[مشاهیر خوشنویسی] -05- ابوالفتح سلطان ابراهیم میرزا

n*@*f*@*s

عضو جدید
کاربر ممتاز
ابوالفتح سلطان ابراهیم میرزا یا فقیر ابراهیم بن بهرام (درگذشت ۹۸۴ ه‍.ق‌/۱۵۷۷م‌) متخلص به «جاهی» فرزند بهرام میرزا و نوه شاه اسماعیل صفوی است.




ابراهیم سلطان بن شاهرخ یا ابوالفتح معزالدی یا مغیث الدین‌ (۷۹۶ - ۸۳۸ق‌/۱۳۹۴- ۱۴۳۵م‌)، شاهزادهٔ دانش‌دوست، با ذوق و هنرمند تیموری و دومین پسر شاهرخ فرزند امیر تیمور گورکان بود. وی از سیاست‌مداران، حامیان بزرگ هنر، معماری و فرهنگ و همچنین از هنرمندان مطرح و خوشنویسان طراز اول عهد خود به‌ویژه در خط ثلث و محقق به‌شمار می‌رود.

ابراهیم سلطان، همچون برادرش بایسنقر، به خوشنویسی علاقه بسیار داشت و خود نیز خوشنویسی پرآوازه و از پیروان مکتب مشهور یاقوت مستعصمی بود. قرآن‌های خوشنویسی شده بسیاری که اغلب تاریخ آنها بین سالهای ۸۲۵-۸۱۶ق/ ۱۴۲۲-۱۴۱۳م. است، از او یا منسوب به او است. او خوشنویسی برجسته بود و به ویژه خط ثلث را زیبا می‌نوشت‌. او این هنر را در آغاز ورود به فارس از پیر محمد شیرازی فرا گرفته بود. او از استادان خطوط ششگانه به‌شمار می‌رود.





زندگی و فرمانروایی



او اواخر ذی الحجه سال ۹۴۶ ه‍.ق بدنیا آمد و از کودکی مورد توجه شاه تهماسب بود. ابراهیم میرزا در جوانی همسر گوهر سلطان خانم دختر شاه تهماسب بود.بعد از دامادی منصب «شاه ایالت خراسان» به او تفویض شد و ۱۲ سال فرمانروایی خراسان را به عهده داشت.



پس از مرگ شاه تهماسب اول توسط شاه اسماعیل دوم به قتل رسید. پیکر او را به دستور شاه اسماعیل تجهیز و تکفین کرده، در آستانة امامزاده حسین قزوین نزدیک دیگر شاهزادگانی که در همان اوقات به هلاکت رسیده بودند، به خاک سپردند









[h=2]زندگی هنری[/h]
ابراهیم میرزا علاوه بر تسلط بر علوم متداول آن زمان در موسیقی و نوازندگی نیز استاد بود و این فنون را از مولانا قاسم قانونی موسیقی‌دان آن عهد فراگرفته بود و چندساز، به خصوص طنبور را خوب می‌نواخت‌. در طراحی و نقاشی هنرمندی شایسته بود و گروهی از نقاشان برجسته نیز از تشویق و تربیت او بهره‌ور بودند. وی همچنین در تیراندازی، شنا، چوگان، قپق اندازی و شطرنج مهارت داشت‌. در سازتراشی، زهگیرتراشی، بهله دوزی، طنبورسازی، صحافی و تذهیب، عکس سازی و رنگ‌آمیزی و زرگری، حتی در طباخی و پختن انواغ نان‌ها و شیرینی‌ها استاد بود. در درودگری و خاتم‌بندی نیز دست داشت . هرگز شراب نمی‌نوشید، ولی به فلونیا و تریاک اعتیاد داشت‌



ابراهیم میرزا به فارسی و ترکی شعر می‌سرود و نمونه‌های گوناگون از سروده‌های او را تذکره‌نویسان نقل کرده‌اند. دیوان کامل اشعار او را پس از قتلش، توسط دخترش گوهر شاد خانم گرد آوری شد. نسخه‌ای نفیس از این دیوان به خط جمال مشهدی از خوشنویسان آن عصر، در کتابخانه کاخ گلستان موجود است که در ۹۸۹ ه‍.ق یعنی ۵ سال پس از کشته شدن شاعر کتابت شده است‌.
در میان شاهزادگان ممتاز و به همنشینی با شاعران و ادیبان و هنرمندان علاقه‌مند بود و کمتر شاهزاده‌ایی مانند او به جامعیت علوم و هنر و فنون دیده نشده است.



ابراهیم میرزا گذشته از آنکه خود شاعر و هنرمند بود، گروهی از هنرمندان و شاعران را در دربار خود گردآورد. او ازسال ۹۶۴ تا ۹۸۲ ه‍. ق کارگاهی درمشهد تاسیس کرد و علاوه بر هنرمندان مقیم خراسان تعدادی از هنرمندان تبریز را به خدمت گرفتکه آثار زیبائی ازخودبه یادگار گذاشتند. کتابخانه بزرگ او در مشهد مجمع و محل کار جمعی از این اشخاص بود. وی به نوازندگان مشهور و موسیقی‌دانان نیز توجه و عنایت خاص داشت‌. در کتابخانه او همواره هنرمندان گرد می‌آمدند و او پیوسته مقیم و ملازم آنان بود.



از جمله شاعران و هنرمندانی که در دستگاه ابراهیم میرزا می‌زیسته و از پشتیبانی وی برخوردار بوده‌اند، خواجه حسین ثنائی مشهدی، میرزا قلی میلی هروی، شیخ رباعی، عبدی گونابادی، میروجیه‌الدین خلیل الله، عبدی تورانی، مولانا عیشی، شیخ محمد سبزواری، عبدالله مذهب شیرازی، علی اصغر کاشی، سلطان محمود طنبوره‌ای و مولانا قاسم قانونی را می‌توان نام برد
مجموعه آثارهنری که او گردآورد مشهور است و شامل خطوط خوشنویسان، مصوران، جواهرات و ظروف چینی بود. مرقع او مشهور به مرقع ابراهیم میرزا صفوی است.



سلطان ابراهیم میرزا صفوی در نستعلیق شاگرد مالک دیلمی بود و شیوه میرعلی هروی را دنبال می‌کرد. او خط جلی (درشت) را بسیار خوش می‌نوشت و کتابت را هم خفی (ریز) می‌نوشت. رقم یا امضاء او «فقیر ابراهیم» یا «فقیر ابراهیم بن بهرام» بوده است.



اثری از سلطان ابراهیم میرزا صفوی در موزه خط و کتابت میرعماد از مجموعه کاخ‌موزه‌های سعدآباد با این مشخصات موجود است: قطعه خط دورو، بخشی از یک مرقع، به‌خط نستعلیق، قلم خوش، ۳ دانگ به شیوه میرعلی هروی، نگارش موربی و چلیپایی و رنگین نویسی، تزئین متن رنگین نویسی با نقوش تشعیری، حواشی مجدول الوان و حاشیه تشعیر، مکتب تزئین صفوی، رقم ابراهیم، محمد حسین، قرن ۱۰ ه‍.ق، ابعاد ۵/۳۷ × ۵/۲۴، ش.ر (گ/م : ۳۹۰)، ش.ا ( ۳۶۰۸ – ۱۹۶۳).


منبع : mashahiriran.blogfa.com
 

Similar threads

بالا