[معماری اوراسیا] مسجد ایاصوفیه در استانبول

milad 1987

عضو جدید
مسجد ایاصوفیه
http://www.www.www.iran-eng.ir/Pictures/NoteTravel/26384noteTravel.jpg​
مسجد ایاصوفیه یکی از معروف ترین و دیدنی ترین بناهای موجود در ترکیه و شهر استانبول است. این مسجد که پیش از این کلیسای ارتدوکس در زمان امپراتوری روم شرقی یا بیزانس بوده اکنون علاوه بر مسجد یک موزه نیز می باشد از این رو به نام مسجد و موزه ایاصوفیه شهرت دارد. این نکته جالب است بدانید که این مسجد که زمانی کلیسا بوده به مدت هزار سال بزرگ ترین کلیسا و بنای مذهبی در دنیا بوده است. تا اینکه کلیسای مشهور سویل در اسپانیا این عنوان را از ایاصوفیه ربود و پایانی بود بر بلامنازع بودن بزرگی این کلیسا در دنیا. بنای اولیه کلیسایی این مسجد در قرن ششم میلادی در امپراتوری بیزانس ساخته شده. در سال 1453 با اشغال استانبول توسط سپاه عثمانی و استقرار امپرواتوری عثمانی در این منطقه سلطان محمد دوم پادشاه عثمانی دستور تغییر کاربری این کلیسا را به مسجد اعلان کرده و دستور تغییر آن را صادر کرد. با این تغییر کاربری این مسجد از نظر الگوی معماری مدلی شد برای سایر امکان مذهبی دیگر در امپراتوری عثمانی که بسیاری از مساجد دیگر از این الگو در ساخت بنای خود استفاده کردند. جالب است بدانید که نام صوفیه از نام یکی از اساطیر یونانی به نام صوفیا است که به معنای خدای هوشمندی و فراست است. طول این مسجد در طولانی ترین قسمت 82 متر و عرض آن 73 متر است و ارتفاع آن در بالاترین قسمت گنبد 55 متر است. این مسجد در میدان سلطان احمد استانبول قرار دارد و با اضافه شدن بناها و مناره ها و بازسازی در سال 1935 به موزه تبدیل شده و درخدمت گردشگری کشور ترکیه قرار گرفته است.
مسجد ایاصوفیه در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور امپراتور کنستانتین اول ساخته شد. و بعد در قرن ۶ میلادی توسط جاستنیانوس مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. برای بازسازی بنا دو معمار به نام‌های ایسیدوروس (از میلتوس یا سوكلی فعلی) و آنتییوس (از تراللس یا آیدنلی فعلی) ماموریت یافتند. بنا با كار ۱۰ هزار كارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تكمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیك ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام‌ گرفت. پس از فتح استانبول، سلطان محمد دوم دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند. سلیمان اول دستور داد نقاشی‌ها و نگارگری‌های داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود. سلیم دوم به معمار سنان دستور داد که ایاصوفیه را مرمت کند.در زمان مراد سوم، مناره و منبر و محراب به ساختمان ایاصوفیه افزوده شد. در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایاصوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحه‌هایی دور تا دور سقف ایاصوفیه نصب شد که در آن نام الله،محمد،ابوبکر،عمر،عثمان،علی،حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحه‌ها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین گردید. پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاترک، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقی مانده‌است. ارتفاع گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر می‌باشد كه بوسیله ۴۰ پشت‌بند بزرگ و روی چهار ستون اصلی سوار شده است. مسجد ایا صوفیه از عجایب هفتگانه دنیای امروز می باشد.
 

milad 1987

عضو جدید
[h=3]معرفى‌:[/h]
مسجد ايا‌صوفيه از برجسته‌ ترين‌ آثار باستانى‌ شهر استانبول‌، و از عظيم‌ترين‌ آثار برجاى‌ مانده‌ از تمدن‌ بيزانس‌است‌. اين‌ مسجد بعدها به‌ مسجد تبديل‌ گرديد و صدها سال‌ بر اين‌ منوال‌ ماند. اما آتاتورك‌ در آغاز قرن‌ بيستم‌ آن‌ را به‌ موزه‌ تبديل‌ كرد و تاكنون‌ نيز چنين‌ باقى مانده است‌.

[h=3][/h]
[h=3]بناى‌ آن‌:[/h]
پيش‌ از فتح‌ استانبول‌ توسط‌ مسلمانان‌ بناى‌ «اياصوفيه‌» (به‌ معناى‌ حكمت‌ مقدس‌) يك‌ كليساى‌ نصرانى‌ بود. اين‌ كليسا را امپراتور رُمى‌ ژوستينين‌ در سال‌ 326 ميلادى‌ بنا نهاد. پس‌ از فتح‌ استانبول‌ توسط‌ ترك‌ هاى‌ عثمانى‌، سلطان‌ محمد فاتح‌ آن‌ را به‌ مسجد مبدل‌ ساخت‌ ونخستين‌ نماز جمعه‌ى‌ پس‌ از فتح‌ را در آن‌ اقامه‌ كرد. اين‌ اتفاق‌ در سال‌ 875 هجرى‌ (1453ميلادى‌) رخ‌ داد. او يك‌ گلدسته‌ى‌ چوبى‌ و نيز يك‌ محراب‌ در اين‌ مسجد ساخت‌ و نام‌ اياصوفيه‌ (اياصوفيا‌) بر آن‌ نهاد.

[h=3][/h]
[h=3]توسعه‌ و بازسازى‌:[/h]
در دوران‌ سلطان‌ بايزيد دوم‌ گلدسته‌ى‌ چوبى‌ مسجد جاى‌ خود را به‌ گلدسته‌اى‌ از جنس‌ سنگ‌ داد؛ و گنبد بزرگى‌ نيز برفراز آن‌ ساخته‌ شد. در فاصله‌ى‌ سال‌ هاى‌ 1839 تا 1861 ميلادى‌ سلطان ‌عبدالمجيد عثمانى‌ به‌ سرپرستى‌ معمار اتريشى‌ «فوستاتي» تعميراتى‌ در مسجد انجام‌ داد. سلطان ‌محمود اول‌ نيز در حياط‌ داخلى‌ بخش‌جنوبى‌ مسجد كتابخانه‌اى‌ بنا كرد.

[h=3][/h]
[h=3]ساختار
بنا:
[/h]
صحن‌ مسجد پوشيده‌ از مرمر و ديوارهاى‌ آن‌ با معرق‌ هاى‌ آجين‌ شده‌ به‌ سنگ‌ هاى‌ قيمتى‌ تزيين ‌يافته‌ است‌. در تزئينات‌ بناى‌ آن‌ از فلزات‌ گران‌بهاى‌ منتسب‌ به‌ هنر بيزانسى‌ استفاده‌ شده‌ است‌. ستون‌هاى‌ مرمرين‌ مسجد از معبد «آرتميس‌» و نيز از نقاط‌ مختلف‌ دنيا به‌ آن‌ جا آورده‌ شده‌ است‌.در حياط‌ داخلى‌ مسجد فواره‌هايى‌ جهت‌ وضو قرار دارد. در زوايه‌ى‌ جنوبى‌ مسجد به‌ جاى‌گلدسته‌ى‌ از جنس‌ سنگ‌ گلدسته‌اى‌ آجرين‌ بنا
گرديده‌ است‌. مسجد گنبدى‌ بزرگ‌ دارد. بخش‌هاى‌ برنزى‌ به‌ كار رفته‌ در قسمت‌ جنوبى‌ كتابخانه‌ آثار هنرى‌ نفيسى‌ به‌ شمار مى‌آيد. ديوارهاى‌اين‌ بخش‌ را تخته‌سنگ‌ هاى‌ ارزشمند و گران‌ قيمتى‌ پوشانده‌ كه‌ قدمت‌ آن‌ به‌ قرن‌ چهاردهم‌ميلادى‌ باز مى‌گردد. مسجد اياصوفيه‌ امروزه‌ موزه‌اى‌ باستانى‌ به‌ شمار مى‌آيد؛ كه‌ در كنار آن‌مسجدى‌ بزرگ‌ بنا گرديده‌ و به‌ موزه‌ پيوست‌ شده‌ است‌.


[h=3][/h]
[h=3]تاريخچه‌:[/h]
داستان‌ هايى‌ افسانه‌وار درباره‌ى‌ علل‌ ساخته‌ شدن‌ اين‌ بنا وجود دارد. از جمله‌ اين‌ امپراتور ژوستينين‌ شبى‌ در خواب‌ ديد كه‌ پيرمردى‌ در محل‌ كنونى‌ مسجد ايستاده‌ است‌ و سينى‌اى‌ دردست‌ دارد كه‌ بر آن‌ نقشه‌ى‌ بنا رسم‌ شده‌ بود. آن‌ پيرمرد به‌ ژوستينين‌ امر كرد كه‌ بنابر جزئيات‌ آن‌نقشه‌ كليسايى‌ بسازد. ژوستنين‌ هنگامى‌ كه‌ از خواب‌ برخاست‌ مهندس‌ معمار خود را فرا خواند و دريافت‌ كه‌ او نيز همين‌ رؤيا را ديده‌ است. از اين‌ رو اين‌ كليسا را بنا كرد.
اين‌ كليسا بارها دچار آتش‌ سوزى‌ شد،‌ و دوباره‌ بازسازى‌ گرديد. هم‌ چنان‌ كه‌ هنگام‌ ورود صليبيان‌ به‌ استانبول‌ پس‌ از تاراج‌ و سوزاندن‌ آن‌ ويران‌ گرديد.
در سال‌ 1935 ميلادى‌ و در دوران‌ حكومت‌ آتاتورك‌ به‌ دستور وى‌ اين‌ مسجد به‌ موزه‌ تبديل ‌گرديد ؛ و تا به‌ امروز نيز بر همين‌ حال‌ باقى‌ ماند.




مسجد ایاصوفیه که در قدیم یک کلیسای ارتدوکس بوده است و بعد از مدتی تبدیل به یک مسجد می شود و در حال حاضر تبدیل به یک موزه در استانبول ترکیه شده است.
این بنا به جز بین سال های 1204 تا 1261 که آن را به یک کلیسای جامع کاتولیک روم تحت امپراتوری لاتین بوده است در سال 360 تا 1453 به عنوان یک کلیسای ارتدکس شرقی و مقر اسقفی قسطنطنیه خدمت کرده است و در سال 29 مه 1453 تا سال 1931 به عنوان مسجد بوده است و در حال حاضر در تاریخ 1 فوریه سال 1935 آن را به عنوان موزه افتتاح شده است.

http://www.www.www.iran-eng.ir/img/tir-92/Museum-In-Istanbul/baxiran-com_museum_36.jpg​
ایاصوفیه یا حاجیاسوفیا کلیسای مسیحیت شرق بود که در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور امپراتور کنستانتین اول ساخته شد. و بعد در قرن ۶ میلادی توسط جاستنیانوس مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
برای بازسازی بنا دو معمار به نام‌های ایسیدوروس (از میلتوس یا سوکلی فعلی) و آنتییوس (از تراللس یا آیدنلی فعلی) ماموریت یافتند. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد.
این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتحاستانبول، سلطان محمد دوم دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند.
سلیمان اول دستور داد نقاشی‌ها و نگارگری‌های داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود. سلیم دوم به معمار سنان (Sinan) سنان دستور داد که ایاصوفیه را مرمت کند.در زمان مراد سوم، منارهو منبر و محراب به ساختمان ایاصوفیه افزوده شد. در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایاصوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحه‌هایی دور تا دور سقف ایاصوفیه نصب شد که در آن نام الله ، محمد ، ابوبکر ، عمر ، عثمان ، علی ، حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحه‌ها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین گردید.
پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیهو به قدرت رسیدن آتاترک، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقی‌مانده‌است.ارتفاع گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر می‌باشد که بوسیله ۴۰ پشت‌بند بزرگ و روی چهار ستون اصلی سوار شده‌است.
http://www.www.www.iran-eng.ir/img/tir-92/Museum-In-Istanbul/baxiran-com_museum_29.jpg​
 
بالا