اما در مورد معماري پر رمز و راز نياسر
واقعا عنوان با مسمايي است
شهري در 45 كيلومتري كاشان با آب و هوايي كوهستاني و قدمت معماري بالا
اوج معماري منظر را پس از طي جاده صعب العبور و سراشيبي تند و پر پيچ و خم و رسيدن به تالار نياسر ميتوان ديد
ساختماني دو طبقه با فضاي سبز و سيستم آبياري كه جلو آن به يك پرتگاه و دره بلند مشرف است و در پايين آن كل روستا پيداست و جوي آبي كه از آن ارتفاع بصورت آبشار فوق العاده رو به پايين سرازير است
در كنار اين عمارت ( ورودي آن) دهانه غار سوراخ رييس پيداست
غاري كنده شده در دل زمين كه ارتفاع آن فكر كنم تا 1.20 سانتيمتر باشد
وقتي در تونلهاي غار چندين متر جلو مي روي عليرغم وجود پروژكتور و راهنما و بازديد دسته جمعي احساس هيجان و ترس عجيبي بر انسان مستولي مي شود
با حركت به صورت دولا در تونلهاي به هم مرتبط با اتاقكهايي در تونلهاي عمودي انشعابي و ... فقط بايد هيجان اين فضاي اسرار آميز را تجربه كرد تا منظورم را متوجه بشويد.
رگه هايي از اين تونل را در بعضي از باغها ي دورتر پيدا كرده اند
يكي از كاربردهاي اين تونلها در صد سال گذشته مخفي شدن مردم روستا از دست اشرار مانند نايب حسين كاشي بوده است.
اما در مورد آتشكده نياسر:
چهار تاقي براي محاسبات تقويم و نجوم كه تا چند سال اخير به اشتباه آنرا آتشكده مي ناميدند
نكته مهم آن استفاده از دو نوع تاق زني ايلامي و رمي در آن مي باشد( با آجر)
و 6*6 مي باشد كه سقف آنرا بعلت تخريب زياد در 50 سال پيش ترميم كردند و جزو سمبليك ترين ساختمانهاي معماري باستان دنيا مي باشد.
اما در كل در نياسر بعلت عدم اجراي كار تخصصي در زمينه معماري و تاريخ آن خانه ها و عناصر ناشناخته تاريخي ارزشمند و پر رمز و راز زيادي وجود دارد كه خوشبختانه با فعال شدن ميراث فرهنگي در اين شهر كم كم اين پيشينه رو به شناخت پيش مي رود
