The IUCN Red List of Threatened Species
لیست قرمز IUCN
فهرست سرخ گونه های در خطر تهدید سازمان حفاظت جهانی كه در ۱۹۶۳ ابداع شد، جامع ترین فهرست از وضعیت حفاظتی گونه های گیاهی و جانوری جهان است. این فهرست دقیق ترین معیارها برای برآورد وضعیت خطر انقراض هزاران گونه و زیرگونه جهان را در اختیار قرار می دهد. این معیارها برای تمامی گونه ها و تمامی مناطق جهان مناسب هستند.
***هدف از تهیه این فهرست فهماندن ضرورت و فوریت مسئله حفاظت به تصمیم گیران سیاسی و عموم و كمك به مجامع بین المللی برای كاهش بحران انقراض گونه ها است.***
عمده ترین ارزیابان وضعیت گونه ها، مركز بین المللی پرنده شناسی، مركز پایش حفاظت جهانی و بسیاری گروه های متخصص كمیته های «بقای گونه های» سازمان هستند.
روی هم رفته فهرست سرخ سازمان معتبرترین راهنمای تعیین وضعیت تنوع زیست شناختی است. آخرین فهرست روزآمد شده سازمان همان فهرست سرخ سال ۲۰۰۶ است كه در چهارم ماه مه تنظیم شد. در این فهرست ۴۰۱۶۸ گونه به اضافه ۲۱۶۰ زیرگونه واریته، نژاد و زیرجمعیت مورد ارزیابی قرار گرفته است. از این تعداد در مجموع ۱۶۱۱۸ گونه در خطر تهدید به انقراض برآورد شده اند كه ۷۷۲۵ گونه جانور و ۸۳۹۰ گونه گیاه و ۳ گونه باقی مانده گلسنگ و قارچ اند. در این فهرست تعداد گونه های منقرض شده از سال ۱۵۰۰ تاكنون ۷۸۴ گونه ذكر شده كه از ۲۰۰۴ بدون تغییر مانده اما این رقم تا سال ۲۰۰۰، ۷۶۶ گونه بوده است. یعنی آنكه از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ ، ۱۸ گونه دیگر منقرض شده اند. هر سال شمار بسیار ناچیزی از گونه هایی كه منقرض شده پنداشته می شدند، دوباره كشف می شوند یا در زمره گونه هایی قرار می گیرند كه اطلاعات درباره آنها ناكافی است. شمار گونه های منقرض شده در فهرست سال ۲۰۰۲ تا رقم ۷۵۶ گونه كاهش یافته بود كه طی این سال ها بار دیگر روند رو به افزایشی را طی كرده است. گونه ها در فهرست سرخ IUCN در ۹ گروه رده بندی می شوند كه عبارتند از:
فهرست سال ۱۹۹۴ دارای ۸ گروه بود كه گروه «كمتر در خطر» در آن خود به سه زیرگروه «تقریبا تهدید شده»، «كمترین نگرانی» و «وابسته به حفاظت» تقسیم شده بود.
لیست قرمز IUCN
فهرست سرخ گونه های در خطر تهدید سازمان حفاظت جهانی كه در ۱۹۶۳ ابداع شد، جامع ترین فهرست از وضعیت حفاظتی گونه های گیاهی و جانوری جهان است. این فهرست دقیق ترین معیارها برای برآورد وضعیت خطر انقراض هزاران گونه و زیرگونه جهان را در اختیار قرار می دهد. این معیارها برای تمامی گونه ها و تمامی مناطق جهان مناسب هستند.
***هدف از تهیه این فهرست فهماندن ضرورت و فوریت مسئله حفاظت به تصمیم گیران سیاسی و عموم و كمك به مجامع بین المللی برای كاهش بحران انقراض گونه ها است.***
عمده ترین ارزیابان وضعیت گونه ها، مركز بین المللی پرنده شناسی، مركز پایش حفاظت جهانی و بسیاری گروه های متخصص كمیته های «بقای گونه های» سازمان هستند.
روی هم رفته فهرست سرخ سازمان معتبرترین راهنمای تعیین وضعیت تنوع زیست شناختی است. آخرین فهرست روزآمد شده سازمان همان فهرست سرخ سال ۲۰۰۶ است كه در چهارم ماه مه تنظیم شد. در این فهرست ۴۰۱۶۸ گونه به اضافه ۲۱۶۰ زیرگونه واریته، نژاد و زیرجمعیت مورد ارزیابی قرار گرفته است. از این تعداد در مجموع ۱۶۱۱۸ گونه در خطر تهدید به انقراض برآورد شده اند كه ۷۷۲۵ گونه جانور و ۸۳۹۰ گونه گیاه و ۳ گونه باقی مانده گلسنگ و قارچ اند. در این فهرست تعداد گونه های منقرض شده از سال ۱۵۰۰ تاكنون ۷۸۴ گونه ذكر شده كه از ۲۰۰۴ بدون تغییر مانده اما این رقم تا سال ۲۰۰۰، ۷۶۶ گونه بوده است. یعنی آنكه از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ ، ۱۸ گونه دیگر منقرض شده اند. هر سال شمار بسیار ناچیزی از گونه هایی كه منقرض شده پنداشته می شدند، دوباره كشف می شوند یا در زمره گونه هایی قرار می گیرند كه اطلاعات درباره آنها ناكافی است. شمار گونه های منقرض شده در فهرست سال ۲۰۰۲ تا رقم ۷۵۶ گونه كاهش یافته بود كه طی این سال ها بار دیگر روند رو به افزایشی را طی كرده است. گونه ها در فهرست سرخ IUCN در ۹ گروه رده بندی می شوند كه عبارتند از:
- منقرض (EX):هیچ نمونهٔ زنده‌ای از جانور وجود ندارد.
- گونه منقرض شده در حیات وحش (EW):تنها در اسارت موجود است و یا در گروه‌های محدود در منطقه‌ای بیرون از منطقه اصلی خود زندگی می‌کند.
- گونه در معرض انقراض (CR):وضعیت بحرانی و احتمال بسیار بالای منقرض شدن در حیات وحش.
- گونه در معرض خطر (EN):احتمال بالای انقراض در حیات وحش.
- گونه آسیب‌پذیر (VU): احتمال بالای تهدید و در خطر بودن در حیات وحش.
- گونه در نزدیکی تهدید (NT):احتمال دارد در آینده نزدیک در تهدید قرار گیرد.
- کمترین نگرانی (LC): کمترین تهدید. شرایط مناسبی دارد و نیازی برای طبقه‌بندی در گروه‌های تهدید شده نیست. گونه‌هایی که پرشمار هستند و در مناطق گسترده‌ای از جهان حضور دارند در این دسته گذارده می‌شوند.
- اطلاعات کم (DD): اطلاعات کافی برای رسیدن به برآوردی دربارهٔ ریسک انقراض آن در دسترس نیست.
- بررسی نشده (NE):هنوز در بررسی‌های IUCN به شمار نیامده است
فهرست سال ۱۹۹۴ دارای ۸ گروه بود كه گروه «كمتر در خطر» در آن خود به سه زیرگروه «تقریبا تهدید شده»، «كمترین نگرانی» و «وابسته به حفاظت» تقسیم شده بود.
