طبق قانون مالیاتهای مستقیم، مالیاتهای تکلیفی به مالیاتهایی اطلاق می گردد که پرداخت کنندگان وجوه هنگام پرداخت مکلفند:
1- مالیات متعلقه را به میزانی که در قانون پیش بینی شده است محاسبه و از وجوه پرداختی کسر نمایند.
2- وجوه کسر شده به عنوان مالیات قطعی یا علی الحساب گیرنده وجه (صاحب درآمد) را ظرف مهلت مقرر به حسابهای تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی مالیاتی (گیرنده وجه) ارائه نمایند و لذا با توجه به مطالب مذکور می توان گفت که مالیاتهای تکلیفی قسمتی از مالیات بر درآمد اشخاص یا مودیان مالیاتی است که تکیلف کسر و پرداخت آن بر عهده پرداخت کنندگان وجوه گذارده شده است، از طرفی اینگونه مالیات ها تشابهی با مالیات های غیرمستقیم دارند با این تفاوت که مالیات غیرمستقیم توسط اشخاص ثالث از خریدار کالا وصول می گردد در صورتی که مالیات های تکلیفی از وجوه پرداختی یا تخصیص داده شده کسر و به حسابهای مربوط واریز می گردد.ویژگیهای مالیاتهای تکلیفی وصول سریع، کم بودن هزینه و یک منبع اطلاعاتی برای مودیان دیگر از لحاظ دستگاه وصول مالیات به شمار می رود. مالیاتهای تکلیفی حسب مقررات
مالیات مال الاجاره پرداختیبه موجب تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات های مستقیم، وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولت و دستگاههای که تمام یا قسمتی از بودجه انها به وسیله دولت تامین می شود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری ها، شرک تها و موسسات وابسته به آنها و هم چنین سایر اشخاص حقوقی مکلفند مالیات مستغلات را از مال الاجاره ای که پرداخت می کنند، کسر و ظرف 10 روز به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند، بنابراین در اجرای تبصره مذکور مسوولین امور مالی اشخاص حقوقی (مهندسین مشاور) که مستاجر ملکی می باشند مکلفند مالیات اجاره پرداختی را کسر و ظرف مهلت مقرر به اداره امور مالیاتی مربوطه پرداخت نمایند.
مالیات حقوقبراساس ماده 86 قانون مالیاتها پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق ماده 85 محاسبه و کسر و ظرف 30 روزضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیات محل پرداخت و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند.تبصره- پرداختهایی که از طرف غیر از پرداخت کنندگان مقرری، مزد و حقوق اصلی به عمل می آید. پرداخت کنندگان این قبیل وجوه مکلفند هنگام هر پرداخت مالیات متعلق را بدون رعایت معافیت موضوع ماده 84 این قانون به نرخهای مقرر در ماده 85 این قانون محاسبه و کسر و ظرف 30 روز با صورتی حاوی نام و نشانی دریافت کنندگان و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت کنند.
مالیات مضاربهطبق ماده 102 قانون مالیاتها، عامل (مضارب) مکلف است در موقع تسلیم اظهارنامه علاوه بر پرداخت مالیات خود مالیات درآمد سهم صاحب سرمایه را بدون رعایت معافیت ماده 101 کسر و به عنوان مالیات علی الحساب صاحب سرمایه به حساب مالیاتی واریز و رسید آن را به اداره امور مالیاتی ذیربط صاحب سرمایه ارائه نمایند.
مالیات حق الوکالهبه موجب تبصره 2 ماده 103قانون مالیات ها وزارتخانه و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداریها و موسسات وابسته به دولت مکلف اند از وجوهی که بابت حق الوکاله به وکلا پرداخت می کنند 5% آن را کسر و بابت علی الحساب مالیاتی وکیل ظرف 10 روز به اداره امور مالیاتی محل پرداخت نمایند.
مالیات علی الحساب موضوع ماده 104براساس مقررات ماده 104 قانون مالیاتها وزارتخانه ها، موسسات دولتی، شهرداریها، موسسات وابسته به دولت وشهرداری ها و کلیه اشخاص حقوق اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی و اشخاص موضوع بند الف ماده 95 )صاحبان مشاغل که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند( مکلفند در هر موردی که بابت حق الزحمه پزشکی، هزینه های بیمارستانی و آزمایشگاهی و رادیولوژی، داوری، مشاوره، کارشناسی، حسابرسی، خدمات مالی و اداری، نویسندگی، تالیف و تصنیف، آهنگسازی، نوازندگی و هنرپیشگی و خوانندگی، نقاشی و دلالی و حق العمل کاری، هرگونه حق الزحمه یا کارمزد ارائه خدمات به استثنای کارمزد پرداختی به بانکها، صندوق تعاون و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز، امور مربوط به نظافت اماکن و ابنیه، اجاره ماشین آلات اداری و محاسباتی، کلیه خدمات و ارتباطات رایانه ای اجاره هر نوع وسایل نقلیه موتوری زمینی، هوایی و دریایی، ماشین آلات و کارخانجات و سردخانه ها، انبارداری، نگاهداری و تعمیر آسانسور و شوفاژ و تهویه مطبوع، هر نوع کار ساختمان و تاسیسات فنی، تهیه طرح ساختما نها و تاسیسات، نقشه کشی، نقشه برداری، نظارت و محاسبات فنی، حمل و نقل و وجوهی که بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می کنند، 5% آن را به عنوان علی الحساب مالیات مودی (دریافت کنندگان وجوه(کسر و ظرف 30 روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی تسلیم نمایند و هم چنین ظرف همین مدت مشخصات دریافت کنندگان را با ذکر نام و نشانی آنها به اداره امور مالیاتی ذی ربط ارسال دارند و به موجب تبصره1 در مورد انجام امور مربوط به این ماده چنانچه قراردادی تنظیم گردد.کارفرما مکلف است ظرف 30 روز از تاریخ انعقاد قرارداد رونوشت آن را به اداره امور مالیاتی محل با اخذ رسید تسلیم نماید و در مواردی که منابع درآمد مذکور در این ماده کلا از پرداخت مالیات معاف باشد، کسر علی الحساب مالیات به شرح فوق به شرط استعلام قبلی و کسب نظر اداره امور مالیاتی محل منتفی است(تبصره 2)
سایرمالیاتهای تکلیفیاز جمله سایر مالیاتهای تکلیفی موضوع بندهای الف و ب ماده 107 در مورد مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران و تکالیف مقرر درخصوص پرداخت کنندگان وجوه می باشد. در مورد قرارداد پیمانکاری__ بند الف که بعد از سال 1382 منعقد گردیده است درآمد مشمول مالیات فعالیتهای بندمذکور را که طبق مقررات ماده 106 قانون مالیاتها تشخیص می گردد و طبق تبصره 1 ماده 107 در مواردی که تمام یا قسمتی از عملیات پیمانکاری موضوع بندهای الف و ب ماده مذکور به اشخاص حقوقی پیمانکار ایرانی واگذار می گردد پرداخت کننده وجه باید از هر پرداخت به پیمانکاران ایرانی 5/2% به عنوان مالیات علی الحساب آنها کسر و ظرف 30 روز از تاریخ پرداخت به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.
مقررات ناظربراجرای تکالیف قانونیهمانطوری که در قانون مالیاتهای مستقیم مسوولیتها متناسب با اختیارات برای ماموران و مراجع مالیاتی لحاظ شده است درخصوص عدم اجرای تکالیف قانونی از طرف مودیان مالیاتی و یا اشخاص ثالث نیز جرائم نقدی و مجازات حبس تادیبی پیش بینی شده است و لذا براساس حکم کلی ماده 182 قانون مالیاتهای مستقیم کسانی که مطابق مقررات قانون مذکور مکلف به پرداخت مالیات دیگران می باشند و هم چنین هر کس که پرداخت مالیات دیگری را تعهد یا ضمانت کرده باشد و کسانی که بر اثر خودداری از انجام تکالیف مقرر مشمول جریمه ای شناخته شده اند در حکم مودی محسوب و از نظر وصول بدهی طبق مقررات قانونی اجرای وصول مالیات ها با آنان رفتار خواهد شد.به موجب ماده 90 در مواردی که پرداخت کنندگان حقوق مالیات متعلق را در موعد مقرر نپردازند یا کمتر از میزان واقعی پرداخت نمایند اداره امور مالیاتی محل اشتغال حقوق بگیرد یا در مورد مشمولان تبصره ماده 82 (درآمد حقوقی که در مدت ماموریت خارج از کشور از طرف دولت یا اشخاص مقیم ایران عاید شخص می شود)اداره امور مالیاتی محل پرداخت کننده حقوق مکلف است مالیات متعلق را به انضمام جرائم موضوع قانون مالیاتها محاسبه و از پرداخت کنندگان حقوق که در حکم مودی می باشند به موجب برگ تشخیص با رعایت مهلت مقرر در ماده 157 مطالبه کنند.
جرائم ومجازاتهانسبت به اشخاصی که به شرح مقررات قانون مالیاتهای مستقیم مکلف به تسلیم صورت یا فهرست یا قرارداد یا مشخصات راجع به مودی می باشند در صورتی که از تسلیم آنها در موعد مقرر خودداری و یا برخلاف واقع تسلیم نمایند جریمه متعلق در مورد حقوق عبارت خواهد بود از 2% حقوق پرداختی و درخصوص پیمانکاری 1% کل مبلغ قرارداد و در هر حال مودی متضامنا مسوول جبران زیان وارده به دولت خواهند بود (ماده 197 )و هر شخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر می باشد در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسوولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه ای معادل 20% مالیات پرداخت نشده خواهد بود (ماده 199) و به موجب تبصره 2 همین ماده هرگاه مکلف به کسر مالیات شخص حقوقی غیردولتی باشد مدیر یا مدیران مربوط نیز علاوه بر مسوولیت تضامنی نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق به حبس تادیبی از 3 ماه تا 2 سال محکوم خواهند شد این حکم شامل مدیر یا مدیران اشخاص حقوقی که به پرداخت مالیات مذکور سازمان به سازمان امور مالیاتی کشور تامین سپرده اند نخواهد بود و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مراجع قضایی از طرف رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور به عمل خواهد آمد(تبصره 4 ماده 199).
1- مالیات متعلقه را به میزانی که در قانون پیش بینی شده است محاسبه و از وجوه پرداختی کسر نمایند.
2- وجوه کسر شده به عنوان مالیات قطعی یا علی الحساب گیرنده وجه (صاحب درآمد) را ظرف مهلت مقرر به حسابهای تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی مالیاتی (گیرنده وجه) ارائه نمایند و لذا با توجه به مطالب مذکور می توان گفت که مالیاتهای تکلیفی قسمتی از مالیات بر درآمد اشخاص یا مودیان مالیاتی است که تکیلف کسر و پرداخت آن بر عهده پرداخت کنندگان وجوه گذارده شده است، از طرفی اینگونه مالیات ها تشابهی با مالیات های غیرمستقیم دارند با این تفاوت که مالیات غیرمستقیم توسط اشخاص ثالث از خریدار کالا وصول می گردد در صورتی که مالیات های تکلیفی از وجوه پرداختی یا تخصیص داده شده کسر و به حسابهای مربوط واریز می گردد.ویژگیهای مالیاتهای تکلیفی وصول سریع، کم بودن هزینه و یک منبع اطلاعاتی برای مودیان دیگر از لحاظ دستگاه وصول مالیات به شمار می رود. مالیاتهای تکلیفی حسب مقررات
مالیات مال الاجاره پرداختیبه موجب تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات های مستقیم، وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولت و دستگاههای که تمام یا قسمتی از بودجه انها به وسیله دولت تامین می شود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری ها، شرک تها و موسسات وابسته به آنها و هم چنین سایر اشخاص حقوقی مکلفند مالیات مستغلات را از مال الاجاره ای که پرداخت می کنند، کسر و ظرف 10 روز به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند، بنابراین در اجرای تبصره مذکور مسوولین امور مالی اشخاص حقوقی (مهندسین مشاور) که مستاجر ملکی می باشند مکلفند مالیات اجاره پرداختی را کسر و ظرف مهلت مقرر به اداره امور مالیاتی مربوطه پرداخت نمایند.
مالیات حقوقبراساس ماده 86 قانون مالیاتها پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق ماده 85 محاسبه و کسر و ظرف 30 روزضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیات محل پرداخت و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند.تبصره- پرداختهایی که از طرف غیر از پرداخت کنندگان مقرری، مزد و حقوق اصلی به عمل می آید. پرداخت کنندگان این قبیل وجوه مکلفند هنگام هر پرداخت مالیات متعلق را بدون رعایت معافیت موضوع ماده 84 این قانون به نرخهای مقرر در ماده 85 این قانون محاسبه و کسر و ظرف 30 روز با صورتی حاوی نام و نشانی دریافت کنندگان و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت کنند.
مالیات مضاربهطبق ماده 102 قانون مالیاتها، عامل (مضارب) مکلف است در موقع تسلیم اظهارنامه علاوه بر پرداخت مالیات خود مالیات درآمد سهم صاحب سرمایه را بدون رعایت معافیت ماده 101 کسر و به عنوان مالیات علی الحساب صاحب سرمایه به حساب مالیاتی واریز و رسید آن را به اداره امور مالیاتی ذیربط صاحب سرمایه ارائه نمایند.
مالیات حق الوکالهبه موجب تبصره 2 ماده 103قانون مالیات ها وزارتخانه و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداریها و موسسات وابسته به دولت مکلف اند از وجوهی که بابت حق الوکاله به وکلا پرداخت می کنند 5% آن را کسر و بابت علی الحساب مالیاتی وکیل ظرف 10 روز به اداره امور مالیاتی محل پرداخت نمایند.
مالیات علی الحساب موضوع ماده 104براساس مقررات ماده 104 قانون مالیاتها وزارتخانه ها، موسسات دولتی، شهرداریها، موسسات وابسته به دولت وشهرداری ها و کلیه اشخاص حقوق اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی و اشخاص موضوع بند الف ماده 95 )صاحبان مشاغل که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند( مکلفند در هر موردی که بابت حق الزحمه پزشکی، هزینه های بیمارستانی و آزمایشگاهی و رادیولوژی، داوری، مشاوره، کارشناسی، حسابرسی، خدمات مالی و اداری، نویسندگی، تالیف و تصنیف، آهنگسازی، نوازندگی و هنرپیشگی و خوانندگی، نقاشی و دلالی و حق العمل کاری، هرگونه حق الزحمه یا کارمزد ارائه خدمات به استثنای کارمزد پرداختی به بانکها، صندوق تعاون و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز، امور مربوط به نظافت اماکن و ابنیه، اجاره ماشین آلات اداری و محاسباتی، کلیه خدمات و ارتباطات رایانه ای اجاره هر نوع وسایل نقلیه موتوری زمینی، هوایی و دریایی، ماشین آلات و کارخانجات و سردخانه ها، انبارداری، نگاهداری و تعمیر آسانسور و شوفاژ و تهویه مطبوع، هر نوع کار ساختمان و تاسیسات فنی، تهیه طرح ساختما نها و تاسیسات، نقشه کشی، نقشه برداری، نظارت و محاسبات فنی، حمل و نقل و وجوهی که بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می کنند، 5% آن را به عنوان علی الحساب مالیات مودی (دریافت کنندگان وجوه(کسر و ظرف 30 روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی تسلیم نمایند و هم چنین ظرف همین مدت مشخصات دریافت کنندگان را با ذکر نام و نشانی آنها به اداره امور مالیاتی ذی ربط ارسال دارند و به موجب تبصره1 در مورد انجام امور مربوط به این ماده چنانچه قراردادی تنظیم گردد.کارفرما مکلف است ظرف 30 روز از تاریخ انعقاد قرارداد رونوشت آن را به اداره امور مالیاتی محل با اخذ رسید تسلیم نماید و در مواردی که منابع درآمد مذکور در این ماده کلا از پرداخت مالیات معاف باشد، کسر علی الحساب مالیات به شرح فوق به شرط استعلام قبلی و کسب نظر اداره امور مالیاتی محل منتفی است(تبصره 2)
سایرمالیاتهای تکلیفیاز جمله سایر مالیاتهای تکلیفی موضوع بندهای الف و ب ماده 107 در مورد مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران و تکالیف مقرر درخصوص پرداخت کنندگان وجوه می باشد. در مورد قرارداد پیمانکاری__ بند الف که بعد از سال 1382 منعقد گردیده است درآمد مشمول مالیات فعالیتهای بندمذکور را که طبق مقررات ماده 106 قانون مالیاتها تشخیص می گردد و طبق تبصره 1 ماده 107 در مواردی که تمام یا قسمتی از عملیات پیمانکاری موضوع بندهای الف و ب ماده مذکور به اشخاص حقوقی پیمانکار ایرانی واگذار می گردد پرداخت کننده وجه باید از هر پرداخت به پیمانکاران ایرانی 5/2% به عنوان مالیات علی الحساب آنها کسر و ظرف 30 روز از تاریخ پرداخت به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.
مقررات ناظربراجرای تکالیف قانونیهمانطوری که در قانون مالیاتهای مستقیم مسوولیتها متناسب با اختیارات برای ماموران و مراجع مالیاتی لحاظ شده است درخصوص عدم اجرای تکالیف قانونی از طرف مودیان مالیاتی و یا اشخاص ثالث نیز جرائم نقدی و مجازات حبس تادیبی پیش بینی شده است و لذا براساس حکم کلی ماده 182 قانون مالیاتهای مستقیم کسانی که مطابق مقررات قانون مذکور مکلف به پرداخت مالیات دیگران می باشند و هم چنین هر کس که پرداخت مالیات دیگری را تعهد یا ضمانت کرده باشد و کسانی که بر اثر خودداری از انجام تکالیف مقرر مشمول جریمه ای شناخته شده اند در حکم مودی محسوب و از نظر وصول بدهی طبق مقررات قانونی اجرای وصول مالیات ها با آنان رفتار خواهد شد.به موجب ماده 90 در مواردی که پرداخت کنندگان حقوق مالیات متعلق را در موعد مقرر نپردازند یا کمتر از میزان واقعی پرداخت نمایند اداره امور مالیاتی محل اشتغال حقوق بگیرد یا در مورد مشمولان تبصره ماده 82 (درآمد حقوقی که در مدت ماموریت خارج از کشور از طرف دولت یا اشخاص مقیم ایران عاید شخص می شود)اداره امور مالیاتی محل پرداخت کننده حقوق مکلف است مالیات متعلق را به انضمام جرائم موضوع قانون مالیاتها محاسبه و از پرداخت کنندگان حقوق که در حکم مودی می باشند به موجب برگ تشخیص با رعایت مهلت مقرر در ماده 157 مطالبه کنند.
جرائم ومجازاتهانسبت به اشخاصی که به شرح مقررات قانون مالیاتهای مستقیم مکلف به تسلیم صورت یا فهرست یا قرارداد یا مشخصات راجع به مودی می باشند در صورتی که از تسلیم آنها در موعد مقرر خودداری و یا برخلاف واقع تسلیم نمایند جریمه متعلق در مورد حقوق عبارت خواهد بود از 2% حقوق پرداختی و درخصوص پیمانکاری 1% کل مبلغ قرارداد و در هر حال مودی متضامنا مسوول جبران زیان وارده به دولت خواهند بود (ماده 197 )و هر شخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر می باشد در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسوولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه ای معادل 20% مالیات پرداخت نشده خواهد بود (ماده 199) و به موجب تبصره 2 همین ماده هرگاه مکلف به کسر مالیات شخص حقوقی غیردولتی باشد مدیر یا مدیران مربوط نیز علاوه بر مسوولیت تضامنی نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق به حبس تادیبی از 3 ماه تا 2 سال محکوم خواهند شد این حکم شامل مدیر یا مدیران اشخاص حقوقی که به پرداخت مالیات مذکور سازمان به سازمان امور مالیاتی کشور تامین سپرده اند نخواهد بود و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مراجع قضایی از طرف رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور به عمل خواهد آمد(تبصره 4 ماده 199).
آخرین ویرایش:
