مواد منفجره در معدن

SORNAJ

عضو جدید
تاریخچه شکستن سنگ با استفاده از مواد منفجره از ابتدای قرن ۱۷ و هم‌زمان با ساخت باروت، شروع شد.تی.جی پلانز در سال ۱۸۱۳ (میلادی)|۱۸۱۳ نیترو سلولز را ساخت. در سال ۱۷۶۷ (میلادی)۱۷۶۷ آلفرد نوبل برای سادگی حمل نیترو گلیسیرین آن را جذب دیاتومیت کرد و جسمی پلاستیکی شامل ۷۵ درصد نیترو گلیسیرین بدست آمد. این ماده می‌تواند تا سه برابر وزن خود، نیترو گلیسیرین جذب کند و محصول آن «Guhar Dynamite»نامیده شد. دینامیت برگرفته از کلمه یونانی «dynamits»به معنی نیرو است در سال ۱۸۷۵ (میلادی)|۱۸۷۵ آلفرد نوبل نوعی دینامیت از ژلاتین انفجاری ساخت که مخلوط ژلاتینی شکل از ۹۲ درصد نیترو گلیسیرین و ۸ درصد نیترو سلولز بود که هنوز هم از مواد منفجره قوی صنعتی است تعریف شیمیایی مواد منفجره مواد منفجره موادی هستند که از نظر شیمیایی ناپایدار هستند و در صورت آغاز فرایند انفجار، با سرعت زیاد منبسط می‌شوند و حجم زیادی گاز و گاهی نور و صدای زیاد تولید می‌کنند. این آزادشدن گاز به نوبهٔ خود می‌تواند باعث پرتاب شدن قطعات و اشیاء اطراف و تبدیل شدن آن‌ها به ترکش شود. هر ترکیب انفجاری از دو بخش اکسید کننده و سوخت تشکیل شده‌است. هر مادهٔ سوختی، در حرارت مناسب و در کنار اکسیژن آتش می‌گیرد و می‌سوزد. اما چون در هوا اکسیژن به صورت خالص وجود ندارد، سوختن این مواد به تدریج صورت می‌گیرد. در مواد منفجره، در کنار سوخت، ماده اکسید کننده افزوده می‌شود. ماده اکسید کننده، در هنگام واکنش مقدار زیادی اکسیژن آزاد می‌کند و این اکسیژن با سوخت ترکیب شده و باعث واکنش ناگهانی کل سوخت می‌شود و انفجار به وجود می‌آید، بدین دلیل مواد منفجره برای واکنش نیازی به هوا ندارند و اکسیژن مورد نیاز خود را از درون خود تأمین می‌کنند. ماده منفجره ترکیب شیمیایی یا مخلوط مکانیکی است. هر ماده سوختنی قابل انفجار است اگر این شرایط فراهم شود: اکسیژن به اندازه کافی باشد. امکان ترکیب سریع اکسیژن با ماده سوختنی فراهم باشد. کاربرد مواد منفجره:ss مواد منفجره 2 کاربرد عمده دارند: اولین استفاده از آنها در صنعت است که باعث صرفه جویی در وقت کارگران به مقیاس میلیونها ساعت در سال خواهد شد. در حفاری زغال سنگ و معادن سنگهای فلزی و غیرفلزی، در شکار حیوانات، تسطیح راهها و زمینها، حفر چاه و تونل، جاده سازی و خطوط راه آهن کاربردهای مهمی از مواد منفجره به چشم می خورد. دومین کاربرد آنها که امروزه از اهمیت بیشتری برخوردار است استفاده از صنایع نظامی و تولید راکت و موشک و انواع سلاح و جنگ افزار و وسایل فضایی می باشد. اجزای مواد منفجره یك بمب به صورت كلاسیك از اجزای زیر تشكیل میشود : چاشنی, ماده انفجاری ثانویه و پوشش. چاشنی به وسیله مكانیسم دلخواه از قبیل فتیله, تایمر الكتریكی یا ساعتی منفجر میشود و خود باعث انفجار ماده اصلی میشود. اگر ماده منفجره بدون پوشش استفاده شود, شدت انفجار و تخریب آن زیاد نخواهد بود و محوطه كوچكی را تخریب میكند, به همین دلیل بمبها را باید درون پوششهای فلزی مثل لوله های فلزی با قطرهای مختلف قرار داد. ماده منفجره مقدار زیادی گاز آزاد میكند و چون این گاز راه فراری ندارد موجب تكه تكه شدن پوشش فلزی میشود و قطعات تركش با سرعت بالایی به اطراف پرتاب میشوند و آسیب زیادی به اطراف میزنند. O چاشنی O وسیله ایست که بر اثر حرارت یا ضربه ، مواد حساس آن منفجر شده و باعث انفجار مواد نیمه حساس آن میشود. چاشنیها به دو دسته ، اشتعالی و انفجاری تقسیم میشوند. O فتیله O وسیله ایست برای انتقال موج یا شعله به چاشنی و مواد ،درمدت زمان معین . فتیله ها بر حسب موارد استفاده بدو دسته باروتی و انفجاری تقسیم میشوند. مواد منفجره اصلی یا ثانویه :چاشنی ها بمنظور انفجار مواد منفجره ثانویه بكار می روند . بسته به شرایط آتشباری نوع مواد منفجره انتخاب می گردد و در عمل یك نوع ماده منفجره اصلی جوابگو نخواهد بود بلكه مخلوطی از چند نوع از این مواد كاربرد دارد كه به آن مواد منفجره صنعتی می گویند . در بین مواد منفجره اصلی تنها نیترات آمونیوم است كه ریشه معدنی داشته و موارد استفاده متنوع دارد . بدلیل كثرت این نوع از مواد تنها به معرفی مواد منفجره معروف پرداخته می شود .. file:///C:\Users\gp\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.jpg فواید موادمنفجره بخش عمده ای از فعالیت های آبادانی هرکشور در فهرست زیر جا دارد . -استخراج معادن -سد سازی -حفر تونل و ترانشه برای ساختن راه و راه آهن -حفر کانال و تونل برای انتقال آب -ایجاد فضاهای زیر زمینی -بندر سازی و اسکله سازی -لوله کشی -راهسازی -تسطیح کوه و تپه برای کشاورزی و عمران -توسعه شهر ها و تخریب بناهای قدیمی انواع مواد منفجره آزید (ازتور)سرب
دی آزودی نیتروفنل (DDNP ) فولمینات جیوه فولمینات نقره تتراسن (تترازن) نیترات آمونیوم (AN)
پرکلرات آمونیوم
نیترو سلولز (NC)
نیتروگلیسیرین (NG)
گلیکول دی نیترات (GDN) پنتا اریتریتول تترا نیترات (PETN)
سیکلونیت (RDX). تری نیتروتولوئن (TNT)
باروت
آنفو دینامیت
اکسیژن مایع (LOX) معروف ترین مواد منفجره نیتروگلیسیرین
اولین ماده منفجره ما یک گونه مایع است که به عنوان پایه مواد منفجره در جهان شناخته می شود. این مایع انفجاری یکی از عناصر اصلی ساخت "دینامیت" به شمار می رود. در یک نمایه کلی "نیترو گلیسیرین" یک مایع روغنی است که اولین بار توسط " آسکانیو سوبررو " شیمیدان ایتالیایی در سال 1847 میلادی کشف شد. تا آن زمان باروت سیاه به عنوان قوی ترین ماده منفجره در جهان شناخته می شد اما این مایع انفجاری جدید قدرتی بسیار بیش از باروت داشت.
file:///C:\Users\gp\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image004.jpg
نیترو گلیسیرین
نیترو پس از آن به سرعت توسط بخش های صنعتی همچون راه سازی و یا صنعت معدن به کار گرفته شد. این مایع انفجاری به راحتی می توانست حجم زیادی از پوشش های خاکی و یا سنگی را شکافته و مسیر مورد نظر را باز کند. اما این مایع انفجاری دارای مشکلاتی هم بود. نیترو در شکل مایع شدیدا به شوک و ضربه ناگهانی حساس است. چندین مورد انفجار در همان سالهای قرن نوزدهم میلادی این نکته را اثبات کرد که کار با این ماده انفجاری به شدت خطرناک است. نیترو در برابر گرم شدن سریع نیز حساس بود. به طور معمول این مایع در دمای 4 درجه سانتیگراد یخ می زند. در گذشته این مایع در زمان حمل به صورت یخ زده حمل می شد چون در این حالت حساسیت این ماده در این حالت کمتر بود. البته در این جا نیز مشکل دیگری وجود داشت و آن هم بحث یخ زدایی این ماده بود. در بسیاری از موارد گرم کردن ناگهانی این ماده باعث انفجار آن می شد. این آلفرد نوبل شیمیدان و مخترع سوئدی بود که توانست با استفاده از این مایع " دینامیت " را اختراع کند که به دلیل دارا بودن حالت جامد از امنیت بیشتری برخوردار بود. نیترو گلیسیرین به غیر از استفاده در بخش مواد منفجره در بحث پزشکی نیز به عنوان یک داروی مهم در بخش بیماری های قلبی و عروقی مورد استفاده قرار می گیرد. دینامیت
شاید بتوان "دینامیت" را معروفترین ماده منفجر در کل دوران دانست. این اختراع " آلفرد نوبل " مخترع سوئدی به معنای واقعی کلمه دنیای مواد منفجره را دچار تغییری انقلابی کرد. همانگونه که در بالا اشاره شد نیترو گلیسیرین به عنوان یک مایع انفجاری به شدت حساس بوده و کار با آن بسیار مشکل بود.
در سال 1867 میلادی " آلفرد نوبل " موفق شد با ترکیب نیترو گیلیسیرین مایع با " خاک دیاتومه " که نوعی خاک حاوی فسیل های جلبکی است ، دینامیت را بسازد. ماده دیگری که به این ترکیب اضافه می شود " سدیم کربنات " نام دارد. دینامیت از ابتد بیشتر به شکل استوانه ای و درون پوشش های کاغذی بسته بندی می شد. در ابتدا دینامیت با نام تجاری " پودر انفجاری نوبل " به بازار عرضه شد. معمولا سه عدد از این دینامیتها به هم بسته شده و با یک فیتیله مشترک مجهز می شدند. در ابتدا این ماده منفجره با استقبال شدید صنایع راه و معدن در نقاط مختلف جهان رو به رو شد و البته به زودی پتانسیل های بالای نظامی آن نیز مورد شناسایی قرار گرفت.
file:///C:\Users\gp\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image006.jpg
در طول دو جنگ جهانی حجم زیادی از این ماده منفجره برای نابودی تاسیسات گوناگون مورد استفاده قرار گرفت. گونه خاصی از دینامیت نیز که با مواد ژلاتینی پوشش داده شده بود برای استفاده های زیر آبی ساخت شد. اما با وجود امنیت بیشتر باز هم دینامیت یک ماده 100 درصد مطمئن نیست. زمانی که دینامیت ها در یک جعبه و برای مدت طولانی نگه داری می شوند با پدیده ای رو به رو می شوند که در اصطلاح باعث " عرق کردن " دینامیت شده و نیترو گلیسیرین مایع را که در درون دینامیت به کار رفته از درون آن خارج کرده و در کف جعبه و یا سطح انبار شده جمع می شود.
مشخص است که این مسئله نیز بسیار خطرناک بوده و با هر حرکت ناگهانی کل محتویات جعبه امکان منفجر شدن را دارد. همین مشکلات بود که در نهایت به ساخت مواد منفجره امن تر مثل تی ان تی منجر شد. تی ان تی اما یکی از مشهورترین مواد منفجره حال حاضر در دنیا " تی ان تی " نام دارد. باید گفت که این ماده جامد زرد رنگ انفجاری به طور کلی در برابر ضربه و شوک حساسیتی نداشته و در دمای 82 درجه سانتیگراد نیز ذوب می شود. برای منفجر کردن این ماده حتما باید از یک مکانیزم فعال کننده مثل فیتیله یا جریان الکتریکی استفاده کرد. " تی ان تی " اولین بار در سال 1863 میلادی توسط شیمیدان آلمانی " ژولیوس ویلبرند " ساخته شد. تا سالها به دلیل سختی های موجود برای منفجر کردن این ماده و این که مواد منفجره در آن زمان از تی ان تی قویتر بودند از این ماده استفاده چندانی به عمل نیامد. از ابتدای قرن بیستم آلمان به استفاده از تی ان تی خصوصا در بحث گلوله های ضد زره برای کشتی های جنگی خود رفت. file:///C:\Users\gp\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image008.jpg تحقیقات آلمانی ها نشان داد که گلوله های ضد زره که از تی ان تی به عنوان ماده منفجره استفاده می کنند پس از نفوذ به درون بدنه کشتی منفجر شده و تخریب بییشتری را ایجاد می کنند. پس از آلمان ها انگلستان و ایالات متحده آمریکا نیز از همین الگو برای ساخت گلوله های ضد زره، اژدر و مین های دریایی استفاده کردند.
البته باید توجه داشت که تی ان تی به صورت عادی ماده ای با خواص سمی است که اولین بار مشکلات ناشی از تماس آن با پوست در طول جنگ اول جهانی و در بین زنان کارگر انگلیسی که در کارخانه های مهمات سازی انگلستان فعال بودند خود را نشان داد. پوست دست این زنان زرد رنگ شده و بسیاری از آنها از علائمی همچون کم اشتهایی و حالت تهوع رنج می بردند. این مشکلات باعث شد که کارگران از آن به بعد برای کار با این ماده از دستکش و ماسکهای حفاظتی استفاده کنند. تی ان تی تا به امروز به عنوان یکی از مهمترین مواد منفجره چه در بخش نظامی و چه صنعتی کاربرد داشته و در حجم بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
سی 4 ماده انفجاری سی 4 یک گونه از مواد منفجره " پلاستیکی " به حساب می آید. این ماده منفجره و در کل کلیه مواد منفجره خانواده پلاستیکی از مواد با ترکیب پلاستیک به دو منظور اصلی بهره می برند. اولا با استفاده از این مواد ، حساسیت این گونه از مواد منفجره به فشار و ضربات ناگهانی بسیار کاهش می یابد و حمل و نقل این گونه از مواد برای کاربران مختلف خصوصا واحدهای نظامی بسیار امن تر و راحت تر صورت می گیرید. file:///C:\Users\gp\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.jpg جالب است که بدانید این ماده منفجره حتی با شلیک مستقیم گلوله نیز منفجر نمی شود. بحث بعدی در مورد قابلیت شکل پذیری این گونه از مواد است. مواد منفجره پلاستیکی مثل سی 4 به راحتی و به مانند خمیر اسباب بازی قابلیت شکل پذیری داشته و به راحتی بر روی سطوح مختلف قابل نصب است.

ماده پایه ای برای ساخت سی 4 ماده منفجره "
RDX " است. این ماده چیزی در حدود 91 درصد از ترکیب کلی ماده منفجره مورد نظر را تشکیل می دهد. باقی این ماده از ترکیبات پلاستیکی و روغن موتور تشکیل می شود. امروزه در انواع گوناگونی از نارنجکها و مین های ضد نفر از سی 4 به عنوان ماده انفجاری استفاده می شود. باید گفت که سی 4 معمولا از فیتیله سوزان و یا خرج الکتریکی برای انفجار استفاده می کند. سمتکس
اما آخرین گونه از مواد منفجره که در این لیست به شما معرفی می شود " سمتکس " نام دارد. این ماده منفجره که از خانواده مواد منفجره پلاستیکی به حساب می آید از ترکیب موادی همچون " پینتریت " و "
RDX " ساخته شده است. سمتکس اولین بار در کشور چکسلواکی سابق در اواخر دهه 1950 میلادی ساخته شد. این ماده منفجره از لحاظ قابلیت ها به سایر مواد منفجره پلاستیکی دیگر شباهت زیادی دارد اما نکاتی در مورد سمتکس وجود دارد که این ماده منفجره را در مرحله بالاتری قرار داده و خصوصا آن را به ماده انفجاری گروه های چریکی و تروریستی بدل کرده است. این ماده خاصیت جامد و پلاستیکی بودن خود را تا دمای 40 و 60 + درجه سانتیگراد حفظ می کند و در عین حال ضد آب نیز به حساب می آید. نکته دیگر این است که به دلیل ترکیبات خاص به کار رفته در این ماده شناسایی آن توسط سیستم های کشف مواد منفجره بسیار مشکل است. گروه های مبارز ویتنامی ، ارتش جمهوری خواه ایرلند و گروه های مبارز در خاورمیانه از جمله کاربران این ماده انفجاری بودند. جالب است بدانید که پرواز معروف شماره 103 خط هوایی پان آمریکن که در سال 1988 برفراز لاکربی اسکاتلند منفجر شد به وسیله ماده سمتکس به آن سرنوشت شوم دچار شده و سیستم های شناسایی در فرودگاه هیتروی لندن نتوانستند این ماده را کشف کنند مقررات ایمنی درحمل ونقل موادمنفجره 1- حداکثروزن ماده منفجره ای که بارکامیون می شودباید 3/2 ظرفیت کامیون باشد . 2- کامیون حمل کننده باید مجهزبه وسایل اطفاء کننده دستی باشد 3- بارگیری باید درروزانجام شودوکامیون بااسکورت حرکت کند . 4- صندوقهای موادمنفجره باید بصورت منظم روی هم قرارگیرند وارتفاع اطاق کامیون بالاترباشد . 5- کامیون حمل کننده باید مجهزبه زنجیرتخلیه الکتریسیته باشد . ودرهنگام رعدوبرق باید کامیون رادورازجاده وآبادی نگهداشت . 6- کامیون باید مسقف باشد . یعنی دارای سقف باشد . 7- چاشنی یافیتیله ها رانباید همراه باخرج اصلی دریک کامیون حمل نمایئد . 8- باید سعی نمودکه کامیون راازداخل شهرعبورنداده درصورت اجبارازمناطق کم جمعیت عبورکرد . 9- استعمال دخانیات درکامیون ممنوع وتافاصله به شعاع 100 متری روشن کردن آتش مجازنمی باشد . درصورت روشن کردن آتش باید مسیرحرکت باد را درنظربگیریم . 10- جهت بستن جعبه های موادمنفجره ازطناب نخی استفاده گردد وازبکاربردن زنجیریاسیم بکسل خودداری گردد . 11- ازواردشدن آسیبهای فیزیکی به جعبه های موادمنفجره خودداری گردد . 12- ازحمل مواددیگردرکنارموادمنفجره خودداری شود . 13- حمل ونقل موادمنفجره با هواپیماممنوع می باشد . 14- درموارد ضروری حمل ونقل باچهارپایان اشکالی نداشته ولی مقدارموادنباید بیش از50 کیلوگرم باشد . اقدامات لازم هنگام انتشار مواد منفجره : 1-هیجگاه هنگام رسیدن آتش به محموله ،نسبت به خاموش کردن آن اقدام نکنید، چونکه هر لحظه احتمال انفجار آن وجود دارد. از عبور و مرور وسایل نقلیه حداقل تا شعاع 1600 متری در تمام جهات جلوگیری بعمل آورید.2- 3-در صورت آتش گرفتن وسیله نقلیه یا تایرها،برای فرونشاندن آتش از مقدار زیادی آب یا درصورت عدم امکان ،از دی اکسید کربن استفاده نمائید. توجه داشته باشید که تایرها قابلیت اشتعال مجدد دارند.4- -مواد قابل اشتعال را از محل دورکرده و از بین ببرید و از روشن کردن سیگار خودداری نمائید.5- از تماس و حرکت در مسیر جریان مواد در حال نشت اجتناب کنید.6- :cry:
 

پیوست ها

  • images (27).jpg
    images (27).jpg
    8.7 کیلوبایت · بازدیدها: 0
بالا