مقدمه
نقش نورپردازی در معماری داخلی بسیار مهم و جذاب است. با افزایش کارآیی های صنعت برق و امکانات تکنولوژیک مربوط به آن، استفاده از محصولات وابسته به آن نیز رشد چشمگیری داشته است؛ چنان که باید اذعان داشت روشنایی، راه را برای یک تحول در شناخت و طراحی معماری باز کرده است. این محصولات که مشتمل بر انواع چراغ ها و سیستم های روشنایی هستند، ابزار اصلی نورپردازی را تشکیل می دهند، اما بررسی های انجام شده نشان داده نکات ظریف زیبایی شناسی از عهده این وسایل ساده بر نمی آید. در حقیقت گره کار در تهیه و تامین نور نیست بلکه تنظیم منابع نوری برای خلق محیط مناسب بصری و شناخت انواع نورپردازی ها و عوامل موثر در طراحی نور است. {1}
روش های نور پردازی
-نورپردازی عمومی
این مدل نورپردازی که از آن به نامهای حجمی و محیطی نیز یاد می کنند، یک فضا را تقریباً به صورت متحد الشکل و غالباً یکنواخت روشن می کند. کیفیت پراکندگی نورپردازی، می تواند به نحوی موثر تضاد بین نور تحمیلی و سطوح اطراف یک اتاق را کاهش می دهد. به عبارت دیگر نقش نورپردازی محیطی فراهم آوردن روشنایی کلی در یک اتاق است. نورپردازی محیطی وظیفه خاصی برای نورافشانی فضا بر عهده ندارد بلکه وظیفه آن بیشتر پدید آوردن نوری است که به سراسر فضا بتابد. از آنجاییکه نور محیطی بر فضای اتاق و احساسی که بر می انگیزد تاثیر می گذارد، انتخاب نورپردازی محیطی امری حساس به شمار می آید.
-نورپردازی موضعی:
از مدل نورپردازی موضعی برای نورپردازی جاهایی استفاده می شود که قرار است در آن، کار یا وظیفه ای انجام شود؛ نواحی مشخصی از یک فضا را جهت انجام فعالیت ها یا وظایف بصری روشن می کند. به همین دلیل به آن نورپردازی وظیفه ای نیز می گویند. به طور معمول، منابع نور موضعی در مجاورت فوقانی یا تحتانی سطح کار قرار داشته و باعث می شوند تا در مقایسه با نورپردازی عمومی، از میزان وات مصرفی به نحو مناسب تری استفاده گردد. چراغ رومیزی، چراغ مطالعه، لامپ های زیر کابینتی و .... از جمله نورپردازی موضعی به حساب می آیند.
-نورپرداز تاکیدی:
نوعی نورپردازی موضعی است که در داخل یک فضا، نقاط متمرکز یا الگوهای تکراری، تاریک-روشن را ایجاد می کند و می توان از آن در جهت کم کردن یکنواختی نورپردازی عمومی استفاده برد و بر ترکیب های یک اتاق یا اشیاء هنری و یا اشیاء قیمتی، تاکید ورزید. به این ترتیب هدف اصلی از نورپردازی تاکیدی، روشن ساختن اشیاء، سطوح، اجزای معماری، آثار هنری و تابلوها است.
-نورپردازی تزئینی:
مقصود اصلی از کاربرد این نوع نورپردازی فراتابی است که لبه های سقف را از بالای ابزار سر دیوار به یک سو روشن می کند. منابع نوری کنج سقفی که معمولاً از لامپهای فلورسنت می باشد در داخل طاقچه بالای دیوار یا کناره داخلی سقف کاذب نصب می شوند و نوری ملایم و ممتد را دور تا دور لبه های سقف به نمایش می گذارند.{2}
منابع:
{1}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص89
{2}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 49 تا50
نقش نورپردازی در معماری داخلی بسیار مهم و جذاب است. با افزایش کارآیی های صنعت برق و امکانات تکنولوژیک مربوط به آن، استفاده از محصولات وابسته به آن نیز رشد چشمگیری داشته است؛ چنان که باید اذعان داشت روشنایی، راه را برای یک تحول در شناخت و طراحی معماری باز کرده است. این محصولات که مشتمل بر انواع چراغ ها و سیستم های روشنایی هستند، ابزار اصلی نورپردازی را تشکیل می دهند، اما بررسی های انجام شده نشان داده نکات ظریف زیبایی شناسی از عهده این وسایل ساده بر نمی آید. در حقیقت گره کار در تهیه و تامین نور نیست بلکه تنظیم منابع نوری برای خلق محیط مناسب بصری و شناخت انواع نورپردازی ها و عوامل موثر در طراحی نور است. {1}
روش های نور پردازی
-نورپردازی عمومی
این مدل نورپردازی که از آن به نامهای حجمی و محیطی نیز یاد می کنند، یک فضا را تقریباً به صورت متحد الشکل و غالباً یکنواخت روشن می کند. کیفیت پراکندگی نورپردازی، می تواند به نحوی موثر تضاد بین نور تحمیلی و سطوح اطراف یک اتاق را کاهش می دهد. به عبارت دیگر نقش نورپردازی محیطی فراهم آوردن روشنایی کلی در یک اتاق است. نورپردازی محیطی وظیفه خاصی برای نورافشانی فضا بر عهده ندارد بلکه وظیفه آن بیشتر پدید آوردن نوری است که به سراسر فضا بتابد. از آنجاییکه نور محیطی بر فضای اتاق و احساسی که بر می انگیزد تاثیر می گذارد، انتخاب نورپردازی محیطی امری حساس به شمار می آید.
-نورپردازی موضعی:
از مدل نورپردازی موضعی برای نورپردازی جاهایی استفاده می شود که قرار است در آن، کار یا وظیفه ای انجام شود؛ نواحی مشخصی از یک فضا را جهت انجام فعالیت ها یا وظایف بصری روشن می کند. به همین دلیل به آن نورپردازی وظیفه ای نیز می گویند. به طور معمول، منابع نور موضعی در مجاورت فوقانی یا تحتانی سطح کار قرار داشته و باعث می شوند تا در مقایسه با نورپردازی عمومی، از میزان وات مصرفی به نحو مناسب تری استفاده گردد. چراغ رومیزی، چراغ مطالعه، لامپ های زیر کابینتی و .... از جمله نورپردازی موضعی به حساب می آیند.
-نورپرداز تاکیدی:
نوعی نورپردازی موضعی است که در داخل یک فضا، نقاط متمرکز یا الگوهای تکراری، تاریک-روشن را ایجاد می کند و می توان از آن در جهت کم کردن یکنواختی نورپردازی عمومی استفاده برد و بر ترکیب های یک اتاق یا اشیاء هنری و یا اشیاء قیمتی، تاکید ورزید. به این ترتیب هدف اصلی از نورپردازی تاکیدی، روشن ساختن اشیاء، سطوح، اجزای معماری، آثار هنری و تابلوها است.
-نورپردازی تزئینی:
مقصود اصلی از کاربرد این نوع نورپردازی فراتابی است که لبه های سقف را از بالای ابزار سر دیوار به یک سو روشن می کند. منابع نوری کنج سقفی که معمولاً از لامپهای فلورسنت می باشد در داخل طاقچه بالای دیوار یا کناره داخلی سقف کاذب نصب می شوند و نوری ملایم و ممتد را دور تا دور لبه های سقف به نمایش می گذارند.{2}
منابع:
{1}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص89
{2}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 49 تا50
