[مشاهیر نقاشی]-09- اسماعیل آشتیانی

[دانشجوي كامپيوتر]

معرفی استاد نقاش اسماعیل آشتیانی
اسماعیل آشتیانی فرزند شیخ‎ مرتضی آشتیانی در سال ۱۳۱۰ هجری‌قمری (حدود سال ۱۲۷۱ شمسی) در یک خانوادة روحانی متولد شد، وی آموزش علمی خود را در مدارس حوزوی و دارالفنون به انجام رساند. استعداد و دلبستگی به هنر نقاشی، از کودکی در وی آشکار گردید ولی چون او از یک خاندان روحانی‎ بود، اشتغال به نقاشی و پیوستن به جرگة هنرمندان، نوعی سنت‎شکنی به شمار می‎آمد. اسماعیل؛ سرانجام علی‌رغم مخالفت‌های بسیار، به عالم هنر پیوست.
اسماعیل آشتیانی در ابتدا، با استفاده از تصاویر شاهنامة فردوسی و نسخه‎برداری از آنها، آثاری تقلیدی خلق‎کرد ولی از این نوع فعالیت‌ها راضی نبود و در جستجوی هدفی والاتر بود. سرانجام آشتیانی، هدف خود را در مدرسة صنایع مستظرفه (مدرسه کمال‎الملک) یافت و در این مدرسه از اساتید نقاشی نظیر مصوّرالممالک ذوالفقاری، حاج میرزا ‎آقا نقاش‎باشی و شیخ‎المشایخ و نهایتاً استاد کمال‎الملک بهره‌مند شد.
پشتکار و دلبستگی و توانایی آشتیانی در فراگیری به حدی بود که توانست دورة پنج سالة مدرسه را در ۳ سال به پایان ببرد و شاگرد اول مدرسه شود. وی در سال ۱۳۳۵ قمری (حدود سال ۱۲۹۶ شمسی) از سوی استاد کمال‎الملک، ابتدا به معلمی مدرسه و اندکی پس از آن به معاونت مدرسه برگزیده شد و پس از بازنشستگی کمال‎الملک، در ۱۳۰۷ شمسی به ریاست مدرسه انتخاب گردید.
در سال‌های مدیریت استاد آشتیانی، آموزش دروسی نظیر مینیاتورسازی، تذهیب، کالبدشناسی، تاریخ هنر، ریاضیات و قواعد مناظر و مرایا (اصول طراحی و نقاشی و پرسپکتیو) به دروس مدرسه افزوده شد و کتابخانه‎ای برای مدرسه افتتاح گردید. مدیریت او در مدرسة صنایع مستظرفه چندان به درازا نکشید، زیرا وی در ۱۳۰۹ شمسی به اروپا سفر کرد.
استاد آشتیانی در این سفر که بیشتر به قصد بررسی و کسب تجربه انجام گرفت، به درخواست شرکت فیلمبرداری «اوفا» در آلمان از برخی هنرپیشگان معروف آن شرکت تک چهره‎هایی تهیّه کرد که بسیار مورد توجّه قرار گرفت و منجر به پیشنهاد استخدام در آن شرکت و اقامت دائم در آلمان شد ولی آشتیانی نپذیرفت و به ایران بازآمد.استاد پس از بازگشت به تهران، در مدرسة دارالفنون، دانشکدة ادبیات و دانشسرای عالی به تدریس پرداخت. خدمات استاد اسماعیل آشتیانی در مدیریت مدرسة صنایع مستظرفه، تدریس در دارالفنون و دانشسرای عالی و کوشش‌های او در ترویج فرهنگ و هنر، سبب گردید که در ۱۳۲۵شمسی از سوی شورای عالی فرهنگ به او نشان درجة اول هنر و عنوان دکترای افتخاری اعطا گردد.
دکتر اسماعیل آشتیانی، در ۱۳۲۸ش با آنکه بیش از ۵۷ سال نداشت، به سبب خستگی جسمی و روحی به درخواست خود بازنشسته شد؛ اما کوشش هنری و فرهنگی وی پایان نپذیرفت و عضویت او در شورای عالی فرهنگ و هنرهای زیبا و انجمن ادبی فرهنگستان ادامه یافت. وی در این دوره در کارگاه شخصی خود، به پدید آوردن آثار تازه‌ای نظیر : تابلوهای تک چهرة ازخودش، نامه‎نویس، بهلول در خواب، پرنده‎های تیرخورده، نوازندة آکوردئون و … پرداخت.
از برجسته‎ ترین آثار او:
رؤیای حافظ، قهوه‎خانة سر راه و نامه‎نویس را می‌توان نام برد. آشتیانی در نگارگری طبیعت‎گرا و پیرو مکتب کمال‎الملک بود، وی بیشتر آثار خود را مستقیماً از روی طبیعت نقاشی می‎کرد. دقّتِ دیدِ هنری، قدرت طراحی، رنگ‌های متناسب و به کار گرفتن ذوق شاعرانه از ویژگی‌های نگارگری اوست.گرچه بیشتر تابلوهای او رنگ روغنی است، اما در کار آبرنگ و سیاه قلم نیز توانا بود. این هنرمند برجسته، در شعر و ادب نیز دستی داشت و اشعار خود را با تخلص «شعله» به اهل ادب ارائه می‎کرد.
برخی از آثار وی در وادی شعر و ادب و پژوهش عبارتند از :
شرح حال و تاریخ حیات کمال‎الملک، دیوان اشعار، سفرنامة اروپا، اختراع الفبایی بر مبنای حروف فارسی برای اصلاح خط، مناظر و مرایا، ادعیة قرآن یا احسن‎الأدعیه، تصحیح دیوان منوچهری دامغانی، تصحیح دیوان امیرخسرو دهلوی، نماز در اسلام و منتخباتی از رباعیّات خیّام، ترانه‎های باباطاهر، صائب، حافظ.
سرانجام استاد اسماعیل آشتیانی، نگارگر، شاعر و ادیب معاصر ایرانی، روز پنجشنبه دهم اردیبهشت ۱۳۴۹ هجری‌شمسی برابر با ۲۴ صفر ۱۳۹۰ هجری‌قمری در تهران درگذشت. و پیکرش در صحن حضرت عبدالعظیم(ع) به خاک سپرده شد.
تأثیر روش و سبک هنری استاد کمال‎الملک در آثار استاد آشتیانی به گونه‌ایست که وی گاه در انتخاب موضوع تابلوها نیز از کمال‎الملک پیروی می‎کرد. تشابه دید و موضوع تابلوهای فالگیر و میرزاهادی خوشنویسِ کمال‎الملک، با تابلوهای قهوه‎خانه و نامه‎نویسِ آشتیانی از این نمونه‌ها هستند. استاد آشتیانی حدود یکصد تابلو خلق نمود که بخشی از آنها، توسط وی به کتابخانة مجلس شورای ملی واگذار گردید و تعدادی نیز در موزه‎ها و مجموعه‎های خصوصی و نزد خانوادة او نگاهداری می‎شود.آثار وی در دوران زندگی و پس از درگذشت او در چندین نمایشگاه، نظیر نمایشگاه هنرهای زیبای ایران به کوشش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی (۱۶ بهمن ۱۳۲۴ش تا ۱۰ فروردین ۱۳۲۵ش)، نمایشگاه آثار آشتیانی در انجمن ایران و امریکا (آبان ۱۳۳۳ش و اسفند ۱۳۴۹ش)، نمایشگاه آثار نقاشان ایرانی در باشگاه مهرگان (آبان ۱۳۳۳ش) و نمایشگاه آثار نقاشان نخبة معاصر ایران در مجلس شورای ملی (اسفند ۱۳۵۱ش) در معرض دید عموم گذاشته شده است. آخرین اثر نقّاشی این هنرمند ادیب، تک چهرة همسرش بود که ناتمام ماند.
منبع:Asemoni.com
www.beytoote.com

 

[رهاپرتو]

مرسیییییییییییی

 

[mpb]

اسماعیل آشتیانی

اسماعیل آشتیانی

ملیت:ایرانی
لقب: شعله
مذهب :اسلام
اسماعیل آشتیانی نقاش و ادیب معاصر ایرانی سده‌های ۱۳ و ۱۴ خورشیدی بود. پدرش شیخ مرتضی آشتیانی و جد او میرزا حسن آشتیانی از مبارزان نام آور قیام تنباکو بودند...

​

زندگینامه :


اسماعیل آشتیانی متخلص به شعله از نقاشان ایرانی و شاگردان کمال الملک در سال ۱۲۷۱ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. و در روز ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۴۹ خورشیدی در تهران درگذشت. وی آموزش خود را در مدرسه‌های اسلام و دارالفنون به انجام رسید . دلبستگی به نگارگری و استعداد در این هنر، از کودکی در وی آشکار گردید. نخستین کارهای او نسخه برداری از نگارهای شاهنامه فردوسیبود که بر هر چه در دسترسش قرار می گرفت، ترسیم می کرد (بنی احمد ۲۷- ۲۸).

استادان نقاشی او در دارالفنون، مصور الممالک ذوالفقاری، میرزا حاج آقا نقاش باشی و شیخ المشایخ بودند. او سپس به مدرسه صنایع مستظرفه رفت. کمال الملک پس از دیدن نمونه کارهای او، آموزش وی را پذیرفت، اما آن را مشروط بدان کرد که آشتیانی " تا پایان دورهٔ مدرسه فقط هنر نقاشی را راه و طریق خود بداند" (یادی از استاد).
اسماعیل این شرط را پذیرفت و به آن مدرسه راه یافت؛ اما پیوستن به عالم هنر برای وی آسان نبود. چون او در یک خاندان روحانی زاده شده بود، انتخاب نگارگری و پیوستن به جرگهٔ هنرمندان گونه ای سنت شکنی به شمار می آمد، از این رو با مخالفت‌های سخت رو به رو گردید تا جایی که به گفته خودش ورود به مدرسه امری « غیر ممکن » می نمود (میزبان، ۱۶). بروز استعداد در خور توجه و پایداری او در رسیدن به هدف، سبب کاهش مخالفت‌ها شد و او سرانجام به عالم هنر پیوست. پشتکار، دلبستگی و توانایی آشتیانی در فراگیری به پایه ای بود که توانست دورهٔ پنج سالهٔ مدرسه را در ۳ سال به پایان برد و شاگرد اول مدرسه شود. کمال الملک که در آشتیانی افزون بر توانایی هنر، نیک اندیشی و راست روی را دیده و او را راهرو راستین مکتب خود یافته بود، وی را به معلمی مدرسه برگزید. ظاهرا در همین زمان آشتیانی بر آن شد که تحصیلات خود را در رشتهٔ دیگری جز نگارگری ادامه دهد. در نامه ای که در این هنگام به استاد خود کمال الملک نوشت، از وی اجازه خواست که مدرسه صنایع مستظرفه را رها سازد، اما کمال الملک در دیداری که با او داشت، وی را از این کار باز داشت.
آشتیانی که به استاد خویش به دیده مراد می نگریست، ماندن در کنار او را از ادامه تحصیل برتر شمرد و اندکی پس از آن به معاونت مدرسه برگزیده شد (۱۳۳۵ق/ ۱۹۱۶م). وی در سال ۱۳۰۷ ش، به ریاست مدرسه انتخاب گردید و در سال‌های مدیریت او آموزش درسهای تازه ای چون مینیاتور سازی، تذهیب، کالبدشناسی، تاریخ هنر، ریاضیات و قواعد مناظر و مرایا به درس‌های مدرسه افزوده گردید و کتابخانه ای برای مدرسه بنیاد نهاده شد. مدیریت او در مدرسهٔ صنایع مستظرفه چندان به درازا نکشید و او در سال ۱۳۰۹ ش، به اروپا سفر کرد .
در این سفر که بیشتر به قصد بررسی و کسب تجربه انجام گرفت، به درخواست شرکت فیلم برداری « اوفا » در آلمان از برخی هنرپیشگان معروف آن شرکت تک چهره هایی تهیه کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت و به او پیشنهاد استخدام در آن شرکت و ماندن همیشگی در آلمان شد اما آشتیانی نپذیرفت و به ایران باز آمد. پس از بازگشت به تهران، در مدرسهٔ دارالفنون، دانشکدهٔ ادبیات و دانشسرای عالی به تدریس پرداخت. خدمات آشتیانی در مدیریت مدرسه صنایع مستظرفه و استادی دارالفنون و دانشسرای عالی و کوشش‌های او در ترویج فرهنگ و هنر، سبب گردید که در سال۱۳۲۵ ش، از سوی شورای عالی فرهنگ به او عنوان دکترای افتخاری و نشان درجه اول هنر داده شود. وی در سال ۱۳۲۶ ش، به استادی دانشکده فنی برگزیده شد.
در سال۱۳۲۸ ش، با آنکه بیش از ۵۷ سال نداشت، به سبب خستگی جسمی و روحی به درخواست خود بازنشسته شد؛ اما کوشش هنری و فرهنگی وی پایان نپذیرفت و عضویت او در شورای عالی فرهنگ و هنرهای زیبا و انجمن ادبی فرهنگستان ادامه یافت. وی در این دوره در کارگاه شخصی خود به پدید آوردن آثار تازه پرداخت. تابلویهای تک چهرهٔ خود وی، نامه نویس، بهلول در خواب، پرنده‌های تیر خورده، نوازنده آکوردئون و ...، از این آثار بود. آشتیانی در نگارگری پیرو مکتب کمال الملک یعنی طبیعت گرا بود و بیشتر آثار خود را مستقیما از روی طبیعت نقاشی می کرد.

گر چه بیشتر تابلوهای او رنگ روغنی است، اما وی در کارآبرنگ و سیاه قلم نیز توانا بود. دقت دید هنری، قدرت طراحی، رنگ گذاری متناسب و به کار گرفتن ذوق شاعرانه از ویژگیهای نگارگری اوست. برجسته‌ترین کارهای او رؤیای حافظ، قهوه خانهٔ سر راه، تک چهره‌های خود وی و نامه نویس است. تأثیر کمال الملک بر آشتیانی چنان بود که وی گاه در انتخاب موضوع تابلوها از او پیروی می کرد و از دریچهٔ چشم او به جهان می نگریست. همانندی دیدگاه موضوع تابلوهای فالگیر و میرزا هادی خوشنویس کمال الملک را با تابلوهای قهوه خانه و نامه نویس آشتیانی نمی توان اتفاقی دانست.شمار تابلوهای آشتیانی به یک صد می رسد که بخشی از آنها به وسیلهٔ خود وی به کتابخانه مجلس شورای ملی و اگذار گردیده است و شماری در موزها و مجموعه‌های خصوصی و نزد خانوادهٔ او نگاهداری می شود. آثار وی در دوران زندگی و پس از درگذشت او در چندین نمایشگاه به تماشا گذاشته شده است.
از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد : نمایشگاه هنرهای زیبای ایران به کوشش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی (۱۶ بهمن ۱۳۲۴ش تا ۱۰ فروردین ۱۳۲۵ ش)، نمایشگاه آثار آشتیانی در انجمن ایران و آمریکا (آبان ۱۳۳۳ ش و اسفند ۱۳۴۹ ش)، نمایشگاه آثار نقاشان ایرانی در باشگاه مهرگان (آبان ۱۳۳۳ ش) و نمایشگاه آثار نقاشان نخبه معاصر ایران در مجلس شورای ملی (اسفند ۱۳۵۱ ش).

آشتیانی با تخلص "شعله" شعر نیز می سرود. دیوان اشعار او به چاپ رسیده است و بقیهٔ آثار او عبارت است از: سفرنامه اروپا، اختراع الفبایی بر مبنای حروف فارسی برای اصلاح خط، مناظر و مرایا، ادعیه قرآن یا احسن الادعیة، تصحیح دیوانهای منوچهری دامغانی و امیر خسرو دهلوی، نماز در اسلام، منتخبات رباعیات خیام، ترانه‌های باباطاهر، صائب، حافظ و شرح حال و تاریخ حیات کمال الملک. واپسین اثر نقاشی او تک چهرهٔ همسرش است که ناتمام مانده. آشتیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۴۹ ش در تهران در گذشت.

10اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۹ هجری شمسی استاد اسماعیل آشتیانی شاعر، ادیب و نقاش معاصر ایرانی دیده از جهان فرو بست. او در مدرسهٔ مستظرفه به سرپرستی کمال الملک به هنر جویی پرداخت و سرانجام معلم و مدیر همین مدرسه شد. در دوران مدیریت آشتیانی آموزش درسهای تازه ای چون تاریخ هنر و ریاضیات در این مدرسه آغاز شد

از برجسته‌ترین آثار استاد آشتیانی «نامه نویس» و«پرنده تیر خورده» را می توان نام برد. از آثار ادبی این هنرمند بزرگ نیز می توان به دیوان اشعار با تخلص شعله، سفر نامه اروپا و تاریخ حیات کمال الملک اشاره نمود . استاد آشتیانی به پاس خدمات بی دریغ خود در عرصه هنر به دریافت درجه دکترای افتخاری و نشان درجه اول هنری نایل آمد.

از شاگردان معاصر استاد آشتیانی استاد علی اشرف والی میباشند که آثار ایشان در موزه لوور و موزه آستان قدس رضوی و بسیاری نقاط دیگر جهان موجود است .


منبع:beautiful-arts