مشبـك كـردن لايـه توليـدي چـاه
Perforation
قسمت عمده تكميل يك چاه مشبك كردن لايه توليدي آن مي باشد. اين عمل كلاً بدان معني است كه ارتباط بين لايه توليد كننده و داخل چاه را برقرار مي نمايند و در حقيقت با سوراخ كردن جداره پوششي چاه عمل صورت مي پذيرد . انجام اين امر پس از مطالعه كامل سنگ مخزن و مشخص كردن محل لايه توليدي صورت مي گيرد و در انجام آن بايستي دقت زياد به كار برد بخصوص از نظر عمق زيرا كه در صورت اشتباه و يا نقص در عمل مشكلات عديده اي بروز خواهد كرد .
امروزه به دو صورت جداره پوششي را مشبك مي نمايند. يكي توسط گلوله هاي بخصوصي كه با روش مخصوصي به طرف ديواره فلزي چاه در عمق مورد نظر پرتاب مي گردد و ديگري بوسيله شهاب فلزي كه بوسيله باروت بوجود مي آيد . در حقيقت مي توان گفت طرز عمل هر دو تقريباً مشابه است و فقط نوع گلوله ها متفاوت مي باشد (بديهي است زماني كه لايه توليدي بودن پوشش فلزي تكميل مي گردد (open hole) ديگر عمل مشبك كردن لازم نيست .)
انـواع مـشبـك كنـنـده هـا
1- گـلـولـه هاي مشبـك كنـنـده
درحقيقت‌مشابه‌گلوله‌هاي‌تفنگ‌عمل‌مي‌نمايد . بدانمعني‌كه‌پس‌ازانفجارمختصري‌كه‌توسط باروت درداخل‌تفنگ انجام مي‌گيردگلوله اي فلزي از آن خارج و به سمت ديواره فلزي چاه پرتاب مي گردد . كاليبرگلوله دراندازه هاي 8/1 تا 1 اينچ‌موجوداست و‌سرعت‌نهائي‌درسرگلوله‌تا3300 فوت‌درثانيه‌مي‌رسد . ازاين‌نمونه‌مشبك‌كننده درحال‌حاضركمتراستفاده‌مي‌گرددوعلت‌آن‌كمتربودن‌كارآئي‌درمقام‌مقايسه‌بانوع‌دوم‌نيز مي‌باشد.
2-شهـاب فـلـز مشبـك كنـنـده (جـت)
در اين حالت در حقيقت گلوله از دهانه فشنگ خارج نمي گردد ، بلكه انفجار در باروت باعث مي شود كه ديواره فلزي به خصوصي (liner) به حالت ذوب درآمده و تغيير شكل داده و در اثر فشار ايجادشده به خاطر انفجار به صورت جت به خارج از فشنگ راه يافته و به سمت ديواره فلزي چاه حركت كند . جت به وجود آمده با سرعت زيادو ايجاد فشار و بخصوص حرارتي كه دارد ديواره فلزي را سوراخ مي نمايد و از داخل آن عبور كرده به داخل سنگ مخزن نفوذ مي كند . (شكل شماره ………...)
همانطوركه‌دربالا اشاره‌شدقدرت‌اين‌نمونه‌ازنمونه‌گلوله‌اي‌بيشتراست‌وبه‌خاطر همين موضوع‌موارداستفاده‌بيشتري‌نيزدارد . اين‌نوع‌مشبك‌كننده‌دراندازه‌هاي مختلف وباجنس‌پوشش‌خارجي‌متفاوت‌موجودمي‌باشد . (سراميك‌باآلومينيم‌درپوش خارجي)
طرز عمل :
بديهي است كه عمل بايستي درون چاه و در مجاروت لايه مورد نظر صورت گيرد . لذا مشبك كننده ها را با وسايل مخصوص و با سيم تحت كنترل به داخل چاه مي فرستند .
فشنگها در محفظه هاي مخصوصي كه در روي ميله حامل آنها موجود است تعبيه مي گردند . به انتهاي آنها سيم محتوي نوعي باروت نيز متصل مي گردد و سپس اين مجموعه توسط سيم به داخل چاه فرستاده مي شود . هنگاميكه مشبك كننده ها به عمق مورد نظر رسيدند ، توسط عامل الكتريكي يك شوك وارد مي شود كه باعث ايجاد انفجار در سيم محتوي باروت مي گردد . اين سيم كه به تمامي فشنگها نيز متصل است در مسير انفجار در سيم محتوي باروت مي گردد . اين سيم سرايت كرده و باروت موجود در فشنگ نيز منفجر گردد . وبديهي‌است كه سپس فشنگ عمل اصلي خودراانجام مي‌دهد .
آنچه مسلم است اينست كه اندازه و شكل و مختصات فشنگها بر روي اثر نهائي آنها نيز مؤثرند و با توجه به نوع كار و شرايط لازم عمل مورد استفاده قرار مي گيرند .
ايجاد شبكه ها بر روي لوله پوششي داخل چاه نيز مي تواند به داخل (با در نظر گرفتن موقعيت داخل چاه) و در جهات مختلف صورت گيرد . مسلماً محل قرار گرفتن مشبك كننده ها و فاصله اي كه تا ديواره چاه دارند در راندمان آنها مؤثر خواهد بود . به طور كل مي توان شبكه ها را تحت كنترل به وجود آورد بدانمعني كه نسبت به موقعيت چاه و شرايط عمل نوع مشبك كننده ، مي شود تمامي شبكه ها در يك جهت باشند و يا تحت زاويه اي با يكديگر قرار گيرند . مسلماً اين امر در سطح زمين و هنگام تعبيه نمودن فشنگها در داخل ميله حامل صورت مي گيرد . معمولي ترين نحوه مشبك كردن اينست كه فشنگها يك در ميان با زاويه 180 درجه عمل مي كنند و بدين صورت شبكه ها كاملاً و به طور يك در ميان مقابل يكديگر قرار ميگيرند . اشكال شماره 6 تا 9 شكل ظاهري و طرز عمل و راندمان انواع مشبك كننده ها را نشان مي دهند . (جهت اطلاع بيشتر به جزوه‌هاي‌مربوط به‌شركت اسوويا كتابچه‌هاي‌شركتهاي شلمبرجر و كاپ گو مراجعه شود .)
تعداد شبكه ها در واحد طول نيز نسبت به موقعيت لايه ها و مشخصات آنها نيز متفاوت مي باشد و معمولاً از 1 ، 2ويا4 شبكه در فوت امري عادي است . (اكثراً 4 شبكه در فوت عمل مي شود . اين موضوع به خصوص در چاههاي نفت مورد نظر است . ليكن در چاههاي گاز معمولاً 2 شبكه در فوت ايجاد ميگردد ) .
