كارمند الكترونيك

[پیرجو]

نويسنده: مهندس فريدون جهش

مشخصه بارز تكنولوژي هاي جديد، كوتاه بودن عمر آنهاست، به بياني ديگر تكنولوژيهاي جديد با همان سرعتي كه به وجود مي آيند با همان سرعت هم از رده خارج مي شوند و هر روز تكنولوژي جديدتري جايگزين تكنولوژي قبلي مي شود.
پيشرفت روزافزون IT در صنعت كشور و ضرورت استفاده از آن، ما را بر آن مي دارد كه علوم و فنون كامپيوتري لازم براي كار خود را فراگيريم.
اين مسئله براي كارمندان اداري بسياري جدي است. چنانچه كارمندي كار با كامپيوتر را نداند به طور حتم با مشكلات جدي مواجه مي شود و مدير مربوطه را وادار مي كند تا در مورد كارمندي كه آشنا با كامپيوتر و سيستم هاي مكانيزه نيست تصميم جدي بگيرد.
از ابتداي دهه70 استفاده از كامپيوتر و سيستم هاي كامپيوتري در تمامي شركتهاي صنعتي و غيرصنعتي داخلي گسترش يافت. در حال حاضر كمتر شركتي را پيدا خواهيم كرد كه تمامي يا برخي از كارهاي اداري خود را به صورت مكانيزه انجام ندهد.
ديگر هيچ شركتي فعاليت هايي مانند پرداخت حقوق و دستمزد، انجام امور پرسنلي و امور مالي، حسابداري، انبارداري و غيره را به صورت سنتي و دستي انجام نمي دهد و براي انجام آنها از نرم افزارهاي موجود در بازار و در مواردي خاص از نرم افزارهاي اختصاصي استفاده مي كنند.
با اين اوصاف اگر بخواهيم در بازار فعلي بكار خود ادامه دهيم و پاسخگو باشيم چاره اي نداريم جز آنكه با علوم مختلف كامپيوتري آشنا شويم.
قرن بيست و يكم را قرن اطلاعات نام گذاري كرده اند. مقدار اطلاعاتي كه در قرن بيستم توليد شد، بيشتر از كل اطلاعاتي است كه در قرون گذشته جمع آوري شده بود و اين آغازي است براي قرن21 كه نمي توان به راحتي حدس زد تا پايان اين قرن چه ميزان اطلاعات توليد خواهد شد.

كارمند الكترونيك كيست؟
كارمند الكترونيك كسي است كه با علوم و فنون كامپيوتر آشنايي دارد و با توجه به ابزاري كه در اختيار دارد مي بايست براي انجام كارهاي واگذار شده از سيستم هاي مكانيزه استفاده كند.

كارمند الكترونيك چه بايد بداند؟
كارمند الكترونيك با توجه به مسئوليت خود مي بايست ميزان دانش IT خود را افزايش دهد، در غير اين صورت آن شغل به او سپرده نخواهد شد. براي مثال يك منشي مي بايست با نرم افزارهاي تايپ مانند Word آشنا باشد. او بايد كار با نرم افزار Excel و Power Point را بداند و در مرحله پيشرفته
مي بايست با نرم افزارهاي گرافيكي مانند Photoshop آشنا باشد. به طور كلي هر كارمند اداري مي بايست در زمينه IT دانش لازم در ICDL را داشته باشد.



يك كارمند براي آموزش اوليه در زمينه IT مي بايست به زبان انگليسي اشراف داشته باشد، در غير اين صورت در آموزش IT با مشكلات بسيار جدي و عدم موفقيت كامل روبرو خواهد بود.
پيشرفت IT در شركت نفت پارس طي5 سال گذشته به سرعت رو به افزايش بوده است. براي مثال در سال1378 تعداد كساني كه در شركت نفت پارس با كامپيوتر كار
مي كردند بالغ بر50 نفر بود در حالي كه در حال حاضر اين تعداد به بيش از200 نفر رسيده است.
به نظر مي رسد در3 سال آينده چنانچه اشخاصي از نظر شغلي نتوانند از كامپيوتر استفاده كنند ديگر قادر به هماهنگي خود با ساير بخش ها نخواهند بود.



پيشرفت روز افزون علم IT به گونه اي بوده است كه آموزش و استفاده از آن را بسيار سهل تر از10 سال گذشته كرده است. با آمدن برنامه هايي به صورت Visual آموزش و فراگيري بسيار راحتر از يادگيري با استفاده از برنامه هاي قديمي تحت DOS شده است. همچنين وجود كتاب ها و CD هاي آموزشي، فراگيري علم IT را در هر مكان ميسر مي سازد.
فراگيري علم IT محدوديتي ندارد و با توجه به سرعت پيشرفت علم در اين زمينه شخص ياد گيرنده مي بايست به طور دايم در حال آموزش و فراگيري باشد. سرعت پيشرفت علم IT به گونه اي است كه هر6 ماه يكبار اطلاعات آن تغيير مي كند به همين دليل كاربران و كارشناساني كه با
برنامه هاي حرفه اي كار مي كنند چاره اي جز به روز رساندن دايمي اطلاعات خود ندارند.
از سويي ديگر سرعت نفوذ IT بين كاركنان صنعتي و كساني كه در واحدهاي توليدي مشغول به كار هستند نيز در حال گسترش است. مسلم است افرادي كه به كار اپراتوري دستگاه مشغولند و يا با خطوط توليد سروكار دارند نيز با پيوستن حلقه اطلاعات IT شركت، در زمره افرادي قرار گرفته اند كه مي بايست با نرم افزار مربوط به شغل خود‌ آشنا باشند.
همچنين با توجه به گسترش زيرساخت سخت افزاري و نرم افزاري صنعت IT كشور در زمينه هاي مختلف همانند بانكداري، شهرداري، مراجعه به ادارات مختلف، حتي به عنوان يك شهروند نيز مي بايست به علم IT آشنا باشيم و به ناچار بايد به يك شهروند الكترونيك تبديل شويم. با آشنايي شهروندان به علوم IT ديگر لازم نيست براي هر كاري از منزل يا محل كار خود خارج شويم و اين امر مي تواند سبب كاهش هزينه هاي مختلف زندگي و كاهش ترافيك و صف هاي طويل شود.

 

[نسیم]

امضای دیجیتالی چیست علت استفاده از يك امضاى ديجيتال کدام است ؟


​

شايد تاكنون نامه هاى الكترونيكى متعددى را دريافت داشته ايد كه داراى مجموعه امضای دیجیتالی چیست علت استفاده از يك امضاى ديجيتال کدام است ؟ اى از حروف و اعداد در انتهاى آنان مى باشند . در اولين نگاه ممكن است اينگونه تصور گردد كه اطلاعات فوق بى فايده بوده و شايد هم نشاندهنده بروز يك خطاء در سيستم باشد! در حقيقت ما شاهد استفاده از امضاى ديجيتال در يك نامه الكترونيكى مى باشيم . به منظور ايجاد يك امضاى ديجيتال از يك الگوريتم رياضى به منظور تركيب اطلاعات در يك كليد با اطلاعات پيام ، استفاده مى شود . ماحصل عمليات ، توليد يك رشته مشتمل بر مجموعه اى از حروف و اعداد است .يك امضاى ديجيتال صرفا" به شما نخواهد گفت كه " اين شخص يك پيام را نوشته است " بلكه در بردارنده اين مفهوم مهم است كه : "اين شخص اين پيام را نوشته است " .​

علت استفاده از يك امضاى ديجيتال چيست ؟​

اجازه دهيد براى پاسخ به سوال فوق ، سوالات ديگرى را مطرح كنيم !​

براى تشخيص و تائيد هويت فرد ارسال كننده يك نامه الكترونيكى از چه مكانيزمهائى استفاده مى شود؟​

فرض كنيد يك نامه الكترونيكى را از يكى از دوستان خود دريافت داشته ايد كه از شما درخواست خاصى را مى نمايد ، پس از مطالعه پيام براى شما دو سوال متفاوت مطرح مى گردد : الف ) آيا اين نامه را واقعا" وى ارسال نموده است ؟ ب ) آيا محتواى نامه ارسالى واقعى است و وى دقيقا" همين درخواست را داشته است ؟​

آيا وجود هر نامه الكترونيكى در صندوق پستى ، نشاندهنده صحت محتوا و تائيد هويت فرد ارسال كننده آن است ؟​

سوءاستفاده از آدرس هاى Email براى مهاجمان و ويروس ها به امرى متداول تبديل شده است و با توجه به نحوه عملكرد آنان در برخى موارد شناسائى هويت فرد ارسال كننده يك پيام بسيار مشكل و گاها" غيرممكن است . تشخيص غيرجعلى بودن نامه هاى الكترونيكى در فعاليت هاى تجارى و بازرگانى داراى اهميت فراوانى است .​

يك نامه الكترونيكى شامل يك امضاى ديجيتال، نشاندهنده اين موضوع است كه محتواى پيام از زمان ارسال تا زمانى كه به دست شما رسيده است ، تغيير نكرده است . در صورت بروز هر گونه تغيير در محتواى نامه ، امضاى ديجيتال همراه آن از درجه اعتبار ساقط مى شود .​

نحوه عملكرد يك امضاى ديجيتال​

قبل از آشنائى با نحوه عملكرد يك امضاى ديجيتال ، لازم است در ابتدا با برخى اصطلاحات مرتبط با اين موضوع بيشتر آشنا شويم :​

كليدها ( Keys ) .​

از كليدها به منظور ايجاد امضاهاى ديجيتال استفاده مى گردد . براى هر امضاى ديجيتال ، يك كليد عمومى و يك كليد خصوصى وجود دارد : كليد خصوصى ، بخشى از كليد است كه كه شما از آن به منظور امضاى يك پيام استفاده مى نمائيد . كليد خصوصى يك رمزعبور حفاظت شده بوده و نمى بايست آن را در اختيار ديگران قرار داد . كليد عمومى ، بخشى از كليد است كه امكان استفاده از آن براى ساير افراد وجود دارد . زمانى كه كليد فوق براى يك حلقه كليد عمومى ( public key ring) و يا يك شخص خاص ارسال مى گردد ، آنان با استفاده از آن قادر به بررسى امضاى شما خواهند بود .​

حلقه كليد ( Key Ring )​

شامل كليد هاى عمومى است . يك حلقه كليد از كليد هاى عمومى افرادى كه براى شما كليد مربوط به خود را ارسال نموده و يا كليدهائى كه از طريق يك سرويس دهنده كليد عمومى دريافت نموده ايد، تشكيل مى گردد . يك سرويس دهنده كليد عمومى شامل كليد افرادى است كه امكان ارسال كليدعمومى در اختيار آنان گذاشته شده است .​

اثرانگشت :​

زمانى كه يك كليد تائيد مى گردد ، در حقيقت منحصربفرد بودن مجموعه اى از حروف و اعداد كه اثرانگشت يك كليد را شامل مى شوند . تائيد مى گردد .​

گواهينامه هاى كليد :​

در زمان انتخاب يك كليد از روى يك حلقه كليد ، امكان مشاهده گواهينامه ( مجوز ) كليد وجود خواهد داشت . دراين رابطه مى توان به اطلاعات متفاوتى نظير صاحب كليد ، تاريخ ايجاد و اعتبار كليد دست يافت​

نحوه ايجاد و استفاده از كليد ها :​

توليد يك كليد با استفاده از نرم افزارهائى نظير PGP ( اقتباس شده از كلمات Pretty Good Privacy )و يا GnuPG ( اقتباس شده از كلمات GNU Privacy Guard )​

معرفى كليد توليد شده به ساير همكاران و افرادى كه داراى كليد مى باشند .​

ارسال كليد توليد شده به يك حلقه كليد عمومى تا ساير افراد قادر به بررسى و تائيد امضاى شما گردند .​

استفاده از امضاى ديجيتال در زمان ارسال نامه هاى الكترونيكى . اكثر برنامه هاى سرويس دهنده پست الكترونيكى داراى پتانسيلى به منظور امضاء يك پيام مى باشند .





​