندازی به وجود می‌آید. در این حالت موتور مانند ترانسفورماتوری عمل خواهد کرد که سیم‌پیچ ثانویه آن اتصال کوتاه شده باشد. بالا بودن جریان القا شده در روتور موجب بالا رفتن جریان استاتور می‌شود و به همین دلیل میزان جریان راه‌اندازی در استاتور تقریبا بین ۵ تا ۷ برابر جریان در بار کامل است. جریان بالای موتور در لحظه راه‌اندازی می‌تواند باعث افت ولتاژ در بقیه مصرف کننده شود اما این جریان بالا در موتور زیاد ادامه پیدا نمی‌کند چون با راه افتادن موتور لغزش به تدریج کاهش یافته و میزان جریان استاتور نیز کاهش می‌یابد. در صورتی که بار موتور در لحظه راه‌اندازی به اندازه‌ای باشد که موتور قادر به چرخش نباشد جریان بالا موجب سوختن سیم‌پیچ استاتور خواهد شد. برای جلوگیری از افزایش بیش از حد جریان در موتور از روش های مختلفی استفاده می کنند که عبارت اند از:
  • استفاده از مقاومت خارجی روتور (در مورد موتورهای روتورسیم پیچی شده)
  • استفاده از روش اتصال ستاره مثلث
  • استفاده از اینورتر(Soft Starter)
  • استفاده از اتوترانس
با استفاده از برنامه زیر می توانید با وارد کردن مشخصات موتور منحنی گشتاور و پارامترهای ولتاژ و جریان را محاسبه کنید.
 

javad ta

عضو جدید
کاربر ممتاز
تست های موتور القایی

تست های موتور القایی

در این قسمت با ارئه یک مثال نحوه محاسبه پارامترهای موتور القایی توسط تست های موتور شرح داده می شود. فرض کنید برای یک موتور القایی سه فاز ۶۰Hz سیم پیچی شده با اتصال ستاره اطلاعات زیر داده شده است: بطور کلی سه نوع تست بر روی موتور القایی برای اندازه گیری پارامترهای آن انجام می شود که عبارت اند از:

  • تست DC
  • تست بی باری (No Load Test)
  • تست روتور قفل (Blocked-Rotor Test)
تست DC در تست DC با اتصال ولتاژ DC به پایانه های استاتور و اندازه گیری جریان میزان مقاومت هر فاز محاسبه می شود. نحوه اتصالات این تست بصورت زیر است: توجه کنید که مقدار مقاومت هر فاز با توجه به اتصال سیم پیچی موتور بصورت زیر می باشد:

چون اتصال ستاره است پس داریم: مقدار مقاومت هر فاز ممکن است بخاطر اثر پوستی میزان مقاومت را در ضریبی بین ۱٫۱تا۱٫۲ ضرب کنند.
تست بی باری (No Load Test)
تست بی باری مانند تست مدار باز ترانسفورماتور است که استاتور مطابق شکل زیر به منبع سه فاز متصل شده و موتور را بدون بار (لغزش تقریباً برابر صفر) راه اندازی کرده و مقادیر ولتاژ و جریان و توان را قرائت می کنیم: در این تست توان ورودی مجموع تلفات اهمی، تلفات هسته و تلفات چرخشی می باشد. تلفات اهمی استاتور از رابطه زیر محاسبه می شود:

بنابراین تلفات چرخشی و هسته بصورت زیر قابل محاسبه است:
در این تست چون لغزش برابر صفر است پس شاخه روتور امپدانس خیلی بزرگتری نسبت به شاخه مغناطیس کنندگی می باشد. بنابراین از شاخه روتور صرف نظر کرده و محاسبات بصورت زیر انجام می شود: تست روتور قفل (Blocked-Rotor Test)
تست روتور قفل مانند تست اتصال کوتاه ترانسفورماتور می باشد. در این تست، روتور را با وسیله ای قفل کرده و اجازه حرکت به آن داده نمی شود و سپس موتور را به منبع سه فاز متصل می کنیم. فرکانس منبع معمولاً کمتر از مقدار نامی موتور است چون مقاومت روتور در فرکانس های مختلف متفاوت است پس باید فرکانس منبع طوری باشد که فرکانس القاء شده در روتور فرکانس نامی روتور در حالت کار موتور باشد.
در این تست چون لغزش برابر یک است پس امپدانس شاخه روتور خیلی کوچکتر از امپدانس شاخه مغناطیس کنندگی است پس می توان از شاخه مغناطیس کنندگی صرف نظر کرد. پس داریم:
اندازه امپدانس ورودی بصورت زیر محاسبه می شود:
پس با استفاده از رابطه بالا می توان نوشت:
همان طور که مشخص است با این تست ها نمی توان مقدار دقیق هر یک از راکتانس های نشتی را بدست آورد ولی انجمن ملی تولیدکنندگان برقی (NEMA) مقادیر زیر را برای موتورهای مختلف پیشنهاد کرده است:
چون موتور سیم پیچی است پس داریم:
پس پارامترهای موتور بصورت زیر محاسبه شدند:
 

javad ta

عضو جدید
کاربر ممتاز
معادلات حالت موتور القایی

معادلات حالت موتور القایی

یکی از مسائل مهم در رشته های مهندسی، مدل سازی سیستم ها در فضای حالت می باشد. معادلات ماتریسی فضای حالت را می توان بصورت زیر نشان داد: که X ها متغیرهای حالت، Y ها خروجی سیستم و U ها ورودی سیستم می باشد. از این معادلات می توان برای تعیین پایداری سیستم، طراحی کنترل کننده، مشاهده‌گر (Observer) و… استفاده کرد. در این قسمت با جایگذاری راکتانس X و شار دور بر ثانیه ψ بجای اندوکتانس L و شار دور λ در معادلات بدست آمده برای موتور، معادلات حالت موتور القایی را بدست می آوریم. همان طور که اثبات شد معادلات ولتاژ موتور القایی در قاب گردان dq بصورت زیر بدست آمد: که مقادیر شار نشتی بصورت زیر محاسبه شد: می توان با جایگذاری معادلات زیر، معادلات بالا را بر حسب راکتانس و شار دور بر ثانیه بدست آورد: که ωb سرعت زاویه ای الکتریکی پایه بر حسب فرکانس نامی موتور می باشد. معادلات جدید ولتاژ بر حسب راکتانس و شاردور بر ثانیه بصورت زیر تبدیل می شوند: روابط شار نشتی ها نیز بر حسب شار دور بر ثانیه نیز بصورت زیر تبدیل می شود: مدار معادل موتور القایی برحسب راکتانس و شاردور بر ثانیه در قاب مرجع dq بصورت زیر می باشد:
شار دور مغناطیسی محورهای d و q بصورت زیر تعریف می شوند: حال با جایگذاری این روابط، جریان ها را بر حسب شار دور بر ثانیه ها بدست می آوریم: جریان های بدست آمده را در معادلات ولتاژ قرار داده و معادلات را بفرم زیر ساده می کنیم: همان طور که مشخص است روابط بصورت معادلات فضای حالت تبدیل شده است. توجه کنید که معادلات حالت بالا خطی نمی باشند زیرا ضریب ωr با زمان تغییر می کند. شار دور مغناطیسی محورهای d و q را نیز می توان بصورت زیر نوشت: که Xad و Xaq بصورت زیر تعریف می شود: گشتاور الکتریکی موتور را می توان بصورت زیر محاسبه کرد: وجود ضریب ۳/۲ بخاطر همسان سازی توان در دستگاه dq می باشد و P نیز تعداد قطب های موتور می باشد. تا اینجا معادلات حالت الکتریکی را بدست آوردیم. یک معادله مکانیکی نیز برای محاسبه سرعت روتور باید نوشت. بدین منظور از قانون نیوتن برای جسم دوار استفاده می کنیم. برای حالت موتوری می توان نوشت: توجه کنید که ωrm سرعت مکانیکی روتور می باشد پس می توان معادله بالا را برحسب پریونیت سرعت بصورت زیر نوشت: ثابت اینرسی H موتور بصورت زیر تعریف می شود: پس معادله حرکت بصورت زیر تبدیل می شود: بلوک شبیه سازی شده با Matlab بصورت زیر می باشد:

 
بالا