[مبانی معماری داخلی] مراحل شاخص در فرآیند طراحی داخلی

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
مقدمه

با توجه به مطالبی که قبلاً بیان شد، ما به اولین مرحله شروع طراحی منزل می­پردازیم که برای این کار باید مراحل زیر را در نظر گرفت:
یکی از خصوصیات ویژه فرآیند طراحی آن است که بسادگی به یک پاسخ ساده، واضح و درست ختم نمی­شود. در واقع همیشه بیش از یک راه حل برای حل مسئله طراحی وجود دارد. حال چگونه می­توان داوری کرد که یک طرح خوب است یا بد؟
یک طرح ممکن است از نقطه نظر داوری طرح، مشتری و یا مردمی که دارای تجربه­ اند و از طرح استفاده می­کنند به دلایلی چند خوب باشد:


  • یک طرح می­ تواند به علت کارایی درست خوب باشد.
  • یک طرح می­ تواند به علت اقتصادی، کارآمد و بادوام بودن خوب باشد.
  • یک طرح می­ تواند خوب باشد چرا که خوب به نظر می­ رسد و از نظر زیبایی شناسی مطبوع است.
  • یک طرح می­ تواند خوب باشد چرا که یادآور خاطره­ ای از زمانی دیگر و جایی دیگر است، یعنی حامل معنی است.

همانگونه که این دلایل اشاره دارند، معنای گوناگونی هست که با یک طرح انتقال می ­یابد. برخی از آنان در سطحی است که عموماً توسط مردمان عام، فهم و پذیرفته می شود. برخی دیگر توسط گروه خاصی از مردم قابل قبول است. طرح ­های موفق معمولاً در بیش از یک سطح از مردمان رسوخ می ­کند، بنابراین بر طیف وسیعی از مردم اثر مثبت می­ گذارد.{1}

فضاهای داخل ساختمان
فضاهای داخلی ساختمان به عنوان مکان­ هایی برای حرکت، فعالیت و استراحت انسان طراحی می­ شوند. بنابراین باید انطباقی بین فرم­ ها و ابعاد فضاهای داخلی و ابعاد جسم، وجود داشته باشد. این انطباق می ­تواند ساکن باشد، مانند هنگامی که ما برروی یک صندلی می­ نشینیم؛ و یا می ­تواند یک انطباق پویا باشد مانند زمانی که ما وارد آستانه یک ساختمان می­ شویم یا در میان اتاق­ ها و هال یک ساختمان حرکت می ­کنیم.

نکته: ابعاد فیزیکی و احساسات و خصایص ما نیز در فضای یک طرح اثر می­ گذارد. ابعاد جسم ما و روشی که ما از میان فضا می­ گذریم و آن را درک می­کنیم، یکی از مهم ترین اجزای طراحی هستند.

با شناخت فضاهای ساختمان، طراح می ­تواند فرآیند طراحی را با اصول و قواعد معلوم آغاز کند.{2}

مراحل شاخص در فرآیند طراحی


  • شناخت
  • تجزیه و تحلیل
  • ایده­ پردازی
  • کانسپت
  • طرح اولیه
  • طرح نهایی

شناخت پروژه:
اولین قدم در فرآیند طراحی به شمار می ­رود. هر طراحی در برخورد اول در صدد شناخت و بررسی جوانب مختلف پروژه بر می ­آید و میزان آگاهی و تسلط هر چه بیشتر طراح در این زمینه بر خلق اثری هر چه بهتر و درست­ تر کمک خواهد کرد. تجسم خلاق و ترسیم دیاگرام از مهم ­ترین ابزارهای کارآمد در مرحله شناخت محسوب می­ شود.

نکته:
دیاگرام، ترسیماتی هست که در آن از اجزا هندسی برای ارتباط بین داده ­های فیزیکی پروژه همانند دیوارها، در و پنجره، مبلمان و ....، و رفتارهای انسانی همچون رفت و آمدها، میدان دید و ....، و عوامل دیگر استفاده می­ شود.

تجزیه و تحلیل:

در این مرحله، داده ­های جمع­ آوری شده نیازمند پالایش و طبقه­ بندی هستند. استفاده از تفکر بصری در این مرحله می­ تواند راهگشا باشد. بدین ترتیب که از نمودارها و دیاگرام­ ها برای ارتباط بین اطلاعات طبقه ­بندی شده پروژه استفاده می ­کنیم. نمودارها و دیاگرام ­ها در یک فرآیند طراحی، در راستای تحلیل و شناخت ذهن طراح از پروژه، قبل از خلق ایده­ ها ترسیم م ی­شود؛ که در این مرحله امکان ظهور ایده ­های جدید وجود دارد.

ایده­ پردازی:
ایده، حاصل تفکر، آگاهی و دانسته ­های ذهنی طراح همراه با ذوق و خلاقیت فردی او و در ارتباط مستقیم با جهان و محیط اطرافشان است. برای یک طراح تولید ایده مهم­ترین و تاثیرگذارترین مراحل در فرآیند طراحی است. جستجو و اکتشاف ایده­ های جدید و تجسم آنها به یک زبان گرافیکی که مسیر تداوم و توسعه پروژه را مشخص کند، حسا سیت بیشتری نسبت به سایر مراحل دارد و دقیقاً مهم ­ترین مرحله نقش آفرینی ذهن هنرمند به شمار م ی­رود.

کانسپت:
کانسپت، عصاره اندیشه طراح و تجسم ایده ­ها در دنیای واقعی است. تلاقی ذهن و کالبد. کانسپت مرحله ­ای است از طراحی که از زمینه ­ای مجازی و از چالش ­های هزارتوی ذهن انسان برخاسته و در گذر از محدودیت­ ها و دست اندازهای دنیای واقعی، تجسم ایده ­ها را به همراه دارد. عبور از این مرحله، سرنوشت یک پروژه در مراحل مختلف طراحی را رقم می­زند.

طرح اولیه:
کانسپت خلق شده برای یک پروژه، ساختار کلی برای طراحی موضوع مورد نظر به وجود می ­آورد و شمایی از کلیت فرمی، فضایی و حال و هوای پروژه به ما می ­دهد و شامل فضای کلی طرح و جزئیات آن می ­باشد که طراح را به طرح نهایی سوق می ­دهد.

طرح نهایی:
طراح در این مرحله از روند طراحی، دارای گزینه­ های بسیاری از طرح اولیه است. طراح، بهترین طرح­ها، آن طور که بیشترین انطباق را با اهداف پروژه داشته و دارای بیشترین جنبه­ های زیبا شناختی باشد را انتخاب و با مقیاس و ابعاد دقیق­تر ترسیم می ­کند.{3}

نتیجه:

قبل از شروع چیدمان و خرید مبلمان باید به مقوله فرآیند طراحی بپردازیم. ضرورت وجود روند برای طراحی از آنجا ناشی می­ شود که یک طراح نمی­ تواند در ابتدای امر، برای طرحی که وجود ندارد جزئی را متصور شود. جزئیات در خدمت کلیان اثر هستند و در اولین مرحله روند طراحی، باید کلیات اثر شکل بگیرد تا پس از آن جزئیات در هماهنگی کامل، بر آن بنشیند.


منابع
{1}-FRANK CHING،طراحی داخلی،مترجمان: مجتبی دولتخواه و سحر شایگان، انتشارات مهراد، تهران 1389، صفحه 44
{2}-FRANK CHING،طراحی داخلی،مترجمان: مجتبی دولتخواه و سحر شایگان، انتشارات مهراد، تهران 1389، صفحه 46
{3}-محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، صفحه 88 تا90
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
سلسله مراتب و گام های مناسب در دکوراسیون داخلی

سلسله مراتب و گام های مناسب در دکوراسیون داخلی

1. شناخت فضا یا بنا از حیث کاربردش در معماری 2. بررسی بنا از حیث پلان و تقسیمات معماری آنها (نقشه یا پلان را در اختیار بگیرید)
3. بررسی نور
4. یافتن نقطه کانونی بخش های اندرونی
5.یافتن نقطه کانونی اصلی
6. در اختیار گرفتن متراژ بنا و ارتفاع آن از کف تا سقف
7. بررسی باز شونده ها
8. بررسی موقعیت جغرافیایی
9. بررسی متریال های به کار رفته در درون بنا
10. بررسی فضاهایی که باید حذف یا اضافه شوند.
11. اندازه ،ابعاد، و فرم فضاهای حذف یا اضافه شونده را در نظر بگیرید.
12.لوازم، متریال، و اشیاء گران قیمت را از نظر دور نسازید.
13. وجدان کاری خود را به کار اندازید.
15. روانشناس خوبی باشید.
16. براورد هزینه اقدام به طراحی و اسکیس (حتی اجرای تری دی)
17. انتخاب طرح ،فرم،رنگ
18.انتخاب متریال
19. انتخاب اعضاء تیم
20.تعیین زمان تحویل کار
21. آغاز به کار گروهی



* برداشت از یک بنای ساخته شده را رولوه گویند .

*تعیین میزان مصالح مورد نیاز برای ساخت یک بنا را متره و برآورد می نامند.



گام های دکوراسیون



گام اول
دریافتید که مرحله اول در اجرای طراحی دکورتعیین نوع فضا از حیث معماری است . از این طریق می توانید نوع کاربری بنا را مشخص کرده و گام های اولیه را در اجراو بهره گیری از لوازم و مصالح و تجهیزات بردارید .
میدانیم که هر مکانی به نوبه خود کارآیی خاص خود و در نتیجه نیاز مصالح خاصی را دارد. به عنوان مثال یک دکور مجازی نیاز به متریال قابل حمل و نقلی داردکه در برخی اماکن نظیر منزل کارایی نخواهد داشت .
پس مشخص نمایید فضا چگونه فضایی است. بیمارستان ؟ مطب؟ درمانگاه؟... اداری است؟ یا تجاری است؟ و یا مسکونی است و....
گام دوم

بررسی بنا از حیث پلان و تقسیمات درونی فضا است . پلان را از طریق صاحب ملک در اختیار بگیرید . اگر نه خود اقدام به اجرای پلان یا رولوه نمایید. برای این کار نیاز به مترهای مهندسی یا لیزری مخصوص برداشت متراژ بنا دارید. تعیین کنید در کجای بنا،سالن یا تقسیماتی چون آشپزخانه، سرویس بهداشتی و... قرار گرفته اند. بدین ترتیب میتوانید در صورت نیاز به حذف یا اضافه کردن یک بخش بپردازید.
فرض کنید شرکت تجاری ای که دارای سالن کوچک و اطاق های متعددی بوده است ،اینک باید تبدیل به یک مطب یا یک سالن آرایشی بهداشتی شود . آنچه بیشتر در این فضا ها نیاز دارید یک سالن بزرگ و احتمالا تعداد اطاق های کوچک تری است. در این صورت شما اقدام به شناخت جابجایی هاویا حذف واضافه ها ( مثلا حذف دیوار) خواهید داشت. اگر نه شکل کلی را به همان شکل اولیه که مطلوب نظر است باقی خواهید گذاشت. در اینجا باید ستون ها را نیز بشناسید که اقدام به حذف آنها غیر ممکن ویا اگر امکان پذیر باشد نیاز به جبران آن در جایی دیگر یا به شکل دیگری است .

گام سوم منابع نوری را بسنجید. منابع نور طبیعی که از باز شونده ها به داخل می تاباند. و منابع نور مصنوعی که اگر کفایت نمی کنند آن ها را اضافه نمایید ویا اگر به نظر شما زیادی هستند آن ها را حذف کنید. در نور طبیعی جهت تابش نور تابیده شده به درون را با توجه به موقعیت شمال ،جنوب،شرق ،غرب معین کنید. هر جهت نور یا هر قطب ، نور متفاوتی نسبت به جهات دیگردارد. این کار نیاز های نوری شما را در ساعات مختلف روز تعیین می کند. مثلا اگرفروشگاه پوشاکی با نورهای سقفی فراوان و ویترینی بزرگ ، اینک باید تبدیل به یک گالری
مخصوص نمایش آثار هنری یا یک سالن مد شود، باید نورها تغییرات لازمه را داشته باشند و ورودی نور از ویترین به درون کاملا پوشش داده و بسته شود.

گام چهارم

نقطه کانونی اصلی یا می تواند مرکز بنا باشد یا یکی از زوایا یا گوشه ها یا تقسیمات ان. "نقطه کانونی جلب توجه برانگیزترین نقطه در بدو ورود است " اگر درب ورودی منزل شما یه سمت سالن نشیمن باشد این نقطه کانونی است. اگر به لابی یا راهرو باشد این نقطه کانونی در بدو ورود است . ان را به خوب شناسایی کنید چرا که بهتر اجرا کردن یک دیزاین داخلی این نقطه باید به زیباترین شکل ممکن دیزاین گردد تا موردتوجه ویژه ای قرار گیرد . این نقطه به دکوراتور ها کمک کرده تا بیشتر بدرخشند و قطعا هر کس وارد این فضا شود نام دکوراتور آن را خواهد پرسید. واین نقطه عطف یک هنرمند دکوراتور خواهد بود ، سعی کنید از حیث زیبایی جویای نام شما گردند و نه از حیث اجرای ضعیف شما.

گام پنجم

هر بخشی نقطه کانونی مجزایی دارد. همان سالن نشیمن ، خود نقطه کانونی مجزایی دارد که می تواند شومینه درون آن باشد یا دیوار روبرویی درب ورودی باشد و یا بزرگترین دیوار در این سالن باشد یا شاید پنجره رو به بیرون باشد و... در این صورت شما نقطه عطف در دکوراسیون این نقطه را شناخته و اقدام به قوت بخشیدن هر چه بیشتر به آن می نمایید . در همین بنا نقطه های کانونی بسیاری می تواند وجود داشته باشد ، مثلا نقطه کانونی هریک از اطاق ها ، ورودی ها حتی در فضای باز یک بنا .

گام ششم

حال اقدام به محاسبات و اندازه های درونی بنا نمایید. ارتفاع کف تا سقف را مشخص کنید. این اندازه گیری جهت در نظر گرفتن نورها و میزان آنها و همچنین اندازه بلندی یا کوتاهی
اشیاء درون فضایی که در نظر می گیرید و به علاوه جهت راه های تهویه هوا می تواند در تصمیم گیری شما کمک کند و در ارتفاع کم نیاز به پنجره های بیشتر وسایل تهویه مطبوع بیشتری دارید.
ضمن آنکه متراژ و وسعت فضا نیز به ما امکانات یا محدودیت هایی را می دهد که اندازه گیری آن ها و در اختیار داشتن ابعاد و تناسباتشان بسیار حائز اهمییت خواهد بود . مثلا در سقف های شیب دار جاهایی که ارتفاع بیشتری دارند تعداد یا میزان قدرت نورها می توانند بیشتر باشد تا هنگامی که به کف میرسند نور مناسبی را ارائه دهند . بدون ابعاد و متراژ هیچ اقدامی مفید نخواهد بود.

گام هفتم

باز شونده ها و درب و پنجره ها و تمامی منافذ خروجی را در نظر بگیرید . بررسی ابعاد آن ها برای شما جزء لازمات خواهد بود . به اضافه آن که جهت ورود نور از نور گیر ها و پنجره ها به شما در گام سوم کمک خواهد کرد.که از یک جهت دیگر در بررسی باز شونده ها شناخت جهت وزش باد است که مورد نیاز واقع خواهد شد.
مثلا می دانیم که در شهر تهران باد از سمت غرب به شرق می وزد اما در مناطق شمال کشور باد در طول روزاز شمال (سمت دریاچه خزر) به جنوب می وزد ولی در شب همین مناطق تغییر جهت داده و از جنوب به شمال وزیده و این امر موجب جزرو مد دریا می گردد . این در راستای جریان هوا به درون موثر خواهد بود و به شما کمک میکند تا در این گونه مناظق برای ورود جریان هوای مطبوع به داخل کمک کنید هر چند در ابتدا این امر وظیفه مهندسین ساختمانی بوده است و می بایست از ابتدای امر به ان اندیشیده بوده باشند ، ولی چون شما به عنوان یک هنرمند دکوراتور یا معمار داخلی گاه در کنار مهندسین خواهید بود و دو شادوش ههمدیگر کار خواهید کرد لازم است نسبت به امر این چنین آگاهی داشته باشید تا موارد مذکور را به انان یاد داوری کرده یا متذکر شوید .
اگر هم در مرحله ای همچون باز سازی است و احتمالا دیگر با این اشخاص در ارتباط نیستید این دانش لااقل به شما در تعیین محل نصب تهویه مطبوع کمک خواهد کرد . ضمن جریان هوا و باد از سمتی که باد به وزیدن می انجامد ، قطعا باران و برف را از همان سمت به سوی ساختمان هدایت خواهد کرد . این مساله بسیار مهمی است که از باز شونده ها و پنجره های مثلا غربی امکان نفوذ آب به درون را خواهند داشت . از حیث معماری، طراحان ساختمان به این قضیه اهمییت لازم را خواهند داد . ولی دکوراتور نیاز به این علم دارد تا برای هر گونه اقدامی نکات ایمنی و اصولی کاملا در نظر گرفته شود.
دکوراتوری را در نظر بگیرید که اقدام به نصب هواکش در سمت وزش باد به سمت ساختمان بدون هیچ گونه درپوشی کرکره ای بنماید . دو مورد منفی خواهد داشت :

1) هنگام وزیدن باد های قوی هواکش
نیروی بیشتری را در جهت تهویه هوا باید اعمال کند و یا کلا در مقابل طوفان و باد نا مقاوم خواهد شد.
2) در هنگگام وزیدن باران های شدید ، محلی خواهد بود برای نفوذ آب.


برای دانستن جهت باد های محلی از اهالی آن منطقه یا بررسی و مطالعه کردن می توانید بهره بگیرید.

گام هشتم
موقعیت جغرافیایی را در نظر بگیرید. بر حسب محل قرار گیری بنا شما انتخاب های گوناگونی خواهید
داشت . از حیث متریال ، طرح و فرم و رنگ آنچه را در مناطق گرمسیری استفاده می کنید قطعا با انتخاب آنها در یک منطقه سردسیر کاملا متفاوت خواهد بود حتی اگر بنا 100% پلان بندی و نقشه کشی و فضا سازی مطابق با نمونه آن در منطقه دیگری بنا باشد.

گام نهم
اگر بنا را نباید تغییری دهید مثلا دخل و تصرفی در پوشش کف آن و یا نوع کاشی های آن لازم نیست
انجام دهید، حداقل آن ها را از نظر دور نسازید. جنس و طرح و رنگ آ نها به شما در یک انتخاب دکور کمک شایان توجه ای خواهد داشت. اگر جیزی هم از نظر اصولی مناسب نبود ، نسبت به تعویض آن اقدام نمایید، به عنوان مثال کف پوش یک منزل مسکونی که قرار است تبدیل به یک فضای در مانی شود شاید از لحاظ اصول بهداشتی مناسب نباشد . یا شاید کاشی های سی سال پیش ، امروزه دیگر جذابیتی نداشته باشند.
گام دهم
بخش هایی که نیازمند حذف یا اضافه شدن هستند را بررسی کنید. اگر نیاز به اتاق بزرگتری داشته باشید قطعا باید آن را مشخص کرده و به سالن و یا اطاق دیگر اضافه نمایید. پس دیوار مابین آن ها
باید حذف شود و بالعکس.
گام یازدهم
فرم هایی که نیاز به حذف یا اضافه دارند را به طور دقیق از لحاظ ابعاد و تناسبات مد نظر داشته باشید . فرض کنیم شما قصد حذف کردن یکی از دیوار های آشپزخانه را دارید تا از آن open
آشپزخانه را اجرا نمایید. اگر openبلند باشد به زحمت قابل استفاده خواهد بود . اگر هم کوتاه باشد فضای زیرین آن احیانا قرار است متناسب با اندازه های استاندارد کابینت ها باشد را کاملا به هم ریخته اید .( ضخامت میز کانتر را فراموش نکنید). این تناسبات را با دقت محاسبه کنید تا مجبور به صرف هزینه های اضافی یا تخریب یا اجرای مجدد نشوید .
گام دوازدهم
نگاه کلی به آنچه درون فضا و یا درون بنا است بیاندازید ولوازم و اشیاء گران قیمت و با ارزش را در
کادر مشخص کنید تا مبادا دور ریخته شوند . این نوع لوازم و اجناس می توانند مثلا کف مرمر یک ساختمان باشد. اگر آن را با لمینت های امروزی تعویض کنید ، از حیث حرفه ای بودن ، کار بسیار اشتباهی انجام داده اید . متقاعد شوید و مالک را متقاعد کنید از آن بهره بهینه ببرد و او را متوجه ارزشمند بودن آن نمایید ویا از اشخاص با مهارت لازم به دعوت همکاری کنید تا آن ها را حتی الامکان سالم از کف ساختمان جدا نمایند و اقدام به فروش مناسب آن ها کنید و مالک را از این طریق در بخشی از صرف هزینه ها یاری دهید.
اگر درب منزلی متعلق به 400 سال گذشته باشد آن را چه خواهید کرد؟ آیا آن را دور می ریزید؟ یا کاشیکاریی نفیس با شیشه های رنگی در جایی از بنا به کار رفته باشد ، پس قطعا آن را دور نخواهید انداخت و آن را در همان جا حفظ و یا با دقت آن را بدون اینکه آسیبی ببیند به نقطه مناسبی در بنا به کار گرفته و نصب خواهید کرد. بنابراین در نعویض و یا حفظ آن ها دقت نمایید.
گام سیزدهم وجدان کاری داشته باشید و آنچه را طراحی می کنید ، تصور کنید متعلق به خود شما است. یا لااقل اگر این حس درون شما برانگیخته نمی شود . به نیک ماندن نام خود بیندیشید کار بد ویا ضعیف و یا صرف هزینه بالا برای آنچه ارزش نداشته ، حیث کاری و آینده حرفه ای شما را به خطر خواهد انداخت.
گام چهاردهم مهارت حرفه ای خود را با خلق آثار خلاقه خود به سفارش دهنده نشان دهید . فراموش نکنید عرصه دکور مانند یک میدان زور آزمایی است . هر جه خلاق تر باشید و آثار جدید و حرفه ای به صاحبان آثار تحویل دهید ، نام شما در رده بزرگان دکور بیشتر جای خواهد گرفت و این مقدور نخواهد بود جز انکه علم کافی را از هنر دکوراسیون و طراحی داخلی بهره برده باشد نیروی خلاقه خود را کاملا در خلق اجرا و خلق فضا یا آثار زیبا بر انگیزید.

منبع:moeini64.blogfa.com

 
بالا