معرفی رشته مهندسی پزشکی وگرایش های مختلف آن
- شروع کننده موضوع elahe.20
- تاریخ شروع
ashofte_se7en
عضو جدید
ببخشید بازار کار مهندسی برق قدرت بهتره یا مهندسی پزشکی؟
من برق هستم میخوام تغییر رشته بدم به مهندس یپزشکی
فقط هم بازار کار برام اهمیت داره
من برق هستم میخوام تغییر رشته بدم به مهندس یپزشکی
فقط هم بازار کار برام اهمیت داره
ashkanhpb
کاربر بیش فعال
یه سوال ......... دانشگاه صنعتی سهند یه کلاس داره به عنوان مهندسی برق گرایش بیو الکتریک من نمی دونم اگه این بیوالکتریکه چرا مهندسی پزشکی نیست(درسته که مهندسی برق و پزشکی خیلی به هم نزدیک ان ام این که نمیشه ) لطفا اگه میشه توضیح بدید می خوام یه چند وقت دیگه تعیین رشته سراسری کنم .
**niloo
عضو جدید
سلام،بچه ها کل درسایی که توی دوره ی کارشناسی ارائه میشه که باید بگذرونیم رو میشه بهم بگید؟؟؟؟؟
البته شما نگفتی چه گرایشش
اما در کل
تعداد کل واحد های درسی در طول دوره ۱۴۰ واحد می باشد که شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری ، به شرح زیر می باشد: ۱- دروس عمومی ۲۰ واحد
۲- دروس پایه ۲۶ واحد
۳- دروس اصلی ۴۷ واحد
۴- دروس تخصصی ۴۷ واحد
واحد های درسی (سیلابس) رشته
| ردیف | نام درس | ردیف | نام درس |
| ۱ | آزمایشگاه الکترونیک ۱ | ۲ | آزمایشگاه الکترونیک ۲ |
| ۳ | آزمایشگاه ترمودینامیک و انتقال حرارت | ۴ | آزمایشگاه فیزیک ۱ |
| ۵ | آزمایشگاه فیزیک ۲ | ۶ | آزمایشگاه ماشینهای الکتریکی |
| ۷ | آزمایشگاه مدارهای الکتریکی ۱ | ۸ | آزمایشگاه مدارهای منطقی |
| ۹ | آزمایشگاه مقاومت مصالح | ۱۰ | آزمایشگاه میکروپروسسورها |
| ۱۱ | آمار حیاتی و روش تحقیق | ۱۲ | آناتومی |
| ۱۳ | اصول فیزیوتراپی و کاردرمانی | ۱۴ | الکترومغناطیس ۱ |
| ۱۵ | الکترونیک ۱ | ۱۶ | الکترونیک ۲ |
| ۱۷ | الکترونیک ۳ | ۱۸ | الکترونیک صنعتی |
| ۱۹ | اندازهگیری الکترونیکی | ۲۰ | برنامه نویسی کامپیوتر |
| ۲۱ | بهداشت عمومی | ۲۲ | بیوشیمی |
| ۲۳ | بیوفیزیک | ۲۴ | پروژه |
| ۲۵ | تاریخ اسلام | ۲۶ | تجزیه و تحلیل سیستمها |
| ۲۷ | تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم | ۲۸ | تربیت بدنی ۲ |
| ۲۹ | ترمودینامیک | ۳۰ | تکنیک پالس |
| ۳۱ | جبر خطی | ۳۲ | دینامیک |
| ۳۳ | دینامیک ماشین | ۳۴ | رباتیک |
| ۳۵ | ریاضی عمومی ۱ | ۳۶ | ریاضی عمومی ۲ |
| ۳۷ | ریاضیات مهندسی | ۳۸ | زبان تخصصی |
| ۳۹ | زبان خارجی | ۴۰ | زیست شناسی |
| ۴۱ | سیستمهای کنترل خطی | ۴۲ | شبکههای کامپیوتری |
| ۴۳ | طراحی اجزاء ۱ | ۴۴ | فارسی عمومی |
| ۴۵ | فیزیک پزشکی | ۴۶ | فیزیک عمومی ۱ |
| ۴۷ | فیزیک عمومی ۲ | ۴۸ | *****های سنتزمدار |
| ۴۹ | گزارش نویسی | ۵۰ | ماشینهای الکتریکی مستقیم و متناوب |
| ۵۱ | مباحث ویژه ۲ | ۵۲ | مباحث ویژه ۳ |
| ۵۳ | محاسبات عددی | ۵۴ | مدارهای الکتریکی ۱ |
| ۵۵ | مدارهای الکتریکی ۲ (کامپیوتر) | ۵۶ | مدارهای منطقی |
| ۵۷ | معادلات دیفرانسیل | ۵۸ | معارف اسلامی ۲ |
| ۵۹ | مهندسی سیستمها | ۶۰ | میکروپروسسورها |
| ۶۱ | مکانیک سیالات | ۶۲ | کارورزی |
| ۶۳ | کنترل صنعتی | ۶۴ | کینزیولوژی و بیومکانیک ۱ و ۲ و ۳ |
**niloo
عضو جدید
شما گرایششو نگفتی اما من گرایش بیوالکتریکو میگم
| - نام دوره و گرايشهاي موجود نام دوره: كارشناسي ارشد مهندسي پزشكي (بيوالكتريك) 2- طول دوره و ساختار آن طول دوره و ساختار آن مطابق آيين نامه آموزشي دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته مصوب شوراي عالي برنامه ريزي مي‌باشد. 3- نام دروس و تعداد واحد درسي دانشجوي اين دوره مي‌بايست واحدهاي زير را با موفقيت به پايان رساند. الف – دروس اختصاصي اجباري (core) 17 واحد ب – دروس اختصاصي اختياري (non core) 9 واحد ج – پايان نامه 6 واحد دانشجو موظف است با تشخيص گروه آموزشي و تأييد شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه تمامي يا تعدادي از دروس كمبود يا جبراني (جدول الف) را بگذراند. الف) دروس كمبود يا جبراني مقطع كارشناسي ارشد ناپيوسته مهندسي پزشكي (بيوالكتريك)
** گذراندن اين درس براي كليه دانشجويان به عنوان درس كمبود يا جبراني الزامي است. ب) دروس اختصاصي اجباري (core) مقطع كارشناسي ارشد ناپيوسته مهندسي پزشكي (بيوالكتريك)
|
|
**niloo
عضو جدید
سرفصل دروس دكتري مهندسي پزشكي
با سه گرايش
جدول دروس دكتري مهندسي پزشكي - گرايش بيوالكتريك
| رديف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | فيزيولوژي مغز وشناخت | 3 |
| 2 | بيوالكترومغناطيس | 3 |
| 3 | هوش مصنوعي | 3 |
| 4 | شبكه هاي عصبي | 3 |
| 5 | مباحث پيشرفته در شبكه هاي عصبي | 3 |
| 6 | اسلوب شناسي سيستم ها و سيبرنتيك كاربردي | 3 |
| 7 | سيبرنتيك درجة دوم و ارتباط انسان و ماشين | 3 |
| 8 | بررسي آشوب و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | 3 |
| 9 | روش هاي غير خطي پردازش سيگنال هاي بيولوژيكي | 3 |
| 10 | مباحث پيشرفته در كنترل و يادگيري حركات انسان | 3 |
| 11 | اولتراسوند و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | 3 |
| 12 | رباتيك پزشكي | 3 |
| 13 | كنترل هوشمند | 3 |
| 14 | كنترل سيستم هاي بيولوژيكي | 3 |
| 15 | مباحث پيشرفته در مدل سازي سيستم هاي بيولوژيكي | 3 |
| 16 | پردازش سيگنال هاي بيولوژيكي | 3 |
| 17 | ابزاردقيق مهندسي پزشكي (بيواينسترومنت) | 3 |
| 18 | مدل سازي سيستم هاي بيولوژيكي | 3 |
| 19 | كنترل سيستم هاي بيولوژيكي | 3 |
| 20 | كنترل سيستم هاي عصبي عضلاني | 3 |
| 21 | سيستم هاي تصويرنگار پزشكي | 3 |
| 22 | الكتروفيزيولوژي | 3 |
| 23 | مباحث پيشرفته در كنترل و يادگيري حركات انسان | 3 |
| 24 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيوالكتريك 1 | 3 |
| 25 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيوالكتريك 2 | 3 |
| 26 | پردازش سيگنالهاي ديجيتال پيشرفته | 3 |
| 27 | پردازش تصوير | 3 |
| 28 | پردازش گفتار | 3 |
| 29 | رياضيات مهندسي پيشرفته | 3 |
| 30 | فرآيندهاي اتفاقي | 3 |
| 31 | تئوري اطلاعات | 3 |
| 32 | سيستمهاي فازي | 3 |
| 33 | ليزر و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | 3 |
**niloo
عضو جدید
| رديف | نام درس | تعداد واحد |
| 34 | سيستمهاي خبره | 3 |
| 35 | كنترل بهينه | 3 |
| 36 | كنترل تطبيقي | 3 |
| 37 | كنترل فرآيندهاي اتفاقي | 3 |
| 38 | كنترل سيستمهاي چند متغيره | 3 |
| 39 | تخمين و شناسائي سيستم‌ها | 3 |
| 40 | شناسائي الگو | 3 |
| 41 | *****هاي وفقي | 3 |
| 42 | مباحث پيشرفته در پردازش سيگنالهاي بيولوژيكي | 3 |
| 43 | بازشناسي گفتار | 3 |
| 44 | كنترل پيش‌بين | 3 |
| 45 | مباحث پيشرفته در پردازش تصوير | 3 |
| 46 | ويولت و كاربرد آن در پردازش سيگنال و تصويری |
·مجموعة دروسي كه دانشجويان دكتري مي توانند اخذ نمايند لازم است كه قبلاً به تصويب گروه مربوطه رسيده باشد. بر اساس زمينة تحقيقاتي دانشجو، اين دروس از بين دروس مصّوب دورة دكترا انتخاب ميگردند. دانشجويان ميتوانند با صلاحديد استاد راهنما و تصويب گروه تخصصي، حداكثر 2 درس را از ساير رشته هاي مرتبط به رسالة خويش انتخاب نمايد. ·دانشجويان دكتراي بيوالكتريك لازم است كه در دوره هاي تحصيلات تكميلي (كارشناسي ارشد يا دكتري)، در مجموع حداقل 3 درس را از بين دروس جدول مربوط به گرايش بيوالكتريك اخذ نمايند.
جدول دروس دكتري مهندسي پزشكي -گرايش بيومكانيك
| رديف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | رياضيات مهندسي پيشرفته (اجباري) | 3 |
| 2 | روشهاي محاسبات عددي پيشرفته | 3 |
| 3 | تئوري الاستيسيته | 3 |
| 4 | تئوري پلاستيسيته | 3 |
| 5 | ويسكو الاستيسيته ورئولوژي مواد حياتي | 3 |
| 6 | خزش، خستگي و شكست در بيومكانيك | 3 |
| 7 | روش اجزاء محدود II | 3 |
| 8 | مكانيك سيالات پيشرفته و سيستم سيركولاسيون حياتي | 3 |
| 9 | پديده‌هاي انتقال حرارت و جرم در سيستمهاي حياتي | 3 |
| 10 | ديناميك سيالات محاسباتي CFD) ) وكاربرد آن در جريان سيالات حياتي | 3 |
| 11 | ديناميك پيشرفته | 3 |
| 12 | اجزاء واندامهاي مصنوعي | 3 |
| 13 | بيومكانيك فك ودندان | 3 |
| 14 | رباتيك پيشرفته | 3 |
| 15 | بيومكانيك راه رفتن | 3 |
| 16 | اصول مهندسي بافت | 3 |
| 17 | حس لامسه مصنوعي در مهندسي پزشكي | 3 |
| 18 | بيو مكانيك استخوان و صدمات استخواني | 3 |
| 19 | زيست سازگاري | 3 |
| 20 | مكانيك سلولي | 3 |
| 21 | تعامل سيال و جامد (FSI) در سيستمهاي حياتي | 3 |
| 22 | آناليز راه رفتن | 3 |
| 23 | پردازش تصوير | 3 |
| 24 | شبكه‌هاي عصبي | 3 |
| 25 | مباحث پيشرفته ليزر و كاربردهاي آن درمهندسي پزشكي | 3 |
| 26 | مباحث پيشرفته در مدلسازي سيستمهاي حياتي | 3 |
| 27 | مكانيك بافت | 3 |
| 28 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي – بيومكانيك 1 | 3 |
| 29 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي – بيومكانيك 2 | 3 |
- درس "رياضيات مهندسي پيشرفته"، براي تمامي دانشجويان دكتراي مهندسي بيومكانيك، اجباري
مي باشد. اگر دانشجوئي قبلاً اين درس را گذرانده باشد، بايد به جاي آن، درس ديگري را اخذ نمايد. مابقي دروس با توافق استاد راهنماي دانشجو و گروه تخصصي بيومكانيك از جدول مربوط به دروس گروه بيومكانيك تعيين مي‌گردد.
جدول دروس دكتري مهندسي پزشكي-گرايش بيومتريال
| رديف | نام درس | تعداد واحد |
| 1 | پليمرها و كاربرد آنها در مهندسي پزشكي | 3 |
| 2 | سراميك‌ها و كاربرد آنها در مهندسي پزشكي | 3 |
| 3 | زيست‌سازگاري | 3 |
| 4 | زيست‌سازگاري پيشرفته | 3 |
| 5 | كامپوزيت‌ها و كاربرد آنها در مهندسي پزشكي | 3 |
| 6 | فلزات و كاربرد آنها در مهندسي پزشكي | 3 |
| 7 | ژل‌ها و كاربرد آنها در مهندسي پزشكي | 3 |
| 8 | تخريب‌پذيري بيومواد در محيط‌هاي بيولوژيكي | 3 |
| 9 | سيستمهاي نوين رهايش مواد بيولوژيكي در بدن | 3 |
| 10 | آزمون‌هاي بيولوژيكي بيومواد و سترون‌كردن مواد | 3 |
| 11 | پديده‌هاي نفوذ در سيستمهاي بيولوژيكي | 3 |
| 12 | عروق مصنوعي | 3 |
| 13 | پوست مصنوعي | 3 |
| 14 | بيورئولوژي و همورئولوژي | 3 |
| 15 | چسبندگي در محيط‌هاي بيولوژيكي | 3 |
| 16 | مواد قابل‌كاشت در بدن | 3 |
| 17 | روشهاي شناسايي و انتخاب مواد پزشكي | 3 |
| 18 | پرتودهي بيومتريال‌ها | 3 |
| 19 | نانو بيومتريال‌ها و كاربردهاي زيستي | 3 |
| 20 | حسگرهاي زيستي(بيوسنسورها) | 3 |
| 21 | مهندسي سلول‌هاي بنيادي | 3 |
| 22 | بيوسراميك پيشرفته | 3 |
| 23 | ترميم زخم | 3 |
| 24 | پلي‌يورتان‌ها و كاربرد آن درمهندسي پزشكي | 3 |
| 25 | روشهاي نوين براي آناليز سطوح مواد زيست‌سازگار | 3 |
| 26 | بررسي خواص و روشهاي پوشش‌دهي بيومتريال‌ها | 3 |
| 27 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيومواد 1 | 3 |
| 28 | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيومواد 2 | 3 |
khanom mohandes*
عضو جدید
مقدمه ای از مهندسی پزشکی
مقدمه ای از مهندسی پزشکی
http://www.www.www.iran-eng.ir/img/daneshnameh_up/1/15/mpezash.jpg
[h=1]مقدمه[/h]
http://www.www.www.iran-eng.ir/img/daneshnameh_up/6/60/mohanui.jpg
اسم این رشته به خوبی انتخاب شده و ترکیبی صحیح از دو گروه ریاضی و تجربی است . مهندسی و پزشکی همکاری مطلوب و شایسته ای را در کمک به بیماران و پزشکان آغاز کرده اند و در این راه گام های موثری برداشته شده است که هر روزه بسیاری از خبرهای آن را در رسانه های شنیده اید با توجه به گسترش روز افزون سیستمهای مهندسی در حیطه بهداشتی و پزشکی، تربیت و وجود نیروی انسانی متخصص و متبحر که آشنا به وسایل و تجهیزات پزشکی امری ضروریست.
حداقل و حداکثر مجاز طول دوره کارشناسی مهندسی پزشکی در سه گرایش مطابق آئین نامه های دوره کارشناسی شورایعالی برنامه ریزی است.
تعداد کل واحد های درسی در طول دوره 140 واحد می باشد که شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری ، به شرح زیر می باشد:
1- دروس عمومی 20 واحد
2- دروس پایه 26 واحد
3- دروس اصلی 47 واحد
4- دروس تخصصی 47 واحد
مقدمه ای از مهندسی پزشکی
http://www.www.www.iran-eng.ir/img/daneshnameh_up/1/15/mpezash.jpg
[h=1]مقدمه[/h]
اسم این رشته به خوبی انتخاب شده و ترکیبی صحیح از دو گروه ریاضی و تجربی است . مهندسی و پزشکی همکاری مطلوب و شایسته ای را در کمک به بیماران و پزشکان آغاز کرده اند و در این راه گام های موثری برداشته شده است که هر روزه بسیاری از خبرهای آن را در رسانه های شنیده اید با توجه به گسترش روز افزون سیستمهای مهندسی در حیطه بهداشتی و پزشکی، تربیت و وجود نیروی انسانی متخصص و متبحر که آشنا به وسایل و تجهیزات پزشکی امری ضروریست.
حداقل و حداکثر مجاز طول دوره کارشناسی مهندسی پزشکی در سه گرایش مطابق آئین نامه های دوره کارشناسی شورایعالی برنامه ریزی است.
تعداد کل واحد های درسی در طول دوره 140 واحد می باشد که شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری ، به شرح زیر می باشد:
1- دروس عمومی 20 واحد
2- دروس پایه 26 واحد
3- دروس اصلی 47 واحد
4- دروس تخصصی 47 واحد
shokoufeh94
عضو جدید
سلام تو رو خدا کمکم کنید
مهندسی برق گرایش بیوالکتریک با مهندسی پزشکی بیو الکتریک چه فرقی داره ؟
اگه بخوام برای ارشد مهندسی پزشکی بخونم کارشناسی چه رشته ای بخونم بهتره ؟ برق یا مکانیک کدوم نزدیکتره؟
مهندسی برق گرایش بیوالکتریک با مهندسی پزشکی بیو الکتریک چه فرقی داره ؟
اگه بخوام برای ارشد مهندسی پزشکی بخونم کارشناسی چه رشته ای بخونم بهتره ؟ برق یا مکانیک کدوم نزدیکتره؟
baharsalehi
عضو جدید
سلام
مهندسی برق گرایش بیوالکتریک تا حالا نشنیدم
ولی من مهندسی پزشکی گرایش بیو الکتریک میخونم
مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک وبیومتریال وبالینی هم داره
بشتگی داره شما به کارهای الکتریکی بیشتر علاقه داری یا به ....
توی این سایت عضو بشو مطالبشو بخون راجع به همه گرایشها مطلب هست
www.dezmed.com
بازم سوالی داشتی در خدمتیم
موفق وپیروز باشید.
مهندسی برق گرایش بیوالکتریک تا حالا نشنیدم
ولی من مهندسی پزشکی گرایش بیو الکتریک میخونم
مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک وبیومتریال وبالینی هم داره
بشتگی داره شما به کارهای الکتریکی بیشتر علاقه داری یا به ....
توی این سایت عضو بشو مطالبشو بخون راجع به همه گرایشها مطلب هست
www.dezmed.com
بازم سوالی داشتی در خدمتیم
موفق وپیروز باشید.
**niloo
عضو جدید
سلام عزیزم ........زمان ما که مهندسی برق گرایش بیوالکتریک نداشت.....نمیدونم فرقش چیه......
نزدیکترین رشته به مهندسی پزشکی مهندسی برقه
ashkanhpb
کاربر بیش فعال
چرا اتفاقا وجود داره و تو ایران فقط در دانشگاههای تهران و صنعتی سهند ارایه میشه . این گرایش قبلنا در ارشد مهندسی برق وجود داشت اما یه چند سالیه تو کارشناسی هم ارایه میدن ، بر طبق واحد هاشون هم تفاوتی با مهندسی پزشکی بیوالکتریک نداره. ولی نمی دونم چرا همه مهندسی پزشکی رو بر این ترجیح میدن در حالی هیچ فرقی ندارن حتی در اعتبار مدرک هم.
khanom mohandes*
عضو جدید
مهندس پزشك چه كسی است؟
مهندس پزشك چه كسی است؟
[h=1]مهندس پزشك چه كسی است؟[/h]
مهندس پزشك چه كسی است؟
مهندس پزشك با استفاده از تخصص های موجود در رشته های مهندسی پایه ( الكترونیك، مكانیك، مواد و ...) مسائل موجود در زیست شناسی را تجزیه و تحلیل میكند و مدل جامعی برای سلامتی و زندگی بهتر فراهم می آورد. دانشجویانی كه این رشته را انتخاب می كنند، درمی یابند كه این رشته دارای زمینه های وسیع و مهیجی درباره ی مجموعه ها و سیستم های زنده و به كارگیری تكنولوژی های پیشرفته برای حل مسائل پیچیده ی پزشكی و در مان است.
مهندس پزشك می تواند دیگر افراد متخصص در زمینه های پزشكی ( پزشكان، پرستارها، تكنسین هاو...) را هماهنگ كند و یاری دهد.
مهندسان پزشكی باید دارای استعداد و خلاقیت وسیعی در زمینه ی طراحی تجهیزات پزشكی، تصمیم گیری و برنامه ریزی برای گردآوری دانش و اطلاعات لازم از منابع گسترده ی تكنولوژی برای توسعه دادن به پروژه های جدید و انجام دادن تحقیقات بیشتر برای حل مسائل بالینی و پزشكی باشند.
گرایش ها و زمینه های تخصصی و مرتبط با این رشته كدامند؟
در این زمینه هر روز ابداعات وسیعی صورت می گیرد و با توجه به پیشرفت علوم وتكنولوژی ونیاز های جامعه، شاخه های جدید و تخصصی اصلی و مرتبط با مهندسی پزشكی كه از سوی جامعه ی مهندسی پزشكی آمریكا منتشر شده است ، عبارتند از : ابزار دقیق بیو مدیكال، بیو مواد، بیو مكانیك، مهندسی سلولی بافت و ژنتیك، مهندسی پزشكی بالینی، تصویر گری پزشكی، طراحی اندام های مصنوعی و دستگاه ها، مهندسی توان بخشی و مدل سازی سیستم های فیزیولوژی.
در بخش های زیر به معرفی مختصر هر یك از گرایش های نامبرده شده، می پردازیم:
ابزار دقیق بیو مدیكال:
كاربردی است از الكترونیك و تشخیص و بررسی رفتار بیماری ها. رایانه ها بخش اصلی این گرایش را تشكیل می دهند.
از ریز پردازنده های مورد استفاده در تجهیزات تك منظوره برای اعمال كوچك گرفته تا میكرو كامپیوتر های مورد نیاز تحلیل اطلاعات وسیع به دست امده از سیستم های تصویر پزشكی ، به وسیله ی مهندسان این رشته ساخته می شوند.
بیو مواد:
استفاده از بافت های زنده و مواد مصنوعی. كاشت آن ها در بدن است. دانستن خاصیت و رفتار موتد طبیعی برای طراحی مواد پیوندی بسیار حیاتی است.
انتخاب مواد صحیح برای كاشت و پیوند در بدن انسان از حساس ترین و مشكل ترین عملیات مهندسی پزشكی است.
آلیاژهای فلزی ، سرامیك ها، پلیمرها و كامپوزیت ها از مواد مورد استفاده در كاشت بافت های مصنوعی هستند.این گونه مواد باید غیر سمی، غیر سرطان زا، از نظر شیمیایی غیر فعال ، با دوام و دارای قدرت مكانیكی كافی باشند تا بتوانند در مقابل نیروها و عوامل مختلف در طول زندگی مقاومت كنند.
مواد جدید تر از سلول های زنده تشكیل می شوند تا بتوانندشرایط بیولوژیكی و مكانیكی طبیعی تری برای بافت های زنده فراهم كنند.
بیو مكانیك:
استفاده از مكانیك های كلاسیك( استاتیك، دینامیك، هیدرولیك، ترمودینامیك و...) در زمینه های پزشكی و بیولوژیكی است. این شاخه به بررسی حركت تغییرات مواد، جریان های درون بدن و طرح آن ها و انتقال مواد شیمیایی در محیطهای بیو لوژیكی می پردازد.
پیشرفت در این شاخه به ساخت قلب مصنوعی ، دریچه های قلب، مفاصل مصنوعی، درك بهتر از عملیات و كاركرد قلب، ریه، شریان ها و مویرگ ها، استخوان ها، غضروف ها، دیسك های بین مهره ای، تاندون ها و پیوندهای سیستم اسكلتی_ عضلانی بدن منجر شده است.
مهندسی سلولی، بافت و ژنتیك:
این گرایش بیشتر به تحقیق در زمینه ی مسائل پزشكی در گستره ی میكروسكوپیك می پردازد.در این شاخه تخصص در آناتومی، بیوشیمی و مكانیك سلولی و ساختارهای درون سلولی ، برای درك بیشتر از فرآیند های بیماری و توانایی داخل شدن به بخش های ویژه ی سلول لازم است. با این قابلیت می توان طرح ها و ابزارهای مینیاتوری ساخت كه توانایی شبیه سازی فرآیندهای سلولی و تعیین دقیق موضع بیماری و جلوگیری از عملكرد و فر ایند های بیماری را داشته باشند.
مهندسی پزشكی بالینی:
به كار گیری تكنولوژی در فرایندهای بیماری و بالینی است.متخصص این رشته همراه با گروهی متشكل از پزشكان، پرستارها و تكنسین ها یك تیم در مانی را تشكیل می دهند.
مهندس پزشك بالینی مسئول خرید، نگهداری ، تعمیر، بررسی اطلاعات حیاتی و... است. آنها هم چنین تجهیزات مورد نیاز پزشكان و بیمارستان را در زمینه های خاص،طراحی یا تطبیق می دهند.
تمامی این موارد مستلزم بهره گیری از سیستم های كامپیوتری، به همراه تجهیزات و نرم افزار های طراحی شده برای كنترل این تجهیزات و جمع آوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل انهاست.
مهندس پزشك بالینی باید همواره از آخرین تكنولوژی های مربوط به درمان و مراقبتهای پزشكی بهره گیری كند.
تصویر گری پزشكی:
در این رشته اطلاعات جمع آوری شده از تغییرات پدیده های فیزیكی در بدن (مانند الكتریسته،مغناطیس،صوت،گرماو...) را با بهره گیری از تكنولوژی تحلیل می كنند و بصورت یك تصویر درمی آوردند.اغلب این تصایر را میتوان با اعمال غیر تهاجمی (اعمالی كه به بیمار هیچ آسیبی نرساند) به دست آورد، به نحوی كه هیچ اثر و دردی برای بیمار نداشته باشد و بر عكس روشهای تهاجمی ، بسیار قابل تكرارند.
طراحی اندامهای مصنوعی و دستگاهها:
با استفاده از روشهای مهندسی و محاسبات مكانیكی به بررسی اعمال و كاركرد استخوانها،مفاصل و عضلات می پردازد و می تواند مفاصل مصنوعی را طراحی كند.
متخصص این رشته اصطحكاك،روان سازی و فرسایش طبیعی مفاصل مصنوعی را بررسی میكند و فشارهای وارد بر سیستم عصبی_ اسكلتی بدن را تجزیه و تحلیل می نماید.او درباره مواد بیولوژیكی و مصنوعی جدیدتر،برای جایگزینی استخوانها،غضروفها، تاندونهاو دیسكهای بین مهره ای تحقیق می كند. همچنین در این زمینه به تحلیل حركت در اعمال ورزشی و حركت بیمار پس از این اعمال می پردازد.
مهندسی توانبخشی:
یك شاخه جدید و توسعه یافته مهندسی پزشكی است. متخصصان این رشته به بالا بردن توانایی ها و بهبود بخشیدن به كیفیت زندگی افراد كمك میكنند.آنها به اصلاح منازل،محلهای كار، حمل و نقل و ...می پردازندو با توجه پیشرفت تكنولوژی به طراحی محل های جدید و روشهای نوین برای سكونت، ارتباطات و... كمك مینمایند. این افراد همچنین با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای كامپیوتری و بهره گیری از دانش روز، مردم را در برابر مشكلات بالینی یاری میكنند.
مدل سازی سیستمهای فیزیولوژیكی:
زمینه ای است كه در آن سعی میشود با استفاده از قوانین موجود در مهندسیو تكنیك های پیشرفته و ابزار لازم ، یك طرح كلی و جامع از ارگان های زنده ، از باكتری گرفته تا انسان تهیه میكنند.
در این رشته برای تحلیل اطللاعات حاصل از آزمایش ها و فرمول بندی كردن جزئیات فیزیولوژیكی با روابط ریاضی، از مدل سازی كامپیوتری استفاده می شود. سیستم های دارای یك مجموعه بسیار با قاعده به همراه بازخورد برای كنترل خود هستند. به عنوان مثال می توان متابولیسم یا كنترل حركت اعضای بدن را نام برد.
تمامی گرایش های گفته شده دارای ارتباطی تنگاتنگ با یكدیگر هستند. در بیشتر موارد مهندس پزشك كه در یك زمینه كار می كند، به دست آورده ها و اطلاعات موجود در زمینه های دیگر مهندسی پزشكی احتیاج دارد.
به عنوان مثال طراحی یك استخوان لگن مصنوعی، به داشتن اطلاعاتی درباره ی آناتومی، بیومكانیك استخوان، تحلیل راه یافتن و سازگاری مواد نیاز دارد.مثلا طراحی یك دستگاه محرك الكتریكی عضلات فلج برای حركت و كنترل آنها، به آشنایی با رفتار سیستم عضلانی _اسكلتی نیاز دارد. برخی از زمینه هایی كه هم اكنون بر روی انها تحقیق می شود، عبارتند از:
اندام مصنوعی( كلیه و قلب مصنوعی، اكسیژن رسانی خون، رگ های خونی مصنوعی، مفاصل و دست و پای مصنوعی و...)
مونیتورینگ بیمار( هنگام جراحی یا مراقبت های ویژه، در محیط های غیر معمول مانند سفینه های فضایی یا در اعماق دریا)
حس گرهای شیمیایی خون( پتاسیم، سدیم، اكسیژن،PHو...)
كاربرد سیستم های هوشمند( سیستم های كامپیوتری برای تشخیص بیماری ها)
طراحی آزمایش های پزشكی( تحلیل كامپیوتری نمونه های خون)
سیستم های تصویرگری پزشكی( اولتراسوند، CAT,MRI,PET)
سیستم های فیزیولوژیكی( كنترل فشار خون، عملكرد كلیه ها، مدارهای عصبی مربوط به سیستم های شنیداری و دیداری)
بیومكانیك( تجزیه و تحلیل حركت، عملكرد فاكتورهای رشد و...)
منبع: http://dezmed.mihanblog.com/
اگر مطالب براتون مفید بود لطفا بازدن تشکر حمایت کنید
مهندس پزشك چه كسی است؟
[h=1]مهندس پزشك چه كسی است؟[/h]
مهندس پزشك چه كسی است؟
مهندس پزشك با استفاده از تخصص های موجود در رشته های مهندسی پایه ( الكترونیك، مكانیك، مواد و ...) مسائل موجود در زیست شناسی را تجزیه و تحلیل میكند و مدل جامعی برای سلامتی و زندگی بهتر فراهم می آورد. دانشجویانی كه این رشته را انتخاب می كنند، درمی یابند كه این رشته دارای زمینه های وسیع و مهیجی درباره ی مجموعه ها و سیستم های زنده و به كارگیری تكنولوژی های پیشرفته برای حل مسائل پیچیده ی پزشكی و در مان است.
مهندس پزشك می تواند دیگر افراد متخصص در زمینه های پزشكی ( پزشكان، پرستارها، تكنسین هاو...) را هماهنگ كند و یاری دهد.
مهندسان پزشكی باید دارای استعداد و خلاقیت وسیعی در زمینه ی طراحی تجهیزات پزشكی، تصمیم گیری و برنامه ریزی برای گردآوری دانش و اطلاعات لازم از منابع گسترده ی تكنولوژی برای توسعه دادن به پروژه های جدید و انجام دادن تحقیقات بیشتر برای حل مسائل بالینی و پزشكی باشند.
گرایش ها و زمینه های تخصصی و مرتبط با این رشته كدامند؟
در این زمینه هر روز ابداعات وسیعی صورت می گیرد و با توجه به پیشرفت علوم وتكنولوژی ونیاز های جامعه، شاخه های جدید و تخصصی اصلی و مرتبط با مهندسی پزشكی كه از سوی جامعه ی مهندسی پزشكی آمریكا منتشر شده است ، عبارتند از : ابزار دقیق بیو مدیكال، بیو مواد، بیو مكانیك، مهندسی سلولی بافت و ژنتیك، مهندسی پزشكی بالینی، تصویر گری پزشكی، طراحی اندام های مصنوعی و دستگاه ها، مهندسی توان بخشی و مدل سازی سیستم های فیزیولوژی.
در بخش های زیر به معرفی مختصر هر یك از گرایش های نامبرده شده، می پردازیم:
ابزار دقیق بیو مدیكال:
كاربردی است از الكترونیك و تشخیص و بررسی رفتار بیماری ها. رایانه ها بخش اصلی این گرایش را تشكیل می دهند.
از ریز پردازنده های مورد استفاده در تجهیزات تك منظوره برای اعمال كوچك گرفته تا میكرو كامپیوتر های مورد نیاز تحلیل اطلاعات وسیع به دست امده از سیستم های تصویر پزشكی ، به وسیله ی مهندسان این رشته ساخته می شوند.
بیو مواد:
استفاده از بافت های زنده و مواد مصنوعی. كاشت آن ها در بدن است. دانستن خاصیت و رفتار موتد طبیعی برای طراحی مواد پیوندی بسیار حیاتی است.
انتخاب مواد صحیح برای كاشت و پیوند در بدن انسان از حساس ترین و مشكل ترین عملیات مهندسی پزشكی است.
آلیاژهای فلزی ، سرامیك ها، پلیمرها و كامپوزیت ها از مواد مورد استفاده در كاشت بافت های مصنوعی هستند.این گونه مواد باید غیر سمی، غیر سرطان زا، از نظر شیمیایی غیر فعال ، با دوام و دارای قدرت مكانیكی كافی باشند تا بتوانند در مقابل نیروها و عوامل مختلف در طول زندگی مقاومت كنند.
مواد جدید تر از سلول های زنده تشكیل می شوند تا بتوانندشرایط بیولوژیكی و مكانیكی طبیعی تری برای بافت های زنده فراهم كنند.
بیو مكانیك:
استفاده از مكانیك های كلاسیك( استاتیك، دینامیك، هیدرولیك، ترمودینامیك و...) در زمینه های پزشكی و بیولوژیكی است. این شاخه به بررسی حركت تغییرات مواد، جریان های درون بدن و طرح آن ها و انتقال مواد شیمیایی در محیطهای بیو لوژیكی می پردازد.
پیشرفت در این شاخه به ساخت قلب مصنوعی ، دریچه های قلب، مفاصل مصنوعی، درك بهتر از عملیات و كاركرد قلب، ریه، شریان ها و مویرگ ها، استخوان ها، غضروف ها، دیسك های بین مهره ای، تاندون ها و پیوندهای سیستم اسكلتی_ عضلانی بدن منجر شده است.
مهندسی سلولی، بافت و ژنتیك:
این گرایش بیشتر به تحقیق در زمینه ی مسائل پزشكی در گستره ی میكروسكوپیك می پردازد.در این شاخه تخصص در آناتومی، بیوشیمی و مكانیك سلولی و ساختارهای درون سلولی ، برای درك بیشتر از فرآیند های بیماری و توانایی داخل شدن به بخش های ویژه ی سلول لازم است. با این قابلیت می توان طرح ها و ابزارهای مینیاتوری ساخت كه توانایی شبیه سازی فرآیندهای سلولی و تعیین دقیق موضع بیماری و جلوگیری از عملكرد و فر ایند های بیماری را داشته باشند.
مهندسی پزشكی بالینی:
به كار گیری تكنولوژی در فرایندهای بیماری و بالینی است.متخصص این رشته همراه با گروهی متشكل از پزشكان، پرستارها و تكنسین ها یك تیم در مانی را تشكیل می دهند.
مهندس پزشك بالینی مسئول خرید، نگهداری ، تعمیر، بررسی اطلاعات حیاتی و... است. آنها هم چنین تجهیزات مورد نیاز پزشكان و بیمارستان را در زمینه های خاص،طراحی یا تطبیق می دهند.
تمامی این موارد مستلزم بهره گیری از سیستم های كامپیوتری، به همراه تجهیزات و نرم افزار های طراحی شده برای كنترل این تجهیزات و جمع آوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل انهاست.
مهندس پزشك بالینی باید همواره از آخرین تكنولوژی های مربوط به درمان و مراقبتهای پزشكی بهره گیری كند.
تصویر گری پزشكی:
در این رشته اطلاعات جمع آوری شده از تغییرات پدیده های فیزیكی در بدن (مانند الكتریسته،مغناطیس،صوت،گرماو...) را با بهره گیری از تكنولوژی تحلیل می كنند و بصورت یك تصویر درمی آوردند.اغلب این تصایر را میتوان با اعمال غیر تهاجمی (اعمالی كه به بیمار هیچ آسیبی نرساند) به دست آورد، به نحوی كه هیچ اثر و دردی برای بیمار نداشته باشد و بر عكس روشهای تهاجمی ، بسیار قابل تكرارند.
طراحی اندامهای مصنوعی و دستگاهها:
با استفاده از روشهای مهندسی و محاسبات مكانیكی به بررسی اعمال و كاركرد استخوانها،مفاصل و عضلات می پردازد و می تواند مفاصل مصنوعی را طراحی كند.
متخصص این رشته اصطحكاك،روان سازی و فرسایش طبیعی مفاصل مصنوعی را بررسی میكند و فشارهای وارد بر سیستم عصبی_ اسكلتی بدن را تجزیه و تحلیل می نماید.او درباره مواد بیولوژیكی و مصنوعی جدیدتر،برای جایگزینی استخوانها،غضروفها، تاندونهاو دیسكهای بین مهره ای تحقیق می كند. همچنین در این زمینه به تحلیل حركت در اعمال ورزشی و حركت بیمار پس از این اعمال می پردازد.
مهندسی توانبخشی:
یك شاخه جدید و توسعه یافته مهندسی پزشكی است. متخصصان این رشته به بالا بردن توانایی ها و بهبود بخشیدن به كیفیت زندگی افراد كمك میكنند.آنها به اصلاح منازل،محلهای كار، حمل و نقل و ...می پردازندو با توجه پیشرفت تكنولوژی به طراحی محل های جدید و روشهای نوین برای سكونت، ارتباطات و... كمك مینمایند. این افراد همچنین با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای كامپیوتری و بهره گیری از دانش روز، مردم را در برابر مشكلات بالینی یاری میكنند.
مدل سازی سیستمهای فیزیولوژیكی:
زمینه ای است كه در آن سعی میشود با استفاده از قوانین موجود در مهندسیو تكنیك های پیشرفته و ابزار لازم ، یك طرح كلی و جامع از ارگان های زنده ، از باكتری گرفته تا انسان تهیه میكنند.
در این رشته برای تحلیل اطللاعات حاصل از آزمایش ها و فرمول بندی كردن جزئیات فیزیولوژیكی با روابط ریاضی، از مدل سازی كامپیوتری استفاده می شود. سیستم های دارای یك مجموعه بسیار با قاعده به همراه بازخورد برای كنترل خود هستند. به عنوان مثال می توان متابولیسم یا كنترل حركت اعضای بدن را نام برد.
تمامی گرایش های گفته شده دارای ارتباطی تنگاتنگ با یكدیگر هستند. در بیشتر موارد مهندس پزشك كه در یك زمینه كار می كند، به دست آورده ها و اطلاعات موجود در زمینه های دیگر مهندسی پزشكی احتیاج دارد.
به عنوان مثال طراحی یك استخوان لگن مصنوعی، به داشتن اطلاعاتی درباره ی آناتومی، بیومكانیك استخوان، تحلیل راه یافتن و سازگاری مواد نیاز دارد.مثلا طراحی یك دستگاه محرك الكتریكی عضلات فلج برای حركت و كنترل آنها، به آشنایی با رفتار سیستم عضلانی _اسكلتی نیاز دارد. برخی از زمینه هایی كه هم اكنون بر روی انها تحقیق می شود، عبارتند از:
اندام مصنوعی( كلیه و قلب مصنوعی، اكسیژن رسانی خون، رگ های خونی مصنوعی، مفاصل و دست و پای مصنوعی و...)
مونیتورینگ بیمار( هنگام جراحی یا مراقبت های ویژه، در محیط های غیر معمول مانند سفینه های فضایی یا در اعماق دریا)
حس گرهای شیمیایی خون( پتاسیم، سدیم، اكسیژن،PHو...)
كاربرد سیستم های هوشمند( سیستم های كامپیوتری برای تشخیص بیماری ها)
طراحی آزمایش های پزشكی( تحلیل كامپیوتری نمونه های خون)
سیستم های تصویرگری پزشكی( اولتراسوند، CAT,MRI,PET)
سیستم های فیزیولوژیكی( كنترل فشار خون، عملكرد كلیه ها، مدارهای عصبی مربوط به سیستم های شنیداری و دیداری)
بیومكانیك( تجزیه و تحلیل حركت، عملكرد فاكتورهای رشد و...)
منبع: http://dezmed.mihanblog.com/
اگر مطالب براتون مفید بود لطفا بازدن تشکر حمایت کنید
amingh2914
عضو جدید
سلام
کسی رشتش مهندسی نرم افزار باشه میتونه ارشد مهندسی پزشکی امتحان بده؟امیدی هست به قبول شدن؟دانشگاه امام رضا مشهد ارشد مهندسی پزشکی داره؟اگه بخوام کنکور ارشد بیومکانیک بخونم چه منابعی بخونم؟کدوم آموزشگاه کنکور(کنکور آزمایشی) شرکت کنم؟
کسی رشتش مهندسی نرم افزار باشه میتونه ارشد مهندسی پزشکی امتحان بده؟امیدی هست به قبول شدن؟دانشگاه امام رضا مشهد ارشد مهندسی پزشکی داره؟اگه بخوام کنکور ارشد بیومکانیک بخونم چه منابعی بخونم؟کدوم آموزشگاه کنکور(کنکور آزمایشی) شرکت کنم؟
bm-eng
عضو جدید
سلام.حتما علاقه دارید که می خواید این کارروبکنید.من خودم رشته فیزیک بودم.فوق لیسانس مهندسی ژئوفیزیک هم قبول شدم اما بعدازمدتی پشیمون شدم و اومدم دنبال علاقه.الان مهندسی پزشکی بیوالکتریک می خونم
بستگی داره چه گرایشی بخوای شرکت کنی.چون برای ارشد مهندسی پزشکی شده زیرشاخه رشته های دیگه:مهندسی برق(بیوالکتریک).مهندسی مکانیک(بیومکانیک).مهندسی مواد(بیومواد).شما احتمالا بیشتر بتونید با برقیها یعنی گرایش بیوالکتریک رقابت کنی.البته به علاقه و همت خودتون هم بستگی داره.
ازمن به شما نصیحت که خوب فکراتونو بکنید.مهاجرت کردن کار راحتی نیست.اونم تو این مقطع.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مهندسی پزشکی و گرایشها و منابع ارشد و ... به آدرس زیر برید.موفق و موید باشید.
مهندسی پزشکی مهندسی زندگی [url]www.bm-eng.ir[/URL]
bm-eng
عضو جدید
سلام.موقعیت شغلی؟؟؟؟؟؟؟؟؟بد؟؟؟؟؟؟؟؟؟چه جالب.موقعیت شغلی یه خاطره است که در ذهن پیشینیان ما مونده.الان چیزی به اسم موقعیت شغلی نداریم که بگیم خوبه یا بد.
همه چیز به یک چیز بستگی داره : تلاش،همت،سواد،شانس
مهندسی بیومواد؟من خودم گرایشم بیوالکتریکه.تحقیق کردم در مورد بقیه گرایشها.نسبت به بقیه گرایشها تقریبا میشه گفت که موقعیت مناسبی نداره.اما همونطور که گفتم بسته به همت و سواد و شانس!!! داره.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مهندسی پزشکی و گرایشها و منابع ارشد و ... به آدرس زیر برید.موفق و موید باشید.
مهندسی پزشکی مهندسی زندگی www.bm-eng.ir
unknown VII
عضو جدید
تاریخچه ی مهندسی پزشکی و گرایش های ان
تاریخچه ی مهندسی پزشکی و گرایش های ان
تاریخچه ی مهندسی پزشکی
دریک دیدگاه وسیع تلاش های هزاران سال پیش، مهندسی پزشکی را برای ما در این قرن هموار ساخته است.در سال 2000 میلادی باستان شناسان در آلمان یک مومیایی سه هزار ساله را درThebes کشف کردند که یک عضومصنوعی چوبی همانند یک انگشت چوبی در پایش بکار گرفته شده بود که ممکن است قدیمی ترین عضو مصنوعی شناخته شده باشد. یونانیان همچنین از یک نی تو خالی برای شنیدن و دیدن آنچه که در بدن انسان رخ میدهد استفاده می کردند.
در سال 1816 میلادی فیزیکدان فرانسوی Rene laennec با قرار دادن گوشش در نزدیکی قفسه ی سینه ی بیمار و با استفاده از یک روزنامه ی لوله شده به صداهای درون آن گوش داد. بوجود آمدن این ایده برای اختراع او ، امروزه به ساختن گوشی طبی رهنمون شده است.
هیچ موضوعی در تکنولوژی پزشکی پیشرفت نمی کند مگر آنکه تندرستی انسان را تامین کند. دستگاه های امروزه ی مهندسی پزشکی از تغییر دستگاههای موفق اولیه بوجود آمدند.
ابزارهایی مانند دندان های چوبی ، عصاهای زیر بغل ، و هر وسیله ی که در کیف سیاه پزشکان پنهان شده بود به ابزار های شگفت مدرن که شامل دستگاههای تنظبم کننده ی ضربان قلب ، ماشین های دیالیز و ابزارهای تشخیصی و تکنولوژی تصویربرداری در انواع مختلف (آنژ یو گرافی ،مامو گرافی ،رادیو لوژی ،...)و اعضای مصنوعی شامل ایمپلنت ها و...انجمن ملی مهندسان تعداد مهندسین فعالی که در حوزه های مختلف از تکنولوژی سلامت مشغول به کار می باشند نزدیک 32000 نفر تخمین زده است.اعضای این انجمن می کوشند تا بنیان های مهندسی پزشکی را بر پایه پیشرفت هایی که 200 سال پیش در الکتروفیزیولوژی بدست آمد قرار دهند.پایه گذاری الکتروفیزیولوژی با Dubois Reymond آغاز شد همزمان با او Hermann von با دیدگاهی نو بر این نظر عقیده داشت که بکار بستن قوانین مهندسی در فیزیولوژی بدن بسیاری از مشکلات موجود را برطرف می کند.او عضلات را بصورت مقاومت و عصب ها را رسانای جریان معرفی کرد.در سال 1895 Wilhelm Roentgen لامپ اشعه ی کاتد را بصورت تصادفی کشف کرد.این دستگاه که شامل یک ورقه روکش دار از آلیاژهای مس نیکل و تنگستن به همراه باریم بود . Roentgen به طور قطع فهمید که این لامپ باید انواع اشعه های نافذ را ساطع کند. او این اشعه را X نامید چون تا آن زمان ناشناخته بود. حتی زمانی که لامپ و ورقه در اتاق های جداگانه بودند تابش اشعه وجود داشت .در مدت زمان کوتاهی او حدس زد که اگر او اشعه X را از بین دست عبور دهد و آن را روی یک صفحه ثبت کند استخوان های دست را بوضوح خواهد دید.در حقیقت اولین رادیو گرافی از بدن انسان دست چپ Mrs Roentgen بود. در دهه بعد اشعه ی X به یک ابزار تشخیصی وسیع تبدیل شد . از استخوان ها تصویر واضحی همانند بک شی سفید در یک صفحه با زمینه ی سیاه نمایش داده می شد . این تحقیق او بر روی بافت هایی که این اشعه می گذشت یک مسیر را برای آخرین محصولات مدرن تکنولوژی تصویر برداری پزشکی و حذف آسیب هایی که در جراحی رخ می داد ، باز کرد.مهندسی پزشکی یک ترکیب بی مانند از علوم مهندسی وپزشکی است و علومی همچون بیو فیزیک و فیزیک پزشکی را در ابتدای این قرن بوجود آورد. در آغاز این سه رشته به صورت بالقوه غیر قابل تشخیص بودند. و هیچ برنامه ی سلسله واری وجود نداشت .
در زمان بین جنگ جهانی اول و دوم تعدادی از لابراتور ها تحقیق را روی بیو فیزیک و فیزیک پزشکی عهده دار شدند. اما تنها یک آزمایشگاه یک ایده ی منسجم را ارایه داد . در سال 1921 Oswalt در فرانکفورت آلمان موسسه ای را پایه گذاری کرد که موضوعات فیزیک را در پزشکی بررسی می نمود .اعضای این انجمن می کوشیدند تا تاثیر تشعشع را بر عناصر زیستی بیابند. موسسه ی Oswalt و دانشگاه فرانکفرت به سرعت رشته ی بیوفیزیک را تا مقطع دکترا راه اندازی کردند. دروس آنها شامل اثر اشعه ی X بر روی بافت و خا صیت الکتریکی بافت بود. اساتید دانشگاه و محققین و دستیاران و تکنسین شامل 20 نفر بودند.
پیرو جنگ جهانی دوم مجری کمییته حوزه های مختلف پزشکی و مهندسی و زیست را با یکدیگر ترکیب کردند و دانس فیزیک پزشکی در سال 1943 در آلمان پایه گذاری شد.
5 سال بعد اولین کنفرانس مهندسی در پزشکی و زیست در آمریکا برگزار شد که تحت حمایت انجمن مهندسی برق و الکترونیک در آمریکا بود.
در این نشست کوچک تقریبا 20 صفحه به حاضرین جلسه که تعدادشان کمتر از 100 نفر بود تقدیم شد موضوع مورد برسی پیرامون یونیزاسیون توسط اشعه و مفهوم آن بود.
در سال 1985 کنفرانس بر پایه ی استفاده از کامپیوتر در پزشکی و زیست بود . در سال 1961 جمعییتی نزدیک به 3000 نفر شرکت کردند.
در سال 1983 نخستین بیمار تحت عمل جراحی قلب مصنوعی قرار گرفت و 192 روز زنده ماند.در سال 1988 تلمبه ی تنظیم کننده ی قلب ساخته شد .در سال 1993 اولین پای الكتریكی ساخته شد. پایی كه با استفاده از سیستم بادی و كنترلهای ریزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را دریافته و محفظه های بادی خود را به نحوی تنظیم میكند كه به طور طبیعی به جلو عقب حركت كرده و مانع از لنگیدن فرد میشود. و اكنون دانشمندان مهندسی پزشكی به یاری متخصصان رشتههای مرتبط تلاش میكنند تا چشم مصنوعی، كلیه مصنوعی یا رگ مصنوعی را اختراع كنند.
در ایران این رشته در چهار گرایش بیو الکتریک ، بیو مکانیک ، بیومواد,مهندسی پزشکی بالینی ارایه می شود .
تاریخچه ی مهندسی پزشکی و گرایش های ان
تاریخچه ی مهندسی پزشکی
دریک دیدگاه وسیع تلاش های هزاران سال پیش، مهندسی پزشکی را برای ما در این قرن هموار ساخته است.در سال 2000 میلادی باستان شناسان در آلمان یک مومیایی سه هزار ساله را درThebes کشف کردند که یک عضومصنوعی چوبی همانند یک انگشت چوبی در پایش بکار گرفته شده بود که ممکن است قدیمی ترین عضو مصنوعی شناخته شده باشد. یونانیان همچنین از یک نی تو خالی برای شنیدن و دیدن آنچه که در بدن انسان رخ میدهد استفاده می کردند.
در سال 1816 میلادی فیزیکدان فرانسوی Rene laennec با قرار دادن گوشش در نزدیکی قفسه ی سینه ی بیمار و با استفاده از یک روزنامه ی لوله شده به صداهای درون آن گوش داد. بوجود آمدن این ایده برای اختراع او ، امروزه به ساختن گوشی طبی رهنمون شده است.
هیچ موضوعی در تکنولوژی پزشکی پیشرفت نمی کند مگر آنکه تندرستی انسان را تامین کند. دستگاه های امروزه ی مهندسی پزشکی از تغییر دستگاههای موفق اولیه بوجود آمدند.
ابزارهایی مانند دندان های چوبی ، عصاهای زیر بغل ، و هر وسیله ی که در کیف سیاه پزشکان پنهان شده بود به ابزار های شگفت مدرن که شامل دستگاههای تنظبم کننده ی ضربان قلب ، ماشین های دیالیز و ابزارهای تشخیصی و تکنولوژی تصویربرداری در انواع مختلف (آنژ یو گرافی ،مامو گرافی ،رادیو لوژی ،...)و اعضای مصنوعی شامل ایمپلنت ها و...انجمن ملی مهندسان تعداد مهندسین فعالی که در حوزه های مختلف از تکنولوژی سلامت مشغول به کار می باشند نزدیک 32000 نفر تخمین زده است.اعضای این انجمن می کوشند تا بنیان های مهندسی پزشکی را بر پایه پیشرفت هایی که 200 سال پیش در الکتروفیزیولوژی بدست آمد قرار دهند.پایه گذاری الکتروفیزیولوژی با Dubois Reymond آغاز شد همزمان با او Hermann von با دیدگاهی نو بر این نظر عقیده داشت که بکار بستن قوانین مهندسی در فیزیولوژی بدن بسیاری از مشکلات موجود را برطرف می کند.او عضلات را بصورت مقاومت و عصب ها را رسانای جریان معرفی کرد.در سال 1895 Wilhelm Roentgen لامپ اشعه ی کاتد را بصورت تصادفی کشف کرد.این دستگاه که شامل یک ورقه روکش دار از آلیاژهای مس نیکل و تنگستن به همراه باریم بود . Roentgen به طور قطع فهمید که این لامپ باید انواع اشعه های نافذ را ساطع کند. او این اشعه را X نامید چون تا آن زمان ناشناخته بود. حتی زمانی که لامپ و ورقه در اتاق های جداگانه بودند تابش اشعه وجود داشت .در مدت زمان کوتاهی او حدس زد که اگر او اشعه X را از بین دست عبور دهد و آن را روی یک صفحه ثبت کند استخوان های دست را بوضوح خواهد دید.در حقیقت اولین رادیو گرافی از بدن انسان دست چپ Mrs Roentgen بود. در دهه بعد اشعه ی X به یک ابزار تشخیصی وسیع تبدیل شد . از استخوان ها تصویر واضحی همانند بک شی سفید در یک صفحه با زمینه ی سیاه نمایش داده می شد . این تحقیق او بر روی بافت هایی که این اشعه می گذشت یک مسیر را برای آخرین محصولات مدرن تکنولوژی تصویر برداری پزشکی و حذف آسیب هایی که در جراحی رخ می داد ، باز کرد.مهندسی پزشکی یک ترکیب بی مانند از علوم مهندسی وپزشکی است و علومی همچون بیو فیزیک و فیزیک پزشکی را در ابتدای این قرن بوجود آورد. در آغاز این سه رشته به صورت بالقوه غیر قابل تشخیص بودند. و هیچ برنامه ی سلسله واری وجود نداشت .
در زمان بین جنگ جهانی اول و دوم تعدادی از لابراتور ها تحقیق را روی بیو فیزیک و فیزیک پزشکی عهده دار شدند. اما تنها یک آزمایشگاه یک ایده ی منسجم را ارایه داد . در سال 1921 Oswalt در فرانکفورت آلمان موسسه ای را پایه گذاری کرد که موضوعات فیزیک را در پزشکی بررسی می نمود .اعضای این انجمن می کوشیدند تا تاثیر تشعشع را بر عناصر زیستی بیابند. موسسه ی Oswalt و دانشگاه فرانکفرت به سرعت رشته ی بیوفیزیک را تا مقطع دکترا راه اندازی کردند. دروس آنها شامل اثر اشعه ی X بر روی بافت و خا صیت الکتریکی بافت بود. اساتید دانشگاه و محققین و دستیاران و تکنسین شامل 20 نفر بودند.
پیرو جنگ جهانی دوم مجری کمییته حوزه های مختلف پزشکی و مهندسی و زیست را با یکدیگر ترکیب کردند و دانس فیزیک پزشکی در سال 1943 در آلمان پایه گذاری شد.
5 سال بعد اولین کنفرانس مهندسی در پزشکی و زیست در آمریکا برگزار شد که تحت حمایت انجمن مهندسی برق و الکترونیک در آمریکا بود.
در این نشست کوچک تقریبا 20 صفحه به حاضرین جلسه که تعدادشان کمتر از 100 نفر بود تقدیم شد موضوع مورد برسی پیرامون یونیزاسیون توسط اشعه و مفهوم آن بود.
در سال 1985 کنفرانس بر پایه ی استفاده از کامپیوتر در پزشکی و زیست بود . در سال 1961 جمعییتی نزدیک به 3000 نفر شرکت کردند.
در سال 1983 نخستین بیمار تحت عمل جراحی قلب مصنوعی قرار گرفت و 192 روز زنده ماند.در سال 1988 تلمبه ی تنظیم کننده ی قلب ساخته شد .در سال 1993 اولین پای الكتریكی ساخته شد. پایی كه با استفاده از سیستم بادی و كنترلهای ریزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را دریافته و محفظه های بادی خود را به نحوی تنظیم میكند كه به طور طبیعی به جلو عقب حركت كرده و مانع از لنگیدن فرد میشود. و اكنون دانشمندان مهندسی پزشكی به یاری متخصصان رشتههای مرتبط تلاش میكنند تا چشم مصنوعی، كلیه مصنوعی یا رگ مصنوعی را اختراع كنند.
در ایران این رشته در چهار گرایش بیو الکتریک ، بیو مکانیک ، بیومواد,مهندسی پزشکی بالینی ارایه می شود .
unknown VII
عضو جدید
آشنایی با مهندسی پزشکی در گرایش بیوالکتریک
این گرایش از مهندسی پزشکی دامنه بسیار وسیعی را شامل می شود اما در تعریفی کوتاه ، بیوالکتریک را می توان علم استفاده از اصول الکتریکی ، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی دانست ؛ همچنین الگوبرداری از سیستم های بیولوژیکی در طراحی های نوین مهندسی نیز در حیطه این علم قرار دارد . در واقع یک مهندس بیوالکتریک علاوه بر این که به تمام گرایشهای مهندسی برق (به ویژه گرایش الکترونیک در مقطع کارشناسی و گرایشهای کنترل و مخابرات در مقاطع بالاتر) با دیدگاهی از حوزه علم خود نظر دارد ، از برخی از شاخه های مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات نیز در حیطه علم مهندسی پزشکی یاری می جوید .
هدف دانشکده از ایجاد این گرایش در مقطع کارشناسی ، تربیت مهندسان الکترونیکی است که با گذراندن واحدهای درسی و آزمایشگاهی ای نظیر فیزیولوژی ، آناتومی و فیزیک پزشکی ، به نوعی بلوغ ذهنی و توانایی علمی در حوزه پزشکی دست یافته اند .
اهم حوزه هایی که یک مهندس بیوالکتریک در آن فعالیت می کند عبارتند از :
الف – پردازش سیگنال های حیاتی
پردازش علائم حیاتی یكی از گسترده‌ترین مباحث موجود در فعالیتهای گرایش بیوالكتریك است. این مبحث در واقع بخشی از مبحث كلّی ”پردازش سیگنال“ است كه مورد بررسی و استفاده بسیاری از گرایشهای مهندسی، به ویژه مهندسی مخابرات و الكترونیك میباشد، امّا بنا به ماهیت خاص سیگنال مورد پردازش دركارهای پزشكی، توجه به نكات خاصی در پردازش سیگنال‌های حیاتی الزامی است كه به این مبحث موجودیت خاص و ویژه‌ای داده است.
همچنین در تمامی موارد ثبت سیگنال، دادة اخذ شده دارای نویزها و آرتیفكت‌های مختلف است كه لازم است قبل از هر كاری بر روی سیگنال، این زواید از آن حذف شوند. از این رو مبحث حذف نویز، یا در حالت كلی‌تر، بهبود كیفیت سیگنال از جمله مباحث مهم در پردازش سیگنال است .
ب- پردازش تصاویر پزشکی و سیستم های تصویر برداری
تصاویر پزشكی با توجه به آنكه وضعیت بدن را به صورت دو بعدی و حتی سه بعدی (بوسیله كامپیوتر) نشان می‌دهند، یكی از مهمترین وسایل تشخیص برای پزشكان هستند كه همواره بخش عظیمی از تحقیقات را به خود اختصاص داده‌اند. سیستمهای تصویر برداری را می توان به گروههای زیر تقسیم كرد:
• روشهای اشعه ایكس (رادیوگرافی، فلوئورسكوپی و CT).
• روش مغناطیسی MRI .
• پزشكی هسته‌ای (Nuclear Medicine).
• روشهای ماوراء صوت.
تصاویر حاصله در روشهای فوق عموماً و به صورت خام قابل استفاده نیستند، لذا پردازشهای وسیع و گسترده‌ای روی آنها صورت می‌گیرد كه عموماً شامل موارد زیر است:
• پردازش تصاویر و استخراج اطلاعات موثر در تشخیص و یافتن مواضع مورد توجه (ROI).
• بازسازی تصاویر در كامپیوتر به صورت سه بعدی و درونیابی اطلاعات جهت تولید برشهای لازم از ارگان تحت تصویر برداری.
• حذف نویز، اختصاص رنگ و در كل ارتقاء كیفیت تصویر.
پ - پردازش صوت وگفتار و طراحی سیستم های گفتار درمانی و کمک همراه معلولین گفتاری
گفتار یکی از علایم بسیار مهم زیستی است که از هوشمندترین موجود روی زمین، یعنی انسان صادر می‌گردد. با توجه به توسعة وسیع سیستمهای کامپیوتری و اهمیت روزافزون انواع پردازشهای صوتی و گفتاری در جهان امروز و ارتباط تنگاتنگی که ویژگی‌های گفتار تولید شده با خصوصیات آناتومیک و عصبی دستگاه تولید گفتار و همچنین چگونگی عملکرد سیستم اعصاب مرکزی او دارد، اهمیت پرداختن به این مقولة پرکاربرد مهندسی در دانشکدة مهندسی پزشکی ظاهر می‌گردد. البته علائق و نوع رویکرد برخورد با مسائل مهندسی در این دانشکده باعث تفاوت‌های پایه‌ای و اصولی در نوع برخورد با این مسئله نسبت به دانشکده‌هائی مثل برق یا کامپیوتر و رشته‌هائی مثل مخابرات و کامپیوتر شده‌است. در آن جا معمولاً به سیگنال گفتار به صورت یک سیگنال عادی که حاوی اطلاعاتی است که باید به هر صورت ممکن از آن استخراج گردد، نگاه می شود در حالیکه در دانشکدة مهندسی پزشکی، محققین در پی دنبال کردن مسئله و مدلسازی آن به صورتی هستند که تا حد ممکن با اصول عملکرد جهاز صوتی و مبانی زیستی تولید گفتار در انسان هماهنگی داشته باشد و سعی مینمایند از روشهای استخراج ویژگی و مدل‌هائی استفاده کنند که به روشهای زیستی انسانی نزدیکتر باشندموارد دیگر مربوط به این رشته، طراحی و ساخت وسائل و تجهیزات تشخیصی مثل شنوائی سنجی و ثبت و پردازش سیگنال‌های برانگیختة شنوائی، انجام پردازش های لازم در اعضای مصنوعی شنوائی مثل حلزون مصنوعی گوش و ساخت دستگاه‌هائی است که به کمک افراد لال و یا دارای مشکلات حاد گفتاری بیایند و به صورت دستگاهی کمک همراه معلول و یا کمک درمان او عمل نمایند.
ت - مدلسازی سیستم های بیولوژیک
مطالعه، تحلیل و مدلسازی سیستمهای بیولوژیکی در عین اینکه راهگشای پیشرفت فنی و علمی در دیگر شاخه های رشتة بیوالکتریک می باشد، به صورت ایده بخشی قوی برای انجام ابداعات در شاخه‌های دیگر علوم مهندسی مثل رشتة پردازش سیگنال، مخابرات و کنترل عمل می‌کند. اهمیت این شاخه از گرایش بیوالکتریک از زیربنائی بودن آن برای دیگر شاخه‌های این گرایش نشأت می‌گیرد.
سیستم های بیولوژیک دارای ساختارهای فیزیولوژیک و کنترلی بسیار پیچیده و کارآ میباشند. تحلیل و مدلسازی کیفی و کمّی آنها در اکثر موارد فاصلة فوق‌العاده‌ای نسبت به آنچه که در واقع است، می‌گیرد، ولی حرکت در این جهت علاوه بر اینکه به مدل‌هائی مهندسی منجر میشود که قابل استفاده در بخشهای دیگر مهندسی بیوالکتریک هستند، ایده بخش ابداع روشهای قوی تر در شاخه‌های دیگر مهندسی نیز میباشد. برای مثال مدل‌های مهندسی مثل شبکههای عصبی مصنوعی و بسیاری از پردازشگرها و کنترلرهای هوشمند، ایدة اولیة خود را از چگونگی عملکرد سیستمهای بیولوژیک و زنده اخذ نموده و مینمایند.
مدلسازی سیستمهای بیولوژیک محدود به دایرة خاصی نیست و از مدلسازی کمّی و کیفی یک سلول تا مدلسازی سیستم اعصاب مرکزی انسان، یعنی مغز، ادامه می‌یابد. از آن میان، به عنوان مثال میتوان به موارد پرکاربرد زیر اشاره نمود:
• مدلسازی عضلات و سیستم عصبی محرک آنها
• مدلسازی نخاع
• مدلسازی قشرهای حرکتی مغز.
• مدلسازی نواحی دیداری، شنیداری و ادراکی مغز.
• مدلسازی عقده‌های درون مغزی که اِشکال در آنها به بیماری‌هائی مثل پارکینسون منجر می‌گردد.
• مدلسازی مخچه و چگونگی اجرای حرکات و ادراکات مهارتی
• مدلسازی چشم و سلول‌های عصبی بینائی
• مدلسازی سیستم تولید گفتار و شنوائی به صورت حلقه باز و حلقه بسته
• مدلسازی سیستم تنظیم فشار خون، ضربان قلب و میزان الاستیسیتة رگ‌ها
• مدلسازی سیستم تنظیم درجة حرارت بدن
علاوه بر استفاده‌های فراوان مهندسی که این مدل‌های ریاضی (و یا حتی در مواردی کیفی) دارند، در موارد درمانی خاص نیز میتوان از آنان بهره گرفت . برای مثال اگر مدل نسبتاً مناسبی از یک سیستم مهم بدن مثل سیستم تنظیم فشار خون محاسبه شود، میتوان اثرات اعمال داروهای مختلف کاهش یا افزایش فشار خون را در دوزهای مختلف و فواصل و نرخ اعمال دارو را بدون اینکه خطری برای کسی داشته باشد توسط رایانه، با استفاده از برنامه‌های شبیه سازی که در آن از مدل ریاضی ساخته شده برای آن سیستم استفاده شده است، آزمایش نمود.
ث - طراحی بخش های الکترونیکی و کنترل اعضاء و اندام مصنوعی و ساخت وسایل توانبخشی
از بخش های مهم و تخصصی رشتة مهندسی پزشکی طراحی و ساخت اندام مصنوعی است. در این راه علاوه بر تخصص‌های بیومکانیک جهت طراحی و ساخت بخشهای مکانیکی اندام مصنوعی و بیومواد جهت سازگار ساختن آنها با ویژگی‌ها و حساسیت‌های اندام طبیعی که در مجاورت آنها قرار می‌گیرند، در مواردی که اندام مصنوعی از نوع فعال هستند، نیازمند مدارات الکتریکی، الکترونیکی و دیجیتالی میباشند. از این نوع اندام مصنوعی برای مثال میتوان از دست و پای مصنوعی فرمان‌پذیر، حلزون مصنوعی گوش و چشم مصنوعی نام برد که همگی از فن‌آوری‌های بسیار پیشرفتة روز استفاده می‌کنند. طراحی و ساخت این گونه وسایل، یکی از جالب‌ترین و مهمترین بخشهای فنی و پژوهشی مربوط به گرایش مهندسی بیوالکتریک است.
به عنوان مثال در طراحی بخشهای کنترلی "دست سیبرنتیک" که از طرح‌های ملی اجرا شده در دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است، که در واقع یکنوع دست مصنوعی قابل کنترل ارادی، جایگزین دست قطع شدة معلولین میباشد، ابتدا از سخت‌افزارهای دریافت و تقویت سیگنال‌های “EMG” جهت ثبت علایم مذکور از عضلات سالم معلول استفاده میشود و سپس حجم وسیعی از پردازش‌ها و طبقه‌بندی‌های هوشمند سیگنال‌های “EMG” جهت آشکارسازی جهت ارادة فرد معلول و یافتن حرکت مورد نظر او به کار گرفته می‌شوند. در ادامه، روشهای پیشرفته و غیر خطی کنترلی توسط سیستمهای میکروپروسسوری، جهت تحقق صحیح آن حرکت در شرایط بسیار متغیر دست مثل بارگذاری متغیر و زوایای مختلف اجزای متصل آن که تولید سیستمی بسیار غیر خطی می‌کنند، پیاده سازی می‌شوند.
مشاهده می گردد که بخش وسیعی از دانش فنی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای طراحی و ساخت اعضای مصنوعی مختلف لازم هستند که باعث وسیع شدن دایرة عملکرد این بخش میگردند.
علاوه بر موارد مربوط به ساخت اعضای مصنوعی، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات توانبخشی را نیز میتوان در این دسته قرار داد. از این میان میتوان به تجهیزاتی مثل سیستم “FES” یا تحریک الکتریکی عضلات افراد قطع نخاع جهت حرکت دادن مصنوعی آنها اشاره کرد، و یا تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی توانبخشی که دایرة وسیعی از وسایل را شامل میگردند و جهت بازیابی توانائی فیزیکی اعضای صدمه دیده به کار می‌روند.
ج - ثبت سیگنال های حیاتی و طراحی سیستم های مانیتورینگ بیمارستانی
این بخش مربوط به طراحی و ساخت وسایلی جهت ثبت داده‌ها و علائم حیاتی از بیمار می شود. با توجه به توانایی‌ها و گسترش روزافزون فن‌آوری دیجیتال، این سخت افزارها غالباً به كامپیوتر متصلند و لذا تولید مدارهای واسط مناسب بوسیلة فن‌آوری روز یكی از زیر مجموعه‌های مهم تحقیقاتی در این مقوله محسوب میشود.
با توجه به حجم بسیار بالای استفاده از تجهیزات مانیتورینگ و ثبت داده در محیطهای بیمارستانی، از جمله اتاق های عمل، آی‌سی یو، سی‌سی‌یو و آزمایشگاههای ثبت نوارهای قلبی و مغزی، اهمیت اقتصادی تولید چنین تجهیزاتی آشکار می‌گردد و ارزش کار مهندسی و تحقیقاتی بر روی این گونه وسایل را نشان میدهد.
ح - طراحی و ساخت سیستم های درمانی و آزمایشگاهی پزشکی
در این بخش تجهیزات فراوانی وجود دارد كه برخلاف موارد بیان شده كه در تشخیص كاربرد داشتند، در درمان بیماریها كاربرد دارند و با وجود نیاز فراوان به آنها در نقاط مختلف كشور، تا كنون در كشور ساخته و به صورت عمده عرضه نشده‌اند. محققان و متخصصان بیوالكتریك قادرند به ساخت اینگونه تجهیزات و یا تا حدامكان تولید داخل نمودن آنها اقدام نمایند. مواردی از این دست را میتوان به شرح زیر ذكر كرد:
سنگ شكنهای كلیه
تجهیزات فیزیوتراپی و كایروپراكتیك
تجهیزات رادیوتراپی
لیزرهاعلاوه بر موارد فوق ، می توان به امکان فعالیت مهندسان بیوالکتریک در حوزه های گسترده ای نظیر:
• طراحی بانکهای اطلاعاتی پزشکی ،
• طراحی سیستم های مورد نیاز در مانیتورینگ و یا جراحی بیمار از راه دور،
• ایجاد شبکه های تبادل اطلاعاتی بین مراکز آموزشی-درمانی و بیمارستانهای کشور جهت کنترل بیماریهای مسری ، انتقال بیماران و ...
اشاره کرد که نیازمند همکاریهای بین بخشی گسترده ای در سطح کشور می باشد.
همچنین با توجه به نقش اساسی تجهیزات پزشکی در ارتقاء شاخصهای بهداشت عمومی ، و در نظر داشتن این مطلب که سالانه صدها میلیون دلار صرف خرید این تجهیزات برای بیمارستانهای کشور می شود، استفاده از مشاوره علمی و فنی مهندسان پزشکی در سفارش و خرید این تجهیزات، موجب کاهش هزینه های احتمالی ناشی از معیوب بودن دستگاه و یا ناکارآمدی آن می شود.
گفتنی است به علت عدم تعریف جایگاه مهندسان این رشته در نمودار سازمانی بیمارستانهای کشور ، متأسفانه هزینه های سنگینی به بخش درمان تحمیل می شود؛ به عنوان مثال ، دستگاهی به قیمت گزاف از شرکتهای واسطه ای که معمولا تخصص ویژه ای در حوزه مهندسی پزشکی ندارند، خریداری می شود، در بیمارستان به علت عدم آشنایی پرسنل با جزئیات فنی دستگاه و نگهداری آن و یا به هر دلیل دیگری، دستگاه دچار اشکال فنی می شود، حال یا به گورستان این تجهیزات در بیمارستانهای کشور منتقل می شود و یا با صرف هزینه های غیر واقعی که از سوی شرکت سازنده درخواست می شود اقدام به تعمیر دستگاه مورد نظر می شود. از این رو حضور مهندسان پزشکی به عنوان مسئول فنی و مهندسی در بیمارستانها ، و آموزش تکنسینها توسط ایشان جهت نگهداری و تعمیر تجهیزات، می تواند موجب صرفه جویی های اقتصادی و تضمین هر چه بیشتر سلامت بیماران شود.
این گرایش از مهندسی پزشکی دامنه بسیار وسیعی را شامل می شود اما در تعریفی کوتاه ، بیوالکتریک را می توان علم استفاده از اصول الکتریکی ، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی دانست ؛ همچنین الگوبرداری از سیستم های بیولوژیکی در طراحی های نوین مهندسی نیز در حیطه این علم قرار دارد . در واقع یک مهندس بیوالکتریک علاوه بر این که به تمام گرایشهای مهندسی برق (به ویژه گرایش الکترونیک در مقطع کارشناسی و گرایشهای کنترل و مخابرات در مقاطع بالاتر) با دیدگاهی از حوزه علم خود نظر دارد ، از برخی از شاخه های مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات نیز در حیطه علم مهندسی پزشکی یاری می جوید .
هدف دانشکده از ایجاد این گرایش در مقطع کارشناسی ، تربیت مهندسان الکترونیکی است که با گذراندن واحدهای درسی و آزمایشگاهی ای نظیر فیزیولوژی ، آناتومی و فیزیک پزشکی ، به نوعی بلوغ ذهنی و توانایی علمی در حوزه پزشکی دست یافته اند .
اهم حوزه هایی که یک مهندس بیوالکتریک در آن فعالیت می کند عبارتند از :
الف – پردازش سیگنال های حیاتی
پردازش علائم حیاتی یكی از گسترده‌ترین مباحث موجود در فعالیتهای گرایش بیوالكتریك است. این مبحث در واقع بخشی از مبحث كلّی ”پردازش سیگنال“ است كه مورد بررسی و استفاده بسیاری از گرایشهای مهندسی، به ویژه مهندسی مخابرات و الكترونیك میباشد، امّا بنا به ماهیت خاص سیگنال مورد پردازش دركارهای پزشكی، توجه به نكات خاصی در پردازش سیگنال‌های حیاتی الزامی است كه به این مبحث موجودیت خاص و ویژه‌ای داده است.
همچنین در تمامی موارد ثبت سیگنال، دادة اخذ شده دارای نویزها و آرتیفكت‌های مختلف است كه لازم است قبل از هر كاری بر روی سیگنال، این زواید از آن حذف شوند. از این رو مبحث حذف نویز، یا در حالت كلی‌تر، بهبود كیفیت سیگنال از جمله مباحث مهم در پردازش سیگنال است .
ب- پردازش تصاویر پزشکی و سیستم های تصویر برداری
تصاویر پزشكی با توجه به آنكه وضعیت بدن را به صورت دو بعدی و حتی سه بعدی (بوسیله كامپیوتر) نشان می‌دهند، یكی از مهمترین وسایل تشخیص برای پزشكان هستند كه همواره بخش عظیمی از تحقیقات را به خود اختصاص داده‌اند. سیستمهای تصویر برداری را می توان به گروههای زیر تقسیم كرد:
• روشهای اشعه ایكس (رادیوگرافی، فلوئورسكوپی و CT).
• روش مغناطیسی MRI .
• پزشكی هسته‌ای (Nuclear Medicine).
• روشهای ماوراء صوت.
تصاویر حاصله در روشهای فوق عموماً و به صورت خام قابل استفاده نیستند، لذا پردازشهای وسیع و گسترده‌ای روی آنها صورت می‌گیرد كه عموماً شامل موارد زیر است:
• پردازش تصاویر و استخراج اطلاعات موثر در تشخیص و یافتن مواضع مورد توجه (ROI).
• بازسازی تصاویر در كامپیوتر به صورت سه بعدی و درونیابی اطلاعات جهت تولید برشهای لازم از ارگان تحت تصویر برداری.
• حذف نویز، اختصاص رنگ و در كل ارتقاء كیفیت تصویر.
پ - پردازش صوت وگفتار و طراحی سیستم های گفتار درمانی و کمک همراه معلولین گفتاری
گفتار یکی از علایم بسیار مهم زیستی است که از هوشمندترین موجود روی زمین، یعنی انسان صادر می‌گردد. با توجه به توسعة وسیع سیستمهای کامپیوتری و اهمیت روزافزون انواع پردازشهای صوتی و گفتاری در جهان امروز و ارتباط تنگاتنگی که ویژگی‌های گفتار تولید شده با خصوصیات آناتومیک و عصبی دستگاه تولید گفتار و همچنین چگونگی عملکرد سیستم اعصاب مرکزی او دارد، اهمیت پرداختن به این مقولة پرکاربرد مهندسی در دانشکدة مهندسی پزشکی ظاهر می‌گردد. البته علائق و نوع رویکرد برخورد با مسائل مهندسی در این دانشکده باعث تفاوت‌های پایه‌ای و اصولی در نوع برخورد با این مسئله نسبت به دانشکده‌هائی مثل برق یا کامپیوتر و رشته‌هائی مثل مخابرات و کامپیوتر شده‌است. در آن جا معمولاً به سیگنال گفتار به صورت یک سیگنال عادی که حاوی اطلاعاتی است که باید به هر صورت ممکن از آن استخراج گردد، نگاه می شود در حالیکه در دانشکدة مهندسی پزشکی، محققین در پی دنبال کردن مسئله و مدلسازی آن به صورتی هستند که تا حد ممکن با اصول عملکرد جهاز صوتی و مبانی زیستی تولید گفتار در انسان هماهنگی داشته باشد و سعی مینمایند از روشهای استخراج ویژگی و مدل‌هائی استفاده کنند که به روشهای زیستی انسانی نزدیکتر باشندموارد دیگر مربوط به این رشته، طراحی و ساخت وسائل و تجهیزات تشخیصی مثل شنوائی سنجی و ثبت و پردازش سیگنال‌های برانگیختة شنوائی، انجام پردازش های لازم در اعضای مصنوعی شنوائی مثل حلزون مصنوعی گوش و ساخت دستگاه‌هائی است که به کمک افراد لال و یا دارای مشکلات حاد گفتاری بیایند و به صورت دستگاهی کمک همراه معلول و یا کمک درمان او عمل نمایند.
ت - مدلسازی سیستم های بیولوژیک
مطالعه، تحلیل و مدلسازی سیستمهای بیولوژیکی در عین اینکه راهگشای پیشرفت فنی و علمی در دیگر شاخه های رشتة بیوالکتریک می باشد، به صورت ایده بخشی قوی برای انجام ابداعات در شاخه‌های دیگر علوم مهندسی مثل رشتة پردازش سیگنال، مخابرات و کنترل عمل می‌کند. اهمیت این شاخه از گرایش بیوالکتریک از زیربنائی بودن آن برای دیگر شاخه‌های این گرایش نشأت می‌گیرد.
سیستم های بیولوژیک دارای ساختارهای فیزیولوژیک و کنترلی بسیار پیچیده و کارآ میباشند. تحلیل و مدلسازی کیفی و کمّی آنها در اکثر موارد فاصلة فوق‌العاده‌ای نسبت به آنچه که در واقع است، می‌گیرد، ولی حرکت در این جهت علاوه بر اینکه به مدل‌هائی مهندسی منجر میشود که قابل استفاده در بخشهای دیگر مهندسی بیوالکتریک هستند، ایده بخش ابداع روشهای قوی تر در شاخه‌های دیگر مهندسی نیز میباشد. برای مثال مدل‌های مهندسی مثل شبکههای عصبی مصنوعی و بسیاری از پردازشگرها و کنترلرهای هوشمند، ایدة اولیة خود را از چگونگی عملکرد سیستمهای بیولوژیک و زنده اخذ نموده و مینمایند.
مدلسازی سیستمهای بیولوژیک محدود به دایرة خاصی نیست و از مدلسازی کمّی و کیفی یک سلول تا مدلسازی سیستم اعصاب مرکزی انسان، یعنی مغز، ادامه می‌یابد. از آن میان، به عنوان مثال میتوان به موارد پرکاربرد زیر اشاره نمود:
• مدلسازی عضلات و سیستم عصبی محرک آنها
• مدلسازی نخاع
• مدلسازی قشرهای حرکتی مغز.
• مدلسازی نواحی دیداری، شنیداری و ادراکی مغز.
• مدلسازی عقده‌های درون مغزی که اِشکال در آنها به بیماری‌هائی مثل پارکینسون منجر می‌گردد.
• مدلسازی مخچه و چگونگی اجرای حرکات و ادراکات مهارتی
• مدلسازی چشم و سلول‌های عصبی بینائی
• مدلسازی سیستم تولید گفتار و شنوائی به صورت حلقه باز و حلقه بسته
• مدلسازی سیستم تنظیم فشار خون، ضربان قلب و میزان الاستیسیتة رگ‌ها
• مدلسازی سیستم تنظیم درجة حرارت بدن
علاوه بر استفاده‌های فراوان مهندسی که این مدل‌های ریاضی (و یا حتی در مواردی کیفی) دارند، در موارد درمانی خاص نیز میتوان از آنان بهره گرفت . برای مثال اگر مدل نسبتاً مناسبی از یک سیستم مهم بدن مثل سیستم تنظیم فشار خون محاسبه شود، میتوان اثرات اعمال داروهای مختلف کاهش یا افزایش فشار خون را در دوزهای مختلف و فواصل و نرخ اعمال دارو را بدون اینکه خطری برای کسی داشته باشد توسط رایانه، با استفاده از برنامه‌های شبیه سازی که در آن از مدل ریاضی ساخته شده برای آن سیستم استفاده شده است، آزمایش نمود.
ث - طراحی بخش های الکترونیکی و کنترل اعضاء و اندام مصنوعی و ساخت وسایل توانبخشی
از بخش های مهم و تخصصی رشتة مهندسی پزشکی طراحی و ساخت اندام مصنوعی است. در این راه علاوه بر تخصص‌های بیومکانیک جهت طراحی و ساخت بخشهای مکانیکی اندام مصنوعی و بیومواد جهت سازگار ساختن آنها با ویژگی‌ها و حساسیت‌های اندام طبیعی که در مجاورت آنها قرار می‌گیرند، در مواردی که اندام مصنوعی از نوع فعال هستند، نیازمند مدارات الکتریکی، الکترونیکی و دیجیتالی میباشند. از این نوع اندام مصنوعی برای مثال میتوان از دست و پای مصنوعی فرمان‌پذیر، حلزون مصنوعی گوش و چشم مصنوعی نام برد که همگی از فن‌آوری‌های بسیار پیشرفتة روز استفاده می‌کنند. طراحی و ساخت این گونه وسایل، یکی از جالب‌ترین و مهمترین بخشهای فنی و پژوهشی مربوط به گرایش مهندسی بیوالکتریک است.
به عنوان مثال در طراحی بخشهای کنترلی "دست سیبرنتیک" که از طرح‌های ملی اجرا شده در دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است، که در واقع یکنوع دست مصنوعی قابل کنترل ارادی، جایگزین دست قطع شدة معلولین میباشد، ابتدا از سخت‌افزارهای دریافت و تقویت سیگنال‌های “EMG” جهت ثبت علایم مذکور از عضلات سالم معلول استفاده میشود و سپس حجم وسیعی از پردازش‌ها و طبقه‌بندی‌های هوشمند سیگنال‌های “EMG” جهت آشکارسازی جهت ارادة فرد معلول و یافتن حرکت مورد نظر او به کار گرفته می‌شوند. در ادامه، روشهای پیشرفته و غیر خطی کنترلی توسط سیستمهای میکروپروسسوری، جهت تحقق صحیح آن حرکت در شرایط بسیار متغیر دست مثل بارگذاری متغیر و زوایای مختلف اجزای متصل آن که تولید سیستمی بسیار غیر خطی می‌کنند، پیاده سازی می‌شوند.
مشاهده می گردد که بخش وسیعی از دانش فنی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای طراحی و ساخت اعضای مصنوعی مختلف لازم هستند که باعث وسیع شدن دایرة عملکرد این بخش میگردند.
علاوه بر موارد مربوط به ساخت اعضای مصنوعی، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات توانبخشی را نیز میتوان در این دسته قرار داد. از این میان میتوان به تجهیزاتی مثل سیستم “FES” یا تحریک الکتریکی عضلات افراد قطع نخاع جهت حرکت دادن مصنوعی آنها اشاره کرد، و یا تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی توانبخشی که دایرة وسیعی از وسایل را شامل میگردند و جهت بازیابی توانائی فیزیکی اعضای صدمه دیده به کار می‌روند.
ج - ثبت سیگنال های حیاتی و طراحی سیستم های مانیتورینگ بیمارستانی
این بخش مربوط به طراحی و ساخت وسایلی جهت ثبت داده‌ها و علائم حیاتی از بیمار می شود. با توجه به توانایی‌ها و گسترش روزافزون فن‌آوری دیجیتال، این سخت افزارها غالباً به كامپیوتر متصلند و لذا تولید مدارهای واسط مناسب بوسیلة فن‌آوری روز یكی از زیر مجموعه‌های مهم تحقیقاتی در این مقوله محسوب میشود.
با توجه به حجم بسیار بالای استفاده از تجهیزات مانیتورینگ و ثبت داده در محیطهای بیمارستانی، از جمله اتاق های عمل، آی‌سی یو، سی‌سی‌یو و آزمایشگاههای ثبت نوارهای قلبی و مغزی، اهمیت اقتصادی تولید چنین تجهیزاتی آشکار می‌گردد و ارزش کار مهندسی و تحقیقاتی بر روی این گونه وسایل را نشان میدهد.
ح - طراحی و ساخت سیستم های درمانی و آزمایشگاهی پزشکی
در این بخش تجهیزات فراوانی وجود دارد كه برخلاف موارد بیان شده كه در تشخیص كاربرد داشتند، در درمان بیماریها كاربرد دارند و با وجود نیاز فراوان به آنها در نقاط مختلف كشور، تا كنون در كشور ساخته و به صورت عمده عرضه نشده‌اند. محققان و متخصصان بیوالكتریك قادرند به ساخت اینگونه تجهیزات و یا تا حدامكان تولید داخل نمودن آنها اقدام نمایند. مواردی از این دست را میتوان به شرح زیر ذكر كرد:
سنگ شكنهای كلیه
تجهیزات فیزیوتراپی و كایروپراكتیك
تجهیزات رادیوتراپی
لیزرهاعلاوه بر موارد فوق ، می توان به امکان فعالیت مهندسان بیوالکتریک در حوزه های گسترده ای نظیر:
• طراحی بانکهای اطلاعاتی پزشکی ،
• طراحی سیستم های مورد نیاز در مانیتورینگ و یا جراحی بیمار از راه دور،
• ایجاد شبکه های تبادل اطلاعاتی بین مراکز آموزشی-درمانی و بیمارستانهای کشور جهت کنترل بیماریهای مسری ، انتقال بیماران و ...
اشاره کرد که نیازمند همکاریهای بین بخشی گسترده ای در سطح کشور می باشد.
همچنین با توجه به نقش اساسی تجهیزات پزشکی در ارتقاء شاخصهای بهداشت عمومی ، و در نظر داشتن این مطلب که سالانه صدها میلیون دلار صرف خرید این تجهیزات برای بیمارستانهای کشور می شود، استفاده از مشاوره علمی و فنی مهندسان پزشکی در سفارش و خرید این تجهیزات، موجب کاهش هزینه های احتمالی ناشی از معیوب بودن دستگاه و یا ناکارآمدی آن می شود.
گفتنی است به علت عدم تعریف جایگاه مهندسان این رشته در نمودار سازمانی بیمارستانهای کشور ، متأسفانه هزینه های سنگینی به بخش درمان تحمیل می شود؛ به عنوان مثال ، دستگاهی به قیمت گزاف از شرکتهای واسطه ای که معمولا تخصص ویژه ای در حوزه مهندسی پزشکی ندارند، خریداری می شود، در بیمارستان به علت عدم آشنایی پرسنل با جزئیات فنی دستگاه و نگهداری آن و یا به هر دلیل دیگری، دستگاه دچار اشکال فنی می شود، حال یا به گورستان این تجهیزات در بیمارستانهای کشور منتقل می شود و یا با صرف هزینه های غیر واقعی که از سوی شرکت سازنده درخواست می شود اقدام به تعمیر دستگاه مورد نظر می شود. از این رو حضور مهندسان پزشکی به عنوان مسئول فنی و مهندسی در بیمارستانها ، و آموزش تکنسینها توسط ایشان جهت نگهداری و تعمیر تجهیزات، می تواند موجب صرفه جویی های اقتصادی و تضمین هر چه بیشتر سلامت بیماران شود.
unknown VII
عضو جدید
معرفی رشته مهندسی پزشکی درگرایش بیومکانیک
تقریباً در اوایل دههُ 70 میلادی، جامعهُ بین المللی واژه "بیو مکانیک" را برای دانش مطالعه سیستم های حیاتی از دید مکانیکی انتخاب نمود. بیو مکانیک از ابزار مکانیک برای مطالعات آناتومیکی و بررسی کارکرد اندام حیاتی استفاده می کند. ااین علم طیف گسترده ای را از مطالعه تئوری تا کاربردهای عملی می پوشاند.
مطالعه کامل مکانیک شامل دو موضوع اساسی می باشد: استاتیک، که مطالعه اجسامی است که، در اثر نیرویی که بر آن ها ااعمال می شود، در حال سکونی یا وضعیت تعادل باقی می‌مانند و دینامیک، که مطالعه اجسام متحرک است. دینامیک را به نوبه خود می توان به زیر گروه های سینماتیک و سینتیک تقسیم بندی نمود. سینماتیک را می توان علم حرکت نامید، زیرا ااین علم، در مورد روابطی بحث می کند که مابین جابجایی ها، سرعت ها و شتاب ها در حرکت انتقالی و دورانی وجود دارند. این علم با نیروهای درگیر کاری ندارد بلکه فقط به توصیف حرکت ناشی از آن ها می پردازد. سینتیک در مورد اجسام متحرک و نیروهایی بحث می کند که عمل می نمایند تا ایجاد حرکت کنند. برای روشن شدن این مطلب که مطالب مکانیکی فوق را چگونه در مورد بیومکانیک به کار می بریم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
Eberhort و همکارانش (1954)، در تحقیق های خود در رابطه با حرکت انسان، ابتدا سینماتیک قدم زدن را مورد بحث قرار دادند و جابجایی های قطعات بدن را در سه صفحه مختصات اصلی توصیف نمودند که این جا بجایی ها شامل تا کردن و باز کردن ران و ساق پا، چرخش لگن و... بود. سپس آن ها سینتیک قدم زدن را با تحلیل نیروهای ماهیچه ای و هم چنین نیروهای گرانشی و عکس العمل سطح، یعنی تمام نیروهایی که برای فشار بدن به طرف جلو و کنترل جابجایی قطعه ای بدن لازم بودند، بررسی کردند.
Dillman (1971)، سینماتیک و سینتیک حرکت تاب خوردن پا را در طول دویدن، مطالعه کرد. در حالی که، plangenhoef (1968)روش مطالعه دینامیک را با استفاده از یک کامپیوتر پیشنهاد نمود. در حال حاضر صدها مطالعه و بررسی مربوط به استاتیک و دینامیک فعالیت های بدن، ارائه و منتشر گردیده است.
با وجود آنکه بیومکانیک از لحاظ انجمن های رسمی بین المللی دانش نوینی به حساب می آید اما تاریخچه پیدایش و ادامه حیات آن چیز دیگری را نشان می دهد:
در بررسی هایی که در مطالعات ارسطو در قرن 14 پیش از میلاد صورت گرفته است، مشخص شده که وی قصد داشته تا با استفاده از تحلیل های هندسی، کارکرد ماهیچه ها را در تولید حرکت حیوانات توصیف کند.
حدود 2000 سال بعد، لئوناردو داوینچی (1519-1425 بعد از میلاد) در نقاشی های آناتومیکی معروفش، مکانیک ایستادن، راه رفتن و پریدن را تشریح کرد و گالیله(1643-1564بعد از میلاد) حدود صد سال بعد اولین تلاش ها را برای آنالیز ریاضی کارکردهای فیزیولوژیکی انجام داد. به خاطر تلاش های پیشگامانهwilliam Harvey (1657-1578 بعد از میلاد) در تعریف آناتومیکی سیرکولاسیون خون در بدن، او را پدر مكانیك سیالات زیستی(biofluid) مدرن می دانند. Alfonso Borelli را نیز به خاطر فعالیت های گسترده اش در زمینه تفسیر و توضیح نیروهایی که توسط ماهیچه تولید می شود، نقش استخوان ها به عنوان محور و ارتباط تنگاتنگ سیستم استخوانی با ماهیچه ها، پدر مکانیک جامدات زیستی (biosolid) قلمداد می کنند.
از اولین متونی كه به بررسی كمی بیومكانیك راه رفتن و آنالیز گیت (gait) می پرداخت، می توان به كتابDe Muto Animalum نوشتۀ Borelli اشاره كرد. وی شاگرد گالیله بود و در كارهایش از نتایجی كه گالیله در مطالعات خود به دست آورده بود برای پیشبرد اهدافش در زمینه مطالعه بیومكانیك استفاده نمود.
كارهای این پیشگامان در زمینه بیومكانیك توسط افراد بزرگی نظیر Isaac Newoton (1727-1642بعد از میلاد)، Danie Bernoulli(1782-1700بعداز میلاد)،Jean.L.M Poiseuille (1869-1799بعد از میلاد)، Thomas Young(1829-1773بعد از میلاد) و بسیاری دیگر پیگیری شد. بررسی تمام فعالیت ها و اقدامات این افراد در زمینه بیومكانیك نیاز به فضایی بسیار زیاد برای توضیح دارد كه در این بحث نمی گنجد. اما با نگاهی گذرا به این اسامی قوانین معتبر علوم فیزیكی و مهندسی به ذهن می آید. برای مثال معادله برنولی در هیدرودینامیك، مدول یانگ در تئوری الاستیسیته، معادله پویسوله برای سیالات و... . براستی اولین جرقه ها برای بیان این قوانین و معادلات از كجا آغاز شد؟ از بررسی سیستم های صنعتی!!!؟ بسیاری از این قوانین و معادلات از مطالعات فیزیولوژیكی و پزشكی برای بررسی و تشریح ساختار و كاركرد سیستم های حیاتی نشأت گرفته اند.
اما نكته بسیار مضحك در این زمینه، این است كه تأثیر این قوانین بر پیشرفت صنعت بیش از اثری بود كه مطالعات فیزیولوژیك گذاشتند. این امر ضرورت وجود شاخه ای از علوم مهندسی به نام مهندسی پزشكی را به خوبی روشن می كند. دانشی كه امروزه در سرتاسر دنیا به صورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است.
اما سوالی كه ممكن است در این قسمت مطرح شود این است كه وارد كردن علم مكانیك در حوزه مباحث زیستی و حیاتی چه ثمری دارد؟ و اگر علمی به نام بیومكانیك وجود نمی داشت، چه اتفاقی رخ می داد؟
برای پاسخ به این گونه سؤالات و روشن شدن ضرورت وجود دانش بیومكانیك چند مثال می زنیم:
رشد و نمو در انسان از آغاز تولد شروع می شود و به صور مختلفی در بخش های متفاوت بدن، در تمام طول حیات ادامه می یابد. نیروهای مكانیكی می توانند اثر عمده ای بر رشد بدن ایجاد كنند. نیروهای عمود بر بدن به آن اجازه می دهند تا به یك روش نمونه رشد كند. برای مثال ساختار داخلی كلی استخوان عمدتاً با تعداد دفعات بارگذاری بر روی استخوان كنترل می شود. حال فرض كنید در زمان رشد سریع، نیروهایی غیر طبیعی بر بدن وارد شود، این مسئله می تواند منجر به الگوهای رشد غیر عادی شود.
اگر بتوانیم تعیین كنیم كه یك تغییر شكل چگونه ایجاد شده یا می شود، قادر خواهیم بود تا نیروهای تغییر شكل دهنده را رفع كنیم و نیروهایی را به كار بریم كه می توانند فرآیند را معكوس نموده و آن را تصحیح نمایند. درمان بسیاری از تغییر شكل های مادرزادی و غیرمادرزادی توسط ابزارآلات توانبخشی نظیر ارتزها، نمونه هایی برای فهم اصول بیومكانیكی به كاررفته در رشد و نمو می باشند.
از زمانی كه رونگتن اشعه ایكس را به صورت اتفاقی كشف نمود تا به امروز تحقیقات و مطالعات فراوانی بر روی تجهیزات و روش های تشخیصی در پزشكی انجام گرفته است. بسیاری از این روش ها بر مبنای خواص مكانیكی بافت های مختلف بدن صورت گرفته است. یكی از جدید ترین بررسی ها در این زمینه " الاستوگرافی" است.
الاستوگرافی با استفاده از تكنیك امواج فرا صوتی (Ultrasound) میزان سختی و سفتی بافت ها را تصویر می كند. تفاوت میزان سختی در بافت های سرطانی نسبت به بافت های اطرافشان باعث بروز كنتراست در تصویر حاصل می شود و تشخیص سرطان (خصوصاً در سرطان سینه و پروستات) را برای پزشك به سادگی ممكن می كند. این مثال نیز كاربرد بیومكانیك را در مددرسانی به رشته پزشكی به خوبی روشن می كند.
از این دست مثال ها به فراوانی می توان در زندگی روزمره انسان ها، در محیط كار و زندگی مشاهده كرد. در یك محیط كار سالم و امن در درجه اول حفظ سلامت كارگر در محیط كار مطرح می شود نه ساخت مصنوعات صنعتی. كارگران در محیط كارشان با وسایل مختلفی سروكار دارند كه هر یك می توانند سلامت آن ها را به مخاطره بیاندازد. ارگونومی رشته ای است كه در رابطه با طراحی دستگاه ها، ابزار، تجهیزات و وظایفی می باشد كه سازگار با ویژگی های آناتومیك، فیزیولوژیك، ادراكی، رفتاری و مكانیكی انسان ها هستند. تحلیل مكانیكی حركت و وضعیت بدن در طول كار به ارگونومیست اجازه می دهد تا اعمال غیرایمن و شرایط غیر ایمن را تشخیص دهد.
تقریباً در اوایل دههُ 70 میلادی، جامعهُ بین المللی واژه "بیو مکانیک" را برای دانش مطالعه سیستم های حیاتی از دید مکانیکی انتخاب نمود. بیو مکانیک از ابزار مکانیک برای مطالعات آناتومیکی و بررسی کارکرد اندام حیاتی استفاده می کند. ااین علم طیف گسترده ای را از مطالعه تئوری تا کاربردهای عملی می پوشاند.
مطالعه کامل مکانیک شامل دو موضوع اساسی می باشد: استاتیک، که مطالعه اجسامی است که، در اثر نیرویی که بر آن ها ااعمال می شود، در حال سکونی یا وضعیت تعادل باقی می‌مانند و دینامیک، که مطالعه اجسام متحرک است. دینامیک را به نوبه خود می توان به زیر گروه های سینماتیک و سینتیک تقسیم بندی نمود. سینماتیک را می توان علم حرکت نامید، زیرا ااین علم، در مورد روابطی بحث می کند که مابین جابجایی ها، سرعت ها و شتاب ها در حرکت انتقالی و دورانی وجود دارند. این علم با نیروهای درگیر کاری ندارد بلکه فقط به توصیف حرکت ناشی از آن ها می پردازد. سینتیک در مورد اجسام متحرک و نیروهایی بحث می کند که عمل می نمایند تا ایجاد حرکت کنند. برای روشن شدن این مطلب که مطالب مکانیکی فوق را چگونه در مورد بیومکانیک به کار می بریم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
Eberhort و همکارانش (1954)، در تحقیق های خود در رابطه با حرکت انسان، ابتدا سینماتیک قدم زدن را مورد بحث قرار دادند و جابجایی های قطعات بدن را در سه صفحه مختصات اصلی توصیف نمودند که این جا بجایی ها شامل تا کردن و باز کردن ران و ساق پا، چرخش لگن و... بود. سپس آن ها سینتیک قدم زدن را با تحلیل نیروهای ماهیچه ای و هم چنین نیروهای گرانشی و عکس العمل سطح، یعنی تمام نیروهایی که برای فشار بدن به طرف جلو و کنترل جابجایی قطعه ای بدن لازم بودند، بررسی کردند.
Dillman (1971)، سینماتیک و سینتیک حرکت تاب خوردن پا را در طول دویدن، مطالعه کرد. در حالی که، plangenhoef (1968)روش مطالعه دینامیک را با استفاده از یک کامپیوتر پیشنهاد نمود. در حال حاضر صدها مطالعه و بررسی مربوط به استاتیک و دینامیک فعالیت های بدن، ارائه و منتشر گردیده است.
با وجود آنکه بیومکانیک از لحاظ انجمن های رسمی بین المللی دانش نوینی به حساب می آید اما تاریخچه پیدایش و ادامه حیات آن چیز دیگری را نشان می دهد:
در بررسی هایی که در مطالعات ارسطو در قرن 14 پیش از میلاد صورت گرفته است، مشخص شده که وی قصد داشته تا با استفاده از تحلیل های هندسی، کارکرد ماهیچه ها را در تولید حرکت حیوانات توصیف کند.
حدود 2000 سال بعد، لئوناردو داوینچی (1519-1425 بعد از میلاد) در نقاشی های آناتومیکی معروفش، مکانیک ایستادن، راه رفتن و پریدن را تشریح کرد و گالیله(1643-1564بعد از میلاد) حدود صد سال بعد اولین تلاش ها را برای آنالیز ریاضی کارکردهای فیزیولوژیکی انجام داد. به خاطر تلاش های پیشگامانهwilliam Harvey (1657-1578 بعد از میلاد) در تعریف آناتومیکی سیرکولاسیون خون در بدن، او را پدر مكانیك سیالات زیستی(biofluid) مدرن می دانند. Alfonso Borelli را نیز به خاطر فعالیت های گسترده اش در زمینه تفسیر و توضیح نیروهایی که توسط ماهیچه تولید می شود، نقش استخوان ها به عنوان محور و ارتباط تنگاتنگ سیستم استخوانی با ماهیچه ها، پدر مکانیک جامدات زیستی (biosolid) قلمداد می کنند.
از اولین متونی كه به بررسی كمی بیومكانیك راه رفتن و آنالیز گیت (gait) می پرداخت، می توان به كتابDe Muto Animalum نوشتۀ Borelli اشاره كرد. وی شاگرد گالیله بود و در كارهایش از نتایجی كه گالیله در مطالعات خود به دست آورده بود برای پیشبرد اهدافش در زمینه مطالعه بیومكانیك استفاده نمود.
كارهای این پیشگامان در زمینه بیومكانیك توسط افراد بزرگی نظیر Isaac Newoton (1727-1642بعد از میلاد)، Danie Bernoulli(1782-1700بعداز میلاد)،Jean.L.M Poiseuille (1869-1799بعد از میلاد)، Thomas Young(1829-1773بعد از میلاد) و بسیاری دیگر پیگیری شد. بررسی تمام فعالیت ها و اقدامات این افراد در زمینه بیومكانیك نیاز به فضایی بسیار زیاد برای توضیح دارد كه در این بحث نمی گنجد. اما با نگاهی گذرا به این اسامی قوانین معتبر علوم فیزیكی و مهندسی به ذهن می آید. برای مثال معادله برنولی در هیدرودینامیك، مدول یانگ در تئوری الاستیسیته، معادله پویسوله برای سیالات و... . براستی اولین جرقه ها برای بیان این قوانین و معادلات از كجا آغاز شد؟ از بررسی سیستم های صنعتی!!!؟ بسیاری از این قوانین و معادلات از مطالعات فیزیولوژیكی و پزشكی برای بررسی و تشریح ساختار و كاركرد سیستم های حیاتی نشأت گرفته اند.
اما نكته بسیار مضحك در این زمینه، این است كه تأثیر این قوانین بر پیشرفت صنعت بیش از اثری بود كه مطالعات فیزیولوژیك گذاشتند. این امر ضرورت وجود شاخه ای از علوم مهندسی به نام مهندسی پزشكی را به خوبی روشن می كند. دانشی كه امروزه در سرتاسر دنیا به صورت گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است.
اما سوالی كه ممكن است در این قسمت مطرح شود این است كه وارد كردن علم مكانیك در حوزه مباحث زیستی و حیاتی چه ثمری دارد؟ و اگر علمی به نام بیومكانیك وجود نمی داشت، چه اتفاقی رخ می داد؟
برای پاسخ به این گونه سؤالات و روشن شدن ضرورت وجود دانش بیومكانیك چند مثال می زنیم:
رشد و نمو در انسان از آغاز تولد شروع می شود و به صور مختلفی در بخش های متفاوت بدن، در تمام طول حیات ادامه می یابد. نیروهای مكانیكی می توانند اثر عمده ای بر رشد بدن ایجاد كنند. نیروهای عمود بر بدن به آن اجازه می دهند تا به یك روش نمونه رشد كند. برای مثال ساختار داخلی كلی استخوان عمدتاً با تعداد دفعات بارگذاری بر روی استخوان كنترل می شود. حال فرض كنید در زمان رشد سریع، نیروهایی غیر طبیعی بر بدن وارد شود، این مسئله می تواند منجر به الگوهای رشد غیر عادی شود.
اگر بتوانیم تعیین كنیم كه یك تغییر شكل چگونه ایجاد شده یا می شود، قادر خواهیم بود تا نیروهای تغییر شكل دهنده را رفع كنیم و نیروهایی را به كار بریم كه می توانند فرآیند را معكوس نموده و آن را تصحیح نمایند. درمان بسیاری از تغییر شكل های مادرزادی و غیرمادرزادی توسط ابزارآلات توانبخشی نظیر ارتزها، نمونه هایی برای فهم اصول بیومكانیكی به كاررفته در رشد و نمو می باشند.
از زمانی كه رونگتن اشعه ایكس را به صورت اتفاقی كشف نمود تا به امروز تحقیقات و مطالعات فراوانی بر روی تجهیزات و روش های تشخیصی در پزشكی انجام گرفته است. بسیاری از این روش ها بر مبنای خواص مكانیكی بافت های مختلف بدن صورت گرفته است. یكی از جدید ترین بررسی ها در این زمینه " الاستوگرافی" است.
الاستوگرافی با استفاده از تكنیك امواج فرا صوتی (Ultrasound) میزان سختی و سفتی بافت ها را تصویر می كند. تفاوت میزان سختی در بافت های سرطانی نسبت به بافت های اطرافشان باعث بروز كنتراست در تصویر حاصل می شود و تشخیص سرطان (خصوصاً در سرطان سینه و پروستات) را برای پزشك به سادگی ممكن می كند. این مثال نیز كاربرد بیومكانیك را در مددرسانی به رشته پزشكی به خوبی روشن می كند.
از این دست مثال ها به فراوانی می توان در زندگی روزمره انسان ها، در محیط كار و زندگی مشاهده كرد. در یك محیط كار سالم و امن در درجه اول حفظ سلامت كارگر در محیط كار مطرح می شود نه ساخت مصنوعات صنعتی. كارگران در محیط كارشان با وسایل مختلفی سروكار دارند كه هر یك می توانند سلامت آن ها را به مخاطره بیاندازد. ارگونومی رشته ای است كه در رابطه با طراحی دستگاه ها، ابزار، تجهیزات و وظایفی می باشد كه سازگار با ویژگی های آناتومیك، فیزیولوژیك، ادراكی، رفتاری و مكانیكی انسان ها هستند. تحلیل مكانیكی حركت و وضعیت بدن در طول كار به ارگونومیست اجازه می دهد تا اعمال غیرایمن و شرایط غیر ایمن را تشخیص دهد.
unknown VII
عضو جدید
آشنایی با رشته مهندسی پزشکی در گرایش بیو متریال
رشته‌ی بیومتریال كه یكی از گرایشهای زیر مجموعه‌ی مهندسی پزشكی است از حدود 50 سال پیش به عنوان یك زمینه‌ی علمی مطرح شد و همانند دیگر گرایشهای مهندسی پزشكی برپایه‌ی تركیب چند رشته بنا شد.
در این رشته بطور معمول برروی تهیه‌ی مواد گوناگون مصنوعی و طبیعی، طراحی روشهای ساخت و قالب‌گیری نهایی ماده و در نهایت اصلاح مواد برای كاربرد اختصاصی در پزشكی تحقیق صورت می‌گیرد. توسعه‌ی انواع مدل‌های وسایل پزشكی نیازمند انتخاب، ساخت و آزمایش مواد است كه لازمه‌ی آن درك و فهم درست از شیمی و فیزیك مواد و شناخت محیط بیولوژیك بدن است. به عبارت دیگر باید توجه داشت كه آینده‌ی علم بیومتریال در گرو توانائی ما در فهم كشفیات جدید در شیمی، فیزیك، بیولوژی و پزشكی است.
بطور كلی موارد استفاده‌ی بیومتریال‌ها در جایگزینی و تعویض اعضاء و اندام‌هایی از بدن است كه بر اثر بیماری یا آسیب، كاربری خود را از دست داده‌اند تا از این طریق جراحت یا بیماری اعضاء مذكور التیام پذیرد، كاربری و عمل آنها اصلاح شود و ناهنجاری یا وضعیت غیر طبیعی آنها تصحیح گردد. همچنانكه اشاره شد نقش رشته‌ی بیومتریال به طور قابل توجهی تحت تأثیر پیشرفتهای بدست آمده در بسیاری از زمینه‌های پزشكی و مهندسی بوده است. در واقع وظیفه‌ی اصلی یك مهندس بیومتریال بدست آوردن اطلاعات لازم برای حل مسائل عملی و متداول در زمینه‌ی مواد مرتبط با بدن انسان است. بطور مثال از آنجاكه بسیاری از اعضاء و بافت‌های جایگزین شونده، آسیب دیده و یا بیمار هستند، لذا یك محقق باید تغییرات سلولی را بشناسد كه منجر به نارسایی عملكرد سلول و رفتار غیر معمول آن می‌گردد. در خیلی از موارد اثر بیومتریال و یا وسیله‌ی پزشكی روی بافت، تنها بعد از در تماس قرار دادن ماده و سلول مشخص میشود و لذا محققان بیومتریال باید قادر باشند اثرات بیومتریال را روی سلول، بافت و اعضاء ارزیابی كنند. انجام بررسی‌های ایمنی، نیازمند درك چگونگی واكنش سلول و بافت با ماده كاشتنی است.
رشته‌ی بیومتریال با توجه به سابقه‌ی طولانی مدت در جایگزینی بافتها توسط مواد طبیعی و یا مواد ساخته‌ی دست بشر بطور چشمگیری در قرن بیستم پیشرفت كرده است. بطوركلی مواد مورد استفاده در بدن را به چهار گروه عمده دسته‌بندی میكنند كه عبارتند از فلزات، سرامیك‌ها، پلیمرها و كامپوزیت‌ها.
در بیومتریال زمینه‌های مختلف و رو به رشدی وجود دارد كه از آن جمله میتوان به مهندسی بافت، سیستمهای رهایش كنترل شده دارو، اصلاح سطوح مواد، نانوتكنولوژی، بیوسنسورها و . . . اشاره كرد كه هر یك در جایگاه خود خدمات منحصر بفردی در جهت بهبود زندگی انسان ارائه می‌دهند. لازم به ذكر است كه مهندسی بافت، سیستمهای انتقال دارو و بیوسنسورها از جمله مواردی هستند كه منحصر به رشته‌ی بیومتریال هستند. به عنوان مثال در زمینه‌ی رهایش كنترل شده‌ی دارو امیدهای زیادی برای درمان یا تسكین بیماریهای خطرناك و صعب العلاجی مانند سرطان، فشار خون و دیابت فراهم گردیده است، یا در زمینه مهندسی بافت ترمیم اعصاب قطع شده و جایگزینی غضروف از جمله موارد مورد تحقیق است.
با توجه به مطالب آموزش داده شده در طول دوران تحصیل دانشگاهی، بطور خلاصه توانایی‌های یك مهندس بیومتریال را میتوان بدین صورت برشمرد:
1. آشنایی كامل با علم تولید و كاربرد مواد شامل پلیمرها، فلزات، سرامیك‌ها و كامپوزیت‌ها
2. شناخت كافی در زمینه‌ی برقراری ارتباط مواد با محیط بیولوژیك بدن نظیر آناتومی و فیزیولوژی بافت‌های مختلف بدن
3. روشهای اصلاح سطح، پوشش‌دهی مواد و بهینه نمودن خصوصیات سطحی
4. آشنایی كامل با مبحث مهندسی بافت كه یكی از جدیدترین دستاوردهای بشر برای دستیابی به جایگزین‌های مصنوعی است. عمر این رشته‌ی مهندسی در دنیا كمتر از 20 سال است كه خوشبختانه در ایران نیز تحقیقات گسترده و دامنه‌داری در مورد آن انجام شده است. از آن‌جمله میتوان به ساخت داربست‌های مهندسی بافت استخوان، غضروف، پوست و . . . توسط دانشجویان دانشگاه صنعتی امیركبیر اشاره نمود.
5. آشنایی با روشهای نوین دارو رسانی و انتقال كنترل شده داروها به بدن. به عنوان مثال نحوه‌ی انتقال طولانی مدت داروهای ضد بارداری (نورپلنت)
6. شناخت روشهای تخریب پلیمرها، خوردگی فلزات و اضمحلال سرامیك‌ها
7. آشنایی با مبحث بیوسنسورها
8. آشنایی مقدماتی با اصول و عملكرد تجهیزات پزشكی و سیستمهای آن
بدین ترتیب، با توجه به منابع بسیار فراوان مواد اولیه فلزی، سرامیكی و پلیمری در كشور و توانمندی مهندسان ایرانی، شرایط مناسبی برای رسیدن به خودكفایی و یا محدود كردن واردات بسیاری از تجهیزات پزشكی مورد نیاز كشور فراهم شده است. لذا باید گفت كه توجه بیشتر به این رشته میتواند سبب تقویت زمینه‌های ارتباطی پزشكان و مهندسان در جهت رفع مشكلات پزشكی در قالب همكاریهای مشترك گردد.
از آنجاكه رشته‌ی بیومتریال یك رشته‌ی تازه تأسیس در بسیاری از دانشگاههای جهان است، بنابراین با توجه ویژه به آن میتوان حداقل در این رشته فاصله علمی كشور را با دیگر كشورهای پیشرو تا حدود زیادی كاهش داد، بویژه در زمینه‌ی نانوتكنولوژی كه از الویت‌های مهم بسیاری از كشورها و از جمله كشور عزیزمان است. تربیت نیروهای متخصص متناسب با نیاز كشور و طبیعت چند جانبه‌ی این علم باعث میشود تا متخصصان بیومتریال با جمع كردن جنبه‌های مختلف علوم، بهترین راه حل‌های عملی را برای مشكلات پزشكی پیدا كنند.
رشته‌ی بیومتریال كه یكی از گرایشهای زیر مجموعه‌ی مهندسی پزشكی است از حدود 50 سال پیش به عنوان یك زمینه‌ی علمی مطرح شد و همانند دیگر گرایشهای مهندسی پزشكی برپایه‌ی تركیب چند رشته بنا شد.
در این رشته بطور معمول برروی تهیه‌ی مواد گوناگون مصنوعی و طبیعی، طراحی روشهای ساخت و قالب‌گیری نهایی ماده و در نهایت اصلاح مواد برای كاربرد اختصاصی در پزشكی تحقیق صورت می‌گیرد. توسعه‌ی انواع مدل‌های وسایل پزشكی نیازمند انتخاب، ساخت و آزمایش مواد است كه لازمه‌ی آن درك و فهم درست از شیمی و فیزیك مواد و شناخت محیط بیولوژیك بدن است. به عبارت دیگر باید توجه داشت كه آینده‌ی علم بیومتریال در گرو توانائی ما در فهم كشفیات جدید در شیمی، فیزیك، بیولوژی و پزشكی است.
بطور كلی موارد استفاده‌ی بیومتریال‌ها در جایگزینی و تعویض اعضاء و اندام‌هایی از بدن است كه بر اثر بیماری یا آسیب، كاربری خود را از دست داده‌اند تا از این طریق جراحت یا بیماری اعضاء مذكور التیام پذیرد، كاربری و عمل آنها اصلاح شود و ناهنجاری یا وضعیت غیر طبیعی آنها تصحیح گردد. همچنانكه اشاره شد نقش رشته‌ی بیومتریال به طور قابل توجهی تحت تأثیر پیشرفتهای بدست آمده در بسیاری از زمینه‌های پزشكی و مهندسی بوده است. در واقع وظیفه‌ی اصلی یك مهندس بیومتریال بدست آوردن اطلاعات لازم برای حل مسائل عملی و متداول در زمینه‌ی مواد مرتبط با بدن انسان است. بطور مثال از آنجاكه بسیاری از اعضاء و بافت‌های جایگزین شونده، آسیب دیده و یا بیمار هستند، لذا یك محقق باید تغییرات سلولی را بشناسد كه منجر به نارسایی عملكرد سلول و رفتار غیر معمول آن می‌گردد. در خیلی از موارد اثر بیومتریال و یا وسیله‌ی پزشكی روی بافت، تنها بعد از در تماس قرار دادن ماده و سلول مشخص میشود و لذا محققان بیومتریال باید قادر باشند اثرات بیومتریال را روی سلول، بافت و اعضاء ارزیابی كنند. انجام بررسی‌های ایمنی، نیازمند درك چگونگی واكنش سلول و بافت با ماده كاشتنی است.
رشته‌ی بیومتریال با توجه به سابقه‌ی طولانی مدت در جایگزینی بافتها توسط مواد طبیعی و یا مواد ساخته‌ی دست بشر بطور چشمگیری در قرن بیستم پیشرفت كرده است. بطوركلی مواد مورد استفاده در بدن را به چهار گروه عمده دسته‌بندی میكنند كه عبارتند از فلزات، سرامیك‌ها، پلیمرها و كامپوزیت‌ها.
در بیومتریال زمینه‌های مختلف و رو به رشدی وجود دارد كه از آن جمله میتوان به مهندسی بافت، سیستمهای رهایش كنترل شده دارو، اصلاح سطوح مواد، نانوتكنولوژی، بیوسنسورها و . . . اشاره كرد كه هر یك در جایگاه خود خدمات منحصر بفردی در جهت بهبود زندگی انسان ارائه می‌دهند. لازم به ذكر است كه مهندسی بافت، سیستمهای انتقال دارو و بیوسنسورها از جمله مواردی هستند كه منحصر به رشته‌ی بیومتریال هستند. به عنوان مثال در زمینه‌ی رهایش كنترل شده‌ی دارو امیدهای زیادی برای درمان یا تسكین بیماریهای خطرناك و صعب العلاجی مانند سرطان، فشار خون و دیابت فراهم گردیده است، یا در زمینه مهندسی بافت ترمیم اعصاب قطع شده و جایگزینی غضروف از جمله موارد مورد تحقیق است.
با توجه به مطالب آموزش داده شده در طول دوران تحصیل دانشگاهی، بطور خلاصه توانایی‌های یك مهندس بیومتریال را میتوان بدین صورت برشمرد:
1. آشنایی كامل با علم تولید و كاربرد مواد شامل پلیمرها، فلزات، سرامیك‌ها و كامپوزیت‌ها
2. شناخت كافی در زمینه‌ی برقراری ارتباط مواد با محیط بیولوژیك بدن نظیر آناتومی و فیزیولوژی بافت‌های مختلف بدن
3. روشهای اصلاح سطح، پوشش‌دهی مواد و بهینه نمودن خصوصیات سطحی
4. آشنایی كامل با مبحث مهندسی بافت كه یكی از جدیدترین دستاوردهای بشر برای دستیابی به جایگزین‌های مصنوعی است. عمر این رشته‌ی مهندسی در دنیا كمتر از 20 سال است كه خوشبختانه در ایران نیز تحقیقات گسترده و دامنه‌داری در مورد آن انجام شده است. از آن‌جمله میتوان به ساخت داربست‌های مهندسی بافت استخوان، غضروف، پوست و . . . توسط دانشجویان دانشگاه صنعتی امیركبیر اشاره نمود.
5. آشنایی با روشهای نوین دارو رسانی و انتقال كنترل شده داروها به بدن. به عنوان مثال نحوه‌ی انتقال طولانی مدت داروهای ضد بارداری (نورپلنت)
6. شناخت روشهای تخریب پلیمرها، خوردگی فلزات و اضمحلال سرامیك‌ها
7. آشنایی با مبحث بیوسنسورها
8. آشنایی مقدماتی با اصول و عملكرد تجهیزات پزشكی و سیستمهای آن
بدین ترتیب، با توجه به منابع بسیار فراوان مواد اولیه فلزی، سرامیكی و پلیمری در كشور و توانمندی مهندسان ایرانی، شرایط مناسبی برای رسیدن به خودكفایی و یا محدود كردن واردات بسیاری از تجهیزات پزشكی مورد نیاز كشور فراهم شده است. لذا باید گفت كه توجه بیشتر به این رشته میتواند سبب تقویت زمینه‌های ارتباطی پزشكان و مهندسان در جهت رفع مشكلات پزشكی در قالب همكاریهای مشترك گردد.
از آنجاكه رشته‌ی بیومتریال یك رشته‌ی تازه تأسیس در بسیاری از دانشگاههای جهان است، بنابراین با توجه ویژه به آن میتوان حداقل در این رشته فاصله علمی كشور را با دیگر كشورهای پیشرو تا حدود زیادی كاهش داد، بویژه در زمینه‌ی نانوتكنولوژی كه از الویت‌های مهم بسیاری از كشورها و از جمله كشور عزیزمان است. تربیت نیروهای متخصص متناسب با نیاز كشور و طبیعت چند جانبه‌ی این علم باعث میشود تا متخصصان بیومتریال با جمع كردن جنبه‌های مختلف علوم، بهترین راه حل‌های عملی را برای مشكلات پزشكی پیدا كنند.
unknown VII
عضو جدید
معرفی رشته مهندسی پزشکی توانبخشی
توانبخشی در لغت به معنی افزایش قابلیتهای حسی و حرکتی است. خدمات توانبخشی نه تنها برای اشخاص ناتوان بلکه برای افراد سالم نیز مفید هستند. بعنوان نمونه میتوان به دستاوردهای جدید بشر در ابداع تکنیکهای توانبخشی موثر برای درمان ضایعات و افزایش قابلیتهای سیستم عصبی- عضلانی اشاره کرد. این تکنیکها قابلیتهای حسی و حرکتی معلولان را افزایش میدهد، به افراد عادی جامعه که دچار ضایعات و بیماریهای حاد یا مزمن سیستم عصبی- عضلانی مبتلا هستند (مانند کمر درد و یا گرفتگی یا کوتاهی عضلات) در تسریع درمان کمک می‌نمایدسیستم عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی بدن انسان بنابه دلایل و عوامل مختلف درونی یا بیرونی دچار اختلال در عملکرد و بیماری میشود. بسیاری از این مشکلات نیاز به اقدامات و درمانهای توانبخشی دارند. در علوم توانبخشی مکانیزمهای درمانی به کمک علوم و تکنولوژی مهندسی برای بهبود و توانمندسازی انسان توسعه یافته است. متخصصان توانبخشی به کمک مهندسان توانبخشی و با استفاده از روشهای فیزیکی و مکانیکی و همچنین با بهره‌گیری از دستگاهها، تجهیزات و ابزارهای مناسب به توانمندسازی سیستمهای حسی و عضلانی مددجو می‌پردازند. توانبخشی با بخدمت گرفتن روشها و ابزارها به ایجاد شرایط دستیابی به سلامتی و بدست آوردن توانایی‌های عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی مختل شده، کمک می‌نماید.
از دیدگاه توانبخشی ابتدا با استفاده از آزمونهای پایه و با استفاده از تجهیزات اندازهگیری، مشکلات و بیماریهای سیستم عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی انسان بررسی و ارزیابی می‌شوند. سپس مکانیزمها و ابزارهای مورد نیاز برای تدوین برنامه درمانی توانبخشی کارآ برای مددجو پیشنهاد میگردند. برمبنای نیازها و محدودیتهای بیمار روش درمانی بهینه انتخاب و با استفاده از این ابزارها و مکانیزمها برای هریک از مشکلات و معضلاتی که مددجو با آنها درگیر است، روشها و تکنیکهای درمانی توانبخشی ارائه می‌گردد. امروزه بخش قابل توجهی از تحقیقات در حوزه مهندسی توانبخشی بر بهینه‌سازی روشها و تکنیکهای درمانی و طراحی و ساخت ابزارهای ارزیابی و وسایل کمکی استوار است. مهندسی توانبخشی:
مهندسی توانبخشی به معنی کاربرد علوم و تکنولوژی مهندسی در توانبخشی است. در مهندسی توانبخشی، تکنولوژی برای جایگزین کردن یا تقویت یک عمل فیزیکی که دچار اختلال شده یا از بین رفته است، به کار گرفته میشود. مهندسی توانبخشی، شامل طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاههایی میباشد که به افراد در غلبه بر محدودیتها و معلولیتها کمک می‌کنند. هدف اصلی در مهندسی، توانبخشی کاربرد علم و تکنولوژی در بهبود کیفیت زندگی افراد معلول است. به عبارت دیگر مهندسی توانبخشی کاربرد دستاوردهای بشر در زمینه‌ها و شاخه‌های متنوع علوم، فناوری و مهندسی در توانمندسازی و بهبود کیفیت زندگی برای افرادی است که محدودیت حسی و حرکتی حتی در سطوح نزدیک به سلامت دارند. در این حوزه طیف وسیعی از افراد جامعه مورد توجه واقع می‌شوند. روشها و فناوری‌هایی که در حوزه علوم مهندسی بدست آمده، برای افزایش سطح خدمات توانبخشی گسترش یافته است. طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاههایی که به افراد در غلبه بر عوارض ناتوانایی‌ها و معلولیتهای موقت، دائمی یا افزایش قابلیت‌ها و توانمندی‌های خود کمک می‌کنند، بخشی از حوزه مهندسی توانبخشی است.مهندس توانبخشی یک عضو مؤثر در تیم توانبخشی است. برای روشن‌تر شدن نقش یک مهندس توانبخشی باید جایگاه مهندس توانبخشی و سایر اعضای در تیم توانبخشی به خوبی تبیین شده باشد. یک تیم توانبخشی هنگامی شکل می‌گیرد که یک مددجو برای اولین بار به کلینیک توانبخشی مراجعه می‌کند. در کلینیک ابتدا یک نفر سرپرست برای ارزیابی وضعیت مددجو و طراحی و مدیریت برنامه توانبخشی برای آن شخص انتخاب میشود. سرپرست متناسب با نوع درخواست، سوابق بیماریها و مشکلات پیشین و وضعیت فیزیکی آن شخص، آزمایشات و ارزیابی‌هایی از آن شخص بعمل می‌آورد. سرپرست پس از تکمیل فرآیند تشخیص، متناسب با نیاز آن شخص به خدمات توانبخشی، یک برنامه توانبخشی برای آن شخص طراحی می‌کند. هر قسمت از این برنامه به متخصصان و تجهیزات خاصی نیاز دارد. هر یک از متخصصان توانبخشی برای ارائه خدمات خاصی تعلیم دیده‌اند و در اجرای برنامه توانبخشی ملاحظات خاص مورد نظر خود را با اعضای تیم تبادل مینمایند. برخی تجهیزات توانبخشی متناسب با هر مددجو باید طراحی و ساخته شود. طراحی و ساخت این دستگاهها به سفارش سرپرست تیم توانبخشی و بر عهده متخصص مهندسی توانبخشی قرار دارد.مهندس توانبخشی باید وسایل و دستگاههای مورد نیاز را بگونه‌ای طراحی و تولید کند که هم حداکثر استفاده مفید از قابلیتهای جسمی، حسی و حرکتی موجود مددجو شده باشد و هم کارآیی وسیله درمانی ساخته شده در روند درمان مددجو افزایش یابد.در تیم توانبخشی، مهندس توانبخشی زمینه‌های مختلف مهندسی و توانبخشی را به گونه‌ای به کار می‌گیرد تا فرد معلول، متناسب با میزان معلولیت و محدودیت، امکان استفاده از قابلیتهای جایگزین، ابزار و تجهیزات مناسب برای درمان و برای انجام فعالیتهای روزانه خود را داشته باشد. اعضای تیم توانبخشی برای هر مددجو و متناسب با نیاز همان شخص تعیین میشود و نمی‌توان تخصص‌های ثابتی را جزء تیم دانست. یک کلینیک توانبخشی تخصص‌های متعددی را شامل میشود که در جدول 1 نشان داده شده است.جدول 1- زمینه‌های کاری مهندسی توانبخشی در جامعه
وظایف مهندسان توانبخشی در جامعه: حوزه فعالیت گسترده مهندسان توانبخشی، طیف وسیعی از وظایف را برای آنها ایجاد کرده است. در این مقاله چهار محور عمده از این وظایف بیان میشود. 1.راهبردهایی برای کمک به افراد در غلبه بر محدودیت ها، تدبیر نمایند.2.دستاوردهای علمی و فنی را برای به حداقل رساندن محدودیتهای حسی و حرکتی افراد معلول بکار گیرند.3.طراحی و ساخت دستگاههای کمکی برای انجام کار مورد نظر، متکی بر سیستمهای حساس آسیب‌ناپذیر یا آسیب‌پذیر جزئی باشند.4.دانش وسیعی در زمینه بدن انسان برای سنجش محدودیتها و نیازهای مددجو در اختیار داشته‌باشند تا بتوانند تکنیکها و دستگاههای مناسب برای غلبه آن نقائص پیشنهاد نمایند.کاربردهای مهندسی توانبخشیامروزه مهندسی توانبخشی کاربردهای متعددی یافته است که بطور عمده برمبنای طراحی، بهینه‌سازی و توسعه تکنولوژی برای ارائه خدمات بهتر توانبخشی استوار است. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر است:
محورهای اصلی در حوزه علوم توانبخشی:محورهای اصلی در حوزه علوم توانبخشی شامل روشهایی برای کاهش دردهای سیستم عصبی و عضلانی و افزایش قدرت، تحمل و قابلیت عضلات، رفع گرفتگی عضلات، افزایش دامنه حرکتی مفاصل (رفع گفتگی لیگامانی، چسبندگی بافتها و کپسول مفصلی)، افزایش قابلیتهای حسی از جمله: حس سطحی ـ پیکری، حس عمقی (دوک عضلانی، دستگاه تاندونی گلژی، گیرنده‌های مفصلی، حس تعادل (مایع داخل حلزون گوش میانی)، ایجاد هماهنگی حرکات .همچنین در حوزه علوم توانبخشی مباحث کاردرمانی و موتورکنترل، توانبخشی تعادل ایستا و پویا، بهبود زخم، ترمیم و استحکام بخشی استخوان، بهبود جریان خون و عملکرد سیستم قلب و عروق، بهبود عملکرد و قابلیت ریه‌ها و مجاری تنفسی، اختلالات، عوارض و بیماریهای عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی (آرتروز، سندروم دان، سندروم تونل کارپ CTS، مولتیپل اسکلروزیس MS، ضایعات نخاعی، فلج مغزی Cerebral palsy، سکته Stroke، دیابت، کنترل سرطان، پارکینسون، هارتینگتون، صدمات ورزشی، سوختگی، سالمندی، بارداری و ... ) نقش قابل توجهی دارند. حواس بینایی، شنوایی و گویایی انسان نیز موضوع سه گرایش عمده دیگر در حوزه علوم توانبخشی و مهندسی توانبخشی میباشند.
منبع : وبسایت دانشکده مهندسی پزشکی علوم و تحقیقات تهران
توانبخشی در لغت به معنی افزایش قابلیتهای حسی و حرکتی است. خدمات توانبخشی نه تنها برای اشخاص ناتوان بلکه برای افراد سالم نیز مفید هستند. بعنوان نمونه میتوان به دستاوردهای جدید بشر در ابداع تکنیکهای توانبخشی موثر برای درمان ضایعات و افزایش قابلیتهای سیستم عصبی- عضلانی اشاره کرد. این تکنیکها قابلیتهای حسی و حرکتی معلولان را افزایش میدهد، به افراد عادی جامعه که دچار ضایعات و بیماریهای حاد یا مزمن سیستم عصبی- عضلانی مبتلا هستند (مانند کمر درد و یا گرفتگی یا کوتاهی عضلات) در تسریع درمان کمک می‌نمایدسیستم عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی بدن انسان بنابه دلایل و عوامل مختلف درونی یا بیرونی دچار اختلال در عملکرد و بیماری میشود. بسیاری از این مشکلات نیاز به اقدامات و درمانهای توانبخشی دارند. در علوم توانبخشی مکانیزمهای درمانی به کمک علوم و تکنولوژی مهندسی برای بهبود و توانمندسازی انسان توسعه یافته است. متخصصان توانبخشی به کمک مهندسان توانبخشی و با استفاده از روشهای فیزیکی و مکانیکی و همچنین با بهره‌گیری از دستگاهها، تجهیزات و ابزارهای مناسب به توانمندسازی سیستمهای حسی و عضلانی مددجو می‌پردازند. توانبخشی با بخدمت گرفتن روشها و ابزارها به ایجاد شرایط دستیابی به سلامتی و بدست آوردن توانایی‌های عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی مختل شده، کمک می‌نماید.
از دیدگاه توانبخشی ابتدا با استفاده از آزمونهای پایه و با استفاده از تجهیزات اندازهگیری، مشکلات و بیماریهای سیستم عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی انسان بررسی و ارزیابی می‌شوند. سپس مکانیزمها و ابزارهای مورد نیاز برای تدوین برنامه درمانی توانبخشی کارآ برای مددجو پیشنهاد میگردند. برمبنای نیازها و محدودیتهای بیمار روش درمانی بهینه انتخاب و با استفاده از این ابزارها و مکانیزمها برای هریک از مشکلات و معضلاتی که مددجو با آنها درگیر است، روشها و تکنیکهای درمانی توانبخشی ارائه می‌گردد. امروزه بخش قابل توجهی از تحقیقات در حوزه مهندسی توانبخشی بر بهینه‌سازی روشها و تکنیکهای درمانی و طراحی و ساخت ابزارهای ارزیابی و وسایل کمکی استوار است. مهندسی توانبخشی:
مهندسی توانبخشی به معنی کاربرد علوم و تکنولوژی مهندسی در توانبخشی است. در مهندسی توانبخشی، تکنولوژی برای جایگزین کردن یا تقویت یک عمل فیزیکی که دچار اختلال شده یا از بین رفته است، به کار گرفته میشود. مهندسی توانبخشی، شامل طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاههایی میباشد که به افراد در غلبه بر محدودیتها و معلولیتها کمک می‌کنند. هدف اصلی در مهندسی، توانبخشی کاربرد علم و تکنولوژی در بهبود کیفیت زندگی افراد معلول است. به عبارت دیگر مهندسی توانبخشی کاربرد دستاوردهای بشر در زمینه‌ها و شاخه‌های متنوع علوم، فناوری و مهندسی در توانمندسازی و بهبود کیفیت زندگی برای افرادی است که محدودیت حسی و حرکتی حتی در سطوح نزدیک به سلامت دارند. در این حوزه طیف وسیعی از افراد جامعه مورد توجه واقع می‌شوند. روشها و فناوری‌هایی که در حوزه علوم مهندسی بدست آمده، برای افزایش سطح خدمات توانبخشی گسترش یافته است. طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاههایی که به افراد در غلبه بر عوارض ناتوانایی‌ها و معلولیتهای موقت، دائمی یا افزایش قابلیت‌ها و توانمندی‌های خود کمک می‌کنند، بخشی از حوزه مهندسی توانبخشی است.مهندس توانبخشی یک عضو مؤثر در تیم توانبخشی است. برای روشن‌تر شدن نقش یک مهندس توانبخشی باید جایگاه مهندس توانبخشی و سایر اعضای در تیم توانبخشی به خوبی تبیین شده باشد. یک تیم توانبخشی هنگامی شکل می‌گیرد که یک مددجو برای اولین بار به کلینیک توانبخشی مراجعه می‌کند. در کلینیک ابتدا یک نفر سرپرست برای ارزیابی وضعیت مددجو و طراحی و مدیریت برنامه توانبخشی برای آن شخص انتخاب میشود. سرپرست متناسب با نوع درخواست، سوابق بیماریها و مشکلات پیشین و وضعیت فیزیکی آن شخص، آزمایشات و ارزیابی‌هایی از آن شخص بعمل می‌آورد. سرپرست پس از تکمیل فرآیند تشخیص، متناسب با نیاز آن شخص به خدمات توانبخشی، یک برنامه توانبخشی برای آن شخص طراحی می‌کند. هر قسمت از این برنامه به متخصصان و تجهیزات خاصی نیاز دارد. هر یک از متخصصان توانبخشی برای ارائه خدمات خاصی تعلیم دیده‌اند و در اجرای برنامه توانبخشی ملاحظات خاص مورد نظر خود را با اعضای تیم تبادل مینمایند. برخی تجهیزات توانبخشی متناسب با هر مددجو باید طراحی و ساخته شود. طراحی و ساخت این دستگاهها به سفارش سرپرست تیم توانبخشی و بر عهده متخصص مهندسی توانبخشی قرار دارد.مهندس توانبخشی باید وسایل و دستگاههای مورد نیاز را بگونه‌ای طراحی و تولید کند که هم حداکثر استفاده مفید از قابلیتهای جسمی، حسی و حرکتی موجود مددجو شده باشد و هم کارآیی وسیله درمانی ساخته شده در روند درمان مددجو افزایش یابد.در تیم توانبخشی، مهندس توانبخشی زمینه‌های مختلف مهندسی و توانبخشی را به گونه‌ای به کار می‌گیرد تا فرد معلول، متناسب با میزان معلولیت و محدودیت، امکان استفاده از قابلیتهای جایگزین، ابزار و تجهیزات مناسب برای درمان و برای انجام فعالیتهای روزانه خود را داشته باشد. اعضای تیم توانبخشی برای هر مددجو و متناسب با نیاز همان شخص تعیین میشود و نمی‌توان تخصص‌های ثابتی را جزء تیم دانست. یک کلینیک توانبخشی تخصص‌های متعددی را شامل میشود که در جدول 1 نشان داده شده است.جدول 1- زمینه‌های کاری مهندسی توانبخشی در جامعه
| ردیف | تخصص‌های توانبخشی | زمینه فعالیت کاری |
| 1 | رفاه اجتماعی | روان |
| 2 | مددکاری | روان |
| 3 | توانبخشی روان (روانشناسی و روانپزشکی) | روان |
| 4 | فیزیوتراپی | جسم و روان |
| 5 | کاردرمانی (جسمی، حسی، حرکتی و روان) | جسم و روان |
| 6 | ارتز و پروتز (نصب اندامهای مصنوعی و طراحی و ساخت بریس‌ها و ارتزها) | جسم و روان |
| 7 | مهندسی توانبخشی (طراحی و ساخت دستگاهها و تجهیزات توانبخشی) | جسم و روان |
| 8 | توانبخشی شنوایی (شنوایی سنجی، شنوایی شناسی و درمان توانبخشی شنوایی)، | جسم و روان |
| 9 | توانبخشی بینایی (بینایی سنجی، بینایی شناسی و درمان توانبخشی بینایی) | جسم و روان |
وظایف مهندسان توانبخشی در جامعه: حوزه فعالیت گسترده مهندسان توانبخشی، طیف وسیعی از وظایف را برای آنها ایجاد کرده است. در این مقاله چهار محور عمده از این وظایف بیان میشود. 1.راهبردهایی برای کمک به افراد در غلبه بر محدودیت ها، تدبیر نمایند.2.دستاوردهای علمی و فنی را برای به حداقل رساندن محدودیتهای حسی و حرکتی افراد معلول بکار گیرند.3.طراحی و ساخت دستگاههای کمکی برای انجام کار مورد نظر، متکی بر سیستمهای حساس آسیب‌ناپذیر یا آسیب‌پذیر جزئی باشند.4.دانش وسیعی در زمینه بدن انسان برای سنجش محدودیتها و نیازهای مددجو در اختیار داشته‌باشند تا بتوانند تکنیکها و دستگاههای مناسب برای غلبه آن نقائص پیشنهاد نمایند.کاربردهای مهندسی توانبخشیامروزه مهندسی توانبخشی کاربردهای متعددی یافته است که بطور عمده برمبنای طراحی، بهینه‌سازی و توسعه تکنولوژی برای ارائه خدمات بهتر توانبخشی استوار است. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر است:
- طراحی مراکز زندگی مستقل که به معلولان جسمی یا ذهنی اجازه میدهد با استفاده از سرویس‌های کمکی، زندگی مستقلی داشته باشند.
- ایجاد و راه اندازی سیستمهای ارتباطی تکمیلی که توانایی ارتباط را برای افراد ناتوان فراهم می‌سازد.
- طراحی وسایلی که به بهبود کیفیت زندگی و سلامت مددجو کمک کند.
- طراحی بهینه صندلی ویلچیر بر اساس اصول مهندسی
- استفاده از اصلاح فضای کاری برای ایجاد محیطی که افراد معلول بتوانند در جریان کار شرکت کنند
- اصلاح تجهیزاتی مانند چرخ فرمان، پدال گاز، یا پدال ترمز بطوریکه فرد معلول بتواند بطور مستقل وسیله نقلیه موتوری را براند
- طراحی رباتهایی که به معلولین، سالمندان و بیماران در انجام فعالیتهای روزمره کمک نماید
- طراحی تجهیزات کمک شنوایی، کمک بینایی، کمک گویایی و کمک بساوایی
| ردیف | عنوان فعالیت | زمینه فعالیت کاری |
| 1 | دسترسی معلولان به کامپیوتر و امکانات آن | کاربر رایانه |
| 2 | ارتباط انسان با ابزار و ارگونومی | کارکنان اداری و صنعتی |
| 3 | تطابق با شرایط محیط | طراحی محیط |
| 4 | ارتباط انسان و محیط | طراحی ابزار |
| 5 | تجهیزات و وسایل کمک معلولیتها | وسایل کمکی |
| 6 | اندامهای مصنوعی | وسایل کمکی |
| 7 | واحدهای کنترل محیطی | طراحی محیط |
محورهای اصلی در حوزه علوم توانبخشی:محورهای اصلی در حوزه علوم توانبخشی شامل روشهایی برای کاهش دردهای سیستم عصبی و عضلانی و افزایش قدرت، تحمل و قابلیت عضلات، رفع گرفتگی عضلات، افزایش دامنه حرکتی مفاصل (رفع گفتگی لیگامانی، چسبندگی بافتها و کپسول مفصلی)، افزایش قابلیتهای حسی از جمله: حس سطحی ـ پیکری، حس عمقی (دوک عضلانی، دستگاه تاندونی گلژی، گیرنده‌های مفصلی، حس تعادل (مایع داخل حلزون گوش میانی)، ایجاد هماهنگی حرکات .همچنین در حوزه علوم توانبخشی مباحث کاردرمانی و موتورکنترل، توانبخشی تعادل ایستا و پویا، بهبود زخم، ترمیم و استحکام بخشی استخوان، بهبود جریان خون و عملکرد سیستم قلب و عروق، بهبود عملکرد و قابلیت ریه‌ها و مجاری تنفسی، اختلالات، عوارض و بیماریهای عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی (آرتروز، سندروم دان، سندروم تونل کارپ CTS، مولتیپل اسکلروزیس MS، ضایعات نخاعی، فلج مغزی Cerebral palsy، سکته Stroke، دیابت، کنترل سرطان، پارکینسون، هارتینگتون، صدمات ورزشی، سوختگی، سالمندی، بارداری و ... ) نقش قابل توجهی دارند. حواس بینایی، شنوایی و گویایی انسان نیز موضوع سه گرایش عمده دیگر در حوزه علوم توانبخشی و مهندسی توانبخشی میباشند.
منبع : وبسایت دانشکده مهندسی پزشکی علوم و تحقیقات تهران
unknown VII
عضو جدید
معرفی واحد مهندسی پزشكی
واحد مهندسی پزشكی
مقدمه :
روزگاری درمان بیماران عمدتا“ منحصر به تجویز دارو ، رعایت رژیمهای غذایی خاص و انجام عملیات فیزیكی توسط خود طبیب می گردید . اما پس از انقلاب صنعتی و پیشرفت روزافزون تكنولوژی بویژه از نیمه دوم قرن بیستم امروزه تجهیزات و وسایل پزشكی نقش محوری و عمده ای را در سه حوزه پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماریها ایفا می كنند بنحوی كه اصولا“ تصور مركز درمانی فاقد آنها دور از ذهن می نماید . از طرفی این تجهیزات بجهت وجه سرمایه ای چه از نقطه نظر ابتیاع و چه بلحاظ خدمات پس از فروش ، پارامتر بسیار مهمی در اقتصاد بهداشت مراكز درمانی محسوب می گردند . لذا همانقدر كه وجود این تجهیزات و وسایل در صحن عملكرد و موفقیت مراكز درمانی موثر ومفید است ، عملكرد نادرست و یا مختل شدن آن ، در روند مراكز درمانی و فعالیت متخصصین اختلال و اشكال و بعضا“ صدمات جبران ناپذیر ایجاد می نماید . بنابراین وجود واحدی كه در مراكز درمانی بطور تخصصی وظیفه مدیریت بر این سامانه ها را داشته و از طرفی از آخرین دست آوردها و پیشرفتهای تكنولوژیكی این عرصه مطلع و آنها را بدرستی در اختیار متخصصین امر قرار دهد ، اگرچه در كشور ما تا حدودی جدید و نو ظهور به نظر می رسد ، ولی در كشورهای صاحب علم و تكنولوژی روز ، سالهاست كه امری معمول و بدیهی می باشد .
واحد مهندسی پزشكی بیمارستان
تعریف : ، مجموعه ایست كه در سیستم ماتریسی سازمان بیمارستان وظیفه مدیریت كلیه امور مرتبط با تجهیزات و وسایل پزشكی را در راستای تامین ایمنی لازم برای بیماران و پرسنل و نیز بهره وری بهینه این تجهیزات جهت ارتقاء سه شاخصه كارآیی ، اثربخشی و رضایتمندی بیماران بعهده دارد .
هدف :
الف ) استفاده موثر از تجهیزات و وسایل پزشكی و بهره گیری بهینه از تمامی قابلیت های آنها
ب ) افزایش عمر مفید تجهیزات ، تضمین صحت و دقت عملكرد آنها و جلوگیری از خرابیهای زودهنگام و نابهنگام
ج ) كاهش هزینه های نگهداری ، تعمیر ، و زمان از كارافتادگی دستگاهها
د ) تامین ایمنی لازم برای پرسنل و بیماران در ارتباط با تجهیزات و وسایل پزشكی
هـ ) هدایت بیمارستان به استفاده از تكنیكها ، تجهیزات ووسایل نوین متناسب با نیازهای واقعی وتوانائیهای مركز درمانی
وظایف :
1 ـ آموزش :
توانایی استفاده صحیح و بجا ، بهره گیری موثر از تمامی قابلیت های تجهیزات و وسایل پزشكی ، اجتناب از سوء استفاده و خطرات آنها ، رعایت اصول نگهداری روزمره جهت افزایش عمر مفید تجهیزات و تهیه گزارشهای مربوطه ، منوط به آموزش كامل و صحیح كاربران و نیز پاسخگویی مداوم به شبهات و سئوالات آنان می باشد . نیز این آموزشها موجب كاهش افت عملكرد واحدهای مركز درمانی هنگام تعویض پرسنل با نظرات جدید می گردد .
2 ـ تامین ایمنی بیماران و پرسنل :
دستگاهها و لوازم پزشكی جهت تشخیص و درمان در ارتباط مستقیم با بیماران و پرسنل بوده و می بایست اقدامات تامینی جهت حفاظت افراد از عوارض مربوطه و همچنین هنگام بروز خرابیها نظیر تشعشعات ، جریانهای نشتی ، ضربات ، آتش سوزی و ... برابر روشهای استاندارد و توصیه شده بعمل آید .
3 ـ مدیریت چرخه نصب و تعمیر :
نظارت بر تحویل و نصب و راه اندازی صحیح تجهیزات و لوازم ، قراردادهای خدمات پس از فروش ، اولویت بندی و پیگیری تعمیرات ، فاكتورهای هزینه تعمیرات ، مراحل و كیفیت و چگونگی تعمیر كه عمدتا“ از سوی شركتها صورت می پذیرد به منظور كاهش زمان از كارافتادگی دستگاه ، كاهش هزینه تعمیرات و عدم نیاز به تعمیرات مكرر می بایست صورت پذیرد .
لازم به ذكر است با توجه به تنوع و پیچیدگی دستگاهها و لوازم پزشكی كه در حوزه های مختلف بكار گرفته می شود واز آنجا كه امر تعمیر علاوه بر تخصص نیازمند آموزش و داشتن ابزار لازم و قطعات یدكی مربوطه می باشد و نیز بعضا“ بهانه جویی شركتها جهت رفع مسئولیت تعمیرات و یا بزرگنمایی مشكلات ودر نتیجه افزایش هزینه های تعمیراتی ، اقدام مستقیم از سوی كاركنان واحد مهندسی پزشكی جهت تعمیر جز در موارد خاص و جزیی و دستگاههای ساده توصیه نمی گردد .
4 ـ نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط :
همان اندازه كه تجهیزات و لوازم پزشكی در تشخیص و درمان اهمیت و حساسیت دارد، رعایت شرایط نگهداری و انبار تجهیزات ولوازم پزشكی و قطعات آنها نیز از اهمیت و حساسیت برخوردار است . از طرفی اهمیت برنامه ریزی جهت تامین بموقع قطعات و لوازم پزشكی موردمصرف در بیمارستان نیازی به توضیح ندارد . بعلاوه نظارت بر نحوه اعلام اسقاطی تجهیزات پزشكی ، بكارگیری قطعات سالم موجود در دستگاه اسقاطی جهت راه اندازی سایر دستگاهها و نیز در صورت امكان تعمیر و راه اندازی دستگاههایی كه به غلط اسقاط اعلام گردیده اند ، در كاهش هزینه های مركز درمانی می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد .
5 ـ مدیریت نگهداری و عملكرد دستگاه :
نگهداری پیشگیرانه ( Preventive Maintenance ) یا به اختصار PM به مجموعه عملیات و بازرسی هایی گفته می شود كه برای جلوگیری از خرابی ناگهانی و افزایش عمر مفید دستگاه به صورت دوره ای صورت می پذیرد . در این راستا برنامه ریزی و تهیه روالهای لازم و فرمهای مربوط به هر دستگاه با توجه به توصیه ها و نكات اعلام شده از سوی تولید كننده برای بازدیدهای دوره ای PM انجام می گیرد . از طرفی بررسی صحت عملكرد و دقت پارامترهای خروجی تجهیزات در تشخیص و عملیات درمانی كادر پزشكی نقش تعیین كننده ای دارد . برای اطمینان از عملكرد صحیح تجهیزات و كالیبره نمودن آنها ، می بایست آزمونهایی به شكل دوره ای و با استفاده از ابزارهای ویژه كالیبراسیون بر روی دستگاه انجام پذیرفته و خطاهای موجود تصحیح گردد .
6 ـ كارشناسی مشاور خرید تجهیزات و وسایل پزشكی :
نیاز به دقت و امعان نظر در خصوص پارامترهای ذیل جهت خرید تجهیزات و وسایل پزشكی برای مركز درمانی ، واحد مهندسی پزشكی را بعنوان یك عضو موثر در كمیته خرید مطرح می نماید :
ـ شناسایی پارامترها و عملكردهای مورد نیاز مركز درمانی بر اساس میزان و نوع مراجعین و انتظارات كادر پزشكی وبر این اساس شناسایی دستگاههایی كه واجد این پارامترها و عملكردها می باشند .
ـ مسایل لازم برای سرویس و نگهداری ، وضعیت سرویس داخل كشور و تامین قطعات یدكی
ـ كسب اطلاعات فنی لازم در خصوص عملكرد دستگاه در سایر مراكز درمانی داخلی و خارجی
ـ آنالیز صحت و سقم ادعاهای مطروحه از سوی فروشنده دستگاه
ـ تعیین اطلاعات لازم و تعهدات فنی كه از سوی فروشنده می بایست با توجه به نوع دستگاه در اختیار قرار گیرد .
ـ كنترل دستگاههای خریداری شده بر اساس پروفرم های مربوطه و اطمینان از وجود تائیدیه های حاصل از انجام تست های پذیرش ( Acceptance Test )
7 ـ كارشناسی اقتصادی تجهیزات پزشكی :
بیمارستان از یك طرف به عنوان مركزی كه هزینه ها و درآمدهایی داشته و می بایست برنامه ریزی جهت ایجاد تعادل و كسب سود بیشتر در آن صورت پذیرد و از طرفی بلحاظ ارتباطی كه با جان و سلامتی انسانها داشته و یكی از مهمترین و بدوی ترین نیازهای بشری را تامین می نماید ، از منظر اقتصادی بعنوان یك بنگاه اقتصادی خاص كه طراحی فرآیندها و تصمیم گیریها در آن تابع شرایط و محدودیتهایی است مد نظر بوده ودر این راستا واحد مهندسی پزشكی وظیفه دارد با همكاری واحدهای امور مالی ، انبار ، حسابداری صنعتی ، شاخصه های تخصصی را در حوزه تجهیزات و وسایل پزشكی كارشناسی و جهت تصمیم گیری به مبادی ذیربط ارائه نماید .
8 ـ نظارت بر اجرای استانداردهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشكی :
تشخیص و اجرای بهینه استانداردهای فضاهای درمانی با توجه به فرآیندهای درمانی در بیمارستان نظیر محل قرارگرفتن تجهیزات و وسایل ، نحوه ارتباط بخشها و حوزه های مختلف به یكدیگر و نحوه دسترسی به تجهیزاتی كه استفاده از آنها میان چند بخش مشترك است و ... از اموری است كه می تواند یك مركز درمانی را در انجام بهینه وظایف خود بویژه در زمانهای حیاتی ( Golden Time ) یاری رساند .
همچنین در بعضی قسمتهای در نظر نگرفتن شرایط فیزیكی و امكانات لازم هم می تواند باعث آسیب رساندن به دستگاه شود و هم اینكه ممكن است عوارض جبران ناپذیری برای پرسنل و بیماران بخش مربوطه و یا بخشهای مجاور داشته باشد .
9 ـ مستند سازی و نگهداری اطلاعات :
مستند سازی و نگهداری اطلاعات مربوط به انجام بندهای قبل جهت حفظ سوابق و طبقه بندی آنها برای دسترسی سریع و بموقع به این اطلاعات نظیر شناسنامه های تجهیزات و وسایل پزشكی ، سوابق تعمیراتی ، عملكردی ، PM و كالیبراسیون هر كدام ، سوابق آموزشی پرسنل ، كاتالوگها ، دستورالعمها ، فیلمها ، اسلایدها و كتب مرجع مربوط به تجهیزات ، اقدامات تامینی و سایر موارد مربوط به فعالیتهای واحد بلحاظ مراجعات بعدی جهت تصمیم گیریهای آتی و تهیه گزارشهای مدون خواسته شده ، اهمیت زیادی داشته و می بایست به بهترین وجه صورت پذیرد . توصیه می گردد در این خصوص استاندارد خاصی از سوی وزارت متبوع تهیه و جهت یكسان سازی به سراسر كشور ابلاغ گردد .
10 ـ ارتباط با اداره تجهیزات پزشكی دانشگاه علوم پزشكی متبوع
مشخصات فیزیكی واحد مهندسی پزشكی
سطح2 یك اتاق اداری ، یك كارگاه عمومی، یك انبار
سطح 3 یك اتاق اداری دو كارگاه ( كارگاه الكترونیك و الكتروتكنیك ، كارگاه مكانیك كه میبایست دارای محلی تحت عنوان چاله سرویس باشد.)، یك انبار
سطوح 4و5و6 نظیر سطح 3 بعلاوه یك كارگاه مستقل در داخل بخش اتاق عمل با ابزار مستقل.
مشخصات نیروی انسانی :
سطح 2 یك نفر پرسنل اداری
سطح 3 یك نفر مسئول ( ترجیحا مهندس پزشك) یك نفر پرسنل اداری یك تكنسین( به ازای هر مركز سطح دو تحت پوشش) یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 4 یك نفر مسئول ( مهندس پزشك ) یك نفر پرسنل اداری دونفر تكنسین یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 5و6 یك نفر مسئول ( مهندس پزشك) دونفر پرسنل اداری یك نفر تكنسین( به ازای هر 150 تخت ) یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM ( به ازای هر 300 تخت)
ساختار واحد مهندسی پزشكی :
با توجه به تعاریف و شرح وظایف ذكر شده ، واحد مهندسی پزشكی بعنوان یك ركن مهم در رابطه با امور تجهیزات پزشكی در بیمارستان ، فضا و پرسنل خاص خود را می بایست دارا باشد. بلحاظ ساختاری ، واحد مهندسی پزشكی از قسمتهای اداری ، كارگاهها و آزمایشگاه كالیبراسیون ( از سطح 4 به بالا ) تشكیل می گردد . لازم به ذكر است آزمایشگاه كالیبراسیون با توجه به نقش مهم كالیبره بودن تجهیزات پزشكی و آزمایشگاهی در بدست دادن داده ها و خروجیهای صحیح تصمیم گیری درست در هنگام تشخیص و عملكرد مناسب طی درمان ، در سطوح 4 به بالا و با هدف سرویس دهی به مراكز درمانی تحت پوشش سطوح پایینتر ، در نظر گرفته شده است و می بایست بعنوان زیر مجموعه واحد مهندسی پزشكی بیمارستان مربوطه و تحت نظارت اداره تجهیزات پزشكی استان ، طی یك برنامه زمان بندی مدون نسبت به این كار اقدام نماید . از آنجا كه وسعت حوزه تحت نظارت آزمایشگاه كالیبراسیون بسته به پهنه جغرافیایی هر استان و تعدد مراكز درمانی سطح 3 به پایین ، متفاوت خواهد بود ، تعداد آزمایشگاههای كالیبراسیون بازاء هر 3 بلوك در طرح سطح بندی (سطح 3) یك آزمایشگاه در نظر گرفته می شود .
در مورد كارگاهها و فضای واحد مهندسی پزشكی ، نظر به اینكه این كارگاهها یكی از آلوده ترین واحدها برای پرسنل می باشد ، می بایست در فضایی مستقر گردد كه در معرض نور كافی و موثر بوده ، تهویه كامل میكروبی و هود مخصوص جهت بخار قلع و جیوه ، سرویس بهداشتی و حمام خاص خود در جوار واحد و ... در آن تعبیه گردد . بعلاوه داشتن سیستم ارت مناسب و خط تلفن مستقیم و تعدادی خط تلفن داخلی بسته به تعداد بخشهای مركز درمانی مربوطه از ضروریات این واحد است . رختكن و اتاق استراحت نیز از دیگر اجزاء ساختمانی این واحد است .
در پایان ذكر این نكته نیز لازم است كه نیروهای فنی برای بیمارستانهای سطح 3 به بالا در نظر گرفته شده است كه برابر سیستم ارجاع مراكز سطح 2 و 1 ذیربط را نیز پوشش خواهند داد . لكن جهت تسهیل در انجام فعالیتهای مربوطه ، فضای فیزیكی و ابزارهای پایه بهمراه یك نفر پرسنل اداری در مراكز سطح 2 پیش بینی گردیده است تا اقدامات اولیه جهت تجهیزات موجود در مراكز درمانی سطح 2 در محل صورت پذیرفته و حتی الامكان از انتقال به مركز درمانی سطح بالاتر خودداری گردد.
واحد مهندسی پزشكی
مقدمه :
روزگاری درمان بیماران عمدتا“ منحصر به تجویز دارو ، رعایت رژیمهای غذایی خاص و انجام عملیات فیزیكی توسط خود طبیب می گردید . اما پس از انقلاب صنعتی و پیشرفت روزافزون تكنولوژی بویژه از نیمه دوم قرن بیستم امروزه تجهیزات و وسایل پزشكی نقش محوری و عمده ای را در سه حوزه پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماریها ایفا می كنند بنحوی كه اصولا“ تصور مركز درمانی فاقد آنها دور از ذهن می نماید . از طرفی این تجهیزات بجهت وجه سرمایه ای چه از نقطه نظر ابتیاع و چه بلحاظ خدمات پس از فروش ، پارامتر بسیار مهمی در اقتصاد بهداشت مراكز درمانی محسوب می گردند . لذا همانقدر كه وجود این تجهیزات و وسایل در صحن عملكرد و موفقیت مراكز درمانی موثر ومفید است ، عملكرد نادرست و یا مختل شدن آن ، در روند مراكز درمانی و فعالیت متخصصین اختلال و اشكال و بعضا“ صدمات جبران ناپذیر ایجاد می نماید . بنابراین وجود واحدی كه در مراكز درمانی بطور تخصصی وظیفه مدیریت بر این سامانه ها را داشته و از طرفی از آخرین دست آوردها و پیشرفتهای تكنولوژیكی این عرصه مطلع و آنها را بدرستی در اختیار متخصصین امر قرار دهد ، اگرچه در كشور ما تا حدودی جدید و نو ظهور به نظر می رسد ، ولی در كشورهای صاحب علم و تكنولوژی روز ، سالهاست كه امری معمول و بدیهی می باشد .
واحد مهندسی پزشكی بیمارستان
تعریف : ، مجموعه ایست كه در سیستم ماتریسی سازمان بیمارستان وظیفه مدیریت كلیه امور مرتبط با تجهیزات و وسایل پزشكی را در راستای تامین ایمنی لازم برای بیماران و پرسنل و نیز بهره وری بهینه این تجهیزات جهت ارتقاء سه شاخصه كارآیی ، اثربخشی و رضایتمندی بیماران بعهده دارد .
هدف :
الف ) استفاده موثر از تجهیزات و وسایل پزشكی و بهره گیری بهینه از تمامی قابلیت های آنها
ب ) افزایش عمر مفید تجهیزات ، تضمین صحت و دقت عملكرد آنها و جلوگیری از خرابیهای زودهنگام و نابهنگام
ج ) كاهش هزینه های نگهداری ، تعمیر ، و زمان از كارافتادگی دستگاهها
د ) تامین ایمنی لازم برای پرسنل و بیماران در ارتباط با تجهیزات و وسایل پزشكی
هـ ) هدایت بیمارستان به استفاده از تكنیكها ، تجهیزات ووسایل نوین متناسب با نیازهای واقعی وتوانائیهای مركز درمانی
وظایف :
1 ـ آموزش :
توانایی استفاده صحیح و بجا ، بهره گیری موثر از تمامی قابلیت های تجهیزات و وسایل پزشكی ، اجتناب از سوء استفاده و خطرات آنها ، رعایت اصول نگهداری روزمره جهت افزایش عمر مفید تجهیزات و تهیه گزارشهای مربوطه ، منوط به آموزش كامل و صحیح كاربران و نیز پاسخگویی مداوم به شبهات و سئوالات آنان می باشد . نیز این آموزشها موجب كاهش افت عملكرد واحدهای مركز درمانی هنگام تعویض پرسنل با نظرات جدید می گردد .
2 ـ تامین ایمنی بیماران و پرسنل :
دستگاهها و لوازم پزشكی جهت تشخیص و درمان در ارتباط مستقیم با بیماران و پرسنل بوده و می بایست اقدامات تامینی جهت حفاظت افراد از عوارض مربوطه و همچنین هنگام بروز خرابیها نظیر تشعشعات ، جریانهای نشتی ، ضربات ، آتش سوزی و ... برابر روشهای استاندارد و توصیه شده بعمل آید .
3 ـ مدیریت چرخه نصب و تعمیر :
نظارت بر تحویل و نصب و راه اندازی صحیح تجهیزات و لوازم ، قراردادهای خدمات پس از فروش ، اولویت بندی و پیگیری تعمیرات ، فاكتورهای هزینه تعمیرات ، مراحل و كیفیت و چگونگی تعمیر كه عمدتا“ از سوی شركتها صورت می پذیرد به منظور كاهش زمان از كارافتادگی دستگاه ، كاهش هزینه تعمیرات و عدم نیاز به تعمیرات مكرر می بایست صورت پذیرد .
لازم به ذكر است با توجه به تنوع و پیچیدگی دستگاهها و لوازم پزشكی كه در حوزه های مختلف بكار گرفته می شود واز آنجا كه امر تعمیر علاوه بر تخصص نیازمند آموزش و داشتن ابزار لازم و قطعات یدكی مربوطه می باشد و نیز بعضا“ بهانه جویی شركتها جهت رفع مسئولیت تعمیرات و یا بزرگنمایی مشكلات ودر نتیجه افزایش هزینه های تعمیراتی ، اقدام مستقیم از سوی كاركنان واحد مهندسی پزشكی جهت تعمیر جز در موارد خاص و جزیی و دستگاههای ساده توصیه نمی گردد .
4 ـ نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط :
همان اندازه كه تجهیزات و لوازم پزشكی در تشخیص و درمان اهمیت و حساسیت دارد، رعایت شرایط نگهداری و انبار تجهیزات ولوازم پزشكی و قطعات آنها نیز از اهمیت و حساسیت برخوردار است . از طرفی اهمیت برنامه ریزی جهت تامین بموقع قطعات و لوازم پزشكی موردمصرف در بیمارستان نیازی به توضیح ندارد . بعلاوه نظارت بر نحوه اعلام اسقاطی تجهیزات پزشكی ، بكارگیری قطعات سالم موجود در دستگاه اسقاطی جهت راه اندازی سایر دستگاهها و نیز در صورت امكان تعمیر و راه اندازی دستگاههایی كه به غلط اسقاط اعلام گردیده اند ، در كاهش هزینه های مركز درمانی می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد .
5 ـ مدیریت نگهداری و عملكرد دستگاه :
نگهداری پیشگیرانه ( Preventive Maintenance ) یا به اختصار PM به مجموعه عملیات و بازرسی هایی گفته می شود كه برای جلوگیری از خرابی ناگهانی و افزایش عمر مفید دستگاه به صورت دوره ای صورت می پذیرد . در این راستا برنامه ریزی و تهیه روالهای لازم و فرمهای مربوط به هر دستگاه با توجه به توصیه ها و نكات اعلام شده از سوی تولید كننده برای بازدیدهای دوره ای PM انجام می گیرد . از طرفی بررسی صحت عملكرد و دقت پارامترهای خروجی تجهیزات در تشخیص و عملیات درمانی كادر پزشكی نقش تعیین كننده ای دارد . برای اطمینان از عملكرد صحیح تجهیزات و كالیبره نمودن آنها ، می بایست آزمونهایی به شكل دوره ای و با استفاده از ابزارهای ویژه كالیبراسیون بر روی دستگاه انجام پذیرفته و خطاهای موجود تصحیح گردد .
6 ـ كارشناسی مشاور خرید تجهیزات و وسایل پزشكی :
نیاز به دقت و امعان نظر در خصوص پارامترهای ذیل جهت خرید تجهیزات و وسایل پزشكی برای مركز درمانی ، واحد مهندسی پزشكی را بعنوان یك عضو موثر در كمیته خرید مطرح می نماید :
ـ شناسایی پارامترها و عملكردهای مورد نیاز مركز درمانی بر اساس میزان و نوع مراجعین و انتظارات كادر پزشكی وبر این اساس شناسایی دستگاههایی كه واجد این پارامترها و عملكردها می باشند .
ـ مسایل لازم برای سرویس و نگهداری ، وضعیت سرویس داخل كشور و تامین قطعات یدكی
ـ كسب اطلاعات فنی لازم در خصوص عملكرد دستگاه در سایر مراكز درمانی داخلی و خارجی
ـ آنالیز صحت و سقم ادعاهای مطروحه از سوی فروشنده دستگاه
ـ تعیین اطلاعات لازم و تعهدات فنی كه از سوی فروشنده می بایست با توجه به نوع دستگاه در اختیار قرار گیرد .
ـ كنترل دستگاههای خریداری شده بر اساس پروفرم های مربوطه و اطمینان از وجود تائیدیه های حاصل از انجام تست های پذیرش ( Acceptance Test )
7 ـ كارشناسی اقتصادی تجهیزات پزشكی :
بیمارستان از یك طرف به عنوان مركزی كه هزینه ها و درآمدهایی داشته و می بایست برنامه ریزی جهت ایجاد تعادل و كسب سود بیشتر در آن صورت پذیرد و از طرفی بلحاظ ارتباطی كه با جان و سلامتی انسانها داشته و یكی از مهمترین و بدوی ترین نیازهای بشری را تامین می نماید ، از منظر اقتصادی بعنوان یك بنگاه اقتصادی خاص كه طراحی فرآیندها و تصمیم گیریها در آن تابع شرایط و محدودیتهایی است مد نظر بوده ودر این راستا واحد مهندسی پزشكی وظیفه دارد با همكاری واحدهای امور مالی ، انبار ، حسابداری صنعتی ، شاخصه های تخصصی را در حوزه تجهیزات و وسایل پزشكی كارشناسی و جهت تصمیم گیری به مبادی ذیربط ارائه نماید .
8 ـ نظارت بر اجرای استانداردهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشكی :
تشخیص و اجرای بهینه استانداردهای فضاهای درمانی با توجه به فرآیندهای درمانی در بیمارستان نظیر محل قرارگرفتن تجهیزات و وسایل ، نحوه ارتباط بخشها و حوزه های مختلف به یكدیگر و نحوه دسترسی به تجهیزاتی كه استفاده از آنها میان چند بخش مشترك است و ... از اموری است كه می تواند یك مركز درمانی را در انجام بهینه وظایف خود بویژه در زمانهای حیاتی ( Golden Time ) یاری رساند .
همچنین در بعضی قسمتهای در نظر نگرفتن شرایط فیزیكی و امكانات لازم هم می تواند باعث آسیب رساندن به دستگاه شود و هم اینكه ممكن است عوارض جبران ناپذیری برای پرسنل و بیماران بخش مربوطه و یا بخشهای مجاور داشته باشد .
9 ـ مستند سازی و نگهداری اطلاعات :
مستند سازی و نگهداری اطلاعات مربوط به انجام بندهای قبل جهت حفظ سوابق و طبقه بندی آنها برای دسترسی سریع و بموقع به این اطلاعات نظیر شناسنامه های تجهیزات و وسایل پزشكی ، سوابق تعمیراتی ، عملكردی ، PM و كالیبراسیون هر كدام ، سوابق آموزشی پرسنل ، كاتالوگها ، دستورالعمها ، فیلمها ، اسلایدها و كتب مرجع مربوط به تجهیزات ، اقدامات تامینی و سایر موارد مربوط به فعالیتهای واحد بلحاظ مراجعات بعدی جهت تصمیم گیریهای آتی و تهیه گزارشهای مدون خواسته شده ، اهمیت زیادی داشته و می بایست به بهترین وجه صورت پذیرد . توصیه می گردد در این خصوص استاندارد خاصی از سوی وزارت متبوع تهیه و جهت یكسان سازی به سراسر كشور ابلاغ گردد .
10 ـ ارتباط با اداره تجهیزات پزشكی دانشگاه علوم پزشكی متبوع
مشخصات فیزیكی واحد مهندسی پزشكی
سطح2 یك اتاق اداری ، یك كارگاه عمومی، یك انبار
سطح 3 یك اتاق اداری دو كارگاه ( كارگاه الكترونیك و الكتروتكنیك ، كارگاه مكانیك كه میبایست دارای محلی تحت عنوان چاله سرویس باشد.)، یك انبار
سطوح 4و5و6 نظیر سطح 3 بعلاوه یك كارگاه مستقل در داخل بخش اتاق عمل با ابزار مستقل.
مشخصات نیروی انسانی :
سطح 2 یك نفر پرسنل اداری
سطح 3 یك نفر مسئول ( ترجیحا مهندس پزشك) یك نفر پرسنل اداری یك تكنسین( به ازای هر مركز سطح دو تحت پوشش) یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 4 یك نفر مسئول ( مهندس پزشك ) یك نفر پرسنل اداری دونفر تكنسین یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 5و6 یك نفر مسئول ( مهندس پزشك) دونفر پرسنل اداری یك نفر تكنسین( به ازای هر 150 تخت ) یك نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM ( به ازای هر 300 تخت)
ساختار واحد مهندسی پزشكی :
با توجه به تعاریف و شرح وظایف ذكر شده ، واحد مهندسی پزشكی بعنوان یك ركن مهم در رابطه با امور تجهیزات پزشكی در بیمارستان ، فضا و پرسنل خاص خود را می بایست دارا باشد. بلحاظ ساختاری ، واحد مهندسی پزشكی از قسمتهای اداری ، كارگاهها و آزمایشگاه كالیبراسیون ( از سطح 4 به بالا ) تشكیل می گردد . لازم به ذكر است آزمایشگاه كالیبراسیون با توجه به نقش مهم كالیبره بودن تجهیزات پزشكی و آزمایشگاهی در بدست دادن داده ها و خروجیهای صحیح تصمیم گیری درست در هنگام تشخیص و عملكرد مناسب طی درمان ، در سطوح 4 به بالا و با هدف سرویس دهی به مراكز درمانی تحت پوشش سطوح پایینتر ، در نظر گرفته شده است و می بایست بعنوان زیر مجموعه واحد مهندسی پزشكی بیمارستان مربوطه و تحت نظارت اداره تجهیزات پزشكی استان ، طی یك برنامه زمان بندی مدون نسبت به این كار اقدام نماید . از آنجا كه وسعت حوزه تحت نظارت آزمایشگاه كالیبراسیون بسته به پهنه جغرافیایی هر استان و تعدد مراكز درمانی سطح 3 به پایین ، متفاوت خواهد بود ، تعداد آزمایشگاههای كالیبراسیون بازاء هر 3 بلوك در طرح سطح بندی (سطح 3) یك آزمایشگاه در نظر گرفته می شود .
در مورد كارگاهها و فضای واحد مهندسی پزشكی ، نظر به اینكه این كارگاهها یكی از آلوده ترین واحدها برای پرسنل می باشد ، می بایست در فضایی مستقر گردد كه در معرض نور كافی و موثر بوده ، تهویه كامل میكروبی و هود مخصوص جهت بخار قلع و جیوه ، سرویس بهداشتی و حمام خاص خود در جوار واحد و ... در آن تعبیه گردد . بعلاوه داشتن سیستم ارت مناسب و خط تلفن مستقیم و تعدادی خط تلفن داخلی بسته به تعداد بخشهای مركز درمانی مربوطه از ضروریات این واحد است . رختكن و اتاق استراحت نیز از دیگر اجزاء ساختمانی این واحد است .
در پایان ذكر این نكته نیز لازم است كه نیروهای فنی برای بیمارستانهای سطح 3 به بالا در نظر گرفته شده است كه برابر سیستم ارجاع مراكز سطح 2 و 1 ذیربط را نیز پوشش خواهند داد . لكن جهت تسهیل در انجام فعالیتهای مربوطه ، فضای فیزیكی و ابزارهای پایه بهمراه یك نفر پرسنل اداری در مراكز سطح 2 پیش بینی گردیده است تا اقدامات اولیه جهت تجهیزات موجود در مراكز درمانی سطح 2 در محل صورت پذیرفته و حتی الامكان از انتقال به مركز درمانی سطح بالاتر خودداری گردد.
bm-eng
عضو جدید
آشنایی با رشته های مرتبط با مهندسی پزشکی : مهندسی بافت
آشنایی با رشته های مرتبط با مهندسی پزشکی : مهندسی بافت
[h=1] مهندسي بافت[/h] یکی از رشته های متبط با رشته مهندسی پزشکی مهندسی بافت است که در اینجا با آن آشنا خواهیم شد.
مهندسي بافت رشته اي در ارتباط با رشته هاي مختلف علمي است كه اصول و روش هاي مهندسي وعلوم زيست شناسي را براي توليد و توسعه جايگزين هاي زيستي به كار مي گيرد. اين جايگزين ها مي توانند بافت را به حالت طبيعي برگردانند، آن را حفظ كنند يا عملكرد بافت را بهبود بخشند...
ادامه متن در :
کلیک کنید
آشنایی با رشته های مرتبط با مهندسی پزشکی : مهندسی بافت
[h=1] مهندسي بافت[/h] یکی از رشته های متبط با رشته مهندسی پزشکی مهندسی بافت است که در اینجا با آن آشنا خواهیم شد.
مهندسي بافت رشته اي در ارتباط با رشته هاي مختلف علمي است كه اصول و روش هاي مهندسي وعلوم زيست شناسي را براي توليد و توسعه جايگزين هاي زيستي به كار مي گيرد. اين جايگزين ها مي توانند بافت را به حالت طبيعي برگردانند، آن را حفظ كنند يا عملكرد بافت را بهبود بخشند...
ادامه متن در :
کلیک کنید
bm-eng
عضو جدید
سلام سال نو مبارک
من به شدت نیاز به راهنمایی شما دارم چون میخوام برای ارشد این رشته را ادامه بدم،خواهش میکنم کمکم کنید که از چه کتابایی و از چه جایی شروع کنم ،من ترم
7نساجی ام و به این رشته خیلی علاقه مندم خواهش میکنم کمکم کنید
سلام.اینکه تصمیم گرفتید به رشته مهندسی پزشکی بیایید قابل تحسین است و مایه مباهات بنده که فردی با این میزان علاقه به این رشته خواهد آمد.امیدوارم که به همه جنبه های آن و سختی راهی که در پیش گرفتید فکر کرده باشید که البته این سختی با علاقه ای که در شما میبینم سهل و آسان خواهد شد.بنده در خدمت شما هستم در حد توان.قبل از اینکه به سوالاتتان پاسخ دهم پیشنهاد می کنم که ابتدا به لینک زیر بروید.سرفصل دروس ، بازار کار،نحوه آزمون ارشد و بسیاری اطلاعات دیگر را مطالعه نمایید.انشالله مسیر درست را انتخاب خواهید کرد.موفق و موید باشید.
کلیک کنید
ممنون من در مورد این رشته یه سری اطلاعات به دست آوردم مشکلم بهپا دروس رشته مواد اونه که چه کتابایی از این رشته را باید مطالعه کنم همینطور برای دروس مربوط به آناتومی!چون یکی از فامیلامون آناتومی میخونه و وقتی باهاش در میون گذاشتم گفت نمیدونم باید چه کتابی بخونی که کلیات رو بهت بگه ،شما میتونی اسم کتابایی که لازم دارم را بهم بگید؟
Similar threads
Similar threads
-
-
شرکت در ارشد مهندسی پزشکی بیومتریال با رشته غیر مرتبط
- شروع شده توسط Maryam IT
- پاسخ ها: 2
-
-
اگه زمان به عقب برگرددآیا بازهم این رشته رو انتخاب میکردید؟- شروع شده توسط f.babaei
- پاسخ ها: 59
-
مهندسی پزشکی در ایرانمهندسی پزشکی در ایران[ویرایش]اسم این رشته به خوبی انتخاب شده و ترکیبی صحیح از دو گروه ریاضی و تجربی است. مهند- شروع شده توسط محدثه یوسفی
- پاسخ ها: 0