چکیده:
مهم ترين جلوه معماری مذهبی جهان اسلام، طراحی و ساخت مسجد بوده که در اين ميان مساجد ايران در ارائه وتجسم شکوه و جلال و جمال عالم قدسی در خانه خدا نقش مهمی ايفا کرده اند. مکتب معماری خراسان شيوه ای بود که با آن مساجد چهار ايوانی در خراسان بزرگ شکل گرفت و آرام آرام شرق و غرب دنيای اسلام را در نورديد و وارد شبه قاره هند و پاکستان شد. در دوره گورکانيان هند و اوج ساخت شاهکارهای معماری آن عصر که در زمان شاه جهان می باشد و معاصر پيدايش مکتب اصفهان در هنر و معماری ايران بوده، شاهد بنای مسجدی به نام وزيرخان هستيم که مورخان آن را بقعه خراسان ناميده اند. در اين مقاله، تاريخ مختصات و مشخصات معماری و ويژگی های اين مسجد با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و منابع بومی و همچنين بررسی ميدانی مورد ارزيابی قرار گرفته و نشان داده شده که چگونه در ساختمان آن ستوه معماری خراسان و تزيينات وابسته به معماری مکتب اصفهان درهم آميخته و نمونه کوچکی از ترکيب «مسجد ـ مدرسه، مزار، بازار» با تقليدی همه جانبه از مجموعه حرم مطهر حضرت رضا(ع)، مسجد گوهرشاد، مدرسه های دينی و بازار پيوسته به آن، در لاهور پاکستان شکل گرفته و نمادی ماندگار از تأثير نفوذ فرهنگ و هنر ايران اسلامی در طی قرون گرديده است.
