كوهها و امنيت غذايي

پیرجو

مدیر ارشد
مدیر کل سایت
مدیر ارشد
كوهها و امنيت غذايي

مجمع عمومي سازمان ملل متحد در پنجاه و هفتمين جلسه خود در ژانويه 2003 ، روز 11 دسامبر برابر با 20 آذر را به عنوان »روز جهاني كوهستان« تعيين كرد و از سازمان خوار و بار و كشاورزي ملل متحد (فائو) دعوت كرد تا مسئوليت هماهنگي اين روز در سطح جهان را برعهده بگيرد. فائو هر سال با تعيين يك موضوع يا شعار، از كشورهاي كوهستاني دعوت مي كند تا با اقداماتي نظير برگزاري نشست، انتشار ويژه نامه، اعلام از طريق رسانه ها و فعاليت هاي ديگر براي ارتقا آگاهي عمومي نسبت به اهميت كوهستان ها تلاش كنند.


موضوع روز جهاني كوهستان در سال (2007)، رويارويي با تغييرات: تغيير آب و هوا در نواحي كوهستاني بود.
شعار جهاني فائو براي سال2008، كوهها و امنيت غذايي(Food Security in Mountains) است.
مقاله حاضر توسط انجمن حفظ محيط كوهستان تهيه شده كه بمناسبت روز جهاني كوهستان ملاحظه مي كنيد.

امروزه تغيير آب و هوا واقعيتي انكار ناپذير است كه برخي از بهترين شواهد آن را مي توان در كوهها مشاهده كرد: يخچال هاي كوهستاني در دهه هاي اخير تقريباً در تمام نقاط جهان در حال عقب نشيني بوده و در برخي موارد به طور كامل از بين رفته اند.



علت اصلي تغييرات آب و هوا، افزايش غلظت گازهاي گلخانه اي از جمله دي اكسيد كربن در جو زمين از آغاز انقلاب صنعتي در قرن18 مي باشد. تغييرات آب و هوا تنها موجب تغيير دما نمي شود، بلكه پيامدهايي نظير طوفان، خشكسالي، سيل و موج هاي گرمايي را نيز به همراه خواهد داشت.
اثرات تغييرات كمي و كيفي در آب و هواي كره زمين هر روز محسوس تر مي شود. به طوري كه متوسط دماي زمين به تدريج افزايش يافته و الگوهاي آب و هوايي منطقه اي كاملاً تغيير كرده است.
مهمترين پيامدهاي مستقيم اين تغييرات را مي توان در موارد زير خلاصه كرد:
- تغيير دما از نظر حداقل و حداكثر و يا سرعت و زمان بروز تغييرات فصلي دما در ارتفاعات و فصول مختلف.
- به هم خوردن چرخه آبي، توالي اكولوژيك، بروز سوانح طبيعي و مشكلاتي براي پوشش گياهي.
متوقف ساختن روند تغييرات آب و هوا به سادگي ممكن نيست و تنها مي توان با پيش بيني اثرات اين پديده و انجام اقدامات به موقع با اثرات تخريبي آن مقابله كرد. به همين دليل، موضوع روز جهاني كوهستان در سال (2007)، »رويارويي با تغييرات:" تغيير آب و هوا در نواحي كوهستاني« انتخاب شد.


نقش و اهميت كوه ها در جهان
يك پنجم سطح خشكي هاي جهان را كوه ها تشكيل مي دهند. بيش از نيمي از جمعيت جهان به منابع آب كوه ها براي كشاورزي، برق، صنايع و از همه مهمتر آشاميدن وابسته هستند. سرچشمه مهمترين رودهاي جهان مثل نيل، آمازون و گنگ در كوه ها قرار دارد،28 درصد از جنگل هاي جهان در نواحي مرتفع واقع شده اند كه به »جنگل هاي كوهستاني« معروف هستند. كوه ها به دليل كمربندهاي ارتقاعي مختلف، شيب و جهت هاي جغرافيايي، داراي بيشترين تنوع گياهي و جانوري هستند، به دليل پستي و بلندي، ارتفاع و سرسبزي محيط، كوه ها در برگيرنده مجموعه اي از چشم اندازهاي زيبا بوده و هر سال ميزبان ميليون ها گردشگر از سراسر دنيا هستند. بسياري از ميراث هاي فرهنگي جوامع بشري در كوه ها قرار دارند. تمدن هاي درخشان بسياري در كوه ها متولد شده اند. كوهستان الهام بخش انسان در چيرگي بر موانع و دشواري ها بوده است. كوه، نماد مقاومت، استحكام، پايداري و سربلندي است. كوه ها محل نزول وحي و مكان هايي مقدس اند.

نقش و اهميت كوه ها در ايران
ايران با ميانگين ارتفاع1000 متر از سطح دريا، يكي از مرتفع ترين كشورهاي جهان است. بيش از50% از سطح كشور را كوه ها فرا گرفته اند و ديگر نقاط نيز بشدت تحت تأثير كوهستان هاي اطراف خود قرار دارند.
70 درصد از مجموع410 ميليارد متر مكعب بارش سالانه كشور در نواحي كوهستاني صورت مي گيرد. به دليل ارتفاع، كوه ها آب و هواي خشك و گرم فلات ايران را تعديل كرده و شرايط زيستي بهتري را براي ساكنين خود فراهم مي آورند. به همين دليل، بيشترين سكونت گاه هاي انساني در ايران در نزديكي يا دامنه كوه ها شكل گرفته اند. آب شيرين، چوب، انرژي، مرتع، گياهان و جانوران گوناگون از مهمترين محصولات و منابع كوه ها هستند. مراتع كوهستاني بخش عمده اي از خوراك دام در كشور را تأمين مي كنند. بخش اعظم جنگل هاي خزري در نواحي مرتفع و تقريباً تمامي جنگل هاي زاگرس، كوهستاني هستند. تنوع زيستي (گياهي و جانوري) فوق العاده اي در كوه هاي ايران وجود دارد. بيش از8000 گونه گياهي در كوه هاي كشورمان شناسايي شده اند كه از اين تعداد1700 گونه بومي (اندميك) هستند.
 
بالا