معرفی شهرهای و محوطه های شهری+عکس

Ashkan-kamrani

عضو جدید
سلام
با اجازه مدیر تالار در این تاپیک قصد معرفی شهرها و محوطه ها و مجموعه های تاریخی و معاصر و مدرن را قرار بدم اگر دوستان هم مطالبی مرتبط دارند خوشحال می شوم همراهی کنند.
تشکر فراموش نشه فقط:)
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر خوزستان+عکس

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر خوزستان+عکس

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شد. این مجموعه در مجاورت شهر شوشتر در استان خوزستان قرار دارد.

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در مسیر «رودخانه گرگر» که خود از شاهکارهای فنی و مهندسی اعصار کهن است، بنا شده است. رود گرگر کاملاً به صورت دستکند می‌باشد و احداث آن را به اردشیر بابکان، شاهنشاه ساسانی نسبت داده‌اند.
این مجموعه از بی نظیرترین نمونه‌هایی است که جهت استفاده بهینه از آب در ادوار کهن مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند.
در قسمت انتهایی ضلع غربی این مجموعه، سیکا قرار دارد که دسترسی به فضای درون آن از طریق چند پله دستکند میسر است.
درون این فضا یک حوض ۸ ضلعی با کانال‌های کوچک به چشم می‌خورد. آب این حوض از طریق یک جوی که از دیواره سیکا خارج می‌شود تأمین و از طریق دو کانال کوچک به درون رودخانه هدایت می‌شود.
این مجموعه جزئی از کانال‌های آبرسانی به آسیاب‌ها بوده که بعدها در دوره قاجار و در زمان حکومت محتشم (از حکام محلی) سدی در این مکان زده شده و در این مکان آب از یک قسمت داخل و وارد یک ۸ ضلعی گود شده و سپس از این ۸ ضلعی وارد دو کانال و از آنجا وارد رودخانه می‌شود.
در مورد معنای «سیکا» نظرات متفاوتی ارائه شده است. لغت نامه دهخدا سیکا را نوعی مرغابی یا نوعی درخت و قومی از هندوان دارای مهب وشنو که شعبه‌ای از آیین بودائیست معرفی می‌کند.
مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در مسیر «رودخانه گرگر» که خود از شاهکارهای فنی و مهندسی اعصار کهن است، بنا شده است. رود گرگر کاملاً به صورت دستکند می‌باشد و احداث آن را به اردشیر بابکان، شاهنشاه ساسانی نسبت داده‌اند.
در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.
این محوطه مجموعه‌ای از سد، تونل‌ها، کانال‌های فرعی و آسیاب‌های آبی است که به صورت یک مجموعه صنعتی- اقتصادی بوده و جزئی از مجموعه بزرگ «سازه‌های آبی شوشتر» می‌باشد که در کتب تاریخی مکرراً به آن اشاره شده است.
اساس کار مجموعه به این صورت است که سد گرگر مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری ۳ تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می‌آورد.
تونل‌های سه گانه، آب را به مجموعه هدایت می‌کنند و به کانال‌های متعددی تقسیم می‌شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب‌ها، آب به صورت آبشارهایی به محوطه‌ای حوضچه مانند سرازیر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های بسیار بارز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفاده‌های صنعتی، در ایام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنین را تأمین می‌نمود.
یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر بفرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده بوجود می‌آورد.
همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری ۳ تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشم انداز زیبایی به چشم می‌خورد.
تونل‌های سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت درآوردن پره‌های آسیاب برعهده داشته‌اند.
مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بی‌نظیر است.
با توجه به اهمیت شهر شوشتر در برهه‌هایی از تاریخ و توجه ویژه به احداث تأسیسات آبی در این منطقه که از فنون مهندسی پیچیده‌ای سود می‌جوید، ما را در نتیجه نهایی مصمم می‌نماید که احداث آسیاب‌ها را متعلق به دوران کهن و حتی هم عصر با ساسانیان بدانیم.
مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۱۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
همچنین مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو معرفی شد و در نشست سالانه اعضای این کمیته در سال ۲۰۰۹ با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت جهانی رسید.






لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5165/مجموعه-آسیاب‌ها-و-آبشارهای-شوشتر-خوزس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
محوطه تاریخی خورهه مرکزی+عکس

محوطه تاریخی خورهه مرکزی+عکس

محوطه تاریخی و باستانی خورهه در مجاورت روستایی به همین نام و در ۴۸ کیلومتری شمال شرق شهرستان محلات، در استان مرکزی قرار دارد.

خورهه در اوستا به مفهوم محل برآمدن خورشید است و از سویی کلمه خور در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است.
محوطه تاریخی خورهه محلات از آثار تاریخی به جا مانده از دوره اشکانی، اسلامی و سلجوقی است که ۳ هزار متر مربع وسعت دارد و از یک بنای اربابی شامل: بخش درونی، اتاق‌های متعدد و محوطه بیرونی تشکیل شده است.
از این محوطه تاریخی تنها ۲ ستون متشکل از ۶ قطعه سنگ با مجموع ارتفاع ۸ متر، بقایای فرو ریخته ستون‌ها، بخشی از دیواره‌های سنگی، گورها و آثار به دست آمده در ۶ مرحله عملیات کاوش در این منطقه به جا مانده است.
این محوطه باستانی نخستین بار توسط ناصرالدین شاه قاجار مورد کاوش قرار گرفت. تصاویری از این کاوش در آرشیو کاخ گلستان و نیز کتاب تازه منتشر شده کاوش‌های باستان شناسی خورهه موجود است.
خورهه که پیشتر گمان می‌شد بقایای یک معبد یا آتشکده مربوط به دوره سلوکی باشد بر اساس آخرین شواهد بدست آمده یک خانه اربابی است که در حدود قرن اول قبل از میلاد ساخته شده و تا پایان دوره اشکانی به حیات خود ادامه داده است.
ویژگیهای ۲ سر ستون بر جای مانده در این محوطه و شباهت آن با سبک معماری یونانیان موجب شده تا باستان شناسان داخلی و خارجی از جمله هرتسفلد آن را یک معبد یا آتشکده دوره سلوکی معرفی کنند.
وجود ۲ بخش اندرونی و بیرونی با ۲ ورودی کاملا مجزا در این بنای تاریخی از جمله نکات مهم معماری دوره اشکانی است. بخش بیرونی این بنا از آن رئیس خانواده در ملاقات و معاملات با افراد غیر خانواده و بخش اندرونی مختص خانواده بوده است.
واحــدهای ساختمانی در داخل اندرونی شامل ۲ اتاق تو در تو، یک آشپزخانه و انباری از کشفیات هیات کاوش در سال ۱۳۷۹ به شمار می رود.
گفتنی است این بنای اشکانی که در دوره ساسانی بوسیله گروهی از صنعتگران با ایجاد ساخت و سازهایی مورد استفاده قرار گرفته، بعدها با ظهور اسلام در دوره اسلامی بویژه در دوره ایلخانی گورستان بوده است.
این آثار با آثاری چون تخت جمشید از نظر نقش بندی تفاوت داشته و از پایه ستون به طرف بالا به شکل مخروطه ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ها حلزونی است. بر اسا اسناد موجود تا سال ۳۷۸ هجری چهار ستون پابرجا بوده است که به مرور تخریب شده اند.
نخستیــن کاوش علمی در این مکان در سال ۱۳۳۵ از سوی شادروان مهندس حاکمی و پس از آن با وقفه ای ۲۰ ساله در سال‌های ۱۳۵۵، ۱۳۷۵ و ۱۳۷۹ مجددا از سوی دکتر رهبر کاوش شده است.
پایه‌های این ستون‌ها به سبک شرقی و بسیار برآمده است .در کاوش و حفاری که در تابستان سال ۱۹۵۵ میلادی در این محل انجام شد، تعدادی سفال متعلق به دوره سلوکیان کشف شده است. حفاری‌ها نشان داد ساختمان خورهه مرکب از ۳ بنای مربوط به هم است.
ساختمان اصلی بنای جنوبی با ستون‌ها، اتاق‌ها و صحن حیاط. ساختمان شمالی که از قسمت جنوب به بنای اصلی متصل شده است. این قسمت اتاق‌ها و راهرویی را تشکیل می دهد و دارای اتاق مربع شکل بزرگی است که حیاط پشتی به حساب می‌آید. بنای غربی شامل تعدادی اتاق و یک تالار است.
در سال ۱۳۸۴ نیز باستان شناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مرحله ششم کاوش‌های جنوب شرقی محوطه باستانی خورهه به وسعت ۶۰۰ متر مربع را انجام دادند.
در این مرحله اسکلت و گورهای متعلق به دوره اسلامی، اشیا سفالی، پیکان و تیغه‌های سنگی متعلق به دوره‌های تاریخی اشکانیان، دیواره‌های سنگی‌، طاق‌های خشتی و تعدای از اتاق‌های مدفون شده بنا شناسایی شد.
همچنین در سال ۱۳۸۹ عملیات اجرایی ساماندهی محوطه تاریخی خورهه به اجرا درآمد. در این مرحله خواناسازی خطوط پلان، شیب‌بندی به منظور هدایت آب‌های سطحی و پیاده‌رو با آجر فرش انجام شده است.
عملیات مرمت ۲ ستون باقیمانده محوطه تاریخی خورهه نیز با انجام مهارآسیب‌های شیمیایی و انحراف و زدودن گل‌سنگ‌ها صورت گرفت.
محوطه تاریخی خورهه ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.





لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5179/محوطه-تاریخی-خورهه-مرکزی/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر سوخته سیستان و بلوچستان+عکس

شهر سوخته سیستان و بلوچستان+عکس

شهر سوخته در ۵۵ کیلومتری شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان و در کنار جاده زابل – زاهدان قرار دارد.

این شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته‌اند.
تمدن شهر سوخته یکی از شگفتی‌های دنیای باستان است. این شهر مهمترین مرکز استقرار و در حقیقت پایتخت منطقه در دوران مفرغ بوده است.
مساحت کلی تپه شهر سوخته حدود ۱۵۲ هکتار است که در یک برآمدگی بین دریاچه هامون و رود هیرمند بنا شده است و ارتفاع متوسط آن از سطح زمین‌های اطراف ۱۲ متر و بلندترین نقطه آن ۱۸ متر ارتفاع دارد.
تپه‌های شهر سوخته به چهار منطقه تقسیم می‌شوند:

  • منطقه مرکزی با وسعت ۲۰ هکتار

  • منطقه مسکونی شرق با وسعت ۱۶ هکتار

  • قسمت شمال شرقی یا منطقه صنعتی شهر سوخته

  • قسمت جنوب غربی شامل قبرستان با مساحتی بالغ بر ۲۰ تا ۲۵ هکتار
شهر سوخته، به ظاهر نام جدیدی است و قدمت تاریخی چندانی ندارد. بر پایه متن‌های موجود، سابقه این نام به کمابیش ۱۵۰ سال قبل بر می‌گردد. شهر سوخته ۲ بار به آتش کشیده شده است، یکبار در ابتدای مرحله رشد و بار دیگر در لحظه مرگ و انهدام آن.
این شهر در دوره ماقبل تاریخ حدود ۳۲۰۰ قبل از میلاد پایه‌گذاری و حدود ۱۸۰۰ قبل از میلاد متروک شده است. برای دوره‌ای حدود ۱۴۰۰ سال، زندگی در این شهر جریان داشته است. دوران شکوفایی این تمدن بین سال‌های ۲۵۰۰ تا ۲۲۰۰ قبل از میلاد بوده است که شهر حدود ۵۵۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. در این شهر دو گروه عمده کشاورزان و صنعتگران اکثریت را تشکیل می‌داده‌اند.
مهمترین آثار معماری مکشوفه در شهر سوخته خانه‌های موسوم به پلکانی و بنای کاخ سوخته است. هر واحد ساختمانی از یک قسمت مستطیل درست شده که ۵ تا ۶ اتاق دارد و حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ متر زیر بنا داشته است و منازل در مجتمع‌های ۴ و یا ۶ خانه‌ای است.
مصالح اصلی به کار رفته در آن خشت‌های خام منظم گلی است. سقف خانه‌ها معمولاً صاف بوده و از حصیر برای پوشش آن‌ها استفاده شده و گرمای اتاق‌ها به وسیله یک اجاق مرکزی تأمین می‌شده است.
در سال ۱۹۷۲ اولین قبر به طور تصادفی کشف شد. مصالح مورد استفاده در ساختمان گورها خشت خام بوده است. در شهر سوخته ۳ نوع قبر دیده می‌شود. مهمترین نوع قبر، چاله‌ای ساده بوده که مرده را همراه اشیاء و غذا دفن می‌کردند.
نوع دیگر چاله معمولی که با دیواری به ۲ قسمت تقسیم می‌شده است. نوع سوم، قبرهای سردابه‌ای که نوعی قبر خانوادگی بوده است.
تنها، مسأله وسعت نیست که شهر سوخته را به یکی از بزرگترین شهرهای باستانی ایران و خاورمیانه تبدیل کرده است. بلکه یافته‌های متنوع آن باعث تعجب باستان شناسان گردیده است. از جمله:

  • اولین جراحی مغز در ۴۸۰۰ سال پیش در شهر سوخته انجام شده است

  • ساکنان شهر سوخته کفش تولید می‌کرده‌اند و صنعت کفاشی داشته‌اند

  • کهن‌ترین انیمیشن (جان بخشی) و تصویر متحرک در شهر سوخته یافت شده است که در این انیمیشن بزی به یک بوته گیاه نگاه می‌کند و از آن بالا می‌رود

  • برای اولین بار در ۳۰۰۰ قبل از میلاد شتر در شهر سوخته مورد استفاده قرار گرفته است

  • یک خط کش چوبی باستانی با دقت نیم میلی متر در شهر سوخته یافت شده است

  • مردمان آن روز شهر سوخته از شطرنج و تخته نرد استفاده می‌کرده‌اند

  • مراکز صنعتی مردم شهر سوخته خارج از شهر بوده است

  • تعدادی لوله‌های سفالی در شهر سوخته پیدا شده که احتمالاً جهت آب‌رسانی یا دفع فاضلاب استفاده می‌شده است

  • پارچه‌هایی که در شهر سوخته یافت شده مطلقاً در هیچ کجای ایران یافت نشده است

  • صنایعی مانند ریسندگی، خراطی، معرق‌سازی، مرمرسازی، سفال‌گری، مهرسازی، حصیربافی و ساخت ابزار فلزی در شهر سوخته رواج داشته است.
شهر سوخته مرکز بسیاری از فعالیت‌های صنعتی و هنری بوده، و نمونه‌های جالب و بدیعی از زیورآلات در آنجا به دست آمده است.
باستان شناسان با یافتن مهره‌ها و گردنبندهایی از لاجورد و طلا در یک گور درباره روشهای ساخت ورقه‌ها و مفتول‌های طلایی به تحقیق پرداختند و دریافتند صنعتگران شهر سوخته با ابزار بسیار ابتدایی ابتدا صفحه‌های طلایی بسیاز نازک به قطر کمتر از یک میلیمتر تهیه کرده و بعد آنها را به شکل لوله‌های استوانه‌ای درمی آوردند و پس از اتصال دو سوی ورقه‌ها به یکدیگر مهره‌های سنگ لاجورد را در میان آن قرار می‌‌دادند.
برای اولین بار اورل اشتاین باستان شناس انگلیسی نام شهر سوخته را ذکر کرد. گروه باستان شناسان وابسته به موسسه فرهنگی ایزمئو (موسسه ایتالیایی مطالعات خاورمیانه و خاور دور) در سال ۱۹۶۷ به سرپرستی پرفسور توژی با همکاری مرکز باستان شناسی ایران در محوطه باستانی شهر سوخته کار خود را آغاز کردند و بعد از انقلاب در سال ۱۳۷۴ دور جدید کاوش به سرپرستی دکتر سید صادق سید سجادی آغاز شد.
شهر سوخته بدون شک جز شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده است. این نکته نه تنها در بقایای آثار معماری و کارهای ظریف دستی وصنعتی دیده می شود بلکه در سازمان دهی اجتماعی شهر نیز دیده می شود.
در اولین دوره کاوش در شهر سوخته کوچه‌ها و خانه‌های منظم، لوله کشی آب و فاضلاب با لوله‌های سفالی پیدا شد که نشان دهنده وجود نوعی برنامه ریزی و سازماندهی شهری در این شهر است.

دانش پزشکی هم در شهر سوخته در حد شگفت انگیزی پیشرفت کرده بود تا آن حد که پزشکان این شهر نه تنها از علومی چون شکسته بندی آگاه بوده اند ،بلکه می توانسته اند به اجرای عمل جراحی مغز دست بزنند. اسکلتی از یک دختر در گورستان این شهر به دست آمده است که جای شکستن و ترمیم مجدد استخوان جمجمه کاملا روی آن مشخص است.
همچنین بقایای جمجمه ای دیگر با چشم مصنوعی از گورستان این شهر به دست آمده که نشان می دهد پزشکان این شهر به کار جراحی چشم هم وارد بوده اند.
از گور باستانی موسوم به شماره ۷۶۱ کهن ترین تخته نرد جهان به همراه ۶۰ مهره ی آن در شهر سوخته پیدا شد. این تخته نرد بسیار قدیمی تر از تخته نردی است که در گورستان سلطنتی «اور» در بین النهرین پیدا شده بود.
برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی متعلق به ۴۸۰۰ سال پیش کشف شد. این چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۵ تا ۳۰ ساله بوده که در یکی از گور های شهر سوخته مدفون شده بوده است.
کشف اولین خط کش جهان با قدمت بیش از پنج هزار سال در شهر سوخته. این خط کش به طول ۱۰ سانتیمتر با دقت نیم میلیمتری و از جنس چوب آبنوس است. کشف خط کش در شهر سوخته زابل نشانگر این است که ساکنان این شهر باستانی دارای پیشرفت‌های زیادی در زمینه علم ریاضیات بوده‌اند.







لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5192/شهر-سوخته-سیستان-و-بلوچستان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
محوطه باستانی نوشیجان همدان+عکس

محوطه باستانی نوشیجان همدان+عکس

محوطه تاریخی نوشیجان در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب همدان و ۲۰ کیلومتری شمال غرب ملایر بر فراز تپه‌‌ای طبیعی به ارتفاع تقریبی ۳۷ متر قرار گرفته است.

عناصر این مجموعه به عنوان نخستین الگوهای معماری ایرانی در فلات قاره ایران از منحصر به فردترین و ارزشمندترین آثار موجود در کشور محسوب می‌گردد.
این اثر تاریخی که ابتدا به صورت تپه‌ای باستانی بود از سال ۱۳۴۶ مورد کاوش‌های باستان‌شناسی قرار گرفت و در نتیجه ۶ فصل کاوش صورت گرفته، ۳ دوره تاریخی در آن شناسایی شد.
سازه‌های مختصر دو دوره پارتی و هخامنشی این تپه باستانی پس از مطالعات کافی برداشته شد و آثار اصلی که شامل دژ و معبد و تالار ستون‌دار از اوایل دوره ماد‌ها است پابرجاست.
محوطه باستانی نوشیجان تپه واقع در دشت جوکار در نزدیکی ملایر محوطه‌ای است با ۳ لایه مشخص باستان‌شناسی که لایه یک آن آثاری از استقرارگاه‌های مادی دارد و لایه دوم آن آثاری از کوچ‌نشینان هخامنشی و لایه سوم نیز دارای بقایای اندکی از دوره اشکانیان است.
طبق نظر کارشناسان قدمت این تپه باستانی به عصر آهن و اوایل استقرار مادها در ایران برمی‌گردد. آثار فوقانی این تپه مربوط به دوره پارت‌ها، لایه میانی از دوره هخامنشی و آثار تحتانی که روی سازه طبیعی تپه بنا شده از دوره مادها در اوایل قرن هشتم بر جای مانده است.
ارگ نوشیجان مهمترین نیایشگاه مادها بوده و عناصر این مجموعه به عنوان نخستین الگوهای معماری ایرانی در فلات قاره ایران از منحصر به فردترین و ارزشمندترین آثار تاریخی کشور محسوب می‌شود.
این ارگ تاریخی شامل اجزای بنای قدیمی جبهه غربی (اولین نیایشگاه)، تالار ستوندار (آپادانا)، معبد مرکزی (دومین نیایشگاه)، اتاق‌ها، انبارها، تونل و حصار و دژ است.
در طرح محوطه سازی ارگ باستانی نوشیجان فضاهایی نظیر ورودی اصلی، ساختمان اداری، باند فرود بالگرد، مانش سوارکاری، بازارچه صنایع دستی و سکوهای استراحت پیش بینی شده است.
در سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ طی ۶ فصل باستان‌شناسی توسط موسسه ایران‌شناسی بریتانیا به سرپرستی دیوید استروناخ عملیات شناسایی و کاوش در این تپه آغاز شد.
در طی عملیات کاوش مشخص شد که این تپه دارای سه دوره فرهنگی و به ترتیب از بالا معرف استقرار در دوره‌های اشکانی، هخامنشی و مادی است که مهمترین و باستانی‌ترین لایه مربوط به سکونت اقوام ماد در این تپه از نیمه دوم قرن هشتم قبل از میلاد تا نیمه اول قرن ششم قبل از میلاد است.
ساکنان این بنا به دلایلی نامعلوم ابتدا اتاق‌ها را با چیدن حدود ۴ میلیون خشت پر نمودند و سپس روی بنا را با خاک پوشاندند. بسیاری دلیل این کار را ترس از تخریب آن توسط هخامنشیان می‌دانند.
این معبد به صورت اتاقی مستطیل شکل است و در بدنه دیوارهای آن طاقچه‌هایی برای شمعدان و گذاشتن نذورات وجود دارد.
این فضای مستطیل شکل دارای ۱۲ ستون چوبی در ۳ ردیف چهارتایی بوده که ستون‌ها به دلیل گذر زمان پوسیده و از بین رفته‌اند. عده‌ای سبک این تالار را ملهم از معماری اوراتویی می‌دانند. دیوارهای تالار دارای تزیینات چند لایه و زیبایی است.
در بخش شمالی تالار ستوندار و در امتداد شرق و غرب حفره‌ای سردابی شکل کنده شده که در عمق ۳ متری به صخره منتهی می‌شود. ارتفاع این حفره یا تونل پله‌دار ۱۷۰ سانتی متر و در پهنا ۱۸۰ سانتی متر است.
این تونل از سطح طبیعی تپه به طرف غرب به صورت شیب‌دار و در طول ۲۰ متر حفر شده است.
زیباترین بخش مجموعه تپه نوشیجان معبد چلیپا است که با پلان نیم چلیپا ساخته شده است. این معبد که استروناخ آن را دومین نیایشگاه نامیده با کمی فاصله در سمت شرق آپادانا و در مرکز مجموعه قرار دارد.
در بدنه‌های معبد طاقچه‌هایی تعبیه شده که به پنجره کور موسوم است که شکل تکامل یافته آن مقرنس در دوره اسلامی می‌باشد. در غرب نیایشگاه سکویی قرار دارد که مجمر یا آتشدان خشتی همراه با خاکستر در آن وجود داشته و به هنگام اکتشاف کشف شده است اما اینک این آتشدان در جای خودش قرار ندارد.
در ضلع شرقی مجموعه نوشیجان ۴ اتاق با عرض کم و طول زیاد ساخته شده که ظاهراً به عنوان انبار مورد استفاده بوده است.
در هنگام کشف تپه نوشیجان این اتاق ها مملو از آجرهایی بوده است که به نظر می‌رسد می‌خواسته‌اند در دوره‌های متأخر این مجموعه را جهت جلوگیری از گزند دشمنان پر کنند. در سال ۱۳۴۶ این خشت‌ها از درون ساختمان توسط دیوید استروناخ خارج شدند.
در پیرامون مجموعه نوشیجان حصار خشتی مرتفعی وجود داشته با ارتفاع ۸ متر و چینه‌های پهن و شگفت‌انگیزی که دارد از ساکنین دژ محافظت می کرده است. در بلندای حصار شیارهایی وجود دارد که احتمالاً برای تیراندازی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بخشی از حصار هنوز پا برجا مانده است.
اجزای محوطه باستانی نوشیجان عبارتند از: بنای قدیمی جبهه غربی – نخستین نیایشگاه، تالار ستوندار – آپادانا، معبد مرکزی – دومین نیایشگاه، اتاق‌‌ها و انبارها، تونل، حصار و دژ.
بقایای آثار در طبقه اول تپه نوشیجان عبارتند از:

  • بنای قدیمی جبهه غربی تپه که نخستین آتشگاه است با توجه به طرح و نقشه مجموعه بناهای این تپه می‌‌توان گفت که این بخش از بنا پس از احداث تالار ستون‌‌دار ساخته شده و از دو محوطه مربوط به هم طرح‌ ریزی شده است.

  • بقایای یک آتشدان در جبهه جنوبی نشانگر مراسم نیایش آتش می‌‌باشد. اتاق معبد شمالی – جنوبی ساخته شده و در بدنه مخروطی شمالی آن ۳ طاقچه به طور نامشخص دیده می‌‌شود که یکی از آن ها حالت هواکش داشته است.

  • در حاشیه ضلع جنوبی معبد، بقایای یک سکوی برجسته وجود دارد که احتمالا شالوده پایه ستون‌‌های معبد بوده است.

  • اثر بعدی طبقه نخست این قلعه، تالار ستون دار (آپادانا) روی سکویی خشتی قرار گرفته و شالوده آن بر پایه شفته‌ ریزی با ملات گل و کف ‌سازی نهاده شده است.این تالار نیز شمالی – جنوبی است و ضلع شرقی آن زاویه قایم ندارد و ضلع غربی متکی به بقایای ستون غربی است.

  • اثر بعدی شناخته شده در این طبقه معبد اصلی است که شکل آن به صورت نیمه چلیپا بوده و با همان عناصر معماری دژ ساخته شده است و به نظر می‌‌رسد پس از تخریب، به منظور حفاظت با لاشه سنگ‌‌های ورقه‌‌ای پر شده است.

  • در زاویه شمالی سرسرا و در داخل بنای اصلی، پایه آتشدان و محراب معبد دیده می‌شود و روی این پایه مقداری خاکستر از بقایای آتش در حین نیایش به دست آمده است.
طبقه اول تپه نوشیجان در شرقی‌‌ترین قسمت قرار گرفته و دارای حصار، بارو، اتاق‌‌های مسکونی و انبار است. نخستین اتاق که احتمالا اتاق نگهبان است بلافاصله بعد از ورودی قرار گرفته و به شکل مستطیل است در این اتاق مراسم آتش بر پا می‌ شده و این امر از سوختگی دیوار ها مشخص است.
در ضلع غربی اتاق ورودی، سرسرای قلعه دیده می‌‌شود و در ضلع شمالی آن بقایای پله‌‌های مدور به طرف بالا بوده که متاسفانه به کلی نابود شده است.
روی دژ بقایای شکاف‌‌ها و سوراخ‌‌هایی است که احتمالا به منظور دفاع از قلعه ایجاد شده که در بعضی از آنها در هنگام پر کردن مسدود شده‌‌اند.
اثر دیگر تونل (حفره) است در بخش شمالی تالار ستون‌‌دار و در امتداد شرق و غرب، حفره‌‌ای سردابی شکل کنده شده که در عمق ۳ متری به ‌صخره منتهی می‌‌شود.
محوطه باستانی نوشیجان با شماره ۷۶۳ در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5208/محوطه-باستانی-نوشیجان-همدان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی حریره هرمزگان+عکس

شهر تاریخی حریره هرمزگان+عکس

شهر حریره با قدمت ۸۰۰ ساله بازمانده شهر پیشین کیش است و در میانه کرانه شمالی جزیره قرار دارد

گستره پستی و بلندی‌ها و خرابه‌های شهر قدیمی حریره حدود ۱۲۰ هکتار وسعت دارد. این وسعت بازگو کننده این مطلب است که روزگاری شهری بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت کثیری را در خود جای می‌داده است.
دوران طلایی شهر حریره کیش از سال ۳۶۷ تا ۹۱۲ هجری قمری بوده‌است. آن چه امروزه از این شهر بر جای مانده حجمی از معماری شهری است.
اما کمتر و به ندرت تاق‌ها و پوشش‌ها و سقف‌های سالمی بر جای مانده است جز در پاره‌ای موارد که پوشش‌های تاقی شکل سنگی از گزند تخریب در امان مانده‌اند.
حریره از جاذبه‌های کم‌نظیر جزیره کیش است که روزگاری بندر مهم و مرکز ارتباطی میان هند و چین با ایران و اروپا بوده و امروزه بقایای آن بصورت پشته‌های خاکی بزرگ بجا مانده است.
این شهر در حال حاضر به صورت پشته‌های بزرگی از بناهای سنگی از ملاط ساروج وگچ دیده می‌شود و پهنه آثار آن ۳ کیلومتر در یک کیلومتر تخمین زده می‌شود.
با کاوش‌های باستان‌شناسان، مجموعه‌های خانه اعیانی، حمام و محدوده صنعتی و مسجد آن برای بازدید گردشگران مهیا شده است.
بقایای شهر حریره در امتداد ساختمان‌های بندرگاه و دفاتر آن، قابل رویت است. طبق نظر سازمان میراث فرهنگی، شهر حریره ۸۰۰ سال قدمت دارد.
بندر شهر تاریخی حریره، یک شهر یک‌پارچه و متمرکز با معماری برونگرا بوده و از معماری دفاعی و درونگرای دیگر شهرهای تاریخی ایران در آن نشانی نیست.
انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی‌ترین و معقول‌ترین انتخاب بوده است.
به این دلیل که ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریبا ۱۰ متر بلندتر است و وجود ۳ خلیج و دماغه که نقش بندرگاه طبیعی دارد و همچنین دریای نسبتاً آرام‌تری از دیگر کرانه‌ها و سواحل جزیره خود عامل شکل‌یری شهر در ساحل شمالی شده است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5319/شهر-تاریخی-حریره-هرمزگان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی ماسوله گیلان+عکس

شهر تاریخی ماسوله گیلان+عکس

ماسوله در ۵۵ کیلومتری رشت در استان گیلان قرار دارد. این شهر در ناحیه‌ای کوهستانی و جنگلی در دامنه‌ای صخره‌ای با وسعت ۱۶ هکتار و ارتفاع ۱۰۵۰ متر از سطح دریای آزاد ساخته شده‌است.

ماسوله در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن قرار دارد و از غرب به خلخال، از شمال به ماسال و از جنوب به طارم محدود است. طول جغرافیایی این شهر ۲۷ درجه و ۸ دقیقه و عرض جغرافیایی آن ۲۹ درجه و ۱ دقیقه می‌باشد.
زبان مردم ماسوله تالشی (لهجه ماسوله ای) است. جمعیت آن تا سال ۱۳۲۰ بالغ بر ۳۰۰۰۰ نفر می‌شد که بر اثر اصلاحات ارضی، توسعه راه‌ها و نیز زلزله خرداد ۱۳۶۹ مهاجرتها در این ناحیه افزایش و جمعیت آن به شدت کاهش یافت.
حدود ۸۰۰ تا هزار سال پیش مردمانی از نقاط مختلف سرزمین گسترده ایران به دلائل نامعلومی به منطقه ماسوله کوچ کردند.
برخی از مردمان محلی نیز از منطقه‌ای به نام کهنه ماسوله واقع در ۶ کیلومتری شمال‌غرب این شهر با این افراد همراه شدند.
یکی از نقاط تاریخی منطقه ماسوله، سایت تاریخی کهنه ماسوله است. این سایت در ۶ کیلو متری شمال غربی شهر ماسوله و در ارتفاع ۱۸۰۰متری از سطح دریا واقع شده است.
کهنه ماسوله روی تپه‌ای به وسعت تقریبی ۸/. هکتار قرار دارد و آثار پایه دیوارها‌ی بناهای سنگی روی آن قابل مشاهده است.
طی کاوش‌های انجام شده سال‌های اخیر مشخص شده که این دیوارها متعلق به خانه‌ها واتاق‌هایی بوده که کوره ذوب آهن و فلزات دیگر در آنها وجود داشته است. در این اتاق‌ها آثاری از ظروف سفالی و ابزار فلزی متعلق به قرون پنجم و ششم هجری قمری به دست آمده است.
به نظر می‌رسد بدلایل نامشخص مردمان ساکن در این بنا ها این محل را ترک کرده و به تدریج در محل فعلی شهر ماسوله سکنی گزیده اند.
شهر تاریخی ماسوله در جوار یکی از رودخانه‌های پر آب که به نام همین شهر نیز (ماسوله رودخان) معروف است شکل گرفته است.
جنگل‌های منطقه پوشیده از درختان را ش، آزاد، بلوط، توسکا و زبان گنجشک می‌باشد که البته درختان آزاد و بلوط آن در گذشته بسیار بیشتر بوده است.
اقلیم منطقه ما سوله در تابستان معتدل و مرطوب و در زمستان سرد و مرطوب محسوب می‌شود. دمای متوسط سالیانه حدود ۱۲ در جه سانتیگراد و متوسط رطوبت نسبی، میزان بارندگی و بارش برف سالیانه نیز به ترتیب ۸۷% و حدود ۷۰۰میلیمتر و۸۰۰ میلیمتر می باشد.
سالیانه بیش از ۳۵ روز به صورت یخبندان و بیش از ۱۰۰ روز با مه غلیظ سپری می‌گردد. در مجموع اقلیم مطبوع منطقه و محیط طبیعی دلپذیر در چهار فصل سال از شاخصه‌های مهم زیست محیطی ماسوله می باشند.
اگر از کنار بستر مواج و خروشان ماسوله رودخان که از ستیغ کوهستان‌های ییلاقی ماسوله سرچشمه گرفته و از پایین روستا می‌‌گذرد به تماشا بایستی طبیعت زیبای ماسوله در نیمه نخستین سال، با طراوت و سرسبز است، مثل تکه‌های زمرد و در نیمه دوم سال، مانند قطعاتی از طلای ناخالص، لابه‌لای بناهای قدیمی و چشمگیر آن می‌درخشد و منظره‌ای بس دلپذیر و رویایی به آن می‌بخشد.
روستا متشکل از چهار قسمت به نام‌های محله خانه‌بر، محله مسجدبر، اسدمحله و کش سر است که در وسعتی به مساحت تقریبی ۱۵۰ هزار متر مربع رخ می‌نماید.
اختلاف ارتفاع از بلندترین نقطه تا پایین‌ترین سطح روستا قریب ۱۰۰ متر بوده و همین مسئله موجب پیدایش نمایی بی‌نظیر در معماری ماسوله است. بدین نحو که گذرگاهها و معابر عمومی اکثراً همان بامهای خانه‌هاست.
به‌عبارت دیگر در ماسوله غالباً وقتی از کوچه‌ای گذر کنی از روی بام چند خانه گذشته‌ای و ارتباط این گذرگاه‌ها، با وسیله پله‌های سنگی است که نمای کلی روستا را یکپارچه‌تر و زیباتر می‌سازد.
خانه‌ها بیشتر دوطبقه و به ندرت یک و یا سه طبقه است. دالان، سیاهچال، انبار، پله‌های بلندی که طبقه همکف را به طبقه دوم می‌پیوندد، پشن که همان توالت باشد، هال که به زبان محلی به آن چغم می‌گویند،‌ اتاق نسبتاً‌ بزرگی که محل پذیرایی میهمان است، اتاق کوچکتری که نشیمن‌گاه دائمی ساکنان خانه است و سومه که مقر زمستانی خانواده است به اضافه تالار که عبارت از ایوان کوچکی است قسمت‌های یک خانه بزرگ و کامل را در ماسوله تشکیل می‌دهد.
خانه‌های کوچکتر ساده‌تر است و فضای کمتری دارد. در ماسوله خانه‌های خود را با خشت و سنگ و تیرهای چوبی و سرخس وحشی می‌ساختند. سرخس وحشی یا به زبان محلی خرف به‌طور خودرو در ماسوله و اطراف آن به فراوانی می‌روید و عایق آب است.
اکثر ماسوله‌ای‌ها سالی یک بار روی بنای خانه‌های خود را با گلی زرد و بام آن را با گل کبود که هر دو از کناره ماسوله رودخان به دست می‌آید اندود می‌کنند.
ماسوله هم نزدیک به دریاست و هم قریب هزار و پنجاه متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب و هوای آن آمیزه‌ای است از لطافت هوای کوهستانی و رطوبت هوای دریا.
بازار ماسوله که مرکز تجارت ماسوله است بازاری است بدون سقف با چند طبقه که منظره جنگل را رو به روی خود دارد با دکان‌های چموش‏دوزی، آهنگری، چاقوسازی، نانوایی، بقالی و ….

رونق اقتصادی مستمر این شهر از مهم ترین عوامل شکوفایی و رشد اجتماعی مردمان شهر تاریخی ماسوله است. برقرار ی ارتباط بین ۳ منطقه همجوار گیلان، خلخال و زنجان از طریق تبادل کالا، پایه اساس اقتصاد ماسوله را شکل داده است.
گیلک‌های ساکن جلگه از شرق، ترکان ساکن کوهستان از غرب و ترکان ساکن فلات از جنوب در بازار این شهر همواره در تردد بودند و به خرید و فروش محصولات محلی یکدیگر می پرداختند.
وچود این مسافران و با زرگانان همیشگی و غریبه در ماسوله فرهنگ خاصی را در میان مردمان ساکن شکل داده است که خاص این منطقه می‌باشد.
احداث را ه‌های ماشین رو جدید بین شهرهای همجوار، به تدریج باعث خلوت شدن و از رونق افتادن راه‌های کوهستانی شد و به اقتصاد متکی به بازار آسیب جدی وارد آمد.
این رکورد طی ۶۰ سال اخیر منجر به تعطیل شدن فعالیت های اقتصادی شد و به نا چار گروه کثیری از مردم به مرور زمان شهر را تر ک کردند.
سه امامزاده در ناحیه شهر ماسوله وجود دارد که اصلی‌ترین آن در بقعه عون بن محمد حنفیه بن علی علیه السلام می‌باشد. این بقعه که در وسط شهر ماسوله قرار دارد در قرن دوم یا سوم هجری بنا شده است.
بقعه امامزاده هاشم در شیب کوهی بالای ماسوله بر سر راه ماسوله به تارم قرار گرفته است و بقعه دیگری به نام امامزاده ابراهیم در بالای کوهی بر سر راه ماسوله به خلخال قرار دارد.
امامزاده ابراهیم در میان اهالی این ناحیه با نام خروه بن شناخته می شود. راه رسیدن به این امامزاده در برخی نقاط بسیار کم عرض و دارای شیب تند می باشد.
شهر تاریخی ماسوله با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.






لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5306/شهر-تاریخی-ماسوله-گیلان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی سیروان ایلام+عکس

شهر تاریخی سیروان ایلام+عکس

شهر تاریخی سیروان از شهرهای دوره ساسانی استان ایلام است که در نزدیکی شهرستان شیروان چرداول واقع است. این شهر مرکز ایالت ماسبذان بوده و آثار معماری و بناهای آن کاملا مشهود است

شهر تاریخی سیروان(شیروان)در حوزه شمالی استان ایلام و شمال‌شرقی شهر ایلام در دامنه‌های اطراف و لایه‌های زیرین سراب کلان واقع در شهرستان شیروان چرداول به صورت نیمه مدفون با بقایای آثار معماری ارزشمند قرار دارد.
وجود آب فراوان و چشمه‌ها و رودخانه خروشان در این شهر یادآور همزادی توأم آب و آبادی در ایران و تلفیق معماری خاص و باشکوه با آب است.
این شهر در دوران شکوه و عظمت خود مرکز ایالت ماسبذان از شهرهای مهم و آباد ایران در دوره ساسانی بوده و وجود پل‌ها، راه‌ها، محوطه‌ها، قلعه‌های فراوان و سکونت‌گاههای باستانی در این محوطه گویای اهمیت این شهر است.
سیروان شهری است کوچک که بناهای آن مانند شهرهای موصل و تکریت با سنگ و گچ ساخته شده است. این شهر در سال ۲۱ هجری به تصرف لشکریان ابو موسی درمی‌آید. بر اساس گزارش ها و آثار مکتوب از جغرافیای نویسان اسلامی و خاورشناسان، سیروان شهری مهم و معتبر بود و در عصر ساسانیان رونق بیشتری داشت و موقعیت خود را تقریباً تا قرن چهارم هجری حفظ نموده است.
بعد از حکومت آل بویه به دلیل انتقال مراکز حومتی از غرب ایران؛ بغداد، تیسفون، همدان به نواحی شرق ایران اطلاعاتی در مورد سیروان و دیگر نواحی حاشیه غربی زاگرس در آثار مورخان دیده نمی‌شود.
امروزه در ویرانه‌های این شهر می‌توان کیفیت شهرسازی و ذوق معماری عصر ساسانی را مشاهده کرد. روستای فعلی سرابکلان روی بناهای متعدد و مختلف باقی مانده از این شهر تاریخی ساخته شده است.
در وسط روستا مجموعه اتاق‌های به هم پیوسته‌ای به صورت یک تل بزرگ دیده می‌شود که بر فراز آن پی اتاق های منظم مربع شکل طبقات بالایی ساختمان مشخص و معلوم است. اما طبقه یا طبقات پایین که به عنوان انبار و کاهدان مورد استفاده اهالی قرار می گرفت، هنوز سالم و پابرجا باقی مانده است.
مقایسه معماری شیروان با بناهای دوره ساسانی سبک معماری بناهای سیروان با برخی آثار از جمله شهر باستانی سیمره (دره شهر) و قلعه‌های موجود در پشته‌های کبیر کوه از جمله قلعه شیخ مکان و بهرام چوبین و نیز پل چم آب برده و نزدیکی دره شهر قابل مقایسه است.
سبک بنا، نوع طاق و نوع مصالح ساختمان‌های باقی مانده از سیمره با بناهای سیروان تقریباً یکی است. تمامی بناهای دره شهر (سیمره باستان) از قلوه سنگ ساییده شده ساخته شده است.
قلوه سنگ بکار رفته در بناهای سیمره از کناره های رود سیمره و قلوه سنگ هایی که در ساختمان شهر شیروان مورد استفاده قرار گرفته از کناره های رود شیروان آورده شده است.
بیشتر گچ مورد استفاده در شهرهای شیروان و سیمره از کوه ها و تپه های اطراف که اکثراً سازنده های آنها گچی است آورده شده است.
سقف های بناهای هر دو شهر از قلوه سنگ و ملاط گچ به صورت گنبدی درآمده و یا با طاق‌های هلالی ساخته شده.
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی بیشابور فارس+عکس

شهر تاریخی بیشابور فارس+عکس

شهر تاریخی بیشابور در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال غرب کازرون، در حاشیه رودخانه شاپور و در کنار جاده شاهی که در زمان هخامنشیان، تخت جمشید را به شوش و در روزگار ساسانی به تیسفون متصل می‌کرد، قراردارد.

بیشاپور با ۲۰۰ هکتار وسعت، از شهرهای مهم آن زمان بوده است و اهمیت ارتباطی داشته است. این شهر از قدیمی‌ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن به صورت مکتوب در سنگ نوشته‌ای موجود است.
این شهر تا قرن هفتم هجری آباد و مسکونی بوده و پس از آن ویران شده و دارای گنجینه‌ای از آثار ارزشمند دوره ساسانی مانند معبد آناهیتا است.
بیشاپور به سال ۲۶۶ میلادی و به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شده است. پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم، شاپور دستور داد در ناحیه‌ای خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا کنند. این جاده در زمان هخامنشیان، شهرهای تخت جمشید و استخر را به شوش وصل می‌کرد. شاپور نام خود را بر این شهر نهاد.
این شهر در هزار و ۶۰ کیلومتری جنوب تهران و ۱۵۰ کیلومتری غرب شیراز و ۲۳ کیلومتری شمال غرب کازرون واقع است.
شهر تاریخی بیشابور که بقایای آن امروزه در نزدیکی کازرون، کنار رودخانه شاپور، قرار دارد دارای نقش‌هایی از شاپور ساسانی است که تسلط وی را بر والریانوس، امپراتور روم، نشان می‌دهد.
هرچند که در پهنه شهرستان کازرون آثار تاریخی بسیاری وجود دارد اما بی‌تردید بیش‌ترین آثار مربوط به دوره ساسانی است.
بزرگ‌ترین و تنها مجسمه سنگی دوره ساسانی مجسمه شاپور اول، ۹ نقش برجسته از ۳۰ نقش برجسته دوره ساسانی شهر تاریخی بیشاپور، بزرگ‌ترین کتیبه دیواری عهد ساسانی معروف به کتیبه کریتر با ابعاد ۵/۲۰ در ۲/۷۰ متر، پرستشگاه (آبکده) آناهیتا (الهه آب)، آتشکده‌های متعدد، جاده شاهی از جمله آثار به جای مانده از دوره ساسانی در این دیار است.
بیشاپور ۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و جزو نخستین شهرهای باستانی است که دارای تاریخ مکتوب شهرسازی است. این تاریخ سنگ نبشته‌ای است که با دو خط اشکانی و ساسانی روی ستون بنای یادبود بیشاپور حک شده است.
تاکنون بخش بسیار محدود و کوچکی از بیشاپور کاوش شده است، اما آثار یافت شده نشان می‌دهد که بیش‌تر آثار دوره ساسانی در بخش شمالی شهر ایجاد شده و این شهر در دوره اسلامی به سمت جنوب گسترش یافته است.
به‌عنوان مثال در بخش شمالی شهر، پرستشگاه زیبای آناهیتا (آبکده)، تالار تشریفات و بقایای برج و بارو یافت شده و در بخش جنوبی آن بقایای مسجد حکایت از اسلامی بودن است.

شهر بیشابور با روش مهندسی یونانیان که توسط هیپوداموس ابداع شده بود در زمینی مستطیل به گونه‌ای طراحی شد که ۴ دروازه و ۲ خیابان آن، یکدیگر را قطع می‌کردند. یکی از خیابان‌ها در جهت شمال به جنوب و دیگری شرق به غرب است و هر کدام در انتها به یکی از دروازه‌های شهر منتهی می‌شده‌اند. دروازه غربی، ورودی اصلی شهر بوده است.
شهر بیشاپور از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

  • ارگ سلطنتی شامل آثار شاخصی مانند: معبد آناهیتا، تالار شاپور، ایوان موزائیک، کاخ والرین.

  • منطقه عامه نشین شامل: خانه های مسکونی، گرمابه، کاروانسرا و بازار.
منطقه باستانی بیشاپور مشتمل بر سه بخش اصلی است:

  • شهر بیشابور

  • قلعه (دختر) با نقش برجسته‌های ساسانی

  • دره رودخانه بیشاپور
در این ناحیه آثار دیگری مانند قلعه دختر، قلعه پسر و نقش‌های تنگ چوگان قابل اشاره هستند.
برخی تک آثار به جای مانده از شهر باستانی بیشاپور:

  • معبد آناهیتا

  • کاخ والرین

  • ایوان موزائیک

  • ستون های سنگ یادبود بیشاپور






لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5287/شهر-تاریخی-بیشابور-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی سیمره ایلام+عکس

شهر تاریخی سیمره ایلام+عکس

شهر تاریخی سیمره از شهرهای تاریخی استان ایلام است و در حاشیه غربی شهر دره‌شهر قرار دارد.

این اثر تاریخی که بزرگترین محوطه تاریخی در سطح استان ایلام است بالغ بر ۲۰۰ هکتار وسعت در ضلع غربی و جنوب غربی شهر دره شهر قرار دارد و جزو اولین آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور می‌باشد.
این محوطه در سال ۱۳۱۰ شمسی به شماره ۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و از ارزش و اهمیت بی نظیری برخوردار است.
شهرستان ۶۵ هزار نفری دره شهر واقع در ۱۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر ایلام یکی از مناطق تاریخی و باستانی استان ایلام محسوب می‌شود.
محوطه مذکور طبق مطالعات و کاوش‌های انجام گرفته مربوط به قرون اولیه اسلامی است. این شهر تاریخی بر اثر وقوع زلزله‌ای به سال ۳۳۴ هجری قمری تخریب و خالی از سکنه شد.
طی ۹ فصل کاووش در این شهر گچبریهای منحصر به فردی از بناهای این شهر تاریخی بدست آمد که در نوع خود بی نظرند. این شهر مربوط به اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی است و مرکز ایالت مهرجانقذق یا مهرجانکدک بوده است.
طبیعت زیبای منطقه در فصل زمستان و بهار و گچبری‌های به دست آمده در این کاووش و در این شهر تاریخی منحصر به فرد می‌باشد. خانه اربابی، بنای مسجد، اماکن حاشیه سیل بند و اماکن مسکونی حاشین نشین شهر مکان‌های کاووش شده در ۹ فصل کاوش در این محوطه تاریخی می باشند.
شهر تاریخی سیمره و پل تاریخی گاومیشان بزرگترین پل تاریخی غرب کشور در شهرستان دره شهر نامزد ثبت در فهرست آثار جهانی هستند. همچنین ثبت جهانی تپه‌های پیش از تاریخ دشت دهلران نیز در این فهرست قرا دارند.
شهر تاریخی سیمره بزرگترین محوطه تاریخی استان ایلام محسوب می شود که در حاشیه جنوب شرقی شهر کنونی شهرستان دره شهر واقع شده است و که متعلق به استان ایلام است.
دره سیمره از دیرباز به لحاظ ویژگیهای طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و موقعیت خاص خود همواره مورد توجه گروه های انسانی واقع بوده است.
طبیعت زیبای منطقه در فصل زمستان و بهار و گچبری‌های به دست آمده در کاوش‌های صورت گرفته، از جمله ویژگیهای منحصر به فرد این شهر تاریخی است.
خانه اربایی، بنای مسجد، اماکن حاشیه سیل بند و اماکن مسکونی حاشیه نشین شهر از جمله مکانهایی هستند که در این اثر تاریخی کاووش شده‌اند.






لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5261/شهر-تاریخی-سیمره-ایلام/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
محوطه تاریخی پاسارگاد فارس+عکس

محوطه تاریخی پاسارگاد فارس+عکس

محوطه تاریخی پاسارگاد در ۷۰ کیلومتری شمال تخت جمشید، در ۳ کیلومتری جاده آسفالته شیراز – آباده در استان فارس قرار دارد.

منطقه‌ای که پاسارگاد در آن واقع شده به دشت مرغاب معروف است. رود پُلوار که در ایران باستان مدوس نامیده می‌شد، این دشت را سیراب می‌کند.
پیش از این که شهر پاسارگاد در دشت مرغاب ساخته شود، این دشت از سابقه تمدنی ۳ هزار ساله برخوردار بود و روستاهایی چون تل نخودی، تل خاری(خری)، تل ۳ آسیاب و ۲ تولان که در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد، در آنها کشاورزی می‌شد، دارای رونق و شکوه ویژه‌ای بود.
پاسارگاد را راهی شاهی به تخت جمشید و شوش پیوند داده، هرتسفلد و دیگران آثار این راه را در جلگه مرغاب یافته‌اند که از شمال وارد می‌شده و از مغرب تل تخت می‌گذشته و به کنار آرامگاه کوروش می‌آمده و سپس یکراست به تنگ بلاغی می‌رسیده.
بعدها این راه به طرف شرق کشانده شده است، به گونه‌ای که جاده شاهی اصفهان- شیراز از سمت شمال،از حدود ۳ کیلومتری مشرق رودخانه پلوار به جنوب و جنوب شرقی سرازیر می‌شده و در جنوب شرقی به تنگ بلاغی می‌رسیده است.
از میان این راه، جاده‌ای عمومی به دهکده مادر سلیمان یا مرغاب می‌رسد که اکنون به روستایی به نام پاسارگاد معروف است و پس از گذر از پلی فلزی، به سوی آرامگاه کوروش منتهی می‌شود.
مجموعه آثار پاسارگاد در محوطه‌ای به پهنای ۲ و درازای ۳ کیلومتر گسترده است. این آثار از شمال به جنوب به ۵ گروه تقسیم می‌شوند:

  • صفه (ایوان مسقف) عظیم تل تخت یا تخت مادر سلیمان و باروی(دیوار) خارجی آن
  • محوطه مقدس در شمال غرب آن
  • ساختمان زندان
  • مجموعه کاخ‌ها شامل محوطه چهار باغ با آب گذرها، حوضچه‌های سنگی و کاخ‌های پذیرایی یا بارعام، کاخ اختصاصی کوروش یا کاخ مسکونی، کوشک‌های الف و ب، درگاه و پل
  • آرامگاه کوروش در فاصله ۵/۱ کیلومتری کاخ‌ها
آثار باستانی پاسارگاد از لحاظ تاریخی نیز به ۳ دوره تعلق دارند:

  • آثار پیش از تاریخ و پیش از دوره هخامنشی
  • آثار دوره هخامنشی: این آثار در برگیرنده کاخ پذیرایی کوروش، کاخ اختصاصی کوروش، کاخ شرقی با نقش برجسته انسان بال دار، صفه سنگی معروف به تخت مادر سلیمان (تل تخت)، آب نماهای کاخ شاهی، حوضچه‌های سنگی، ویرانه برج سنگی، بنای موسوم به زندان، دژ پاسارگاد، آتشکده پاسارگاد و آرامگاه کوروش.
  • آثار بعد از اسلام: این آثار شامل مسجد اتابکان، کتبیه و محراب کنده شده در اتاق آرامگاه کوروش، بنای اسلامی به نام مدرسه یا کاروانسرا در صد متری شمال آرامگاه کوروش.
آرامگاه کوروش
آرامگاه کوروش بزرگ مهم‌ترین اثر مجموعه پاسارگاد که در دوره‌ای به «مشهد مادر مقدس» مشهور بود، از سال۱۸۲۰ به بعد به عنوان آرامگاه کوروش شناسایی شد.
بنای آرامگاه میان باغ‌های سلطنتی قرار داشت و از سنگ‌های عظیم که درازای بعضی از آنها به ۷ متر می‌رسد، ساخته شده است.
بنای آرامگاه از دو قسمت تشکیل شده است: یکی سکویی ۶ پله است که قاعده آن به شکل مربع مستطیل به وسعت ۱۶۵ متر مربع است و دیگری اتاقی کوچک به وسعت ۵/۷ متر مربع با سقف شیب‌دار که ضخامت دیوارهایش به ۵/۱ متر می‌رسد.
در ورودی آرامگاه با پهنای ۷۵ سانتی متر در سمت شمال غربی بنا قرار دارد. پس از کشته شدن کوروش در جنگ با سکاها، جسد او را مومیایی کردند و در میان تخت زرینی نهادند و اشیای سلطنتی و جنگی او را در کنارش گذاشتند. این آرامگاه در حمله اسکندر مقدونی تاراج شد.
آرامگاه کوروش در تمام دوره هخامنشی مقدس به شمار می‌آمد. این تقدس در دوران اسلامی نیز به قوت خود باقی ماند و مردم از آنجا که ساختن بناهای عظیم سنگی را خارج از قوت بشری می دانستند، ساخت آن را به حضرت سلیمان که دیوها را برای انجام کارهای دشوار در خدمت خود داشت، نسبت دادند و آن را مشهد مادر سلیمان نامیدند.
کاخ دروازه انسان بال‌دار
کاخ دروازه به وسعت ۷۲۶ متر مربع در جنوب شرقی دشت پاسارگاد واقع است. این بنا دارای تالاری به وسعت ۵۸۶ مترمربع است ک سقف آن را ۸ ستون به ارتفاع تقریبی ۱۶ متر نگاه می‌داشت.
زیر ستون‌ها به ابعاد ۲×۲ متر و به شکل مکعب دو پله‌ای و از سنگ سیاه ساخته شده که به علت تخریب ، امروزه در پوششی از کاهگل حفاظت می‌شوند. وجود این زیر ستون‌های بزرگ نشان دهنده عظمت ستون‌های کاخی است که هیچ اثری از آن باقی نمانده است.
این تالار دارای ۲ درگاه اصلی در سمت شمال غربی و جنوب شرقی و ۲ درگاه فرعی در سمت شمال شرقی و جنوب غربی بود. ارتفاع این درگاه‌ها ۹ متر بود.
بر این جرز نقش انسانی با چهار بال در حال نیایش حجاری شده است. این نقش تا سال ۱۸۶۴ میلادی دارای کتیبه‌ای ۳ زبانه با مضمون «من، کوروش شاه هخامنشی‌ام » بود.
این کتیبه در سال‌های بعد از بین رفت. این کاخ شباهت بسیاری با کاخ دروازه ملت‌ها در تخت‌جمشید دارد.
کاخ اختصاصی
این کاخ در ۱۳۰۰ متری شمال غربی آرامگاه کوروش واقع است و ۳۱۹۲ متر مربع وسعت دارد. طرح و جزئیات معماری کاخ آن را به عنوان یک بنای اختصاصی معرفی می‌کند.
بخش‌های مختلف این کاخ عبارت است از یک تالار مرکزی و ۲ ایوان در غرب و شرق و ۲ محوطه باز در شمال و جنوب.
تالار مرکزی دارای ۳۰ ستون در ۵ ردیف ۶ تایی بود و زیرستون‌های آن به صورت مکعب ۲ پله‌ای از سنگ سیاه و سفید تشکیل شده بود. ۱۰ جرز آجری مکعب شکل نیز در ۲ سمت تالار وجود داشت. ایوان جنوب شرقی کاخ یا ایوان تخت، دارای ۲ ردیف ۲۰ تایی ستون بود. درست در مرکز این ایوان و رو به باغ، جایگاه تخت سنگی مشخص شده است که احتمالا محل استقرار شاه بوده است.
کاخ بارعام
این کاخ در جایی بنا شده که می‌بایست با کاخ‌های خصوصی فاصله داشته باشد. وسعت کاخ ۲۴۷۲ متر مربع و در محور شمال غربی – جنوب شرقی ساخته شده است.
کاخ بارعام از چند بخش تشکیل شده است: یک تالار وسیع ۸ ستونی به وسعت ۷۰۵ متر مربع که در مرکز قرار دارد و از کف‌سازی آن تنها بخش کوچکی بر جای مانده است.
تالار مرکزی از طریق ۴ درگاه به ۴ ایوان ارتباط می‌یابد. درگاه و ستون های ایوان‌ها از سنگ سیاه بود. درگاه شمال غربی که راه ورودی بازدیدکنندگان است، با نقش پای انسان و عقاب به یک ایوان ۱۶ ستونی ارتباط دارد. درگاه شمال شرقی نیز به بزرگ‌ترین ایوان کاخ که ۴۸ ستون داشت ، مرتبط بود.
درگاه جنوب شرقی که در برابر ورودی کنونی قرار دارد، با نقش انسان و ماهی و گاو به یک ایوان ۱۶ ستونی راه می‌یابد. در ایوان تنها یک جرز بر جای مانده که یکی از کهن‌ترین کتیبه‌های خط میخی بر آن حک شده است. این کتیبه به ۳ زبان پارسی باستان۳ ،عیلامی و بابلی نوشته شده.
برج سنگی معروف به زندان سلیمان
یکی از آثار بسیار زیبای محوطه پاسارگاد که به اوایل دوره هخامنشیان تعلق دارد، بنای چهارگوش برج مانندی است که در دوران اسلامی به زندان سلیمان شهرت یافت. اکنون تنها یک دیواره از این بنا باقی مانده است.
ارتفاع برج ، نزدیک به ۱۴ و قاعده آن ۲۳/۷×۲۸/۷ متر است که بر سکویی ۳ پله‌ای قرار داشت. این برج شبیه عبه زرتشتدر نقش رستم است.
دیوارهای این برج از سنگ سفید مرمرنما ساخته شده که برای تزیین تعداد زیادی حفره کوچک مستطیل شکل در ردیف‌های منظم و ۱۰ حفره ی پنجره مانند به نام پنجره کور در اطراف آن کار شده است. این پنجره‌ها با سنگ سیاه قاب شده است.
استحکامات تل تخت یا تخت مادر سلیمان
تل تخت که در فاصله ۲۳۰۰ متری آرامگاه کوروش قرار گرفته حدود ۲ هکتار وسعت دارد و در اصل روی تپه‌ای بنا شده تا بر همه دشت مسلط باشد. ارتفاع تل تخت از کف دشت، ۵۰ متر است.
در محوطه تاریخی پاسارگاد آثار چهار دوره مختلف شناسایی شده است:
آثار دوره نخست از زمان کوروش بزرگ:
این آثار شامل صفه عظیم سنگی است که در سمت غرب و شمال غربی تپه از چند قسمت تشکیل شده است. دیواره بیرونی که از ۲۰ ردیف سنگ آهکی عظیم بنا شده، نمای تل تخت را تشکیل می‌دهد.
اطراف این سنگ‌ها به شکل زیبایی تراش خورده و وسط آنها برجسته است. دیواره درونی پشت دیواره بیرونی قرار دارد و از لاشه سنگ‌های مسی رنگ تشکیل شده و بدون ملات، به گونه‌ای ماهرانه در هم قفل شده‌اند تا دیواره بیرونی و کف‌سازی بنا را حفاظت کنند.
هسته بنا که سطح درونی تپه و قسمت مرکزی آن را تشکیل می‌دهد، جای ساختمان‌های روی تپه بود و همه از خشت و لاشه ساخته شده است.
برای ورود به صفه سنگی دو راه پله در بخش شمال شرقی تعبیه شده بود که بخش‌هایی از آن باقی است. این بخش در مجموعه پاسارگاد، مرتفع‌ترین عمارت و به صورت قلعه‌ای مشرف بر دشت بود.
آثار دوره دوم مربوط به داریوش هخامنشی:
این آثار که مربوط به سال‌های۵۰۰ تا ۲۸۰ پیش از میلاد یعنی از زمان سلطنت داریوش هخامنشی تا آخر سلطنت سلوکوس اول است، شامل دژی محکم است که با دیوارهای آجری و خشتی روی محوطه بنا شده و تغییراتی در مجموعه بالای صفه به وجود آورده‌اند.
آثار دوره سوم:
آثار این دوره که بین سال‌های ۲۸۰ تا ۱۸۰ پیش از میلاد یعنی از زمان سلطنت آنتیوخوس اول تا آنتیوخوس چهارم ایجاد شده، همراه با تغییراتی در اتاق ها و راهروها است.
این متعلقات در یک دوره طولانی به دست فراموشی سپرده شد و بدون استفاده ماند.
آثار دوره چهارم:
این آثار که به سده های آغازین اسلامی تعلق دارد نشان می‌دهد این بخش دوباره مورد استفاده قرار گرفته و سپس مجدداً متروک مانده است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5251/محوطه-تاریخی-پاسارگاد-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی دارابگرد فارس+عکس

شهر تاریخی دارابگرد فارس+عکس

شهر تاریخی و باستانی دارابگرد که در قدیم به آن دارابجرد نیز می‌گفتند، در ۶ کیلومتری جنوب شهر فعلی داراب در کنار جاده جدید داراب- شیراز قرار دارد.

این شهر از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان محسوب می‌شود و پیشینه آن به بیش از ۲۵۰۰ سال می‌رسد. دارابگرد نام یکی از ۵ شهرستان ایالت پارس در ایران قدیم، به معنی شهر داریوش تنها شهر بنا شده به دست داریوش هخامنشی نبوده، اما شاید نخستین بنای مدور برپا شده به دست او بود که نام خود را بر آن نهاد.
سبک بنای شهر اقتباس از شهرهای قدیم بین‌النهرین باستان است. دیوار اطراف شهر باقی مانده و هنوز برخی از بقایای بناها از جمله کاخ و قلعه حاکم شهر بر فراز قله میانی دیده می‌شود. بنای شهر دارابگرد بر مبنای برخی روایات تاریخی منسوب به داراب پسر بهمن پسر اسفندیار کیانی بوده است.
طرح و نقشه مدور شهر دارابگرد از اصول شهرسازی آسیای غرب اقتباس شده است و برای حفاظت از شهر خندقی پیرامون آن حفر کرده‌اند. محیط دیوار شهر حدود ۶ کیلومتر است.
شهر دارابگرد بنا به نوشته مورخان و جغرافیدانان قدیم تا سده ششم هجری قمری بسیار آباد و پررونق بوده، اما بر اثر حملات ویرانگر و نبردهای داخلی دچار آسیب و ویرانی می‌شود و اهالی پس از کوچ از دارابگرد به تنگ رنبه ویبسر به محل فعلی شهر داراب عزیمت می‌کنند.
گنبد نمکی دارابگرد یا دارابجرد در وسط دشت سرسبز و پهناور داراب سر از خاک بر آورده است. این کوه نمکی مرکز شهر باستانی دارابگرد می باشد که دیواری حلقوی آن را در برگرفته است. این مجموعه گردشگری باستان – زمین شناسی کم نظیر یکی از جمله آثار جذاب، دیدنی و تماشایی حوضه زاگرس در استان فارس است.
شهر تاریخی دارابگرد نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران باستان است به طوری که قدمت آن به عصر هخامنشیان می‌رسد. در میان دشت وسیع و حاصلخیز داراب به دلیل شرایط امنیتی آن زمان و اهمیت شهر به صورت مدور بنا گردیده است و از این جهت در ردیف اولین شهرهای مدور داخل فلات ایران محسوب می‌گردد.
پیرامون شهر دیوار مخروطی عظیمی از گل رس و سنگ و ملاط آهک ساخته شده است که ارتفاع آن به بیش از ۱۰متر می‌رسد. این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و ارتفاع آن اکنون به حدود ۷ متر می‌رسد.
وجود ماده چسبنده‌ای در میان ملاط و گل به کار رفته در دیوار، سبب شده با گذشت بیش از ۲۵۰۰ سال این دیوار با تخریب کم پا برجا و استوار باقی بماند.
پشت دیوار خندق بزرگی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد نموده بودند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرده‌است. عمق این خندق بیش از ۱۰ متر و عرض آن حدود۵۰ متر بوده‌است که این قسمت نیز دچار فرسایش شده‌است.
این خندق پیوسته مملو از آب بوده و به گفته مورخین در آن گیاهانی بوده که به دور پای افرادی که وارد خندق می‌شده‌اند می‌پیچیده و مانع از شنا کردن آنها می‌شده است. آب مورد نیاز خندق از رودخانه‌های اطراف از جمله رود بال تامین می‌شده است.
این شهر تاریخی در دوران هخامنشیان منطقه‌ای آبادان و پررونق بوده‌است. ظاهراً این منطقه در آغاز تحت حکومت آریامنه قرار داشته‌است. دردوران سلوکیان و اشکانیان ولایت دارابگرد دارای حکومت نیمه مستقلی بوده که پادشاهان آن از حاکم پارس اطاعت می‌کرده‌اند.
آخرین امیر دارابگرد در عصر اشکانیان پیری نام داشته و پس از وی اردشیر بابکان بر این شهر تسلط می‌یابد و سپس با کنترل سراسر ایران امپراتوری ساسانی را تأسیس می‌نماید. از این جهت دارابگرد نخستین مقر حکومتی ساسانیان بوده‌است.
دارابگرد در عصر ساسانیان اهمیت فراوانی داشته‌است و اکثرآثار تاریخی این شهرستان متعلق به این دوره می‌باشد. ضرابخانه بزرگی نیز در دارابگرد دایر بوده که در دوران اسلامی فعال بوده‌است. این شهر در سال ۲۳ هجری توسط اعراب فتح می‌شود و حکومت آن در اختیار سرداران عرب قرار می‌گیرد.
این شهر تا قرن پنجم هجری آباد بوده، اما در این دوره به دلیل تهاجم گسترده سلجوقیان دچارآسیب و ویرانی می‌شود و اهالی به ناحیه جدیدی در شرق شهر فعلی به نام تنگ رمبه کوچ می‌نمایند و پس از حمله سلاجقه به ناحیه جدید به ناچار به محل فعلی داراب عزیمت می‌کنند.
شهر فعلی نیز در دوران ایلخانان مغول و تیموریان مورد حمله قرار می‌گیرد و خسارات زیادی می‌بیند. اما در عصر صفویه با توجه به حکام وقت این شهر روبه آبادانی می‌گذارد و تا دوران زندیه ازولایات مهم فارس بوده‌است. درعصر قاجار شهر داراب به دلیل دارا بودن اراضی وسیع و حاصلخیز مورد توجه حکام ایالتی قرارمی گیرد با استقرار ایلات ترک و عرب در اطراف این شهر به صحنه منازعات و درگیری‌های حکومت و ایلات تبدیل می‌شود و از این رهگذر دچار صدمات جدی می‌گردد و از توسعه و پیشرفت باز می‌ماند.
در این محل ۲ آتشکده ساسانی در مجاورت یکدیگر قرار دارد که در نوع خود قابل توجه است. ساختار این آتشکده‌ها همانند سایر آتشکده‌های عصر ساسانی به شکل چهارتاقی با گنبد مدور می‌باشد و مصالح به کار رفته درآن شامل گل وگچ ساروج وسنگ لاشه می باشد.
دروازه های شهر دارابگرد
شهر دارابگرد دارای ۲ دروازه اصلی و ۲ دروازه فرعی بوده است که این ۴ دروازه دقیقا در ۴ جهت اصلی قرار داشته‌اند. ۲ دروازه اصلی که مهم تر بوده در جهات غربی و شرقی و ۲ دروازه دیگر در شمال و جنوب شرق قرار داشته‌اند.
دروازه شرقی به نام دروازه خورشید در سمت راهی که به آتشکده مشهور به آذرخش می‌رفته قرار داشته و دروازه غربی از نظر تماس و ارتباط با خارج مهم‌تر بوده است و در جهت راهی که به مناطق مرکزی فارس می رفته قرار داشته است. ظاهرا از دروازه شمالی و جنوبی بیشتر برای ورود آب مشروب و خروج آب زاِِئد استفاده می‌شده است.
در مقابل دروازه‌های شهر دارابگرد پل‌های متحرکی قرار داشته‌اند که به هنگام حمله دشمن و همچنین در شب ها برچیده می‌شده‌اند.
آثار پایه‌های پل در مقابل دروازه‌ها خصوصا دروازه غربی دیده می‌شود. در درون شهر دو قله کم ارتفاع قرار دارد که همانند گنبدهای بزرگی در میان شهر خودنمایی می‌کنند. در بالای قله بزرگتر که مشهور به قله شاه نشین است آثار قلعه بزرگی وجود دارد، به نظر می‌رسد در این مکان ارگ یا قصری وجود داشته است.
آثار ۴ دیواره و حصار به فاصله های مختلف در اطراف این قله دیده می‌شود، در حصار اول دوازده مقر نگهبانی و در حصار دوم ۸ مقر یا سنگر نگهبانی و در حصار سوم ۵ سنگر نگهبانی وجود داشته است و دیوار آخر که اطراف قصر یا ارگ بالای قله را محصور می‌کرده است.
این حصارها توسط سنگ و ساروج ساخته شده اند. در بالای قله شاه نشین آثار یک چاه آب نیز دیده می‌شود، احتمالا آب مورد نیاز ساکنین قلعه به وسیله همین چاه به بالای قله می‌رسانده‌اند.
در دامنه قله شاه نشین در دامنه ۲۰۰ متری آثار غاری مصنوعی وجود دارد که به نظر می‌رسد محل نگهداری زندانیان و یا محل ذخیره آب و یا کالاهای ضروری بوده است. از دهانه غار تا کف آن بیش از یک و نیم متر ارتفاع وجود دارد و هیچ پلکانی در آن بکار نرفته است. پس از ورود به درون غار و عبور از یک راهرو باریک به فضای نسبتا بزرگی می رسیم که سقف و دیوارهای آن از سنگ تراشیده شده ایجاد گردیده‌اند.
این ولایت از شمال به شهر سیرجان و از غرب به کوره اردشیر خوره از شمال غرب کوره استخر از جنوب به خلیج فارس و از شرق به بخشی از استان کرمان و بنادر هرمز محدود بوده است.
ویژگی‌های جغرافیایی و کشاورزی دارابگرد
مساحت شهر دارابگرد قریب ۳۰۰ هکتار است که شامل قله‌‌‌های میانی شهر می‌شود. در محوطه پیرامون قله‌ها آثار بسیار اندکی از منازل مسکونی و آزاد به چشم می‌خورد و دلیل آن این است که عموم منازل و بناها با گل ساخته بودند.
شهر دارابگرد در میان دشت حاصلخیز و سرسبز هشیوار قرار گرفته است و از این جهت منطقه مناسبی برای کشت انواع محصولات کشاورزی بوده است. برخی از فراورده های کشاورزی علاوه بر مصرف داخلی به شهر های همجوار صادر می‌شده است.
گندم مهمترین محصول دارابگرد بوده است . بیشتر زمین‌های زراعی پیرامون شهر زیر کشت گندم قرار داشته است . بهترین نوع گندم این منطقه در روستایی به نام شهنان در شمال دارابگرد کشت می‌شده است. علاوه بر گندم محصولات دیگری مانند جو ، ذرت ، پنبه و انواع پسته نیز کشت می‌شده است.
سایر محصولات دارابگرد

بافت انواع قالی و حصیر از زمانهای بسیار قدیم در دارابگرد و نواحی اطراف آن رواج داشته است. در برخی روستاهای قدیمی داراب مانند نوایگان ، لایزنگان ، رستاق فرشهای دستباف بسیار زیبا و ارزشمند تولید می شده که تاکنون نیز ادامه دارد و این فرشها به شهرها و مناطق اطراف و حتی کشور های دوردست صادر می شده است . بر اساس نوشته مورخین در دربار هارون الرشید بیش از هزار قالی بافت دارابگرد وجود داشته است.
یکی از محصولات مهم و ارزشمند دارابگرد مومیایی این شهر بوده است. این ماده که دارای ارزش دارویی است و برای درمان انواع شکستگی ها، زخم خوردگی‌ها و پادزهر به کار می‌رود مقدار کمی از این ماده برای تسکین درد در شکستگی ها و کوفتگی ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مومیایی در کوهی واقع در جنوب غربی دارابگرد از سقف غاری قطره قطره میچکد.
راه‌های مواصلاتی دارابگرد
شهر دارابگرد بر سر راه بازرگانی و تجاری پارس بابنا در هرموز قرار داشته است. نزدیک ترین مسیری که شهرهای مرکزی فارس مانند شیراز ، تخت جمشید، استخر را به بندر هرمز وصل می‌کرده از این شهر عبور می‌نموده است.
همچنین یکی از مسیر های فارس به کرمان از این منطقه می‌گذشته است . راه معروف ابریشم سنگی که سواحل دریای خزر را به بنادر خلیج فارس وصل می‌کرده و عمود بر راه اصلی ابریشم بوده از داراب تا نزدیکترین شهر بزرگ همجوار (فسا) هفده فرسنگ بوده است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5242/شهر-تاریخی-دارابگرد-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر زیرزمینی سامن همدان+عکس

شهر زیرزمینی سامن همدان+عکس

شهر پنهان یا زیرزمینی سامن که احتمالا شهری مخفی در دوره پیش از اشکانی بوده و بعدها نیز از آن به عنوان گورستان استفاده می‌شده، در شهر سامن در ۱۵ کیلومتری ملایر در استان همدان قرار دارد.

کاوش‌‏های باستان‏‌شناسی در محوطه‏‌ای زیرزمینی در شهر سامن، منجر به کشف شهری پنهان شد که در یک بستر سنگی و به صورت دست کند ساخته شده است. این شهر زیرزمینی احتمالا به دوره پیش از اشکانی تعلق دارد و از برخی فضاهای آن برای تدفین مردگان استفاده شده است.
حدود ۲۵ اتاق از این شهر زیرزمین کاوش شده و در این اتاق‌ها مقادیر زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دست‌نخورده در جای خود باقی مانده‌اند.
در کنار اسکلت‏‌ها هدایای قبور گذاشته شده است و اسکلت‏‌ها به صورت چمباتمه‏‌ای تدفین شده‌‏اند. احتمال می‌رود تدفین‏‌ها به دوره تاریخی به خصوص دوره اشکانی مربوط است.
براساس مطالعات باستان‌شناسی، شهر پنهان بیش از ۳ هکتار وسعت دارد و بخشی از این شهر باستانی به خاطر وجود رطوبت زیاد هنوز مورد کاوش قرار نگرفته است.
احتمالا بخشی از این شهر در زیر خانه مردم قرار گرفته و به همین دلیل تصور می‌شود که در آن بخش‌ها فاضلاب شهری وارد شهر پنهان شده باشد.
این شهر زیرزمینی، هنگامی که مخابرات استان همدان قصد کشیدن فیبرهای نوری از زیر زمین را داشت کشف شد. بر همین اساس طی مجوزی ازسوی پژوهشکده باستان‏شناسی، هیاتی متشکل از انواع کارشناسان شامل باستان‏شناس، انسان‏شناس، کارشناسان مرمت و … کاوش‌‏های خود را در این شهر به انجام رساندند که منجر به کشف فضاهای دست‏کند با حدود ۲۵ اتاق، سالن و راهروهای ارتباطی شد.
شواهد اولیه حاکی از پیدایش این فضاها در دوره پیش از اشکانی بود. بر اساس این یافته‌ها می‏‌توان احتمال داد که نخستین بار این فضاهای معماری به منظور انجام مراسم مذهبی خاصی، احتمالا میترائیسم، مورد استفاده بوده است. این شواهد حاکی از آن است که مراسم مذهبی به صورت پنهانی در زیر زمین انجام می‏‌گرفته است.
بر این اساس احتمال داده می‏‌شود که در دوره اشکانی از این فضاها به عنوان محل تدفین مردگان استفاده شده است و از اتاق‏‌ها به عنوان گوردخمه استفاده کرده‌‏اند.
شهر زیرزمینی سامن در عمق ۳ تا ۶ متری زمین کشف شد و کانال‌های حفر‌ شده درون آن به مرور در دوره‌های تاریخی کنده شده‌اند و اطراف آن‌ها نیز اتاق‌های متعدد وجود دارند.
این کانال‌ها از نظر ساختار معماری، بسیار جالب هستند و کاربری خاصی داشته‌اند. در این کانال‌ها پس از پاک‌سازی، ۶۰ اسکلت شناسایی شدند که درون ۹ اتاق قرار داشتند و با توجه به بررسی‌های انسان‌شناسی شواهدی وجود دارند که تدفین‌هایی به‌صورت تدفین باز انجام شده‌اند.
علاوه بر این شواهد، ۶ مورد بقایای انسانی نیز وجود دارند که به‌طور دقیق نشان می‌دهند، این اتاق‌ها در کاربری‌ نهایی به‌صورت محل تدفین استفاده می‌شدند، به‌طوری که استخوان‌ها را جمع می‌کردند و دوباره تدفین‌های جدیدی انجام می‌دادند.
از ۶۰ اسکلت یافت شده، ۱۶ مورد مرد، ۲۶ مورد زن، ۱۴ مورد کودک و یک نوزاد شناسایی شده‌اند و جنسیت ۳ مورد از آن‌ها نیز تشخیص داده نشده است.





لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5231/شهر-زیرزمینی-سامن-همدان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
محوطه باستانی شادیاخ خراسان رضوی+عکس

محوطه باستانی شادیاخ خراسان رضوی+عکس

شادْیاخ یا شادی کاخ یا شادی یاخ یکی از محوطه‌های تاریخی کشورمان ‌است و در نزدیکی نیشابور در استان خراسان رضوی قرار دارد.

شادیاخ از دو واژه شادی و اخ تشکیل شده و به معنای شادی‌ آفرین است و با نام‌های شادکاخ، شاد جهان و شاد مهر نیز شناخته می‌شود.
این اثر تاریخی، اوایل سده سوم هجری مسکونی شد و تا سال ۶۶۹ هجری که زمین‌لرزه آن را در هم درنوردیده، اهمیت ویژه‌ای داشت.

بخشی از بقایای شهر کهن نیشابور در آن محل نهفته ‌است. این مکان همچنین جایگاه زندگی شیخ عطار نیشابوری بوده‌ و اکنون نیز آرامگاه وی و همچنین خیام نیشابوری در آن محله قرار دارند.
در کاوش‌‌های باستان‌‌شناسی که در سال ۱۳۷۹ در این محل انجام گرفت شماری از بناهای معماری آن زمان مانند تالار عام، اندرونی و خانه‌‌های ویژه، آهنگری، سفالگری و شیشه‌‌گری و همچنین در آن منطقه پیدا شد.
افزون بر بناها از مکشوفات آن کاوش می‌‌توان شماری اسکلت که زیر آوار زلزله مانده بوده‌‌اند و همچنین ظرف‌ ها و لوازم فرهنگی مانند سازه‌‌های سفالی و شیشه‌‌ای و گچبری‌‌ها، نام برد. بخشی از بقایای باستانی آن منطقه و همچنین عکس‌‌هایی از اکتشافات به دست‌ آمده در آن‌ جا در موزه شادیاخ، که در نزدیکی همان مکان است نمایش‌داده می‌‌شود.
شش فصل کاوش باستان‌شناسی در محوطه باستانی شادیاخ بیانگر آن است که روزگاری ساکنانی با فرهنگ و تمدن بالا در این محوطه اسلامی زندگی می‌کردند که با حمله مغول و زلزله های پی در پی از بین رفته است.
کشف اسکلت‌های انسانی در هم و متلاشی شده گویای آن است که امکان دارد زمانی شاید پیش از حمله مغول زلزله‌ای هولناک بخش‌هایی از شادیاخ را از بین برده باشد.
سکه، سفالینه‌ها و گچ‌بری‌ها، پیکرهای سفالی، آثار معماری شامل کوشک(کاخ) و دروازه ورودی شادیاخ، فضاهای کارگاهی مانند کارگاه آهنگری و عصاره کشی شیره انگور و خیابان سنگ فرش شادیاخ بخشی از آثار کشف شده در این محوطه باستانی هستند.
در کاوش‌های باستان شناسی شادیاخ کارگاه شیشه گری نیز کشف شده است. کوره‌های پخت سفال، آجرپزی و کوره‌هایی که در آن‌ها زیور آلات تزئینی ساخته می‌شده نیز در کاوش‌ها به دست آمده است.
محوطه باستانی شادیاخ با شماره ۱۰۹۱۰ در فهرست آثار تاریخی و ملی به ثبت رسیده است.





لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5219/محوطه-باستانی-شادیاخ-خراسان-رضوی/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی شوش خوزستان

شهر تاریخی شوش خوزستان

شوش کهن‌ترین شهر جهان حدود ۵ هزار سـال پیش از میلاد به عنوان کانون مذهبی ساکنان دشت اطراف بنیاد نهاده شد

این شهر بـاستانی به این علت که از آغاز حیات آن تاکنون زندگی شهری در آن جریان دارد به عنوان کهن ترین شهر جهان شناخته شده است.
شهر شوش با ۵/۶ کیلومتر مربع مساحت در ۲۴ کیلومتری جنوب غربی دزفول و ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد.
بلندی شهر شوش از سطح دریا ۸۷ متر وفاصله هوایی تا تهران ۴۷۹ کیلومتر است. فاصله زمینی شوش تا تهران ۷۶۶ کیلومتر، تا اهواز ۱۱۵ کیلومتر، تا دزفول ۲۴ و تا اندیمشک ۳۸ کیلومتر است.
این شهر در سال ۱۳۲۹ به بخش تبدیل شد، شهر باستانی شوش از مراکز تمدن قدیم، از معروفترین شهرهای دنیا، پایتخت چند هزار ساله مملکت عیلام و همچنین پایتخت زمستانی امپراطوری هخامنشی بوده ‌است.
عیلام در واقع تلفظ آشوری سرزمین «هل تم تی» به زبان عیلامی به معنای سرزمین خدایان است.
این شهر از دیرباز بستر تولد و گسترش تمدن‌هـای بزرگی بوده، تمدن‌هـایی که اکنون چهره‌ای ماندگار در تاریخ از آنان به جا مانده است.
در این شهر تاریخی عیلامی‌ها، آشوری‌ها، هخامنشیان، سلوکیان، پارتیان، بابلی‌ها و ساسانیان حکمرانی داشته‌اند.

از دیدنی‌های این شهر می‌توان به موزه شوش، بـارگاه دانیـال نبی (ع)، کـاخ شـاپور، تپـه‌های باستانی و قلعه شوش اشاره کرد.
محوطه باستانی شوش در شهر شوش، محوطـه وسیعی را در بـر می‌گیرد کـه بناها و سازه‌‌های معماری بسیار متنوعی پیش از تاریخ تا دوران اسلامی را در خود جای داده است.
کاخ «آپـادانا» یکی از بـاشکوه‌ تـرین کاخ ‌های آن، شهرت عالمگیری دارد و یکی از کم نظیرترین آثار باستانی جهان است.
کـاخ آپادانا به دستور داریوش پادشاه هخامنشی در حدود سال‌های ۵۲۱ – ۵۱۵ پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنا نهاده شد.
دیوارهـای کـاخ از خشت و ستون‌‌های آن از جنس سنگ است، کاخ داریوش قسمت‌‌های مختلفی از جمله تالار بار عام، دروازه و کاخ پذیرایی و ۳ حیاط مرکزی دارد.
قلعه فرانسوی‌ها، تپه‌هـای باستانی آپادانا، موزه شوش، هفت تپه، موزه هفت تپه، زیگورات چغازنبیل و مقبره دانیال نبی (ع) از دیگر مکان‌های دیدنی این شهر تاریخی است.
بهترین موقع برای بازدید از این شهر زمستان و بهـار است، در اسفند و فـروردین هوای منطقه بسیار مطبوع و دلپذیر است.

لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5326/شهر-تاریخی-شوش-خوزستان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
محوطه تاریخی چغازنبیل خوزستان+عکس

محوطه تاریخی چغازنبیل خوزستان+عکس

محوطه تاریخی چغازنبیل در استان خوزستان قرار دارد

این محوطه در جنوب‌غربی ایران، در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش قرار گرفته است.
ساخت این شهر که حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح (ع) در دوران عیلامی‌ها آغاز شد، بعد از حمله آشوری‌ها ناتمام ماند.
هزاران خشت و آجر استفاده نشده‌ای که در این محوطه باقی مانده، گواهی بر این موضوع است. چغازنبیل به سال ۱۹۷۹ در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد.
چغازنبیل در اوایل قرن ۱۳ قبل از میلاد توسط پادشاه عیلامی «اونتاش نپیریشا» در نزدیکی رود دز ساخته شد و «دوراونتاش» نامیده شد.
معنای دوراونتاش، قلعه اونتاش است. البته در برخی متون میخی از این شهر با عنوان «ال اونتاش» به معنی شهر اونتاش نام برده شده است.
در مرکز شهر، معبد عظیمی به صورت مطبق بنا شده که امروزه دو طبقه از آن پابرجاست.
این معبد، ذیقورات نام دارد که به دو تن از خدایان بزرگ عیلامی؛ «اینشوشیناک» و «نپیریشا» اهدا شده است.
معبد چغازنبیل بزرگترین اثر معماری بر جای مانده از تمدن عیلامی است که تا کنون شناخته شده است.
دورتا دور ذیقورات را دیواری احاطه می‌کرده که در مجاورت آن در جبهه شمال غربی معابدی برای خدایان کریریشا، ایشنی‌کرب و هومبان بنا شده است.
همچنین معابد دیگری در جبهه شمال شرقی قرار داشته‌اند و مجموعه این معابد توسط حصار دیگری احاطه می‌شده است.
در خارج از این حصار بقایای اندکی از خانه‌های شهر در سطح زمین دیده می‌شوند. دورتادور شهر سومین دیوار قرار داشته که کل شهر را محصور می‌کرده.
طول این حصار خارجی حدود چهار کیلومتر است. در زاویه شرقی شهر و در نزدیکی حصار خارجی، کاخ‌های شاهی قرار داشته‌اند.
در زیر یکی از این کاخ‌ها پنج مقبره زیرزمینی کشف شده است که احتمالا به خانواده شاهی تعلق داشته‌اند. در طرف مقابل شهر و بر روی ضلع شمال غربی حصار خارجی مخزنی برای آب موجود است.
ذیقورات با تشدید روی حروف «ق» و «ر» کلمه‌ایی اکدی است. در ایران این کلمه عموماً زیگورات نوشته می‌شود. واژه زیگورات از فعل زیگورو به معنای بلند و برافراشته ساختن مشتق شده است.
واژه چغازنبیل نیز متشکل از دو جز چغا به معنای تپه و زنبیل به معنای سبد است.
گویا قبل از حفاری معبد، ویرانه‌های تپه مانند آن یک زنبیل واژگونه را تداعی می‌کرده است و به همین علت شهر کهن «دور اونتاش» را به این نام خوانده اند.
بناهای مهم چغازنبیل:

  • حصار اول:
این حصار در بر گیرنده ذیقورات و معابد و بنای نیایشگاه است که در آن ۶ دروازه وجود دارد و از طریق همین دروازه‌ها زائران به محوطه معبد وارد می‌شدند. مصالح به کار رفته در حصار اول خشت و گل‌کوبیده است. به این حصار تمنوس می‌گفته‌اند.

  • حصار دوم:
حصاری است که حصار اول و بخشی از بناهای تاریخی چغازنبیل را در بر گرفته است.

  • حصار سوم:
حصار سوم چغازنبیل نشانگر محدوده شهر بوده است و حصارهای اول و دوم و مجموعه بناهای چغازنبیل را در بر می‌گیرد. مصالح به کار گرفته شده در ساخت این حصار، عموما خشتی هستند.
در روی این دیوار ناودان‌هایی به فاصله‌های تقریبی ۴۷ تا ۵۰ متر قرار گرفته‌اند. این ناودان‌ها به گونه‌ای ساخته شده‌اند که آب را به بیرون حصار و به فاصله دوری هدایت کنند تا مانع نفوذ آب به زیر دیوار و اطراف ناودان شوند.
بناهای داخل حصار اول:

  • معبد ذیقورات یا زیگورات:
در مرکز شهر چغازنبیل معبد عظیمی به صورت مطبق بنا شده است. این معبد «ذیقورات» نام دارد که به دو تن از خدایان بزرگ عیلامیان یعنی «اینشوشیناک» و «نپیریشا» اهدا شده.
معبد چغازنبیل بزرگترین اثر معماری بر جای مانده از تمدن ایلامی است که تا کنون شناخته شده است. معبد زیگورات شامل چهار جبهه است.

  • معبد الهه اینشوشیناک:
این معبد که به الهه اینشوشیناک هدیه شده دارای ۵ اتاق است که همگی آنها در یک ردیف قرار دارند.
در مدخل ورودی معبد، یک سردر هلالی از خشت و ملات گچ وجود دارد. در زیر تاق ورودی دروازه معبد که به «دروازه مجلل» معروف است، آجرنوشته‌هایی دیده می‌شود که در هر دو سمت دروازه قرار دارند. در دروازه مجلل از جنس چوب و مزین به نقش‌هایی با شیشه بوده است.
معبد اینشوشیناک دارای سالمترین و بهترین‌ کلون‌ها و لولاهای در و همچنین پاشنه‌های سنگی است.
معبد دیگری در نزدیکی این معبد قرار دارد که آن هم اینشوشیناک (آ) نام داشته است اما طبق یافته های باستان شناسان این معبد نسبت به معبد اینشوشیناک (ب) از اهمیت کمتری برخوردار بوده است.

  • مجموعه معابد شمال غربی:
این سه معبد موقعیت ممتازی در شهر باستانی «دور اونتاش» داشته اند. این مجموعه در مجاورت حصار درونی در جبهه شمال غربی ذیقورات قرار دارند و از دو نیایشگاه برای ایشن‍ی کاراپ و کی‌ر‌یریشا که مستقیماً به روی صحن شمال غربی باز می‌شوند و نیاشگاه سوم که برای خدای گال ساخته شده تشکیل می شوند.

  • معبد چهارگوش غربی:
هر یک از اضلاع این معبد ۱۷ متر است و هریک از چهار زاویه آن به سمت یکی از جهات اربعه قرار دارد. ورودی این معبد در شمال شرقی آن تعبیه شده است، سقف تمام اتاق ها در این معبد با خشت خام به صورت طاق هلالی از نوع آهنگ پوشانده شده است.

  • معبد چهارگوش جنوب شرقی:
هر یک از اضلاع این معبد که زوایای آن به طرف جهات اربعه است ۱۸ متر است. حیاطی در زاویه غربی بنا قرار گرفته است، که اتاق‌های معبد به این حیاط وابسته‌اند. ورودی آن در روی وجه جنوب شرقی قرار گرفته و بر دالان کوچکی باز می‌شود.

  • نیایشگاه‌های سه گانه:
روبروی جبهه جنوب غربی سه نیایشگاه شناسایی شده اند و اشیایی از آنها به دست آمده که نذوراتی بوده است که سربازان آشور میلی به غارت آنها نداشته اند.
از اشیای یافت شده در این سه نیایشگاه می توان به قرص هایی تزئینی که برای تزئین در به کار می‌رفته اند، مهره هایی از جنس خمیر شیشه، مجسمه های گراز، گاو کوهاندار، لاک پشت، پرندگان و حیوانات کوچک از جنس خمیر شیشه و انگشتری از جنس قلع با روکشی از طلا که در آن دایره ای از آهن قلم زنی شده است، اشاره کرد.

  • دروازه بزرگ:
دروازه بزرگ بزرگترین و عریض‌ترین دروازه‌ای است که در دیوار حصارهای اطراف ذیقورات تعبیه شده است و مخصوص تردد شاه و درباریان بلندمرتبه بوده است.
در این دروازه کلون‌های سنگی مشابهی بسته م‍‍ی‌‌شده که توسط بست‌های فلزی به در چوبی متصل بوده‌اند.

  • دروازه ارابه‌ها:
این دروازه در گوشه جنوبی حصار اول واقع شده است و کف‌پوشی از سنگ روی سطح دروازه دیده می‌شود.
درز این کف‌پوش سنگی را با با ملات قیر معدنی پر کرده‌اند. بر روی این سنگ فرش آثاری شبیه به آثار چرخ گاری دیده می‌شود و به همین دلیل این دروازه به نام دروازه ارابه‌ها مشهور شده است. چهارپایان را برای قربانی کردن در معابد از این دروازه وارد می‌کرده‌اند.

  • دروازه شمال شرقی:
این دروازه بزرگترین و مهمترین دروازه تمنوس است که چهار برج دارد. دو برج در خارج و دو برج دیگر در داخل حصار واقع شده است.
تمام کف دروازه با آجرهای شکسته‌ای که هنوز هم لکه‌هایی از آنها باقی مانده فرش شده بوده است. دروازه اینشوشیناک و دروازه غربی دو دروازه دیگر حصار اول بوده‌اند.
بناهای داخل حصار دوم:

  • معابد هیش‌میتیک و روهوراتیو:
این معبد که در نزدیکی دروازه شمال شرقی تمنوس قرار دارد وقف دو الهه مذکر به نام‌های هیش‌میتیک و روهوراتیو بوده است.
در این معبد ۲۱ آجر کتیبه دار یافت شد که نام این دو خدای باستانی عیلامیان را بر خود داشتند.

  • دروازه شمال شرقی:
این دروازه در روبروی دروازه شمال شرقی حصار اول قرار دارد. کف پوشی که سطح این دروازه را پوشانده است، از طرفی به جبهه جنوب شرقی ذیقورات متصل شده و از طرف دیگر تا جبهه شمال غربی و نزدیک معبد گال امتداد دارد. در درون این دروازه و در سمت شرقی آن یک پلکان یافت شده است.

  • دروازه شوش:
این دروازه در دیوار جنوب غربی قرار دارد و به سمت شهر شوش است. چهار برج به این دروازه تکیه زده بوده اند که گذرگاه باریکی را به وجود می‌آوردند.
هر یک از اضلاع این معبد که زوایای آن به طرف جهات اربعه است ۱۸ متر است. حیاطی در زاویه غربی بنا قرار گرفته است، که اتاق‌های معبد به این حیاط وابسته‌اند. ورودی آن در روی وجه جنوب شرقی قرار گرفته و بر دالان کوچکی باز می‌شود.
این گذرگاه باریک نشان می‌دهد که از این دروازه فقط عده معدودی گذر می‌کرده‌اند و وارد تمنوس می‌شده‌اند. کف این دروازه با خشت شکسته فرش شده و زمین بیرون این دروازه را با سنگریزه فرش کرده اند.

  • دروازه مسدود شده:
در ۱۶۳ متری زاویه شرقی و ۸۱ متری گذرگاه شاهی قرار دارد. این دروازه از نظر معماری و ابعاد، نسبتاً ساده است و به نظر می‌رسد که تمام این دروازه را مسدود کرده‌اند.
دلیل چنین حذفی روشن نیست. از این دروازه گذرگاهی شروع می‌شود که آن را به سه قسمت مرکزی دروازه با دری یک لنگه منتهی می‌کند.

  • گذرگاه شاهی:
در دیوار جنوب شرقی دروازه دیگری وجود دارد که به گذرگاه شاهی معروف است. قسمت مرکزی این دروازه با کفسازی زیبایی از آجرهای سالم پوشیده شده بود، که در امتداد طول دیوار جنوب غربی‌اش سکوئی به عرض ۲ آجر وجود دارد.
این دروازه، تنها دروازه‌ای است که پلکانی خم شده به شکل آرنج در آن وجود داشته و همین پلکان صعود به بالای برج ها و دیوار حصار را آسانتر می‌کرده است.

  • برج نورکیپرات:
این برج که پیش‌آمدگی آن بطرف بیرون است، در وسط دیوار جنوب شرقی و درنزدیکی گذرگاه شاهی قرار دارد. در ساخت این برج از آجر استفاده شده است.

  • مجموعه غربی:
دیوارهای پیدا شده در این مجموعه از آجر شکسته ساخته شده بودند. ضخامت این دیوارها بسیار کم است.
یک آشپزخانه ابتدایی هم در این مجموعه قرار دارد. این بنا برای سکونت کارگران ساخته شده ‌بوده است.

  • مجموعه شمال غربی:
این مجموعه با دیوارهایی از آجر شکسته ساخته شده است. دیوارهایی که سه حیاط و دو اتاق ساخته شده به درازا را محاط می‌کردند.
در درون این مجموعه محوطه محصوری پیدا شد، که با دو دیواره از خشت خام درست شده بود. در این محوطه گذرگاه عریضی وجود دارد، که به طرف حصار تمنوس می‌رود. در این گذرگاه آثاری از یک ناودان و دو سکوی خشتی وجود دارد.

  • مجموعه شرقی:
این مجموعه، که در ضلع شرقی حصار اول (تمنوس) واقع شده متشکل از چهار نیایشگاه است.
نمای تمام این نیایشگاه ها رو به گذرگاه شاهی است. این مجموعه توسط راهی کفسازی شده که فقط قسمتهای ناچیزی از آن باقی مانده است، به گذرگاه شاهی متصل می‌شود.

  • زاویه شمالی تمنوس:
در این بخش ۹ مورد کفسازی شده با آجر شکسته از زیر خاک پیدا شد، که همه به موازات همدیگر بودند. طول این کفسازی‌ها به ۳۰ متر می‌رسید و عرض هر یک از آنها بطور متوسط ۵۰/۴ متر بود.
در این منطقه همچنین مصالح ساختمانی و اتاق های نیمه تمامی یافت شد که نشان از یک عملیات ساختمانی نیمه تمام بود.
یافته شدن مصالح بنایی و نیز سه نواری که یکی از آنها پر از قیر معدنی و یکی دیگر مملو از گچ بود صحت این فرضیه را تائید کرد. در کنار این مصالح دو حلقه چاه کشف شد که با توجه به آب شور و غیر قابل شرب این چاه ها گمان می رود از آب آنها برای عملیات ساختمانی استفاده می‌کرده‌اند.

  • مجموعه جنوب شرقی:
این مجموعه شامل سه حیاط است که در اطراف آنها اتاق‌هایی ساخته شده است. این اتاق ها بلند و باریکند و سکوهایی نیمکت مانند دارند. ساختمان این بخش نیز به دلیل هجوم ویرانگر آشوری ها ناتمام مانده است.
بناهای دیگر چغازنبیل:

  • ورودی شاهی:
این ورودی مجلل در دیوار حصار خارجی شهر در ضلع جنوب شرقی نزدیک به کاخ شماره ۳ باز شده است.

  • کاخ آرامگاه‌ها:
در ضلع جنوب شرقی چغازنبیل و در نزدیکی حصار سوم، مجموعه بناها‌یی قرار دارد که به آن محوطه شاهی گفته می‌شود.
کاخ آرامگاه‌ها در این محوطه قرار دارد. این نام را به دلیل وجود پنج مقبره‌ زیر زمینی سرداب مانند در این کاخ، بر آن گذاشته‌اند.‌
این مقابر آرامگاه پادشاهان و شاهزادگان ایلامی بوده اند. علاوه بر این آثاری از تزئینات شیشه‌ای و گل‌میخ‌های لعابدار در کاخ به دست آمده است.

  • کاخ شماره ۲:
این کاخ سه حیاط دارد و با خشت خام ساخته شده است. در این کاخ چندین اتاق و یک حمام نیز وجود دارد.

  • کاخ شماره ۳:
این کاخ که در نزدیکی زاویه شرقی حصار بیرونی شهر قرار دارد، دو حیاط دارد. حیاط‌های این کاخ نیز مانند کاخ شماره ۲ توسط اتاق‌هایی متصل به هم ولی با امکانات و راحتی بیشتر نسبت به اتاق‌های کاخ شماره ۲ محاط شده است.

  • نیایشگاه نوسکو:
این بنا که در محوطه سکونت شاه قرار دارد به شکل (تی) انگلیسی است و نیایشگاه خصوصی شاه و خانواده سلطنتی بوده است.

  • مخزن:
چسبیده به حصار خارجی رو به جبهه شمال غربی ذیقورات، تاسیساتی متشکل از یک مخزن در خارج دیوار و یک حوض واقع در درون حصار وجود دارد و شبکه ارتباطی آنها یک سیستم متشکل از نهرهای کوچک بوده است.
آب ذخیره شده در مخزن از طریق همین سیستم وارد حوضی کوچک می‌شده و ساکنان چغازنبیل آب مصرفی خود را از این حوض بیرون می‌کشیدند. برای اینکه آب به این مخزن برسد کانالی نزدیک به ۵۰ کیلومتر حفر می‌شود. این کانال از رود کرخه شروع می‌شود.
چغازنبیل ازجمله بناهای باشتانی کشورمان است که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده ‌است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5330/محوطه-تاریخی-چغازنبیل-خوزستان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر باستانی گور فارس

شهر باستانی گور فارس

شهر گور یا شهر فیروزآباد، در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شیراز یکی از پرجاذبه‌ترین و گمنام‌ترین شهرهای گردشگری ایران است.

فیروز آباد تا قبل از حمله اسکندر به ایران، شهر گور نامیده می‌شد.
اسکندر مقدونی این شهر را کاملا ویران کرد و قرن‌ها بعد از اسکندر، اردشیر موسس سلسله ساسانی این شهر را احیا و آباد کرد، اما در حمله تازیان به ایران این شهر دوباره ویران شد.
فیروزآباد که قدیم آن را گور می‌نامیدند به روزگار کیانیان شهر بزرگی بوده و حصاری عظیم داشت.
از دیدنی‌های این شهر می‌توان به قلعه دختر، کاخ ساسانی و برج آتشکده و بقایای شهر گور اشاره کرد.
شهر ساسانی گور نخستین شهر دایره‌ای شکل ایران محسوب می‌شود که به دستور اردشیر بابکان ساخته شده است.
کاوش‌های باستان شناسی در این شهر ساسانی برای نخستین‌بار در سال جاری توسط دیتریش هوف، باستان‌شناسی آلمانی آغاز شده است.
این شهر چهار دروازه اصلی داشته است. این دروازه‌ها عبارتند از باب مهر که از طرف شرق، باب بهرام که از طرف غرب‌، باب هرمز که دروازه شمالی محسوب می‌شده و در آخر نیز باب اردشیر که از طرف جنوب باز می‌شده است.​
از جمله یافته‌های مهم باستان شناسی در شهر گور، کشف دروازه تخت نشین بوده است که شباهت زیادی به سر درهای تخت جمشید دارد.
رنگ‌های به کار رفته در این کف همچنان سالم هستند و توجه ساسانیان را به استفاده از رنگ های متنوع در معماری نشان می‌دهد.
منار شهر گور:
در وسط شهر گور، مناری ۴ گوش با مصالح لاشه سنگ و ملاط گچ به ارتفاع ۳۰ متر احداث گردیده است.
در خصوص ساخت این مُنار نظریه‌های مختلفی ارائه شده است:

  • منار به عنوان سمبل قدرت پادشاه
  • منار، جهت دایره درآوردن و ساختن شهر
  • محل ارتباط با قلعه دختر جهت اطلاع از حملات دشمن
  • محل نیایش
رصدخانه شهر گور:
قدیمی‌ترین رصدخانه ایران، در کنار نقوش رنگی شاهزادگان ساسانی در شهر گور فیروزآباد قرار دارد.
این رصدخانه شاهکاری از دانش ایران در آن عصر محسوب می‌شود.

پروفسور دیتریش هوف در حفاری شهرگور فیروزآباد فارس به سازه‌ای دایره‌ای‌شکل رسید که پس ‌از مطالعه، مشخص شد، قدیمی‌ترین نمونه از رصدخانه‌های به‌دست آمده در ایران و از آن دوران ساسانی است.
نمونه‌های همانندی از این سازه در دهلی و جیپور هند هست؛ ولی باتوجه به این‌که رصدخانه مراغه مربوط به دوره ایلخانان مغول و نزدیک ۳۰۰ سال پس‌از رصدخانه شهرگور بنا شده است، این سازه، قدیمی‌ترین رصدخانه ایران به‌شمار می‌رود.
برج ستاره‌شناسی پیدا شده در شهر گور، از خشت و گل و کاملاً تندرست است. قطری نزدیک ۶۵/۵ متر دارد که روی آن، ۱۲ نشانه از علامت‌های بکار گرفته شده در اندازه ‌گیری‌های رصدی و سکوهایی نموداری، هست.
شهر گور در دوران ساسانی و از زمان پادشاهی اردشیر بابکان بنا شده و تا دوران اسلامی در حکومت عضدالدوله دیلمی بر فارس که نام آن به فیروزآباد تغییر می‌کند، اهمیت فراوانی داشته است.

فارس در سده چهارم هجری قمری یکی ‌از پیش‌تازان دانش اخترشناسی در سراسر ایران بوده و شهرگور نیز در این سده، هنوز اهمیت داشته است.
حتی ابوریحان بیرونی نیز نوشته که رصد دایره البروج با وسیله‌ای به قطر ۱۲۳ سانتی‌متر در شیراز انجام شده که آن وسیله را در سازه به‌دست آمده در شهرگور، کار می‌گذاشتند.
نقش چهار شاهزاده:
چهار شاهزاده ساسانی برای اولین‌بار روی یکی از دیوارهای بدست آمده از این شهر کشف شد.
این چهار شاهزاده را دو زن و یک مرد جوان به همراه نوجوانی تشکیل می‌دهند.

لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5368/شهر-باستانی-گور-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی کلات خراسان رضوی+عکس

شهر تاریخی کلات خراسان رضوی+عکس

کوه، رود، دشت، دره، باغ، شالیزار، کرد، ترک، فارس، معماری ایران، هنر هندوستان، اسطوره، تاریخ…؛ اینها همه با هم در جایی جمع شده‌اند که در قیاس با این سرزمین پهناور، یک وجب جا بیشتر نیست: کلات

اما همین یک وجب جا آن قدر زیباست که فردوسی بزرگ در وصفش می‌گوید:
همان به که سوی کلات و چرم/ برانیم و منزل کنیم از میم
چپ و راست آباد و آب روان / بیابان چه جوییم و رنج روان
این یک وجب جا، همان دژ نفوذ ناپذیری است که تیمور گورکانی ۱۴ بار به فتح آن کوشید و ناکام ماند و همان قلعه امنی است که نادرشاه افشار خزاین به غنیمت آورده از هند را درونش پنهان ساخت.
با این حال، از آن ۲۴ میلیون زائر و مسافری که هرسال به خراسان می‌روند، کمتر کسی به سوی کلات راه کج می‌کند ؛ این راه از شمال مشهد آغاز می‌شود و پس از عبور از روستای پاژ ( زادگاه فردوسی) ۱۴۵ کیلومتر آن سو‌تر به کلات می‌رسد و پس از کلات، زمینی نیست که از خاکش عطر ایران به مشام برسد؛ آن سو‌تر هرچه هست خانه همسایه است: ترکمنستان.
راه مشهد به کلات، مدام چهره عوض می‌کند. گاه تو را بر ستیغ کوه می‌برد و گاه به ژرفای دره ؛ گاه خشکی تپه ماهورها را پیش رویت می‌گذارد و گاه از میان درختان انبوه گذرت می‌دهد ؛ گاه آبی آسمان را در آیینه شالیزار قاب می‌گیرد و گاه… . اصلا جاده مشهد به کلات راه رسیدن نیست، خود مقصدی است برای رفتن. این را اگر آن ۲۴ میلیون مسافر ندانند، مشهدی‌ها خوب می‌دانند و از همین رو اگر روز تعطیل و فراغتی پیدا کنند، راه کلات را در پیش می‌گیرند.
کلات را کوه‌های بلند در میان گرفته‌اند و راه‌های طبیعی ورود به شهر که محلی‌ها به آن دربند می‌گویند، سخت و صعب العبور هستند. یکی که از همه فراخ‌تر است، دربند ارغونشاه نام دارد و آن را رودخانه‌ای به نام ژرف رود از میان کوه‌ها گشوده است. ژرف رود از جنوب غربی وارد کلات می‌شود و پس از پیمودن طول شهر، از زاویه‌ای مخالف به کشور ترکمنستان می‌رود. در دهه‌های اخیر، تونلی در کنار دربند ارغونشاه ساخته‌اند که راه ورود به شهر را کوتاه‌تر و آسان‌تر کرده است.
اما مردمان کلات نیز برای خود حکایتی شنیدنی دارند. گرچه کلات از قدیم‌الایام جای آبادی بوده است، اما آبادی خود در سه سده اخیر را وامدار نادرشاه افشار است. هم از این روست که کلات را کلات نادری لقب داده‌اند. نادر این دژ طبیعی را برای نگاهداری غنایمی که از فتح هندوستان آورده بود، برگزید و جماعتی از سپاهیانش را مأمور حفاظت از آن ساخت. چون سپاهیان او مخلوطی از فارس‌ها و ترک‌ها و کردها بودند، لاجرم کلاتی‌های امروز که بازماندگان همان‌هایند، به این سه قوم نسب می‌رسانند و در شهر کوچک خویش به سه زبان با یکدیگر سخن می‌گویند. بیشترشان کشاورزی و باغداری می‌کنند و زنانشان در قالی‌بافی مهارت بسیار دارند.
مهم‌ترین یادگار نادر در کلات، کاخی است به نام قصر خورشید. این قصر در میان باغی بزرگ به شیوه باغ‌های ایرانی بنا شده، اما ساختمانش تلفیقی است از معماری ایران و هندوستان ؛ چرا که نادر علاوه بر سیم و زر و جواهر، هنرمندان زیادی را از هند به ایران آورد و زبده‌ترینشان را به آرایش قصر خورشید واداشت. پس اگر حالا بر سنگ‌های نمای بیرونی قصر، نقش میوه‌هایی چون موز و آناناس را می‌بینیم، نباید گمان کنیم که ۳۰۰ سال پیش اجدادمان چنین میوه‌هایی را می‌شناخته اند و می‌خورده اند. اینها هنر دست هندوانی است که به اقلیم و سرزمینی دیگر تعلق داشتند.
قصر خورشید، ساختمانی است سه طبقه ؛ طبقه زیرین که همان زیرزمین باشد جایی است مخوف و تاریک که گفته‌اند یا جای نگاهداری بخشی از خزاین نادر بوده یا زندانی برای مغضوبین درگاه. اما حالا به همت سازمان میراث فرهنگی خراسان، نمایشگاهی است که مراحل بازسازی قصر خورشید در سال‌های اخیر را به تصویر می‌کشد.
طبقه دوم یا هم کف، تالاری بزرگ در میان دارد و اتاق‌هایی در پیرامون. تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا کاری شده است و چون دورادور دیوار آن کتیبه‌ای حاوی سوره نبأ با تاریخ مرگ نادر ( ۱۱۶۰ ه.ق ) به چشم می‌آید، برخی چنین نتیجه گرفته‌اند که نادر قصر خورشید را به ‌عنوان آرامگاه خویش بنا کرده بود. (آرامگاه کنونی او در مرکز شهر مشهد قرا دارد.)
طبقه سوم نیز گنبد استوانه‌ای بزرگی است که از ۶۶ نیم ستون سنگی تشکیل یافته بدین سبب در تمام بناهای تاریخی ایران یکتا و بی‌همتا ست. از کنار این گنبد مدور می‌توان باغ زیبای پیرامون قصر و نمای عمومی شهر کلات را تماشا کرد.
در میان این منظره دلفریب، آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند، گنبد فیروزه‌ای رنگ مسجدی است که درست در محور قصر خورشید و چشم در چشم آن جای گرفته است. مسجد به صفت گنبد زیبایش کبود گنبد خوانده می‌شود. یادگاری است از دوره سلجوقیان ( سده پنجم و ششم هجری ) و شاهدی است بر اهمیت و آبادانی کلات در آن روزگار. این مسجد بعدها، یک بار در زمان نادرشاه و یک بار در زمان فتحعلیشاه قاجار مرمت شد و امروز زیر گنبد بلند خویش، جسم پاک شهیدان کلات را درآغوش کشیده است. بعد از این دو بنای فاخر، سومین اثر تاریخی بزرگ در کلات، بند نادری است که گرچه نام خویش را مثل خیلی از داشته‌های کلات از فاتح هندوستان گرفته، اما احتمالا او فقط مرمتگرش بوده، نه سازنده‌اش.
بند نادری با ۷۰ متر ارتفاع و عرضی متغیر بین ۷ تا ۱۲ متر، روی ژرف رود بنا شده است و طبق شواهد موجود ممکن است در دوره ایلخانان مغول ( سده هفتم و هشتم هجری ) از سنگ و آجر و ساروج ساخته شده باشد.
غیر از این‌ها باید از برج و باروی کلات نام برد که پیش از دوره نادروجود داشته و به دستور او تجدید ساختمان شده است. پایین برج و بارو و مشرف به دربند ارغونشاه کتیبه‌ای ناتمام به زبان ترکی وجود دارد که از صفات داشته و نداشته نادر می‌گوید. در روستای خشت در ۱۳ کیلومتری کلات نیز استحکامات و آب انبارهای روستای خشت خودنمایی می‌کنند که باز از دوره نادر باقی مانده اند.
اثر دیگر، یک رشته لوله سنگی است که آب شیرین نهر قره سو را از ۱۲ کیلومتری کلات به شهر می‌آورده است و حالا جز تکه‌هایی از آن باقی نیست. هوش سرشاری نمی‌خواهد که آدم حدس بزند این یکی هم از روزگار نادر به جا مانده است.
به این‌ها باید بقایای قلعه فرود در روستای گرو در یک کیلومتری شمال غربی کلات را افزود که عمرش به دوره پیش از اسلام می‌رسد و شاید جایگاه فرود افسانه‌ای در شاهنامه فردوسی بوده است.
اینها جملگی در طبیعت زیبایی قرار دارند که وصفش نه گفتنی است نه شنیدنی، بلکه دیدنی است. حالا اگر می‌خواهید به کلات بروید، باید بدانید که نه در زمستان می‌توان رفت که جاده پربرف و شهر سرد و سوزان است و نه در هفته‌هایی از پاییز که باران‌های سیل آسا معروف به هفته بار حتی کلاتی‌ها را در خانه حبس می‌کند. بهار و تابستان بهترین هنگام برای دیدار کلات است و اگر خودروی شخصی ندارید، اتوبوس و سواری در میدان بار نوغان در شمال شهر مشهد، شما را به مقصد می‌رساند. با اتوبوس ۳ تا ۴ ساعت راه است و با سواری ۲ تا ۳ ساعت.
این یک وجب جا، درست روی پشت این گربه بزرگ و دوست داشتنی، مینیاتوری است از همه زیبایی‌های سرزمین پهناورمان ایران.
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
تخت جمشید فارس+عکس

تخت جمشید فارس+عکس

آثار تاریخی و باستانی تخت جمشید در نزدیکی شهر مرودشت و در فاصله حدود ۶۰ کیلو متری شمال شرق شیراز قرار دارد.

یونانیان به آن پرسپولیس می‌گفتند و در ایران قدیم نیز به آن پارسه و چهل منار گفته می‌شده است. پارسَه یا تخت جمشید یکی از شهرهای باستانی ایران است که سالیان سال پایتخت هخامنشیان بوده است. اسکندر مقدونی سردار یونانی به ایران حمله کرد و این مکان را به آتش کشید.
اما ویرانه‌های این مکان هنوز هم پابرجاست. این مکان هم‌اکنون یکی از آثار جهانی ثبت شدهٔ ایران در یونسکو است.

تخت جمشید ،مجموعه‌ای از کاخ‌های بسیار باشکوهی است که ساخت آنها در سال ۵۱۲ قبل از میلاد آغاز شد و اتمام آن ۱۵۰ سال به طول انجامید.
تخت جمشید در محوطه وسیعی واقع شده که از یک طرف به کوه رحمت و از طرف دیگر به مرودشت محدود است. این کاخ‌های عظیم سلطنتی در کنار شهر پارسه که یونانیان آن را پرسپولیس خوانده‌اند ساخته شده است.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5417/تخت-جمشید-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر باستانی ری تهران+عکس

شهر باستانی ری تهران+عکس

مطالعات باستان شناسی انجام شده نشان می‌دهد که شهر باستانی ری با بیش از هشت هزار سال سابقه، یکی از بزرگترین مراکز تمدنی شناخته شده دنیاست.

ری در گذشته‌های دور به زبان یونانی به راگو، راگا، راکیا، در زبان ارمنی ری، در زبان سریانی دورا در زبان پهلوی رگ ،راگاری و در کتیبه بیستون کرمانشاه از آن به عنوان راگا یاد شده است.
در وندیداد کتاب مقدس زردشتیان از زبان اهورا مزدا چنین آمده است: دوازدهمین کشور باشکوه که من آفریدم رغه است. در تورات، ری در کتاب توبیت راگس و در کتاب ژوبیت راگو آمده است. در کتاب ارزشمند مجمع التواریخ از ری به عنوان ماه جهان نام برده شده است.
در تقسیمات پیش از اسلام، ری جزو سرزمین قوم ماد بوده و ماد راگیان یا ماد رازی نامیده می‌شده است. ری پایتخت بهاره اشکانیان بوده و به آن ارشکیه می‌گفته‌اند، مادها به ری اورپس هم می‌گفته‌اند.
در عهد سلوکیان زلزله شدیدی شهر ری را ویران کرد ،و درزمان سلوکوس اول مشهور به نیکاتر پادشاه یونانی، (‪۲۸۰ – ۳۱۲‬پیش از میلاد) ویرانی‌ها مرمت و شهر بار دیگر از نو ساخته شد.
چشمه علی، باروی ری، آتشکده ری، استودان گبرها واقع در دامنه شمال غربی کوه بی‌بی‌شهربانو، قلعه گبری، برج طغرل، ابن بابویه (شیخ صدوق) و… از جمله آثار باستانی در ری است که مورد بازدید علاقه مندان قرار می‌گیرد.
تپه‌چشمه‌علی درسال ‪ ۱۳۱۳‬تا ‪ ۱۳۱۵‬هجری شمسی توسط یک هیات باستان شناسی از شهر بوستون و بنیاد فرهنگی ویلیام بویس از موزه دانشگاه فیلادلفیای آمریکا به سرپرستی دکتر اریک فردریک اشمیت برای نخستین بار مورد کاوش قرار گرفت و آثاری سفالین متعلق به هفت هزار سال پیش از این تپه بدست آمد که برخی از آنها در حال حاضر در موزه‌های ایران و جهان نگهداری می‌شود.
سفال‌های منقوش چشمه علی که دارای چهار نقش انسانی، حیوانی، هندسی و گیاهی است، هرکدام از این نقوش حامل پیامی خاص است. باروی ری، دیواری است دفاعی که در دوره حکومت اشکانیان ساخته شده و دورتادور شهر را در بر می‌گرفته و هم‌اکنون تنها حدود سه کیلومتر از بقایای این دیوار که قسمتی از آن بر روی صخره چشمه علی واقع شده باقی مانده است.
این دیوار در دوران ساسانی و دوران اسلامی نیز کاملا وجود داشته و مورد استفاده بوده و به عنوان سپری محکم در مقابل تهاجم دشمن بوده است، اما بیشترین آسیب بعد از حمله محمود غزنوی، پادشاهان مغول و حمله تیمورلنگ به آن وارد شد.
بخشی از این دیوار در محل صخره چشمه علی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در سالهای اخیر مرمت شده است. آتشکده ری، در روستای قلعه نو واقع در ‪ ۱۲‬کیلومتری جنوب شرقی ری، بر فراز تپه‌ای بلند بقایای آتشکده‌ای متعلق به دوران پادشاهی بهرام چوبین ساسانی، قرار دار.
این تپه برای نخستین بار در سال ‪ ۱۹۰۹‬میلادی مورد کاوش قرار گرفت و اخیرا نیز بوسیله یک گروه باستان شناس ایرانی به سرپرستی خانم شیبانی مورد کاوش قرار گرفته و در آن گچبری‌ها، پیکرک‌ها و نقوش گیاهی و حیوانی زیبایی بدست آمده که بخشی از آنها هم‌اکنون در موزه تپه میل نگهداری می شود و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد.
استودان گبرها، بنایی است استوانه‌ای شکل متعلق به دوره ساسانی که با مصالحی شامل ملات گچ و قلوه سنگهای تراش نخورده، ساخته شده که آیین تدفین زردشتیان در دوران ساسانی در این مکان انجام می‌شده است.
استودان به معنی استخواندان است، در داخل این بنای مرتفع که در حال حاضر بیش از چهار متر از آن باقی مانده، در آن دوران مردگان را روی سکویی که در داخل آن تعبیه شده بود قرار می‌دادند تا پرندگان گوشت و پوست مرده را بخورند و استخوان و اسکلت باقی مانده را یا در داخل چاهی که در وسط این بنا ایجاد شده بود می‌ریختند و یا اینکه در داخل شکاف‌های میان کوه‌های صخره‌ای قرار می‌دادند و روی آن را می‌پوشاندند.
برج طغرل، منسوب به طغرل سلجوقی و طغرل بیگ می‌باشد و متعلق به نیمه دوم قرن ششم هجری است، ارتفاع این برج ‪ ۲۰‬متر و قطع داخلی و خارجی بنا ‪ ۱۱‬و ‪ ۱۵‬متر است، طرح آن مدور است و ‪ ۲۴‬ترک دارد.
این برج دارای تزیینات و کتیبه‌ای به خط کوفی بوده که در مرمت دوره قاجاریه از بین رفته است. برج طغرل در سال ‪ ۱۳۰۱‬هجری به فرمان ناصرالدین شاه قاجار مرمت شده است. مقبره استاد محیط طباطبایی در محوطه برج طغرل قرار دارد.
علاوه بر وجود آثار تاریخی، شهرری از لحاظ اماکن مذهبی نیز قابل توجه زایران و مسافران است، ری پس از مشهد و قم سومین شهر مذهبی کشور بشمار می‌رود.
آستانه حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع)، که مجموعه وسیع و مقدس است، محل دفن امامزده حمزه، امام زاده طاهر وامام زاده مطهر نیز می‌باشد که هرساله مورد زیارت میلیونها زایر مسلمان قرار می‌گیرد.
اولین گنبد مجموعه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) ساخته مجدالملک اردستانی است و رواق و ایوان بنا را شاه طهماسب صفوی در سال ‪ ۹۴۴‬هجری‌قمری ایجاد کرده است، ضریح نقره آن از فتحعلی شاه قاجار و آینه کاری و نقاشی ایوان جنوبی آن ساخته میرزا آقاخان نوری می‌باشد.
کتیبه خط کوفی پیشانی اتاق مقبره از بقایای کهنترین بخش حرم می‌باشد و در این مجموعه بزرگ همچنین مشاهیر و علمای زیادی آرمیده‌اند.
مقبره امامزادگانقاسم (ع)، سید طاهر(ع)، سیداسماعیل(ع) هادی(ع)، عبدالله(ع)، ایوب(ع) و یوشع(ع)، غیبی(ع) ابراهیم و اسحاق(ع)، یعقوب(ع)، علی و قاسم(ع) مشهور به دو برادران، علی اکبر(ع)، حسین(ع)، زید(ع) ابوالحسن علی(ع) و بقاع متبرکه بی‌بی‌زبیده(س)، بی‌بی‌رقیه (س) بی‌بی هاجر(س) و بقعه جوانمرد( قصاب) نیز در شهر ری مورد توجه مردم تهران و شهرهای دیگر کشور است.
ری با دارا بودن ‪ ۱۹۸‬اثر باستانی، تاریخی و اسلامی یک مجموعه کامل از آثار پیش از تاریخ، دورانهای مختلف تاریخی و دوره اسلامی تا عصر پهلوی را در خود جای داده است.
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر تاریخی شوشتر خوزستان+عکس

شهر تاریخی شوشتر خوزستان+عکس

شهر تاریخی شوشتر در شمال استان خوزستان قرار گرفته و از سمت شمال به کوه‌های بختیاری و شهرستان دزفول، از غرب به دزفول و شوش دانیال، از شرق به مسجد سلیمان ،از جنوب به اهواز و از جنوب شرقی به رامهرمز محدود می‌شود.

این شهر دارای وسعتی در حدود ۳۴۴۰ کیلومتر مربع بوده که شهر قدیمی و تاریخی شوشتر به عنوان هسته مرکزی آن و محصور در شعبات رودخانه کارون می‌باشد. در جزیره‌ای به عرض حدود ۲ کیلومتر و طول ۸ کیلومتر قرار گرفته حاضر چهار راه ارتباطی مهم شهرستان شوشتر را با سایر نقاط خوزستان مرتبط می سازد.
تاریخ شوشتر
برخی نویسندگان ساخت شهر شوشتر را به هوشنگ پیشدادی نسبت می‌دهند که این مطلب به افسانه شبیه است زیرا مدارک مستند تاریخی که تأیید کنند هوشنگ پیشدادی وجود داشته است در دست نمی‌باشد.
گیریشمن باستانشناس فرانسوی غار پبده در اطراف شوشتر را نخستین سکونتگاه انسانی در ایران دانسته و بدینصورت قدمت شوشتر را به حدود ده هزار سال پیش می رساند.
عیلام شناس معروف والترهینس در کتاب دنیای گمشده عیلام، احتمال داده است شوشتر امروز همان آدامدن عیلامی می‌باشد.
در حفاری‌هایی که در اراضی دستوا (در پنج کیلومتری جنوب غربی شوشتر فعلی) صورت پذیرفت، مشخص شد که این منطقه برای اولین بار بعد از مرگ اسکندر مقدونی توسط اقوام الیمائید اشغال شده است.
هنگامیکه مهرداد اول اشکانی حدود سال۱۴۰ قبل از میلاد سرزمین بین النهرین را تصرف کرد، منطقه الیمائید نیز که تازه استقلال یافته بود تحت تسلط وی قرار گرفت.
بهترین دوره ایکه شهر شوشتر در تاریخ خود گذرانده مربوط به عصر ساسانیان است. بسیاری از آثار و بناهای با ارزش شوشتر در این زمان خلافت عمر توسط لشکریان اسلام به سرداری ابوموسی اشعری فتح شدوطبق نوشته صاحب تذکره شوشتر :آن شهر اٍرم مانند،لگدکوب سم ستوران غازیان گردید.
این شهر بعدها توسط مغولان و تیموریان فتح شد. در دوره صفویه شخصی به نام واخشتوخان از طرف دربار به حکمرانی شوشتر گماشته شد. این شخص در شوشتر دست به عمران و آبادی زد بطوریکه طبق نوشته تذکره شوشتر: «در آن زمان مردم شوشتر در وقت بسیار خوش بوده و روزگار به فراغت می گذرانیدند.»
در زمان نادرشاه افشار بعلت شورشی که در این شهر بر علیه حکومت مرکزی صورت گرفت نادرشاه به شوشتر لشکر کشیده و پس از فتح شهر دست به فجایع زیادی زد.بطوریکه طبق نوشته نویسنده عالم آرای نادری بسیاری از بزرگان شهر را کشتند و سه شبانه روز زنان واطفال عوام الناس را به لشکریان بخشیدند.
بعد از مرگ نادرشاه اوضاع شوشتر مانند سایر نقاط کشور دچار هرج و مرج گردید و درگیری بین نعمتیها و حیدریها بشدت رواج داشت. در زمان کریم خان زند نیز بعلت شورشهایی که در شوشترصورت گرفته و انواع شر و درگیری ،کشاورزی، و کسب وکار دراین شهر از رونق افتاد.
جاذبه‌های شوشتر
برای دیدن شهری که قلبش با آب می‌تپد لازم نیست راه دوری تا ایتالیا و ونیز بروید. این شهر نزدیک شماست. در خوزستان؛ شوشتر.
گیرشمن، باستان‌شناس سرشناس، معتقد است غار پیده، نخستین سکونتگاه بشری بوده است و این یعنی ۱۰ هزار سال قدمت. عیلام‌شناس معروف والترهینس در کتاب دنیای گمشده عیلام، احتمال داده است شوشتر امروز همان آدامدن عیلامی باشد.
اما آنچه این شهر استان خوزستان را جذاب‌تر می‌کند آبی است که در دل آن جریان دارد. باستان‌شناسان گمانه می‌زنند که در دوره هخامنشی اقتصاد وابسته به کشاورزی سبب شد سنگ بنای این آبشارها برجا گذاشته شود. حفر نهرهای ساخته دست بشر «گرگر» و «داریون» را هم به این دوره نسبت می‌دهند.
پس از هخامنشیان، ساسانیان بودند که تحولی عظیم در منطقه ایجاد کردند و بی‌نظیرترین شبکه آبیاری در اعصار کهن را در این منطقه بنا نهادند. محوطه این آبشارها مجموعه‌ای است از سدها، تونل‌ها، کانال‌های فرعی و آسیاب‌های آبی.
هرچند آبشارهای شوشتر را با هدف کشاورزی بنا نهادند، اما اهداف صنعتی، بازرگانی، دفاعی و معماری هم به راحتی در سایه کشاورزی به دست آمد. در منطقه شوشتر ده‌ها آسیاب ساخته شده که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می‌رود.
شوشتری‌ها از رودخانه دور شهرشان به عنوان خندقی برای دفاع هم استفاده می‌کردند. استفاده‌ای که شوشتر را برای دوره‌ای در تاریخ غیرقابل تسخیر کرده بود.

رودخانه ساخته دست بشر «گرگر» قابل کشتی‌رانی بود و برای تجارت و بازرگانی از آن استفاده می‌شد. در سایت پایگاه میراث فرهنگی منطقه شوشتر از پل و سد شادروان در منطقه، به عنوان معدود راه‌های عبور از رودخانه پهناور کارون نام برده شده که گمان می‌رود جاده شاهی نیز از همین پل عبور می‌کرد.
برخی تاریخ‌دانان معتقدند شوش و شوشتر را شوشیندخت (شوش) زن یزدگر پسر شاپور ساخت. اما برخی دیگر می‌گویند این نام در اصل «شش‌در» است چون شهر شش در یا شش دروازه داشت.
در زمان افشاریه به دلیل شورشی که در این شهر علیه حکومت مرکزی انجام شد، نادرشاه به شوشتر لشکر کشید و پس از فتح شهر دست به فجایع زیادی زد. به طوری بسیاری از بزرگان شهر را کشتند. بعد از مرگ نادرشاه اوضاع شوشتر مانند سایر نقاط کشور دچار هرج و مرج شد. در زمان کریم‌خان زند نیز به دلیل شورش‌هایی که در شوشتر صورت گرفته و انواع شر و درگیری،کشاورزی و کسب و کار در این شهر از رونق افتاد.
پل بند «گرگر» بر فراز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها قرار دارد که مسیر رودخانه «گرگر» را مسدود کرده و عملکردی مانند سدهای امروزی دارد که منجر به هدایت آب به تونل‌های مجموعه «آسیاب‌ها» می‌شود. پیشینه ساخت این پل بند را به دوره صفوی نسبت می دهند.
در «مجموعه آسیابها و آبشارها» تعداد قابل توجهی آسیاب وجود دارد و نمونه کامل و بزرگی از به کارگیری نیروی آب برای چرخاندن آسیاب ها را می توان در این مجموعه مشاهده کرد.
در شوشتر به آسیاب «آسیو» (Asyo) و مجموعه آسیاب‌ها «آسیووا»(Asyova) می‌گویند. در مجموعه آسیاب‌های شوشتر آسیاب‌ها از نوع تنوره‌ای (پره‌ای) و شیبی (چرخی) بودند.
پل بند شادروان روی شاخه شطیط ساخته شده و یکی از اساسی‌ترین بخش‌های تأسیسات آبی شوشتر است. این پل بند در فهرست آثار ملی هم ثبت شده است.
پیشینه ساخت این پل بند مربوط به دوره شاپور ساسانی است و بر اساس شواهد و مدارک، در زمان شاپور ساسانی پی‌ریزی و ساخته شده است.
پل بند شادروان در ۳۰۰ متری جنوب بند میزان، در شمال غربی شوشتر، ساخته شده است و در حال حاضر بقایای آن در کنار پل آزادگان به چشم می‌خورد.
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
شهر زیر زمینی نوش‌آباد اصفهان+عکس

شهر زیر زمینی نوش‌آباد اصفهان+عکس

شهر زیرزمینی نوش آباد در ۸ کیلومتری شمال کاشان در استان اصفهان قرار دارد.

اسم محلی‌اش «اویی» است. یک شهر زیرزمینی دست‌کن که راهروها و اتاق‌های متعددی دارد. این شهر یکی از منحصر به فردترین شهرهای زیرزمینی جهان است که پیشینه‌اش به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد.
این شهر زیر زمینی که به صورت اتفاقی طی ساخت و ساز یکی از خانه‌های شهر نوش‌آباد کشف شد، به منظور حفاظت ساکنان شهر در جنگ‌ها و غارت‌های محلی به ویژه به هنگام حمله ی مغول استفاده می‌شده.

این شهر در ۳ طبقه در زیر زمین با عمق بین ۴ تا ۱۸ متر ساخته شده و در ابعاد هزاران متر مربع در زیر بافت کنونی شهر نوش آباد گسترده است.
راه‌های ورودی به این پناهگاه در محل های پر رفت و آمد شهر مانند بازار، قنات، مساجد و بعضا خانه ها قرار داشته تا در صورت بروز خطری مردم بتوانند به سرعت از گزند نیروی مهاجم در امان بمانند.
ورودی‌های در نظرگرفته شده به صورت هنرمندانه ای پس از عبور از آن پوشیده می شدند به گونه ای که هیچ اثری از آنها به چشم نخورد.
هر کدام از این طبقه‌ها به وسیله چاه‌های عمودی به هم ارتباط دارند. برای ساخت این شهر زیرزمینی هیچ گونه مصالحی به کار نرفته است و به نظر می‌رسد تا اواخر دوره قاجار هم مورد استفاده قرار می‌گرفته.
فضای داخلی علاوه بر اتاق‌های تو در تویی که به وسیله ی راهروهای خاص به یکدیگر متصل می‌شوند، شامل دست‌شویی‌ها، محل هایی برای قراردادن چراغ به منظور تامین روشنایی و همچنین ساختارهایی برای به دام انداختن دشمن در صورت ورود به این پناهگاه است.
سفال‌هایی مربوط به قرن هفتم هجری قمری از نوش‌آباد به دست آمده ولی احتمالاً قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد. این شهر زیرزمینی محلی برای اختفا از دست دشمنان و ادامه زندگی در زمان محاصره بوده است.
چنانکه می‌گویند مردم نوش‌آباد در زمان قاجار از ترس راهزن معروفی به نام «نایب حسین» به آن پناه می‌بردند. همچنین در زمان حمله مغول مورد استفاده قرار گرفته و شاید در زمان ساسانیان محل مخفی شدن اقلیت‌های مذهبی بوده است.
در نزدیکی این دالان‌های تودرتوی زیرزمینی یک قلعه روی زمین قرار گرفته که به قلعه «سیزان» معروف است و به احتمال زیاد از درون این قلعه راهی به شهر زیرزمینی وجود دارد.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/5437/شهر-زیر-زمینی-نوش‌آباد-اصفهان/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
دهکده چوبین نیشابور

دهکده چوبین نیشابور

دهکده‌ چوبین نام محلی است که در یکی از روستاهای نیشابور در استان خراسان رضوی واقع در شمال شرقی ایران ساخته شده است. این دهکدهٔ چوبی کم نمونه و بی‌ همتا در ایران به‌وسیله مهندس مجتهدی ساخته شده و یکی از دیدنی ‌ها و تفرجگاه‌ های نیشابور می‌باشد.
نام «دهکده‌ چوبین‌» برخاسته از ویژگی‌ منحصر به فرد سازه‌ های‌ آن‌ در استفاده‌ کامل‌ از چوب‌ و بکارگیری روشی‌ نوین‌ در ساخت‌ بناهای آن که برخاسته‌ از پیشینه‌ تاریخی‌ ـ فرهنگی‌ و متناسب‌ با امکانات‌ و قابلیت‌های اقلیمی‌ وجغرافیایی‌ منطقه‌ است‌، می باشد. دیدنی های این دهکده شامل مسجد چوبی، موزه‌ و کتابخانه، رستوران، فروشگاه و نانوایی، آلاچیق، سوئیتها، فضای سبز و اکوسیستم زیبای آن به همراه کشاورزی و دامپروری است. این مسجد، اولین‌ مسجد چوبی مقاوم‌ در برابر زلزله‌ در جهان ‌می‌باشد. این‌ بنا ۲۰۰ متر مربع‌ وسعت‌ دارد و سقف‌ آن‌ به‌ صورت‌ شیروانی ‌می‌باشد.‌ دو مناره‌ آن ۱۳ متر از سطح‌ زمین‌ ارتفاع ‌و وزن‌ هر یک تقریباَ ۴ تن‌ می‌باشد. شکل‌ ظاهری‌ آن‌ به‌ صورت‌ کشتی‌ای‌ وارونه ‌بر زمین‌ است‌‌. در ساخت این مسجد ‌که حدود ۲ سال‌‌ طول‌ کشیده است، ۴۰ تن‌ چوب‌ استفاده شده است.
مسجد چوبی این دهکده نه تنها در ایران بلکه در جهان بی نظیر است. این مسجد می تواند تا ۸ ریشتر زمین‌ لرزه را تحمل کند و بنای آن به گونه ای است که تا صدها سال دیگر نیز آسیب نخواهد دید.
اسکلت ‌آن‌ به‌ شیوه ‌Two by Four یا Double L ساخته‌ شده‌ است‌. مناره‌ ها به‌ سقف‌ به ‌گونه‌ای اتصال‌ دارند که‌ در داخل‌ مسجد ستونی وجود ندارد.
دیواره‌ های‌ آن‌ دوجداره‌ بوده که بین‌ این‌ دو لایه‌، اسکلت‌ بنا وجود دارد. اسکلت مناره‌ ها و سقف‌ و همچنین‌ سقف‌ و دیواره ‌ها به روش عنکبوتیی اتصال‌ دارند. این نام به دلیل شیوه ساخت آن که مانند تنیدن‌ تار عنکبوت‌ است می باشد بطوریکه‌ اتصال‌ مناره ‌ها طوری‌ است که‌ وزن‌ آن‌ ها به‌ صورت‌ مساوی‌، ابتدا روی‌ سقف ‌و سپس‌ به‌ دیواره‌ ها و از آنجا به‌ زمین‌ منتقل‌ می‌شود. قابل توجه است که‌ از طریق‌ نردبان‌ داخل‌ مناره‌ ها می توان به‌ بالای‌ مناره ‌دسترسی‌ پیدا کرد. جالبترآنکه در محل اتصال‌ مناره‌ به‌ سقف‌، دریچه‌ای‌ تعبیه شده که‌ مانند یک‌ کانال‌ تهویه‌ هوا عمل‌ می‌کند بطوریکه در تابستان‌ هوای‌ گرم‌ و آلوده‌ را از فضای‌ مسجد خارج‌ می‌کند و هوای‌ پاکیزه‌ از طریق ‌بادگیر مخصوصی‌ که‌ در سقف‌ بنا شده‌، داخل‌ مسجد می‌گردد؛ و به‌ این‌ ترتیب‌ یک‌ تهویه‌ طبیعی‌ انجام‌ می‌پذیرد. دیواره‌ ها کمی‌ حالت‌ زاویه ‌دار دارند که‌ انتقال‌ وزن‌ را از مناره‌ به‌ زمین‌ ساده‌ تر می‌سازد
قابل‌ ذکر است‌ که‌ محلی‌ که‌ در آن‌ مسجد‌ ساخته شده‌، بسیار موریانه‌ خیز است‌، لذا راهکارهای ویژه‌ای در ساخت این مسجد و دیگر بناهای‌ این‌ مجموعه‌ برای جلوگیری از اثرات مخرب چوب خواران به کار گرفته شده است‌. بطوریکه به‌ عنوان ‌نمونه‌، خانه‌ سازنده مجموعه‌ با عمر بیش‌ از۲۰ سال‌، از آسیب‌ چوب‌ خواران‌ به دور مانده‌ است‌. برای ماندگاری‌ دراز مدت‌ دیواره‌ های‌ خارجی در برابر نزولات‌ آسمانی، چوبهای ویژه با فرآوری خاص استفاده شده است.‌
کابینت ‌ها، دیواره‌ ها و حتی سینی ‌های آبدارخانه‌ این‌ مسجد،‌ چوبی‌ است‌‌. مسجد دارای یک‌ ایوان‌ بیرونی‌ که کف آن از خشت‌ است‌ می باشد. برروی‌ دیواره‌ های داخلی و بیرونی مسجد‌ به ترتیب تعداد ۷ و ۶ کتیبه‌ زیبا از آیات قرانی به‌ همراه‌ قابهایش‌ از چوب‌ درختان‌ گردو وتوت ‌نصب‌ است.
در ساختمان‌ و تزیینات‌ داخلی چوبهای‌ مختلفی‌ از درختان‌ مثمر و غیر مثمر مانند انواع‌ کاجها، اشن‌، سپیدار، گیلاس‌، گلابی‌، زبان‌ گنجشک‌، گردو و توت استفاده شده است‌. نور پردازی‌ ویژه مجموعه‌، هارمونی‌ ویژه‌ای‌ از رنگهای‌ شاد، در شبها جلوه‌ خاصی‌ دارد.
هدف‌ سازنده این مجموعه‌، رونق بخشیدن به‌ صنعت‌ گردشگری‌ و نیز احیای‌ نام‌ و یاد بزرگ‌ مردی‌ است‌ که‌ روزگاری‌ در این‌ مکان‌ به‌ خدمت‌ می‌زیسته ‌است‌.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/14151/دهکده-چوبين-نيشابور/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
روستای تاریخی و دستکند میمند

روستای تاریخی و دستکند میمند

میمند روستایی صخره‌ای با مردمانی با روح نرم و لطیف، روستایی ‌دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی است که انسانها خدایان خود را در بلندای‌کوهها جستجو میکردند و کوه مظهر صلابت و قدرت و الهه عزم و اراده و ایمان تلقی می‌شد. این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونتگاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوهها را مقدس می‌شمردند، اعتقادی که بعدها نیز جلوه تاریخی و مذهبی داشت و همانگونه که حضرت موسی(ع) در کوه طور به عبادت و عبودیت می‌پرداخت و پیامبرگرامی اسلام نیز در غار و کوه حرا به پیامبری مبعوث گردید. به هر تقدیر چند هزار سال پیش از این، انسانهایی با تیشه عشق و همت و حمیت و با اراده و عزمی‌راسخ، فرهادگونه دل سنگ‌ها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند که امروزه پس از گذشت سالیان همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ایرانی به‌شمار می‌رود. هنوز کسی واقف نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده و انگیزه این مردمان از احداث چنین بناهایی چه بوده، اما انگیزه مردمان آن زمان بسیار مورد اهمیت قرار دارد، چون در آن زمان و با آن وسایل ابتدایی، آفرینش چنین مجموعه با عظمتی با معماری بی‌نظیر فابل تحسین است. عده‌ای از محققین نیز معتقدند که مهرپرستان از غارهایی که با دست در دل‌کوه کنده‌اند فقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده می‌کردند و بعد از مدتی بنا به اضطرار ناشی از‌آب و هوا و یا هر عامل محیطی مؤثر دیگری، این غارها را برای سکونت برگزیده‌اند. آئین مهرپرستی قبل از ظهور آئین‌زرتشت در ایران رواج داشته و تا مدتها پس از ظهور وی نیز ادامه داشته‌است. میمند به دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده است و بیشترین تغییر در آن مربوط به چند دهه اخیر می‌باشد. این تمدن در ابتدا برگرفته از آئین‌مهرپرستی و بعد از آن آئین‌زرتشت بوده‌است. در زمان ساسانیان شهربابک به عنوان زادگاه بابک سرسلسله ساسانی مورد توجه خاص آنها بوده‌است. پس از ظهور اسلام و ورود آن به ایران مردم میمند که به آئین‌زرتشتی معتقد بودند به اسلام گرویده و مذهب شیعه را پذیرا گشتند.

میمند در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهربابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومتر‌مربع است. باران سالیانه آن ۱۸۵ میلیمتر است. این روستا بین شهرهای یزد، کرمان و شیراز قرار دارد. میمند در دهستان‌میمند، در شهرستان شهربابک و در استان کرمان واقع شده است.
آنچه مورد اهمیت است و بی‌شک بر نحوه شناخت میمندی اثر گذارده این است که مسکن از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نمی‌آید، یعنی در فضای باز ساخته نمی‌شود، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل میگیرد و انسان نیاز به خشت و آجر و ملات ندارد، بلکه باید توده‌ای را بردارد تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازه‌های مختلف کنده شده است که جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شده است. به همین دلیل کنار دیوارهای خانه گنجه گذارده نمی‌شود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه‌ای بوجود می‌آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده و یا در آنها آویزان می‌گردند.کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد یک کیچه است. یک واحد یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه‌ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاقها متفاوت است و همانگونه که ذکر شد نام هر واحد کیچه ( kiche ) است. جدا کردن اتاق از پستو و یا پوشانیدن برخی از طاقچه ها با پرده‌ای پارچه‌ای صورت می‌گیرد. کلیدون در دیوار کنار درب نصب می‌شود، کلید را در آن قرار می دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. درجه حرارت این اتاقها حدود ۵ درجه متفاوت از بیرون است. در سال ۱۳۸۳در بهمن‌ماه در حالی که در بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، در درون ۱۵ درجه و در خرداد ماه ۱۳۸۴ در حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود در درون ۱۸ درجه سانتیگراد بود. ایجاد اجاق و در زبان محلی دیدون ( didon ) در درون اتاقها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنه اتاقها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاقها باعث گردیده تا بدنه داخل اتاقها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاقها شود و متأسفانه چون دیگر در خیلی از اتاقها آتش افروخته نمی‌شود باعث شده تا خاک سقفها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاقها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳*۴ به بلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولی است و بزرگترین کیچه از ۹۰ متر مربع تجاوز نمی کند. کف پوشها اکثراً نمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه به اندازه‌های متفاوت در سایزهای۱۵۰*۱ و ۴۰/۱*۸۰/۱ متر موجود است.
تعداد کیچه ها در خود روستا ۴۰۶ عدد و تعداد اطاق ها ۲۵۶۰ عدد می باشد.
ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می شود. روستای ۳ هزارساله میمند تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می توان تعامل انسان و طبیعت در هزار دوم میلادی را بخوبی در آن دید. این روستا هفتمین منظر فرهنگی_طبیعی و تاریخی جهان بود که جایزه مرکوری را دریافت کرد.
جایزه ملینا مرکوری جایزه ای است که از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شواری حفاظت از بناها و محوطه های تاریخی) به آثاری اهدا می شود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصر به فرد باشد.
روستای میمند در مهر ماه ۱۳۸۵ به عنوان روستای نمونه ملی گردشگری معرفی گردید.
مدارک برای شرکت در مسابقه بزرگ معماری آقا خان ارسال شده است و در ضمن اقداماتی جهت ثبت جهانی میمند صورت گرفته است.
معانی واژه میمند و اصطلاح آن میمند در لغت و اصطلاح به تعابیر مردمانش و آنچه صاحبنظران در پیرامون آن نقل می‌کنند تعابیر متفاوتی دارد:
ـ عده‌ای معتقدند اصطلاح و لغت میمند، از دو واژه ( می ) و ( مند ) است که (می‌) به معنای شراب و(مند) به معنای مست و مستی می‌باشد. اما تعبیر فلسفی این اصطلاح آن است که چون این روستا در قبل از اسلام حفر شده، مردان این نواحی (می ) می‌نوشیده‌اند و مست می‌شده‌اند و این حفره ها را در اثر مستی می‌کنده‌اند.
ـ عده‌ای دیگر عقیده دارند واژه میمند مأخذ از میمنت و مبارکی بوده است.
ـ عده‌ای نیز بر این باورند که مردمان این نواحی از میمند فارس مهاجرت کرده و چون در این ناحیه اقامت گزیده‌اند، آن را میمند نام نهاده‌اند و باورهای دیگر….
خصوصیات طبیعی
آب و هوای میمند از نوع معتدل کوهستانی است که از ویژگیهای آن زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. روستای‌میمند در مرز مشترک دشت و کوهستان قرار دارد و این دشت در فاصله شهر بابک و میمند قرار داشته و درگذشته پوشیده از درختان‌پسته و بادام‌وحشی بوده‌است که در حال حاضر محدود به دشتهای اطراف روستای میمند می شود.کمی نزدیکتر به به روستای‌میمند نیز درختان توت و شاه‌توت به وفور یافت می‌شود. دشت میمند همچنین مملو از جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاک‌پشت، خرگوش و… است. به علاوه در کوهستانهای‌میمند نیز حیوانات‌وحشی مختلفی همچون آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزکوهی،کبک و پرندگان شکاری یافت‌می‌شود.
چندین رودخانه فصلی و تعدادی قنات به علاوه چند چشمه در میمند و اطراف آن وجود دارد که موجب رونق کشاورزی در این منطقه گردیده‌است. کشاورزی در میمند همچون سایر آثارطبیعی جلوه ویژه‌ای به این روستا میدهد. در فصل بهار میمند زیباترین چهره را به خود میگیرد. طراوت، شادابی و سرسبزی دشت میمند و آب و هوای
مطلوب آن انبوهی از جمعیت شهرها و روستاههای اطراف را به سمت خود کشیده و مردم اوقات فراغت خود را در این روستا و یا درکنار چشمه‌ها، قنات‌ها و رودخانه میمند میگذرانند.
اقتصاد و فرهنگ و مردم
اقتصاد مردم میمند بر سه محور کشاورزی، دامداری و قالیبافی می‌چرخد که در این میان قالیبافی نقش بسیار مهمی داشته‌است به گونه‌ای که در حال حاضر نیز قالی میمند از بهترین قالیهای‌کرمان بوده و شهرت جهانی دارد. علیرغم ورود تکنولوژی به زندگی روستائیان،مردمان میمند از همان ابزارهای سنتی برای بر آوردن نیاز خود استفاده کرده و کمتر به ابزارهای مدرن روی آورده‌اند.
اهالی روستا مسلمان و شیعهاثنی‌عشری هستند و مسجد و حسینیه میمند علاوه بر وجوه مذهبی مرکز تبادل نظر اهالی می‌باشد.
گیاهان دارویی منطقه میمند
گیاهان همواره در محیط زیست میمند وجود داشته و گیاهان‌دارویی در این منطقه نقش مهمی را ایفا نموده‌اند. آنچه مسلم است، انسان برای رهایی از درد و درمان‌ بیماریها در گذشته و حال بهترین شیوه را، استفاده از داروهای‌گیاهی در نظر داشته‌است و منطقه میمند از این امر مستثنی نیست.
حمام میمند
حمام میمند که مثل خانه‌های آن در دل سنگ کنده شده یکی از عجایب این خانه‌ها است که بصورت حمامهای سنتی دارای خزانه بوده و طبق روایات مردمان آنجا که به خاطر دارند و شواهد موجود مسائل و نکات بهداشتی در آن رعایت می‌شده است. ساختمان این حمام بدین طریق است که: کوچه‌ای آنرا به داخل دالانی وصل می‌کند یعنی اول مانند دیگر حفره‌های آن کوچه کنده شده و این کوچه در انتها به دالانی ختم می شود پس از دالان یعنی در وسط آن دری است که به رختکن حمام متصل می شود این رختکن دارای حوضی در وسط و سه سکو در اطراف می‌باشد. که درب دیگری آنرا به صحن حمام وصل می‌کند در پایین صحن خزانه‌ای کنده شده که در سنگ است و منفذی هلالی شکل آنرا به صحن وصل می‌کند که برای برداشتن آب بوده در وسط خزانه گودالی است که جای قرار دادن دیگی برای گرم کردن آب بوده و در پایین و پشت این چاله دالانی است که درب آن به خارج حمام باز می‌شده که آتش‌خانه و محل بر‌افروختن آتش در زیر حمام قرار داشته. برای گرم کردن حمام منفذی بوده که دود در آن می‌پیچیده و آنرا گرم می‌کرده که پس از گرم شدن گرفته می‌شده است. و اما در طرف راست خزانه حوضی بوده که محل شستن پا و آب کشیدن آن بوده‌است و در طرف چپ حمام بریدگی کوچکی برای نظافت و دارو کشیدن بوده‌است. طریقه حمام کردن به این ترتیب انجام می‌گرفته است که حمامی در جلو خزانه می‌ایستاده و بدن مراجعه‌کنندگان را بوسیله ظرفی با ریختن آب خیس میکرده که پس از چرک کردن و ریختن آب دوباره و تمیز شدن بدن. فرد می‌توانسته برای غسل کردن داخل خزانه برود و پس از انجام غسل از سمت راست یعنی اطاقی که حوض در آن بوده خارج می‌شده و پای خود را آب می‌کشیده است. از نکات عجیب در این حمام آن است که سوراخی در بالای صحن و رختکن می باشد که سنگی مرمر بر روی آن گذاشته‌اند که این سنگ به طرز عجیبی نور را در حمام منعکس می‌کند و در واقع منبع نور حمام می‌باشد. علاوه بر این دیگر منابع روشنایی حمام عبارتند از: روغن گیاهی بنام ( کن تون ) یا کنده خشک پوسیده‌ای که کمتر دود می‌کند. ریشه گیاهی بنام ( جلا ) که نوعی خار بوده و از آن کتیرا به عمل می‌آورند و چراغ‌موشی، که اکنون این حمام برق‌کشی شده است
مدرسه
مدرسه قدیم روستا، به همان شیوه و طرح واحدهای مسکونی ساخته شده‌است، با این تفاوت که عرض و عمق کیچه و مسیر ورود آن بیشتر از واحدهای مسکونی است. به طور کلی هرچه از ابتدای کیچه به عمق آن می‌رویم ابعاد کلاسها گسترده‌تر می‌شود و این، به دلیل افزایش ضخامت بوده‌است. طول کیچه مدرسه که در کوه کنده شده- حدود ۱۸ متر می باشد و عرض آن از ابتدا تا انتها بین ۱۵ الی ۶ متر متغیر است. در مجموع این مدرسه دارای ۵ فضا که از آنها به عنوان کلاس و دفتر استفاده می‌شده است. دوتا از این فضاها در امتداد کیچه و سه تای آنها در سه طرف ایوانی به ارتفاع سه مترکه در انتهای کیچه کنده شده قرار دارد که ابعاد آن ۵/۵ ۵/۵ و دارای دو ورودی می‌باشد. حجاران میمندی این کلاس را در انتهای کیچه ساخته‌اند. زیرا ضخامت سقف به مرور که به عمق می رویم بیشتر می‌شود. در جلوه کیچه مدرسه، حیاط بزرگی قرار دارد که به سنگ خشکه چین محصور شده است. و درون آن درختی بنام (تایی ) وجود دارد.
مسجد
مسجد میمند مولود تغییراتی است که در یک یا چند واحد مسکونی داده شده‌است. این مسجد در حدود ۱۲۰ متر مربع وسعت داردو شکل آن مدور و نامنظم است بعد از عبور از راهرویی به پهنای ۵/۱ متر به صحن مسجد می‌رسیم. سقف مسجد بر روی سه ستون سنگی به ارتفاع دو متر بنا شده‌است. محراب مسجد در سنگ کنده شده و ارتفاع آن در حدود ۱ متر می‌باشد. حجاران میمندی که آثار و نشانه‌های تیشه آنها بر در و دیوارها و سقف مسجد هنوز به خوبی نمایان است. در مسجد طاقچه‌ها، محراب و منبر سنگی ایجاد کرده‌اند. علاوه بر این در طرفین ورودی مسجد در بدنه دیوار طاقچه‌هایی مخصوص قرار دادن کفش ایجاد کرده‌اند. کف مسجد فاقد سنگفرش و یا هر پوشش ساختمانی بوده و با قالی‌های دستباف میمندی، کف سنگی آن فرش شده. این مسجد هیچگونه منفذی برای نور‌گیری ندارد و نور آن از طریق در ورودی مسجد تامین می‌شود بنای این مسجد با توجه به اسناد موجود به سال ۱۲۴۰ هجری قمری بر می‌گردد.
حسینیه
حسینیه میمند، در وسط روستا قرار دارد و دارای سه ایوانچه با طاق گهواره‌ای است که در انتهای آنها ورودیهای حسینیه قرار دارند بنای حسینیه از تجمع چند منزل مسکونی صخره‌ای ایجاد شده و تمامی اجزای آن از سنگ تراشیده شده‌اند فضاهای داخلی حسینیه دارای پلانی نا‌منظم بوده و ۲۰۰ متر مربع مساحت دارد که چهار ستون قطور مستطیل شکل ایستایی آن را حفظ می‌کنند در گذشته یک منبر سنگی چسبیده به زمین و متکی به اولین ستون کنار ورودی حسینیه وجود داشته‌است که اخیرا آنرا تراشیده‌اند و به جای آن منبر چوبی قرار داده‌اند. ارتفاع سقف حسینیه در بعضی از نقاط آن ۸۰/۱ و در نقاط دیگر، ۳۰/۲ متر می‌باشد. حسینیه میمند همچون سایر بناهای صخره‌ای فاقد هرگونه تزیین و اندودی می‌باشد و در آن کتیبه‌ای که اشاره‌ای به تاریخ حسینیه کرده‌باشد وجود ندارد این در‌حالی است که بنای حسینیه مدام در حال تغییر بوده و در دوره‌های مختلف فضاهایی به آن اضافه شده‌است تا مساحت داخلی آن جوابگوی ساکنین باشد.
خدمات رفاهی و گردشگری
مهمانسرا: در محیطی به قدمت تاریخ به شیوه کاملا سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا برای اقامت گردشگران داخلی و خارجی مهیا می باشد.
رستوران سنتی( سفره سرای سنتی ): مبلمان به شیوه کاملا سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا ساخته‌شده‌ و میزهای رستوران از سنگ و پایه چوبی دارد و با غذاهای بومی و سنتی از میهمانان پذیرایی می شود.
در مبحث گردشگری نیز شرکت خصوصی آریان ایساتیس ، برگزارکننده تورهای کوهنوردی و … در میمند می باشد.

منابع و مؤاخذ
طـرح های پیشنهادی خدمات گردشگری روستای دستکند میمند ـ محمد رضا حاجی رحیمی
سرای میمند ـ سهیلا شهشهانی
شهربابک، سرزمین فیروزه ـ زهرا حسینی موسی
منبع: مرکز اطلاعات علمی تخصصی مدیریت شهری


لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/14148/روستاي-تاريخي-و-دستكند-ميمند/
 

Similar threads

بالا