غلامحسین درویش معروف به «درویشخان» از هنرمندان نامی و استادان موسیقی ایرانی اواخر دورهً قاجاریه است.
وی در سال ۱۲۵۱ هجری خورشیدی در تهران متولد شد. چون پدرش به موسیقی علاقه داشت غلامحسین را به مدرسهً موسیقی دارالفنون سپرد و وی به فراگرفتن خط موسیقی و نواختن شیپور و طبل کوچک مشغول شد.
http://
غلامحسین به دربار شاهی رفت و آمد داشت و ساز نوازندگان را میشنید. سپس پیش آقا حسینقلی به تکمیل فن خود پرداخت و بعد از سالها تمرین در نواختن تار و بویژه سهتار مهارت یافت و بهترین شاگرد استاد خود شد.
با ظهور جنبش مشروطه در نخستین کنسرتهایی که در انجمن اخوت تشکیل شد وی سمت ریاست و رهبری ارکستر را داشت.درویش خان نوعی آهنگ ضربی به نام پیش درآمد ساخت که تا سالها بعد از او رواج بسیار داشت.
سعدی حسنی در کتاب تاریخ موسیقی دربارهً پیدایش موسیقی نوین ایران مینویسد: «نخستین تحول واقعی موسیقی را غلامحسین درویش (۱۲۵۱ - ۱۳۰۵ هجری شمسی) آغاز کرد.»
درویش در نواختن تار دست داشت. تا آن زمان تار دارای پنج سیم (دو سیم سفید، دوسیم زرد، و یک سیم بم) بود و درویش از روی سهتار به فکر افتاد سیم دیگری به تار بیفزاید و از آن هنگام تار دارای شش سیم شد.
درویش در زمان تحصیل در مدرسهً موزیک نظام که تحت نظر لومر اداره میشد متوجه یکنواخت بودن موسیقی ایرانی شد، به این جهت آواز را که تا آن زمان بدون ضرب و طولانی بود، خلاصه کرد و به صورت ضربی در آورد و علاوه بر «درآمد» که پیش از آواز نواخته میشد قطعهً ضربی دیگری به نام پیش درآمد به آن افزود.
درشکهٔ این استاد کمنظیر موسیقی ایران در شب چهارشنبه، دوم آذرماه ۱۳۰۵ هجری خورشیدی، هنگامی که از منزل یکی از دوستان به خانه میرفت با خودرویی تصادف کرد و بر اثر ضربهای که بر سر او وارد آمد، چنان به سختی آسیب دید که در دم جان سپرد.
درویشخان را نخستین قربانی سوانح رانندگی در ایران میدانند.
وی در گورستان ظهیرالدوله میانامامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.
http://
محمد هاشم میرزا متخلص به «افسر» در مدح این استاد و درویش عبدالمجید طالقانی، استاد خط شکسته فارسی، که هر دو طالقانی هستند دو بیت زیر را سرودهاست:
ایرج میرزا نیز در وصف او از زبان «زهره» در منظومهً «زهره و منوچهر» گفتهاست:
مرگ
در پایان شب دوم اسفند ماه سال ۱۳۰۵ هجری خورشیدی برای بازگشت درویش خان از محفل موسیقی به خانه درشکهای دو اسبه کرایه میکنند و استاد سوار بر درشکه به طرف خانه حرکت مینماید.
درآن زمان خودرو به تازگی وارد خیابانهای شهر شده بود و شمار آنها به سختی به ۵۰ دستگاه میرسید. زمانیکه درشکه درویش خان از خیابان امیریه به سمت شمال میپیچد، خودرو فوردی از جهت مخالف بادرشکه و اسبهای آن برخورد میکند، اسبهای درشکه درجا تلف میشوند و استاد از درشکه به بیرون پرتاب شده و از ناحیه سر به زمین برخورد میکنند، بی درنگ مردم رسیده و زخمی را به بیمارستان نظمیه تهران که بهترین بیمارستان آن زمان تهران بود میرسانند. ولی ضربه سنگین بوده و استاد گرانقدر موسیقی ایران پس از ۵ روز، به انگیزه ضربه مغزی فوت مینماید.
منبع : پرتال موسیقی ایرانیان
وی در سال ۱۲۵۱ هجری خورشیدی در تهران متولد شد. چون پدرش به موسیقی علاقه داشت غلامحسین را به مدرسهً موسیقی دارالفنون سپرد و وی به فراگرفتن خط موسیقی و نواختن شیپور و طبل کوچک مشغول شد.
http://
غلامحسین به دربار شاهی رفت و آمد داشت و ساز نوازندگان را میشنید. سپس پیش آقا حسینقلی به تکمیل فن خود پرداخت و بعد از سالها تمرین در نواختن تار و بویژه سهتار مهارت یافت و بهترین شاگرد استاد خود شد.
با ظهور جنبش مشروطه در نخستین کنسرتهایی که در انجمن اخوت تشکیل شد وی سمت ریاست و رهبری ارکستر را داشت.درویش خان نوعی آهنگ ضربی به نام پیش درآمد ساخت که تا سالها بعد از او رواج بسیار داشت.
سعدی حسنی در کتاب تاریخ موسیقی دربارهً پیدایش موسیقی نوین ایران مینویسد: «نخستین تحول واقعی موسیقی را غلامحسین درویش (۱۲۵۱ - ۱۳۰۵ هجری شمسی) آغاز کرد.»
درویش در نواختن تار دست داشت. تا آن زمان تار دارای پنج سیم (دو سیم سفید، دوسیم زرد، و یک سیم بم) بود و درویش از روی سهتار به فکر افتاد سیم دیگری به تار بیفزاید و از آن هنگام تار دارای شش سیم شد.
درویش در زمان تحصیل در مدرسهً موزیک نظام که تحت نظر لومر اداره میشد متوجه یکنواخت بودن موسیقی ایرانی شد، به این جهت آواز را که تا آن زمان بدون ضرب و طولانی بود، خلاصه کرد و به صورت ضربی در آورد و علاوه بر «درآمد» که پیش از آواز نواخته میشد قطعهً ضربی دیگری به نام پیش درآمد به آن افزود.
درشکهٔ این استاد کمنظیر موسیقی ایران در شب چهارشنبه، دوم آذرماه ۱۳۰۵ هجری خورشیدی، هنگامی که از منزل یکی از دوستان به خانه میرفت با خودرویی تصادف کرد و بر اثر ضربهای که بر سر او وارد آمد، چنان به سختی آسیب دید که در دم جان سپرد.
درویشخان را نخستین قربانی سوانح رانندگی در ایران میدانند.
وی در گورستان ظهیرالدوله میانامامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.
http://
محمد هاشم میرزا متخلص به «افسر» در مدح این استاد و درویش عبدالمجید طالقانی، استاد خط شکسته فارسی، که هر دو طالقانی هستند دو بیت زیر را سرودهاست:
درویش زمان ما و درویش نخست | هریک به رهی رسم تجدد میجست | |
آن یک خط راست را شکسته بنوشت | وین موسیقی شکسته را کرد درست |
ایرج میرزا نیز در وصف او از زبان «زهره» در منظومهً «زهره و منوچهر» گفتهاست:
تار نهم در کف درویش خان | تا بدمد بر بدن مرده جان |
مرگ
در پایان شب دوم اسفند ماه سال ۱۳۰۵ هجری خورشیدی برای بازگشت درویش خان از محفل موسیقی به خانه درشکهای دو اسبه کرایه میکنند و استاد سوار بر درشکه به طرف خانه حرکت مینماید.
درآن زمان خودرو به تازگی وارد خیابانهای شهر شده بود و شمار آنها به سختی به ۵۰ دستگاه میرسید. زمانیکه درشکه درویش خان از خیابان امیریه به سمت شمال میپیچد، خودرو فوردی از جهت مخالف بادرشکه و اسبهای آن برخورد میکند، اسبهای درشکه درجا تلف میشوند و استاد از درشکه به بیرون پرتاب شده و از ناحیه سر به زمین برخورد میکنند، بی درنگ مردم رسیده و زخمی را به بیمارستان نظمیه تهران که بهترین بیمارستان آن زمان تهران بود میرسانند. ولی ضربه سنگین بوده و استاد گرانقدر موسیقی ایران پس از ۵ روز، به انگیزه ضربه مغزی فوت مینماید.
منبع : پرتال موسیقی ایرانیان