مدیریت پرورش زنبور عسل

hamid_a

کاربر بیش فعال
کاربر ممتاز
مدیریت پرورش زنبور عسل

یک کلنی خوب بایستی از ملکه ای جوان با خصوصیات ژنتیکی برتر برخوردار باشد چرا که کلیه خصوصیات کلنی به ملکه ی آن کندو مرتبط می باشد.در صورت عدم دسترسی به ملکه های پرتوان، کند و ضعیف و ضعیف ترمی گردد که این امر سبب دلسردی زنبوردار می گردد.پیر بودن ملکه ها به دلیل کاهش میزان اسپرماتوزئيد مخزن منی، سبب پیدایش زنبورهای نابارور(نر) می گردد.که این امر تأثیر قابل توجهی در تولید محصول کندو می گذارد، زیرا آمار تعداد کارگران کندو کاهش می یابد و امر جمع آوری محصول به عهده کارگران می باشد.
یکی دیگر از عوارض استفاده از ملکه های پیر تشدید امر بچه دهی (Swarming) می باشد.

بچه دهی ( Swarming)
این پدیده اکثرا در زنبورستان ها دیده می شود.در اثر این پدیده که عوامل ایجاد آن در پاراگراف های پايين تر توضیح داده خواهد شد، ملکه پیر ( قبلی ) کند و همراه با گروهی از زنبوران جوان که عسلدان خود را از عسل پر کرده اند، کندو را ترک می کنند و به سوی تشکیل یک کندوی جدید می روند و ملکه تازه متولد شده که قبل از خارج شدن ملکه پیر با گروهی از زنبورداران از کندو،متولد شده است ،به جای ملکه قبلی قرار می گیرد.عوامل تشدید پدیده بچه دهی عبارتند از:

1.پیر بودن ملکه : زنبوران برای اینکه ملکه جوان را جایگزین ملکه قبلی کنند شروع به شاخون زدن ميكنند ،در نتیجه سبب عوض شدن ملکه پیر می شوند.
2.عوامل ژنتیکی: برخی زنبوران بخاطر مسائل ژنتیکی ذاتا مایل به اين امرهستند.
3.کمبود فضا و فراوانی جمعیت: برای ایجاد فضای بیشتر و کاهش جمعیت اقدام به بچه دهی می کنند.
4.قرارگرفتن کند و زیر آفتاب سوزان: برای رهايي از گرمای بیش از حد اقدام به تغییر محل کلنی می کنند.
5.کمبود جا برای تخم ریزی ملکه: در مواقعی که جریان شهد بیش از حد باشد،فضای اختصاصی برای تخم ریزی را نيز با شهد و عسل، پر می کنند و جا برای تخم ریزی ملکه از بین می رود.

پدید آمدن زنبوران کارگر تخم گذار(ملکه هاي کاذب) laying worker
این پدیده که در اثر رشد بيش از حد تخمدان های زنبوران کارگر ایجاد می شود و این امر فقط با از بین رفتن ملکه و به دنبال آن با از بین رفتن فرمونهايش، که وجود آن باعث عدم رشد تخمدان های کارگران می شود،اتفاق می افتد.عوامل پیدایش این پدیده عبارتند از عواملی مثل :

1.اگر کندو فاقد ملکه باشد.
2.کندو فاقد قاب نوزاد جوان باشد.
3.به دلیل سوء مدیریت زنبوردار
در ایجاد ملکه ی کاذب ،که در اثر فقدان فرمون ملکه به وجود می آیند،تخمدان های حدودا30-10، زنبور کارگر فعال شده و به دلیل عدم حضور ملکه تخم گذار اقدام به تخم ریزی می کنند و تمامی تخم ها به دلیل نبود اسپرماتوزوئید نابارور هستند.در این گونه کندوها نیز تعداد کارگران به میزان قابل توجهی کاهش یافته و به تعداد زنبوران نر افزوده می شود.
درصورت عدم رسیدگی،اینگونه کندوها در مدت کوتاهی از بین می روند و مورد هجوم و غارت کندوهاي قوی قرار می گیرند.در مراحل ابتدایی این پدیده زنبوردار با شناسایی و انتقال این کندو به چند صد متر دورتر از محوطه زنبورستان و تکاندن قابها به گونه ای که هیچ زنبوری برروی سطح قابها نماند و مجددا برگشت زنبوران سالم آن کندو به محل استقرار قبلی به دلیل جدا شدن کارگران تخم ریز(چون تخمدان هایشان رشد کرده،سنگین شده اند و نمی توانند پرواز کنند و به محل قبلی برگردند)امکان بازیابی این کندو به شرط قراردادن حداقل یک قاب نوزاد و سپس ملکه، وجود دارد.
ابزار و لوازم پرورش زنبور عسل

در صنعت زنبورداری مانند سایر فنون از وسایل مخصوصی استفاده می شود که امکان نتیجه گیری بهتری را فراهم می آورد،در این قسمت به توضیح و تشریح این ادوات می پردازیم.

کلاه توری ( Bee hat )
برای جلوگیری از نیش خوردن از ناحیه سر و صورت بهتر است قبل از شروع به کار،از این وسیله استفاده شود.
توری کلاه معمولا دو تکه است.قسمت جلویی که روبروی صورت قرار می گیرد مگسی و به رنگ مشکی می باشد که سوراخ هایی به قطر mm3-2دارد.قسمت دوم قسمت پشتی است که عموماً به رنگ سفید و یا گاهی پارچه نازک به رنگ سفید می باشد و ارتفاع توری از حاشیه پایینی کلاه حدود cm50وهمینطورعرض قسمت مشکی cm30-25 و عرض قسمت پشتیcm75-70می باشد.

دستکش Bee glove
از وسیله نیز برای مصون ماندن دستها از نیش زنبورها استفاده می شود.جنس دستکش ها باید از موادی باشد که از داخل شدن و چسبیدن نیش ها به آنها جلوگیری شود.همینطور باعث تعریق بیش از حد دست ها نشود،معمولا از پارچه یا پلاستیک ساخته می شود.باید طوری تهیه شود که انگشتان به راحتی حرکت کنند و تا زیر آرنج کشیده می شود و به وسیله مچ بند در انتها ختم می شود.

لباس زنبورداری Beekeeping clothes

یکی از وسایلی است که از نیش خوردن شخص هنگام کار با زنبور جلوگیری می کند.که معمولاً با توجه به سلیقه زنبوردار می توان به صورت یکسره باکلاه یا جداگانه دوخت.این لباس معمولا از جنس پارچه و ترجیحا از پارچه متقال به رنگ سفید تهیه می شود.


دودی Smoker
دودی انواع مختلفی دارد که برای دود دادن به کلنی ها،قبل از بازدید استفاده می شو زیرا، باعث آرام شدن زنبوران قبل از بازدید می شود و از دو قسمت دمنده و مخزن دودی تشکیل شده است.از مواد گوناگوني براي ايجاد دود داخل مخزن استفاده ميكنند.

اهرم Lever
این وسیله از سه قسمت سر و بدنه و قاب کش تشکیل شده است.در بازدید ها جهت باز کردن درب و جا به جا کردن و خارج کردن قابها استفاده می شود.جنس فلز این اهرم باید طوری انتخاب شود که از زنگ زدن سریع آن جلوگیری شود.مثلا می توان از جنس استیل و یا گالوانیزه استفاده كرد.

موم دوز Embedder

دو نوع موم دوز وجود دارد:
1.دستی
2.برقی
براي اتصال ورقه ي مومي به سيمهاي قاب استفاده ميشود.

کاردک Hive tool
از این وسیله جهت تمیز کردن جدار و کف کندو استفاده می شود.از دو قسمت دسته چوبی و کاردک فلزی از جنس استیل یا فلز های ضد زنگ تشکیل شده است.کاربرد اهرم و کاردک تقریبا یکسان است.

برس Bee brush
جنس موهای این برس باید از الیاف بسیار نرمی انتخاب شود تا باعث آزار زنبور نگردد، زیرا از این وسیله جهت ریختن زنبورها از روی قابها استفاده می شود.از دو قسمت دسته و برس تشکیل شده است.

ظروف غذا خوری Feeding containers
برای تغذیه مصنوعی کلنی ها در فصول سرد و هنگامی که دیگر شهدی در طبیعت وجود ندارد از این ظروف استفاده می شود.بسته به حجم غذا و جنس ظرف و نحوه ساخت، انواع مختلفی دارد که معروفترین آنها عبارتند از: بشقابی، قابی و بردمن

1.بشقابی Eating plates
ساده ترین نوع ظروف غذا خوری می باشد.شامل یک بشقاب پلاستیکی که بر روی قابها، زیر درب کندو قرار می گیرد و داخل آن مقداری چوب یا پوشال می ریزند که هنگام تغذیه، زنبوران داخل آن غرق نشوند.
.............
2.قابی Framed feeding container
دقیقا به شکل قابهای داخلی کندو می باشد با این تفاوت که دو طرف آن را با پلاستیک ، استیل و یا فیبر که غیر قابل نفوذ به شربت داخلش باشد، می سازند.


3.بردمن Boardman feeder
این غذا خوری انواع مختلفی دارد و قابل نصب در داخل و یا خارج کندو می باشد.یک ظرفی به شکل استوانه به اندازه های مختلف انتخاب می کنند و دهانه ی آن را با استفاده از یک میخ کوچک سوراخ هایی به قطر 1mmایجاد می کنیم.پس از پر کردن ظرف آن را به صورت وارونه در محل مورد نظر که روی قابها می باشد ویا جلوی دریچه ی پرواز، نصب می کنیم و زنبوران با وارد کردن خرطوم از سوراخ های مورد نظر میزان شربت مورد نیاز خود را بر می دارند.

موم بر دستی Handy wax remover
از یک چرخ فلزی با لبه های تیز به قطر تقریبی 3cm و دسته چوبی به قطر 2cm و طول 10-15cm تشکیل شده است.چرخ فلزی حول محور خود می چرخد و با حرکت دادن این چرخ بر روی صفحه موم می توان آن را به اندازه های دلخواه برش داد.

قفس های حمل ملکه Queen cage traveling
در مراکز پرورش ملکه برای حمل ملکه های باکره و بارور به مناطق مختلف به صورت انفرادی و یا جمعی از انواع قفس های ملکه استفاده می شود.با توجه به نوع حمل به دو دسته انفرادی و جمعی تقسیم می شوند.

1.قفس های حمل انفرادی ملکه:
قفس هایی از جنس چوب و یا پلاستیک به شکل مکعب مستطیل به ابعادcm8&amptimes5&amptimes2تشکیل شده است و دردو طرف سوراخ هایی به قطرcm6/0براي ورود و خروج ملکه تعبیه شده است که به وسیله چوب پنبه مسدود می شود.داخل این قفس ها با توجه به مسافت حمل ملکه به 2یا3قسمت تقسیم می شود که یک قسمت برای استقرار ملکه و یک قسمت برا𪞼- 10عدد کارگر همراه ملکه و یک قسمت برای غذای ملکه استفاده می شود قسمت بالای قفس ها( رویی ) با توری فلزی با شماره 8 پوشانده می شود.

2.قفس های حمل برای بیش از یک ملکه:
اندازه این نوع قفس ها با توجه به تعداد ملکه حمل شونده، متفاوت است.اساس کار به این شکل است که ملکه ها در قفس های انفرادی حمل ملکه بدون حضور کارگران قرار داده می شوند،سپس داخل هر کندو، به ازای هر ملکه 50- 30عدد زنبور کارگر قرار مي دهند تا ملکه را مرتب تغذیه کنند.

قفس های معرفی ملکه Introductory queen cage
بعد از پرورش دادن ملکه ها،مهم ترین کار معرفی موفقیت آمیز ملکه به کلنی های یتیم است،که این کار توسط قفس های متفاوتی انجام می شود که به اختصار در زیر اشاره می نماییم.

1.قفس فشاری Push in cage:
این روش یکی از مطمئن ترین روش ها است.یک نوع این قفس از توری فلزی شماره 8درست شده است که ابعادی در حدود9/8&amptimes6/7&amptimes6/1دارد كه در گوشه اي از آن لوله کوچکی متصل شده است که محوطه داخلی را به محیط خارج مرتبط می سازد.پس از وارد کردن ملکه، سوراخ را با شیرینی پر می کنیم( خمیر شیرین، عسل+پودر شکر ) به مرور زنبوران ،از شیرینی تغذیه کرده و سبب رهایی ملکه از قفس می شوند.برای وارد کردن ملکه، در این قفس، شان تیره رنگی که حاوی شفیره است، انتخاب می کنیم سپس، قفس را در جایی که ملکه روی شفیره های پیر قرار گرفته، روی قاب فشار می دهیم تا ملکه درون قفس حبس شود و پس از خورده شدن خمیر شیرینی توسط کارگران، رها شود پس از آن دیگر کار معرفی با موفقیت به پایان رسیده است.

2.قفس های توری استوانه ای یا لوله فلزی:
این قفس ها لوله ای شکل هستند و از تور شماره 8 ساخته شده اند قطر این لوله حدودcm3و طول آن در حدود25- 10است دو سر این لوله باز است که توسط دو تکه چوب پنبه مسدود می گردد.برای معرفی،ملکه را داخل این لوله قرار می دهیم و دو طرف را مسدود کرده و لوله را وسط دو قاب قرار می دهیم و بعد از گذشت حدود5- 3روز،ملکه را آزاد می کنیم.

3.قفس های قابی:
این قفس به اندازه قاب های استاندارد داخل کندو می باشد.با این تفاوت که طرفین آن از شبکه توری فلزی شماره 8، پوشانده شده است.ضخامت این قفس حدود7/0-6/0سانتي متر می باشد و دارای یک سوراخ برای ورود و خروج ملکه می باشد که به وسیله چوب پنبه مسدود می شود.پس از قراردادن ملکه در قفس، آن را مابین دو قاب ،قرار می دهند و بعد از گذشت 3تا5 روز ملکه را آزاد می کنیم.

قفس های محافظ شاخون ملکه Queen protective cup
یکی دیگر از ابزارهای بسیار مهم در امر پرورش ملکه، قفس های محافظ شاخون و بدنه شاخون می باشد.

1.محافظ بدنه شاخون
از جنس فنرهای به هم فشرده می باشد،كه در قسمت سر دارای سوراخی به قطر 3ميلي مترو به ارتفاع 3-2سانتي مترمی باشد.البته در انتها نیز سوراخی به قطر 7/0سانتي متر دارد که انتهای شاخون در آن قسمت قرار می گیرد.در اوایل فصل پرورش ملکه که هوا سرد است برای جلوگیری از جویده شدن شاخون ها توسط کارگران و از بین رفتن ملکه ها، از این محافظ ها استفاده می شود.

2.محافظ شاخون ملکه
به منظور حفاظت ملکه قبل از تولد به کار می رود عموما از جنس پلاستیک و یا توری های فلزی با شماره 8 می باشند این محافظ ها استوانه ای شکل به طول 5-4سانتي مترو قطر6/0سانتي متربوده که از سر مسدود و از انتها باز می باشد.شاخون را از انتها وارد محافظ کرده، سپس به انکوباتور یا کلنی منتقل و تا روز تولد ملکه ها نگهداری می شوند.

قاب پاک کن Comb cleaner
برای پاک کردن شیار قاب هایی که، بیش از یک بار استفاده شده اند،بكار ميرود.دهانه تیز( نوک ) قاب پاک کن نسبت به دسته ی آن با زاویه 90درجه قرار گرفته است و طول دسته آن ،12-10سانتي مترمی باشد.با استفاده از نوک تیز این ابزار شیار بالای قاب پاک می شود و تمامی موهای زائد و اضافی از آن خارج می شود.

توری بچه گیری طبیعی Swarm catcher

در صنعت زنبورداری به کرات با پدیده Swarming که همان پدیده بچه دهی است، مواجه می شویم.برای کنترل و گرفتن بچه های تولید شده و مستقر کردن آنها در کندوهای خالی و دادن فضا به آنها، باید به وسیله ابزاری ابتدا بچه را به داخل کندوی خالی منتقل کنیم.برای همین کار از توری مخصوص که دسته بلندی به طول 60-50سانتي متردارد استفاده می شود.البته علاوه بر دسته ،یک توری مگسی به ارتفاع 70-60سانتي متر دارد که به دور حلقه فلزی به قطر 3-2ميلي مترو به شعاع 10سانتي متر نصب شده است.
..................
اکستراکتور
برای استخراج عسل استفاده میشود،بعد از پولک برداری از روی حجرات قابها را داخل دستگاه قرار میدهیم و با استفاده از نیروی گریز از مرکز عسل ،از داخل حجرات به دیواره ی دستگاه پرتاب میشود. انواع مختلفی از جمله افقی ،عمودی وشعاعی دارد .
 

Similar threads

بالا