با اجازت افسون جون یه توضیحی هم در مورد زنگ زرد گندم بدم...
آشنایی با علائم بـیماری زنگ زرد گندم :
اين بيماري يكي از خطرناكترين بيماريهاي غلات در ايران است، كه اولين بار در كشور در سال 1326 بوسيله اسفندياري گزارش شده است و در حال حاضر در بسياري از نقاط كشور شيوع دارد. اپيدميهاي آن هر 4 تا 5 سال يك با خسارتهاي شديدي ايجاد ميكند. در بهار سال 1372، اين بيماري در مزارع گندم مناطق مختلف كشور به صورت اپيدمي نسبتاً شديد ظاهر شده و خسارات قابل توجهي به محصول وارد نمود. خوشبختانه از آن سال تا كنون، بدليل توسعه كاشت ارقام مقاوم و نيز كانون كوبيهايي كه بوسيله برخي سموم قارچكش مؤثر انجام گرفته است، اين بيماري نتوانسته بصورت همهگير بروز نمايد. از سوي ديگر بايد توجه داشت كه عامل بيماري قادر به ايجاد نژادهاي فيزيولوژيك متعدد ميباشد، كه براساس بيماريزايي آن روي ميزبانهاي مختلف و برهمكنش ژني هر نژاد و ميزبان شناسايي ميشوند. بنابراين كار تهيه ارقام مقاوم بايد دايمي باشد.
زنگ زرد گندم یک بیماری قارچی است.
عامل بیماری قارچی از رده بازیدیومیست با نام علمی Puccinia StriiformisF.SP.Tritci می باشد.
این قارچ دارای نژادهای فیزیولوژیک متعددی می باشند که در مناطق مختلف پراکنده شده اند. به علت تنوع پذیری بالا این قارچ می تواند با تشکیل نژادهای فیزیولوژیکی جدید باعث شکستن ارقام مقاوم گندم شود.
نشانه های بیماری:
زنگ زرد گندم در بهار ، معمولاً زودتر از ساير زنگهاي غلات ظاهر ميشود. ابتدا روي برگهاي جوان پوستولها (Pustules) يا جوشهاي اورديا (Uredia) زرد رنگ تشكيل ميشوند. اندازه هر جوش حدود 1-5/0×5/0-3/0 ميليمتر بوده كه بتدريج به هم متصل و بصورت خطي يا نواري به موازات رگبرگها، هردو سطح برگ را فرا ميگيرند. اين جوشها همچنين ميتوانند روي غلات و سنبله نيز ظاهر شوند. دانههاي سنبله آلوده بسيار كوچك، چروكيده و غيرقابل استفاده است. در اواخر دوره رشد گندم، مرحله تليوم قارچ شروع ميشود كه بصورت جوشهاي سياه رنگ بوده و بيشتر در سطح تحتاني برگها روي خطوط كوتاهي تشكيل ميشود.
جوشهای مذکور محتوی تعداد زیادی از اسپورهای قارچ می باشد که در شرایط مساعد می توانند آلودگی های جدیدی را ایجاد نمایند.
آشنایی با چرخه بیماری :
شرایط مناسب آب و هوایی مهمترین عامل ظهور و توسعه بیماری زنگ زرد گندم می باشد.
زمستان گذرانی عامل بیماری به صورت میسلیوم Mycelium در گیاه گندم و یا بصورت اسپور روی علفهای هرز میزبان در مناطقی که زمستان ملایمی دارند، می باشد. همزمان با مساعد شدن شرایط جوی از اواخر زمستان تا اوایل بهار آلودگی های اولیه در مزارع ایجاد می شود. منبع آلودگی اولیه در گیاهچه هایی است که در پائیز آلوده شده اند و یا اسپورهایی می باشد که از مناطق آلوده به مزرعه منتقل شده اند.
آلودگی ثانویه تا زمانی که شرایط محیطی برای توسسعه بیماری ( هوای خنک و مرطوب ) وجود داشته باشد، ادامه خواهد یافت. توسعه بیماری روی برگ ها بویژه برگ پرچم سبب کاهش فتوسنتز و افزایش تنفس در بوته های آلوده شده که میزان عملکرد دانه به نحو چشمگیری کاهش می یابد. با نامساعد شدن شرایط محیطی ( افزایش درجه حرارت محیط و کاهش رطوبت ) رشد و توسعه بیماری متوقف شده و اسپورهای عامل بیماری به روی علفهای هرز میزبان در ارتفاعات منتقل می شوند. اسپورها در ابتدای فصل پائیز سبب آلوده شدن کشت های پائیزه می شوند.
کنتـــرل بیماری :
استفاده از ارقام مقاوم موثرترین روش کنترل بیماری زنگ زرد می باشد.
موثرترین، اقتصادی ترین و منطقی ترین روش کنترل بیماری، کاشت ارقام مقاوم است. با توجه به اپیدمی زنگ زرد در سالهای 1372 و 1374 و خسارات چشمگیر آن در چند سال اخیر تلاش زیادی جهت معرفی ارقام برای مناطق مختلف کشور انجام شده است. نتایج این تحقیقات منجر به معرفی چندین رقم مقاوم مناسب کشت برای اقلیم های متفاوت گردیده است.
در مورد مناطقی که به دلایلی ارقام حساس به این بیماری کشت شده، با توجه به خسارت چشمگیر این بیماری و همچنین به منظور پیشگیری از گسترش بیماری در منطقه، مبارزه شیمیایی با هدف محدود کردن عامل بیماری در کانون های اولیه توصیه می شود.
با توجه به اینکه زمان مبارزه شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد، لذا بایستی مزارعی که ارقام حساس گندم در آنها کشت شده است بطور مرتب توسط شبکه های مراقبت مورد بازدید قرار گرفته و در صورت بروز بیماری و مناسب بودن شرایط محیطی اقدامات لازم جهت مبارزه شیمیایی انجام گردد. در این ارتباط قارچکشهای زیر موثر می باشد.
1-قارچکش سیپروکونازول Cyproconazole
با نام تجاری آلتو Alto – SL%10 ، به میزان نیم لیتردرهکتار
2-قارچکش پروپیکونازول Propiconazole
با نام تجاری تلیت Telit- EC %25 ، به میزان یک لیتر در هکتار
3-قارچکش تبوکونازول Tebuconazole
با نام تجاری فولیکورFolicur - EW %25 ، به میزان یک لیتر در هکتار