جواد معروفی (۱۲۹۱خ - ۱۳۷۲خ) از آهنگسازان و نوازندگان برجسته پیانو در ایران و فرزند استاد موسی معروفی نوازنده تار بود.
[h=2] زندگی نامه:[/h]
وی در سال ۱۲۹۱ در تهران چشم بر جهان گشود. مادرش عـذرا و پدرش موسی معروفی، از شاگردان برگزیده درویش خان و از موسیقی دانان بزرگ دوره خود بود. پنج سال داشت که خواهـرش -نرگس- به دنیا آمد. چند سال بعد در هـمان دوره کودکی مادرش را از دست داد و در خانواده پدری بزرگ شد. در ۱۸ سالگی با شـمس الزمان ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهـار فرزند بود: منوچهر، شکوه الزمان (گـیتی)، ژیلا و فـرهاد. استاد جواد معروفی مردی فروتن، خوش مشرب و صمیمی بود. او درطول عمر پربار هنری خود سعی وافری در آشتی دادن موسیقی سنتی و غربی داشت. وی در بامداد روز سه شنبه، شانزدهـم آذر ماه ۱۳۷۲در تهران چشم از جهان فروبست.
[h=2]فعالیت هنری
[/h]
آموزش موسیقی را نزد پدر آغاز کرد؛ تار می‌نواخت و با نواختن ویولن نیز آشنا شد. بعد از دوره ابتدایی، در ۱۴ سالگی و در دوره‌ای که کلنل وزیری مدیر هنرستان ملی موسیقی بود، به تحصیل در آن جا مشغول شد. به پیانو روی آورد و نزد خانم تاتیانا خاراطیان به یادگیری تکنیک نوازندگی پیانو کلاسیک مشغول شد. اتودها و پرلودهای شوپن، سوناتهای موتسارت، بتهوون، شوبرت و فوگهای باخ را با مهارت می‌نواخت. در کنار موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی را هـم ادامه داد و تحصیلات موسیقی را نزد علینقی وزیری کامل کرد.
در ۲۱ سالگی، در ۱۳۱۲، به دلیل استعداد شگرفش در موسیقی به استخدام وزارت فرهنگ وقت در آمد و معلم موسیقی مدارس تهران شد و به آموزش سلفژ و دیکته موسیقی در هـنرستان پرداخت. از ۱۳۱۹، هـمزمان با افتتاح رادیو به این موسسه پیوست و سال‌ها تک نواز پیانو بود. از ۱۳۳۲ به سرپرستی موسیقی رادیو منصوب شد و هـمزمان با آن به عضویت شورای عالی موسیقی در آمد. معروفی هـمچنین رهـبر ارکستر شماره یک و رهـبر ارکستر گل‌ها بود. او تنظیم کننده آهنگ‌های علی اکبر شیدا، عارف قزوینی، رکن الدین مختاری و درویش خان و بسیاری دیگر از آهـنگسازان معروف ایرانی بوده است. خودش می‌گوید:
«از بدو تأسیس رادیو در سال ۱۳۱۹ در آنجا هـم مشغول شدم. در آن موقع سنی نداشتم ولی هـم نوازنده پیانو بودم و هـم رهـبر ارکستر شماره یک. سال اولی که رادیو تأسیس شد، در اولین ارکستر رادیو این نوازنده‌ها بودند: ابوالحسن صبا، حبیب سماعی، حسین تهرانی، مرتضی نی‌داوود و خود من. بعدها که برنامه گل‌ها تأسیس شد من رهـبر ارکستر آن شدم و نوازنده پیانو و سولیست هـم بودم. برای ارکستر گل‌ها هـم قطعاتی تنظیم می‌کردم.»
او در نواختن پیانو برای موسیقی ایرانی، از روش مشیر هـمایون شهردار بیشتر از مرتضی محجوبی اقتباس می‌کرد؛ اما شیوه‌ای ویژه و یکتا داشت که تکنیک در آن آشکار بود. معروفی بیش از چهل سال در زمینه آهـنگسازی فعالیت کرد. معروفی و پدرش، از نخستین کسانی محسوب می‌شوند که قطعاتی در دامنه موسیقی ایرانی برای پیانو ساخته و تنظیم کرده‌اند. اولین قطعه جواد معروفی، ترانه‌های خیام، بر اساس رباعیات خیام بود که در ۱۳۱۵ اجرا شد.
از جمله خدمات فرهـنگی و آموزشی جواد معروفی، می‌توان به سال‌های تدریسش در دانشگاه تهران اشاره کرد. در آن زمان روش ساخت آهـنگ و فرم‌های اصیل موسیقی را تدریس می‌کرد. استاد در سال‌های عمرش در دانشگاه تهران و هـنرستان موسیقی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از هـنرمندان بنام کشور هستند. اردشیر روحانی، افلیا پرتو، انوشیروان روحانی، پرویز اتابیگ (اتابکی)، مهین زرین پنجه و ساسان محبی. خودش می‌گوید:
[h=2] زندگی نامه:[/h]
وی در سال ۱۲۹۱ در تهران چشم بر جهان گشود. مادرش عـذرا و پدرش موسی معروفی، از شاگردان برگزیده درویش خان و از موسیقی دانان بزرگ دوره خود بود. پنج سال داشت که خواهـرش -نرگس- به دنیا آمد. چند سال بعد در هـمان دوره کودکی مادرش را از دست داد و در خانواده پدری بزرگ شد. در ۱۸ سالگی با شـمس الزمان ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهـار فرزند بود: منوچهر، شکوه الزمان (گـیتی)، ژیلا و فـرهاد. استاد جواد معروفی مردی فروتن، خوش مشرب و صمیمی بود. او درطول عمر پربار هنری خود سعی وافری در آشتی دادن موسیقی سنتی و غربی داشت. وی در بامداد روز سه شنبه، شانزدهـم آذر ماه ۱۳۷۲در تهران چشم از جهان فروبست.
[/h]
آموزش موسیقی را نزد پدر آغاز کرد؛ تار می‌نواخت و با نواختن ویولن نیز آشنا شد. بعد از دوره ابتدایی، در ۱۴ سالگی و در دوره‌ای که کلنل وزیری مدیر هنرستان ملی موسیقی بود، به تحصیل در آن جا مشغول شد. به پیانو روی آورد و نزد خانم تاتیانا خاراطیان به یادگیری تکنیک نوازندگی پیانو کلاسیک مشغول شد. اتودها و پرلودهای شوپن، سوناتهای موتسارت، بتهوون، شوبرت و فوگهای باخ را با مهارت می‌نواخت. در کنار موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی را هـم ادامه داد و تحصیلات موسیقی را نزد علینقی وزیری کامل کرد.
در ۲۱ سالگی، در ۱۳۱۲، به دلیل استعداد شگرفش در موسیقی به استخدام وزارت فرهنگ وقت در آمد و معلم موسیقی مدارس تهران شد و به آموزش سلفژ و دیکته موسیقی در هـنرستان پرداخت. از ۱۳۱۹، هـمزمان با افتتاح رادیو به این موسسه پیوست و سال‌ها تک نواز پیانو بود. از ۱۳۳۲ به سرپرستی موسیقی رادیو منصوب شد و هـمزمان با آن به عضویت شورای عالی موسیقی در آمد. معروفی هـمچنین رهـبر ارکستر شماره یک و رهـبر ارکستر گل‌ها بود. او تنظیم کننده آهنگ‌های علی اکبر شیدا، عارف قزوینی، رکن الدین مختاری و درویش خان و بسیاری دیگر از آهـنگسازان معروف ایرانی بوده است. خودش می‌گوید:
«از بدو تأسیس رادیو در سال ۱۳۱۹ در آنجا هـم مشغول شدم. در آن موقع سنی نداشتم ولی هـم نوازنده پیانو بودم و هـم رهـبر ارکستر شماره یک. سال اولی که رادیو تأسیس شد، در اولین ارکستر رادیو این نوازنده‌ها بودند: ابوالحسن صبا، حبیب سماعی، حسین تهرانی، مرتضی نی‌داوود و خود من. بعدها که برنامه گل‌ها تأسیس شد من رهـبر ارکستر آن شدم و نوازنده پیانو و سولیست هـم بودم. برای ارکستر گل‌ها هـم قطعاتی تنظیم می‌کردم.»
از جمله خدمات فرهـنگی و آموزشی جواد معروفی، می‌توان به سال‌های تدریسش در دانشگاه تهران اشاره کرد. در آن زمان روش ساخت آهـنگ و فرم‌های اصیل موسیقی را تدریس می‌کرد. استاد در سال‌های عمرش در دانشگاه تهران و هـنرستان موسیقی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از هـنرمندان بنام کشور هستند. اردشیر روحانی، افلیا پرتو، انوشیروان روحانی، پرویز اتابیگ (اتابکی)، مهین زرین پنجه و ساسان محبی. خودش می‌گوید:
«سبک من را انوشیروان روحانی، اردشیر روحانی، افلیا پرتو، مهین زرین پنجه و ساسان محبی خوب می‌نوازند. آنها شاگردان خوبم بوده‌اند. آنها، هم موسیقی ایرانی را می‌دانند و هـم موسیقی غربی را. موسیقی ایرانی را وقتی به شاگرد درس می‌دهـیم که دست روان داشته باشد و موسیقی کلاسیک را زده باشد. چون موسیقی کلاسیک دست را روان و نت خوانی را قوی می‌کند. بعدا موسیقی ایرانی به او درس می‌دهـیم، چون موسیقی ایرانی تکنیک مفصلی دارد.»
[h=2]آثار: [/h] برای پیانو:
منبع : پرتال موسیقی ایرانیان |
