hadis66
عضو جدید
مخروط افکنه: (Alluvial fan) مخروط افکنه، مکانی پست، و نسبتا صافی است برای رسوبگذاری آرام و تدریجی مواد حاصل از فرسایش سنگ ها که در نتیجه این رسوبگذاری مخروط افکنه شکل بادبزن باز یا بخشی از مخروط را به خود می گیرد. محل تشکیل مخرو ط افکنه افکنه حواشی کوهستان ها است.هر قدر از کوهستان به طرف دشت برویم ازضخامت آن کاسته و بر وسعت آن افزوده می شود . یک کانال در قسمت ابتدائی مخروط وجوددارد که رسوبات آواری را از مرتفع ترین نقطه کوهستان به طرف دشت می آورد. این رسوبات در مقطع طولی به فرم مقعر ودرمقطع عرضی به شکل محدب است که درسطح آن بریدگیها، رودخانه ای دیده می شود.
مخروط افکنه از نظر ژئومورفولوژی ، زمین شناسی وبه ویژه رسوب شناسی با حوضه ی آبخیز خود ارتباط مستقیم دارد. بنابر این بررسی منشا رسوبات مخروط افکنه ، فرسایش حوضه آبخیز و وضعیت رسوبزایی سازندها را نیز اشکار می کند . که می تواند در برنامه ریزی آتی حوضه آبخیز ومخروط افکنه به کار رود .
به طور متوسط شیب مخروط افکنه در حدود 5درجه است ولی ممکن است بین کمتر از 1 درجه تا 10 درجه تغییر کند که غالباکمتر اتفاق می افتد این شیب بیشتر از10 باشد. از نظراندازه رسوبات مخروط افکنه ممکن است شعاعی کمتر از چند صد متر تا بیش از150کیلومترداشته باشد که غالبا حد متوسط ان کمتر از10 کیلو متر است .
مخروط های افکنه به علت این که در یک محیط اکسید اسیونی تشکیل می شوند غالبا دارای رنگ قرمز می باشند . شکل هندسی این رسوبات به وضعیت تکتونیکی و آب وهوایی منطقه بستگی دارد . رسوبات قدیمه مخروط افکنه ای در بین رسوبات کنگلومرائی (دانه درشت) نسبت به رسوبات محیطهای دیگر خیلی کمتر است ولی شناسائی آنها به تشخیص تکتونیکی منطقه کمک فراوانی می نماید . اگر چه بیشتر رسوبات مخروط های افکنه در مناطقی تشکیل می گردد که دارای آب وهوای خشک ونیمه خشک با پوشش گیاهی کم وبارندگی خیلی کم وتخریب سریع است ولی این رسوبات مربوط به آب وهوای خاصی نمی باشد ودر مناطق مختلف تشکیل می گردد به طور کلی شرایط آب وهوایی مبنای خوبی برای تشخیص رسوبات مخروط افکنه است . در آب و هوای خشک مخروط افکنه کوچک و دارای شیب زیاد ولی در مناطق با آب وهوای مرطوب شیب سطح مخروط کم واندازه آن بزرگ است . علاوه بر آب و هوا عواملی مثل مقدار آب ، اختلاف ارتفاع ونوع سنگهای موجود در منشا در اندازه مخروط افکنه ، ,سیستم آبگیری ، رسوبات پلایائی ,دریاچه ای,رودخانه ای ، موثر می باشد .
رسوبات مخروطهای افکنه ای به طرف دشت به دلتائی ویا دریائی ختم می شود که گاهی اوقات پس از ورود به دریا تا اعماق زیاد نیز پیش می رود .
از نظر اقتصادی شناسائی رسوبات مخروط افکنه ای از اهمیت خاصی برخوردار است . برای مثال رسوبات مخروط افکنه ای مرکز تجمع آبهای زیر زمینی می باشد ونیزبیشتر مخازن آبهای زیر زمینی درون حوضه رسوبی از آبهای وارده به رسوبات مخروط افکنه ای تغذیه می شوند . همچنین بیشتر طلای موجود در دنیا از رسوبات مخروط های افکنه قدیمه در آفریقای جنوبی استخراج می گردد که به فرم پلا سر بر جای مانده اند ضمنا مقذار زیادی اورانیم پلاسر از رسوبات مخروط افکنه ای قدیمه در حوضه های رسوبی آفریقای جنوبی استخراج می گردد .
مخروط افکنه از نظر ژئومورفولوژی ، زمین شناسی وبه ویژه رسوب شناسی با حوضه ی آبخیز خود ارتباط مستقیم دارد. بنابر این بررسی منشا رسوبات مخروط افکنه ، فرسایش حوضه آبخیز و وضعیت رسوبزایی سازندها را نیز اشکار می کند . که می تواند در برنامه ریزی آتی حوضه آبخیز ومخروط افکنه به کار رود .
به طور متوسط شیب مخروط افکنه در حدود 5درجه است ولی ممکن است بین کمتر از 1 درجه تا 10 درجه تغییر کند که غالباکمتر اتفاق می افتد این شیب بیشتر از10 باشد. از نظراندازه رسوبات مخروط افکنه ممکن است شعاعی کمتر از چند صد متر تا بیش از150کیلومترداشته باشد که غالبا حد متوسط ان کمتر از10 کیلو متر است .
مخروط های افکنه به علت این که در یک محیط اکسید اسیونی تشکیل می شوند غالبا دارای رنگ قرمز می باشند . شکل هندسی این رسوبات به وضعیت تکتونیکی و آب وهوایی منطقه بستگی دارد . رسوبات قدیمه مخروط افکنه ای در بین رسوبات کنگلومرائی (دانه درشت) نسبت به رسوبات محیطهای دیگر خیلی کمتر است ولی شناسائی آنها به تشخیص تکتونیکی منطقه کمک فراوانی می نماید . اگر چه بیشتر رسوبات مخروط های افکنه در مناطقی تشکیل می گردد که دارای آب وهوای خشک ونیمه خشک با پوشش گیاهی کم وبارندگی خیلی کم وتخریب سریع است ولی این رسوبات مربوط به آب وهوای خاصی نمی باشد ودر مناطق مختلف تشکیل می گردد به طور کلی شرایط آب وهوایی مبنای خوبی برای تشخیص رسوبات مخروط افکنه است . در آب و هوای خشک مخروط افکنه کوچک و دارای شیب زیاد ولی در مناطق با آب وهوای مرطوب شیب سطح مخروط کم واندازه آن بزرگ است . علاوه بر آب و هوا عواملی مثل مقدار آب ، اختلاف ارتفاع ونوع سنگهای موجود در منشا در اندازه مخروط افکنه ، ,سیستم آبگیری ، رسوبات پلایائی ,دریاچه ای,رودخانه ای ، موثر می باشد .
رسوبات مخروطهای افکنه ای به طرف دشت به دلتائی ویا دریائی ختم می شود که گاهی اوقات پس از ورود به دریا تا اعماق زیاد نیز پیش می رود .
از نظر اقتصادی شناسائی رسوبات مخروط افکنه ای از اهمیت خاصی برخوردار است . برای مثال رسوبات مخروط افکنه ای مرکز تجمع آبهای زیر زمینی می باشد ونیزبیشتر مخازن آبهای زیر زمینی درون حوضه رسوبی از آبهای وارده به رسوبات مخروط افکنه ای تغذیه می شوند . همچنین بیشتر طلای موجود در دنیا از رسوبات مخروط های افکنه قدیمه در آفریقای جنوبی استخراج می گردد که به فرم پلا سر بر جای مانده اند ضمنا مقذار زیادی اورانیم پلاسر از رسوبات مخروط افکنه ای قدیمه در حوضه های رسوبی آفریقای جنوبی استخراج می گردد .