[ مذهبی ]نمونه طراحی مسجد مدرن

[garagashga]

[h=1]با سلام خدمت دوستان
توی پروژه های معماری با عنوان مسجد مدرن زیاد برخورد میکنیم. این نمونه به نظرم خیلی جالب اومد. امیدوارم برای دوستان قابل استفاده باشه.[/h][h=1]
[/h]

[h=1]Contemporary Modern Mosque[/h]
There are many modern churches around the world, catching up in term of design are mosques around the world. With access to better knowledge, the world has witness a wave of modern mosques. Here’s an interesting proposal.

image source: design boom

image source: design boomUnfortunately, not many other religion around the world has the flexibility. Temples around the world are still constructed according to the same ‘traditional’ design, only a small number of them are of modern design, such as Tadao Ando’s Water Temple in Japan.Modern Temples, a great thesis topic.​

 

[maryam0]

آیا اینکه هر عبادت کننده ای در یک سطح باشد و حالت پلکانی دارد درست است؟!!

 

[E . H . S . A . N]

مصطبه ای بودن - شیشه در سمت ِقبله !!

مصطبه ای بودن - شیشه در سمت ِقبله !!

آیا اینکه هر عبادت کننده ای در یک سطح باشد و حالت پلکانی دارد درست است؟!!

درود خانوم مهندس مریم ِ عزیز .

به نکته ی جالبی اشاره کردید ، که باعث شد با کنجکاوی ِ بیشتری این طرح رو ببینم . من شخصاً، از این طرح خیلی خوشم اومده ، و نوع و استایل ِ طراحی ش ، با مسیر ِ فکری م سازگار هست . ( در پاره ای از موارد ) . اما به دید ِ نقادانه بهش نگاه نکرده بودم ؛ الان که توجه کردم ، متوجه شدم که علاوه بر مصطبه ای بودن ، در وجهی که قبله به سمتش هست ، شیشه کار شده ، که همین مورد ، در شرع ِ اسلام ، مجاز نیست . یعنی نماز گزار ، نباید در مقابل آیینه و شیشه نماز بخونه . ( حتی المقدور ) .

البته در مورد ِ پله ای بودن ، زیاد مطمئن نیستم که آیا با تعالیم و عرف ِ ما منافات داره یا نه . با توجه به تصاویر ، مشخص هست که مسجد ، برای اهل تَسنُن طراحی شده . ( به دست ِ افراد در صف ِ نماز توجه کنید ) . باید دید که آیا در مرام ِ اونا ، همچین موردی مجاز هست یا نه !

به هر حال ، بحث خوبی بود . خوشحال میشم کسی از دوستان ، اطلاعاتی داشته باشه و ما رو مشترک کنه .

 

[maryam0]

ممنون از شما که پاسخ دادید.
1-یک مسئله دیگه هم اینه که مناره از حجم مسجد کاملا جداست و انگار که همخوانی یا یکی بودن با مسجد را نداره چون در مسجد های اسلامی مناره در جوار یا حداقل کمی فاصله قرار داره.
2-بحث شیشه،که در مقطع واضح است ،شاید اقلیم و بحث نور یکی از اولویت ها هم بوده!!!بستگی به فکر طراح دارد
3-بحث پلکان ،همانطور مه می دانید در دین اسلام همه باهم برابرند و حتی اگر فقط همین جمله باشد،تا به حال این همه مسجد ساخته شده،دیده نشده که به صورت پلکانی باشد،پس پلکانی در واقع دید و حس برتری را دارد.

..

 

[E . H . S . A . N]

ممنون از شما که پاسخ دادید.
1-یک مسئله دیگه هم اینه که مناره از حجم مسجد کاملا جداست و انگار که همخوانی یا یکی بودن با مسجد را نداره چون در مسجد های اسلامی مناره در جوار یا حداقل کمی فاصله قرار داره.

خواهش می کنم .
در رابطه با مناره ، چندان موافق نیستم . چون عملکرد ِ مناره ، تقریباً فارغ از عملکرد ِ خود ِ مسجد بوده و هست . ( نقش هایی از جمله میل ِ راهنما ، موذنه ، و مباحث ِ سازه ای و . . . ) .
اما سوالی که مطرح هست ، اینه که چرا اکثر ِ مساجد ِ اهل ِ سنت ، تک مناره ای هستند ؟! ( این سوال رو قبلا ً یکی از اساتیدم مطرح کردند ، و هنوز پاسخی براش پیدا نکردم !!! ) .

2-بحث شیشه،که در مقطع واضح است ،شاید اقلیم و بحث نور یکی از اولویت ها هم بوده!!!بستگی به فکر طراح دارد

در این مورد هم باید عرض کنم که وقتی صحبت از شریعت ( قانون ) باشه ، مباحث ِ دیگه در اولویت های بعدی قرار میگیرن. مخصوصا در ابنیه ی مذهبی . علی الخصوص در مکتب ِ ما ، که شریعت ، حرف ِ اول و آخر رو میزنه . در نتیجه فکر نمیکنم که توجه به اقلیم یا نور ، توجیه ِ خوبی برای نقض ِ اون حُکم باشه .

3-بحث پلکان ،همانطور مه می دانید در دین اسلام همه باهم برابرند و حتی اگر فقط همین جمله باشد،تا به حال این همه مسجد ساخته شده،دیده نشده که به صورت پلکانی باشد،پس پلکانی در واقع دید و حس برتری را دارد.

اندکی که فکر کردم ، متوجه شدم که امام ِ جماعت ، معمولا ً در مکانی پایین تر و مجزا از سطح ِ سایر نمازگزاران قرار میگیره ( مقصوره ) ؛ پس پله ای بودن ، یا همسطح نبودن ( حداقل برای امام جماعت ) ، موردی نداره .
و اما حس ِ برتری : فکر می کنم که اینجا حس ِ برتری به کسی دست نده ؛ چون اونایی که مقرب تر هستند ، پایین تر قرار میگیرند . و پایین ، معمولاً ادنی تر از بالا هست . میتونه این حرکت ، استعاره از این باشه که :
افتادگی آموز ، اگر طالب ِ فیضی . . .
در تاریخ ( و حتی معاصر ) ، شاهد هستیم که در صفوف ِ اول بودن ، شرایط ِ خاصی داره ، از جمله کهولت ِ سن و ... ؛ و اینجا داره نشون میده که هر کس که مقرب تر هست ، باید پایین تر و افتاده تر باشه . ( اینم یه ایده ی نو و جالب هست ) .

به هر حال ، این مطالب ، تراوشات ِ ذهنی ِ ماست . ممکن هست که مقصود ، چیزِ دیگری باشه و ما به موضوع ِ دیگری مشغول .

__________________________

پ . ن : مدتها بود که در تالار ، مطالب ِ اینچنینی ننوشته بودم . خوشحالم که شرایطش پیش اومد .

 

[maryam0]

ممنون بسیار کامل بود..بازهم ایده های طراح حکایت طرح رو بیان می کنه.
1- خوب درسته ،میشه گفت که مناره کارایی خاصه خودشو داره،الان که مساجد رو سرچ میکردم علی الخصوص مسجدهای جدیدتر مناره فاصله ای چندین متری تا خود مسجد را دارد.باشما موافقم. و اینکه تک مناره بودن،دقیقا باز هم نمونه های زیادی برخوردم که در سنت اهل تسنن مناره های واحدی وجود داره.ازجمله این مسجد :

​

مسجدی مدرن برای اسلام مدرن شده در دبی
​

​

مشاهده پیوست 130145
2-اینکه از شیشه استفاده کرده ،شاید واقعا همانطور که در حجم دیده میشه بحث تابشی که از خورشید به حوضچه هست و وزش باد دلیل اصلی باشه و گرنه میتوانست طوری دیگر بیان کند...البته دید ها و نقد ها متفاوت است.و سخن شما هم میتواند به گونه ای درست باشد،اما شما خود خاطر نشان کردید که این برای اهل سنت است،شاید شاید شاید مکتب آنها ابعاد دیگری هم داشته باشد!!
3-بحث پلکان رو زیاد موافق نیستم چون همانطور که تا به حال دیدیم و آنچه که معماران گذشته برای مسجد داشتند چیزی غیر از این است،اینکه همه در یک سطح ،حال افراد مسن و ...بنابر احترام در صفهای اول قرار میگیرند،و اگر دقت کرده باشید بیتر در اهل تسنن و مخصوصا معماری مسجد های مدرن ،پلکانی بودن بیشتر به چشم میخورد.همانند عکس زیر :
مشاهده پیوست 130148
باز هم سپاس از نظرات شما دوست عزیز

-----------------------
پ . ن :​

مقصود ، چیزِ دیگری و ما به موضوع ِ دیگری مشغول ...​

 

[maryam0]

در این بحث نظرات شما و دوستان راجع به این موضوع چیست؟؟

اگر فلسفه وجودى قرار گرفتن مناره در كنار مسجد اذان گفتن از مكان بلند بود, نمى بايست على(ع) دستور تخريب مناره هاى بلند را صادر كنند و بعد به نحو موكد بفرمايند: ((هيچ گاه مناره را بلندتر از سطح مسجد مسازيد)).
محمد حسن نجفى, جواهر الكلام, دارالكتب الاسلاميه, 1365ش, ج9, ص 62, مقدمه هفتم در اذان و اقامه.

 

[Martin Eco]

در مورد تک بودن مناره در خارج از ایران اولا همیشه اینگونه نیس...
دوما جفت بودن مناره در ایران از موقعی باب شد که مناره رو در دو طرف ایوان قرار دادن تا از رانش اون جلوگیری کنن...شما در مساجد قدیمی تر در سبک خراسانی مانند تاریخانه مناره تک رو میتونین مشاهده کنید...

 

[maryam0]

يکي بودن گلدسته و يا دو تا بودن گلدسته، ارتباطي به شيعه بودن و يا سني بودن ندارد. همين الان در ميان اهل سنت مساجد فراواني هست که مساجدشان دو گلدسته دارد و در ميان مساجد شيعه هم مساجدي هست که يک گلدسته دارد.
در سال 53 هجري قمري به دستور معاويه در مصر مسجدي ساختند که داراي چهار گلدسته بود.( مسجد در معماري ايران، نوشته حسين زمرشيدي، چاپ اول، 1374، ص156، چاپ رحلي) در هندوستان مساجد چند مناره اي فراوان است و هر يک از مساجد بزرگ ترکيه همين الان دو مناره دارند.( معماري مساجد جهان نوشته امجد، بهوميل پروچاکاز، ترجمه حسين سلطان زاده، ص59، چاپ اول1373) و امروزه مسجد الحرام داراي 9 مناره مسجد النبي داراي 11 مناره است. در معماري مساجد، احداث مناره منفرد تا آخر قرن پنجم مرسوم بود و از قرن ششم به بعد، مناره هاي زوج ساخته شد.( مسجد در معماري ايران ص172) در عين حال، در همين قرون اوليه هم گلدسته هاي زوج ساخته مي شد. به اين نکته هم توجه داشته باشيد که شکل مناره ها و جفت بودن آنها از مختصات معماري ايراني است(مسجد در معماري ايران ص167) الان در ايران مناره ساختن، براي تزيين است و از نظر معماري، دو تا بودن زيباتر است.( مسجد در معماري ايران ص175) و به نظر مي رسد که وجود هلال و ستاره در بالاي گلدسته به اين معنا است که از اين مناره ها براي به دست آوردن اوقات شرعي، تعيين قبله و رؤيت هلال ماه استفاده مي کردند نه اينکه مربوط به اختلاف سني و شيعه باشد.

 

[et-rt]

من خودم کلا به مساجد علاقه دارم
فلسفه ای که پشت پلان مساجد هست.
فرق بین فلسفه ی کلیسا و مسجد و ....
چیزی که تو این طرح جالب بود اینه که بعد از ورودی یه پیش فضا قرار داده که ما معمولا به عنوان هشتی ازش نام میبردیم. ولی اینجا کاربریش فضای دعاس.
از اونجایی که معمارش مسلمان نبوده فارغ از حساسیت های مذهبی طراحی کرده
به خاطر همین ورودی مسجد سلسله مراتب نداره و مستقیما وارد فضای دعا و بعدش وارد نماز خونه میشیم.

به نظر من چیزی مثله مسجد حتی اگه مدرن هم باشه نباید ذره ای از ظرافت های قدیمش حذف بشه. بلکه باید امروزی تر بشه.
سردر عظیمش و درگاه کوتاه و تنگش. هشتی با سقفی بلند تر که نمودی از زیر گنبد رو داره و.... تا برسیم به عظمت زیر گنبد.
این ظرافت ها باید در مساجد جدید حفظ بشن تا یادمون نره قبلا با چه اعتقادی و بر چه اصولی مساجد ساخته می شدند.
البته اینا فقط نظر منه

 

[E . H . S . A . N]

فلسفه ی وجودی ِ منـــــــــــــــاره

فلسفه ی وجودی ِ منـــــــــــــــاره

همیشه علاقمند بودم ، که گفتمان های معماری ِ تالار ، به این سمت ها کشیده بشه ؛ و فلسفه ی " گفتگوهای معماری تالار ِ معماری" هم همین هست ، که دوستان با هم بحث و تبدل نظر کنند ؛ اما متاسفانه بچه ها خیلی شیک و شسته رفته ، نظر میدن و میرن !!!
در رابطه با معماری و متعلقاتش ، باید بحث و گفتگو کرد ؛ باید به چالش کشید . باید زیر ِ سوال برد ، تا یاد گرفت و یاد داد .

و اما بعد :

در این بحث نظرات شما و دوستان راجع به این موضوع چیست؟؟

اگر فلسفه وجودى قرار گرفتن مناره در كنار مسجد اذان گفتن از مكان بلند بود, نمى بايست على(ع) دستور تخريب مناره هاى بلند را صادر كنند و بعد به نحو موكد بفرمايند: ((هيچ گاه مناره را بلندتر از سطح مسجد مسازيد)).
محمد حسن نجفى, جواهر الكلام, دارالكتب الاسلاميه, 1365ش, ج9, ص 62, مقدمه هفتم در اذان و اقامه.

نکته اول : به هیچ وجه ، فلسفه ی وجودی ِ مناره ، منحصر به گفتن ِ اذان نبوده و نیست ؛چرا که زمان های گذشته ، ارتفاع مساجد ، حداقل 4 الی 5 متر بوده ، و به نظر بلند تر از خانه های معمولی بوه ؛ پس برای گفتن ِ اذان ، پشت ِ بام ِ مسجد ، کفایت میکرده . ( موارد ِ دیگری در رابطه با این موضوع هست ، که در ادامه ارجاع به لینک میدم ) .

نکته ی دوم : اشاره ی تاریخی ِ خوبی بود ، اما علی ( ع ) ، " دستور ِ تخریب ِ مناره های بلند " رو صادر نکردند ، بهتره بگیم ، که در یک مورد ِ خاص ، " دستور ِ تخریب ِ مناره ی بلند " رو صادر کردند . چرا ؟ چون گویا اون مناره با جزئیات ِ خاصش ، شبیه به اماکن و عبادتگاه ِ مسیحی ها شده بود ؛

در مورد تک بودن مناره در خارج از ایران اولا همیشه اینگونه نیس...
دوما جفت بودن مناره در ایران از موقعی باب شد که مناره رو در دو طرف ایوان قرار دادن تا از رانش اون جلوگیری کنن...شما در مساجد قدیمی تر در سبک خراسانی مانند تاریخانه مناره تک رو میتونین مشاهده کنید...

اول : منم همین موضوع رو عرض کردم ، و گفتم که " اکثر " مساجد ِ اهل ِ تسنن ، تک مناره بودند و نه همه ی اونا. ( کما اینکه همین مسجد هم تک مناره س ) .

دوم : ما نمونه هایی از ایوان داریم ، که بدون ِ داشتن ِ مناره ، و با وجود گذشت ِ قرن ها ، هنوز پابرجا هستند ؛ برای مثال : ايوان ِ بلند شبستان اصلي مسجد امام ِ کرمان ، یا ایوان های بلند حرم ِ امام رضا ( ع ) و ... ؛
من در رابطه با فلسفه ی وجود ِ مناره ، یه ذره مطالعه کردم و یه ممطلب ِ خوب هم دیدم که گذاشتمش توی تالار ؛ پیشنهاد میدم که این پست رو مطالعه کنیم چون در ارتباط مستقیم به بحث های ماست :
عناصر معماری ایرانی اسلامی – مناره و میل

.
.
.
.
امیدوارم در ادامه ی بحث هامون ، به نتایج ِ خوبی برسیم .

 

[et-rt]

حالا چرا مناره نباید از خوده مسجد بلندتر باشه
بلند بودن مناره تناقضی با فلسفه ی خوده مناره که نداره.
لابد با فلسفه ی مسجد یا گنبد تناقض داره.

 

[E . H . S . A . N]

جمع بندی ِ مختصر

جمع بندی ِ مختصر

حالا چرا مناره نباید از خوده مسجد بلندتر باشه
بلند بودن مناره تناقضی با فلسفه ی خوده مناره که نداره.
لابد با فلسفه ی مسجد یا گنبد تناقض داره.

نه ، بلند بودن ِ مناره ، به فلسفه ی خود ِ مناره ربطی نداره ، بلکه به خاطر ِ خود ِ مسجد اینو گفتن . و ضمنا این نهی ، ربطی به گنبد هم نداره ، چون مساجد ِ اولیه ، گنبد نداشتن . ( مخصوصاً صدر ِ اسلام ) .
راستش من با دانسته های تاکنون ِ خودم ، هر چقدر بهش فکر میکنم ، به نتیجه ی قاطعی نمیرسم ، که مثلا ً ، بلندتر بودن ِ مناره ، ( که خودش یه فضای مجزاست ) ، چه ربطی به مسجد و محل ِ عبادتش داره ( که خودش یه فضای مجزای دیگه س ) .
فقط حدسی که میتونم بزنم ، اینه که از لحاظ ِ مبانی ِ فلسفی و تئوری ،یا تاثیرات ِ روانی ِ مناره بر روی افراد ، موردی هست ، که منع کردند . البته ، بعضی ها ، ایده ی اولیه ی مناره رو به کشور چین ، و برخی دیگه هم به ترکیه نسبت میدن ، و شاید با توجه به نماد های خاصی که داشتند ، و نمایانگر ِ نمادهای سایر ِ ادیان بوده ، در صدر اسلام منعش کردن .

---

و اما با اجازه ی دوستان بحث رو جمع بندی می کنم و نکات ، ابهامات و سوالات مطرح شده در بحث رو به صورت ِ تیتر وار ، و اجمالی مینویسم ، باشد که به نتایج ِ بهتر و راضی کننده تری برسیم و اگر کس ِ دیگه ای هم خواست در بحث شرکت کنه ، بدونه که باید به چی بپردازه :

1. اختلاف ِ ارتفاع ِ مسجد ، و مکان ِ نمازگزاران !!
2. جداره ی رو به قبله ، از شیشه !!
3. تک مناره بودن ِ مسجد مورد نظر
4. دلایل چند مناره بودن مساجد
5. دلیل ِ تک مناره بودن ِ اکثر مساجد اهل ِ تسنن چیست ؟
6. بحث ِ اقلیم و نور ، توجیه ِ خوبی برای نادیده گرفتن عرف و شرع هست یا نه ؟
7. نداشتن سلسله مراتب
8. در مساجد مدرن ، حتما باید از سنت های پیشین و عناصر ِ خاصش تبعیت بشه ؟!
9. فلسفه ی وجود ِ مناره در مسجد
10. چرا در صدر اسلام ، ( و یا شاید همین الان ) ، استفاده از مناره وجهه ی خوبی نداشته ، یا منع شده .
11. و . . .

 

[Bacchus]

درود...
توضیحات آخرِ پست اول تاپیک اشتباه هست و لینک آخرِ پست معرفی معبدِ آب، تادائو آندو هست که ارتباطی با این مسجد نداره.
این کار از آندو نیست؛ البته اندک شباهتی از لحاظ تفکر به یکی از کلیساهایی(Church on the Water) که تادو آندو طراحی کرده داره. ( از لحاظ قرار دادن آب در جلوی عبادت کننده)
این طرح از یک شرکت معماری ترکیه هست و طرح برای شهر استانبول هست.


چیزی که در این طرح نپسندیدم، به گوش بُردن مَنبر هست، به نظر میاد منبر از یک سمت به دیوار چسبیده. خودم رو جای اون واعظ می ذارم و یک سمتم رو دیوار حس می کنم احساس راحتی نمی کنم. مسجدی به یادم نمیاد که منبرش به این شکل گوش باشه. معمولا منبر در کنار محراب هست. متوجه هم نشدم چه فکری به حال محراب کرده.

به هر حال مسجد تنها برای خواندن نماز نیست. از زمان پیامبر یک مکان برای فعالیت های سیاسی، آموزشی و اجتماعی بوده. الانش هم دیدم خیلی وقت ها مردم یا طلاب بعد از نماز در مسجد باقی می مونند و حلقه یی رو تشکیل می دند و در مورد مسائل مختلف بحث می کنند. به نظرم، این پله ها که عرضشون 1 الی 1.5 متر به نظر میاد، مسجد رو تک بُعدی و محدود به خوندن نماز کرده.

 

[E . H . S . A . N]

درود...
توضیحات آخرِ پست اول تاپیک اشتباه هست و لینک آخرِ پست معرفی معبدِ آب، تادائو آندو هست که ارتباطی با این مسجد نداره.
این کار از آندو نیست؛ البته اندک شباهتی از لحاظ تفکر به یکی از کلیساهایی(Church on the Water) که تادو آندو طراحی کرده داره. ( از لحاظ قرار دادن آب در جلوی عبادت کننده)
این طرح از یک شرکت معماری ترکیه هست و طرح برای شهر استانبول هست.


چیزی که در این طرح نپسندیدم، به گوش بُردن مَنبر هست، به نظر میاد منبر از یک سمت به دیوار چسبیده. خودم رو جای اون واعظ می ذارم و یک سمتم رو دیوار حس می کنم احساس راحتی نمی کنم. مسجدی به یادم نمیاد که منبرش به این شکل گوش باشه. معمولا منبر در کنار محراب هست. متوجه هم نشدم چه فکری به حال محراب کرده.

به هر حال مسجد تنها برای خواندن نماز نیست. از زمان پیامبر یک مکان برای فعالیت های سیاسی، آموزشی و اجتماعی بوده. الانش هم دیدم خیلی وقت ها مردم یا طلاب بعد از نماز در مسجد باقی می مونند و حلقه یی رو تشکیل می دند و در مورد مسائل مختلف بحث می کنند. به نظرم، این پله ها که عرضشون 1 الی 1.5 متر به نظر میاد، مسجد رو تک بُعدی و محدود به خوندن نماز کرده.

درود . . .

به نکته ی ظریفی اشاره کردید ؛ احسنت .

دونستن اینکه این طرح کجاست ، میتونه کمک شایانی به درک ِ مطلب بکنه ( به لحاظ شرایط فرهنگی-مذهبی - و ... ) . اما فارغ از طراح ِ این اثر ، و بستر ِ طرح ِ ، مسائلی مطرح شد ، که هنوز به قوت ِ خودش باقی هست .

از فواید گفتمان های معماری همینه که ، هر کسی از زاویه ی مختلفی به موضوع نگاه میکنه ، و مطالب ِ جدیدی مطرح میشه . برای مثال ، من شخصاً به منبر توجه نکرده بودم ؛ الان که دیدمش ، فهمیدم که حق با شماست . بیچاره اونی که میخواد یه ساعت اونجا بشینه .

و اما نکته ی بسیار جالبی که اشاره کردید ، بحث ِ سایر ِ عملکردهای مسجد بود ، که در این مسجد ، دیده نشده ، و بهش اهمیت داده نشده ، که البته به نظر ِ من ، این عملکردهایی که اشاره کردین ، به فرهنگ ِ ما برمیگرده ؛ به این معنی که در ایران مثلا بعد از مراسمات ، یه عده ی خاص ، باز در مسجد میمونن برای جلسه ی قرآن و کلاس درس و ... ، که در همون محل برگزار میشه ، اما ممکنه در اینجا ( ترکیه ، و یا هر جای دیگه ) ، این قضیه عُرف نباشه ؛ کما اینکه فضاهای جانبی ای هم در سایت ِ مسجد وجود داره ، که شاید برای انجام ِ همین امورات باشن .