[معماری معاصرایران]:باغ موزه دفاع مقدس

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
[FONT=tahoma, Helvetica, sans-serif]شركت مهندسين مشاور نقش جهان ـ پارس
تهران-1384[/FONT]


مشخصات عمومي طرح :
مجموعه باغ موزه دفاع مقدس در راستاي ارج نهادن بر ارزش‌هاي دفاع مقدس و به‌منظور حفظ و معرفي آثار و رويدادهاي اين واقعه برنامه‌ريزي و طراحي شده است. محل احداث اين مجموعه براساس مطالعات مكان‌يابيِ انجام شده و با توجه به پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته در طرح جامع اراضي عباس‌آباد، كه اين اراضي را به عنوان مركز جديد اجتماعي شهر تهران در قالب فضاهاي باز و سبز، و فرهنگي در نظر گرفته است و با توجه به مقياس ملي و بين‌المللي اين اراضي، در امتداد استخوان بندي اصلي اين اراضي و به عنوان يكي از عناصر اصلي اين مركز در شمالي‌ترين نقطه آن پيش بيني گرديده است.
مشخصات اصلي اين مجموعه به شرح زير است :
• مساحت زمين پيش بيني شده در حدود 20 هكتار مشتمل بر دو بخش اصلي باغ دره و مجموعه ساختماني موزه.
• جمعيت بازديد كننده در زمان اوج حدود 3500 نفر.
• زيربناي ساختماني موزه در حدود 30 هزارمترمربع مشتمل بر 20 هزارمترمربع فضاهاي اصلي موزه اي و 10 هزارمترمربع فضاهاي وابسته و پشتيباني.
• كل سطوح محوطه سازي و فضاهاي باز موزه اي و نمايشي در حدود 100 هزارمترمربع.
• كل سطوح محوطه سازي و فضاهاي باز و سبز تفرجي در حدود 70 هزارمترمربع.
برنامه مفهومي طرح :
مجموعه باغ موزه دفاع مقدس براساس مفاهيم مطروحه در برنامه اولية تدوين شده براي مجموعه، مشتمل بر سه بخش اصلي مفهومي ـ عملكردي است، كه اين سه بخش
عبارتند از :
بخش اول (آگاهي) : در اين بخش تمامي اسناد و مدارك، اشياء تاريخي و كليه آثار هنري مضبوط و رويدادهاي دفاع مقدس روايت و بازگويي مي‌شوند.
بخش دوم (حس حضور) : در اين بخش ابعاد عيني رويدادها و وقايع جبهه‌هاي جنگ و ارزش‌هاي مترتب به آن، بازسازي و ارائه مي‌گردند.
بخش سوم ( راه تعالي) : در اين بخش جنبه‌هاي معنوي و مفاهيم و آرمان‌هاي دفاع مقدس با استفاده از هفت مرحلة فلسفي، در هفت منزل (گالري)، به صورت رويدادهاي گوناگون هنري و در قالب فضاهاي مفهومي، تجسم و به بينده انتقال خواهند يافت.
اين هفت منزل (گالري) عبارتند از :
• منزل نخست : آستانه
• منزل دوم : حيرت وحقانيت
• منزل سوم : دفاع
• منزل چهارم : آرامش
• منزل پنجم : شهادت
• منزل ششم : پيروزي
• منزل هفتم : سرانجام
در انتهاي مسير تعالي و مراحل آن، صحن انتظار، چشم انداز و افقي از آينده را در برابر بيننده متجلي خواهد ساخت.
ساختار فضايي ـ طرح :
مجموعه باغ موزه دفاع مقدس در امتداد استخوان بندي و محور پياده اصلي طرح جامع اراضي عباس‌آباد در زميني متشكل از دو عنصر طبيعي تپه و دره مجاور آن و در راستاي شمالي ـ جنوبي، پيش بيني گرديده است. اين مجموعه از شمال به مجتمع ايستگاهي متروـTODـ حقاني، از غرب به خيابان و پارك طالقاني و از شرق به محورهاي پياده اصلي اراضي عباس‌آباد و باغ‌هاي هنر و نمايش و همچنين محور پياده اصلي شرقي ـ غربي متصل به مجموعه ميدان فرهنگ و از جنوب به مجتمع ايستگاهي متروـTODـ همت محدود مي‌شود.
بريدگي هايي كه به شكل عرضي (شرقي ـ غربي) براساس طرح هاي قبلي اراضي عباس‌آباد، تپه ها را بريده و به صورت زخمي بر پيكره تپه ها وارد آمده بودند، تبديل به امكاناتي براي دسترسي و ارتباط بين زمين طرح و باغ دره، محور فرهنگ، خيابان طالقاني و پارك جنگلي طالقاني شده و ورودي هاي اصلي زمين پروژه و ساختمان موزه را شكل مي‌دهند.
‌ساختار اصلي اين مجموعه بر اساس دو بخش اصلي شامل باغ دره و باغ موزه دفاع مقدس، شكل مي‌گيرد:
ـ باغ دره دفاع مقدس :
اين مجموعه در امتداد محور اصلي پياده شمالي ـ جنوبي، از شمال به منظر زيباي كوهستان‌هاي شمالي تهران و از جنوب به اراضي فرودست سبز و فرهنگي عباس‌آباد و به‌ويژه مجموعة شاخص مصلاي تهران گشوده مي‌شود. ساختار فضايي مجموعه در فضاي اصلي مياني، متكي بر محوري است هندسي با تركيب بندي فضايي ملهم از باغ هاي ايراني، مشتمل بر رديف درختان سرو و جريان آب كه يك محور پياده تفرجي را شكل داده است و شيب‌هاي دو طرف دره با استفاده از تركيب بندي ارگانيك، سطوح خطي و درهم تنيده و فضاهاي حاصل از اختلاف سطوح، به ايجاد فضاهاي نمايشي و باز موزه‌اي، مراكز تجمع و فضاهاي سرپوشيدة رفاهي، خدماتي و پشتيباني ، كه به محور اصلي مياني اشراف دارند، مي‌پردازند.
ـ باغ موزه دفاع مقدس :
اين مجموعه بر سلسله تپه‌هاي مشرف به باغ دره دفاع مقدس استقرار يافته است. ساختمان اصلي موزه كه به صورت خطي بر بستر شرقي تپه‌ها جاي گرفته، داراي ديد و منظري وسيع به باغ دره و اراضي شرقي عباس‌آباد است. محور مجموعة فرهنگ نيز، چشم‌اندازي را در پس زمينه‌اي از كوهستان‌هاي شمال شرقي و شرق، به ويژه كوه دماوند ـ به عنوان نماد طبيعي شهر تهران ـ گشوده‌است.
مجموعه ساختماني موزه با تواضعي كامل در برابر محيط طبيعي (تپه ها) و در تركيب با آن‌ها به صورت خطي موزون بر بستر اين تپه ها جاي گرفته است. الگوي فضايي و ايده معماري ساختمان اصلي موزه با الهام از اساسي‌ترين آرمان دفاع مقدس، كه همانا حفظ و صيانت از سرزمين (خاك) و ارزش‌هاي مترتب بر آن است، شكل گرفته و در اين راستا ساختمان در تپه فرو نرفته، بلكه از بستر آن پيروي كرده است. بستر تپه، كه در واقع سطوح كف موزه را به‌وجود مي‌آورد، با توجه به شيب‌هاي متفاوت و در بعضي از نقاط با حفظ ظاهر طبيعي آن، زمينه‌اي را فراهم آورده است كه به صورت سطوح پلكاني يا شيب‌دار، فضاهاي نمايشي داخل موزه را سازمان داده و سقف موزه نيز كه با شيب‌هاي مختلف در هماهنگي با ارتفاعات مختلف تپه شكل گرفته است، به صورت نيمه شفاف، همچون توري، بستر تپه را استتار كرده و در عين حال، منعكس كننده هر آن چيزي است كه دردرون خود مستور گردانيده است. اين احساس در فضاي داخلي موزه به‌گونه‌اي است كه گويي تپه به داخل بنا نفوذ كرده و موزه همچون موضوع خود، خاك و سرزمين و تمامي ارزش‌هاي متعلق به آن را محفوظ مي‌دارد.







منبع:www.njp-arch.com
 
بالا