فلوئوراید در آب آشامیدنی

[mahdi.adelinasab]

این مقاله به بررسی تركیبات موجود در آب آشامیدنی بالاخص فلوراید می پردازد، همانگونه كه مسلم است آب مهمترین مایحتاج بشر برای زندگی میباشد .پس پرواضح است كه شناخت آب می تواند كمك شایانی به ما در رابطه با استفاده بهینه از این مایع حیات بخش نماید همچنین با بررسی تركیبات موجود در آب می توانیم از رسیدن صدمات احتمالی ناشی از مصرف آب آلوده جلوگیری نماییم .با توجه به اینكه املاح و مواد گوناگونی در آب وجود دارند و برخی از آنها برای سلامتی مضر است لذا سعی شده است مقدار مجاز برخی از آنها با توجه به استانداردهای جهانی ارائه گردد تا بدین وسیله به روشنگری در این خصوص پرداخته باشیم.البته نكته قابل توجه این است كه این مقاله بصورت (part to part) نگاشته شده است تا بصورت واقعی ارائه شود و هیچگونه تغییری در متن اصلی داده نشود ، در ادامه نیز نگاهی گذرا به آب برخی مناطق و تركیبات موجود در آنها خواهیم داشت جهت تهیه این مقاله از سایتهای مختلف اینترنتی و همچنین منابع فارسی استفاده شده است كه در انتهای مقاله در قسمت مراجع به آنها پرداخته شده است .


مقدمه
آبی كه ما می نوشیم حاوی املاح و مواد گوناگونی می باشد كه پاره ای از آنها مضر و پاره ای دیگر نه تنها مضر نیستند بلكه برای سوخت وساز بدن بسیار مفید می باشند . مواد موجود در آب را می توان به شاخه های بیولوژیكی كه عبارتند از انواع میكروبها و ویروسهاوانگلها و آمیب ها و ... ،و شیمیائی كه عبارتست از عناصر ومواد شیمیائی نظیر بی كربنات وانواع كاتیونها آنیونها كربناتها سولفاتها فسفاتها و ... كه وجود برخی از آنها در آب مایه سلامت و برخی دیگر عامل نقاهت و مرض می باشد .آب یكی از مهمترین و پر قدرت ترین حلالهای شیمیایی می باشد لذا آب جاری با توجه به تركیبات شیمیایی بسترخود مقداری از عناصر را در خود حل می كند در زیر به بررسی اجمالی آنها می پردازیم.تركیبات موجود درآب عبارتنداز : نیترات ونیتریت ، آهن و منگنز، جامدات معلق،سولفات ، فسفات ،كلراید، فلوراید ،كلسیم و سدیم وعناصرناچیز
▪ درصد فراوانی عناصر در پوسته زمین:

ـ اكسیژن ۴۹.۵% سدیم ۲.۶۳% كلر 0.1۹% باریم ۰.۰۴%
ـ سیلیسیم ۲۵.۷% پتاسیم ۲.۴۰% فسفر 0.1۱% نیتروژن ۰.۰۳%
- آلومینیم ۷.۴% منیزیم ۱.۹۳% منگنز ۰.۰۹% فلوئور ۰.۰۳%
ـ آهن ۴.۷% هیدروژن ۰.۹% كربن ۰.۰۸% استرانسیم ۰.۰۲%
ـ كلسیم ۳.۴% تیتانیوم ۰.۶% گوگرد ۰.۰۶% سایر عناصر ۰.۴۷%

​

جامدات معلق
جامدات معلق جامداتی هستند كه محلول حقیقی نبوده و می توان با صاف كردن از محیط حذفشان نمود . جامدات كل معرف مجموع جامدات حل شده وجامدات معلق می باشد (اكثر اوقات به مقدار جامدات كل مانده كل هم اطلاق می شود . در آب با منشأ، بستری است كه آب در آن جاری می باشد از عوامل دیگر ایجاد مواد معلق می توان به نقش كارخانجات صنعتی و كارگاهها كودهای كشاورزی فاضلابهای شهری وصنعتی وكشاورزی و.... در ایجاد مواد معلق اشاره نمود .استانداردهای سازمان بهداشت آب آشامیدنی آمریكا مقدار كل جامدات را برای یك آب قابل شرب خوب(۵۰۰ ppm) خاطر نشان كرده است اما اگر در ایالتی و یا ناحیه ای نتوان به این استاندارد دست یافت مقدار(۱۰۰۰ppm ) نیز اجازه داده شده است .لازم به ذكر است كه عملاً هیچ محدودیتی بطور مستقیم بر روی مقدار جامدات حل شده و معلق اعمال نگردیده و این محدوده توسط كدورت آب كه نباید از (۱۰) واحد تجاوز كندكنترل می شود .

نیترات
نیتریت ونیترات از دیگر مواد موجود درآب می باشند كه معمولاً به مقدار نسبتاً كمی در آبهای طبیعی یافت می شوند ، احتمالاً تركیبات نیتروژن دار از طریق فاضلاب های صنعتی و كشاورزی وتاحدودی صنعتی به این آبها وارد می شوند كه با اكسید شدن این تركیبات به نیترات توأم است، اداره بهداشت ایالات متحده آمریكا در ارتباط با استانداردهای آب آشامیدنی ،هیچگونه محدودیتی را در ارتباط با مقدار محتوی نیترات در آب عمل نكرده است . اخیراً،مشخص شده كه وجود غلضت های بالایی از نیترات بالای ppm ۱۰ ? دلیل آبی شدن رنگ نوزادان تحت عنوان methem eglobinemia می باشد معمولاً وجود چنین غلظت های بالایی مربوط به آب چاههایی در مناطق روستایی و نزدیك به منابع نفوذ سطحی می باشد.(البته این تحقیق مربوط به كشور آمریكا می باشد).


آهن
آهن به دو گونه آهن فرو و آهن فریك وجود دارد . آهن در فرم فریك كاملاً اكسیده شده در حالیكه در وضعیت فرو ، به گونه ای جزئی اكسیده می گردد . در آزمایش مقدار كل محلول شده و دو نوع ، یعنی آهن فرو و آهن فریك مورد سنجش قرار می گیرد . از آنجاییكه آهن یكی از فراوانترین عناصر پوسته جامد زمین می باشد در اكثر آبهای طبیعی وجود دارد .آهن در آبهای سطحی به دلیل اكسید شدن توسط اكسیژن ، به صورت فریك می باشد ، اما آهن در آبهای چاه ، معمولاً بصورت فرو دیده می شود ، وقتی آب از درون چاه به سطح زمبن آورده می شود ،به محض تماس با هوای بیرون گاز دی اكسید كربن آزاد گشته و آهن فرو تبدیل به آهن فریك می گردد .آهن در رده عناصر قشر ساز شبیه كلسیم و منیزیم قرار داده شده است و دلیل آنهم تشكیل رسوب از محلول و تولید یك لایه می باشد ، آهن در آب اشكالات زیادی را تولید می كند ، تولید لكه هایی میكند كه لایه حفاظتی و بهداشتی دستشوئی ها را از بین برده و بر سایر ظروف مشابه تأثیرات سوئی می گذارد . از نقطه نظر قوانین بهداشتی دولت ایالات متحده آمریكا ،حداكثر مقدار این ماده دردرون آب قابل شرب حدود ۰.۳ ppm بصورتFeاست. (۲) (۳) از آنجا كه حضور آهن به مقدار فراوان باعث ناهنجاریهای بهداشتی می گردد از اینرو حذف آن بسیار حائز اهمیت می باشد .

▪ حذف آهن از محیط به همراه فرآیندهای زیر صورت می گیرد

۱) هوا دادن
۲) منعقد ساختن
۳) نرم كردن توسط آهك و آهك كربنات سدیم
۴) تبادل یونی
۵) صافسازی تماسی

​

منگنز
منگنز بیشتر در آبهای آهن دار با دامنه ای كمتر از آهن وجود دارد. اشكالاتی كه در اثر حضور هریك از آنان بوجود می آید شبیه یكدیگر می باشد وروش حذف آهن بر منگنز نیز تأثیر می گذارد . منگنز بیشتر در آبها وجود داشته و معمولاً مقدارش بیشتر از ۳ ppm نمی باشد این عنصر ،مانندآهن از محلول راسب می شود و به فرم هیدروكسید منگنز قهوه ای یا سیاه رنگ در درون لوله های انتقال ، شیرها و غیره دیده می شود حضور منگنز تولید یكسری لكه های بد رنگ می كند . مقدار منگنز برای اكثر اهداف صنعتی نبایستی بیشتر از(0.1 ppm ۴) باشد و جهت تعدادی از فرایندها ، مانند تولید كاغذهای نرم و نازك ، این مقدار منگنز هم به عنوان آلوده كننده مطرح می شود .استاندارد اداره بهداشت آمریكا در این مورد بیشتر نبودن منگنز بصورت Mn درحدود 0.5 ppm ? در آب آشامیدنی را توصیه می نماید .

 

[P O U R I A]

فلوئوراید در آب آشامیدنی



شیمی فلوئوراید :
فلوئوراید، عنصری غیر فلزی است با عدد اتمی 9 و عدد جرمی 19 که در طبیعت در شرایط معمولی گازی است زرد رنگ و دو اتمی (F2) می باشد. این عنصر اولین عنصر گروه هفتم جدول تناوبی(هالوژن ها) و در دوره دوم می باشد. قوی ترین غیر فلز و اکسید کننده جهان است و بالاترین الکترونگاتیوی را در بین همه عناصر دارا است و به همین دلیل تمایل زیادی برای جذب الکترون و تبدیل به آنیون فلوئوراید - Fدارد .


از آنجا که :

1- فلوئور کوچکترین شعاع را در بین تمام عناصر غیر فلزی دارد .​

2- انرژی تفکیک پیوند F-F به طرز عجیبی پایین است .​

3- پیوند بین فلوئور و سایر عناصر استحکام زیادی دارد .​

لذا فلوئور به راحتی با تمام عناصر فلزی و غیر فلزی دیگر تر کیب می شود . این امر تا جایی پیش می رود که فلوئور حتی با زنون (Xe) ( یکی از گاز های بی اثر گروه هشتم جدول تناوبی ) نیز ترکیباتی به فرمول XeF2 ، XeF4 ، XeF6 به وجود می آورد. نمک های فلوئورید سدیم و بسیاری دیگر از فلزات در آب محلول اند و از این بین تنها نمک فلوئورید کلسیم (CaF2) نامحلول می باشد .


منابع فلوئور :
فلوئور سیزدهمین عنصر از نظر فراوانی در طبیعت می باشد . منابع اصلی فلوئور، به شرح زیر است .


خاک :
اصلی ترین منبع فلوئور ، ترکیبات فلوئوراید دار موجود در خاک مانند فلوئورسپار، کریولیت، آپاتیت، میکا، هورن بلند، سنگ یاقوت و ... .می باشند .


مواد غذایی :
گیاهان دارای مقادیر متفاوت فلوئوراید ناشی از آب و خاک می باشند. در برخی از مواد غذایی، به ویژه در ماهیان، چای و سبزیجات، مقادیر زیادی فلوئوراید یافت می شود. مهمترین منبع دریافت فلوئوراید در رژیم غذایی، بعد از آب آشامیدنی، چای می باشد. طبق تحقیقات، یک فنجان چای که با آب ( ppm 0.2-0.4 ) فلوئوراید تهیه شود، بعد از دم کشیدن دارای 1-2 ppm فلوئوراید می گردد. شواهدی دال بر کاهش پوشیدگی بر اثر نوشیدن چای وجود دارد اما مصرف قند و شکر همراه با چای، این اثر را از بین خواهد برد. استخوان و پوست ماهی های آب شور نیز منبع سرشاری از فلوئور می باشد (البته در گوشت ماهی میزان بسیار کمتری از فلوئوراید یافت می شود) لذا ماهی اگر با پوست و استخوانش صرف شود ( مثل کنسرو ماهی ) دارای فلوئوراید بالایی می باشد. مصرف آب حاوی فلوئوراید در روند سیستم مواد غذایی، باعث می شود که مقدار آن در مواد غذایی پخته شده دو برابر شود .


هوا :
غلظت های فلوئوراید در هوا، متفاوت و به نوع فعالیت صنعتی بستگی دارد . اما میزان در معرض قرارگیری فلوئوراید، معادل یا کمتر از 1 میکروگرم بر متر مکعب است که در مقایسه با فلوئوراید مصرفی از طریق آب و غذا اندک است .


آب :
اصلی ترین منبع دریافت فلوئوراید برای انسان، آب می باشد. فلوئور در آب به صورت آنیون فلوئوراید حل می شود که تنها شکل قابل جذب این ماده نیز همین فرم می باشد. میزان فلورئوراید در آبهای سطحی کم و در آبهای زیر زمینی به ویژه در مناطقی که غنی از مینرال های فلوئوردار نظیر فلوئورو آپاتیت است، تا حدود 10 میلیگرم در لیتر یا بیشتر می رسد. مقادیر فلوئوراید در آب آشامیدنی مشابه مقادیری است که در سایر منابع آبی وجود دارد. به جز در مواردی که فلوئورزنی انجام شده باشد. وجود فلوئور در آبهای طبیعی به سبب فراوانی آن در پوسته خارجی زمین می باشد. پراکندگی این عنصر در رابطه با وجود آن در آب های زیرزمینی می باشد، ولی رابطه مستقیم بین فلوئور و زمین هایی که آب از آنها عبور کرده است، نبوده چون فعل و انفعالات زیادی بین مواد تشکیل دهنده زمین و وجود فلوئور در محلول آب مطرح است .
به دنبال مطالعات انجام شده بر روی علل ضایعات دندان در برخی از نقاط ملاحظه شده است که آبهای این منطقه دارای میزان فلوئور زیادی است. مطالعات فروان در مورد ضایعات دندان که به نام لکه های مینایی موسوم است، عبارت است از فرسایش مینای دندان به صورت ظاهر شدن لکه های زرد، قهوه ای و سیاه کم و بیش گسترده در نزد افرادی که آبهای پر فلوئور را مصرف می کنند. این بیماری در افریقای شمالی نزد انسان و حیوانات به فراوانی دیده می شود که علت آن نه فقط از طریق مصرف زیاد فلوئور آب بلکه از راه استفاده از گیاهان نیز می باشد. گر چه میزان فراوان فلوئور در آبهای مشروب زیان آور است ولی کمبود آن در مصرف روزانه نیز از نظر استحکام دندان موثر است. در مناطقی که میزان فلوئور کم است، پوسیدگی دندان ها مشاهده می شود .
میزان فلوئوراید دریافتی از آب، بستگی به غلظت فلوئوراید موجود در آب مصرفی، ارتفاع محل، دمای هوا و عادات غذایی دارد. به طور کلی در مناطق گرمسیری به واسطه مصرف بیشتر آب، تبخیر بیشتر و متوسط دمای بالا، دریافت فلوئوراید نیز از این طریق بالاتر است. میزان بهینه فلوئوراید آب آشامیدنی که با دمای محیط متناسب است، بین 7/1 تا 2/1 متغیر می باشد .

میزان بهینه فلوئوراید آب آشامیدنی متناسب با دمای محیط​

 

[P O U R I A]

همچنین امروزه مشخص شده ارتفاع از سطح دریا میز بر میزان جذب فلوئوراید موثر ست چرا که با افزایش ارتفاع و کاهش فشار، دفع ادرار به دلیل کاهش pH ادرار، دیرتر صورت می گیرد. این امر سبب افزایش جذب فلوئوراید می گردد .
از آنجا که وجود فلوئور در اغذیه و آب، دارای اهمیت فراوانی از نظر مسائل بهداشتی می باشد، لذا رعایت میزان حداقل و حداکثر آن نیز مطرح است . عده ای از متخصصین بهداشتی معتقدند که بایستی به آبهایی که دارای مقدار کم فلوئور هستند، در حد مجاز به آن ها اضافه و با در صورت زیادی آن را حذف نمود. در فلوئور زنی ذخایر آبی، غلظت فلوئوراید در حدود 6/0 تا 7/1 میلی گرم در لیتر می رسد. در این رابطه، درجه حرارت محیط معمولاً فاکتور تعیین کننده است. با مصرف روزانه آب، مقدار 2/1 تا 4/3 میلیگرم فلوئوراید از طریق آب آشامیدنی در مناطقی که فلوئورزنی انجام شده است، جذب بدن می شود .

منابع اصلی فلوئوراید​

 

[P O U R I A]

استاندارد های کیفیت آب :
به طور طبیعی مواد محلول زیادی در آب پیدا می شوند. برخی از این مواد، نه تنها زیان آور نیستند، بلکه بعضی از آن ها نظیر کلسیم، منیزیم، آهن و ید، از مواد مغذی ضرور ی هستند و آب قابل شرب می تواند منبع خوبی از این مواد باشد. مواد معدنی دیگر نیز مانند آهن، منگنز، سولفات، سمی نیستند، اما می توانند طعم و مزه بدی به آب بدهند. از مواد معدنی طبیعی که غالباً در ذخایر آب ها یافت می شوند، می توان به فلوئوراید، نیترات و سدیم اشاره کرد که شاید مهمترین آلاینده هایی هستند که تأثیرات منفی در سلامت انسان به جا می گذارند. میزان فلوئوراید بیشتر از 6 میلی گرم در لیتر می تواند بر روی دندان بچه ها، لکه های سیاه رنگی باقی بگذارد و غلظت های بسیار زیاد نیز سمی می باشد .

اثرات افزایش فلوئوراید در آب آشامیدنی​

 

[P O U R I A]

بیوشیمی ترکیبات فلوئوردار :
امروزه بدیهی است که شدت پوسیدگی های دندان تا حد بسیار زیادی بر اثر کاهش مقدار فلوئوراید در جیره غذایی می باشد. مناسب ترین روش تأمین فلوئوراید، از طریق آب مصرفی است. بدین ترتیب که غلظت فلوئوراید را به میزان 8/0 تا 1 قسمت در میلیون (P.P.M =Part Per Million) یعنی 8/0 تا 1 میلی گرم در لیتر تأمین می کنند. فلوئوراید تنها عنصر کمیابی است که چنین تأثیر مهمی بر پوسیدگی دارد. در صورتی که دیگر عناصر کمیاب تأثیری به مراتب کمتر و یه حتی معکوس دارند. از خواص فلوئوراید این است که در غلظت های دو برابر غلظت مورد نیاز یعنی 1 تا 2 قسمت در میلیون در آب آشامیدنی، اختلالی جزئی در کلسی فیکاسیون مینا به نام لکه دار شدن (Slight Mottling) ایجاد می کند، در حالی که افزایش 20 برابر فلوئوراید در طولانی مدت سبب می گردد چگالی استخوان و کلسی فیکاسیون رباط ها (Ligament) افزایش یابد. در مقایسه با فلوئوراید، افزایش بسیار زیاد عناصری نظیر کبالت، روی و آهن تغییراتی به شدت فلوئوراید ایجاد نمی کند. بنابراین نتیجه گیری می شود که جذب F از تمام راه های ممکن باید تحت کنترل شدید قرار داشته باشد .

---

مکانیسم ضد پوسیدگی فلوئوراید :
هنوز مکانیسم مشخصی در توجیه چگونگی کاهش شدت پوسیدگی توسط ֿF وجود ندارد، اما احتمالات زیر مطرح شده است :

1- تأثیر فلوئوراید در کریستال های هیدروکسی آپاتیت مینا
یونֿF به جای OH در هیدروکسی آپاتیت می نشیند که در نتیجه ایجاد ترکیب مقاومی به نام فلوئورو آپاتیت می کند. در نتیجه باعث انحلال کمتر مینا می شود. همچنین تشکیل کریستال های مینا و همین طور تبادل یونی و دریافت مواد معدنی در مینا تشدید می شود .
2- تأثیر فلوئوراید بر روی باکتری های دنتال پلاک
در این مورد می توان گفت که فلوئوراید از کار بعضی از آنزیم ها در پلاک دندانی جلوگیری می کند و یا کار میکروبهای ایجاد کننده پوسیدگی را متوقف می کند .
3- تآثیر فلوئوراید بر سطح مینا
فلوئوراید با تأثیر بر سطح مینا، پروتئین ها و میکروبها را از سطح مینا می راند و انرژی سطح آزاد مینا را پایین می آورد .
4- در ضایعات اولیه پوسیدگی که PH به اندازه مینرالیزاسیون مجدد افزایش یافته است، میزان مینرالیزاسیون مجدد در حضورֿF زیاد می شود .
5- در دندان های با میزان بالای فلوئوراید، شیار و فیشورهای کم عمق تری وجود دارند .
6- فلوئوراید از بزاق در داخل مینای دندان های جدیدأ روئیده ترکیب و داخل می شود و به این دلیل کلسیفیکاسیون مینا افزایش می یابد .

​

فلوئوروزیس دندانی Dental Fluorosis :
فلوئوریزیس دندانی، اختلال خاصی در ساختمان دندان است که به علت افزایش دریافت فلوئوراید در زمان تشکیل جوانه دندانی تا زمان در آمدن به وجود می آید و از نظر بالینی، ابتدا به صورت لکه های سفید روی مینا شروع شده (نوع خفیف )، کم کم زرد یا قهوه ای و در نهایت قهوه ای سوخته در می آید که نوع شدید را نشان می دهد و منجر به تخریب مینا می گردد. رنگ قهوه ای به علت جذب یون های سولفید، آهن و یا ترکیبات آلی مناطق مینای دندان است .


آیا فلوئوراید دار کردن آب صحیح است؟
فلوئور در کانی ها وجود دارد و اغلب به طور طبیعی در ذخایر آبها نیز مشاهده می شود. با این وجود بعد از کشف ارتباط بین میزان زیاد فلوئوراید در آبهای طبیعی، با کاهش شیوع خرابی دندان ، در بسیاری از حوزه های آبی، تصمیم گرفته شد تا برای جلوگیری از خرابی دندان ها به آب شرب، فلوئوراید اضافه کنند .
در مورد اضافه کردن فلوئور به شبکه آب لوله کشی شهرها، دو عقیده وجود دارد: در کشورهای امریکایی و برخی دیگر مانند هلند، میزان فلوئور را تا حد مجاز به آب شبکه های لوله کشی شهرها اضافه می کنند ولی برخی دیگر، معتقدند که از شبکه لوله کشی آب، به عنوان وسیله ارسال مواد دارویی نبایستی استفاده کرد و در مورد رابطه فلوئور آب با مسائل مختلف آن در بدن، اعتقادات دیگری را مطرح می کنند .
تخریب سریع دندان، زمانی اتفاق می افتد که مینای بیرونی دندان که متشکل از هیدروکسی آپاتیت Ca10 (PO4)6(OH)2 است در معرض مواد اسیدی (مانند اسیدهایی که در نوشابه های غیر الکلی وجود دارد ) قرار گیرد .
درمان با فلوئوراید، باعث می شود که گروههای هیدروکسیل)ֿ (OHموجود در کمپلکس هیدروکسی آپاتیت، با فلوئوراید جا به جا شوند. این عمل سبب می شود تا حلالیت آن کمتر و در نتیجه واکنش آن با اسیدها کندتر شود، لذا تأثیر پوسیدگی روی دندان کمتر می شود. فلوئوراید درمانی یا استفاده از فلوئوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان هم در ترکیب با خمیر دندان و هم در ترکیب با آب مفید است و همچنین می توان از محلول های دهان شوی حاوی فلوئورید به طور مستقیم استفاده کرد .
نظر به این که فلوئورید در غلظت های زیاد، سمی است، هنوز هم چالش هایی در زمینه اضافه کردن فلوئوراید به آب اشامیدنی وجود دارد. بنابراین اندازه گیزی و گزارش دقیق غلظت فلوئوراید در آب شرب ضروری است. اگر غلظت طبیعی فلوئوراید در ذخایر آب ها بیشتر از 1PPm باشد، نیازی به درمان با فلوئوراید نیست. موجودی طبیعی فلوئوراید در نواحی جنوب غربی ایالات متحده بالا است و اغلب متجاوز از4 PPm است، لذا فلوئوراید اضافی را باید از آب تصفیه کرد و آن را به حد مجاز رساند .


حذف و اضافه کردن فلوئور :
پس از کشف رابطه فلوئور و دندان به منظور حدف آن و با اضافه کردن آن اقداماتی انجام گرفته است. روش کلی حذف مقدار زیادی آن به کمک مبادله کننده های آنیونی بوده که خیلی مناسب می باشد. مصرف فسفات تری کلینیک که با فلوئور ایجاد فلوئورو آپاتیت می کند و همچنین پودر استخوان بدون مواد آلی که ایجاد کربنات آپاتیت 3Ca3 (PO4)2 کرده نیز متداول می باشد .
روش دیگری که مقرون به صرفه است به طریق عبور آب از بسترهای سولفات آلومنیوم، رس و سیلیس فعال می باشد که باعث کاهش فراوان فلوئور آب است. به طور کلی حذف فلوئور آب، نسبتاً گران می باشد .
فلوئور زنی که بر عکس حذف آن ساده نسبتاً ارزان است، در امریکا بسیار متداول می باشد. بدین ترتیب که فلوئور به صورت پودر خشک یا محلول به آب اضافه می شود. مواد مصرفی به صورت فلوئور و کلسیم یا سدیم اسید فلوئوروسیلیسیک H2SiF6 و فلوئورسیلیکات سدیم می باشند که این عمل به وسیله دستگاه مخلوط کننده به طور یکنواخت در آب قبل از کلر زدن و یا بعد از صاف کردن انجام می گیرد. به هر حال در میزان فلوئور آب، بایستی دقت کافی به عمل آید که خطراتی ایجاد نکند .


آیا مقدار فلوئوراید دریافتی ما بیش از حد است؟
1- فلوئوراید در تراکم بالاتر از6 PPm زیان آور است. تماس بیش از حد با آن بر دندان ها و استخوانها اثر می گذارد و دوز 5 میلی گرم در قبال هر کیلوگرم وزن بدن از آن موجب مسمومیت شدید می شود. در تراکم کم، لکه های سفید روی دندان ها ظاهر می شود که به نظر بی خطر می آید. در تراکم متوسط بدرنگی های دندان آشکار می گردد. آثار ملایم و معتدل آن در 3/1 درصد از کودکان امریکا مشهود است .
فلوئوراید در ترکیب با عوامل دیگر، ممکن است موجب شفافیت و شکنندگی استخوانها شده، به رشد غیر عادی استخوانها و فلج بی انجامد. اما این گونه موارد در امریکا بسیار نادر است. مقدار جذب فلوئوراید در روده افراد و در صد حفظ آن در بدن بستگی به سن فرد، نوع ترکیب فلوئوردار ، PH آن ترکیب و حضور یونهای دیگر دارد. از سه آزمایشی که در مورد موتاسیون زایی فلوئوراید صورت گرفته دو مورد منفی و یک مورد مثبت بوده است .
2- ارزیابی دوز - واکنش: گر چه دوزهای بالای فلوئوراید را با آثار سوء وحتی مسمومیت ارتباط داده اند، دوزهای بسیار کم آن نیز با افزایش موارد پوسیدگی دندان همراه بوده است. وقتی اولین بار به آب آشامیدنی فلوئوراید اضافه شد موارد پوسیدگی دندان های کودکان 60 درصد در مقایسه با آن هایی که آب بدون فلوئوراید می خوردند، کاهش یافت. یک تفسیر این امر آن است که امروزه فلوئوراید را به انواع نوشیدنی ها ، خمیر دندان و محصولات مشابه دیگر، غذا و مکمل های غذایی می افزایند. بنابراین افراد گروه شاهد نیز در عمل فلوئوراید دریافت می دارند .
3- ارزیابی تماس: آبهای زیر زمینی حاوی مقداری فلوئوراید است که اندازه آن از مقدار بسیار اندک تا 25PPM ، متغیر می باشد. تراکم بهینه آن در آب آشامیدنی که مانع از خوردگی دندان و همچنین پرهیز از آثار سوء شود بین 0/7 PPM تا PPM 2/1 تعیین شده است .

مصرف روزانه فلوئوراید​

اثرات بهداشتی فلوئوراید :
در مغز فلوراید می تواند باعث تغییر شکل و کاهش فعالیت آنزیمی شود . توانایی فلوراید جهت ورود به مغز با توانایی برای ایجاد کمپلکس محلول در چربی با آلومینیوم افزایش می یابد. توانایی فلوراید جهت ایجاد تغییرات دژنراتیو در سلولهای عصبی مرکزی و جلوگیری از فعالیت در این سلولها و منع فعالیت بسیاری از آنزیم ها شامل آنزیم های کولین شناخته شده است .
بدون استیل کولین ارتباط بین سلولهای مغز اتفاق نمی افتد و استیل کولین آنزیم لازمی برای عملکرد شناختی است. تماس فلوراید با مغز وسیع است و منجر به تغییرات مورفولوژیک واضح در مغز شامل اثر بر نورون ها و سیستم عروقی می شود، سد خونی مغز را می شکند و باعث سفتی و ضخامت عروق خونی می گردد، ضمن این که جذب سرب و آلومینیوم را در مغز افزایش می دهد. در نورون ها نیز دژنراسیون آکسونی با دمیلینه شدن فیبرهای میلینه گزارش شده است .
مطالعه سیناپتیک با میکروسکوپ الکترونی تغییرات ساختمانی سیناپتیک مغز موشها را در رابطه با فلوروزیس نشان داده است. با تجویز فلوراید بیش از حد اپتیمم اثرات سوء بر تیروئید اتفاق می افتد و فلوراید بلعیده شده، باعث بزرگی تیروئید می شود .