محران
عضو جدید
مدیریت تولید مثل در گله گاوهای شیری
امكان ایجاد شیردهی با استفاده از هورمون ها وجود دارد.
وجود گوساله های جایگزین یا گوساله های مازاد در گله، ضروری است.
زمان مناسب تلقیح تلیسه :
وقتی است که تلیسه، به 70- 65% وزن گاو ماده بالغ، رسیده باشد.
تلیسه بعد از تلقیح، رشد کرده و در زمان اولین زایش، به وزن بالغ نزدیک می شود.
میزان حذف از گله ( Culling rate ) :
درصد گاوهای ماده حذف شده از گله در هر سال، نسبت به تعداد گاوهای ماده در ابتدای سال است.
معمولا 30 – 25 % می باشد.
میزان جایگزینی در گله ( Replacement rate ) :
درصد گاوهای ماده وارد شده به گله در هر سال، نسبت به تعداد گاوهای ماده در ابتدای سال می باشد.
میزان افزایش ( Rate of increase ) :
تفاوت میزان جایگزینی و حذف است.
سن اولین زایمان ( Age at first calving - AFC ) :
سن متوسط در زمان اولین زایمان می باشد.
فاصله بین دو نسل در گله را، مشخص می کند.
در صورت پائین بودن AFC :
پتانسیل افزایش گله، بالاست.
AFC مناسب، بین دو تا سه سال است.
وزن تلیسه ها درست در زمان قبل از زایمان :
90% میانگین وزن گاو بالغ است.
دوره شیرواری ( Lactation period ) :
با زایمان، شروع شده و با خشك كردن گاو، خاتمه می یابد.
هدف :
305- 300 روز ( 43 هفته )
محدوده :
340- 265 روز ( 49- 38 هفته )
تابعی از روزهای باز و سطح تولید است.
فحلی های تشخیص داده شده ( Heats spotted ) و فحلی های از دست رفته ( Heats missed ) :
تعداد فحلی های مشخص شده، تقسیم بر تعداد فحلی های ممكن است.
تعداد فحلی های ممكن :
بر اساس فحلی هر 21 روز یك بار، در گاوهای غیر آبستن، محاسبه میشود.
امكان حصول 100% موفقیت، وجود ندارد:
به دلیل وجود گاوهای كیستیك و . . .
مقدار مطلوب :
بالای 75 % است.
روزهای باز ( Open days ) :
فاصله زایمان، تا تلقیح منجر به آبستنی می باشد.
تابعی از دوره انتظار اختیاری ( VWP ) و دوره جفت گیری است.
هدف :
به طور متوسط : 85 روز ( 12 هفته )
محدوده : 120- 45 روز ( 17- 7 هفته )
زیر 75 روز : خیلی کوتاه
110 – 85 روز : عالی
117 – 111 روز : مناسب
130 – 118 روز : کمی مشکل دار
145 – 131 روز : نسبتا مشکل دار
بیش از 145 روز : مشکل حاد
دوره انتظار اختیاری ( Voluntary waiting period ) :
فاصله بین زایمان تا اولین تلقیح پس از زایمان است که 60- 45 روز می باشد.
دوره جفت گیری ( Breeding period ) :
تفاضل روزهای باز ( OD ) و دوره انتظار اختیاری ( VWP ) است.
تابعی از تعداد جفت گیری به ازای آبستنی و درصد فحلی های مشاهده شده است.
تعداد كل جفت گیری ها به ازای آبستنی ( TSPC ) :
تعداد تلقیح در كل گله، تقسیم بر تعداد آبستنی های تائید شده است.
مقدار مطلوب : كمتر از 2
تعداد جفت گیری به ازای آبستنی ( CPR – SPC ) :
تعداد تلقیح به ازای آبستنی، در گاوهای آبستن می باشد.
مقدارمطلوب : 6/1- 3/1
اولین تلقیح منجر به آبستنی ( Take to first insemination ) :
تعداد گاوهای آبستن با اولین تلقیح، تقسیم بر تعداد اولین تلقیح ها می باشد.
مقدار مطلوب : بالای 60%
دوره آبستنی ( Gestation period ) :
از شروع آبستنی تا زایمان است.
285- 275 روز ( به طور متوسط 280 روز ) می باشد.
تابعی از نژاد و جنسیت گوساله است.
دوره خشكی ( Dry period ) :
از ابتدای دوره خشكی تا زایمان مجدد می باشد.
معمولا 8 هفته ( محدوده : 57- 45 روز ) است
از لحاظ بازسازی ذخایر بدنی، به خصـوص مواد معدنی دفع شده در دوره شیرواری، جمع شدن و بازسازی بافت پستان، اهمیت دارد. كم شدن دوره خشكی ( كمتر از 45 روز )، اثر زیان آور بر روی تولید آغوز و دوره شیرواری بعدی دارد.
دوره پیش از زایش ( Close – up period ) :
3 هفته مانده به زایمان می باشد.
دام، جهت بازسازی ذخایر بدنی، باید غذای بیشتری دریافت کند.
میكروارگانیسم های شكمبه، جهت تغذیه با مواد متراكم، آدابته می شوند.
از چاق كردن دام در این دوره، باید پرهیز نمود.
فاصله بین دو زایش ( – Intercalving period Calving interval ) :
فاصله زمانی بین دو زایمان متوالی ( CI ) است.
به طور متوسط ، 365 روز می باشد.
نباید ICP كمتر از 330 روز، در گله وجود داشته باشد.
ICP 90 % گاوها، باید بین 400- 330 روز باشد.
ICP بالاتر از 400 روز، در كمتر 10 % گاوها، باید مشاهده گردد.
تعداد كل تلیسه ها ( Total number of heifers ) :
تابعی از AFC و فاصله بین دو زایش است.
حداقل تعداد تلیسه های جایگزین:
تابعی از AFC، میزان حذف و مواردی نظیر ناباروری و تلفات می باشد.
تعداد تلیسه های مازاد ( Number of surplus heifers ) :
تابعی از سن زایمان اول، میزان حذف و تعداد تلیسه های جایگزین است.
فاكتورهای موثر بر عملكرد تولید مثلی
بیماری های عفونی
مدیریت تغذیه
استرس
حذف از گله
بیماری های عفونی
عملكرد تولید مثلی، به دلیل بیماری های عفونی زیر، کاهش می یابد:
بروسلوز
لپتوسپیروز
سل
یون
ویبریوز
تریکومونیازیس
IBR
BVD
مدیریت تغذیه
مدیریت انرژی جیره :
در صورت بروز موارد زیاد مرگ زود هنگام رویان، احتمال بالانس منفی انرژی، وجود دارد.
کنترل پروتئین جیره :
اوره و آمونیاک بالای خون، ناشی از DIP جیره، اثرات نامطلوبی بر روی تکامل ابتدائی رویان دارد.
ویتامین ها و مواد معدنی جیره، کنترل شود.
استفاده از امتیاز وضعیت بدنی( BCS ) جهت ارزیابی عملكرد تغذیه :
حداقل BCS در زمان تلقیح : 5/2
BCS مطلوب در زمان زایمان :
گــــاو : 4 - 5/3 ( 75/3 )
تلیسه : 75/3- 25/3 ( 5/3 )
BCS بالای 4 در هنگام زایمان، سبب بروز موارد زیر می گردد:
سخت زایی، تعویق در بازگشت رحم و حساسیت مجرای تناسلی به عفونت
كتوز و سندرم كبد چرب
اختلال در باروری های بعدی
BCS پائین هنگام زایمان، سبب :
مواجهه با كمبود شدید انرژی و عدم وجود فعالیت طبیعی تخمدان ها در زمان تلقیح، می گردد.
گاو پر تولید :
در اوایل دوره شیرواری، دچار بالانس منفی انرژی می شود.
از تلقیح در زمان نامناسب، پرهیز شود.
بعد از پیك تولید و افزایش اخذ غذا، شانس آبستنی، افزایش می یابد.
استرس
عوامل اضطراب زا و مشوش كننده :
آزاد كننده هورمون های كورتیكوئیدی و فعال كننده اعصاب سمپاتیك هستند.
تغییر ناگهانی جیره، رفتار خشن با دام، ترس و وحشت و . . .
دام، در زمان تلقیح و 50-30 روز پس از آبستنی حساسیت زیادی دارد.
از تغییر ناگهانی جیره، باید پرهیز نمود.
از تغییر جایگاه دام، در این زمان، باید اجتناب نمود.
سیاست حذف از گله
بالا بودن سن اولین زایش :
سبب افزایش تعداد تلیسه ها در گله می گردد.
بالا بودن میزان حذف از گله :
سبب كاهش سن گله و میانگین دوره شیرواری گله می شود.
هدف مدیر، مشخص كننده میزان حذف از گله است :
بیشترین مقدار حذف : سبب بهبود ســریع ژنتیكی گله می شود.
كمترین مقدار حذف : بیشتــرین میـزان تولید را، باعث می گردد.
مقدار حذف كم : تلیسه های مازاد در گله، بیشتر می شوند.
30- 25% دام ها، به صورت سالانه، از گله حذف می گردند.
حذف اختیاری در مدیریت مناسب :
به دلایل عدم تولید مناسب، شرارت، تیپ نامناسب و . . .، صورت می گیرد.
حذف غیراختیاری یا بدون برنامه در مدیریت نامناسب :
به دلایل ناباروری، لنگش، ورم پستان و . . .، انجام می شود.
چگونه به باروری بالا دست پیدا كنیم ؟
کنترل سلامت گله ( Herd health )
تشخیص مناسب فحلی ( Heat detection )
تكنیك صحیح تلقیح مصنوعی ( AI technique )
زمان مناسب اولین تلقیح پس از زایش
سلامت گله ( Herd health )
گاوهای قابل درمان و غیرقابل درمان، باید سریعا تشخیص داده شوند.
تغذیه مناسب صورت گیرد.
موارد زیر تامین شوند :
ویتامین ها
مواد معدنی
انرژی
پروتئین مورد نیاز جهت باروری
2. تشخیص فحلی ( Heat detection )
راندمان ضعیف فحل یابی :
اولین علت افزایش فواصل گوساله زایی می باشد.
با استفاده از مشاهدات دوره ای :
غالبا کمتر از 50 % دوره های فحلی مورد انتظار، شناسائی می شوند.
دوره فحلی کوتاه است و مشاهده آن، مشکل می باشد :
با فرض اینکه :
طول چرخه فحلی، 21 روز است.
طول مرحله ایستا فحلی، 12 ساعت می باشد.
و وقوع رخداد ایستائی، هر ساعت یک بار، به مدت 5 ثانیه است.
نتیجه می شود:
طول واقعی دوره فحلی : 4/2 % طول چرخه فحلی است.
طول مدت ایستائی : 003/0 % طول چرخه فحلی است.
بارزترین رفتار فحلی :
ایستادن و اجازه پرش دادن به بقیه گاوهاست.
علائم ثانویه فحلی :
تلاش برای پرش روی گاوهای دیگر
ترشحات موکوسی شفاف از فرج
تورم و سرخی فرج ناشی از افزایش گردش خون
نعره زدن و بی قراری
استراحت دادن چانه روی کمر گاوهای دیگر ( Chin rest )
بو کردن ناحیه تناسلی گاوهای ماده دیگر
بروز علامت Flehmen
این علائم، ممکن است قبل، در حین یا بعد از مرحله استروس ، دیده شوند.
این علائم، ارتباطی به زمان تخمک گذاری ندارند.
از این علائم به عنوان علامت نزدیک بودن فحلی گاو، استفاده می شود.
نحوه بروز علائم فحلی در شرایط مختلف محیطی
فصل :
بر روی علائم فحلی، تاثیر گذار می باشد.
تاثیر زیادی بر روی طول زمان رفتارهای ایستایی، ندارد.
تراکم جایگاه ها:
تراکم بالا، سبب پرش کمتر دام ها می گردد.
جایگاه های لغزنده :
پرش کمتری در این جایگاه ها انجام می شود.
مشکلات سم :
پرش با شدت کمتری صورت می گیرد.
شروع فحلی ( Onset of estrus ) :
اطلاعات متضادی در رابطه با فعالیت های فحلی روزانه و شبانه، وجود دارد.
اثر فتوپریود به عنوان یکی از اساسی ترین علت این تفاوت ها، شناخته میشود.
شدت فحلی ( Intensity of estrus ) :
کمتر از 10 % دوره های فحلی، دارای شدت بالا ( بیش از 5/1 رخداد ایستایی در هر ساعت ) می باشند.
حدود 20 % دوره های فحلی، دارای شدت کم و طول مرحله فحلی کوتاه هستند.
در صورت وجود بیش از یک دام فحل، تعداد پرش ها، افزایش می یابد.
شدت فحلی در گاوها و تلیسه های هلشتاین در فصول مختلف، متفاوت است:
در گاوها کمتر از تلیسه هاست.
در گاوها : در بهار و تابستان کمتر می باشد.
در تلیسه ها : در تابستان کمتر است.
طول مرحله فحلی ( Duration of estrus ) :
از سیستم Heat watch استفاده می شود.
از 33 دقیقه تا 8/35 ساعت، متغیر است.
میانگین کلی در گله 4/5 ± 1/7 ساعت است.
تعداد رخدادهای فحلی و طول مرحله فحلی ( ( mean ± SD در گاو هلشتاین
نکاتی در فحل یابی
وضوح فحلی در گاوهای سیکلیک، نیازمند موارد زیر است :
تغذیه مناسب
آرامش و راحتی دام
سلامت سم ها
توجه به جزئیات
توزیع متعادل شروع ایستایی، در طی روز و میانگین 7 ساعته طول دوره فحلی :
مشاهدات، باید 3 تا 4 بار در روز، صورت گیرند.
مشاهدات، با فاصله حدوداً 8 - 6 ساعت از هم، انجام شوند.
بازده فحل یابی :
کاهش شدت علائم فحلی در زمان شیردوشی و تغذیه
نرخ فحل یابی با استفاده از روش های مختلف
هدف نهایی برنامه های فحل یابی :
پیش بینی زمان تخمک گذاری است.
خطاهای فحل یابی
عدم مشاهده فحلی :
شایع تر می باشد.
سبب کاهش راندمان فحل یابی می شود.
باعث افزایش طول دوره جفت گیری می گردد.
روزهای شیردهی ( Days in milk ) را افزایش می دهد.
سبب افزایش روزهای باز می شود.
تلقیح گاو در زمانی غیر از فحلی :
طول دوره جفت گیری را، افزایش می دهد.
باعث افزایش تعداد تلقیح به ازای آبستنی، می گردد.
محاسبه بازده فحل یابی
تخمین درصد فحلی های تشخیص داده شده از روی میانگین فاصله بین دوجفت گیری ( Breeding intervals – BI ):
23 روز : 90 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( عالی )
26 روز : 80 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( خوب )
30 روز : 70 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( قابل قبول )
35 روز : 60 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( نسبتا مشکل دار )
41 روز : 50 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل شدید )
50 روز : 40 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل شدید )
60 روز : 30 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل بسیار حاد)
عوامل موثر بر روی فحل یابی
عوامل مربوط به گاو :
سوال : آیا گاو دارای چرخه های منظم فحلی است ؟
بلافاصله پس از زایش، فحلی تحت تاثیر موارد زیر است:
سطح تولید شیر
شدت بالانس منفی انرژی ( NEB )
مشکلات زایمانی
اختلال در سلامتی دام
عوامل محیطی :
دما :
دمای بالاتر از 26 و پایین تر از 17- درجه سانتی گراد :
سبب کاهش مرحله فحلی و تظاهرات آن می گردند.
نوع کف جایگاه :
عوامل انسانی :
آگاهی از علائم فحلی:
مهارت فحل یاب، ضروری است.
علائم فحلی در بین گاوها، متفاوت می باشد.
تعداد بازرسی ها در روز :
اغلب فحلی ها، کمتر از 12 ساعت، به طول می انجامند.
زمان بازرسی :
حدود 70% رفتارهای پرش، از 6 عصر تا 6 صبح رخ می دهد.
فحل یابی ، صبح زود و هنگام غروب، ضروری است.
ترشحات در زمان استراحت گاوها، باید بررسی گردند.
شدت مشاهدات :
دوره هر پرش کوتاه است. ( لزوم دقت )
تعداد گاوهای همزمان فحل، سبب افزایش دفعات پرش می گردد.
مسوولیت فحل یابی :
فحل یابی و ثبت اطلاعات، وظیفه یک نفر، به عنوان اولویت کاریست.
اجزاء یک برنامه موفقیت آمیز فحل یابی
استاندارد کردن : فحل یابی و اطلاع رسانی آن، باید آموزش داده شود.
استفاده از رکوردها : تابلوهای تولیدمثلی و نمودارهای انتظار فحلی، بکار روند.
مشاهده بیشتر : سه تا چهار بار در روز بفاصله هر 8 – 6 ساعت، انجام شود.
مشاهده موثر : علائم کمتر فحلی در حین غذا خوردن و شیردوشی، کمتر است.
استفاده از وسائل کمکی نظیر : KAMAR، Estrus alert یا Tail paint
زخم های سم، به حداقل رسانیده شوند.
کف و بستر مناسب برای دام، فراهم گردد.
3. تكنیك تلقیح مصنوعی ( AI technique )
تكنیك صحیح نظیر خروج از انجماد اسپـرم، محل تخلیه اسپرم و . . . رعایت شود.
بهترین زمان تلقیح، عبارتست از :
4. زمان اولین تلقیح پس از زایش
حداقل 60- 45 روز، پس از زایمان است.
كوتاه كردن بیش از حد دوره انتظار اختیاری :
سبب افزایش تعداد تلقیح به ازای آبستنی و افزایش طول دوره شیرواری میشود.
احتمال بروز فحلی، 12 روز پس از زایمان، وجود دارد.
60- 55 روز :
جهت آماده شدن رحم برای نگهداری جنین جدید، باید فرصت داده شود.
دوره انتظار اختیاری ( VWP ) :
اختیاری است.
به صورت سنتی، غالبا 70 – 40 روز می باشد.
امکان ایجاد مخاطراتی برای گاو، در این دوره وجود دارد :
جفت ماندگی، متریت، کتوز، جابجائی شیردان و کیست های تخمدانی
این خطرات با مدیریت گاوهای انتقالی، به حداقل رسانده می شوند :
تغذیه دوران انتقالی، پایش حرکات شکمبه و دمای بدن
اهم وقایع تولید مثلی واقع در VWP :
شروع شیردهی
جمع شدن رحم
اولین تخمک گذاری پس از زایش
شروع مجدد چرخه های تولید مثلی
فاصله بین VWP تا اولین تلقیح ( Interval from the VWP to First AI Service )
تنوع قابل توجه در بین گاوهای یک گله دارد.
طول دوره مبتنی است بر :
راندمان فحل یابی
وضعیت فیزیولوژیک گاو در گله
با فرض :
سیکلیک بودن همه گاوها در انتهای VWP
طول 21 روزه چرخه فحلی
راندمان 100 % فحل یابی
آنگاه :
میانگین این دوره برای کل گاوهای یک گله = 5/10 روز
این دوره در شرایط مزرعه به علل زیر، طولانی تر می شوند :
عدم تخمک گذاری حدود 28 % گاوها تا 60 روز پس از زایش
عدم بروز علائم آشکار فحلی تا انتهای دوره VWP
تنوع طول چرخه فحلی در بین گاوهای یک گله
راندمان حداکثر 50 % فحل یابی
فاصله بین اولین تلقیح تا آبستنی (Interval from First AI Service to Conception ):
تنوع زیاد در بین گاوهای یک گله دارد.
متاثر است از :
تعداد تلقیح به ازای آبستنی
راندمان فحل یابی
نرخ آبستنی به ازای تلقیح مصنوعی ( PR / AI ) :
درصد آبستنی گاوها با یک تلقیح، بیان کننده باروری گاو شیری است.
در گاوها، از 66 % در سال 1951، تا حدود 40 % در سال 1997، کاهش پیدا کرده است.
در تلیسه ها، تغییر معنی داری مشاهده نشده است. ( 70 % )
در گاوها، از طریق افزایش راندمان فحل یابی، امکان بهبود شرایط ، وجود دارد.
عوامل موثر بر تعیین ( PR / AI ) :
باروری گاو ماده :
تحت تاثیر تغذیه نامناسب و استرس های محیطی، قرار دارد.
باروری گاو نر :
تحت تاثیر کیفیت منی استفاده شده برای تلقیح مصنوعی، قرار دارد.
دقت فحل یابی
راندمان تلقیح مصنوعی :
تحت تاثیر دقت در فحل یابی، زمان تلقیح، حمل و نقل اسپرم و تکنیک تلقیح، می باشد.
در صورت وجود بهترین شرایط، بهترین رکورد برای تلیسه ها، دیده می شود.
به واسطه تفاوت بین باروری، تفاوت واضح PR/AI بین تلیسه ها و گاوهای شیرده وجود دارد.
ارزیابی خسارات ناشی از اختلالات تولیدمثلی
كوتاه بودن یا طولانی بودن بیش ازحد فاصله دو زایش
دوره خشكی خیلی طولانی یا خیلی كوتاه
كارایی تلقیح مصنوعی، به طــورمثال CPR بالا
سن زیاد تلیسه ها هنگام زایمان
كوتاه بودن یا طولانی بودن بیش از حد فاصله دو زایش
آبستن کردن به موقع بعد از زایمان :
برای کاهش میانگین روزهای باز، ضروری است.
میانگین پیش بینی شده CI در گله های با مدیریت تولید مثلی متوسط و ضعیف :
بر اساس مجموع 4 دوره زیر، محاسبه می شود :
دوره انتظار اختیاری
فاصله بین VWP تا اولین تلقیح
فاصله بین اولین تلقیح تا آبستنی
دوره بارداری
تخمین سود و زیان حدودی گله
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif <365 days خسارت ندارد
فاصله بین دو زایمان 365<CI<395 days 1 $/day
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif 3 $/day >395 days
45- 60 days خسارت ندارد
دوره خشكی <45 days 3 $/ day
>60 days 3 $/ day
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image003.gif < 1/5 خسارت ندارد
تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی
هر 0/1 بیشتر از 1/5 هر گاو1$/
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif < 24 month خسارت ندارد
سن اولین زایمان
هر ماه بالای24 ماهگی هر گاو 30$/
لزوم برنامه ریزی و ثبت اطلاعات
ثبت تاریخ زایمان
شروع كننده سیستم تولیدمثلی است.
فحلی های بعد از زایمان، باید ثبت گردند.
عدم بروز فحلی تا 50 روز پس از زایش، نشانه شروع یك مشكل است.
انجام تست پاكیزگی، 30- 20 روز پس از زایمان، ضروری است.
ثبت روزهای فحلی
ثبت روزهای فحلی، جهت تخمین طول چرخه فحلی، انجام می شود.
مشاهده، كلید تشخیص فحلی مناسب و موثر است.
استفاده از كارگر دقیق و منظم، توصیه می شود.
بستر كود مناسب تر از بتن می باشد.
اصلاح سم، به طور منظم انجام شود.
ابعاد مناسب جایگاه، رعایت شود.
ثبت تاریخ تلقیح
ثبت دقیق تاریخ تلقیح، برای تشخیص آبستنی، ضروری است.
تشخیص آبستنی، 50- 40 روز بعد از تلقیح، انجام می شود.
از اكتفا به عدم فحلی بعد از تلقیح، به عنوان نشانه آبستنی اجتناب شود.
اثر فاصله بین شروع فحلی و تلقیح مصنوعی، بر روی نسبت جنسیت در گاو
اهمیت تغییر نسبت جنسیت جنین :
امکان افزایش قابل توجه تولید در گاوداری ها
امکان افزایش انتخاب و برنامه های اصلاح ژنتیکی در گاوداری ها
عوامل مرتبط با تغییر نسبت جنسیت در پستانداران :
محیطی : تغذیه، فصل
فیزیولوژیکی: زمان تلقیح، سن و تعداد زایمان، بیماری ها و استرس، سطح هورمون ها
آزمایشات فارمی با کمک مشاهده دیداری فحلی :
امکان بیشتر شدن نتاج ماده در صورت تلقیح زود هنگام و بالعکس، وجود دارد.
آزمایشات فارمی از طریق کنترل فحلی گاوها با سیستم الکترونیکی Heat watch :
زمان تخمک گذاری با اولتراسونوگرافی، تعیین شود.
تلقیح در زمان های مختلف :
زمان تلقیح، تاثیری بر روی نسبت گوساله های نر و ماده، ندارد.
امکان تغییر نسبت جنسیت با استفاده از متد همزمان سازی فحلی قبل از تلقیح، وجود دارد :
هنوز مورد بحث است.
امکان افزایش ماده زایی، با استفاده از روش Ovsynch وجود دارد.
امكان ایجاد شیردهی با استفاده از هورمون ها وجود دارد.
وجود گوساله های جایگزین یا گوساله های مازاد در گله، ضروری است.
زمان مناسب تلقیح تلیسه :
وقتی است که تلیسه، به 70- 65% وزن گاو ماده بالغ، رسیده باشد.
تلیسه بعد از تلقیح، رشد کرده و در زمان اولین زایش، به وزن بالغ نزدیک می شود.
میزان حذف از گله ( Culling rate ) :
درصد گاوهای ماده حذف شده از گله در هر سال، نسبت به تعداد گاوهای ماده در ابتدای سال است.
معمولا 30 – 25 % می باشد.
میزان جایگزینی در گله ( Replacement rate ) :
درصد گاوهای ماده وارد شده به گله در هر سال، نسبت به تعداد گاوهای ماده در ابتدای سال می باشد.
میزان افزایش ( Rate of increase ) :
تفاوت میزان جایگزینی و حذف است.
سن اولین زایمان ( Age at first calving - AFC ) :
سن متوسط در زمان اولین زایمان می باشد.
فاصله بین دو نسل در گله را، مشخص می کند.
در صورت پائین بودن AFC :
پتانسیل افزایش گله، بالاست.
AFC مناسب، بین دو تا سه سال است.
وزن تلیسه ها درست در زمان قبل از زایمان :
90% میانگین وزن گاو بالغ است.
دوره شیرواری ( Lactation period ) :
با زایمان، شروع شده و با خشك كردن گاو، خاتمه می یابد.
هدف :
305- 300 روز ( 43 هفته )
محدوده :
340- 265 روز ( 49- 38 هفته )
تابعی از روزهای باز و سطح تولید است.
فحلی های تشخیص داده شده ( Heats spotted ) و فحلی های از دست رفته ( Heats missed ) :
تعداد فحلی های مشخص شده، تقسیم بر تعداد فحلی های ممكن است.
تعداد فحلی های ممكن :
بر اساس فحلی هر 21 روز یك بار، در گاوهای غیر آبستن، محاسبه میشود.
امكان حصول 100% موفقیت، وجود ندارد:
به دلیل وجود گاوهای كیستیك و . . .
مقدار مطلوب :
بالای 75 % است.
روزهای باز ( Open days ) :
فاصله زایمان، تا تلقیح منجر به آبستنی می باشد.
تابعی از دوره انتظار اختیاری ( VWP ) و دوره جفت گیری است.
هدف :
به طور متوسط : 85 روز ( 12 هفته )
محدوده : 120- 45 روز ( 17- 7 هفته )
زیر 75 روز : خیلی کوتاه
110 – 85 روز : عالی
117 – 111 روز : مناسب
130 – 118 روز : کمی مشکل دار
145 – 131 روز : نسبتا مشکل دار
بیش از 145 روز : مشکل حاد
دوره انتظار اختیاری ( Voluntary waiting period ) :
فاصله بین زایمان تا اولین تلقیح پس از زایمان است که 60- 45 روز می باشد.
دوره جفت گیری ( Breeding period ) :
تفاضل روزهای باز ( OD ) و دوره انتظار اختیاری ( VWP ) است.
تابعی از تعداد جفت گیری به ازای آبستنی و درصد فحلی های مشاهده شده است.
تعداد كل جفت گیری ها به ازای آبستنی ( TSPC ) :
تعداد تلقیح در كل گله، تقسیم بر تعداد آبستنی های تائید شده است.
مقدار مطلوب : كمتر از 2
تعداد جفت گیری به ازای آبستنی ( CPR – SPC ) :
تعداد تلقیح به ازای آبستنی، در گاوهای آبستن می باشد.
مقدارمطلوب : 6/1- 3/1
اولین تلقیح منجر به آبستنی ( Take to first insemination ) :
تعداد گاوهای آبستن با اولین تلقیح، تقسیم بر تعداد اولین تلقیح ها می باشد.
مقدار مطلوب : بالای 60%
دوره آبستنی ( Gestation period ) :
از شروع آبستنی تا زایمان است.
285- 275 روز ( به طور متوسط 280 روز ) می باشد.
تابعی از نژاد و جنسیت گوساله است.
دوره خشكی ( Dry period ) :
از ابتدای دوره خشكی تا زایمان مجدد می باشد.
معمولا 8 هفته ( محدوده : 57- 45 روز ) است
از لحاظ بازسازی ذخایر بدنی، به خصـوص مواد معدنی دفع شده در دوره شیرواری، جمع شدن و بازسازی بافت پستان، اهمیت دارد. كم شدن دوره خشكی ( كمتر از 45 روز )، اثر زیان آور بر روی تولید آغوز و دوره شیرواری بعدی دارد.
دوره پیش از زایش ( Close – up period ) :
3 هفته مانده به زایمان می باشد.
دام، جهت بازسازی ذخایر بدنی، باید غذای بیشتری دریافت کند.
میكروارگانیسم های شكمبه، جهت تغذیه با مواد متراكم، آدابته می شوند.
از چاق كردن دام در این دوره، باید پرهیز نمود.
فاصله بین دو زایش ( – Intercalving period Calving interval ) :
فاصله زمانی بین دو زایمان متوالی ( CI ) است.
به طور متوسط ، 365 روز می باشد.
نباید ICP كمتر از 330 روز، در گله وجود داشته باشد.
ICP 90 % گاوها، باید بین 400- 330 روز باشد.
ICP بالاتر از 400 روز، در كمتر 10 % گاوها، باید مشاهده گردد.
تعداد كل تلیسه ها ( Total number of heifers ) :
تابعی از AFC و فاصله بین دو زایش است.
حداقل تعداد تلیسه های جایگزین:
تابعی از AFC، میزان حذف و مواردی نظیر ناباروری و تلفات می باشد.
تعداد تلیسه های مازاد ( Number of surplus heifers ) :
تابعی از سن زایمان اول، میزان حذف و تعداد تلیسه های جایگزین است.
|
| file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif |
فاكتورهای موثر بر عملكرد تولید مثلی
بیماری های عفونی
مدیریت تغذیه
استرس
حذف از گله
بیماری های عفونی
عملكرد تولید مثلی، به دلیل بیماری های عفونی زیر، کاهش می یابد:
بروسلوز
لپتوسپیروز
سل
یون
ویبریوز
تریکومونیازیس
IBR
BVD
مدیریت تغذیه
مدیریت انرژی جیره :
در صورت بروز موارد زیاد مرگ زود هنگام رویان، احتمال بالانس منفی انرژی، وجود دارد.
کنترل پروتئین جیره :
اوره و آمونیاک بالای خون، ناشی از DIP جیره، اثرات نامطلوبی بر روی تکامل ابتدائی رویان دارد.
ویتامین ها و مواد معدنی جیره، کنترل شود.
استفاده از امتیاز وضعیت بدنی( BCS ) جهت ارزیابی عملكرد تغذیه :
حداقل BCS در زمان تلقیح : 5/2
BCS مطلوب در زمان زایمان :
گــــاو : 4 - 5/3 ( 75/3 )
تلیسه : 75/3- 25/3 ( 5/3 )
BCS بالای 4 در هنگام زایمان، سبب بروز موارد زیر می گردد:
سخت زایی، تعویق در بازگشت رحم و حساسیت مجرای تناسلی به عفونت
كتوز و سندرم كبد چرب
اختلال در باروری های بعدی
BCS پائین هنگام زایمان، سبب :
مواجهه با كمبود شدید انرژی و عدم وجود فعالیت طبیعی تخمدان ها در زمان تلقیح، می گردد.
گاو پر تولید :
در اوایل دوره شیرواری، دچار بالانس منفی انرژی می شود.
از تلقیح در زمان نامناسب، پرهیز شود.
بعد از پیك تولید و افزایش اخذ غذا، شانس آبستنی، افزایش می یابد.
استرس
عوامل اضطراب زا و مشوش كننده :
آزاد كننده هورمون های كورتیكوئیدی و فعال كننده اعصاب سمپاتیك هستند.
تغییر ناگهانی جیره، رفتار خشن با دام، ترس و وحشت و . . .
دام، در زمان تلقیح و 50-30 روز پس از آبستنی حساسیت زیادی دارد.
از تغییر ناگهانی جیره، باید پرهیز نمود.
از تغییر جایگاه دام، در این زمان، باید اجتناب نمود.
سیاست حذف از گله
بالا بودن سن اولین زایش :
سبب افزایش تعداد تلیسه ها در گله می گردد.
بالا بودن میزان حذف از گله :
سبب كاهش سن گله و میانگین دوره شیرواری گله می شود.
هدف مدیر، مشخص كننده میزان حذف از گله است :
بیشترین مقدار حذف : سبب بهبود ســریع ژنتیكی گله می شود.
كمترین مقدار حذف : بیشتــرین میـزان تولید را، باعث می گردد.
مقدار حذف كم : تلیسه های مازاد در گله، بیشتر می شوند.
30- 25% دام ها، به صورت سالانه، از گله حذف می گردند.
حذف اختیاری در مدیریت مناسب :
به دلایل عدم تولید مناسب، شرارت، تیپ نامناسب و . . .، صورت می گیرد.
حذف غیراختیاری یا بدون برنامه در مدیریت نامناسب :
به دلایل ناباروری، لنگش، ورم پستان و . . .، انجام می شود.
چگونه به باروری بالا دست پیدا كنیم ؟
کنترل سلامت گله ( Herd health )
تشخیص مناسب فحلی ( Heat detection )
تكنیك صحیح تلقیح مصنوعی ( AI technique )
زمان مناسب اولین تلقیح پس از زایش
سلامت گله ( Herd health )
گاوهای قابل درمان و غیرقابل درمان، باید سریعا تشخیص داده شوند.
تغذیه مناسب صورت گیرد.
موارد زیر تامین شوند :
ویتامین ها
مواد معدنی
انرژی
پروتئین مورد نیاز جهت باروری
2. تشخیص فحلی ( Heat detection )
راندمان ضعیف فحل یابی :
اولین علت افزایش فواصل گوساله زایی می باشد.
با استفاده از مشاهدات دوره ای :
غالبا کمتر از 50 % دوره های فحلی مورد انتظار، شناسائی می شوند.
دوره فحلی کوتاه است و مشاهده آن، مشکل می باشد :
با فرض اینکه :
طول چرخه فحلی، 21 روز است.
طول مرحله ایستا فحلی، 12 ساعت می باشد.
و وقوع رخداد ایستائی، هر ساعت یک بار، به مدت 5 ثانیه است.
نتیجه می شود:
طول واقعی دوره فحلی : 4/2 % طول چرخه فحلی است.
طول مدت ایستائی : 003/0 % طول چرخه فحلی است.
بارزترین رفتار فحلی :
ایستادن و اجازه پرش دادن به بقیه گاوهاست.
علائم ثانویه فحلی :
تلاش برای پرش روی گاوهای دیگر
ترشحات موکوسی شفاف از فرج
تورم و سرخی فرج ناشی از افزایش گردش خون
نعره زدن و بی قراری
استراحت دادن چانه روی کمر گاوهای دیگر ( Chin rest )
بو کردن ناحیه تناسلی گاوهای ماده دیگر
بروز علامت Flehmen
این علائم، ممکن است قبل، در حین یا بعد از مرحله استروس ، دیده شوند.
این علائم، ارتباطی به زمان تخمک گذاری ندارند.
از این علائم به عنوان علامت نزدیک بودن فحلی گاو، استفاده می شود.
نحوه بروز علائم فحلی در شرایط مختلف محیطی
فصل :
بر روی علائم فحلی، تاثیر گذار می باشد.
تاثیر زیادی بر روی طول زمان رفتارهای ایستایی، ندارد.
تراکم جایگاه ها:
تراکم بالا، سبب پرش کمتر دام ها می گردد.
جایگاه های لغزنده :
پرش کمتری در این جایگاه ها انجام می شود.
مشکلات سم :
پرش با شدت کمتری صورت می گیرد.
شروع فحلی ( Onset of estrus ) :
اطلاعات متضادی در رابطه با فعالیت های فحلی روزانه و شبانه، وجود دارد.
اثر فتوپریود به عنوان یکی از اساسی ترین علت این تفاوت ها، شناخته میشود.
| 6 صبح تا 12 ظهر | 12 ظهر تا 6 عصر | 6 عصر تا 12 شب | 12 شب تا 6 صبح | |
| 3/27 | 8/19 | 4/28 | 5/24 | شروع اولین علائم فحلی % |
| 24 | 4/23 | 8/27 | 8/24 | اتمام آخرین علائم فحلی % |
شدت فحلی ( Intensity of estrus ) :
کمتر از 10 % دوره های فحلی، دارای شدت بالا ( بیش از 5/1 رخداد ایستایی در هر ساعت ) می باشند.
حدود 20 % دوره های فحلی، دارای شدت کم و طول مرحله فحلی کوتاه هستند.
در صورت وجود بیش از یک دام فحل، تعداد پرش ها، افزایش می یابد.
| تعداد پرش ها در یک دوره فحلی | تعداد گاو فحل |
| 12 | 1 |
| 36 | 2 |
| 53 | 3 |
شدت فحلی در گاوها و تلیسه های هلشتاین در فصول مختلف، متفاوت است:
در گاوها کمتر از تلیسه هاست.
در گاوها : در بهار و تابستان کمتر می باشد.
در تلیسه ها : در تابستان کمتر است.
طول مرحله فحلی ( Duration of estrus ) :
از سیستم Heat watch استفاده می شود.
از 33 دقیقه تا 8/35 ساعت، متغیر است.
میانگین کلی در گله 4/5 ± 1/7 ساعت است.
تعداد رخدادهای فحلی و طول مرحله فحلی ( ( mean ± SD در گاو هلشتاین
| گاو شیرده | تلیسه | |
| 307 | 114 | تعداد دام |
| 2/7 ± 2/7 | 8/12 ± 8/16 | تعداد رخداد ایستائی |
| 2/7 ± 3/7 | 9/6 ± 3/11 | طول مرحله فحلی ( ساعت ) |
نکاتی در فحل یابی
وضوح فحلی در گاوهای سیکلیک، نیازمند موارد زیر است :
تغذیه مناسب
آرامش و راحتی دام
سلامت سم ها
توجه به جزئیات
توزیع متعادل شروع ایستایی، در طی روز و میانگین 7 ساعته طول دوره فحلی :
مشاهدات، باید 3 تا 4 بار در روز، صورت گیرند.
مشاهدات، با فاصله حدوداً 8 - 6 ساعت از هم، انجام شوند.
بازده فحل یابی :
| مدت زمان فحل یابی | تعداد مشاهدات | |||
| 30 دقیقه | 20 دقیقه | 10 دقیقه | تعداد مشاهدات | |
| 36 % | 31 % | 22 % | یک بار در روز | |
| 61 % | 55 % | 43 % | 33 % | دو بار در روز |
| 71 % | 65 % | 55 % | 45 % | سه بار در روز |
| 78 % | 71 % | 61 % | 49 % | چهار بار در روز |
کاهش شدت علائم فحلی در زمان شیردوشی و تغذیه
| کل فعالیت های جنسی | پرش | زمان |
| تعداد در ساعت | زمان | |
| 4/2 | نیم ساعت پس از تغذیه | |
| 9/24 | 9/1 | 2 ساعت در زمان شیردوشی |
| 4/71 | 4/6 | زمانی بجز شیر دوشی و تغذیه |
نرخ فحل یابی با استفاده از روش های مختلف
| % فحلی یافت شده | روش فحل یابی |
| 89 | Watched 24 hours per day |
| 87 | KaMaR heat mount detectors |
| 86 | ( Dawn, Noon & Evening ) Visual observation - 3X |
| 81 | Continuous videotape |
| 81 | ( Dawn, Evening ) Visual observation - 2X |
| 75 | Marker animals |
| 71 | Chalked tail heads |
| 50 | Two trained dairymen (at milking ) |
| 50 | Herdsman (at milking ) |
| 43 | Casual observation |
هدف نهایی برنامه های فحل یابی :
پیش بینی زمان تخمک گذاری است.
خطاهای فحل یابی
عدم مشاهده فحلی :
شایع تر می باشد.
سبب کاهش راندمان فحل یابی می شود.
باعث افزایش طول دوره جفت گیری می گردد.
روزهای شیردهی ( Days in milk ) را افزایش می دهد.
سبب افزایش روزهای باز می شود.
تلقیح گاو در زمانی غیر از فحلی :
طول دوره جفت گیری را، افزایش می دهد.
باعث افزایش تعداد تلقیح به ازای آبستنی، می گردد.
محاسبه بازده فحل یابی
تخمین درصد فحلی های تشخیص داده شده از روی میانگین فاصله بین دوجفت گیری ( Breeding intervals – BI ):
23 روز : 90 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( عالی )
26 روز : 80 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( خوب )
30 روز : 70 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( قابل قبول )
35 روز : 60 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( نسبتا مشکل دار )
41 روز : 50 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل شدید )
50 روز : 40 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل شدید )
60 روز : 30 % فحلی ها، تشخیص داده شده ( مشکل بسیار حاد)
عوامل موثر بر روی فحل یابی
| عوامل انسانی | عوامل محیطی | عوامل مربوط به گاو |
| Identification Knowledge of Heat Signs Heat Checks per Day Time of Observations Intensity of observation Responsibility for Observation Reporting of Observation | Temperature Ventilation Footing Grouping Strategy | Energy Balance Body Condition General Health Repro. Tract Dystocia Retained Placenta Uterine Involution Uterine Infection Cystic Ovaries |
عوامل مربوط به گاو :
سوال : آیا گاو دارای چرخه های منظم فحلی است ؟
بلافاصله پس از زایش، فحلی تحت تاثیر موارد زیر است:
سطح تولید شیر
شدت بالانس منفی انرژی ( NEB )
مشکلات زایمانی
اختلال در سلامتی دام
| میانگین برای کل گاوها | فعالیت 90 درصد گاوها | فعالیت 70 درصد گاوها | |
| 24 روز | 40 روز | 32 روز | فعالیت تخمدانی |
| 38 روز | 63 روز | 50 روز | اولین فحلی |
عوامل محیطی :
دما :
دمای بالاتر از 26 و پایین تر از 17- درجه سانتی گراد :
سبب کاهش مرحله فحلی و تظاهرات آن می گردند.
نوع کف جایگاه :
| بتن | کود | فعالیت جنسی |
| 4/9 | 8/13 | طول مرحله فحلی ( ساعت ) |
| 2/3 | 7 | تعداد پرش در ساعت |
| 9/2 | 3/6 | تعداد ایستائی در هر ساعت |
|
آگاهی از علائم فحلی:
مهارت فحل یاب، ضروری است.
علائم فحلی در بین گاوها، متفاوت می باشد.
تعداد بازرسی ها در روز :
اغلب فحلی ها، کمتر از 12 ساعت، به طول می انجامند.
زمان بازرسی :
حدود 70% رفتارهای پرش، از 6 عصر تا 6 صبح رخ می دهد.
فحل یابی ، صبح زود و هنگام غروب، ضروری است.
ترشحات در زمان استراحت گاوها، باید بررسی گردند.
شدت مشاهدات :
دوره هر پرش کوتاه است. ( لزوم دقت )
تعداد گاوهای همزمان فحل، سبب افزایش دفعات پرش می گردد.
مسوولیت فحل یابی :
فحل یابی و ثبت اطلاعات، وظیفه یک نفر، به عنوان اولویت کاریست.
اجزاء یک برنامه موفقیت آمیز فحل یابی
استاندارد کردن : فحل یابی و اطلاع رسانی آن، باید آموزش داده شود.
استفاده از رکوردها : تابلوهای تولیدمثلی و نمودارهای انتظار فحلی، بکار روند.
مشاهده بیشتر : سه تا چهار بار در روز بفاصله هر 8 – 6 ساعت، انجام شود.
مشاهده موثر : علائم کمتر فحلی در حین غذا خوردن و شیردوشی، کمتر است.
استفاده از وسائل کمکی نظیر : KAMAR، Estrus alert یا Tail paint
زخم های سم، به حداقل رسانیده شوند.
کف و بستر مناسب برای دام، فراهم گردد.
3. تكنیك تلقیح مصنوعی ( AI technique )
تكنیك صحیح نظیر خروج از انجماد اسپـرم، محل تخلیه اسپرم و . . . رعایت شود.
بهترین زمان تلقیح، عبارتست از :
4. زمان اولین تلقیح پس از زایش
حداقل 60- 45 روز، پس از زایمان است.
كوتاه كردن بیش از حد دوره انتظار اختیاری :
سبب افزایش تعداد تلقیح به ازای آبستنی و افزایش طول دوره شیرواری میشود.
احتمال بروز فحلی، 12 روز پس از زایمان، وجود دارد.
60- 55 روز :
جهت آماده شدن رحم برای نگهداری جنین جدید، باید فرصت داده شود.
دوره انتظار اختیاری ( VWP ) :
اختیاری است.
به صورت سنتی، غالبا 70 – 40 روز می باشد.
امکان ایجاد مخاطراتی برای گاو، در این دوره وجود دارد :
جفت ماندگی، متریت، کتوز، جابجائی شیردان و کیست های تخمدانی
این خطرات با مدیریت گاوهای انتقالی، به حداقل رسانده می شوند :
تغذیه دوران انتقالی، پایش حرکات شکمبه و دمای بدن
اهم وقایع تولید مثلی واقع در VWP :
شروع شیردهی
جمع شدن رحم
اولین تخمک گذاری پس از زایش
شروع مجدد چرخه های تولید مثلی
فاصله بین VWP تا اولین تلقیح ( Interval from the VWP to First AI Service )
تنوع قابل توجه در بین گاوهای یک گله دارد.
طول دوره مبتنی است بر :
راندمان فحل یابی
وضعیت فیزیولوژیک گاو در گله
با فرض :
سیکلیک بودن همه گاوها در انتهای VWP
طول 21 روزه چرخه فحلی
راندمان 100 % فحل یابی
آنگاه :
میانگین این دوره برای کل گاوهای یک گله = 5/10 روز
این دوره در شرایط مزرعه به علل زیر، طولانی تر می شوند :
عدم تخمک گذاری حدود 28 % گاوها تا 60 روز پس از زایش
عدم بروز علائم آشکار فحلی تا انتهای دوره VWP
تنوع طول چرخه فحلی در بین گاوهای یک گله
راندمان حداکثر 50 % فحل یابی
فاصله بین اولین تلقیح تا آبستنی (Interval from First AI Service to Conception ):
تنوع زیاد در بین گاوهای یک گله دارد.
متاثر است از :
تعداد تلقیح به ازای آبستنی
راندمان فحل یابی
نرخ آبستنی به ازای تلقیح مصنوعی ( PR / AI ) :
درصد آبستنی گاوها با یک تلقیح، بیان کننده باروری گاو شیری است.
در گاوها، از 66 % در سال 1951، تا حدود 40 % در سال 1997، کاهش پیدا کرده است.
در تلیسه ها، تغییر معنی داری مشاهده نشده است. ( 70 % )
در گاوها، از طریق افزایش راندمان فحل یابی، امکان بهبود شرایط ، وجود دارد.
عوامل موثر بر تعیین ( PR / AI ) :
باروری گاو ماده :
تحت تاثیر تغذیه نامناسب و استرس های محیطی، قرار دارد.
باروری گاو نر :
تحت تاثیر کیفیت منی استفاده شده برای تلقیح مصنوعی، قرار دارد.
دقت فحل یابی
راندمان تلقیح مصنوعی :
تحت تاثیر دقت در فحل یابی، زمان تلقیح، حمل و نقل اسپرم و تکنیک تلقیح، می باشد.
| PR/AI | راندمان تلقیح | دقت فحل یابی | باروری گاو نر | باروری گاو ماده | Hypothetical Case |
| 73 % | 95 % | 95 % | 95 % | 85 % | تلیسه |
| 41 % | 95 % | 90 % | 95 % | 50 % | گاو شیرده |
| 21 % | 50 % | 90 % | 95 % | 50 % | گاو شیرده مشکل دار |
در صورت وجود بهترین شرایط، بهترین رکورد برای تلیسه ها، دیده می شود.
به واسطه تفاوت بین باروری، تفاوت واضح PR/AI بین تلیسه ها و گاوهای شیرده وجود دارد.
ارزیابی خسارات ناشی از اختلالات تولیدمثلی
كوتاه بودن یا طولانی بودن بیش ازحد فاصله دو زایش
دوره خشكی خیلی طولانی یا خیلی كوتاه
كارایی تلقیح مصنوعی، به طــورمثال CPR بالا
سن زیاد تلیسه ها هنگام زایمان
كوتاه بودن یا طولانی بودن بیش از حد فاصله دو زایش
آبستن کردن به موقع بعد از زایمان :
برای کاهش میانگین روزهای باز، ضروری است.
میانگین پیش بینی شده CI در گله های با مدیریت تولید مثلی متوسط و ضعیف :
بر اساس مجموع 4 دوره زیر، محاسبه می شود :
دوره انتظار اختیاری
فاصله بین VWP تا اولین تلقیح
فاصله بین اولین تلقیح تا آبستنی
دوره بارداری
تخمین سود و زیان حدودی گله
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif <365 days خسارت ندارد
فاصله بین دو زایمان 365<CI<395 days 1 $/day
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif 3 $/day >395 days
45- 60 days خسارت ندارد
دوره خشكی <45 days 3 $/ day
>60 days 3 $/ day
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image003.gif < 1/5 خسارت ندارد
تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی
هر 0/1 بیشتر از 1/5 هر گاو1$/
file:///C:/Users/moeini/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif < 24 month خسارت ندارد
سن اولین زایمان
هر ماه بالای24 ماهگی هر گاو 30$/
لزوم برنامه ریزی و ثبت اطلاعات
ثبت تاریخ زایمان
شروع كننده سیستم تولیدمثلی است.
فحلی های بعد از زایمان، باید ثبت گردند.
عدم بروز فحلی تا 50 روز پس از زایش، نشانه شروع یك مشكل است.
انجام تست پاكیزگی، 30- 20 روز پس از زایمان، ضروری است.
ثبت روزهای فحلی
ثبت روزهای فحلی، جهت تخمین طول چرخه فحلی، انجام می شود.
مشاهده، كلید تشخیص فحلی مناسب و موثر است.
استفاده از كارگر دقیق و منظم، توصیه می شود.
بستر كود مناسب تر از بتن می باشد.
اصلاح سم، به طور منظم انجام شود.
ابعاد مناسب جایگاه، رعایت شود.
ثبت تاریخ تلقیح
ثبت دقیق تاریخ تلقیح، برای تشخیص آبستنی، ضروری است.
تشخیص آبستنی، 50- 40 روز بعد از تلقیح، انجام می شود.
از اكتفا به عدم فحلی بعد از تلقیح، به عنوان نشانه آبستنی اجتناب شود.
اثر فاصله بین شروع فحلی و تلقیح مصنوعی، بر روی نسبت جنسیت در گاو
اهمیت تغییر نسبت جنسیت جنین :
امکان افزایش قابل توجه تولید در گاوداری ها
امکان افزایش انتخاب و برنامه های اصلاح ژنتیکی در گاوداری ها
عوامل مرتبط با تغییر نسبت جنسیت در پستانداران :
محیطی : تغذیه، فصل
فیزیولوژیکی: زمان تلقیح، سن و تعداد زایمان، بیماری ها و استرس، سطح هورمون ها
آزمایشات فارمی با کمک مشاهده دیداری فحلی :
امکان بیشتر شدن نتاج ماده در صورت تلقیح زود هنگام و بالعکس، وجود دارد.
| ظرفیت پذیری اسپرم حامل کروموزوم Y سریعتر از X | |
| تلقیح زود هنگام | از دست رفتن قدرت باروری اسپرم های حامل کروموزوم های Y تا زمان تلقیح |
| تلقیح دیر هنگام | قابلیت باروری بیشتر اسپرم های حامل کروموزوم Y ، بدلیل سرعت بیشتر و رسیدن سریع تر به تخمک |
آزمایشات فارمی از طریق کنترل فحلی گاوها با سیستم الکترونیکی Heat watch :
زمان تخمک گذاری با اولتراسونوگرافی، تعیین شود.
تلقیح در زمان های مختلف :
زمان تلقیح، تاثیری بر روی نسبت گوساله های نر و ماده، ندارد.
امکان تغییر نسبت جنسیت با استفاده از متد همزمان سازی فحلی قبل از تلقیح، وجود دارد :
هنوز مورد بحث است.
امکان افزایش ماده زایی، با استفاده از روش Ovsynch وجود دارد.
پیوست ها
-
02092012246.jpg -
02092012247.jpg
