عنوان نشریه: باغ نظر - پاييز 1390 , دوره 8 , شماره 18 ; از صفحه 3 تا صفحه 12 .
عنوان مقاله: تحليل نقش فضاهاي شهري در دستيابي به توسعه پايدار شهرها، تبيين پارادايم ارتباط
نویسندگان: سلطاني علي, نامداريان احمدعلي*
* دانشگاه هنر اصفهان، ايران
چکیده:
فضاهاي شهري در طول تاريخ نقش مهمي در زندگي اجتماعي - اقتصادي ساکنان داشته و به عنوان مرکز ارتباط و تحول در شهرها عمل کرده است. در دوران مدرن، با تغييرات عميقي که در تمامي ابعاد زندگي و سکونت رخ داده، بخش عمده فضاهاي شهري به مکان هاي سودا زده تبديل شده و تحت تاثير نيروهاي بازار در خدمت منافع جريان هاي محدود قرار گرفته است. در واقع، عقلاني سازي که از ثمرات دوره روشنگري است، به عقلانيت روش ها، ابزار و فن آوري محدود شد. انعکاس اين عقلانيت يک سويه يا «عقلانيت ابزاري»، و نمود آن را مي توان در ديالکتيک انسان، جامعه و طبيعت جستجو کرد که نتيجه آن، تلاش انسان براي غلبه بر طبيعت و وارد کردن خسارت هاي فراوان به آن است؛ نگراني هايي که الگوي توسعه پايدار، امروزه از آن سخن ميگويد. هدف اين نوشتار، کشف اشتراکات و خاستگاه هاي فضاي شهري، جريان توسعه پايدار و نظريه کنش ارتباطي و پيشنهاد «پارادايم ارتباط» به عنوان مبنايي براي توضيح و تقويت سه پديده فوق است. براي دستيابي به اين هدف، نقش فضاهاي شهري در طول تاريخ با توجه به ابعاد اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي مورد توجه توسعه پايدار به اجمال بررسي شده است. مرور تاريخي فضاي شهري، تا اندازه اي ما را از فرآيند توليد فضا در طول تاريخ آگاه مي سازد و در شناخت بهتر نقش فضاهاي شهري در توسعه پايدار کمک خواهد کرد. در همين راستا، با بهره گيري از نظريه «کنش ارتباطي» به نقد مدرنيسم و عقلانيت ابزاري پرداخته شده است. اين نظريه، ضمن نقد عقلانيت ابزاري مدرن که منجر به شي شدگي ميشود، عقلانيت ارتباطي را به عنوان راهکاري براي برون رفت از مشکلات مدرن ارايه ميکند. بر همين اساس، نحوه تجسم عقلانيت ارتباطي در فضاهاي شهري بررسي شده است؛ با اين ديدگاه كه عقلانيت ارتباطي را مي توان رويکردي دانست براي غلبه بر منطق سلطه و سود و مفري براي پيشگيري از هر آنچه که هماهنگي و همخواني طبيعت، اجزا و ارتباطات متقابل آنها را بر هم مي زند. در پايان، پارادايم ارتباط به عنوان پارادايمي معرفي مي شود که هم توسعه پايدار و هم فضاي شهري مي تواند بر آن استوار شود. پارادايمي که از طريق آن، هم مولفه هاي توسعه پايدارتبيين ميشود و هم فضاهاي شهري در جايگاه دوباره «قلب تپنده شهر» ظاهر و با تعيين «اخلاق گفتماني» مناسب در فضاهاي شهري به تقويت نقش اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي شهرها پرداخته مي شود.
كليد واژه: فضاي شهري، توسعه پايدار، عقلانيت ابزاري، عقلانيت ارتباطي، پارادايم ارتباط
عنوان مقاله: تحليل نقش فضاهاي شهري در دستيابي به توسعه پايدار شهرها، تبيين پارادايم ارتباط
نویسندگان: سلطاني علي, نامداريان احمدعلي*
* دانشگاه هنر اصفهان، ايران
چکیده:
فضاهاي شهري در طول تاريخ نقش مهمي در زندگي اجتماعي - اقتصادي ساکنان داشته و به عنوان مرکز ارتباط و تحول در شهرها عمل کرده است. در دوران مدرن، با تغييرات عميقي که در تمامي ابعاد زندگي و سکونت رخ داده، بخش عمده فضاهاي شهري به مکان هاي سودا زده تبديل شده و تحت تاثير نيروهاي بازار در خدمت منافع جريان هاي محدود قرار گرفته است. در واقع، عقلاني سازي که از ثمرات دوره روشنگري است، به عقلانيت روش ها، ابزار و فن آوري محدود شد. انعکاس اين عقلانيت يک سويه يا «عقلانيت ابزاري»، و نمود آن را مي توان در ديالکتيک انسان، جامعه و طبيعت جستجو کرد که نتيجه آن، تلاش انسان براي غلبه بر طبيعت و وارد کردن خسارت هاي فراوان به آن است؛ نگراني هايي که الگوي توسعه پايدار، امروزه از آن سخن ميگويد. هدف اين نوشتار، کشف اشتراکات و خاستگاه هاي فضاي شهري، جريان توسعه پايدار و نظريه کنش ارتباطي و پيشنهاد «پارادايم ارتباط» به عنوان مبنايي براي توضيح و تقويت سه پديده فوق است. براي دستيابي به اين هدف، نقش فضاهاي شهري در طول تاريخ با توجه به ابعاد اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي مورد توجه توسعه پايدار به اجمال بررسي شده است. مرور تاريخي فضاي شهري، تا اندازه اي ما را از فرآيند توليد فضا در طول تاريخ آگاه مي سازد و در شناخت بهتر نقش فضاهاي شهري در توسعه پايدار کمک خواهد کرد. در همين راستا، با بهره گيري از نظريه «کنش ارتباطي» به نقد مدرنيسم و عقلانيت ابزاري پرداخته شده است. اين نظريه، ضمن نقد عقلانيت ابزاري مدرن که منجر به شي شدگي ميشود، عقلانيت ارتباطي را به عنوان راهکاري براي برون رفت از مشکلات مدرن ارايه ميکند. بر همين اساس، نحوه تجسم عقلانيت ارتباطي در فضاهاي شهري بررسي شده است؛ با اين ديدگاه كه عقلانيت ارتباطي را مي توان رويکردي دانست براي غلبه بر منطق سلطه و سود و مفري براي پيشگيري از هر آنچه که هماهنگي و همخواني طبيعت، اجزا و ارتباطات متقابل آنها را بر هم مي زند. در پايان، پارادايم ارتباط به عنوان پارادايمي معرفي مي شود که هم توسعه پايدار و هم فضاي شهري مي تواند بر آن استوار شود. پارادايمي که از طريق آن، هم مولفه هاي توسعه پايدارتبيين ميشود و هم فضاهاي شهري در جايگاه دوباره «قلب تپنده شهر» ظاهر و با تعيين «اخلاق گفتماني» مناسب در فضاهاي شهري به تقويت نقش اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي شهرها پرداخته مي شود.
كليد واژه: فضاي شهري، توسعه پايدار، عقلانيت ابزاري، عقلانيت ارتباطي، پارادايم ارتباط
