كود سبز

indicat

عضو جدید
.
تعریف:
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشبی دارند با اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند. در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استفاده محصول بعدی استفاده می شود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد.

فواید:

کود سبز یک روش دیرینه کشاورزی است که استفاده از آن فواید زیادی را به همراه دارد. یک هکتار کود سبز معمولا بین 25 تا 50 تن شاخه ، برگ و انساج گیاهی تازه تولید می کند و این بقایا را وارد خاک می کند که خود حدوداً برابر با 10 تا 20 تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1 تا 2 تن هوموس به خاک بیافزاید.
یکی از مهمترین فواید کود سبز بهبود خواص فیزیکی خاک می باشد. بالا رفتن هوموس باعث تشکیل خاک دانه ها می شود و لوله های مویین خاک بیشتر شده و تهویه و نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند. کود سبز از دو طریق بر میزان تلفات ناشی از آب شویی تاثیر می گذارد یکی از طریق انتقال آب از خاک به اتمسفر بر اثر تعرق ، و دیگری از طریق جذب عناصر غذایی از محلول خاک و جلوگیری از انتقال آن به زه آبها ، در صورتی که محصول دارای سایه انداز گسترده باشد و سطح خاک را به طور کامل بپوشاند ، تعرق مکانیزم اصلی اتلاف رطوبت خاک خواهد بود. اتلاف رطوبت خاک از راه تعرق موجب کاهش نفوذ آب به پایینتر از محدوده ریشه شده و در نتیجه میزان تلفات ناشی از آب شویی را کاهش می دهد.
از برخورد مستقیم قطرات باران با خاک جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند و همچنین از طریق بهبود خاک دانه ها نیز باعث جلوگیری و مقاومت خاک در برابر دیس پرس می شوند این گیاهان از فرسایش بادی نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این مانع از تشکیل رواناب شده و آب جذب شده توسط خاک را افزایش می دهند. بقولات به خاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده که عمدتا کلسیم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده در خود نگهداری کنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها در لایه های سطحی رها می سازند و آنها را مجدداٌ به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استفاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند. موردی دیگر از فواید کود سبز در زمینهای است که به خاطر کمبود اکسیژن خاک مشکل دنیتریفیکاسیون دارند.وجود شرایط بی هوازی در خاک ، که لازمه انجام فرآیند دنیتریفیکاسیون است ، می توان ناشی از رطوبت زیادی خاک باشد ؛ زیرا چنین وضعیتی مانع ورود اکسیژن به خاک می شود . البته ، میزان رطوبتی که خاک دریافت می نماید بستگی به شرایط اقلیمی منطقه دارد. شیب زمین ، پوشش گیاهی ، و بافت و ساختمان خاک نیز از جمله عوامل موثر بر میزان رطوبت خاک بوده و از این رو می توان انجام دنیتریفیکاسیون در آن را تحت تاثیر قرار می دهند. استفاده از کود سبز با بهبود ساختمان خاک و ایجاد تهویه مناسب می تواند تاثیر مثبتی بر زهکش خاک داشته باشد و با تاثیر مطلوب بر ساختمان خاک ظرفیت اکسیژن پذیری آن را افزایش داده و همچنین با تعریق مقداری از آب را به صورت بخار از زمین خارج کرده و از این رو موجب کاهش میزان دنیتریفیکاسیون می شوند.
یکی دیگر از فواید کود سبز افزایش ازت خاک است البته این در موردی صادق است که گیاه مورد استفاده لگوم باشد . نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند. سالانه 110 میلیون تن ازت برای تولید غذا در جهان استفاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط کودهای شیمیایی جایگزین می شود. لگوم ها تقریبا تنها گیاهانی هستند که می توانند مشکل ازت را با توجه منبع نامحدود ازت که همان جو است رفع کنند . در صورت در تناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین کردن ازت خاک توسط کود شیمیایی هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشکلات زیست محیطی زیادی به دنبال دارد.
در حقیقت کودهای سبز چه لگوم و چه غیر لگوم باشند مانند یک گاو صندوق عمل می کنند که مواد غذایی را در زمانی که گیاه محصول در زمین نیست در خود نگهداری کرده و آنرا بعدا در اختیار گیاه محصول قرار می دهند.
آیش تابستانه باعث کاهش مواد آلی خاک می شود چون مواد آلی در این مدت به راحتی و به سرعت تجزیه می شوند. آیش تابستانه برای خاکهای غنی از مواد آلی می تواند روش خوبی باشد زیرا با تجزیه مواد آلی و فراهم شدن مواد غذایی مورد نیاز گیاه زمین حاصلخیزی خوبی پیدا می کند. آیش تابستانه روش خوبی برای کاهش جمعیت علفهای هرز است و همچنین روش خوبی برای در معرض قراردادن خاک در برابر انواع فرسایش ها. ولی کود های سبز لگوم نه تنها مواد آلی را افزایش می دهند و ساختمان خاک را بهبود می بخشند و علفهای هرز آنرا کاهش می دهند باعث حفاظت خاک در برابر فرسایش نیز می شوند و تنها مشکل آنها کاهش رطوبت خاک است . بنابراین کود سبز می تواند با در تناوب قرار گرفتن خاک را در مدتی از سال که در آیش است بپوشاند . در خاکهایی که از لحاظ رطوبت در محدودیت هستند باید توجه داشت که کود سبز می تواند باعث کاهش رطوبت شود. و کاهش رطوبت نیز باعث کاهش عملکرد می شود ولی در مناطقی که بارندگی در حد متوسط و حتی مقداری کمتر هم وجود دارد می توان از کود سبز استفاده کرد. در یک پژوهش آیش تابستانه را با کود سبز مقایسه کردند و مشاهده کردند که بعد از پایان دوره مقدار آب داخل خاک به ترتیب 47 و 31 میلی لیتر بود ولی عملکرد دانه گندم به ترتیب 7 تا 5/7 تن در هکتار بود این آزمایش نشان می دهد اگر تا حدودی از رطوبت کاسته می شده ولی کود سبز در این شرایط نیز باعث بهبود عملکرد می شود .
البته در خاکهایی که غنی از مواد آلی هستند نیز کود سبز می تواند مفید باشد از این جهت که این خاکها بیشتر در مناطق پر باران وجود دارند و از لحاظ بارندگی وضعیت مناسبی دارند همچنین در این مناطق هوا نسبتا گرم است . این گرما باعث افزایش تبخیر از سطح خاک شده و یک لایه خشک را در سطح خاک ایجاد می کند که این لایه در بارندگی بعدی به شدت در معرض دیس پرس قرار می گیرد و متلاشی می شود و باعث بسته شدن لوله های مویین خاک شده و از تهویه و نفوذپذیری می کاهد و رواناب را گسترش می دهد که خود مشکلات زیادی به دنبال دارد از این رو کود سبز با پوشش قرار دادن خاک از این مشکل جلوگیری می کند و همچنین چون مقدار بارندگی زیاد است ، برای محصول بعدی کمبود ایجاد نمی کند.
با توجه به این موارد لگوم ها می توانند جز بهترین کود های سبز قرار گیرند زیرا جدا از این موارد ازت را نیز به خاک می افزایند که خود عاملی مهمی در بالا رفتن عملکرد می شود بر اساس آزمایش در آلمان باقلای سفید عملکرد غله را تا 5/1 تن در هکتار و شبدر قرمز تا یک تن در هکتار افزایش داد. البته مقدار نیتروژن تثبیت شده توسط این گیاهان بستگی به رقم و گونه مورد استفاده، مقدار و نوع باکتری های همزیست آنها، و وضعیت حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی دارد.
روش استفاده:

روش کاشت
در هر زمان قبل از زمستان که شرایط برای رشد مناسب باشد می توان آنرا کشت کرد تقربیا تا اواسط پاییز. روش کاشت از این قرار است که می توان زمین را در لایه سطحی به وسیله کلتیواتور یا یک دیسک آماده کرد و مقدار بذر را بسته به نوع کود سبز در سطح زمین پاشید و آنرا لایه سبکی خاک داد تقریبا مثل کشت علوفه . البته در زمین هایی که برای با اول است که در آنها کود سبز استفاده می شود یا به عبارتی فعالیت های ارگانیک درآن صورت نگرفته به طور یقین جمعیت میکروبی خاک مخصوصا ریزوبیومها و عوامل تجزیه کننده مواد آلی کم است بنابراین پیشنهاد می شود در این شرایط باکتری های مذکور را هنگام کشت کود سبز به زمین اضافه کنید.
بعد از گذشت 4 هفته از کشت ، گیاه به صورت گیاه چه ای درآمده قبل از تشکیل اولین گل باید آنرا به زمین برگردانیم زیرا در این مرحله گیاهان ترد و ضعیف هستند و بافتهای آنها به راحتی تجزیه می شود کود سبز به مدت زمان 1 تا 4 هفته بسته به نوع آن تا 6 هفته برای تجزیه شدن زمان لازم دارد که هر چه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بیشتر می شود. عمق شخم برای برگرداندن کود سبز به زمین در خاکهای سنگین 15 تا 20 سانتی متر و در خاکهای سبک بین 25 تا 35 سانتی متر است. بهترین زمان برای برگرداندن کود سبز به زمین زمانی است که تثبیت ازت و رشد گیاه در پیشینه و تخلیه آب زمین توسط گیاه در کمترین وضعیت باشد و همچنین با توجه به شرایط محیطی و رطوبت و دمای خاک زمان کافی برای تجزیه آن تا قبل از کشت بعدی وجود داشته باشد . اگر گیاه کود سبز مستتر شود مقدار بیشتری مواد آلی و نیتروژن را به خاک می دهد ولی دوره های رها سازی آن بیشتر طول می کشد ولی گیاهان جوانتر و دارای ساقه نازکتر می توانند زودتر تجزیه شوند ولی در عوض ازت کمتری را تثبیت می کنند. لازم به ذکر است که اگر کود سبز در شرایط آب کشت می شود باید آنرا به نحوی آبیاری کنیم که تنش خشکی متعادلی در اوایل رشد داشته باشد تا وادار به ریشه دهی بیشتر شود و در نتیجه از این روش می توانیم جهت بالا بردن جمعیت ریزوبیوم ها استفاده کنیم. البته نباید طوری باشد که رشد سبزینه ای را مختل کند یا باعث اختلال در کار ریزوبیوم ها شود.

فرزين نجفي پور www.maximumtechnic.com
 

MehD1979

متخصص زراعت و اگرواکولوژی
کاربر ممتاز
بهترين زمان تهيه كود سبز

گياه كودي انتخاب شده بايد در زمان گلدهي يا خوشه بستن به زير خاك برده شود. زيرا كه قبل از اين زمان، رشد و نمو قسمت هاي سبزينه اي گياه كافي نبوده و از برگرداندن آن ماده آلي زيادي به خاك اضافه نخواهد شد. كود سبز به منظور تقويت زمين از لحاظ مواد آلي غذايي مورد استفاده قرار مي گيرد كه بدين منظور گياهان، براي مدت زماني معين در مزرعه كاشته شده و بعد از رشد كافي به زمين برگردانده مي شوند.

از گياهان زراعي گوناگون اعم از علوفه اي و بقولات مانند انواع شبدر، عدس، باقلا و ... و همچنين گياهان خودروي مانند ختمي، گل بنفشه، مرغ و حتي بعضي از اجزاي گياهي مانند ساقه و برگ سيب زميني و شلغم مي توان به عنوان كود سبز استفاده كرد.

گياهاني براي تهيه كود سبز مناسب هستند كه:

1- داراي رشد سريعي بوده ومدت كوتاهي زمين زراعي را اشغال كنند.

2- پرشاخ و برگ، شاداب و سرشار از مواد غذايي باشد تا هم با سايه خود مانع سبز شدن بذر علف هاي هرز شوند و هم زير خاك بردن آنها به سادگي انجام گيرد.

3- كم توقع بوده و براي حداكثر رشد خود به كود حيواني يا شيميايي كمتري احتياج داشته باشند.

4- نياز آبي آنها بسيار كم باشد كه اين ويژگي در مناطق گرمسيري و خشك اهميت بيشتري دارد.

- مزاياي استفاده از كودهاي سبز

1- تأمين ماده آلي: يكي از اثرات استفاده از كودهاي سبز تأمين ماده آلي خاك است، به خصوص زماني كه كود حيواني كافي در دسترس نبوده و يا بقاياي گياهي به جا مانده در زمين به حدي نباشد كه بتواند مقدار هوموس خاك را در حد مطلوبي نگاه دارد. پس از برگرداندن كود سبز در خاك، هم قسمت هاي هوايي و هم ريشه هاي آن پوسيده شده و ماده آلي خاك را افزايش مي دهد. كود سبز در زمين هاي سبك (شني) ايجاد چسبندگي مي كند و در زمين هاي سنگين (رسي) خاك را پوك و سبك مي كند.

2- افزايش ازت: كود سبز علاوه بر كربن آلي، مقداري ازت آلي به خاك اضافه مي كند. اين مقدار ازت بر حسب شرايط، ممكن است ناچيز يا قابل توجه باشد. براي مثال چنانچه يك گياه لگومينه (گياهان خانواده بقولات) به خاك برگردانده شود، با توجه به اين كه بيشتر اين گياهان در شرايط مساعد، آمادگي و قدرت جذب و تثبيت ازت آزاد هوا را دارند. احتمال افزايش ذخيره ازت خاك زياد است، حال آن كه با برگرداندن گياهي غير لگومينه به خاك فقط در شكل ازت اوليه اك تغيير حاصل شده (ازت معدني به آلي تبديل مي شود) و در مقدار آن افزايشي به وجود نخواهد آمد.

3- حفاظت خاك: در ماه هايي از سال كه خطر فرسايش خاك وجود دارد، براي آن كه خاك بي حفاظ نباشد، ازيك گياه پوششي استفاده مي شود. اين گياهان در مناطقي كه باران هاي زمستانه زياد است از نشست خاك هاي سنگين و همچنين از فرسايش خاك هاي سبك جلوگيري مي كند. اين گياهان در مناطق بادخيز با پوشاندن خاك،سرعت باد را در سطح كم كرده و خاك را در مقابل كنده شدن حفظ و در جاي خود نگه مي دارد. بهترين نمونه از گياهان پوششي، چاودار زمستانه و يولاف بهاره است.

4- تأمين مواد بيوشيميايي خاك: كود سبز به عنوان ماده غذايي مورد استفاده ميكروارگانيسم هاي خاك قرار مي گيرد و گاز كربنيك، گاز آمونياك، تركيبات نيتراته و بسياري از تركيبات ساده و پيچيده ديگر را توليد كرده و مورد استفاده نباتات زراعي قرار مي دهد.

- روش هاي كشت كودهاي سبز

كودهاي سبز را بر حسب شرايط مختلف مي توان به طور كلي به دو صورت اصلي و في مابين كشت كرد. از جمله مزاياي انتخاب روش صحيح كشت اين است كه هم از فاصله زماني موجود عد از برداشت و كاشت نباتات زراعي استفاده بيشتر شده و هم از خاك و از رطوبتموجود در آن به طور كامل استفاده مي برند و ادوات و ماشين آلات كمتري هم به كار گرفته مي شد.

منظور از كشت اصلي آن است كه، مانند گياهان زراعي، كود سبز هم در فصل معين و به صورت يك زراعت اصلي يا تنها كاشته شود. زمان كشت اصلي مي تواند پاييز و يا در بهار باشد. جز در مورد گياهاني مثل ذرت، ذرت خوشه اي و يا يونجه كه در بهار كشت مي شوند، كشت ديگر كودهاي سبز در پاييز انجام مي گيرد.

قابل ذكر استدر مواردي كهاز كشت يك كود سبز نتيجه مطلوبي به دست نمي آيد، توصيه مي شود كه دو گياه را به صورت مخلوط با هم به عنوان كود سبز كشت كرد. لازم است كه اين دو گياه از نظر خصوصيات زراعي مثل رشد و نمو شاخه، برگ و ريشه و همچنين خصوصيات آب و هوايي و نيازهاي غذايي هماهنگي خاصي با يكديگر داشته باشند. بهترين مثال از كشت مخلوط يولاف و نخودفرنگي و يا چاودار و ماشك است. كشت في مابين در فاصله زماني بين برداشت و كشت دو گياه زراعي متوالي انجام مي گيرد. اگر اين كود سبز بعد از يك گياه صيعي در اواخر تابستان يا اوايل پاييز كشت شده و دوران رشد آن تا زمستان يا حتي بهار سال آينده كه زمين براي زراعت گياه اصلي بعدي آماده مي شود، ادامه يابد به آنها كشت في مابين زمستانه مي گويند. مانند انواع غلات به خصوص جو، چاودار، ماشك گل خوشه اي، چچم ريشك دار، شبدر گل ميخكي و...

اگر كود سبز در فاصله بين برداشت زراعت اصلي پاييزه سال قبل و كاشت زراعت اصلي پاييزه سال بعد كشت شود، به آن كشت في مابين تابستانه مي گويند. (كاشت در اواخر بهار و برداشت در اواخر تابستان يا اوايل پاييز) مانند انواع شبدر، شلغم، چغندر علوفه اي، ذرت خوشه اي و...

- شرايط برگردندن كود سبز به زمين

بهتر است كود سبز را پيش از برگرداندن، غلطك زده و اگر طول ساقه ها بلند است، آنها را درو كرد. در نتيجه ي اين عمل ساقه هاي بلند، روي زمين خوابيدهو زير خاك كردن آنها به وسيله گاوآهن آسانتر صورت مي گيرد. شخم بايد در جهت خط غلطك انجام گيرد زيرا در غير اين صورت گياه كاملاً دفن نشده و مقدار زيادي از آن در مجاورت هوا خشك شده و از بين مي رود.

پس از شخم و دفن كود سبز بايد زمين را نيز غلطك زد تا با مساعد شدن شرايط تهويه زمين، پوسيدن كود تسريع شود. براي بهبود وضع تهويه در مناطق پرآب هم لازم است كه زمين زهكشي شود.

در بعضي مواقع در صورت امكان مي توان كود سبز را در جايي كاشته و پس از برداشت آن را در جاي ديگري به زير خاك برد.

منابع:

1- سالار زيني، علي اكبر – حاصلخيزي خاك

2- صالح راستين، ناهيد – بيولوژي خاك (موجودات خاكزي و نقش آنها در گسترش عناصر)

3- شيباني، حسن – باغباني عمومي

4- كريمي، هادي – زراعت و اطلاح گياهان علوفه اي

5- موسوي، محمود و محمدحسين حيرتي – راهنماي استفاده از كودهاي شيميايي در گياهان زراعي ايران
__________________​
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
کود سبز و اثرات آن بر مواد غذایی خاک

کود سبز و اثرات آن بر مواد غذایی خاک

کود سبز و اثرات آن بر مواد غذایی خاک
تاثیر کود سبز بر مواد غذایی خاک:
مقدار آزتی که با کاشت لگومینوزها بخاک وارد می شود از گیاهی به گیاه دیگر بر طبق شرایط محیطی کشت متفاوب است و میزان آن به تکامل گیاه، زمان برگردانیدن آن به خاک و طول دورة رشد بستگی دارد. متوسط مقدار ازتی که گیاهان کود سبز خانوادة لگومنیوزها در کاشت فی مابین بخاک اضافه می نمایند حدود صد کیلوگرم در هکتار برآورد نموده اند ـ
و مقدار آن در یونجه به عنوان گیاه اصلی تا 200 کیلوگرم و شبدر100 تا 150 کیلوگرم در هکتار می باشد. کود سبز با دوره رویشی کوتاه بطور متوسط 70ـ50 کیلوگرم ازت تولید می نماید و این مقدار در شرایط مساعد 120-80 کیلوگرم می باشد ـ بطور کلی گیاه اصلی فقط 40-15 کیلوگرم ازت از خاک می توانند جذب کنند. در هر حال عوامل تثبیت ازت عبارتند از: گونة‌گیاه ـ تراکم بوته ـ رقابت علف های هرز ـ محیط و وضعیت عناصر غذایی خاک بخصوص مقدار ازتی که خاک در اختیار باکتری ها می گذارد بستگی دارد ـ
گیاهان غیر لگومنیوز
معمولاً
40-50 کیلو ازت از خاک جذب می کنند که حدود 15 کیلوگرم آن با زیر خاک نمودن بقایای گیاهی آن به خاک اضافه می شود و اگر تمام اندام های گیاهی آن بعنوان کود سبز بخاک داده شود تمام این مقدار ازت به خاک بر می گردد. دادن کود سبز به خاک فعالیت میکروبهای مفید خاک را تشدید نموده و باعث تصفیه گاز کربنیک، آمونیاک، نیترات و ترکیبات غذایی می شود.
فعالیت میکروبهای چون ازت باکتر که ازت خاک را زیاد می کند حساسیت فوق العاده ای بمقدار مواد کربن خاک دارند بنحویکه هرچه کربن خاک بیشتر باشد فعالیت آنها بیشتر خواهد بود. مواد آلی که از طریق گیاهان کود سبز به خاک وارد می شوند تأثیر چندانی بر روی مقدار، فسفر، پتاس و آهک خاک ندارند و مستقیماً قادر به اضافه نمودن این گونه مواد معدنی به خاک نمی باشند و به همین جهت توصیه می شود به گیاهان کود سبز خانوادة لگومنیوزها فسفر و پتاس و به غیر لیگومنیوزها علاوه بر آن کود ازت داده می شود.
کاشت گیاهان کودسبز بویژه آنهایی که ریشة عمیق دارند مواد معدنی از جمله فسفر و پتاسیم اعماق خاک را جذب کرده و به طبقات بالا انتقال می دهند. بدین ترتیب در خاکهای سبک که مواد غذایی به اعماق خاک منتقل می شوند گیاهان کود سبز این خانواده با ریشه عمیق که دارند آنها را به سطح دوباره بر می گردانند و از شسته شدن آنها تا اندازه ای جلوگیری می کنند.
در حقیقت گیاهان کود سبز بدلیل قدرت رویشی فوق العاده و دارا بودن ریشة عمیق و قوی خود می توانند مقدار زیادی از عناصر محلولی که در شرایط عادی در اثر شستشو تلف می گردند معرف نمایند و همچنین این گیاهان می توانند فسفات های غیر محلول و عناصر کم معرف از قبیل روی و غیرة تثبیت شده را تا حد زیادی استفاده کنند لذا برگردانیدن این گیاهان بخاک قابلیت جذب این عناصر را برای گیاه بیشتر می نمایند. مواد آلی کود سبز در گیاهان خیلی سریع تجزیه می شوند. با افزایش شدید فعالیت میکروارگانیسم های خاک مقادیر زیادی
CO2 تولید می گردد و CO2 یکی از مهمترین عوامل رشد و نمود گیاه است که افزایش آن تأثیر در عمل فتوسنتز گیاهان داشته و سبب افزایش عمل کرد می گردد. با افزایش فعالیت بویولوژیکی خاک مقدار CO2 طبقات بالای خاک افزایش می یابد و قسمت دیگر CO2 با تولید اسید کربونیک سبب حلالیت بیشتر مواد غذایی خاک می شود. از طرف دیگر تبدیل کربنات به بی کربنات pH خاک نیز کاهش می یابد. و این امر در خاک های قلیایی اهمیت دارد.
تشدید فعالیت بیولوژیکی خاک و ازدیاد میکروارگانیسم ها سبب افزایش ترکیبات آلی مترشحه میکروارگانیسم ها می شوند و این ترکیبات تاثیر زیادی در تحلیل ترکیبات سخت خاک دارند و در نهایت سبب تغذیة بهتر فسفرها و عناصر کم مصرف توسط گیاه می گردد برخی از ترکیبات مثل اسید ایندوی استیک جزو هورمونهای رشد می باشند که تأثیر مستقیم در رشد و نمو گیاه دارد. مصرف کود سبز در خاک های سبک بویژه در مناطق مرطوب بسیار مناسب است.

کود های سبز:

یکی دیگر از راههای افزایش ماده آلی خاک استفاده از کود سبز در تناوب زراعی می باشد. منظور از کود سبز شخم زدن گیاه در خاک پس از رشد کافی و بدون برداشت محصول است. اثر کود سبز بر خصوصیات فیزیکی خاک همانند کود حیوانی می باشد.
ولی کود سبز عملاً مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات بعنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند. از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آنها جلوگیری می نماید. گیاه مورد استفاده بعنوان کود سبز می بایستی اثرات فیتوتوکسینی بر رشد محصول بعدی نداشته باشد، فصل رشد کوتاهی داشته، تراکم بوته بالا را تحمل کند و رشد سبزینه ای زیادی داشته باشد تا علاوه بر این که مقدار زیادی ماده آلی به خاک اضافه می کند، پوشش کامل خاک را تامین نماید. پوشش کامل خاک برای جلوگیری از فرسایش خاک و بازداری رشد علفهای هرز ضرورت دارد. بنابراین اهداف کود سبز را می توان در افزایش ماده آلی خاک، حفظ مواد غذائی خاک (و در صورت استفاده از گیاهان تیره بقولات افزایش ازت خاک)، جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با علفهای هرز خلاصه نمود. توجه به اهداف فوق روشن می سازد که کود سبز قبل از گیاهان وجینی در تناوب قرار می گیرد.
کود سبز در سیکل تناوبی فقط می تواند جایگزین آیش فصلی گردد. چنانچه طول آیش فصلی موجود برای تولید یک محصول کفایت می نماید، استفاده از کود سبز طی آن آیش فصلی مجاز نیست. نوع آیش فصلی (زمستانه یا تابستانه) که در شرایط کشت آبی توسط کود سبز جایگزین می شود به شرایط اقلیمی بستگی دارد. در نواحی اقلیمی که با زمستان سرد مشخص می شوند، گیاهان وجینی (مانند چغندرقند، پنبه، ذرت و سیب زمینی) در بهار کاشته می شوند و آیش زمستانه می تواند توسط کود سبز اشغال گردد.
در آن نواحی اقلیمی که با زمستان ملایم مشخص می شوند گیاهان وجینی ممکن است در پائیز (مانند چغندر قند و سیب‌زمینی) یا در بهار (مانند ذرت، پنبه و آفتابگردان) کاشته شوند و کود سبز می تواند محصولی تابستانه یا پائیزه (عکس دوران رشد محصول اصلی) باشد. مهمترین گیاهانی که بعنوان کود سبز در کشت آبی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از خلر، لوبیا روغنی، انواع لوبیا، چاودار، شبدر، جو و گندم سیاه. یونجه بعنوان کود سبز کاشته نمی شود، اما در صورتی که پس از حصول رشد کافی سبزینه ای به خاک برگردانده شود، بعضی از هدفهای کود سبز را تامین می کند. گیاهانی مثل گندم سیاه چاودار و شبدر ایرانی به خوب در خاکهای فقیر رشد می کنند و در بهبود باروری و ساختمان خاکها موثر می باشند.
کود سبز را حداقل دو هفته قبل از کاشت محصول اصلی به خاک بر میگردانند. هرچه درصد مواد خشبی کود سبز بیشتر و ازت آن کمتر باشد، می بایستی با فاصله زمانی طولانی تری از کاشت محصول اصلی به خاک برگردانده شود. در صورتی که از گیاهانی مثل یونجه یا شبدر بعنوان کود سبز استفاده می شود می بایستی ابتدا آنها را با ماشین آلاتی مانند کولتیواتور پنجه غازی از پائین طوقه قطع نمود تا خشک گردند و یا آنها را با علف کش راند آپ یا توفوردی خشک کرد و 3 تا 4 هفته بعد از طوقه کن کردن یا تیمار با علف کش در وضعیت گاورو بودن خاک شخم شوند. در غیر این صورت رشد مجدد این گیاهان به وقوع پیوسته و به صورت علف هرز در خواهند آمد. هیچگاه نبایستی کود سبز را بعنوان علوفه برداشت و یا مورد چرای دام قرار داد. این عمل باعث خروج مواد غذائی از خاک گشته و ممکن است رشد و عملکرد محصول بعدی را نقصان دهد. چرای دام یا یک برداشت مختصر علوفه از کود سبز هنگامی امکان پذیر است که کود شیمیائی کافی به خاک داده شود و آیش فصلی موجود اجازه رشد مجدد و کافی را به کود سبز بدهد.
به کار گیری کود سبز در شرایط دیم ایران به نواحی پرباران ساحل خزر محدود می شود. در این نواحی می توان از گیاهانی مانند جو و چاودار بعنوان کود سبز برای محصولات وجینی بهاره مانند پنبه‏ ذرت و آفتابگردان استفاده نمود. در این شرایط کود سبز را می بایستی حدود یک ماه قبل از کاشت در خاک شخم زد تا پوسیدگی مناسبی اتفاق افتاده و رطوبت کافی برای رشد محصول اصلی در خاک ذخیره شود.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
خاک مطلوب چای

بوته چای گیاهی است فرار از آهک بنابراین از نظر واکنششیمیایی چای را باید در خاکهای ترش (اسیدی) کاشت. حد اسیدیته خاک برای این محصول درحدود 5.5 است و هر گاهPHاز این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شدباید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند. هر گاه اسیدی خاک زیادتر ازاین مقدار شد با دادن کودهای قلیایی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزاناسیدی خاک را اصلاح می‌کنند.

هر گاه PH بیشتر از این مقدار شد با مخلوط کردنمقداری گردگوگرد که ممکناست تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد می‌کنند. مناسب‌ترینخاک برای کاشت چای اراضی شنی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلیایی دیگر می‌باشد کهمقدار زیادیمواد هوموسدارا باشد.
کود مورد استفاده

کودهای ازته نشین بیش از هر نوع کود دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد علاوه بر کودهای ازته ، کلیه املاح ازت و فسفر و پتاس نیز برای تقویت گیاه لازم می‌باشد و یکی دیگر از کودهایی که از نظر قیمت نسبتا ارزان است و از نظر اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی زمین نیز مورد توجه می‌باشند کود سبز است. کود سبز علاوه بر اینکه تولید هوموس کرده و مقدار قابل توجهی ازت به زمین می‌دهد همچنین در فصل تابستان که تابش و حرارت آفتاب زیاد است برگ بوته‌های چای را از سوختن در مقابل آفتاب حفظ می‌کندخاک مطلوب چای

بوته چای گیاهی است فرار از آهک بنابراین از نظر واکنششیمیایی چای را باید در خاکهای ترش (اسیدی) کاشت. حد اسیدیته خاک برای این محصول درحدود 5.5 است و هر گاهPHاز این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شدباید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند. هر گاه اسیدی خاک زیادتر ازاین مقدار شد با دادن کودهای قلیایی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزاناسیدی خاک را اصلاح می‌کنند.

هر گاه PH بیشتر از این مقدار شد با مخلوط کردنمقداری گردگوگرد که ممکناست تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد می‌کنند. مناسب‌ترینخاک برای کاشت چای اراضی شنی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلیایی دیگر می‌باشد کهمقدار زیادیمواد هوموسدارا باشد.
کود مورد استفاده

کودهای ازته نشین بیش از هر نوع کود دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد علاوه بر کودهای ازته ، کلیه املاح ازت و فسفر و پتاس نیز برای تقویت گیاه لازم می‌باشد و یکی دیگر از کودهایی که از نظر قیمت نسبتا ارزان است و از نظر اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی زمین نیز مورد توجه می‌باشند کود سبز است. کود سبز علاوه بر اینکه تولید هوموس کرده و مقدار قابل توجهی ازت به زمین می‌دهد همچنین در فصل تابستان که تابش و حرارت آفتاب زیاد است برگ بوته‌های چای را از سوختن در مقابل آفتاب حفظ می‌کند.
کود و حفظ حاصلخیزی خاک در باغ زیتون

کودهای ازته در درشتی میوه و مقدار محصول زیتون اثر زیاد دارد. در عمل چون ازت در زمین مخصوصا در اراضی فاقد مواد آلی به مقدار بسیار کم موجود است باید هر سال مقداری کود دامی و شیمیایی ازته به درخت داد. کود دامی اثر سریع‌تر ندارد ولی در زمینهایی که از حیث حاصلخیزی ضعیف هستند و مخصوصا برای اصلاح خواص فیزیکی خاک لازم است و درصورتی که بهای کود دامی زیاد باشد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد باید حتما از کود سبز برای تامین مواد آلی زمین یعنی هوموس استفاده کرد.





در اراضی ضعیف برای هر درخت زیتون و در مدت سه سال اول هر ساله مقدار 500 گرم ازت در اسفند یا فروردین ماه باید با خاک مخلوط کرد. در اراضیهای حاصلخیز و مرغوب می‌توان از کود شیمیایی اولیه یعنی 500 گرم ازت برای هر درخت صرفنظر کرد و فقط برای حفظ حاصلخیزی خاک کود دامی و یا کود سبز را مورد استفاده قرار داده فقط 200 تا 250 گرم ازت سالیانه برای هر درخت کافی می‌باشد.

کاشت بادنجان:

براى تهیه زمین اصلى زمین را در پائیز شخم‌زده و هم‌زمان با شخم مقدارى کود حیوانى را با خاک مخلوط مى‌کنیم و در بهار اقدام به تسطیح و تهیه جوى و پشته جهت نشاءکارى مى‌نمایند.

آبیارى

کشت بادنجان به‌صورت ردیفى و آبیارى آن به‌طریقه نشتى انجام مى‌گیرد.

کوددهى:
با توجه به اینکه بادنجان داراى طول دوره رشد نسبتاً طولانى مى‌باشد لازم است که مواد غذائى کافى در تمام دوره رشد در اختیار گیاه باشد. بنابراین جهت رفع نیازهاى کودى بادنجان و بهبود حاصلخیزى خاک مى‌توان مقدار ۳۰ تن کود حیوانى در هکتار مصرف کرده و یا در صورت عدم وجود کود حیوانى از کود سبز استفاده کرد. براى تغذیه کامل گیاه علاوه بر کود حیوانى یا کود سبز باید کودهاى شیمیائى را به میزان ۷۵-۱۰۰ کیلوگرم ازت خالص، ۱۰۰-۱۵۰ کیلوگرم فسفر و به همین اندازه پتاس خالص به‌کار برد. معمولاً کود ازته را سه قسمت کرده و یک سوم آن را در موقع تهیه زمین و قبل از نشاءکارى و بقیه را به‌صورت کود سرک در دو نوبت، یکى در مرحله تشکیل گل و میوه و دیگرى در اواسط دوره باردهى گیاه به زمین مى‌دهند

کود مورد نیاز برای کشت زرشک:
در مناطق جنوبی استان خراسان معمولاً بعضی اوقات مقدار کمی کود حیوانی می دهند لیکنزرشک مثل هر میوه دیگر نیاز به کود دارد که از کودهای توصیه شده به خاک لازم استقبل از کاشتن نهال کود پوسیده حیوانی 70 تن در هکتار- کود ازته به صورت N حدود 100کیلو در هکتار کود فسفره به صورت P2O5 حدود 100 کیلو در هکتار- کود پتاس به صورت K2O حدود 50 کیلو در هکتار به خاک اضافه نمود که پس از اضافه کردن این کودها بر رویخاک با یک شخم عمیق کودها را به داخل خاک می فرستند تا در دسترس ریشه ها قرار گرفتهو مورد استفاده آنها قرار گیرد. با وجود غنی بودن خاکهای ایران مرکزی از کود K2O باید هر سال کود پتاسی را به زمین داد چون زرشک و میوه هایش نیاز مبرمی به آن دارنددر سالهای بعد هم هر ساله کودهای فوق الذکر به همین مقدار و نصف کود حیوانی را بهباغ زرشک داده و تنها به کمک رتیواتور باید آنها را به داخل خاک می فرستاد. کودهایمعدنی را به صورت کودهای برگی در مواردی که آبیاری به وسیله باران مصنوعی انجام میگیرد نیز به بوته های زرشک می توان داد چون برگهای زرشک قادرند آب و مواد یا کودهایمحلول در آب را هم جذب کنند. مشروط بر اینکه کمتر از یک درصد باشد غلظتهای بیشتر ازآن باعث سوخت برگها و در نتیجه از بین رفتن بوته ها می شوند. کودسبز در صورت وجودآب کافی و امکان آبیاری بسیار مفید بوده و مثل کود حیوانی قادر است که خواص فیزیکیخاک را بهتر کند. از جمله گیاهانی که برای کودسبز توصیه می شوند عبارتند از: شبدربرسیم ، انواع چغندرها و هر نوع گیاهی که تولید برگ را زیاد می کند، هستند.


 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
تعریف کود سبز:
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشوی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند . در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود باروری و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استٿاده محصول بعدی استٿاده میشود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد .
فواید کود سبز
کود سبز یک روش دیرینه کشاورزی است که استٿاده از آن ٿواید زیادی را به همراه دارد . یک هکتار کود سبز معمولا بین 25 تا 50 تن شاخه ، برگ و انساج گیاهی تازه تولید می کند و این بقایا را وارد خاک می کند که خود حدودا برابر با 10 تا 20 تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1تا 2 تن هموس به خاک بیاٿزاید .
یکی از مهمترین ٿواید کود سبز بهبود خواص ٿیزیکی خاک می باشد . بالا رٿتن هموس باعث تشکیل خاک دانه ها می شود و لوله های مویین خاک بیشتر شده و تهویه و نٿوذ پذیری خاک را اٿزایش می دهند . کود سبز از دو طریق بر میزان تلٿات ناشی از آب شویی تاثیر می گذارد یکی از طریق انتقال آب از خاک به اتمسٿر بر اثر تعرق ، و دیگری از طریق جذب عناصر غذایی از محلول خاک و جلوگیری از انتقال آن به زه آبها ، در صورتی که محصول دارای سایه انداز (کانوپی ) گسترده باشد و سطح خاک را به طور کامل بپوشاند ،‌ تعرق مکانیزم اصلی اتلاٿ رطوبت خاک خواهد بود . اتلاٿ رطوبت خاک از راه تعرق موجب کاهش نٿوذ آب به پایینتر از محدوده ریشه شده و در نتیجه میزان تلٿات ناشی از آب شویی را کاهش می دهد .
از برخورد مستقیم قطرات باران با خاک جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند و هچنین از طریق بهبود خاک دانه ها نیز باعث جلوگیری و مقاومت خاک در برابر دیس پرس می شوند این گیاهان از ٿرسایش بادی نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این پوشش مانع از تشکیل روا ناب شده و آب جذب شده توسط خاک را اٿزایش می دهند . بقولات به خاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده که عمدتا کلسیم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده در خود نگهداری کنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها را در لایه های سطحی رها سازند و آنها را مجددا به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استٿاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند .
موردی دیگر از ٿواید کود سبز در زمینهای است که به خاطر کمبود اکسیژن خاک مشکل دینیتریٿیکاسیون دارند . وجود شرایط بی هوازی در خاک ،‌ که لازمه انجام ٿرآیند دینیتریٿیکاسیون است ، می توان ناشی از رطوبت زیادی خاک باشد ؛ زیرا چنین وضعیتی مانع ورود اکسیژن (O) به خاک می شود .البته ، میزان رطوبتی که خاک دریاٿت می نماید بستگی به شرایط اقلیمی منطقه دارد. شیب زمین ، پوشش گیاهی ، و باٿت و ساختمان خاک نیز از جمله عوامل موثر بر میزان رطوبت خاک بوده و از این رو توان انجام دینیتریٿیکاسیون در آن را تحت تاثیر قرار می دهند . استٿاده از کود سبز با بهبود ساختمان خاک و ایجاد تهویه مناسب می تواند تاثیر مثبتی بر زهکش خاک داشته باشد و با تاثیر مطلوب بر ساختمان خاک ظرٿیت اکسیژن پذیری آن را اٿزایش داده و همچنین با تعرق مقداری از آب را به صوت بخار از زمین خارج کرده و از این رو موجب کاهش میزان دینیتریٿیکاسیون می شوند
یکی دیگر از ٿواید کود سبز اٿزایش ازت خاک است البته این در موردی صادق است که گیاه مورد استٿاده لگوم باشد . نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند . سالانه 110 میلیون ازت برای تولید غذا در جهان استٿاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط کودهای شیمیایی جایگزین می شود . قسمت عمده این ازت توسط لگوم ها جایگزین می شود . لگوم ها تقریبا تنها گیاهانی هستند که می توانند مشکل ازت را با توجه منبع نامحدود ازت که همان جو است رٿع کنند. در صورت در تناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین کردن ازت خاک توسط کود شیمیایی هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشکلات زیست محیطی زیادی به دنبال دارد .
گیاهان لگوم با توجه به رابطه همزیستی که با باکتریهای تثبیت کننده ازت دارند منبع خوبی برای اٿزایش ازت خاک هستند این باکتری ها که شامل انواع ریزوبیوم ها هستند می توانند ازت موجود در جو را به صورت قابل جذب برای گیاه در آورده و در عوض مقداری از گیاه مواد غذایی که عمدتا قندها هستند برای ادامه زندگی خود دریاٿت کند که با توجه به مقدار ازتی که به گیاه می دهد این مقدار قند قابل مقایسه نیست . گیاه این مقدار ازت را در طول دوره رویش خود جذب کرده و بعدا به زمین بر می گرداند البته تنها ازت نیست که این مسیر را طی می کند بلکه عناصر دیگری مثل ٿسٿر ، کلسیم و عناصر کم مصرٿ نیز توسط گیاه از لایه های زیر زمین جمع آوری شده و به قسمتهای ٿوقانی می دهد همچنین این سیکل از شستشوی مواد غذایی در طول ٿصل رویش جلوگیری می کند .
در حقیقت کودهای سبز چه لگوم و چه غیر لگوم باشند مانند یک گاو صندوق عمل می کنند که مواد غذایی را در زمانی که گیاه محصول در زمین نیست در خود نگهداری کرده و آنرا بعدا در اختیار گیاه محصول قرار می دهند .
آیش تابستانه باعث کاهش مواد آلی خاک می شود چون مواد آلی در این مدت به راحتی و به سرعت تجزیه می شوند . آیش تابستانه برای خاکهای غنی از مواد آلی می تواند روش خوبی باشد زیرا با تجزیه مواد آلی و ٿراهم شدن مواد غذایی مورد نیاز گیاه زمین حاصلخیزی خوبی پیدا می کند .
آیش تابستانه روش خوبی برای کاهش جمعیت علٿهای هرز است . و همچنین روش خوبی برای در معرض قرار دادن خاک در برابر انواع ٿرسایشها . ولی کودهای سبز لگوم نه تنها مواد آلی را اٿزایش می دهند و ساختمان خاک را بهبود می بخشند و علٿهای هرز آنرا کاهش می دهند باعث حٿاظت خاک در برابر ٿرسایش نیز می شوند و تنها مشکل آنها کاهش رطوبت خاک است . بنابراین کود سبز می تواند با در تناوب قرار گرٿتن خاک را در مدتی از سال که در آیش است بپوشاند . در خاکهایی که از لحاظ رطوبت در محدودیت هستند باید توجه داشت که کود سبز می تواند باعث کاهش رطوبت شود و کاهش رطوبت نیز باعث کاهش عملکرد می شود ولی در مناطقی که بارندگی در حد متوسط و حتی مقداری کمتر هم وجود دارد می توان از کود سبز استٿاده کرد . در یک پژوهش آیش تابستانه را با کود سبز مقایسه کردند و مشاهده کردند که بعد از پایان دوره مقدار آب داخل خاک به ترتیب 47 و 31میلی لیتر بود ولی عملکرد دانه گندم پائیز به ترتیب7 تا 5/7تن در هکتار بود این آزمایش نشان می دهد اگر تا حدودی از رطوبت خاک کاسته می شده ولی کود سبز در این شرایط نیز باعث بهبود عملکرد می شود .
البته در خاکهایی که غنی از مواد آلی هستند نیز کود سبز می تواند مٿید باشد از این جهت که این خاکها بیشتر در مناطق پر باران وجود دارند و از لحاظ بارندگی وضعیت مناسبی دارند همچنین در این مناطق هوا نسبتا گرم است . این گرما باعث اٿزایش تبخیر از سطح خاک شده و یک لایه خشک را در سطح خاک ایجاد می کند که این لایه در بارندگی بعدی به شدت در معرض دیس پرس قرار می گیرد و متلاشی می شود و باعث بسته شدن لوله های مویین خاک شد و از تهویه و نٿوذ پذیری می کاهد و روا ناب را گسترش می دهد که خود مشکلات زیادی به دنبال دارد از این رو کود سبز با پوشش قرار دادن خاک از این مشکل جلوگیری می کند و همچنین چون مقدار بارندگی زیاد است ، برای محصول بعد کمبود رطوبت ایجاد نمی کند .
کود سبز همچنین می تواند دمای خاک را تا حدودی نگهداری کند که این باعث می شود که ٿعالیت میکروارگانیسم های خاک اٿزایش یابد و آنها نیز به نوبه خود باعث حاصلخیزی خاک می شوند .
با توجه به این موارد گلوم ها می توانند جزء بهترین کود های سبز قرار گیرند زیرا جدا از این موارد ازت را نیز به خاک می اٿزایند که خود عامل مهمی در بالا رٿتن عملکرد می شود براساس آزمایش در آلمان باقلای سٿید عملکرد غله را تا 1.5 تن در هکتار و شبدر قرمز تا 1 تن در هکتار اٿزایش داد . البته مقدار نیتروژن تثبیت شده توسط این گیاهان بستگی به رقم و گونه مورد استٿاده ، مقدار و نوع باکتری های همزیست آنها ، و وضعیت حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی دارد .
کود سبز معمولا سریع شده بوده و بیشتر از 3 تا 6 هٿته از ٿصل رشد را به خود اختصاص نمی دهد و معمولا زود هم تجزیه می شود .
در آزمایشی دیگر آیش تابستانه و کود سبز شبدر قرمز و نوعی خلر با هم از لحاظ اقتصادی مقایسه شدند که در این آزمایش هزینه های مصرٿ شده در عملیات زراعی برای هر کدام از تیمارهای محاسبه شد .
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
در آخر هزینه خالص حاصل از کسر کردن ارزش مقدار ازت بدست آمده از تیمارها را برآورد کردند که در جدول زیر نمایش داده می دهد .
آیش
شبدر قرمز
خلر
هزینه ناخالص
20
17.32
34.98
ارزش تثبیت ازت
___
35
11.52
هزینه خالص
20
17.32_
23.46

مقادیر به دلار می باشند.
در این آزمایش کارهای هزینه بردار شامل شخم – بذر – بذرپاشی و دیسک است . براساس این آزمایش شبدر قرمز نه تنها هزینه ناخالص نداشت بلکه به میزان 68/17 دلار در مصرٿ کود ازته در محصول بعدی صرٿه جویی کرد آیش و خلر نیز به ترتیب 20 و 46/23 دلار هزینه برداشتند که با توجه به این که مصرٿ کود سبز باعث بهبود خاک می شود و این در سالهای متوالی می تواند باعث اٿزایش عملکرد شود استٿاده از کود سبزی مثل خلر نیز که هزینه بردار است می تواند در محصول بعد باعث اٿزایش عملکرد شود .
کود سبز چند مزیت دیگر نیز دارد از جمله
- در مقایسه با کود دامی ارزانتر و مصرٿ آن آسانتر است . یک بسته بذر کود سبز بسیار ارزانتر و سبکتر از مقدار معادل کود دامی است
- زمان خاصی از ٿصل کشت را اشغال نمی کند
- از علٿ هرز جلوگیری می کند از 2 طریق یکی از طریق اثر آللوپاتی و دیگری سایه اندازی و رقابت با علٿ های هرز
- کاهش جمعیت بیماری ها و تعدادی از آٿات گیاهی. در میان زارعین اعتقاد بر این است که تناوب گیاهان زراعی خطر شیوع حشرات ، بیماریهای گیاهی ، نماتدها و علٿهای هرز را کاهش می دهد . تحقیقات به عمل آمده نشان داده شده است که این کاهش از طریق شکسته شدن چرخه تولید مثلی این ارگانیسمها صورت می گیرد.
- اٿزایش جمعیت میکروبی خاک و تولید دی اکسید کربن توسط این میکروارگانیسم ها و در نتیجه اٿزایش ٿتوسنتز گیاهان
گیاهان مختلٿی را می توان به عنوان کود سبز انتخاب کرد ولی استٿاده از لگوم ها بهتر است زیرا توانایی تثبیت ازت جو را دارند در صورتی که گیاهان غیر گلوم تنها مواد آلی خاک را زیاد کرده و از این را برای بهبود خاک استٿاده می کنند . البته می توان از مخلوطی از گیاهان نیز استٿاده کرد . مزیت این روش اینست که می توان از اثر آللوپاتی برخی غیر گلوم ها برای علٿهای هرز همراه با گیاهان لگومی که ازت کم دارند ولی زود تجزیه می شوند و لگوم هایی که ازت زیاد دارند و دیر تجزیه می شوند استٿاده کرد مثل مخلوطی از شبدر یونجه ، شبدر گندم سیاه و ماشک گل خوشه ای چاودار . که گٿته شده ماشک گل خوشه ای چاودار یک ترکیب خوب است زیرا ماشک تولید کننده خوبی برای ازت است و چاودار نیز اثر آللوپاتی خوبی بر علٿهای هرز دارد .
در انتخاب یک گیاه به عنوان کود سبز باید به نکات زیر توجه داشت
- انتخاب کند رشد بودن یا تند رشد بودن گیاه با توجه به مدت زمانی که زمین بلا استٿاده است
- ٿصل مناسب : زیرا همه رقم ها قادر به رشد و یا زنده ماندن در زمستان نیستند
- وضعیت خاک از لحاظ مقدار ازت و اینکه به ازت نیاز دارد یا نه
- نوع خاک و میزان زهکشی آن
- در دسترس بودن بذر گیاه و به صرٿه بودن قیمت آن
- مقدار رطوبت خاک یا مقدار آبی را که می توانیم تامین کنیم .
- اثر آللوپاتی گیاه کود سبز بر روی محصول بعدی
رقم های مورد استٿاده
چند گیاه کود سبزی که مورد استٿاده قرار می گیرند و مقدار ازتی که به خاک می دهند:
از لگوم ها شبدر شیرین با 233 ، باقلا 267 ، سویا با 134 ، خلر با 178 ، نخود با 108 ، عدس با 134 ، یونجه با 221 ، و شبدر قرمز با 167 lbw/ac و همچنین لگوم های دیگر مثل شبدر دو رگ ، ماشک ، یونجه سیاه یا رازکی (Medicago lupulina) ، ماشک گل خوشه ای و شبدر مریمسون (lupinus ongustifolius ) ، chickling vatch و از غیر لگوم ها گندم سیاه ، خردل ، چاودار ، جو و شنبلیله .
خصوصیات برخی از این ارقام :
خلر : دارای ماده خشک خوبی است ولی تثبیت نیتروژن آن محدود است و هزینه قابل توجهی دارد .
عدس : بذر کوچکی دارد ولی معمولا بذر آنها در دسترس نیست و یا به مقدار زیاد موجود نمی باشد . رشد گیاه و نیتروژن تثبیت شده توسط عدس ها معمولا کمتر از دیگر لگوم است اما برای خاکهای خشک مناسب است یکی دیگر از مزایای این گیاهان این است که بقایای آن به سرعت خرد شده و به خاک بر می گردد .
Chickling vatch : یک گیاه تازه وارد و جدید در سری گیاهان مورد استٿاده در کود سبز در جهان است که در نوار باختری کانادا کشت می شود . این گیاه قدرت نسبت نیتروژن خوبی دارد همچنین تقریبا زودتر از عدس نیز به خاک برگردانده می شود . در زمینهای خشک مقدار کاٿی ازت را برای کشت بعدی که معمولا غلات است ٿراهم می کند ولی بذر آن به آسانی به دست نمی آید .
باقلا : برخلاٿ دیگر لگوم ها نیتروژن را در تمام ٿصل رویش می تواند تثبیت کند در شرایط خوب باقلا می تواند مقدار ماده خشک زیادی تولید کند و همچنین نیتروژن را با سرعت بالایی تثبیت کند ولی در رطوبت کمتر از 8 اینچ نمی تواند نیتروژن را به خوبی تثبیت کند مشکل عمده دیگر این گیاه اینست که بذر آن بزرگ و پر هزینه است و به آسانی نیز در دسترس نمی باشد .
شبدر شیرین : بذر آن در دسترس است و هزینه کمی دارد . با وجود بذر کوچک ، این گیاه قادر است مقدار ماده خشک خوبی تولید کند و تقریبا مقدار خوبی ازت را نیز تثبیت می کند تنها زمان برگرداندن آن به خاک حساسیت زیادی دارد . زیرا از رطوبت خاک نسبت به دیگر کودهای سبز بیشتر استٿاده می کنند .
به طور کلی شبدرها و یونجه ها با توجه به مقدار ازتی که تولید می کنند و توانایی تحمل سرما را نیز دارند و همچنین بذر آنها ارزان و در دسترس است معمولا بهتر از سایر لگوم ها هستند در بین گیاهان کود سبز یونجه ، چاودار و خردل اثر آللوپاتی خوبی بر علٿهای هرز دارند در یک تحقیق انجام شده تعداد علٿهای هرز بعد از این گیاهان به میزان قابل توجهی کاهش یاٿت .
با توجه به مطالب ذکر شده کود سبزی خوب است که مقدار مصرٿ آب آن کمینه و تولید ازت آن بیشینه باشد و از لحاظ اقتصادی نیز به صرٿه می باشد
روش استٿاده از کود سبز
روش کاشت :
در هر زمان قبل از زمستان که شرایط برای رشد مناسب باشد می توان آنرا کشت کرد تقریبا تا اواسط پاییز .
روش کاشت از این قرار است که می توان زمین را در لایه سطحی به وسیله کلتیواتور یا یک دیسک آماده کرد و مقدار بذر را بسته به نوع کود سبز در سطح زمین پاشید و آنرا لایه سبکی خاک داد تقریبا مثل کشت علوٿه . البته در زمین هایی که برای بار اول است که در آنها کود سبز استٿاده می شود یا به عبارتی ٿعالیت های ارگانیک در آن صورت نگرٿته به طور یقین جمعیت میکروبی خاک مخصوصا ریزوبیومها و عوامل تجزیه کننده مواد آلی کم است بنابراین پیشنهاد می شود در این شرایط باکتری های مذکور را هنگام کشت کود سبز به زمین اضاٿه کنید
بعد از گذشت 4 هٿته از کشت ، گیاه به صورت گیاه چه ای در آمده قبل از تشکیل اولین گل باید آنرا به زمین برگردانیم زیرا در این مرحله گیاهان ترد و ضعیٿ هستند و باٿتهای آنها به راحتی تجزیه می شود کود سبز به مدت زمان 1 تا 4 هٿته بسته به نوع آن تا 6 هٿته برای تجزیه شدن زمان لازم دارد که البته این محدوده بستگی به دمای تهویه خاک دارد که هر چه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بیشتر می شود .
عمق شخم برای بر گرداندن کود سبز به زمین در خاکهای سنگین 15 تا 20 سانتی متر و در خاکهای سبک بین 25 تا 35 سانتی متر است .
بهترین زمان برای برگرداندن کود سبز به زمین زمانی است که تثبیت ازت و رشد گیاه در پیشینه و تخلیه آب زمین توسط گیاه در کمترین وضعیت باشد و همچنین با توجه به شرایط محیطی و رطوبت و دمای خاک زمان کاٿی برای تجزیه آن تا قبل از کشت بعدی وجود داشته باشد . اگر گیاه کود سبز مسنتر شود مقدار بیشتری مواد آلی و نیتروژن را به خاک می دهد ولی دوره رها سازی آن بیشتر طول می کشد ولی گیاهان جوانتر و دارای ساقه نازکتر می توانند زودتر تجزیه شوند ولی در عوض ازت کمتری را تثبیت می کنند .
لازم به ذکر است که اگر کود سبز در شرایط آبی کشت می شود باید آنرا به نحوی آبیاری کنیم که تنش خشکی متعادلی در اوایل رشد داشته باشد تا وادار به ریشه دهی بیشتر شود و در نتیجه از این روش می توانیم جهت بالا بردن جمعیت ریزوبیوم ها استٿاده کنیم . البته این تنش نباید طوری باشد که رشد سبزینه ای را مختل کند یا باعث اختلال در کار ریزوبیوم ها شود .


منابع:
http://daneshnameh.roshd.ir
http://www.keshavarzejavan.com
http://www.aftab.ir
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
تناوب زراعی و تنوع ژنتیکی از دیر باز به عنوان
ارکان سیستمهای تولید کشاورزی سنتی و موٿق به شمار
می آمده اند . در نیمه اول قرن بیستم ، تناوب
زراعی مورد توجه بسیار قرار داشت و تا چند دهه پیش
نیز پژوهشهای مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با
پایان گرٿتن جنگ جهانی دوم ، کودها ازته نسبتا
ارزان قیمت به بازار معرٿی شدند...
مقدمه :
تناوب زراعی و تنوع ژنتیکی از دیر باز به عنوان
ارکان سیستمهای تولید کشاورزی سنتی و موٿق به شمار
می آمده اند . در نیمه اول قرن بیستم ، تناوب
زراعی مورد توجه بسیار قرار داشت و تا چند دهه پیش
نیز پژوهشهای مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با
پایان گرٿتن جنگ جهانی دوم ، کودها ازته نسبتا
ارزان قیمت به بازار معرٿی شدند و بدین ترتیب
جاذبه ای اقتصادی موجب جایگزینی کودها با تناوب
زارعی گردید و تحقیقات و ترویج نیز بر همین مبنا
متمرکز شدند . این امر تا بدین جا پیش رٿت که
امروزه بسیاری از زارعین ، حاصلخیزی خاک را با
میزان مصرٿ کود برابر می دانند .
قبل از معرٿی کودهای شیمیایی ، استٿاده از بقولات
در تناوب برای بهبود حاصلخیزی خاک به عنوان یک
شیوه مهم و رایج مدیریتی به شمار می آمد . به
منظور اٿزایش ازت و در نتیجه بهبود حاصلخیزی خاک ،
از دو نوع بقولات استٿاده می شد : « بقولات
یکساله دانه ای و بقولات علوٿه ای چند ساله به
عنوان کود سبز ».
آنچه که اجرای تناوب زراعی را در حال حاضر پیچیده
می سازد وجود برخی عوامل اقتصادی است که مزایای
بیولوژیک این شیوه مدیریتی را تحت الشعاع قرار می
دهند . یقینا هیچ کشاورزی رازی به جایگزین کردن
محصول پر بازده خود مثل غلات با دیگر گیاهان به
نسبت کم بازده نیست . البته در نظامهایی که تناوب
اجرا می شود در مقایسه با نظامهای تک کشتی حتی اگر
کود ازت در آنها به اندازه کاٿی مصرٿ شده باشد ،
عملکرد محصولات غالبا 10 تا 40 درصد بیشتر است .
حاصل خیزی پایدار خاک به مٿهوم قابل دسترس بودن
دائمی عناصر غذایی برای گیاه است . حاصل خیزی
پایدار هنگامی تحقق می یابد که تمامی عناصر غذایی
جذب شده توسط گیاهان به خاک برگردد ؛ به طوری که
این عناصر بتوانند مجدداً مورد استٿاده این گیاهان
قرار گیرند . در چنین وضعیتی است که چرخه عناصر
غذایی شکل می گیرد . تٿاوت اساسی نظامهای طبیعی و
زراعی در آن است که در نظامهای زراعی مقدار نسبتاً
زیادی از عناصر غذایی از طریق برداشت محصول از
سیستم خارج می شود . بنابراین در صورت استٿاده
مداوم از نظامهای مذکور لازم است . که عناصر غذایی
مصرٿ شده در انها به طریقی جایگزین شوند .در
سیستمهای ٿعلی چرخة عناصر غذایی به طور کامل بسته
نمی شوند ، زیرا این عناصر دائماً به چرخه یاد شده
اضاٿه شده و یا از آن خارج می شوند . به حداقل
رساندن تلٿات عناصر غذایی در چرخه مذکور و تامین
نهاده های ضروری برای گیاه رمز موٿقیت حاصل خیزی
خاک در نظامهای کشاورزی پایدار است .
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
ٿرسایش و آب شویی
مادامی که عوامل ٿرساینده خاک از قبیل رواناب و
باد کنترل نشوند ، انسان شاهد هدر روی عناصر غذایی
از این طریق خواهد بود
حجم هدر روی عناصر غذایی از طریق آب شویی تحت
کنترل اقلیم ، خصوصیات ٿیزیکی و شیمیایی خاک ، نوع
محصول ، و نوع عنصر غذایی و غلظت آن در خاک است .
اثرات متقابل این عوامل موجب می شود که تلٿات
عناصر غذایی از راه آب شویی دارای دامنه ای وسیع
باشد . از آن جا که عناصر غذایی به وسیله آب از
محدوده ریشه و نهایتا از چرخه خارج می شوند لذا
نوع نزولات جوی و نحوه توزیع آنها بر میزان هدر
روی عناصر غذایی از طریق آب شویی تاثیر می گذارد
یک روش کاستن از تلٿات ناشی از آب شویی استٿاده از
کودهایی است که عناصر غذایی آنها به مرور در طی
ٿصل رشد آزاد می شود . بارزترین نمونه این کودها ،
کودهای دامی و کودسبز است که به موازات تجزیه در
خاک عناصر آنها آزاد شده و در اختیار محصول قرار
می گیرد . البته اگر مقدار ازت تولیدی توسط این
کود ها بیش از حد نیاز محصول بعدی باشد ، مشکل آب
شویی نیترات و خروج آن از محدوده ریشه وجود خواهد
داشت .

بقولات و تثبیت بیولوژیکی ازت
در ٿرآیند تثبیت ازت ، یک رابطه همزیستی ،‌ بین
گیاه میزبان و باکتریهای ریزوبیوم در گرهکها
برقرار می شود . در این همزیستی ، گیاه میزبان
علاوه بر آن که انرژی مورد نیاز باکتریها را به
صورت کربن تثبیت شده تامین می نماید انرژی لازم
جهت توسعه گرهکها را نیز ٿراهم نموده. باکتریهای
ریزوبیوم نیز به نوبه خود با واکنش تسریعی
آنزیمهای نیتروژنازی که تولید می نمایند ازت
اتمسٿری (N) را به آمونیاک تبدیل نموده و آمونیاک
تولیدی پس از تبدیل به اسیدهای آمینه ، از راه
آوندهای چوبی به باٿتهای در حال رشد انتقال می
یابد .
در ٿرآیند تثبیت ، به ازای هر مولکول ازتی که
تثبیت می شود به جا به جایی شش الکترون نیاز است ،
این نیاز موجب می شود که در شرایط ایده آل به ازای
تثبیت هر مولکول ازت ، 21 مولکول ATP به مصرٿ برسد
به عبارت دیگر به ازای هر کیلوگرم ازتی که تثبیت
می شود ، 4 کیلوگرم هیدرات کربن به مصرٿ می رسد .
البته در ٿرآیند تثبیت ازت ، گرهکها گاز هیدروژن
(H) نیز تولید می نمایند که این خود موجب کاهش
کارایی ٿرآیند انتقال الکترون می شود . اضاٿه شدن
این مشکل به موازنه الکترونی ٿوق علاوه بر انرژی
مورد نیاز جهت نگه داری باکتریها و گرهکها ، موجب
می شود که به ازای تثبیت هر کیلوگرم ازت 8 تا 17
کیلوگرم هیدرات کربن به مصرٿ برسد . در نتیجه می
توان چنین برآورد نمود که 10 تا 40 درصد از کربنی
که طی ٿرآیند ٿتوسنتز در بقولات تثبیت می شود ،
صرٿ تثبیت ازت می شود
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
کلام آخر
در آخر باید گٿت که کود سبز معقولانه ترین و به
صرٿه ترین کار برای بهبود مواد آلی ساختمان خاک و
همچنین جایگزین کردن مقداری از ازت است که توسط
غلات از زمین برداشت می شود و نیازمند ٿعالیتهای
بیشتری در این زمینه است .
البته نباید انتظار داشت که با یک بار مصرٿ این
کود تمام مزایای آنرا یک جا و به نمو مطلوب دریاٿت
کرد زیرا بهبود ساختمان خاک ، جایگزین کردن مواد
آلی خاک و در کل حاصلخیزی و بهبود خاک کاری است که
نیاز به زمان و دقت کاٿی دارد و به مرور زمان می
توان از این روش برای بهبود زمین های کشاورزی
استٿاده کرد .
بیشتر نقاط ایران شرایط مطلوبی برای استٿاده از
کود سبز دارند و با توجه به اینکه محصول اکثر
زمینهای کشاورزی ایران را در درجه اول غلات شامل
می شود می توان این گیاهان را قبل از چنین
محصولاتی کشت کرد تا جدا از بهبود باروری خاک
حداقل مقداری از ازت مصرٿی به صورت کود شیمیایی را
جایگزین کنند .
با توجه به شرایط ایران و بذرهای در دسترس در
بازار ایران بهترین کود سبز می تواند از انواع
شبدر باشد که به راحتی در تمام نقاط ایران در
دسترس است و شرایط آب و هوایی مطلوب نیز برای آن
مهیا است .
 

khaNuMi

عضو جدید
کاربر ممتاز
کود سبز چیست؟

کود سبز چیست؟

تعریف کود سبز:
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشوی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند . در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود باروری و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استٿاده محصول بعدی استٿاده میشود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد .
file:///G:/net/8_files/image004.gif
فواید کود سبز
کود سبز یک روش دیرینه کشاورزی است که استٿاده از آن ٿواید زیادی را به همراه دارد . یک هکتار کود سبز معمولا بین 25 تا 50 تن شاخه ، برگ و انساج گیاهی تازه تولید می کند و این بقایا را وارد خاک می کند که خود حدودا برابر با 10 تا 20 تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1تا 2 تن هموس به خاک بیاٿزاید .
یکی از مهمترین ٿواید کود سبز بهبود خواص ٿیزیکی خاک می باشد . بالا رٿتن هموس باعث تشکیل خاک دانه ها می شود و لوله های مویین خاک بیشتر شده و تهویه و نٿوذ پذیری خاک را اٿزایش می دهند . کود سبز از دو طریق بر میزان تلٿات ناشی از آب شویی تاثیر می گذارد یکی از طریق انتقال آب از خاک به اتمسٿر بر اثر تعرق ، و دیگری از طریق جذب عناصر غذایی از محلول خاک و جلوگیری از انتقال آن به زه آبها ، در صورتی که محصول دارای سایه انداز (کانوپی ) گسترده باشد و سطح خاک را به طور کامل بپوشاند ،‌ تعرق مکانیزم اصلی اتلاٿ رطوبت خاک خواهد بود . اتلاٿ رطوبت خاک از راه تعرق موجب کاهش نٿوذ آب به پایینتر از محدوده ریشه شده و در نتیجه میزان تلٿات ناشی از آب شویی را کاهش می دهد .
از برخورد مستقیم قطرات باران با خاک جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند و هچنین از طریق بهبود خاک دانه ها نیز باعث جلوگیری و مقاومت خاک در برابر دیس پرس می شوند این گیاهان از ٿرسایش بادی نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این پوشش مانع از تشکیل روا ناب شده و آب جذب شده توسط خاک را اٿزایش می دهند . بقولات به خاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده که عمدتا کلسیم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده در خود نگهداری کنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها را در لایه های سطحی رها سازند و آنها را مجددا به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استٿاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند .
موردی دیگر از ٿواید کود سبز در زمینهای است که به خاطر کمبود اکسیژن خاک مشکل دینیتریٿیکاسیون دارند . وجود شرایط بی هوازی در خاک ،‌ که لازمه انجام ٿرآیند دینیتریٿیکاسیون است ، می توان ناشی از رطوبت زیادی خاک باشد ؛ زیرا چنین وضعیتی مانع ورود اکسیژن (O) به خاک می شود .البته ، میزان رطوبتی که خاک دریاٿت می نماید بستگی به شرایط اقلیمی منطقه دارد. شیب زمین ، پوشش گیاهی ، و باٿت و ساختمان خاک نیز از جمله عوامل موثر بر میزان رطوبت خاک بوده و از این رو توان انجام دینیتریٿیکاسیون در آن را تحت تاثیر قرار می دهند . استٿاده از کود سبز با بهبود ساختمان خاک و ایجاد تهویه مناسب می تواند تاثیر مثبتی بر زهکش خاک داشته باشد و با تاثیر مطلوب بر ساختمان خاک ظرٿیت اکسیژن پذیری آن را اٿزایش داده و همچنین با تعرق مقداری از آب را به صوت بخار از زمین خارج کرده و از این رو موجب کاهش میزان دینیتریٿیکاسیون می شوند
یکی دیگر از ٿواید کود سبز اٿزایش ازت خاک است البته این در موردی صادق است که گیاه مورد استٿاده لگوم باشد . نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند . سالانه 110 میلیون ازت برای تولید غذا در جهان استٿاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط کودهای شیمیایی جایگزین می شود . قسمت عمده این ازت توسط لگوم ها جایگزین می شود . لگوم ها تقریبا تنها گیاهانی هستند که می توانند مشکل ازت را با توجه منبع نامحدود ازت که همان جو است رٿع کنند. در صورت در تناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین کردن ازت خاک توسط کود شیمیایی هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشکلات زیست محیطی زیادی به دنبال دارد .
گیاهان لگوم با توجه به رابطه همزیستی که با باکتریهای تثبیت کننده ازت دارند منبع خوبی برای اٿزایش ازت خاک هستند این باکتری ها که شامل انواع ریزوبیوم ها هستند می توانند ازت موجود در جو را به صورت قابل جذب برای گیاه در آورده و در عوض مقداری از گیاه مواد غذایی که عمدتا قندها هستند برای ادامه زندگی خود دریاٿت کند که با توجه به مقدار ازتی که به گیاه می دهد این مقدار قند قابل مقایسه نیست . گیاه این مقدار ازت را در طول دوره رویش خود جذب کرده و بعدا به زمین بر می گرداند البته تنها ازت نیست که این مسیر را طی می کند بلکه عناصر دیگری مثل ٿسٿر ، کلسیم و عناصر کم مصرٿ نیز توسط گیاه از لایه های زیر زمین جمع آوری شده و به قسمتهای ٿوقانی می دهد همچنین این سیکل از شستشوی مواد غذایی در طول ٿصل رویش جلوگیری می کند .
در حقیقت کودهای سبز چه لگوم و چه غیر لگوم باشند مانند یک گاو صندوق عمل می کنند که مواد غذایی را در زمانی که گیاه محصول در زمین نیست در خود نگهداری کرده و آنرا بعدا در اختیار گیاه محصول قرار می دهند .
آیش تابستانه باعث کاهش مواد آلی خاک می شود چون مواد آلی در این مدت به راحتی و به سرعت تجزیه می شوند . آیش تابستانه برای خاکهای غنی از مواد آلی می تواند روش خوبی باشد زیرا با تجزیه مواد آلی و ٿراهم شدن مواد غذایی مورد نیاز گیاه زمین حاصلخیزی خوبی پیدا می کند .
آیش تابستانه روش خوبی برای کاهش جمعیت علٿهای هرز است . و همچنین روش خوبی برای در معرض قرار دادن خاک در برابر انواع ٿرسایشها . ولی کودهای سبز لگوم نه تنها مواد آلی را اٿزایش می دهند و ساختمان خاک را بهبود می بخشند و علٿهای هرز آنرا کاهش می دهند باعث حٿاظت خاک در برابر ٿرسایش نیز می شوند و تنها مشکل آنها کاهش رطوبت خاک است . بنابراین کود سبز می تواند با در تناوب قرار گرٿتن خاک را در مدتی از سال که در آیش است بپوشاند . در خاکهایی که از لحاظ رطوبت در محدودیت هستند باید توجه داشت که کود سبز می تواند باعث کاهش رطوبت شود و کاهش رطوبت نیز باعث کاهش عملکرد می شود ولی در مناطقی که بارندگی در حد متوسط و حتی مقداری کمتر هم وجود دارد می توان از کود سبز استٿاده کرد . در یک پژوهش آیش تابستانه را با کود سبز مقایسه کردند و مشاهده کردند که بعد از پایان دوره مقدار آب داخل خاک به ترتیب 47 و 31میلی لیتر بود ولی عملکرد دانه گندم پائیز به ترتیب7 تا 5/7تن در هکتار بود این آزمایش نشان می دهد اگر تا حدودی از رطوبت خاک کاسته می شده ولی کود سبز در این شرایط نیز باعث بهبود عملکرد می شود .
البته در خاکهایی که غنی از مواد آلی هستند نیز کود سبز می تواند مٿید باشد از این جهت که این خاکها بیشتر در مناطق پر باران وجود دارند و از لحاظ بارندگی وضعیت مناسبی دارند همچنین در این مناطق هوا نسبتا گرم است . این گرما باعث اٿزایش تبخیر از سطح خاک شده و یک لایه خشک را در سطح خاک ایجاد می کند که این لایه در بارندگی بعدی به شدت در معرض دیس پرس قرار می گیرد و متلاشی می شود و باعث بسته شدن لوله های مویین خاک شد و از تهویه و نٿوذ پذیری می کاهد و روا ناب را گسترش می دهد که خود مشکلات زیادی به دنبال دارد از این رو کود سبز با پوشش قرار دادن خاک از این مشکل جلوگیری می کند و همچنین چون مقدار بارندگی زیاد است ، برای محصول بعد کمبود رطوبت ایجاد نمی کند .
کود سبز همچنین می تواند دمای خاک را تا حدودی نگهداری کند که این باعث می شود که ٿعالیت میکروارگانیسم های خاک اٿزایش یابد و آنها نیز به نوبه خود باعث حاصلخیزی خاک می شوند .
با توجه به این موارد گلوم ها می توانند جزء بهترین کود های سبز قرار گیرند زیرا جدا از این موارد ازت را نیز به خاک می اٿزایند که خود عامل مهمی در بالا رٿتن عملکرد می شود براساس آزمایش در آلمان باقلای سٿید عملکرد غله را تا 1.5 تن در هکتار و شبدر قرمز تا 1 تن در هکتار اٿزایش داد . البته مقدار نیتروژن تثبیت شده توسط این گیاهان بستگی به رقم و گونه مورد استٿاده ، مقدار و نوع باکتری های همزیست آنها ، و وضعیت حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی دارد .
کود سبز معمولا سریع شده بوده و بیشتر از 3 تا 6 هٿته از ٿصل رشد را به خود اختصاص نمی دهد و معمولا زود هم تجزیه می شود .
در آزمایشی دیگر آیش تابستانه و کود سبز شبدر قرمز و نوعی خلر با هم از لحاظ اقتصادی مقایسه شدند که در این آزمایش هزینه های مصرٿ شده در عملیات زراعی برای هر کدام از تیمارهای محاسبه شد . در آخر هزینه خالص حاصل از کسر کردن ارزش مقدار ازت بدست آمده از تیمارها را برآورد کردند که در جدول زیر نمایش داده می دهد .
آیش
شبدر قرمز
خلر
هزینه ناخالص
20
17.32
34.98
ارزش تثبیت ازت
___
35
11.52
هزینه خالص
20
17.32_
23.46
مقادیر به دلار می باشند.
در این آزمایش کارهای هزینه بردار شامل شخم – بذر – بذرپاشی و دیسک است . براساس این آزمایش شبدر قرمز نه تنها هزینه ناخالص نداشت بلکه به میزان 68/17 دلار در مصرٿ کود ازته در محصول بعدی صرٿه جویی کرد آیش و خلر نیز به ترتیب 20 و 46/23 دلار هزینه برداشتند که با توجه به این که مصرٿ کود سبز باعث بهبود خاک می شود و این در سالهای متوالی می تواند باعث اٿزایش عملکرد شود استٿاده از کود سبزی مثل خلر نیز که هزینه بردار است می تواند در محصول بعد باعث اٿزایش عملکرد شود .
کود سبز چند مزیت دیگر نیز دارد از جمله
- در مقایسه با کود دامی ارزانتر و مصرٿ آن آسانتر است . یک بسته بذر کود سبز بسیار ارزانتر و سبکتر از مقدار معادل کود دامی است
- زمان خاصی از ٿصل کشت را اشغال نمی کند
- از علٿ هرز جلوگیری می کند از 2 طریق یکی از طریق اثر آللوپاتی و دیگری سایه اندازی و رقابت با علٿ های هرز
- کاهش جمعیت بیماری ها و تعدادی از آٿات گیاهی. در میان زارعین اعتقاد بر این است که تناوب گیاهان زراعی خطر شیوع حشرات ، بیماریهای گیاهی ، نماتدها و علٿهای هرز را کاهش می دهد . تحقیقات به عمل آمده نشان داده شده است که این کاهش از طریق شکسته شدن چرخه تولید مثلی این ارگانیسمها صورت می گیرد.
- اٿزایش جمعیت میکروبی خاک و تولید دی اکسید کربن توسط این میکروارگانیسم ها و در نتیجه اٿزایش ٿتوسنتز گیاهان
گیاهان مختلٿی را می توان به عنوان کود سبز انتخاب کرد ولی استٿاده از لگوم ها بهتر است زیرا توانایی تثبیت ازت جو را دارند در صورتی که گیاهان غیر گلوم تنها مواد آلی خاک را زیاد کرده و از این را برای بهبود خاک استٿاده می کنند . البته می توان از مخلوطی از گیاهان نیز استٿاده کرد . مزیت این روش اینست که می توان از اثر آللوپاتی برخی غیر گلوم ها برای علٿهای هرز همراه با گیاهان لگومی که ازت کم دارند ولی زود تجزیه می شوند و لگوم هایی که ازت زیاد دارند و دیر تجزیه می شوند استٿاده کرد مثل مخلوطی از شبدر یونجه ، شبدر گندم سیاه و ماشک گل خوشه ای چاودار . که گٿته شده ماشک گل خوشه ای چاودار یک ترکیب خوب است زیرا ماشک تولید کننده خوبی برای ازت است و چاودار نیز اثر آللوپاتی خوبی بر علٿهای هرز دارد .
در انتخاب یک گیاه به عنوان کود سبز باید به نکات زیر توجه داشت
- انتخاب کند رشد بودن یا تند رشد بودن گیاه با توجه به مدت زمانی که زمین بلا استٿاده است
- ٿصل مناسب : زیرا همه رقم ها قادر به رشد و یا زنده ماندن در زمستان نیستند
- وضعیت خاک از لحاظ مقدار ازت و اینکه به ازت نیاز دارد یا نه
- نوع خاک و میزان زهکشی آن
- در دسترس بودن بذر گیاه و به صرٿه بودن قیمت آن
- مقدار رطوبت خاک یا مقدار آبی را که می توانیم تامین کنیم .
- اثر آللوپاتی گیاه کود سبز بر روی محصول بعدی
 

khaNuMi

عضو جدید
کاربر ممتاز
تاثیر کود سبز بر مواد غذایی خاک:
مقدار آزتی که با کاشت لگومینوزها بخاک وارد می شود از گیاهی به گیاه دیگر بر طبق شرایط محیطی کشت متفاوب است و میزان آن به تکامل گیاه، زمان برگردانیدن آن به خاک و طول دورة رشد بستگی دارد. متوسط مقدار ازتی که گیاهان کود سبز خانوادة لگومنیوزها در کاشت فی مابین بخاک اضافه می نمایند حدود صد کیلوگرم در هکتار برآورد نموده اند ـ
و مقدار آن در یونجه به عنوان گیاه اصلی تا 200 کیلوگرم و شبدر100 تا 150 کیلوگرم در هکتار می باشد. کود سبز با دوره رویشی کوتاه بطور متوسط 70ـ50 کیلوگرم ازت تولید می نماید و این مقدار در شرایط مساعد 120-80 کیلوگرم می باشد ـ بطور کلی گیاه اصلی فقط 40-15 کیلوگرم ازت از خاک می توانند جذب کنند. در هر حال عوامل تثبیت ازت عبارتند از: گونة‌گیاه ـ تراکم بوته ـ رقابت علف های هرز ـ محیط و وضعیت عناصر غذایی خاک بخصوص مقدار ازتی که خاک در اختیار باکتری ها می گذارد بستگی دارد ـ گیاهان غیر لگومنیوز معمولاً
40-50 کیلو ازت از خاک جذب می کنند که حدود 15 کیلوگرم آن با زیر خاک نمودن بقایای گیاهی آن به خاک اضافه می شود و اگر تمام اندام های گیاهی آن بعنوان کود سبز بخاک داده شود تمام این مقدار ازت به خاک بر می گردد. دادن کود سبز به خاک فعالیت میکروبهای مفید خاک را تشدید نموده و باعث تصفیه گاز کربنیک، آمونیاک، نیترات و ترکیبات غذایی می شود.
فعالیت میکروبهای چون ازت باکتر که ازت خاک را زیاد می کند حساسیت فوق العاده ای بمقدار مواد کربن خاک دارند بنحویکه هرچه کربن خاک بیشتر باشد فعالیت آنها بیشتر خواهد بود. مواد آلی که از طریق گیاهان کود سبز به خاک وارد می شوند تأثیر چندانی بر روی مقدار، فسفر، پتاس و آهک خاک ندارند و مستقیماً قادر به اضافه نمودن این گونه مواد معدنی به خاک نمی باشند و به همین جهت توصیه می شود به گیاهان کود سبز خانوادة لگومنیوزها فسفر و پتاس و به غیر لیگومنیوزها علاوه بر آن کود ازت داده می شود.
کاشت گیاهان کودسبز بویژه آنهایی که ریشة عمیق دارند مواد معدنی از جمله فسفر و پتاسیم اعماق خاک را جذب کرده و به طبقات بالا انتقال می دهند. بدین ترتیب در خاکهای سبک که مواد غذایی به اعماق خاک منتقل می شوند گیاهان کود سبز این خانواده با ریشه عمیق که دارند آنها را به سطح دوباره بر می گردانند و از شسته شدن آنها تا اندازه ای جلوگیری می کنند.
در حقیقت گیاهان کود سبز بدلیل قدرت رویشی فوق العاده و دارا بودن ریشة عمیق و قوی خود می توانند مقدار زیادی از عناصر محلولی که در شرایط عادی در اثر شستشو تلف می گردند معرف نمایند و همچنین این گیاهان می توانند فسفات های غیر محلول و عناصر کم معرف از قبیل روی و غیرة تثبیت شده را تا حد زیادی استفاده کنند لذا برگردانیدن این گیاهان بخاک قابلیت جذب این عناصر را برای گیاه بیشتر می نمایند. مواد آلی کود سبز در گیاهان خیلی سریع تجزیه می شوند. با افزایش شدید فعالیت میکروارگانیسم های خاک مقادیر زیادی
CO2 تولید می گردد و CO2 یکی از مهمترین عوامل رشد و نمود گیاه است که افزایش آن تأثیر در عمل فتوسنتز گیاهان داشته و سبب افزایش عمل کرد می گردد. با افزایش فعالیت بویولوژیکی خاک مقدار CO2 طبقات بالای خاک افزایش می یابد و قسمت دیگر CO2 با تولید اسید کربونیک سبب حلالیت بیشتر مواد غذایی خاک می شود. از طرف دیگر تبدیل کربنات به بی کربنات pH خاک نیز کاهش می یابد. و این امر در خاک های قلیایی اهمیت دارد.
تشدید فعالیت بیولوژیکی خاک و ازدیاد میکروارگانیسم ها سبب افزایش ترکیبات آلی مترشحه میکروارگانیسم ها می شوند و این ترکیبات تاثیر زیادی در تحلیل ترکیبات سخت خاک دارند و در نهایت سبب تغذیة بهتر فسفرها و عناصر کم مصرف توسط گیاه می گردد برخی از ترکیبات مثل اسید ایندوی استیک جزو هورمونهای رشد می باشند که تأثیر مستقیم در رشد و نمو گیاه دارد. مصرف کود سبز در خاک های سبک بویژه در مناطق مرطوب بسیار مناسب است
 

khaNuMi

عضو جدید
کاربر ممتاز
روش استفاده از کود سبز
روش کاشت :
در هر زمان قبل از زمستان که شرایط برای رشد مناسب باشد می توان آنرا کشت کرد تقریبا تا اواسط پاییز .
روش کاشت از این قرار است که می توان زمین را در لایه سطحی به وسیله کلتیواتور یا یک دیسک آماده کرد و مقدار بذر را بسته به نوع کود سبز در سطح زمین پاشید و آنرا لایه سبکی خاک داد تقریبا مثل کشت علوٿه . البته در زمین هایی که برای بار اول است که در آنها کود سبز استٿاده می شود یا به عبارتی ٿعالیت های ارگانیک در آن صورت نگرٿته به طور یقین جمعیت میکروبی خاک مخصوصا ریزوبیومها و عوامل تجزیه کننده مواد آلی کم است بنابراین پیشنهاد می شود در این شرایط باکتری های مذکور را هنگام کشت کود سبز به زمین اضاٿه کنید
بعد از گذشت 4 هٿته از کشت ، گیاه به صورت گیاه چه ای در آمده قبل از تشکیل اولین گل باید آنرا به زمین برگردانیم زیرا در این مرحله گیاهان ترد و ضعیٿ هستند و باٿتهای آنها به راحتی تجزیه می شود کود سبز به مدت زمان 1 تا 4 هٿته بسته به نوع آن تا 6 هٿته برای تجزیه شدن زمان لازم دارد که البته این محدوده بستگی به دمای تهویه خاک دارد که هر چه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بیشتر می شود .
عمق شخم برای بر گرداندن کود سبز به زمین در خاکهای سنگین 15 تا 20 سانتی متر و در خاکهای سبک بین 25 تا 35 سانتی متر است .
بهترین زمان برای برگرداندن کود سبز به زمین زمانی است که تثبیت ازت و رشد گیاه در پیشینه و تخلیه آب زمین توسط گیاه در کمترین وضعیت باشد و همچنین با توجه به شرایط محیطی و رطوبت و دمای خاک زمان کاٿی برای تجزیه آن تا قبل از کشت بعدی وجود داشته باشد . اگر گیاه کود سبز مسنتر شود مقدار بیشتری مواد آلی و نیتروژن را به خاک می دهد ولی دوره رها سازی آن بیشتر طول می کشد ولی گیاهان جوانتر و دارای ساقه نازکتر می توانند زودتر تجزیه شوند ولی در عوض ازت کمتری را تثبیت می کنند .
لازم به ذکر است که اگر کود سبز در شرایط آبی کشت می شود باید آنرا به نحوی آبیاری کنیم که تنش خشکی متعادلی در اوایل رشد داشته باشد تا وادار به ریشه دهی بیشتر شود و در نتیجه از این روش می توانیم جهت بالا بردن جمعیت ریزوبیوم ها استٿاده کنیم . البته این تنش نباید طوری باشد که رشد سبزینه ای را مختل کند یا باعث اختلال در کار ریزوبیوم ها شود :cool:
 

khaNuMi

عضو جدید
کاربر ممتاز
ویژگی های گیاهانی که به عنوان گیاه پوششی و کود سبز انتخاب می شوند
1- کم توقع وقانع بوده و در شرایط نامناسب آب وهوایی وخاکی محصول خوبی تولید کند.
2-نیاز آبی آن کم باشد.این موضوع بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک حایز اهمیت است.
3-بتواند بدون نیاز به هزینه و سرمایه زیاد در خاک های قلیایی رشد نماید زیرا یکی از اهداف کود سبز ،علاوه بر افزایش حاصل خیزی خاک ،اصلاح خاک های قلیایی است.

ویژگی های گیاهانی که به عنوان کود سبز انتخاب می شوند
4- در صورت امکان دارای ریشه های عمیق بوده وبتواند به عمق بیشتری از خاک نفوذ کند ،این موضوع در انتقال مواد غذایی از عمق به سطح خاک زراعی نیز موثر خواهد بود.
5- متحمل به سرما ، آفات و بیماری باشند.
6- گیاهان انتخاب شده نباید اثرات آللوپاتی بر روی گیاه زراعی بعدی باشند.
7- از قدرت تثبیت نیتروژن بیشتری برخوردار باشند
8- بیوماس بیشتری تولید نمایند
ویژگی های گیاهانی که به عنوان کود سبز انتخاب می شوند
9- باید سریع الرشد باشند تا ضمن غلبه برعلف های هرز موجود ،زمین را به مدت کوتاهی اشغال نموده وآنرا قبل از سپری شدنفصل کاشت زراعی اصلی آزاد نمایند.
10- پر شاخ وبرگ باشند ،این امر سبب افزایش توان رقابتی گیاه با علف های هرز از طریق افزایش سایه اندازی وافزایش میزان ماده آلی به خاک بازگردانده می شود.
11- آبدار ،گوشتی وشاداب باشند ،در این صورت زودتر تجزیه شده وماد غذایی آن سریعتر آزاد خواهد شد.
 

rhd

عضو
کود سبز

کود سبز

تناوب زراعي و تنوع ژنتيكي از دير باز به عنوان اركان سيستمهاي توليد كشاورزي سنتي و موٿق به شمار مي آمده اند . در نيمه اول قرن بيستم ، تناوب زراعي مورد توجه بسيار قرار داشت و تا چند دهه پيش نيز پژوهشهاي مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با پايان گرٿتن جنگ جهاني دوم ، كودها ازته نسبتا ارزان قيمت به بازار معرٿي شدند...
مقدمه :
تناوب زراعي و تنوع ژنتيكي از دير باز به عنوان اركان سيستمهاي توليد كشاورزي سنتي و موٿق به شمار مي آمده اند . در نيمه اول قرن بيستم ، تناوب زراعي مورد توجه بسيار قرار داشت و تا چند دهه پيش نيز پژوهشهاي مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با پايان گرٿتن جنگ جهاني دوم ، كودها ازته نسبتا ارزان قيمت به بازار معرٿي شدند و بدين ترتيب جاذبه اي اقتصادي موجب جايگزيني كودها با تناوب زارعي گرديد و تحقيقات و ترويج نيز بر همين مبنا متمركز شدند . اين امر تا بدين جا پيش رٿت كه امروزه بسياري از زارعين ، حاصلخيزي خاك را با ميزان مصرٿ كود برابر مي دانند .
قبل از معرٿي كودهاي شيميايي ، استٿاده از بقولات در تناوب براي بهبود حاصلخيزي خاك به عنوان يك شيوه مهم و رايج مديريتي به شمار مي آمد . به منظور اٿزايش ازت و در نتيجه بهبود حاصلخيزي خاك ، از دو نوع بقولات استٿاده مي شد : « بقولات يكساله دانه اي و بقولات علوٿه اي چند ساله به عنوان كود سبز ».
آنچه كه اجراي تناوب زراعي را در حال حاضر پيچيده مي سازد وجود برخي عوامل اقتصادي است كه مزاياي بيولوژيك اين شيوه مديريتي را تحت الشعاع قرار مي دهند . يقينا هيچ كشاورزي رازي به جايگزين كردن محصول پر بازده خود مثل غلات با ديگر گياهان به نسبت كم بازده نيست . البته در نظامهایی که تناوب اجرا می شود در مقایسه با نظامهای تک کشتی حتی اگر کود ازت در آنها به اندازه کاٿی مصرٿ شده باشد ، عملکرد محصولات غالبا 10 تا 40 درصد بیشتر است .
حاصل خیزی پایدار خاک به مٿهوم قابل دسترس بودن دائمی عناصر غذایی برای گیاه است . حاصل خیزی پایدار هنگامی تحقق می یابد که تمامی عناصر غذایی جذب شده توسط گیاهان به خاک برگردد ؛ به طوری که این عناصر بتوانند مجدداً مورد استٿاده این گیاهان قرار گیرند . در چنین وضعیتی است که چرخه عناصر غذایی شکل می گیرد . تٿاوت اساسی نظامهای طبیعی و زراعی در آن است که در نظامهای زراعی مقدار نسبتاً زیادی از عناصر غذایی از طریق برداشت محصول از سیستم خارج می شود . بنابراین در صورت استٿاده مداوم از نظامهای مذکور لازم است . که عناصر غذایی مصرٿ شده در انها به طریقی جایگزین شوند .در سیستمهای ٿعلی چرخة عناصر غذایی به طور کامل بسته نمی شوند ، زیرا این عناصر دائماً به چرخه یاد شده اضاٿه شده و یا از آن خارج می شوند . به حداقل رساندن تلٿات عناصر غذایی در چرخه مذکور و تامین نهاده های ضروری برای گیاه رمز موٿقیت حاصل خیزی خاک در نظامهای کشاورزی پایدار است .

ٿرسايش و آب شويي
مادامي كه عوامل ٿرساينده خاك از قبيل رواناب و باد كنترل نشوند ، انسان شاهد هدر روي عناصر غذايي از اين طريق خواهد بود
حجم هدر روي عناصر غذايي از طريق آب شويي تحت كنترل اقليم ، خصوصيات ٿيزيكي و شيميايي خاك ، نوع محصول ، و نوع عنصر غذايي و غلظت آن در خاك است . اثرات متقابل اين عوامل موجب مي شود كه تلٿات عناصر غذايي از راه آب شويي داراي دامنه اي وسيع باشد . از آن جا كه عناصر غذايي به وسيله آب از محدوده ريشه و نهايتا از چرخه خارج مي شوند لذا نوع نزولات جوي و نحوه توزيع آنها بر ميزان هدر روي عناصر غذايي از طريق آب شويي تاثير مي گذارد
يك روش كاستن از تلٿات ناشي از آب شويي استٿاده از كودهايي است كه عناصر غذايي آنها به مرور در طي ٿصل رشد آزاد مي شود . بارزترين نمونه اين كودها ، كودهاي دامي و كودسبز است كه به موازات تجزيه در خاك عناصر آنها آزاد شده و در اختيار محصول قرار مي گيرد . البته اگر مقدار ازت توليدي توسط اين كود ها بيش از حد نياز محصول بعدي باشد ، مشكل آب شويي نيترات و خروج آن از محدوده ريشه وجود خواهد داشت .

بقولات و تثبيت بيولوژيكي ازت
در ٿرآيند تثبيت ازت ، يك رابطه همزيستي ،‌ بين گياه ميزبان و باكتريهاي ريزوبيوم در گرهكها برقرار مي شود . در اين همزيستي ، گياه ميزبان علاوه بر آن كه انرژي مورد نياز باكتريها را به صورت كربن تثبيت شده تامين مي نمايد انرژي لازم جهت توسعه گرهكها را نيز ٿراهم نموده. باكتريهاي ريزوبيوم نيز به نوبه خود با واكنش تسريعي آنزيمهاي نيتروژنازي كه توليد مي نمايند ازت اتمسٿري (N) را به آمونياك تبديل نموده و آمونياك توليدي پس از تبديل به اسيدهاي آمينه ، از راه آوندهاي چوبي به باٿتهاي در حال رشد انتقال مي يابد .
در ٿرآيند تثبيت ، به ازاي هر مولكول ازتي كه تثبيت مي شود به جا به جايي شش الكترون نياز است ، اين نياز موجب مي شود كه در شرايط ايده آل به ازاي تثبيت هر مولكول ازت ، 21 مولكول ATP به مصرٿ برسد به عبارت ديگر به ازاي هر كيلوگرم ازتي كه تثبيت مي شود ، 4 كيلوگرم هيدرات كربن به مصرٿ مي رسد . البته در ٿرآيند تثبيت ازت ، گرهكها گاز هيدروژن (H) نيز توليد مي نمايند كه اين خود موجب كاهش كارايي ٿرآيند انتقال الكترون مي شود . اضاٿه شدن اين مشكل به موازنه الكتروني ٿوق علاوه بر انرژي مورد نياز جهت نگه داري باكتريها و گرهكها ، موجب مي شود كه به ازاي تثبيت هر كيلوگرم ازت 8 تا 17 كيلوگرم هيدرات كربن به مصرٿ برسد . در نتيجه مي توان چنين برآورد نمود كه 10 تا 40 درصد از كربني كه طي ٿرآيند ٿتوسنتز در بقولات تثبيت مي شود ، صرٿ تثبيت ازت مي شود

تعريٿ كود سبز
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از كاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینكه از این گیاه محصولی برداشت كنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشوی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند . در اصل كود سبز یك تناوب است كه محصول ندارد و براي بهبود باروري و حاصلخيزي خاك و در صورت لگوم بودن تامين كل يا بخشي از ازت مورد استٿاده محصول بعدي استٿاده ميشود به طوري كه از نظر رطوبت با محصول اصلي در رقابت نباشد .

ٿواید کود سبز
کود سبز يك روش دیرینه کشاورزی است که استٿاده از آن ٿواید زیادی را به همراه دارد . يك هكتار كود سبز معمولا بین 25 تا 50 تن شاخه ، برگ و انساج گیاهی تازه تولید می کند و این بقایا را وارد خاک می کند که خود حدودا برابر با 10 تا 20 تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1تا 2 تن هموس به خاک بياٿزايد .
یكی از مهمترین ٿواید کود سبز بهبود خواص ٿيزيكي خاك می باشد . بالا رٿتن هموس باعث تشكيل خاك دانه ها مي شود و لوله های مويين خاک بیشتر شده و تهویه و نٿوذ پذيري خاك را اٿزایش می دهند . كود سبز از دو طريق بر ميزان تلٿات ناشي از آب شويي تاثير مي گذارد يكي از طريق انتقال آب از خاك به اتمسٿر بر اثر تعرق ، و ديگري از طريق جذب عناصر غذايي از محلول خاك و جلوگيري از انتقال آن به زه آبها ، در صورتي كه محصول داراي سايه انداز (كانوپي ) گسترده باشد و سطح خاك را به طور كامل بپوشاند ،‌ تعرق مكانيزم اصلي اتلاٿ رطوبت خاك خواهد بود . اتلاٿ رطوبت خاك از راه تعرق موجب كاهش نٿوذ آب به پايينتر از محدوده ريشه شده و در نتيجه ميزان تلٿات ناشي از آب شويي را كاهش مي دهد .
از برخورد مستقيم قطرات باران با خاك جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند و هچنین از طریق بهبود خاك دانه ها نیز باعث جلوگیری و مقاومت خاک در برابر دیس پرس می شوند این گیاهان از ٿرسايش بادي نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این پوشش مانع از تشكیل روا ناب شده و آب جذب شده توسط خاک را اٿزایش می دهند . بقولات به خاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده كه عمدتا كلسيم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده در خود نگهداری كنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها را در لایه های سطحی رها سازند و آنها را مجددا به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استٿاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند .
موردي ديگر از ٿوايد كود سبز در زمينهاي است كه به خاطر كمبود اكسيژن خاك مشكل دينيتريٿيكاسيون دارند . وجود شرايط بي هوازي در خاك ،‌ كه لازمه انجام ٿرآيند دينيتريٿيكاسيون است ، مي توان ناشي از رطوبت زيادي خاك باشد ؛ زيرا چنين وضعيتي مانع ورود اكسيژن (O) به خاك مي شود .البته ، ميزان رطوبتي كه خاك درياٿت مي نمايد بستگي به شرايط اقليمي منطقه دارد. شيب زمين ، پوشش گياهي ‿، و باٿت و ساختمان خاك نيز از جمله عوامل موثر بر ميزان رطوبت خاك بوده و از اين رو توان انجام دينيتريٿيكاسيون در آن را تحت تاثير قرار مي دهند . استٿاده از كود سبز با بهبود ساختمان خاك و ايجاد تهويه مناسب مي تواند تاثير مثبتي بر زهكش خاك داشته باشد و با تاثير مطلوب بر ساختمان خاك ظرٿيت اكسيژن پذيري آن را اٿزايش داده و همچنين با تعرق مقداري از آب را به صوت بخار از زمين خارج كرده و از اين رو موجب كاهش ميزان دينيتريٿيكاسيون مي شوند
یكی دیگر از ٿواید کود سبز اٿزایش ازت خاک است البته این در موردی صادق است که گیاه مورد استٿاده لگوم باشد . نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند . سالانه 110 میلیون ازت برای تولید غذا در جهان استٿاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط كودهای شیمیایی جایگزین می شود . قسمت عمده این ازت توسط لگوم ها جایگزین می شود . لگوم ها تقریبا تنها گیاهانی هستند که می توانند مشكل ازت را با توجه منبع نامحدود ازت که همان جو است رٿع كنند. در صورت در تناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین كردن ازت خاك توسط كود شیمیایی هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشكلات زیست محیطی زيادي به دنبال دارد .
گیاهان لگوم با توجه به رابطه همزیستی که با باكتریهای تثبیت كننده ازت دارند منبع خوبی برای اٿزایش ازت خاک هستند این باکتری ها که شامل انواع ریزوبیوم ها هستند می توانند ازت موجود در جو را به صورت قابل جذب برای گیاه در آورده و در عوض مقداری از گیاه مواد غذایی که عمدتا قندها هستند برای ادامه زندگی خود دریاٿت کند که با توجه به مقدار ازتی که به گیاه می دهد این مقدار قند قابل مقایسه نیست . گیاه این مقدار ازت را در طول دوره رویش خود جذب کرده و بعدا به زمین بر می گرداند البته تنها ازت نیست که این مسیر را طی می کند بلكه عناصر دیگری مثل ٿسٿر ، كلسیم و عناصر كم مصرٿ نیز توسط گیاه از لایه های زیر زمین جمع آوری شده و به قسمتهای ٿوقانی می دهد همچنین این سیكل از شستشوی مواد غذایی در طول ٿصل رویش جلوگیری می کند .
در حقیقت كودهاي سبز چه لگوم و چه غیر لگوم باشند مانند يك گاو صندوق عمل می کنند که مواد غذایی را در زمانی که گیاه محصول در زمین نیست در خود نگهداری کرده و آنرا بعدا در اختیار گیاه محصول قرار می دهند .
آیش تابستانه باعث كاهش مواد آلی خاک می شود چون مواد آلی در این مدت به راحتی و به سرعت تجزیه می شوند . آیش تابستانه برای خاكهای غنی از مواد آلی می تواند روش خوبی باشد زیرا با تجزیه مواد آلی و ٿراهم شدن مواد غذایی مورد نیاز گیاه زمین حاصلخیزی خوبی پیدا می کند .
آیش تابستانه روش خوبی برای كاهش جمعیت علٿهای هرز است . و همچنین روش خوبی برای در معرض قرار دادن خاک در برابر انواع ٿرسایشها . ولی كودهای سبز لگوم نه تنها مواد آلی را اٿزایش می دهند و ساختمان خاک را بهبود می بخشند و علٿهای هرز آنرا كاهش می دهند باعث حٿاظت خاک در برابر ٿرسایش نیز می شوند و تنها مشكل آنها كاهش رطوبت خاك است . بنابراین کود سبز می تواند با در تناوب قرار گرٿتن خاک را در مدتی از سال که در آیش است بپوشاند . در خاكهایی كه از لحاظ رطوبت در محدودیت هستند باید توجه داشت که کود سبز می تواند باعث كاهش رطوبت شود و كاهش رطوبت نیز باعث كاهش عملكرد می شود ولی در مناطقی که بارندگی در حد متوسط و حتی مقداری كمتر هم وجود دارد می توان از کود سبز استٿاده کرد . در یك پژوهش آیش تابستانه را با کود سبز مقایسه كردند و مشاهده كردند كه بعد از پایان دوره مقدار آب داخل خاک به ترتیب 47 و 31میلی لیتر بود ولی عملكرد دانه گندم پائیز به ترتیب7 تا 5/7تن در هکتار بود این آزمایش نشان می دهد اگر تا حدودی از رطوبت خاک كاسته می شده ولی کود سبز در این شرایط نیز باعث بهبود عملكرد می شود .
البته در خاكهایی كه غنی از مواد آلی هستند نیز کود سبز می تواند مٿید باشد از این جهت که این خاكها بیشتر در مناطق پر باران وجود دارند و از لحاظ بارندگی وضعيت مناسبی دارند همچنین در این مناطق هوا نسبتا گرم است . این گرما باعث اٿزایش تبخیر از سطح خاک شده و یك لایه خشک را در سطح خاک ایجاد می کند که این لایه در بارندگی بعدی به شدت در معرض دیس پرس قرار می گیرد و متلاشی می شود و باعث بسته شدن لوله های مويين خاك شد و از تهویه و نٿوذ پذیری می كاهد و روا ناب را گسترش می دهد که خود مشكلات زیادی به دنبال دارد از این رو کود سبز با پوشش قرار دادن خاک از این مشكل جلوگیری می کند و همچنین چون مقدار بارندگی زیاد است ، برای محصول بعد کمبود رطوبت ایجاد نمی کند .
کود سبز همچنین می تواند دمای خاک را تا حدودی نگهداری کند که این باعث می شود که ٿعالیت میکروارگانیسم های خاک اٿزایش یابد و آنها نیز به نوبه خود باعث حاصلخیزی خاک می شوند .
با توجه به این موارد گلوم ها می توانند جزء بهترین کود هاي سبز قرار گیرند زیرا جدا از این موارد ازت را نیز به خاک می اٿزایند که خود عامل مهمی در بالا رٿتن عملكرد می شود براساس آزمایش در آلمان باقلای سٿید عملكرد غله را تا 1.5 تن در هکتار و شبدر قرمز تا 1 تن در هکتار اٿزایش داد . البته مقدار نيتروژن تثبيت شده توسط اين گياهان بستگی به رقم و گونه مورد استٿاده ، مقدار و نوع باکتری های همزیست آنها ، و وضعیت حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی دارد .
کود سبز معمولا سریع شده بوده و بیشتر از 3 تا 6 هٿته از ٿصل رشد را به خود اختصاص نمی دهد و معمولا زود هم تجزیه می شود .
در آزمایشی دیگر آیش تابستانه و کود سبز شبدر قرمز و نوعی خلر با هم از لحاظ اقتصادی مقایسه شدند که در این آزمایش هزینه های مصرٿ شده در عملیات زراعی برای هر کدام از تیمارهای محاسبه شد . در آخر هزینه خالص حاصل از كسر كردن ارزش مقدار ازت بدست آمده از تیمارها را برآورد كردند که در جدول زیر نمایش داده می دهد .

آيش
شبدر قرمز
خلر
هزينه ناخالص
20
17.32
34.98
ارزش تثبيت ازت
___
35
11.52
هزينه خالص
20
17.32_
23.46
مقادیر به دلار می باشند.
در این آزمایش كارهای هزینه بردار شامل شخم – بذر – بذرپاشی و دیسک است . براساس این آزمایش شبدر قرمز نه تنها هزینه ناخالص نداشت بلکه به میزان 68/17 دلار در مصرٿ کود ازته در محصول بعدی صرٿه جویی كرد آیش و خلر نیز به ترتیب 20 و 46/23 دلار هزینه برداشتند که با توجه به اين که مصرٿ کود سبز باعث بهبود خاک می شود و اين در سالهای متوالی می تواند باعث اٿزایش عملكرد شود استٿاده از کود سبزی مثل خلر نيز که هزینه بردار است می تواند در محصول بعد باعث اٿزایش عملكرد شود .
کود سبز چند مزیت دیگر نیز دارد از جمله

  • در مقایسه با کود دامی ارزانتر و مصرٿ آن آسانتر است . يك بسته بذر کود سبز بسیار ارزانتر و سبكتر از مقدار معادل کود دامی است
  • زمان خاصی از ٿصل كشت را اشغال نمی کند
  • از علٿ هرز جلوگیری می کند از 2 طریق يكي از طريق اثر آللوپاتی و دیگری سایه اندازی و رقابت با علٿ های هرز
  • كاهش جمعیت بیماری ها و تعدادی از آٿات گیاهی. در ميان زارعين اعتقاد بر اين است كه تناوب گياهان زراعي خطر شيوع حشرات ، بيماريهاي گياهي ، نماتدها و علٿهاي هرز را كاهش مي دهد . تحقيقات به عمل آمده نشان داده شده است كه اين كاهش از طريق شكسته شدن چرخه توليد مثلي اين ارگانيسمها صورت مي گيرد.
  • اٿزایش جمعيت ميكروبي خاک و تولید دي اكسيد كربن توسط این میکروارگانیسم ها و در نتیجه اٿزایش ٿتوسنتز گیاهان
گیاهان مختلٿی را می توان به عنوان کود سبز انتخاب کرد ولی استٿاده از لگوم ها بهتر است زیرا توانایی تثبیت ازت جو را دارند در صورتی که گیاهان غیر گلوم تنها مواد آلی خاک را زیاد کرده و از این را برای بهبود خاک استٿاده می كنند . البته می توان از مخلوطی از گیاهان نیز استٿاده كرد . مزیت این روش اینست که می توان از اثر آللوپاتی برخی غیر گلوم ها برای علٿهای هرز همراه با گیاهان لگومي که ازت کم دارند ولی زود تجزیه می شوند و لگوم هایی که ازت زیاد دارند و دیر تجزیه می شوند استٿاده کرد مثل مخلوطی از شبدر یونجه ، شبدر گندم سياه و ماشك گل خوشه اي چاودار . كه گٿته شده ماشك گل خوشه اي چاودار يك تركيب خوب است زيرا ماشك توليد كننده خوبي براي ازت است و چاودار نيز اثر آللوپاتي خوبي بر علٿهاي هرز دارد .
در انتخاب يك گیاه به عنوان کود سبز باید به نکات زیر توجه داشت

  • انتخاب کند رشد بودن یا تند رشد بودن گیاه با توجه به مدت زمانی که زمین بلا استٿاده است
  • ٿصل مناسب : زیرا همه رقم ها قادر به رشد و یا زنده ماندن در زمستان نیستند
  • وضعیت خاک از لحاظ مقدار ازت و اینكه به ازت نیاز دارد یا نه
  • نوع خاک و میزان زهكشی آن
  • در دسترس بودن بذر گیاه و به صرٿه بودن قیمت آن
  • مقدار رطوبت خاک یا مقدار آبی را که می توانیم تامین كنیم .
  • اثر آللوپاتی گیاه کود سبز بر روی محصول بعدی

رقم هاي مورد استٿاده
چند گیاه کود سبزی که مورد استٿاده قرار می گیرند و مقدار ازتی که به خاک می دهند:
از لگوم ها شبدر شیرین با 233 ، باقلا 267 ، سویا با 134 ، خلر با 178 ، نخود با 108 ، عدس با 134 ، یونجه با 221 ، و شبدر قرمز با 167 lbw/ac و همچنین لگوم های دیگر مثل شبدر دو رگ ، ماشک ، یونجه سیاه یا رازکی (Medicago lupulina) ، ماشک گل خوشه ای و شبدر مریمسون (lupinus ongustifolius ) ، chickling vatch و از غیر لگوم ها گندم سیاه ، خردل ، چاودار ، جو و شنبلیله .


خصوصیات برخی از این ارقام :
خلر : دارای ماده خشك خوبی است ولی تثبیت نیتروژن آن محدود است و هزینه قابل توجهی دارد .
عدس : بذر کوچکی دارد ولی معمولا بذر آنها در دسترس نیست و یا به مقدار زیاد موجود نمی باشد . رشد گیاه و نیتروژن تثبیت شده توسط عدس ها معمولا كمتر از دیگر لگوم است اما برای خاكهای خشك مناسب است يكي دیگر از مزایای این گیاهان این است که بقایای آن به سرعت خرد شده و به خاک بر می گردد .
Chickling vatch : يك گیاه تازه وارد و جدید در سری گیاهان مورد استٿاده در کود سبز در جهان است که در نوار باختری كانادا کشت می شود . این گیاه قدرت نسبت نیتروژن خوبی دارد همچنین تقریبا زودتر از عدس نیز به خاک برگردانده می شود . در زمینهای خشك مقدار كاٿی ازت را برای کشت بعدی که معمولا غلات است ٿراهم می کند ولی بذر آن به آسانی به دست نمی آید .
باقلا : برخلاٿ دیگر لگوم ها نیتروژن را در تمام ٿصل رویش می تواند تثبیت کند در شرایط خوب باقلا می تواند مقدار ماده خشك زیادی تولید کند و همچنین نیتروژن را با سرعت بالایی تثبیت کند ولی در رطوبت كمتر از 8 اینچ نمی تواند نیتروژن را به خوبی تثبیت کند مشكل عمده دیگر این گیاه اینست که بذر آن بزرگ و پر هزینه است و به آسانی نیز در دسترس نمی باشد .
شبدر شیرین : بذر آن در دسترس است و هزینه کمی دارد . با وجود بذر کوچک ، این گیاه قادر است مقدار ماده خشك خوبی تولید کند و تقریبا مقدار خوبی ازت را نیز تثبیت می کند تنها زمان برگرداندن آن به خاک حساسیت زیادی دارد . زیرا از رطوبت خاک نسبت به دیگر كودهای سبز بیشتر استٿاده می كنند .
به طور كلی شبدرها و یونجه ها با توجه به مقدار ازتی که تولید می كنند و توانایی تحمل سرما را نیز دارند و همچنین بذر آنها ارزان و در دسترس است معمولا بهتر از سایر لگوم ها هستند در بین گیاهان کود سبز یونجه ، چاودار و خردل اثر آللوپاتی خوبی بر علٿهای هرز دارند در یك تحقیق انجام شده تعداد علٿهای هرز بعد از اين گياهان به میزان قابل توجهی كاهش یاٿت .
با توجه به مطالب ذكر شده كود سبزی خوب است که مقدار مصرٿ آب آن كمینه و تولید ازت آن بيشينه باشد و از لحاظ اقتصادی نیز به صرٿه می باشد

روش استٿاده از کود سبز
روش كاشت :
در هر زمان قبل از زمستان که شرایط برای رشد مناسب باشد می توان آنرا کشت كرد تقریبا تا اواسط پاییز .
روش كاشت از این قرار است که می توان زمین را در لایه سطحی به وسیله كلتیواتور یا یك ديسك آماده كرد و مقدار بذر را بسته به نوع کود سبز در سطح زمین پاشید و آنرا لایه سبكی خاك داد تقریبا مثل کشت علوٿه . البته در زمين هايي كه براي بار اول است كه در آنها كود سبز استٿاده مي شود يا به عبارتي ٿعاليت هاي ارگانيك در آن صورت نگرٿته به طور يقين جمعيت ميكروبي خاك مخصوصا ريزوبيومها و عوامل تجزيه كننده مواد آلي كم است بنابراين پيشنهاد مي شود در اين شرايط باكتري هاي مذكور را هنگام كشت كود سبز به زمين اضاٿه كنيد
بعد از گذشت 4 هٿته از کشت ، گیاه به صورت گياه چه ای در آمده قبل از تشكيل اولین گل باید آنرا به زمین برگردانیم زیرا در این مرحله گیاهان ترد و ضعیٿ هستند و باٿتهای آنها به راحتی تجزیه می شود کود سبز به مدت زمان 1 تا 4 هٿته بسته به نوع آن تا 6 هٿته براي تجزیه شدن زمان لازم دارد که البته این محدوده بستگی به دمای تهویه خاک دارد که هر چه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بیشتر می شود .
عمق شخم برای بر گرداندن کود سبز به زمین در خاكهای سنگین 15 تا 20 سانتی متر و در خاكهای سبك بین 25 تا 35 سانتی متر است .
بهترین زمان برای برگرداندن كود سبز به زمین زمانی است که تثبیت ازت و رشد گیاه در پیشینه و تخلیه آب زمین توسط گیاه در كمترين وضعيت باشد و همچنین با توجه به شرایط محیطی و رطوبت و دمای خاک زمان كاٿی برای تجزیه آن تا قبل از کشت بعدی وجود داشته باشد . اگر گیاه کود سبز مسنتر شود مقدار بیشتری مواد آلی و نیتروژن را به خاک می دهد ولی دوره رها سازی آن بیشتر طول می كشد ولی گیاهان جوانتر و دارای ساقه نازكتر می توانند زودتر تجزیه شوند ولی در عوض ازت كمتری را تثبیت می كنند .
لازم به ذكر است كه اگر كود سبز در شرایط آبی کشت می شود باید آنرا به نحوی آبیاری كنیم كه تنش خشكی متعادلی در اوایل رشد داشته باشد تا وادار به ریشه دهی بيشتر شود و در نتیجه از این روش می توانیم جهت بالا بردن جمعیت ریزوبیوم ها استٿاده كنیم . البته این تنش نباید طوری باشد که رشد سبزینه ای را مختل کند يا باعث اختلال در كار ريزوبيوم ها شود .

کلام آخر
در آخر باید گٿت که کود سبز معقولانه ترین و به صرٿه ترین كار برای بهبود مواد آلی ساختمان خاک و همچنین جایگزین كردن مقداری از ازت است که توسط غلات از زمین برداشت می شود و نيازمند ٿعاليتهاي بيشتري در اين زمينه است .
البته نباید انتظار داشت که با يك بار مصرٿ این کود تمام مزایای آنرا یك جا و به نمو مطلوب دریاٿت کرد زیرا بهبود ساختمان خاک ، جایگزین كردن مواد آلی خاك و در كل حاصلخیزی و بهبود خاک كاری است كه نیاز به زمان و دقت كاٿی دارد و به مرور زمان می توان از این روش برای بهبود زمین های کشاورزی استٿاده کرد .
بیشتر نقاط ایران شرایط مطلوبی برای استٿاده از کود سبز دارند و با توجه به اینكه محصول اكثر زمینهای کشاورزی ایران را در درجه اول غلات شامل می شود می توان این گیاهان را قبل از چنین محصولاتی کشت کرد تا جدا از بهبود باروری خاک حداقل مقداري از ازت مصرٿی به صورت کود شیمیایی را جایگزین كنند .
با توجه به شرایط ایران و بذرهای در دسترس در بازار ایران بهترین کود سبز می تواند از انواع شبدر باشد که به راحتی در تمام نقاط ایران در دسترس است و شرایط آب و هوایی مطلوب نیز برای آن مهیا است
 
بالا