[مصالح ساختمانی] ملات

bloom

عضو جدید
ملاتها :
تعریف :
ملات مادة خمیری شکلی است که اجزای بنایی را به یکدیگر می چسباند و آنها را به دیوار و سایر عناصر ساختمانی مبّدل می سازد. ملات ها پنج عملکرد زیر را انجام می دهند :
1ـ آنها قطعات را به یکدیگر می چسبانند و فضای بین آنها را پر می نمایند.
2ـ با یکپارچگی که ایجاد می نمایند موجب می شوند تا توزیع تقریباً یکنواخت نیرو ایجاد شود.
3ـ اختلاف اندازه در اجزا را جبران می نمایند.
4ـ موجب می شوند قطعات فلزی و مسلح کننده ها در صورت وجود با دیوار به صورت کامل و یکپارچه عمل کنند.
5ـ موجب پدید آمدن ماهیتی زیبا به کمک ایجاد خطوط سایه روشن و یا تأثیر رنگ
می شوند.
ملات ها مجموه ای از یک یا چند مادة چسبنده (سیمان، آهک، گچ و . . .)، یک مادة پرکننده (ماسة شسته و دانه بندی شده)، یک مادة روان کننده (آب و . . .) و به میزان کافی به منظور ایجاد حالت خمیری و مخلوط کارا هستند. این مصالح باید به دقت اندازه گیری و مخلوط شوند تا به ملات، تعادل مطلوبی برای برآوردن خصوصیات اساسی آن بدهند.
خواص ملات :
ملات بنایی یکی از مصالحی است که بایستی ضمن داشتن انعطاف پذیری، احتیاجات مختلف دیگری را نیز برآورده سازد. برخلاف اعتقاد عامه، ملاتی که تمام خواسته ها را برآورده سازد وجود ندارد، لیکن شناخت مواد تشکیل دهندة ملات ها و خواص آنها، طراح را قادر خواهد ساخت تا مخلوط مناسب برای هر طرح را انتخاب نماید.
عملکرد اساسی ملات این است که مصالح بنایی را به صورت تودة یکپارچه ای به یکدیگر بچسباند. از دیدگاه دیگر ملات، مصالح جدا از یکدیگر را به هم پیوند می دهد، تمام
شکاف ها و ترک ها را پر می کند و بستر یکنواختی را به وجود می اورد.
اجرا باید چنان صورت گیرد که کار یکپارچه باشد، به علاوه مجموعه باید در برابر عوامل محیطی حاکم مقاوم و نفوذناپذیر باشد. چنانچه چسبندگی لازم بین ملات و دیگر مصالح ساختمانی تأمین شود، دیوار دارای دوام کافی برای تحمل عوامل محیطی خواهد بود.
ملات با حالت خمیری به کار می رود و سپس سخت می شود. بنابراین ملات ها دارای ویژگی های زیر می باشند.
ـ ویژگی هایی که در زمان خمیری دارا می باشد.
ـ ویژگی هایی که بعد از سخت شدن خواهد داشت.
اهمیت خصوصیات خمیری ملات در آن است که مشخص کنندة مناسبت ملات در هنگام بنایی است و همانند ملات سخت شده در خور توجه می باشد. و هر دو آنها تعیین کنندة خصوصیات دیوار یا عنصر تکمیل شده هستند که باید مقاوم و مستحکم باشد.
خواص حالت خمیری ملات :
خواص ملات ها در حالت خمیری شامل کارآیی، قابلیت نگهداری آب، روانی اولیه و روانی پس از مکش می باشد.
کارآیی :
ملات کارا یکپارچه است، چسبنده و از قوام و غلظت مطلوب برخوردار است که آن را برای بنایی مناسب می نماید. ملات زمانی کارا به شمار می آید که اجزای مخلوط از یکدگیر جدا نشوند، به خوبی پهن شود، وزن قطعه را تحمل نماید، به راحتی تراز شود و حالت خود را حفظ کند، امتداد ردیف چینی افقی را به راحتی به وجه قائم عنصر ساختمانی بچسباند و به آسانی در محل های ملات خور بدون آن که بچکد و روی دیوار را لکه لکه کند، پهن شود.
نگهداری آب، روانی، مقاومت در برابر جدا شدن و عوامل دیگر موجب افزایش کارآیی
می شود. این عوامل کاملاً تحت تأثیر اجزای ملات می باشند. این ارتباط پیچیده برآورد واقعی کارآیی را مشکل می نماید. و در واقع هیچگونه روش اندازه گیری آزمایشگاهی استاندارد برای آن وجود ندارد.
قابلیت نگهداری آب :
این خصوصیت در ملات مانع از دست رفتن سریع آب مخلوط شده در هنگام تماس آن با سطح جاذب مصالح بنایی می شود و به این ترتیب مانع از کاهش حالت خمیری در ملات و می شود. در زمان تماس با مصالح بنایی که خاصیت جذب کمی دارند، قابلیت بالای نگهداری آب مانع از آب انداختن ملات می شود. آب انداختن باعث به وجود آمدن لایة نازکی از آب بین ملات و مصالح ساختمانی می شود که موجب شناوری و کاهش چسبندگی بین ملات و مصالح بنایی خواهد شد. قابلیت نگهداری آب در آزمایشگاه به وسیلة آزمایش روانی اندازه گیری می شود.
روانی اولیه و روانی پس از مکش :
روانی ملات با یک آزمایش ساده مشخص می شود. یک مخروط ناقص از ملات بر روی دستگاه مخصوص قرار می گیرد. این ابزار 25 بار در 15 ثانیه بالا می رود و فرو می افتد. درطول این زمان ملات روان و قطر مخروط بیشتر می شود. روانی نسبت بین میزان افزایش قطر ملات به قطر اولیه (که معمولاً 10 سانتی متر است) می باشد و به صورت درصد نمایش داده می شود. برای مثال چنانچه قطر جدید 20 سانتی متر باشد، میزان روانی 100% خواهد بود.
بر اساس شرایط کاری به طور معمول روانی ملات بین 100 تا 115 درصد مطلوب
می باشد.
آزمایش مشابهی میزان روانی ملات ساختمانی را پس از قرارگیری در مجورت مصالح جاذب رطوبت مشخص می نماید. برای این کار یک دقیقه ملات را در مجاورت دستگاه خلأ قرار می دهند و نسبت این دو آزمایش میزان قابلیت نگهداری آب ملات خواهد بود که به صورت درصد نمایش داده می شود.
خواص ملات سخت شده :
خواص ملات سخت شده شامل استحکام چسبندگی، دوام، مقاومت فشاری، تغییرات حجمی، عدم نفوذ آب، زمان سختی، شوره زدن و رنگ ملات می باشد.
استحکام چسبندگی :
استحکام چسبندگی در واقع مهمترین ویژگی ملات سخت شده است. متغیرهای زیادی موجب چسبندگی می شوند که شامل موارد زیر می باشند :
ـ خواص ملات (نوع و مقدار مادة چسبنده، میزان نگهداری آب، میزان هوا، مقاومت فشاری).
ـ نوع مصالح بنایی (بافت سطحی، مکش و میزان رطوبت).
ـ اجرا (برای مثال فشاری که در زمان قرار دادن مصالح بنایی بر روی ملات وارد
می شود).
ـ نگهداری (حرارت و رطوبت مناسب).
خواص ملات :
نوع و میزان مواد اولیه :
چسبندگی مواد متفاوت است، مثلاً چسبندگی گچ، سیمان، آهک و خاک رس با هم فرق
می کنند. هر چه میزان مادة چسبنده بیشتر باشد، استحکام و چسبندگی آن بیشتر است ولی معمولاً از کارایی آن کم می شود چون سرعت خودگیری ملات بیشتر خواهد شد.
تأثیر روانی:
ارتباط مستقیمی بین میزان روانی ملات با مقاومت کششی آن می باشد. برای کلیه ملات ها، استحکام چسبندگی با بهبود روانی افزایش می یابد.
تأثیر میزان هوا :
اطلاعات موجود نشان می دهد که به طور عام، افزایش میزان هوا در ملات با کاهش میزان چسبندگی هماهنگ است. هر چند که سایر خواص مورد نیاز مانند نگهداری آب بهبود
می یابد.
قابلیت نگهداری آب :
هر چه قابلیت نگهداری آب در ملات بیشتر باشد چسبندگی آن بهبود می یابد و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
مقاومت فشاری :
هر چقدر مقاومت فشاری ملات بیشتر باشد استحکام چسبندگی آن بیشتر است. مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب بیش از مقدار مناسب نسبت معکوس پیدا می کند.
خواص مصالح بنایی :
بافت مصالح بنایی :
بافت سطحی مصالح بنایی در استحکام و چسبندگی ملات تأثیر می گذارد. اگر سطح جسم صیقلی باشد، استحکام چسبندگی بین ملات و جسم از وقتی که سطح جسم زبر باشد، کمتر است. به همین خاطر است که آجر سفالی را سوراخ دار یا گود می سازند تا باعث ورود ملات به جسم و افزایش استحکام چسبندگی شود.
میزان جذب آب :
قابلیت سطح جذب آب در مصالح موجب می شود تا دوغاب مادة چسبنده بهتر به آن جذب شود و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
میزان مکش آجر با قرار دادن سطح بزرگ آجر در داخل حوضچة آبی به عمق 3 میلیمتر به مدت یک دقیقه آزمایش می شود. در اجرای کلیة موارد، مکش 5 تا 20 گرم آب در این مدت، بهترین چسبندگی را برای ملات با آجر به وجود می آورد. چنانچه این مقدار از 60 گرم تجاوز نماید چسبندگی به مقدار بسیار زیادی، علی رغم نوع آجر و یا ملات کاهش می یابد. میزان مکش آجر باید با خیس کردن آن قبل از بنایی مهار شود.
تجارب به دست آمده نشان دهندة آن است که بلوک های بتنی با رطوبت کمتر از 15% تا 20% می تواند آب موجود در ملات را در آب و هوای گرم و خشک جذب نماید. بلوکهای بتنی معمولاً به سبب وجود مقادیر زیادی آب در درون خود پدیدة مکش را بی اثر می نماید.
اجرا :
سرعت اجرا :
زمان صرف شده بین پخش کردن ملات و قرارگیری اجزای بنایی تأثیر عمده بر روانی ملات به ویژه وقتی ملات بر روی یک سطح با یک مکش بالا پهن شده است، دارد. برای به دست آوردن بیشترین میزان چسبندگی لازم است این وقفه به حداقل کاهش یابد.
حفظ رطوبت ملات :
چون تمام ملات بلافاصله بعد از تهیه مصرف نمی شود ممکن است مقداری از آب بر روی تختة ملات تبخیر شودد. بعضی اوقات افزودن آب به ملات به علت بروز تأثیرات زیان آور ممنوع شده است. همچنین در صورت دوباره مرطوب شدن ملات مقاومت فشاری کاهش می یابد. در این حالت ممکن است استحکام چسبندگی هنگامی که ملات مرطوب نشود، کاهش یابد. برای این منظور مرطوب کردن دوبارة ملات به کمک یک آب پاش در صورتی که ملات گذاری انجام نشده باشد، لازم است. لذا در شرایط آب و هوای گرم و خشک اضافه کردن آب به ملات به صورت مستقیم طبق آیین نامه های موجود مجاز نیست.
نگهداری :
کنترل حرکت :
ضربه زدن و حرکت دادن قطعه، اغلب برای چسبندگی ملات به شدت زیان آور است حتی اگر اقدام به جابجایی بلافاصله پس از قرار دادن قطعه باشد. حرکت موجب شکست چسبندگی بین ملات و قطعه می شود و بعد از آن ملات مجدداً به خوبی به قطعه نخواهد چسبید. بنّا مجاز نیست که دوباره آجر را تراز کند، ضربه بزند و به هر دلیلی پس از قرارگیری اولیه آن را تغییر مکان دهد و تراز و شاقول نماید.
کنترل رطوبت :
وقتی دیواری را می چینیم رطوبت آن را باید کنترل کرد، مثلاً اگر ملات دیوار سیمانی است باید تا یک هفته آن را مرطوب نگه داریم.


کنترل حرارت :
در شرایط آب و هوای سرد و یخبندان باید دیوارها را با پتوی یا پشم سنگ یا پشم شیشه پوشاند. در شرایط گرمای زیاد و وزش باد باید پارچه یا گونی روی آن انداخت و آب زیادی روی آن پاشید.
دوام :
دوام ملات یا توانایی آن در مقابل یخبندان در دوره های مکرر اندازه گیری می شود. تجربه نشان داده است که اگر عنصر پرکننده در ملات مقاوم در برابر نفوذ آب باشد مشکل
ایجاد نمی نماید. معمولاً فرض بر این است که یک دیوار بنایی باید بتواند 35 سال و یا بیشتر بدون احتیاج به نگهداری و هزینه بر پا باشد و این مسأله نقش کلیدی دوام ملات را نشان می دهد. افزودن مقدار مناسبی مواد هوازا موجب افزایش دوام ملات می شود. نمونة ملات در آزمایشگاه که مواد هوازا به مقدار مناسب در آن باشد می تواند تا صد دوره یخبندان را تحمل نماید.
مقاومت فشاری :
مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار مادة چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب و در نتیجه روانی آن نسبت معکوس خواهد داشت.
از آنجا که موارد مختصری در مورد نقص ساختاری بر اثر عمل نیروی فشار گزارش شده است، استفاده از مواد چسبنده بیشتر از حد مناسب جهت تحصیل مقاومت فشاری بیشتر در موارد عادی از اهمیت چندانی برخوردار نیست. استحکام چسبندگی، کارآیی و قابلیت نگهداری آب نسبت به مقاومت فشاری ملات بیشتر از مقاومت مصالح بنایی باشد باعث ایجاد ترک در سطح دیوار و مصالح می شود ولی اگر مقاومت فشاری ملات کمتر از مقاومت فشاری مصالح باشد ترک در سطح ملات به وجود می آید.در حالت اول امکان تعمیر بسیار سخت و پرهزینه است ولی در حالت دوم امکان تعمیر عملی تر است.
 

bloom

عضو جدید
ملات

ملات

تغییر حجم :
برای عموم این اعتقاد وجود دارد که خزش ملات می تواند وسیع و مداوم باشد و باعث قابل نفوذ شدن دیوار بشود. در حقیقت حداکثر خزش ممکن در یک ملات بندکشی شده که با یک ملات خوب پر شده باشد آنقدر کوچک است که حتی در صورت پدید آمدن ترک با چشم غیرمسلح قابل رؤیت نیست. تحقیقات و مشاهدات عینی نشان داده است که مصالح مرغوب، اجرا و طراحی مناسب برای ساخت یک دیوار غیرقابل نفوذ لازم می باشد. خزش در ملات هایی که کلیة خواص مورد نیاز را به صورت متعادل دارا می باشند بسیار ناچیز و قابل صرف نظر کردن است.


عدم نفوذ آب :
مقدار عمدة نشست آب در دیوارهای بنایی از طریق ترک های ریز بین ملات و اجزای دیوار صورت می پذیرد. عدم نفوذ آب در قطعات صورت می پذیرد. عدم نفوذ آب در قطعات بنایی و ملات هایی که مورد مصرف معمولی دارند عامل تعیین کننده ای نیست.
زمان سختی (سرعت خودگیری) :
زمان سختی ملات سرعتی است که ملات مقاومت لازم را در برابر خراشیدگی و سایش پیدا می کند. سرعت زیاد در سخت شدن ممکن است در هنگام استفاده از ملات برای بنّا مشکل ایجاد نماید. سخت شدن بسیار کند نیز موجب کاهش سرعت روند کار می شود یا باعث می شود که ملات به زودی بر اثر تأثیر یخبندان در زمستان خراب شود. سرعت مناسب و میزان منطقی سخت شدن ملات به بنّا این اجازه را نیز می دهد که اتصالات را در یک درجة سختی مشابه بندکشی کند و در نتیجه رنگ بندکشی یکنواخت شود.
شوره زدن :
ملاتی که دارای مقدار زیادی نمک های محلول باشد چنانچه مقدار آب زیادی به دیوار بنایی نفوذ نماید موجب بروز شوره می شود.
شوره یک گرد سفید رنگ است که بر روی سطح دیوار به وجود می آید و شامل یک یا چند نمک محلول که در داخل ملات (یا سایر مصالح بنایی) وجود داشته اند می شود. این نمکها به وسیلة آبی که وارد دیوار شده است به سطح آن هدایت می شود و زمانی که آب از سطح دیوار تبخیر شود، شوره برجا خواهد ماند.
رنگ ملات :
هماهنگی و یکنواختی رنگ بندها تأثیر چشمگیری در ظاهر دیوار بنایی دارد. شرایط
آب و هوایی، میزان رطوبت همراه با مصالح بنایی و اختلاط ملات تأثیر اساسی در رنگ ملات در بندها دارد. مهمترین عوامل، یکنواختی مخلوط ملات و زمان بندکشی بندهای
ملات اند که قابل کنترل می باشند. اندازه گیری دقیق مواد و اختلاط مامل در فراهم کردن یکنواتی از اهمیت زیادی برخوردار است. چنانچه بنا ابزارکشی بندها را در زمانی که ملات نسبتاً سخت شده است انجام دهد، بند تیره تر از زمانی خواهد شد که ابزار زدن با ملات نسبتاً نرم انجام گردد. برای اطمینان از رنگ یکنواخت ملات در دیوار اجرا شده، باید بنّا ابزارکشی بندها را در شرایط سختی یکنواخت ملات ها انجام دهد.

ملات های رنگی ممکن است به وسیلة دانه ها و مواد رنگی مناسب به دست آید. استفاده از دانه های رنگی بیشتر توصیه می شود. ماسة سفید، گرانیت کرم و مرمر معمولاً رنگ های دائمی می دهند و موجب تضعیف ملات نمی شوند. ماسة سفید، سنگ های آهنکی یا مرمر با سیمان پرتلند و آهک برای بندهای سفید می توانند به کار گرفته شوند.
مواد رنگی ملات باید به حدی ریزدانه باشند که به صورت یکنواخت در مخلوط توزیع شوند و در صورت استفاده از آنها رنگ همیشگی داشته باشند. و با سایر اجزای ملات واکنش نشان ندهد و موجب تخریب ملات نشوند. این ویژگی ها عموماً در اکسید فلزات مشاهده می شود. اکسیدهای آهن، منگنز و کرم، کربن سیاه به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده می باشند. لازم است از رنگ های آلی جداً دوری کرد.
حداقل مقدار مواد رنگی که رنگ مورد نظر را ایجاد می نمایند باید مورد مصرف قرار گیرد. ممکن است مقادیر بیشتر بر کیفیت ملات تأثیر نامطلوب داشته باشند. حداکثر قابل قبول استفاده از اکسیدهای فلزی 10% تا 15% مقدار سیمان می باشد.
بهتر است برای به دست آوردن بهترین نتیجه، رنگ با سیمان به صورت خشک و در حجم کلی مخلوط و در به دفعات مورد استفاده قرار گیرد. با تهیة ملات رنگی در حجم کل احتمال دو رنگ شدن و تفاوت رنگ در دفعات مختلف تهیة ملات بندکشی بیشتر می شود.


انواع ملات ها :
ملات ها بر اساس نوع خودگیری، نوع مادة چسبنده، نوع و اندازة مادة پرکننده، مواد افزودنی و نوع کاربرد ملات ها به گروههای مختلفی تقسیم می شوند :
انواع خودگیری :
ملات ها از دیدگاه خودگیری به دو دستة هوایی و آبی گروه بندی می شوند :
ـ ملات هوایی :
ملاتی است که پس از تغییرات فیزیکی و شیمیایی در مجاورت هوا سفت و سخت می شوند، به عبارت دیگر گیرش ملات هوایی و سفت و سخت ماندن آنها به هوا نیاز دارد.
بعضی از ملات ها، به طریق فیزیکی خشک می شوند و آب آزاد و آب نم آنها تبخیر
می شود، مانند ملات های گلی و کاه گلی. گروه به طریق دیگر شیمیایی می گیرند و سفت و سخت می شوند، مانند ملات و آهک هوایی که آهک آن با گرفتن دی اکسید کربن از هوا به کربنات کلسیم تبدیل می شود. با وجود این که ملات گچ در موقع گرفتن با آب ترکیب و به سنگ گچ مبّدل می گرد ولی در گروه ملات های هوایی قرار می گیرد، زیرا در آب
وامی رود و برای سخت ماندن به هوا نیاز دارد.



ملات آبی :
ملاتی است که زیر آب یا در هوا به طریق شیمیایی می گیرد و سفت و سخت می ماند. ملات های سیمانی و گل آهک از جمله این ملات ها هستند.
نوع مادة چسبنده :
بر اساس نوع مادة چسباننده می توانیم ملات ها را به گروههای سیمانی، آهکی، گچی، قیری، پلاستیکی و ملات های ترکیبی که از چند نوع مادة چسبنده تشکیل شده اند.
مادة پرکننده (سنگدانة ملات) :
سنگدانه یا بخش اصلی ملات را ماسه تشکیل می دهد. ماسه از معادن یا لایروبی بستر رودخانه ها به دست می آید و ماسة خوب ماسه ای است که درشت ترین ذرات آن از
5 میلیمتر تجاوز نکند. ماسه معمولاً به صورت مخلوط با کمی خاک رس یافت می شود که ذرات آن را پوشانده است. در صورتی که از ماسه مخلوط با خاک رس برای ملات استفاده شود، خاک رس از عملکرد سیمان در چسباندن ذرات ماسه به یکدیگر جلوگیری خواهد کرد و ملات سیمانی به زودی دچار تخریب خواهد شد. بنابراین شستن کامل ماسه به صورتی که خاک موجود در آن بیش از 5% نباشد برای ساخت ملات سیمانی امری اساسی محسوب می شود.



ماسة نرم و ماسة زبر :
ماسة شسته نشده حاوی مقداری خاک رس در دست حالت نرمی دارد، به همین دلیل به این نوع ماسه، ماسة نرم گرفته می شود. ماسه شسته و تمیز در دست حالت زبر دارد و بدین جهت ماسة زبر خوانده می شود. زمانی که از ماسة نرم استفاده شود، کارآیی ملات افزایش می یابد و گستردن آن بسیار راحت تر از ماسة زبر یا شسته انجام می شود. طبیعتاً بنای آجرچین استفاده از ملات ساخته شده با ماسه نرم را ترجیح می دهد. ماسة کاملاً شسته، ماسه ای است که با فشردن در دست هیچ لک یا اثری از خاک رس بر کف دست باقی نگذارد.
مواد افزودنی :
مواد افزودنی شامل مواد حباب ساز، روان کننده ها، تندگیر کننده ها برای کار در فصول سرد و جلوگیری از یخ زدن ملات، مواد نگهدارنة آب برای بالا بردن کارآیی، مواد پوزولانی برای جلوگیری از حملة سولفات ها و اب بندی کردن ملات و مواد آب بند کننده برای تولید ملات رنگی مصرفی در رویه و بندکشی می باشند.
ملات ها از نظر کاربرد :
ملات ها از نقطه نظر کاربرد به دو دسته تقسیم می شوند : ملات های معمولی، ملات های ویژه.
ملات های معمولی :
دارای انواع گوناگونی به شرح زیر می باشند :
ملات های رسی :
ملات گل و کاه گل :
مادة چسبانندة ملات گل و کاه گل خاک رس است. پولک های خاک رس پس از مکیدن آب به صورت خمیری درمی آیند و دانه های ماسه داخل خاک را به یکدیگر می چسبانند. این ملات ها از قدیمیترین ملات ها هستند و در نخستین ساختمانهایی که بشر بنا کرده، به کار رفته است. هم اکنون نیز در ساختمان های خشّی و گلی و حتی آجری و سنگی بسیرای از روستاها این ملات به کار می رود. برای ساختن ملات گل آخوره ای از خاک می سازند و در آن آب می اندازند و صبر می کنند تا پولک های خاک رس آب بمکند، پس از آن ملات را خوب ورز می دهند و به مصرف می رسانند.
چون ملات گل پس از خشک شدن جمع می شود و ترک می خورد، به آن کاه می زنند تا آن را مسلح کند و از ترک خوردن آن جلوگیری کند. برای ساختن این ملات نیز آخوره ای از کاه و گل می سازند و در آن آب می اندازند تا خاک گل شود و کاه خیس بخورد و نرم شود.
پس از آن ملات را خوب ورز می دهند و به مصرف می رسانند. ملات کاه گل برای اندود ساختمان های گی، زیرسازی اندود گچی و آب بند بام ساختمان ها مثرف می شود. ملات کاه گل به علت سبکی وزن، عایق حرارتی خوبی است و از این رو در گذشته سقف زیرین شیروانی ها دو پوشه را با این ملات از داخل اندود می کردند تا از ورود گرما از سقف جلوگیری کنند. چنانچه در آب ملات خاصیت جذب و نگهداری رطوبت که در نمک وجود دارد به مدت بیشتری ملات خمیری می ماند و بهتر جلوی عبور آب را می گیرد، به علاوه از آنجا که نمک درجة انجماد آب را پایین می آورد، در فصول سرد ملات دیرتر یخ می زند. ضمناً نمک از رشد و نمو دانه های موجود در کاه گل جلوگیری می نماید. در ساختن
کاه گل برای نما باید از کاه گل نرم و ریز استفاده کرد. برای ساختن هر متر مکعب کاه گل حدود 45 تا 50 کیلوگرم کاه لازم است. گل نیمچه کاه دارای کاه کمتری است و برای فرش کردن آجر روی بام در مناطق کم باران به مصرف می رسد. گاهی اوقات به ملات های گلی به منظور آب بندی و دوام بیشتر امولسیون قیر اضافه می کنند. افزودن ماسه به ملات گل سبب کاهش جمع شدگی و در نتیجه کاهش ترک خوردگی آن می شود. افزودن کمی آهک یا سیمان نیز سبب اصلاح بعضی از خاک ها می شود.



ملات گل آهک :
دو اشکال عمده در ملات گل وجود دارد، یکی انقباض ناشی از خشک شدن و ترک خوردن و دیگری وا رفتن ملات در آب. افزودن آهک به خاک این دو اشکال را برطرف می کند. ملات گل آهک ملاتی آبی است و برای گرفتن و سخت شدن نیازی به دی اکسید کربن ندارد. سیلیس و آلومین خاک رس در صورت وجود آب با آهک تریب می شود و سیلیکات آلومینات کلسیم به وجود می آید که در برابر آب شستگی و وارفتن گل آهک خوب به عمل آید باید مرطوب بماند. ملات گل آهک نیز مانند ملات گل از قدیم در نواحی روستایی و به ویژه در نقاط مرطوب به کار رفته است. این ملات چون ملات آبی است برای فرش کردن، آجر کاری و سنگ کاری مناسب می باشد.
ملات ساروج :
پیش از اختراع سیمان ملات ساروج را برای اندود و آب بندی کردن آب انبارها و حوض ها مصرف می کردند ولی امروزه مصرف آن بسیار کم شده است و ملات سیمان جای آن را گرفته است. مادة چسبانندة این ملات از اختلاط آهک، خاکستر و آب حاصل می شود. برای قوام و چسبندگی به آن خاک رس می افزایند و ماسة بادی نیز در آن نقش پرکننده و استخوان بندی دارد. برای جلوگیری از ترک خوردگی به ساروج، لویی (پنبه جگن) یا موی بز می زدند. خاکستر دارای مقدار زیادی سیلیس غیربلوری است که به هنگام اختلاط با دوغاب آهک با آن ترکیب می شود و سیلیکات کلسیم به وجود می آید ؛ ولی این عمل به کندی پیش می رود و از این جهت این نوع ملات کندگیر است.
ملات ساروج از اختلاط 10 پیمانه گرد آهک شکفته، 7 پیمانه خاکستر الک شده، یک پیمانه خاک رس، یک پیمانه ماسة بادی، 30 تا 50 کیلوگرم لویی (برای هر مترمکعب ملات)، آب به میزان کافی و ورز دادن آنها به دست می آید.
ملات های گچی :
ملات گچ خالص :
این ملات از پاشیدن گرد گچ در آب و به هم زدن به دست می آید. چنین ملاتی زودگیر است و تنها برای کارهایی که با سرعت انجام می گیرد مناسب می باشد. برای این که بتوان با ملات گچ کار کرد باید زمان گیرش آن به تأخیر افتد. افزودن خاک رس، خمیر آهک و افزودنی های دیگر مانند سرپشم نجاری آن را کندگیر می کنند.
ملات گچ خالص برای قشر میانی سفیدکاری و اتصال قطعات گچی مناسب است. همچنین در بعضی از موارد برای اندودهای زودگیر مانند اندود آستر سقف های کاذب به کار
می رود.

در قشر رویة سفیدکاری ملات گچ خالص به کار می رود و برای این که فرصت کافی برای کار کردن با آن وجود داشته باشد هنگام گرفتن آن را ورز می دهند تا بلورهای گچ مهلتی برای شکل گیری پیدا نکنند و بلور یکپارچة گچی ایجاد نشود. چنین ملاتی را ملات گچ کشته می نامند.
ملات گچ مرمری :
این ملات در اندودکاری نقاط مرطوب و مکان هایی که نیاز به شستو دارند به مصرف
می رسد.

ملات گچ و خاک :
افزودن خاک رس به گچ به مقادیر زیاد آن را کندگیر و ارزان می کند معمولاً نسبت
خاک رس به گچ از 1 به 2 تا 1 به 1 تغییر می کند. که ملات اخیر به ملات گچ نیم و نیم معروف و متداول ترم است. مصرف ملات گچ و خاک در طاق زنی و تیغه سازی و قشر آستر اندودکاری های داخل ساختمان می باشد. برای ساختن آن مخلوط گچ و خاک را به آهستگی در آب پاشیده و سپس به هم می زنند.

ملات گچ و ماسه :
از اختلاط گچ با ماسة ریزدانه ملات گچ و ماسه ساخته می شود که می توان از آن به جای ملات گچ و خاک برای زیرسازی اندودها در نقاطی که ماسه بادی یا ساحلی یا رودخانه ای ریزدانه فراوان است استفاده کرد. درشت ترین دانه در ماسه برای این نوع ملات 2 میلیمتر است.
ملات گچ و پرلیت :
از اختلاط پرلیت منبسط و گچ، ملات سبکی ساخته می شود که جاذب صوتی مناسب و عایق حرارتی خوبی است. اندود پرلیت و گچ از نفوذ آتش خوبی است. اندود پرلیت و گچ از نفوذ آتش به اسکلت فولادی و بتن فولادی ساختمان ها جلوگیری می نماید و خطر گسترش آتش را کاهش می دهد.
ملات گچ و آهک :
ملات گچ برای مناطق خشک مناسب است و نمی توان آن را در مناطقی که رطوبت نسبی هوا از 60% تجاوز می کند، مصرف کرد. برای این نواحی ملات گچ و آهک مناسب تر است. افزودن سه پیمانه خمیر آهک به یک پیمانه گچ یا دو قسمت وزنی گرد آهک شکفته به یک قسمت گچ، آن را کندگیر می کند و برای قشر رویی مناسب می سازد. برای مناطق مرطوب ملات گچ و آهک مذکور مناسب تر است. زیرا پس از مدتی که از مصرف آن گذشت آهک با گرفتن کربن از هوا به سنگ آهک تبدیل می شود که جسمی سخت و در برابر آب و بخار آب پایدار است.

 

890

عضو جدید
ملات ها

ملات ها

78نکته در مورد ملاتها وساخت آنها به نام معمار هستی
1-از نظر نحوه خودگیری،ملاتها به دو دسته هوایی وآبی دسته بندی میشوند.
2-خاصیت چسبندگی در ملات باید حداکثر یکی دو ساعت پس از مصرف در ملات ظاهر شده وپس از ده الی دوازده ساعت به حداکثر خود برسد.
3-ملات باید نفوذ پذیر باشد تا بتواند در قطعات مجاور خود نفوذ کرده وموجب چسبیدن آنها بخود بشود.
4-ملات باید بتواند در مقابل نیروهای فشاری وکششی ساختمان باندازه کافی مقاوم باشد.
5-حداقل مقاومت فشاری وکششی ملات باید مساوی ضعیفترین عضو ساختمان باشد زیرا حداکثر مقاومت یک سازه مساوی با توان باربری ضعیفترین عضو آن سازه میباشد.
6-ملات از دو قسمت اصلی میشود چسب(سیمان،گچ)که دارای حجم کمی بوده وجسم پر کننده (ماسه،خاک)که تقریبا" در حدود 80درصد حجم ملات را تشکیل میدهد.
7-ملاتها را میتوان به دو گروه ملاتهای زودگیر که ماده چسبنده آن گچ میباشد وملاتهای دیرگیر تقسیم کرد.
8-ملاتهای زودگیر بسیار زود گیر بوده بطوریکه پس از 3الی4 دقیقه بعد از آنکه با آب مخلوط شدند شروع به سخت شدن نموده وبعد از آن 10الی 15 دقیقه پس از مصرف عمل سخت شدن آنها به پایان میرسد(بیشتر در تیغه های 5 سانتیمتری استفاده میشود).
9-ملات گچ و خاک.
9-1-ملات گچ وخاک پر مصرفترین انواع ملاتهای زود گیر میباشد.
9-2-خاک مورد مصرف در این ملات خاک رس است که باید سرند شود.
9-3-نسبت گچ وخاک در این نوع ملات 50درصد خاک و50 درصد گچ میباشد به نسبت زود گیر بودن یا دیرگیرتر بودن گچ ممکن است درصد خاک بیشتر یا کمتر از 50 درصدباشد هر قدر گچ زود گیرتر باشد ویا به اصطلاح کارگاهی هر قدر گچ تر باشد باید خاک مورد مصرف در ملات گچ وخاک بیشتر باشد.
10-وجود خاک در ملات گچ وخاک اولا" ملات را پلاستیکتر مینماید در ثانی ملات را دیرگیرتر میکند.
11-مورد مصرف ملات گچ وخاک علاوه بر تیغه های 5 سانتیمتری در زیرسازی سفیدکاری نیز استفاده مینمایند.
12-در مورد استفاده از ملات گچ وخاک برای زیر سازی سفیدکاری بدین طریق عمل میکنند که روی دیوار آجری را قبلا" شمشه گیری کرده وبین فاصله های شمشه گیری را با ملات گچ وخاک پر مینمایند.
13علت پاشیدن گچ وخاک درون آب آنست که تمام ذرات گچ در مجاورت آب قرار گیرد.
14-از ملات گچ وخاک در طاق ضربی نیز استفاده میشود.
15-مصرف ملات گچ وخاک فقط در مناطقی که رطوبت هوا زیاد نیست و اصولا" آب وهوا خشک است مجاز میباشد ودر شهرهای مرطوب (جاهای مرطوب)این ملات به سرعت رطوبت هوا را گرفته وفاسد میشود.
16-بعلت زودگیر بودن گچ وخاک را باید به میزان کم ساخت.
17-زمان ریختن خاک به داخل آب تا پایان مصرف آن حداکثر از 10الی 15 دقیقه تجاوز ننماید.
17-1-طریقه ساخت ملات گچ وخاک بدینگونه است که ابتدا قدری آب درون استانبولی میریزند(حداکثر نصف حجم استانبولی)آنگاه مخلوط گچ وخاک را درون آب میریزند که سطح گچ وخاک از سطح آب بالاتر بیاید وتقریبا" آب دیده نشود آنگاه این مخلوط را تقریبا" 5تا6 دقیقه بحال خود گذاشته وبعد از یک گوشه را ملات هم واستفاده میکنند.
17-2-برای مخلوط کردن گچ وخاک باید ابتدا خاک رس خشک را سرند کرد.
18-بهترین آزمایش برای میزان پراکندگی خاک درون گچ رنگ یکنواخت آن میباشد.باید دقت نمود که رگه های سفید گچ و یا رگه های سیاه خاک در مخلوط موجود نباشد.
19-اگر در محلی از ساختمان احتیاج به ملاتی داشته باشیم که از ملات گچ وخاک زودگیرتر باشد از ملات گچ استفاده مینمایند ویا اگر رنگ سفید ملات برای ما مطرح باشد باز هم از ملات گچ استفاده مینمائیم.
20-ملات گچ از پاشیدن گچ در آب بدست می آید.
21-ملات گچ پس از 10 دقیقه شروع به خودگیری میکند و پس از 25 دقیقه خودگیری آن پایان می پذیرد.
22-دوغاب گچ باید قبل از 10 دقیقه وملات آن پیش از 25 دقیقه به مصرف برسد.
23-گچ مورد استفاده در ملات گچ،گچ الک شده است.
24-پس از اتمام عملیات اندودکاری یک لایه نازک از ملات گچ کشته را که دارای سرعت خودگیری کمتری است بر روی سطح دیوار وسقف اندود مینمایند.
25-ملات کاهگل از اختلاط 40تا45کیلو کاه زرد مرغوب در1.80مترمکعب خاک رس وافزودن تدریجی حدود 400لیتر آب و ورز دادن مخلوط حاصل میشود.
26-برای ساختن ملات کاهگل بعد از درست این مخلوط،مخلوط باید 1تا2 روز بماند و دوباره ورز داده شود.
27-رنگ خاک رسی که گرافیت داشته باشد خاکستری است.
28-خاک رسی که بدون اکسید آهن باشد سفید رنگ است.
29-رنگ خاک رسی که اکسید آهن سه ظرفیتی داشته باشد سرخ است.
30-رنگ خاک رسی که کربن داشته باشد تیره است.
31-خاک رسی که اکسید آهن دو ظرفیتی داشته باشد کبود است.
32-برای جلوگیری از ترک خوردن گل به آن کاه اضافه مینمایند.
33-برای پایین آوردن درجه انجماد ملات در زمستان و جلوگیری از سبز شدن ورشد علف در آن نمک طعام به آن اضافه میکنند.
34-گل نیمچه کاه دارای کاه کمتری است.
35-برای هر متر مکعب ملات کاه گل حدود 50کیلوگرم کاه لازم است.
36-برای ساخت سیم گل،دانه های کاه را می کوبند سپس ریز شده آن را با خاک مخلوط میکنند.
37-گاهی از پوست خرد شده ی برنج به جای کاه استفاده میکنند وبه این اندود فَل گل می گویند.
38- برای اینکه رنگ قهوه ای خاک روشنتر شود به اندود،خاکستر چوب اضافه می کنند.
39-در استفاده از ملات گل حداقل عرض دیوارها 80سانتی متر است.
40-مرغوبترین ورایجترین ملات مورد استفاده در ساختمان ملات ماسه سیمان است.
41-در ساخت ملات ماسه سیمان از ماسه شسته وسیمان استفاده میشود.
42-مقدار سیمان مورد مصرف در ملات ماسه سیمان بین 300الی600کیلوگرم در متر مکعب است.
43-در ملات ماسه سیمان میزان خاک موجود(ریزدانه)در ماسه نباید از 5درصد حجم آن تجاوز کند.
44-متداولترین نسبت ماسه وسیمان در کارگاهها یک قسمت حجمی سیمان و5قسمت حجمی ماسه است.
45-ملات ماسه سیمان را باید به مقدار کم ساخت بطوریکه از زمان مخلوط کردن دانه با آب تا پایان مصرف آن حداکثر بیش از 2ساعت طول نکشد.
46-اگر ملات ماسه سیمان را با ملات ساز درست میکنیم حداقل ملات در حدود 3 دقیقه باید درون ملات ساز بچرخد.
47-اگر ملات را با دست(روش دستی)درست میکنیم ابتدا باید سیمان وماسه را با بیل دو بار برگردان نمود.
48-بهترین آزمایش تشخیص برای پراکندگی یکنواخت سیمان در ماسه رنگ یکنواخت آن می باشد.
49-رنگ ملات ماسه سیمان باید متمایل به رنگ سبز باشد.
50-باید حتما" از ساختن آخوره (آبخوره) خودداری نمائیم زیرا آخوره دانه های سیمان را که سبکتر وریزتربوده همراه آب شسته وبه قسمتهای پایین ملات برده ویکنواختی سیمان را در ملات از بین می برد وباعث نا هماهنگی ملات میگردد.
51-ملاتهای آهکی در ایران پیشینه ی 3000 ساله دارد.
52-ملات گل آهک ارزانترین وضعیفترین ملات است واستانداردی برای آن تعیین نشده است.
53-ماده چسبنده در ملات گل آهک،آهک شکفته میباشد.
54-ملات گل آهک یک ملات آبی است وبرای رسیدن به مقاومت مطلوب باید در مجاورت رطوبت قرار گیرد.
55-میزان آهک مورد نیاز در ملات گل آهک حدود 300 کیلوگرم در متر مکعب است.
56-شفته همان ملات گل آهک است که به آن قلوه های سنگ اضافه میکنند.
57- از شفته بیشتر در پی سازی یا زیر سازی راهها استفاده میشود.
58-به شفته پر آهک شفته تیزان هم گفته میشود.
59-شفته تیزان برای جاهایی که نیاز به پی قوی وبا استحکام بیشتر باشد بکار می رود.
60-ملات گل آهک وشفته آهکی در هوای گرم ومرطوب سریعتر میگیرد ومقاومتر میشود.
61-اگر در ملات گل آهک بجای خاک از ماسه کفی استفاده شود به آن ملات ماسه آهک گفته میشود.
62-از ملات ماسه آهک برای سطوحی که در جوار رطوبت هستند هم میتوان استفاده کرد.
63-آهک مورد نیاز در ملات ماسه آهک 300الی 400 کیلوگرم در مترمکعب ماسه است.
64-ملات ماسه آهک بیشتر در دیوار چینی کاربرد دارد.
65-ملات ماسه آهک تا چندین روز باید مرطوب نگهداشته شود در غیر اینصورت فعل وانفعالات شیمیائی آهک در ملات مذکور متوقف شده وملات میسوزد.
66-ملات باتارد از اختلاط ماسه وآهک وسیمان تهیه میشود.
67-در کارگاهها به ملات باتارد ملات حرامزاده هم می گویند.
68-ملات باتارد برای پوشش سطوح داخلی فضاهای نمناک ومرطوب مناسب است.
69-در نمای خارجی ساختمان نیز از ملات باتارد استفاده میشود.
70- ملات باتارد تا یک ساعت پس از تهیه قابل مصرف است.
71-ملات باتارد در قشرهای نازک نسبت به ماسه سیمان بهتر پرداخت میشود.
72-در ملات باتارد میتوان از آهک کفی که دارای ریزدانه بیشتری است نیز استفاده کرد.
73-مقدار سیمان موردنیاز در ملات باتارد 100تا150کیلوگرم است ومیزان آهک در حدود 150تا200کیلوگرم در متر مکعب است.
74-ملات باتارد ظرف 48 ساعت پس از مصرف سفت وسخت میشود.
75-ملات ساروج از مخلوط کردن گردآهک شکفته با خاک رس،خاکستر،مغزنی(لویی)یا موی بز وترکیب این مخلوط با آب درست میشود.
76-ساروج ملاتی آبی است.
77-از ملات ساروج در آب انبارها،پی ها و بندها(سدهای)آبی استفاده میشود.
78-خاکستر دارای مقدار زیادی کربن است که به ترکیب شیمیایی بهتر وسختی ملات ساروج کمک میکند.
منابع:شناخت مواد ومصالح-عناصروجزئیات-مصالح شناسی(سیاوش کباری)-اجزا ساختمان وساختمان(سیاوش کباری)
 

SADISHA

عضو جدید
انودها

انودها

انواع اندودها
 

پیوست ها

  • اندودها.zip
    350.7 کیلوبایت · بازدیدها: 0

SADISHA

عضو جدید
اندودوملات 2

اندودوملات 2

شرح کلی از انواع اندود وملات
 

پیوست ها

  • اندود وملات.zip
    287.2 کیلوبایت · بازدیدها: 0

Similar threads

بالا