مقاله 82: آنچه از گچ بايد بدانيم!!!

[m4material]

تاریخچه گچ:​

همانطور که می دانیم گچ از تکلیس ژیپس (CaSO4.2H2o )حاصل میشود.سپس اندکی از آب آن گرفته می شود تا گچ آبدار (CaSO4.1/2H2o )بدست می آید.قدیمی ترین رد پای گچ مربوط به 9000 سال قبل می باشد که در سوریه و آنتالیا کشف شده است.ما همچنان می دانیم که 5000 سال قبل مصریها ژیپس را آتشهایی که در هوای باز روشن شده بود می سوزاندند سپس آنرا تا اندازه پودر خرد می کردند و سرانجام این پودر را با آب مخلوط می کردند تا مواد بنایی به عنوان بلوک برای مقبره هایشان بسازند برای مثال هرم خئوپس.​

یونانیان نیز از ژیپس استفاده می کردند به خصوص به عنوان پنجره برای معبدهایشان هنگامیکه شفاف می شوند(Selenit (Gypsum.​

در دهه 1700 پاریس پایتخت گچ بود زمانیکه تمام دیوارهای چوبی خانه ها توسط گچ پوشانده شده بود به عنوان یک محافظ در برابر آتش.پادشاه فرانسه پس از آتش سوزی لندن در سال 1666 مردم را وادار به اجرای قانون کرده بود.​

گچ​

ماده خام گچ یا سنگ گچ به نام سولفات کلسیم دی هیدرات (CaSO4.2H2O)نامیده می شود که اصطلاح انگلیسی آن Gypsum است.ماده خام سولفات کلسیم که هم به طور مصنوعی تهیه می شود و هم در طبیعت به صورت سنگ گچ وجود دارد به انیدریت خام معروف است.نوع طبیعی و مصنوعی سولفات کلسیم تفاوتی نداشته و فقط انیدریت به دست آمده از فرآیند گچ پزی از مواد خام گچ متفاوت می باشد.در اثر پخش(هیدراته کردن) جزئی و کامل و سولفات کلسیم دی هیدراته موادی حاصل می شود که به نام گچ ((Plaster موسومند.​

گچ به عنوان ماده ی چسبنده نیز مورد استفاده قرار می گیرد.آنچه که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد یکی از این گروه ها به نام مواد چسبنده است.مقصود از مواد چسبنده در اینجا مواد چسبنده کلاسیک نیست بلکه موادی مورد نظر است که با مواد پر کننده یا تقلیل دهنده و همجنس با آب به نسبت های مختلف مخلوط شده است و توده ای (ملات) بدست می آید که شکل پذیری خوبی دارد و بعدا سخت می گردد.دست کم 5 فاز کریستالی میتوان در سیستم Caso4.H2o یافت که عبارتند از:​

1.ژیپس((CaSO4.2H2o​

2.CaSO4.1/2H2O [FONT=&quot]α[/FONT]​

3.β –CaSO4.1/2H2O ​

4.سنگ گچ انحلال پذیر​

5.سنگ گچ انحلال ناپذیر​

در صنعت سرامیک گچ به طور کلی برای 4 منظور مختلف کاربرد دارد:​

1.جهت ساخت قالبهایی که در شکل دادن قطعات به روش ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرند،قالبهای ریخته گری به طور نسبی باید دارای تخلخل بیشتری باشند.​

2.جهت ساخت قالبهایی که در دیگر روشهای شکل دادن(به عنوان مثال در شکل دادن با استفاده از دستگاههای جیگرینگ ویا دستگاههای گردان ) مورد استفاده قرار می گیرند.این قالبها در مقایسه با قالبهای ریخته گری دارای تخلخل کمتری می باشند.​

3.جهت ساخت مدلها برای این منظور در عین حال که تراکم و استحکام زیاد گچ مورد نیاز می باشند،سهولت در عمل تراشیدن گچ نیز مورد توجه است.​

4.جهت ساخت قالبهای اصلی و مادر این قالبها باید دارای تراکم و استحکام مناسبی بوده و بنابراین مقدار تخلخل باید در کمترین حد ممکن باشد.​

گچی که در صنایع سرامیک مورد استفاده قرار می گیرد سولفات کلسیم با نیم مولکول آب تبلور)(CaSO4.1/2H20 بوده که از حرارت دادن کانی ژیپس با فرمول CaSO4.2H2o،سختی 2،وزن مخصوص 2.3طبق واکنش زیر بوجود می آید.​

3/2H2O+ CaSO4.1/2H2o<CaSO4.2H2o
در هنگام تکلیس ژیپس، از دست دادن آب تبلور ممکن است از معادله بالا فراتر رفته و کلیه مولکولهای آب موجود در بلورها طبق معادله زیر گرفته شده و سنگ گچ (CaSO4) و نهایتا گچ سوخته آماده یا مرده(dead burned gypsum)بدست آید. واکنش زیر تا درجه حرارت 800 درجه سانتی گراد الی 1000 درجه سانتی گراد تکمیل میگردد.


1/2H2O+ γCaSO4<CaSO2.1/2H2o​

با این توضیحات، گچ تجارتی میتوان مخلوطی از سولفاتهای کلسیم نیمه آبدار، سنگ گچ و احتمالا مقادیر کمی ژیپس تغییر نیافته و نیز مقادیر بسیار کمی ناخالصی دانست. سولفات کلسیم نیمه آبدار میتواند به دو صورت در گچ وجود داشته باشد که اصطلاحا انواع α وβ خوانده میشود.گچ β در درجه حرارتی بالاتر از 115 درجه سانتی گراد و در محیط مرطوب و گچ α در حرارتی بالاتر از 100 درجه سانتی گراد و در محیط خشک تشکیل میگردد. قالبهای ساخته شده از گچ α دارای استحکام بیشتری بوده و به همین دلیل به طور کلی گچ نوعα بسیار مطلوبتر میباشد. به همین دلیل در هنگام تکلیس ژیپس باید نهایت دقت در مورد کنترل مقدار رطوبت محیط و نیز هم زدن آن به عمل آید.بدین ترتیب از حرارت دیدن بیش ازحد قسمتهایی از گچ جلوگیری شده است و حرارت و رطوبت یکنواختی در محیط ایجاد میگردد. همچنین در معادله تبدیل ژیپس به گچ نیمه آبدار مشاهده میشود که درجه حرارت تکلیس حدود 120 درجه سانتی گراد تا 160 درجه سانتی گراد قید گردیده است. این محدوده حرارتی عمومی ترین محدوده تکلیس ژیپس میباشد. با این همه لازم به توضیح است که در بعضی موارد درجه حرارت تکلیس حدود 170 درجه سانتی گراد و حتی تا 190 درجه سانتی گراد نیز قید میگردد.این تفاوتها بدین ترتیب قابل توجیح میباشد که کیفیت محصول نهایی صرفا به درجه حرارت بستگی ندارد؛ بلکه به فشار بخار آب و نیز نحوه هم زدن گچ در هنگام تکلیس بستگی دارد.

نکات کاربردی در استفاده از گچ​

·بعد از ریختن گچ به داخل آب، حدود دو دقیقه صبر کنید (بسته به نوع گچ متفاوت است). اگر هم زدن را زود شروع کنید، گچ تبدیل به یک توده ی کلوخی می شود که نرم کردن آن مشکل است.
·زمان گیرش ملات گچ، به نوع سنگ گچ و دمای پخت آن نیز بستگی دارد.
·اگر از آب گرم استفاده کنید، خمیر گچ سریع تر می گیرد.
·هر چه میزان آب ملات گچی بیشتر باشد، گچ دیرگیرتر شده و مقاومت ملات سخت شده ی آن نیز کاهش می یابد و برعکس.
·به طور کلی، مواد خارجی موجود در گچ یا آب، عمل گرفتن را به تاخیر می اندازند. البته افزایش نمک به مقدار خیلی کم (کمتر از دو درصد وزنی گچ)، باعث زودگیر شدن ملات می شود. چنانچه نمک بیش از دو درصد به گچ اضافه شود، گیرش آن به تاخیر می افتد.
·اگر مقداری زاج در آب بریزیم، گچ زودگیر تر می شود.
·در هنگام خشک شدن گچ، می توان برای تسریع کار، آن را جلوی بخاری گذاشت، اما اگر خیلی زیاد داغ شود که نتوان به آن دست زد، گچ نرم شده و می ریزد.
·پس از این که گچ سفت و سخت شد، برای جذب آب، قدرت عجیبی از خود نشان می دهد. اگر در این حالت قطره ای از دوغاب گل رس بر روی گچ ریخته شود، به سرعت (حداکثر در مدت چند دقیقه)، به گل رس خمیر شده ای بدل می گردد. به دلیل همین خاصیت گچ است که از آن، به عنوان قالب ظروف سرامیکی استفاده می کنند.
·اگر گچ را روی چوب، فلز یا خود گچ بریزید، فورا می چسبد. مگر این که ماده ای جداکننده در آن به کار رود. آهار صابون (صابون مایع شده)، برای این منظور بسیار مناسب است. دقت داشته باشید که در استفاده از این آهار، باید پیش از خشک شدن کامل گچ، آن را از مدل جدا سازید، چون این آهار بعد از خشک شدن کامل گچ، دیگر درست عمل نمی کند. از انواع فیلم ها، وازلین و سایر روغن ها هم می توان به عنوان جداکننده استفاده کرد. میزان جدا کننده از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر ماده ی جدا کننده کم باشد، مدل اولیه به قالب می چسبد و اگر جداکننده زیاد باشد، سطح داخلی قالب ناصاف خواهد شد.
·آهار را باید درست قبل از ریختن گچ، به مدل زد. اگر مدلی را آهار زده و بگذاریم نیم ساعت یا بیشتر بماند، آهار اثر خود را از دست می دهد.
·گچ به شیشه نمی چسبد.
·ملات گچ اگر در جوار فلزات قرار گیرد، بعد از مدتی با فلزات ترکیب می شود و ایجاد سولفات می کند.
·گچ تنها ملاتی است که پس از سخت شدن، در حدود یک درصد افزایش حجم پیدا می کند.
·برای پرداخت نهایی و صیقلی کردن سطوح گچی، می توانیم از گچ کشته استفاده کنیم. گچ حل شده و در حال گیرش را به طور مداوم هم زده و به آن کم کم آب اضافه کنید و هر بار آن را هم بزنید تا جایی که آب دیگر به خورد گچ نرود. ملات به دست آمده گچ کشته است که به راحتی با ماله می توان آن را روی سطوح گچ کشید و سطحی صاف و یکدست داشت.
·گچ کشته اصلا مقاومت مکانیکی ندارد و با فشار اندک انگشت می ریزد، بنابراین تنها هنگامی از آن استفاده کنید که کارتان کامل شده است و تنها می خواهید سطح صاف تری داشته باشید. خلل و فرج های بزرگ را نباید با آن پر کنید، چون خیلی زود می ریزد.
·برای رنگ کردن مجسمه، بهتر است موقع ریختن گچ در آب، پنج درصد آهک زنده به گچ اضافه نمود و بعد از بستن گچ، مجسمه را در محلول یکی از سولفات ها فرو برد.

منابع و مراجع:​

1.http://cat.inist.fr
2.http://lafargeprestia.com
3.http://wikipedia.com
4.http://www.newdesign.ir

5.تکنولوژی سرامیکهای ظریف-افسون رحیمی، مهران متین-شرکت صنایع خاک چینی ایران-جلد اول-1368​

 

[m4material]

و اما گیرش گچ ( setting of plastic): [FONT=&quot]منظور از اصطلاح گیرش گچ سخت و یکپارچه شدن و انجماد مخلوط گچ و آب،با گذشت زمانی مشخص است.هنگامی که گچ با آب مخلوط می شود،عکس واکنش تکلیس انجام شده و گچ طبق واکنش زیر مجددا به صورت بلورهای ژیبس متبلور می گردد [/FONT]

CaSO4.1/2H2O+3/2H2o CaSO4.2H2O​

[FONT=&quot]واکنش فوق گرمازا بوده و در نتیجه آن مخلوط گچ و آب اصطلاحا خود را می بندد.[/FONT]
[FONT=&quot]گیرش گچ بدین معنی است که بلورهای سوزنی شکل ژیبس به یکدیگر پیوسته و بدین ترتیب یک توده سخت و یکپارچه بوجود می آید.ممکن است که واکنش شیمیایی با آب ترکیب شده و اصطلاحا هیدراتاسیون شیمیایی در مورد آن انجام شود ولی به ندرت ممکن است محصول واکنش از نظر فیزیکی دارای چنین استحکام و یکپارچگی باشد.در مورد گچ این پدیده مرهون شکل و نحوه تشکیل بلورهای ژیبس است.[/FONT]
[FONT=&quot]به طور تئوریک مقدار آب مورد نظر جهت تبدیل گچ به ژیبس و یا تبلور مجدد آن 18.6% وزن گچ خشک است.ولی در عمل مقدار آب لازم بیشتر از مقدار مذکور می باشد.این مقدار آب اضافی در خلال عمل گیرش و بعد از آن تبخیر شده و از قطعه ساخته شده خارج می گردد در نتیجه مقداری تخلخل در قالب بوجود می آید.بدیهی است مقدار تخلخل موجود،خوددر استحکام قطعه ساخته شده تاثیر زیادی دارد.بنابراین می توان به اهمیت مقدار آبی که در عمل به گچ اضافه می شود پی برد.[/FONT]
[FONT=&quot]گچ در خلال گیرش خود به مقدار بسیار کمی انبساط می یابد(حدود 0.5درصد خطی ) مقدار انبساط نیز مانند مقدار تخلخل و استحکام بستگی به مقدار آب مصرفی دارد.با این تفاوت که رابطه بین مقدار انبساط و مقدار مصرف آب رابطه معکوس دارد.خاصیت انبساط گچ در خلال گیرش آن در اکثر موارد خاصیت مطلوبی محسوب می گردد.چرا که بدین و.سیله جزئیات مدلها و قالبها به خوبی منعکس می گردد.ولی در بعضی موارد یعنی در شرایطی که ابعاد بسیار دقیق قطعات مورد نظر باشد انبساط گچ می تواند به عنوان نقطه ضعف آن به حساب آید.[/FONT]
[FONT=&quot]مدت زمان گیرش نیز یکی دیگر از خواص گچ است که به شدت تحت تاثیر مقدار مصرفی و یا نسبت گچ به آب است.منظور از زمان گیرش به طور ساده مدت زمان بین لحظه ای است که گچ به آب اضافه می شود تا لحظه ای که گچ به یک توده جامد محکم و یکپارچه تبدیل می گردد.زمان گیرش به طور معمول حدود 15 تا 30 دقیقه بوده و می توان آنرا به دو مرحله تقسیم نمود.در مرحله اول یعنی بلافاصله بعد از ریختن گچ در آب دوغاب حاصل بسیار روان بوده و می تواند ریخته گری شود.در مرحله دوم مخلوط گچ و آب به خمیر تقریبا پلاستیکی تبدیل می گردد.مرحله اخیر اصطلاحا مرحله پلاستیک خوانده می شود.طول مرحله پلاستیک در ساخت بعضی از مدلها بسیار حائز اهمیت است چرا که در خلال این مرحله خمیر گچ به راحتی می تواند تراش داده شود و قبل از گیرش کامل خود شکل یابد.به همین دلیل در بعضی موارد لازم است به نحوی زمان گیرش گچ افزایش یابد.عوامل کاهش زمان گیرش (تسریع کننده ها)عبارتند از : مصرف کمتر آب،مصرف بیشتر گچ در مخلوط،درجه حرارت بیشتر و یا آب گرم،هم زدن سریع تر و بیشتر مخلوط گچ و آب،نمک هایی مثل سولفات کلرات،نیترات پتاسیم و نمک طعام.عوامل افزایش زمان گیرش (کند کننده ها) نیز عبارتند از: به طور کلی رس ها،چسب های آلی و بعضی ازپلیمرها مثل "آﻟﮋ[FONT=&quot]یناتها"، نشاسته و ﮊلاتین،براکس، اسیدسولفوریک و الکل.تسریع کننده ها و کند کننده ها درعین حال که در زمان گیرش موثرند در مقدار انبساط گچ نیز تاثیر دارد و بنابراین در بعضی موارد جهت تنظیم مقدار انبساط گچ نیز به کار می برند.بسیاری از متخصصین از اینها استفاده نمی کنند چرا که همگن کردن و اخطلاط نمودن این ترکیبات در مخلوط خود می تواند مشکل [/FONT][FONT=&quot]محسوب گردد.[/FONT] [/FONT]
[FONT=&quot]مقدار تخلخل و در نتیجه مقدار وزن مخصوص،استحکام و نهایتا آن قالبها و نیز مقدار جذب قالبها درهنگام استفاده از آنها در خط تولید،مقدار انبساط و نیز مقدار زمان گیرش تماما از نسبت گچ به آب تاثیر می پذیرد در ارتباط با نسبت آب و گچ لازم است به یک اصطلاح اشاره کرد؛غلظت عادی که در حقیقت مهمترین مشخصه گچ می باشد.عبارت است از مقدار آب برای اختلاط با 100گرم گچ برای ایجاد مخلوط و یا دوغابی با روانی مناسب و مشخص.[/FONT]

 

[m4material]

[FONT=&quot]قالب گچی به عنوان یکی از عوامل مهم درضخامت لایه ریخته گری شده[FONT=&quot]میباشد. میزان تخلخل قالب گچی، توزیع این تخلخل، قطر تخلخل های موجود و حتی میزان[/FONT][FONT=&quot]رطوبت قالب گچی تاثیر مهمی در ضخامت لایه ریخته گری شده[/FONT][FONT=&quot]دارند[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]میتوان دید که در نسبت های حدود[/FONT][FONT=&quot] 80% [/FONT][FONT=&quot]درصد، بهترین سرعت ریخته گری حاصل میشود.علت افت شدید سرعت ریخته گری[/FONT][FONT=&quot]درتخلخل های بالاتر مربوط به پیوستن تخلخل ها به هم و بزرگ شدن قطر آنها می شود.با[/FONT][FONT=&quot]بزرگ شدن قطر تخلخل ها پدیده اسمز و جذب آب قالب گچی کاهش می[/FONT][FONT=&quot]یابد[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]میزان رطوبت قالب گچی به عنوان لایه مقاومت کننده ای در مقابل جذب آب[/FONT][FONT=&quot]مطرح است.همچنین باید به میزان مقاومت خود ضخامت[/FONT][FONT=&quot] x [/FONT][FONT=&quot]نیز در مقابل جذب آب توجه شود[/FONT][/FONT]

 

[reza_1364]

موفق باشی.امیدوارم که تا آخر راه همین طور محکم و استوار مطلب در این سایت قرار بدی.و بار علمی ما را بیشتر کنی

بازم ممنون

 

[nargol68]

گچ

گچ

با توجه به اینکه اسم رشته سرامیک به قول یکی از اساتید محترم باید اصلاح بشه و به شیشه – سرامیک – مصالح ساختمانی تغییر کنه و چون گج به عنوان یکی از مصالح ساختمانی و همچنین به عنوان قالبهای سرامیکی کاربرد داره گفتم شاید بد نباشه یه مطلبم در مورد گچ تو قسمت سرامیک داشته باشیم .

گچ از جمله مصالحی است که در صنایع ساختمان سازی از اهمیت خاصی برخوردار است و به علت ویژگی هایی که دارد از زمانهای قدیم در امر ساختن مسکن محل مصرف داشته است.
در بسیاری از ساختمانهای قدیمی مخصوصا دوران صفویه که اغلب آنها در اصفهان موجود می باشند گچ نقش موثری داشته و گچ بری های بسیار زیبائی از آن دوران باقی مانده است.
گچ به علت خواص خود از اولین قدم در ایجاد یک بنا که پیاده کردن حدود زمین باشد و به اصطلاح برای ریختن رنگ اطراف زمین مورد نیاز بوده و همچنین تا آخرین مراحل کار سفید کاری و نصب سنگ است باز هم مورد نیاز است و حتی در نقاشی ساختمان هم از آن استفاده می نمایند.
منابع تهیه گچ
گچ از پختن و آسیاب کردن سنگ گچ به دست می آید. سنگ گچ از گروه مصالح ساختمانی کلسیم دار است که به وفور در طبیعت یافت می شود و تقریبا در تمام نقاط روی زمین وجود دارد و از لحاظ فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم می باشد.
در ایران هم تقریبا در تمام نقاط کشور مخصوصا در کویر مرکزی و اطراف تهران، جاجرود، آذربایجان، اطراف مشهد، و غیره یافت می شود. سنگ گچ به فرمول CaSo4, 2H2O از سنگهای ته نشستی بوده و به علت میل ترکیب شدیدی که دارد بطور خالص یافت نمی گردد و بیشتر به صورت ترکیب با کربن یا اکسیدهای آهن یافت می شود.
سنگ گچ موجود در طبیعت بیشتر مخلوط با آهک و خاک رس است. این سنگ یا به صورت سولفات کلسیم آبدار یافت می شود که به آن ژیپس (گچ خام) هم می گویند یا به صورت سولفات کلسیم بدون آب (CaSo4) به دست می آید که به آن ایندریت گفته می شود.
سولفات کلسیم آبدار به صورت های مختلف یافت می گردد، به شرح زیر:

• سنگ گچ مرمری که مصرف گچ پزی نداشته و جزء سنگهای زینتی است و به علت نرمی، کار کردن با آن و تراشیدنش بسیار آسان است و به همین علت از آن برای ساختن وسائل زینتی مانند زیر سیگاری، قاب عکس، و غیره استفاده می شود. این صنعت بیشتر در استان خراسان رواج دارد. این نوع سنگ گچ نیز بیشتر در استان خراسان و مخصوصا اطراف مشهد یافت می شود.
• سنگ گچ مطبق که لایه لایه می باشد و یا سنگ گچ خوشه ای که مانند تارهای ابریشم به هم چسبیده اند. این نوع سنگ گچ نیز مصرف گچ پزی ندارد.
• سنگ گچ معمولی که غیر بلوری بوده و فراوان ترین نوع سنگ گچ است و مصرف گچ پزی دارد. سنگ گچ خالص بی رنگ است (سنگ گچ ترکیب شده با کربن به رنگ خاکستری). سنگ و گچ ترکیب شده با اکسیدهای آهن بیرنگ و زرد روشن، کبود و یا سرخ رنگ می باشد که برحسب نوع اکسید آهن این رنگها متفاوت است.

مصارف گچ
گچ در صنعت ساختمان سازی مصارف متعدد دارد، از جمله ریختن رنگ ساختمان برای مشخص کردن اطراف زمین و پیاده کردن نقشه، ملات سازی، گچ و خاک، سفید کاری، و سنگ کاری که در مورد اخیر برای نگهداشتن سنگ به طور موقت در جای خود تا ریختن ملات پشت آن مورد مصرف قرار میگیرد. گچ در صنایع مجسمه سازی و ریخته گری برای قالب سازی مصرف میشود و در کارهای طبی برای شکسته بندی مورد نیاز است. همچنین در صنایع سیمان پزی و دارویی نیز مصرف می شود.
خواص گچ
گچ علاوه بر دو خاصیت عمده زودگیر بودن و ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن، دارای خواص دیگری نیز هست از جمله آنکه آکوستیک است، در آتش سوزی مقاوم می باشد، ارزان و فراوان است، و دارای رنگی سفید و خوش آیند می باشد.
گچ پزی
گچ پزی یعنی حرارت دادن به سنگ گچ آبدار بطوریکه بتوانیم 1.5 مولکول از آب تبلور آن را تبخیر نمائیم. همانطوری که گفته شد، سنگ گچ سولفات کلسیم بعلاوه دو مولکول آب تبلور می باشد به فرمول CaSo4, 2H2O.
عمل تبخیر 1.5 مولکول آب تبلور سنگ گچ در گرمای بسیار کم انجام می شود بطوریکه اگر به سنگ گچ در حدود 170 درجه حرارت بدهیم، 1.5 مولکول از آب تبلور خود را از دست داده و به گچ ساختمانی به فرمول CaSo4, 0.5H2O تبدیل میگردد.

CaSo4, 2H2O ------------------------ CaSo4, 1/2H2O + 3/2H2O ​

در اثر حرارت بیشتر تا گرمای 300 درجه سنگ گچ 1.7 مولکول آب تبلور خود را از دست داده و به گچ تشنه به فرمول CaSo4, 0.5H2O تبدیل میشود. این گچ میل ترکیبی شدید با آب داشته به طوری که اگر در مجاورت با هوای آزاد قرار بگیرد 0.2 مولکول آب از بخار موجود در هوا را جذب کرده به گچ ساختمان با 0.5 مولکول آب تبلور تبدیل می شود.
در گرمای 700 درجه سنگ گچ کلیه آب تبلور خود را از دست داده و به سولفات کلسیم به فرمول CaSo4 تبدیل میگردد که به آن گچ سوخته می گویند. این محصول میل ترکیب با آب را نداشته و قابل مصرف در صنایع ساختمانی نیست. البته می توان با افزودن بعضی مواد به آن مانند زاج و یا سولفات روی ZnSo4 میل ترکیبی آن را با آب عودت داد ولی در صنایع ساختمانی این کار مقرون به صرفه نیست. گچی که تمام آب تبلور خود را از دست بدهد انیدریت نام دارد.
از گرمای 700 تا 1400 درجه گچ سوخته تجزیه شده و به اکسید کلسیم به فرمول CaO و گاز SO3 تبدیل می گردد و SO3 به SO2 وO تبدیل شده که هر دو متصاعد میگردند و اگر CaO كه همان آهک زنده باشد در پودر گچ باقی بماند در زمان گیرائی آن تاثیر گذاشته و در اثر مجاورت با آب شکفته می شود و به هیدرات کلسیمCa(OH)2 تبدیل می گردد. اگر از این گچ برای سفید کاری استفاده شود دانه های آهکی در مجاورت آب ازدیاد حجم پیدا کرده و در سطوح گچ کاری شده ایجاد ناصافی می نماید و آنرا آبله رو میکند که در اصطلاح کارگاهی به آن آلونک می گویند.

 

[nargol68]

کوره های گچ پزی

• کوره های گچ پزی چاهی: قدیمی ترین نوع کوره گچ پزی در ایران کورههای چاهی می باشد که هم اکنون نیز در بسیاری از شهرهای ايران متداول هستند. این نوع کوره ها که مانند تنوره اند، سنگ گچ را در آن میچینند و آنرا حرارت می دهند تا پخته شود. در این کوره ها که حرارت آن قابل کنترل نیست همه نوع سنگ گچ از گچ پخته تا ساختمانی، گچ تشنه، گچ سوخته، انیدریت، و سنگ گچ تجزیه شده به دست می آید. بدیهی است محصول این نوع کوره ها به علت یکنواخت نبودن آن مرغوب نمی باشد. کار این نوع کوره ها پیوسته نیست و سوختش نیز میتواند چوب، زغال سنگ، و غیره باشد.
• کورههای تاوه ای: این نوع کوره ها که دارای محصولی یکنواخت می باشند، تشکیل شده اند از یک سینی بزرگ که سنگ آسیاب شده را در آن می ریزند و به آن حرارت می دهند. این کوره ها دارای دستگاهی می باشند که پیوسته دانه های سنگ گچ را هم می زند تا کلیه کلوخه های سنگ گچ یکنواخت حرارت ببینند. دستگاه همزن مانند شانه ای است که در محور وسط تاوه قرار دارد و حول محور خود می چرخد و کلوخه ها را هم می زند. عمل این نوع کوره ها مانند بو دادن تخمه است. در این نوع تاوه ابتدا سنگ گچ را به وسیله سنگ شکن به صورت پودر در می آورند، سپس پودر را درون تاوه ریخته حرارت می دهند تا سنگ گچ به مقدار لازم آب تبلور خود را از دست بدهد و به گچ ساختمانی تبدیل گردد. آنگاه کلوخه ها را با دمیدن هوای سرد خنک می کنند. این هوا را که هنگام خارج شدن از روی کلوخه ها دارای حرارتی در حدود 100 تا 120 درجه سانتی گراد می باشد به ابتدای کوره برده و مصالح اولیه را قبل از وارد شدن به تاوه به وسیله آن گرم می کنند و بدین صورت از اتلاف حرارت جلوگیری کرده، در مصرف سوخت صرفه جوئی می نمایند. محصول کوره تاوه ای را پس از سرد شدن آسیاب کرده و به بازار عرضه می نمایند. حرارت این نوع کوره ها قابل کنترل بوده و محصول آن یکنواخت است. کار این نوع کوره ها ناپیوسته است و سوخت آن می تواند گازوئیل یا زغال سنگ باشد.
• کورههای گردنده خفته: این نوع کوره ها که رایج ترین نوع کوره های گچ پزی اند به صورت استوانه ای خفته حول محور خود که با افق در حدود 4 درجه شیب دارد هستند و درضمن گردش کلوخه ها سنگ گچ را به جلو هدایت مینماید. این کلوخه ها بتدریج که جلو می روند پخته شده، پس از خروج از کوره به وسیله دمیدن هوای سرد به روی آن، کلوخه ها را خنک نموده و برای نرم کردن به آسیاب می برند. از هوای دمیده شده روی کلوخه که پس از خروج در حدود 100 درجه سانتی گراد حرارت دارد برای گرم کردن مصالح اولیه و تبخیر آب فیزیکی آن استفاده می نمایند. حرارت در این نوع کورهها قابل کنترل بوده و دارای محصول یکنواخت و مرغوب می باشد. کار این کوره ها پیوسته است یعنی همیشه می توانند بدون توقف به کار خود ادامه دهند. هر قدر محصول کوره در اثر گردش به جلو هدایت شود می توان به همان نسبت کوره را بارگیری نمود. در کارگاههای ساختمانی که از کوره های گچ پزی و آجر پزی دور می باشند و برای تامین آجر مورد نیاز خود مجبور هستند که در کارگاه اقدام به ایجاد کوره آجر پزی نمایند، با قرار دادن مقداری سنگ گچ به روی کوره های آجر پزی با توجه به حرارت کمی که سنگ گچ جهت پخته شدن نیاز دارد، پس از مدت کوتاهی پخته می شود. آنگاه آنرا با وسائل ابتدائی مانند تخماق و یا آسیاب های محلی کوبیده و سرند نموده و مورد استفاده قرار می دهند. قسمتهای این کوره شامل:

1. آتشخانه
2. کانال دور تاوه ی گچ پزی
3. انبار گرد سنگ گچ
4. دستگاه همزننده ی گرد سنگ گچ در تاوه
5. دریچه بیرون ریختن گرد گچ ریخته
خواص گچ

• زودگیر بودن: ملات گچ از جمله ملات هایی است که بسیار زودگیر می باشد و در حدود 10 دقیقه سخت می گردد. این خاصیت به ما امکان می دهد که تیغه های 5 سانتی متری و همچنین طاقهای ضربی را که باید قبل از چیدن هر ردیف آجر ردیفی که قبلا چیده شده است سخت شده و در جای خود ایستا باشد با این ملات بسازیم.
• ازدیاد حجم: گچ تنها ملاتی است که در موقع سخت شدن در حدود یک در صد به حجمش اضافه می شود و پس از خشک شدن تقلیل حجم پیدا نمی کند (یک نوع سیمان انبساطی نیز به بازار عرضه شده است ولی در ایران به طور معمول ساخته نمی شود). با استفاده از این خاصیت است که ما می توانیم سطوح وسیعی را با آن اندود کنیم زیرا این اندود به علت آنکه در موقع سخت شدن ازدیاد حجم پیدا می کند کلیه خلل و فرج خود را پر کرده و در آن ایجاد ترک و شکاف نمی شود، در نتیجه حشرات نمی توانند در آنجا لانه کرده و بالاخره برای اندود داخل اتاقها کاملا بهداشتی می باشد.
• مقاومت در مقابل آتش سوزی: با توجه به اینکه گچ سخت شده مانند سنگ گچ دارای دو مولکول آب تبلور می باشد، اگر لایه گچ در مقابل حرارت ناشی از آتش سوزی قرار بگیرد این آب تبلور در اثر حرارت دوباره از گچ جدا شده و به صورت یک لایه از آب در مقابل آتش قرار گرفته و برای مدت دو تا سه ساعت میتواند در مقابل سرایت آتش به فضاهای دیگری مقاومت نماید.
• آکوستیک بودن: گچ در مقابل ارتعاشات صوتی رفتار مطلوبی دارد و تقریبا بین 60 الی 75 درصد این ارتعاشات را به خود جذب نموده و مانع انعکاس آن می شود، در نتیجه از ایجاد پژواک جلوگیری می کند. این حد جذب ارتعاش برای اتاقهای زندگی و کلاسهای درس و حتی سالنهای کوچک کنفرانس کافی می باشد. البته سالنهای بزرگ اجراء موسیقی و یا تئاتر می باید با وسائل بهتری آکوستیک گردند.
• ارزانی: گچ به علت ارزانی و سهل الحصول بودن در همه كارگاهها به مقدار کافی وجود داشته و مورد استفاده می باشد. باید توجه نمود چنانچه گچ از لحاظ قیمت گران باشد تا به این حد نمی تواند مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.
• پلاستیک بودن: ملات گچ به علت خاصیت شکل پذیری فوق العاده ای که دارد می توان با آن شکلها و نقشهای زیبایی بوسیله هنر گچ بری بوجود آورد و بدین وسیله در فضاهای ساختمان، زیبایی مخصوص ایجاد کرد و همچنین سطوح وسیعی را با آن اندود نمود.
• رنگ: ملات گچ پس از مصرف و خشک شدن سفید رنگ می شود و این سفیدی به ساختمان جلوه خوبی می دهد، در نتیجه یکی از بهترین اندودهای ساختمان می باشد.
• رنگ پذیری: اندود گچ پس از خشک شدن تقریبا هر نوع رنگی را به خود می گیرد و بدین وسیله می توانیم فضاهای مورد استفاده خود را به رنگ دلخواه رنگ امیزی نماییم و بدین جهت برای اندود فضاهای داخل ساختمان مصالح مناسبی است.

 

[nargol68]

سخت شدن گچ
پودر گچ ساختمانی دارای 0.5 مولکول آب تبلور می باشد. اگر در مجاورت آب قرار گیرد 1.5 مولکول دیگر آب جذب کرده و با 2 مولکول آب تبلور سخت شده و به سنگ گچ تبدیل می شود. البته این سختی مطابق سختی سنگ گچ اولیه نیست ولی به خوبی می تواند در مقابل نیروهای وارده مقاومت نماید.
گچ در مقابل آب
گچ در مقابل آب و رطوبت مقاومت نکرده و بسیار ضعیف است. لایه های سفید کاری اگر در مجاورت رطوبت قرار بگیرند طبله کرده و به صورت جدا از هم در دیوار ظاهر می شوند. البته پس از انکه رطوبت از بین رفت، محل خشک شده گچ طبله شده به حالت اولیه خود بر نمی گردد. به همین علت از به کار بردن گچ در مکانهایی که با آب در تماس اند مانند سرویس بهداشتی و آشپزخانه باید خودداری کرد. همچنین از بکار بردن ملات گچ، اندود گچ، خاک و سفید کاری به وسیله گچ در ساختمانهایی که در مناطق مرطوب قرار دارند باید خودداری نمود. برای مثال می توان به ناطقی چون شمال ایران اشاره کرد. در این نوع مناطق برودتی، جهت سفید کاری ساختمان از سیمان سفید و یا اهک استفاده می نمایند.
مقاوم کردن گچ در مقابل آب
برای انکه بتوانیم گچ را در مقابل آب مقاوم نمائیم باید گچ بدون آب تبلور (انیدریت) را که فرمول آن CaSo4 می باشد کاملا پودر کرده و در محلول زاج خمیر نماییم و دوباره به کوره برده تا 500 درجه حرارت دهیم و آن را دوباره به آسیاب برده، به گرد گچ تبدیل نماییم. چنین گچی در مقابل آب مقاوم بوده و طبله نمی کند. بدین لحاظ می توان از آن در نمای ساختمان که در معرض عوامل جوی، مخصوصا باران و رطوبت ناشی از آن قرار دارد استفاده نماییم. همچنین می توانیم از آن در سرویسهای بهداشتی و و آشپزخانه ها نیز استفاده کنیم (استفاده از این نوع گچ در ایران معمول نیست).
زاجها سولفات های مضاعف هستند که فرمول کلی آنها M2So4, R2(So4)3, 24H2O می باشد و در آن M نماینده یک فلز قلیایی مانند پتاسیم و یا آمینیوم است و R نماینده یک فلز سه ظرفیتی مانند آلومینیوم، آهن، و یا کرم. معمولا در اصطلاح عموم بدان زاج سفید گفته میشود.
ساخت ملات گچ
هر نوع ملاتی که بخواهیم بسازیم باید بعد از تعیین اجزاء تشکیل دهنده ملات و مخلوط کردن، به آن آب اضافه کرده و دوباره ملات را مخلوط کنیم تا یکنواخت گردد . ولی برای ساختن ملات گچ و یا ملات گچ و خاک باید دانه های گچ یا گچ و خاک را به داخل آب بریزیم. بدین طریق که ابتدا مقدار کمی آب در استامبولی (ظرف مخصوص گچ سازی و یا حمل ملات) می ریزیم، آنگاه دانه های گچ و یا گچ و خاک را که قبلا به نسبت معین مخلوط شده اند درون آن می پاشیم تا بدین وسیله کلیه دانه ها در مجاورت آب قرار گرفته و تر بشوند.
مقدار آبی که یک کیلو گرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات بشود از لحاظ تئوری 0.2 لیتر است یعنی تقریبا 20 درصد وزن گچ ولی عملا برای آنکه شکل پذیری بهتری در ملات گچ ایجاد شود و کارگران مجال کار کردن با آنرا داشته باشند باید به ملات گچ در حدود 70 تا 80 درصد وزنش آب اضافه نمود. البته بقیه آن پس از خشک شدن گچ تبخیر شده و جای قسمتی از آن در اثر ازدیاد حجمی که گچ در موقع سخت شدن پیدا میکند پر می شود ولی با توجه به اینکه ملات گچ پس از سخت شدن خشک می شود و دیگر ازدیاد حجمی در آن به وجود نمی آید لذا همیشه جای قسمتی از آبهای تبخیر شده به صورت تارهای مویین در آن باقی خواهد ماند.

 

[m4material]

سلام!
جدا مطلبتون كامل و خيلي زيبا بود!
من كه خيلي استفاده كردم، ولي اي كاش مراجع رو هم ميذاشتيد.
باز هم ممنون!
موفق باشيد
منتظر مقاله هاي بعديتون هستيم!

 

[mahnaz -A]

ووووووووووووووووووووووووووووووووووووو

آفرین دختر ... کولاک میکنی هاااااااااااااا

ببینم اون جمله رو کجا شنیدم ؟!
تو همون کلاس خوبه ؟!
تو همون که قرار 20 بشیم ؟!
مرسییییییییییی

آره دیگه شاید خواستیم بریم برلین ادامه بدیم !
اونوقت باید یه تعریف جامع از سرامیک ارائه کنیم !!!!!

 

[nargol68]

ووووووووووووووووووووووووووووووووووووو

آفرین دختر ... کولاک میکنی هاااااااااااااا

ببینم اون جمله رو کجا شنیدم ؟!
تو همون کلاس خوبه ؟!
تو همون که قرار 20 بشیم ؟!
مرسییییییییییی

آره دیگه شاید خواستیم بریم برلین ادامه بدیم !
اونوقت باید یه تعریف جامع از سرامیک ارائه کنیم !!!!!

خوشم میاد سریع میگیری منظورم کیه
این یکی از فواید سر کلاس حاضر شدن و همراه قطار پیش رفتن

 

[nargol68]

سلام!
جدا مطلبتون كامل و خيلي زيبا بود!
من كه خيلي استفاده كردم، ولي اي كاش مراجع رو هم ميذاشتيد.
باز هم ممنون!
موفق باشيد
منتظر مقاله هاي بعديتون هستيم!

سلام خواهش میکنم

 

[mahnaz -A]

خوشم میاد سریع میگیری منظورم کیه
این یکی از فواید سر کلاس حاضر شدن و همراه قطار پیش رفتن

خب دیگه ... اینجوریاس !!!
حالا 20 میشیم دیگه ؟!

 

[nargol68]

خب دیگه ... اینجوریاس !!!
حالا 20 میشیم دیگه ؟!

20 که چه عرض کنم من به 25 فکر میکنم

 

[mahnaz -A]

20 که چه عرض کنم من به 25 فکر میکنم

خوبه !!!!!

 

[salim20alizadeh]

درخواست همکاری

درخواست همکاری

و اما گیرش گچ ( setting of plastic): منظور از اصطلاح گیرش گچ سخت و یکپارچه شدن و انجماد مخلوط گچ و آب،با گذشت زمانی مشخص است.هنگامی که گچ با آب مخلوط می شود،عکس واکنش تکلیس انجام شده و گچ طبق واکنش زیر مجددا به صورت بلورهای ژیبس متبلور می گردد

CaSO4.1/2H2O+3/2H2o CaSO4.2H2O​

واکنش فوق گرمازا بوده و در نتیجه آن مخلوط گچ و آب اصطلاحا خود را می بندد.
گیرش گچ بدین معنی است که بلورهای سوزنی شکل ژیبس به یکدیگر پیوسته و بدین ترتیب یک توده سخت و یکپارچه بوجود می آید.ممکن است که واکنش شیمیایی با آب ترکیب شده و اصطلاحا هیدراتاسیون شیمیایی در مورد آن انجام شود ولی به ندرت ممکن است محصول واکنش از نظر فیزیکی دارای چنین استحکام و یکپارچگی باشد.در مورد گچ این پدیده مرهون شکل و نحوه تشکیل بلورهای ژیبس است.
به طور تئوریک مقدار آب مورد نظر جهت تبدیل گچ به ژیبس و یا تبلور مجدد آن 18.6% وزن گچ خشک است.ولی در عمل مقدار آب لازم بیشتر از مقدار مذکور می باشد.این مقدار آب اضافی در خلال عمل گیرش و بعد از آن تبخیر شده و از قطعه ساخته شده خارج می گردد در نتیجه مقداری تخلخل در قالب بوجود می آید.بدیهی است مقدار تخلخل موجود،خوددر استحکام قطعه ساخته شده تاثیر زیادی دارد.بنابراین می توان به اهمیت مقدار آبی که در عمل به گچ اضافه می شود پی برد.
گچ در خلال گیرش خود به مقدار بسیار کمی انبساط می یابد(حدود 0.5درصد خطی ) مقدار انبساط نیز مانند مقدار تخلخل و استحکام بستگی به مقدار آب مصرفی دارد.با این تفاوت که رابطه بین مقدار انبساط و مقدار مصرف آب رابطه معکوس دارد.خاصیت انبساط گچ در خلال گیرش آن در اکثر موارد خاصیت مطلوبی محسوب می گردد.چرا که بدین و.سیله جزئیات مدلها و قالبها به خوبی منعکس می گردد.ولی در بعضی موارد یعنی در شرایطی که ابعاد بسیار دقیق قطعات مورد نظر باشد انبساط گچ می تواند به عنوان نقطه ضعف آن به حساب آید.
مدت زمان گیرش نیز یکی دیگر از خواص گچ است که به شدت تحت تاثیر مقدار مصرفی و یا نسبت گچ به آب است.منظور از زمان گیرش به طور ساده مدت زمان بین لحظه ای است که گچ به آب اضافه می شود تا لحظه ای که گچ به یک توده جامد محکم و یکپارچه تبدیل می گردد.زمان گیرش به طور معمول حدود 15 تا 30 دقیقه بوده و می توان آنرا به دو مرحله تقسیم نمود.در مرحله اول یعنی بلافاصله بعد از ریختن گچ در آب دوغاب حاصل بسیار روان بوده و می تواند ریخته گری شود.در مرحله دوم مخلوط گچ و آب به خمیر تقریبا پلاستیکی تبدیل می گردد.مرحله اخیر اصطلاحا مرحله پلاستیک خوانده می شود.طول مرحله پلاستیک در ساخت بعضی از مدلها بسیار حائز اهمیت است چرا که در خلال این مرحله خمیر گچ به راحتی می تواند تراش داده شود و قبل از گیرش کامل خود شکل یابد.به همین دلیل در بعضی موارد لازم است به نحوی زمان گیرش گچ افزایش یابد.عوامل کاهش زمان گیرش (تسریع کننده ها)عبارتند از : مصرف کمتر آب،مصرف بیشتر گچ در مخلوط،درجه حرارت بیشتر و یا آب گرم،هم زدن سریع تر و بیشتر مخلوط گچ و آب،نمک هایی مثل سولفات کلرات،نیترات پتاسیم و نمک طعام.عوامل افزایش زمان گیرش (کند کننده ها) نیز عبارتند از: به طور کلی رس ها،چسب های آلی و بعضی ازپلیمرها مثل "آﻟﮋیناتها"، نشاسته و ﮊلاتین،براکس، اسیدسولفوریک و الکل.تسریع کننده ها و کند کننده ها درعین حال که در زمان گیرش موثرند در مقدار انبساط گچ نیز تاثیر دارد و بنابراین در بعضی موارد جهت تنظیم مقدار انبساط گچ نیز به کار می برند.بسیاری از متخصصین از اینها استفاده نمی کنند چرا که همگن کردن و اخطلاط نمودن این ترکیبات در مخلوط خود می تواند مشکل محسوب گردد.
مقدار تخلخل و در نتیجه مقدار وزن مخصوص،استحکام و نهایتا آن قالبها و نیز مقدار جذب قالبها درهنگام استفاده از آنها در خط تولید،مقدار انبساط و نیز مقدار زمان گیرش تماما از نسبت گچ به آب تاثیر می پذیرد در ارتباط با نسبت آب و گچ لازم است به یک اصطلاح اشاره کرد؛غلظت عادی که در حقیقت مهمترین مشخصه گچ می باشد.عبارت است از مقدار آب برای اختلاط با 100گرم گچ برای ایجاد مخلوط و یا دوغابی با روانی مناسب و مشخص.

دنبال شخصی میگردم که ترکیباتی مخلوط در گچ و روی سطح گچی را شناسایی کند با پرداخت دستمزد09353878264 علیزاده