مروری بر تشخيص آبستني، زايمان و مرحله پس از زايمان در گوسفند
در اين مقاله تحليلي سعي بر ارائه روشهاي تشخيص آبستني ،مراحل زايمان وبرگشت رحم به حالت قبل از باروزي به منظور پذيرا شدن جنين بعدي توسط سيستم توليدمثلي گوسفند است.
روشهاي متعددي به منظور تشخيص بارداري گوسفند استفاد ميشود كه از اين بين اسنفاده از روش سونوگرافي به دليل سهولت در امر تشخيص رواج بيشتري داردو طبق تحقيقات انجام شده در ايران نيز كارايي مناسب آن تاييد گرديده است(محي الدين)ساير روشها براي تشخيص آبستني در گوسفند عبارتند از:عدم فحلي مجدد،روش Teasingواستفاده از قوچهاي وازكتومي شده،بيوپسي جدار واژن در روز 40آبستني،لاپاراتومي جدار شكم در 4هفتگي،اندازه گيري بعضي هورمونها در خون(پروژسترون در روز 20پس از آبستني)،راديوگرافي،معاينه دستي از طريق ركتوم.
زايمان در گوسفند به سه مرحله تقسيم ميگردد كه خروج بره در مرحله دوم زايمان رخ ميدهد ،سپس در مرحله سه زايمان در اثر انقباضات رحمي كه شدت آنها از مرحله دوم كمتر است بقاياي پرده هاي جنيني و جفت خارج ميگردد.Lucia كه ترشحات رحمي شامل موكوس ،خون،بقاياي مايعات و پرده هاي جنيني وجفت و نيزبافتها ي مادري است پس از زايمان دفع ميگرددكه خروج آن ناشي از انقباضات ميومتر رحم است كه اين انقباضات ناشي ار آزادسازي پروستاگلندين در پس از زايمان مي باشد.(f)
پس از زايمان رحم بايد براي آبستني بعدي آماده گردد.دوران پس از زايمان در گوسفند و تغييرات رحم در اين دوره چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است ومقالات چنداني در اين باره منتشر نشده است.
در طي زايمان بواسطه شل شدن فرج وباز شدن سرويكس طيف متنوعي از باكتريهاي پاتوژن وغير پاتوژن وارد رحم شده وحالت استريل محيط رحم را بر هم ميزنند.خون، بقاياي سلولي وبافتهاي مرده كارانكولها، محيط مناسبي را جهت رشد باكتريها فراهم مياورند اما بواسطه چند مكانيسم دفاعي، رحم مدتي پس از زايمان مجددا حالت استريل پيدا ميكند كه اين مكانيسمها عبارتند از:نفوذ گسترده لنفوسيتها به فضاي رحم و فاگوسيتوز اجرام پاتوژن،آزادسازي فراوان پروستاگلندين در دو هفته آغازين پس از زايمان كه كه سبب انقباضات عضله رحم وخروج بقاياي مايعات و پرده هاي جنيني از رحم ودر نتيجه كاهش بار ميكروبي رحم مي شود.ميزان پروستاگلندين آزادشده در گوسفند به واسطه داشتن جفت نوع كوتيلودوني از ساير گونه ها مانند خوك و اسب بيشتر است. مكانيسم سوم ترشح استروژن از تخمدان قبل از اولين اوولاسيون است كه سبب افزايش ايمني رحم ميشود.(f)
پس از زايمان ديواره رحم از نظر سيتولوژي نيز دچار تغييراتي ميشود تا به وضعيت قبل از آبستني برگردد. شروع اين تغييرات حتي به قبل از زايمان برگشته وتغييرات دژنراتيو در هيالين بافت پيوندي در پايه چينهاي اندومتريوم وديواره عروق در سه روز قبل از زايمان آغاز ميگردد(a)پس از زايمان وجداشدن جفت، دژنرسانس هيالن در بافت كارانكولها با سرعت بيشتري صورت ميگيرد،كه نكروز لايه هاي سطحي كارانكلها رخ داده ودر روز چهارم پس از زايمان بيشتر اين لايه هاي سطحي اتوليز شده اند كه منجر به رنگ قهوه اي تيره يا سياه ترشحات Luciaميگردد(a)در روز 16پس از زايمان(a)ويا روز17 (g) تمام لايه هاي سطحي كارانكولها نكروز شده وپلاكهاي قهوه اي بافت نكروزه در فضاي رحم آزاد ميشود.ساخت مجدد اپيتليال كامل بنا به نظرArthur در روز28وطبق مطالعه Krajnicakavaدر روز 34 پس از زايمان صورت ميگيرد.در طول اين دوره سلولهاي اويداكت نيز از نظر مورفولوژي چندين بار تغيير ميكنند.(c) مطالعات انجام شده بر روي سوابهاي واژن نيز تغيير شكل سلولهاي آن را در اين نشان داده است(h) طبق مطالعات Doboszynska تغيير شكل اندومتريوم تا روز12پس از زايمان به تعويق افتاده كه در همين زمان تغييرات دژنراتيو اپيتليوم سطحي و غده اي پايان ميپذيرد.تغييرات در عضله طولي ديواره رحم نيز در روز6ودر عضله حلقوي در روز 10پايان مي يابد.
از سونوگرافي نيز جهت بررسي تغييرات رحم وتخمدانها در دوران پس از زايمان استفاده شده است كه به دو صورت انجام ميگردد: abdominalTransوTrans rectal با استفاده از سونوگرافي، تغييرات اندازه رحم وبرگشت آن به اندازه طبيعي بطور دقيق بررسي شده و فرمولي جهت تعيين ميزان برگشت رحم ارائه گريده است.بر طبق اين تحقيقات سونوگرافي روش مناسبي جهت كنترل برگشت رحمي وتشخيص آسيبهاي پاتولوژيك رحمي مي باشد.با اين روش مي توان رشد فوليكولها بر روي تخمدانها را نيز تشخيص داد.(e)
در نهايت آنكه تغييرات رحم در دوران پس از زايمان بواسطه آنكه سبب آماده شدن رحم براي آيستني مجدد وتوليد بره در دوره بعد ميگردد شايان اهميت فراوان است كه متاسفانه تابحال آنگونه كه شايسته است به آن پرداخته نشده است.
منبع
http://jesmaeli.persianblog.com
در اين مقاله تحليلي سعي بر ارائه روشهاي تشخيص آبستني ،مراحل زايمان وبرگشت رحم به حالت قبل از باروزي به منظور پذيرا شدن جنين بعدي توسط سيستم توليدمثلي گوسفند است.
روشهاي متعددي به منظور تشخيص بارداري گوسفند استفاد ميشود كه از اين بين اسنفاده از روش سونوگرافي به دليل سهولت در امر تشخيص رواج بيشتري داردو طبق تحقيقات انجام شده در ايران نيز كارايي مناسب آن تاييد گرديده است(محي الدين)ساير روشها براي تشخيص آبستني در گوسفند عبارتند از:عدم فحلي مجدد،روش Teasingواستفاده از قوچهاي وازكتومي شده،بيوپسي جدار واژن در روز 40آبستني،لاپاراتومي جدار شكم در 4هفتگي،اندازه گيري بعضي هورمونها در خون(پروژسترون در روز 20پس از آبستني)،راديوگرافي،معاينه دستي از طريق ركتوم.
زايمان در گوسفند به سه مرحله تقسيم ميگردد كه خروج بره در مرحله دوم زايمان رخ ميدهد ،سپس در مرحله سه زايمان در اثر انقباضات رحمي كه شدت آنها از مرحله دوم كمتر است بقاياي پرده هاي جنيني و جفت خارج ميگردد.Lucia كه ترشحات رحمي شامل موكوس ،خون،بقاياي مايعات و پرده هاي جنيني وجفت و نيزبافتها ي مادري است پس از زايمان دفع ميگرددكه خروج آن ناشي از انقباضات ميومتر رحم است كه اين انقباضات ناشي ار آزادسازي پروستاگلندين در پس از زايمان مي باشد.(f)
پس از زايمان رحم بايد براي آبستني بعدي آماده گردد.دوران پس از زايمان در گوسفند و تغييرات رحم در اين دوره چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است ومقالات چنداني در اين باره منتشر نشده است.
جمع شدن رحم وبرگشتن آن به اندازه و عملكرد طبيعي در قبل از آبستني بستگي به انقباضات رحمي،حذف عفونتهاي باكتريايي، وبازسازي اندومتريوم رحم دارد.چين خوردگي وانقباضات سريع رحم در دوره ده روزه پس از زايمان با اندازه گيري طول ووزن رحم مشخص گرديده است طبق اين سنجش برگشت كامل رحمي در مدت 25-20 روز صورت مي پذيرد.(a)،طبق نظر عده اي ديگر بازسازي اندومتر در روز 30وبرگشت كامل رحم به وضعيت قبل از آبستني در روز 35 پس از زايمان صورت ميگيرد.(i)
اغلب گوسفندان داراي توليد مثل فصلي هستند(از جمله نژاد قره گل)وشروع مجدد سيكلهاي تخمداني پس از زايمان تا فصل توليد مثلي آينده به تعويق خواهد افتاد، البته گزارشهاي معتبري درباره فعاليت تخمداني در چند روز تا دو هفته پس از زايمان وجود دارد كه رشد فوليكولي معمول است اما فوليكولها آترزي شده واوولاسيون معمولا رخ نداده ويا همراه با يك فحلي خاموش است(a)اشكال در بلوغ فوليكولي و اوولاسيون شايد ناشي از كافي نبودن آزادسازي هورمون LH باشد كه به سبب كمبود سنتز و ترشح هورمون GnRH است(Wright et al 1981) شروع اولين اوولاسيون پس از زايمان در ميش به الگوي ضرباني(pulsative) ترشح LH ونيز افزايش جزئي در مقدار پروژسترون وابسته است.(f) در طي زايمان بواسطه شل شدن فرج وباز شدن سرويكس طيف متنوعي از باكتريهاي پاتوژن وغير پاتوژن وارد رحم شده وحالت استريل محيط رحم را بر هم ميزنند.خون، بقاياي سلولي وبافتهاي مرده كارانكولها، محيط مناسبي را جهت رشد باكتريها فراهم مياورند اما بواسطه چند مكانيسم دفاعي، رحم مدتي پس از زايمان مجددا حالت استريل پيدا ميكند كه اين مكانيسمها عبارتند از:نفوذ گسترده لنفوسيتها به فضاي رحم و فاگوسيتوز اجرام پاتوژن،آزادسازي فراوان پروستاگلندين در دو هفته آغازين پس از زايمان كه كه سبب انقباضات عضله رحم وخروج بقاياي مايعات و پرده هاي جنيني از رحم ودر نتيجه كاهش بار ميكروبي رحم مي شود.ميزان پروستاگلندين آزادشده در گوسفند به واسطه داشتن جفت نوع كوتيلودوني از ساير گونه ها مانند خوك و اسب بيشتر است. مكانيسم سوم ترشح استروژن از تخمدان قبل از اولين اوولاسيون است كه سبب افزايش ايمني رحم ميشود.(f)
پس از زايمان ديواره رحم از نظر سيتولوژي نيز دچار تغييراتي ميشود تا به وضعيت قبل از آبستني برگردد. شروع اين تغييرات حتي به قبل از زايمان برگشته وتغييرات دژنراتيو در هيالين بافت پيوندي در پايه چينهاي اندومتريوم وديواره عروق در سه روز قبل از زايمان آغاز ميگردد(a)پس از زايمان وجداشدن جفت، دژنرسانس هيالن در بافت كارانكولها با سرعت بيشتري صورت ميگيرد،كه نكروز لايه هاي سطحي كارانكلها رخ داده ودر روز چهارم پس از زايمان بيشتر اين لايه هاي سطحي اتوليز شده اند كه منجر به رنگ قهوه اي تيره يا سياه ترشحات Luciaميگردد(a)در روز 16پس از زايمان(a)ويا روز17 (g) تمام لايه هاي سطحي كارانكولها نكروز شده وپلاكهاي قهوه اي بافت نكروزه در فضاي رحم آزاد ميشود.ساخت مجدد اپيتليال كامل بنا به نظرArthur در روز28وطبق مطالعه Krajnicakavaدر روز 34 پس از زايمان صورت ميگيرد.در طول اين دوره سلولهاي اويداكت نيز از نظر مورفولوژي چندين بار تغيير ميكنند.(c) مطالعات انجام شده بر روي سوابهاي واژن نيز تغيير شكل سلولهاي آن را در اين نشان داده است(h) طبق مطالعات Doboszynska تغيير شكل اندومتريوم تا روز12پس از زايمان به تعويق افتاده كه در همين زمان تغييرات دژنراتيو اپيتليوم سطحي و غده اي پايان ميپذيرد.تغييرات در عضله طولي ديواره رحم نيز در روز6ودر عضله حلقوي در روز 10پايان مي يابد.
از سونوگرافي نيز جهت بررسي تغييرات رحم وتخمدانها در دوران پس از زايمان استفاده شده است كه به دو صورت انجام ميگردد: abdominalTransوTrans rectal با استفاده از سونوگرافي، تغييرات اندازه رحم وبرگشت آن به اندازه طبيعي بطور دقيق بررسي شده و فرمولي جهت تعيين ميزان برگشت رحم ارائه گريده است.بر طبق اين تحقيقات سونوگرافي روش مناسبي جهت كنترل برگشت رحمي وتشخيص آسيبهاي پاتولوژيك رحمي مي باشد.با اين روش مي توان رشد فوليكولها بر روي تخمدانها را نيز تشخيص داد.(e)
در نهايت آنكه تغييرات رحم در دوران پس از زايمان بواسطه آنكه سبب آماده شدن رحم براي آيستني مجدد وتوليد بره در دوره بعد ميگردد شايان اهميت فراوان است كه متاسفانه تابحال آنگونه كه شايسته است به آن پرداخته نشده است.
منبع
http://jesmaeli.persianblog.com
