فـرهنـگ واژگـان و اصطـلاحـات تخصصـی علـــم نجــــوم

[ZEUS83]

[h=2] اثر ويلسون (Wilson effect) [/h] اثر ويلسون، تغييري را در مسير يك لكه خورشيدي در خلال حركت آن بر روي سطح خورشيد توصيف مي‌كند. همان طور كه خورشيد به دور خود مي‌گردد، لكه‌هاي خورشيدي به طرف تيغه يا لبه حركت مي‌كنند. اثر ويلسون نيم سايه را كه وسعت زيادي در اطراف لكه خورشيدي دارد، توصيف مي كند. اثر ويلسون نشان مي دهد كه يك لكه خورشيدي، چاله‌اي بر روي سطح خورشيد است.
اثر ويلسون توسط اخترشناس اسكاتلندي، الكساندر ويلسون كشف گرديد.

 

[ZEUS83]

[h=2] اورانوس (Uranus) [/h] اورانوس سیاره ای در منظومۀ شمسی است. این سیاره هفتمین سیاره از نظر دوری از خورشید است. اوارنوس در سال 1718 میلادی کشف گردید. این سیاره کره ای بزرگ از گاز است که اندازۀ آن چهار برابر زمین می باشد. لایه های خارجی گاز آن از هیدروژن و هلیم است. دانشمندان هنوز نمی دانند که چه چیزی در لایۀ زیرین قرار دارد. بعضی دانشمندان بر این باورند که یک هستۀ کوچک و سنگی که توسط یک جُبه از آب منجمد، آمونیاک و متان احاطه شده، وجود داشته است. وویجر2 در سال 1986 میلادی از کنار اوارنوس گذشت. محور اورانوس به قدری مایل است که به نظر می رسد این سیاره به بغل غلطیده است.
حلقه های اوارنوس را با تلسکوپ نمی توان دید.

 

[ZEUS83]

[h=2] اورانیوم (uranium) [/h]

اورانیوم یک عنصر رادیواکتیو است. این عنصر یک فلز بسیار سنگین با رنگ سفید مایل به خاکستری است که در فرآیند شکافت هسته ای برای ایجاد انرژی مورد استفاده قرار می گیرد.
اوارنیوم تحت عنوان سوخت در رآکتور اتمی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

[ZEUS83]

[h=2] ارتباط بالا (uplink) [/h]

ارتباط بالا، توصیف فرستادن اطلاعات از زمین به فضاپیما یا ماهوارۀ ارتباطی است.

ایستگاه زمینی از طریق ارتباط بالا به ماهواره اطلاع داد که دوربین را روشن کند.

 

[ZEUS83]

[h=2] اخترشناسی ماوارءبنفش (ultraviolet astronomy) [/h]
اخترشناسی ماوارء بنفش مطالعۀ تشعشعات ماوراء بنفش است. به دلیل این که جو زمین اکثر تشعشعات ماوارء بنفش را جذب می کند، اخترشناسی ماوارء بنفش توسط دانشمندانی که به مطالعۀ کهکشان ها می پردازند، مورد استفاده قرار گرفته است. ستارگان داغ و جوان در کهکشان ها منابع قوی این نوع تشعشعات می باشند.

اخترشناسی ماوارء بنفش، ستارگان داغ و جوانی در سحابی جبار یافته است.

 

[ZEUS83]

[h=2] انفجار تونگوسکا (Tunguska explosion) [/h]
انفجار تونگوسکا واقعه ای بود که در 30 ژوئن 1908 میلادی در سیبری روسیه اتفاق افتاد. انفجاری عظیم موجب خسارت در منطقه ای وسیع شد. درختان در منطقه ای به وسعت حدود 70 کیلومتر نقش زمین شده یا شکسته شدند. دانشمندان بر این باورند که یک دنباله دار یا شهاب سنگ در جو منفجر شده است. آنها دریافتند که این انفجار بایستی در ارتفاع 5/8 کیلومتری اتفاق افتاده باشد، تا بتواند چنین خساراتی را به بار آورد. هیچ گودالی در منطقه کشف نشد.

علت واقعی انفجار تونگوسکا هرگز آشکار نگردید.

 

[ZEUS83]

[h=2] ایستگاه ردیابی (tracking station) [/h]

یک ایستگاه ردیابی به دانشمندان اجازه ردیابی یک فضاپیما را می دهد. این عمل می تواند توسط آنتن های رادیویی دریافت کنندۀ تپ ها و کامپیوتر هایی که این تپ ها را تغییر می دهند انجام گیرد. ایستگاه های ردیابی ممکن است اطلاعات گردآوری شده را به یک نقطه جمع آوری مرکزی ارسال نمایند.
ایستگاه ردیابی، مسیر ماهواره هواشناسی را تعقیب کرد.

 

[ZEUS83]

[h=2] ایستگاه ردیابی و رله داده ها (TDRS) [/h]

ایستگاه ردیابی و رله داده ها (Tracking and Data Relay Station) سیستمی متشکل از چهار ماهواره است. این ماهواره ها به وسیلۀ شاتل های فضایی از سال 1983 تا 1989 میلادی پرتاب گردیدند. ایستگاه ردیابی و رله داده ها می تواند فضاپیمای پرتاب شده توسط ناسا را ردیابی و با استفاده از سیستم مخابراتی، اطلاعات و فرمان ها را ردو بدل نماید.
ایستگاه ردیابی و رله داده ها، اولین سیستم ردیابی ماهواره ای در فضا می باشد.

 

[ZEUS83]

[h=2] اتساع زمان (time dilation) [/h]

اتساع زمان، یکی از نتایج نسبیت خاص است. برخی دانشمندان معتقدند که اگر دو نفر با سرعت های متفاوت نسبت به یکدیگر و نزدیک به سرعت نور در حال حرکت باشند، هر یک از آن دو فکر خواهد کرد که ساعت دیگری زمانی متفاوت از زمان او را نشان خواهد داد.
تأثیر اتساع زمان در برخی از ذرات دیده شده است.

 

[ZEUS83]

[h=2] ابَر نواختر (supernova) [/h]

ابو نواختر ستاره ای است که منفجر می شود. درخشش این ستاره ممکن است 20 قدر افزایش یابد. یک ابر نواختر هنگامی به وقوع می پیوندد یک ستارۀ بسیار بزرگ و پیر، سوخت هسته ای خود را تمام می کند. مواد باقی مانده در ستاره به طرف داخل فروپاشیده می شوند. این عمل موجب می شود تا دمای مرکز ستاره به میلیون ها درجه برسد. این ستاره به صورت ابر نواختر منفجر می شود و مواد خود را در فضا پخش می کند که به بازمانده های ابر نواختر تبدیل می گردند.
در سال 1987 میلادی یک ابر نواختر در کهکشان ابر ماژلانی بزرگ وجود داشت.

 

[ZEUS83]

[h=2] ابَر غول (supergiant)
[/h]
ابر غول، ستارۀ بسیار درخشان است. ابرغول ها می توانند حتی 500 برابر خورشید باشند. برخی ابر غول ها مانند رجل الجبار بسیار داغند. ابرغول های قرمز، مانند یدالجوزا (ابط الجوزا، آلفا- جبار)، ستارگان در حال مرگ هستند. ابرغول ها ممکن است بر ابرنواختر تبدیل گردند.
قدر مطلق ابرغول ها بین 4- تا 9- می باشد.

 

[ZEUS83]

[h=2] ابَر خوشه (supercluster) [/h]

ابر خوشه، یک خوشۀ بزرگ از کهکشان ها است. اکثر دانشمندان بر این باورند که ابرخوشه ها بزرگترین اجرام در جهان می باشند. آنها بر این عقیده اند که کهکشان ها به وسیلۀ جاذبه به طرف یکدیگر کشیده می شوند تا ابر خوشه ها را تشکیل دهند. ابر خوشه ها دارای طولی معادل صدها میلیون سال نوری هستند.
حدود 50 ابر خوشه شناخته شده اند.

 

[ZEUS83]

[h=2] اطلس ستارگان (star atlas) [/h] اطلس ستارگان، مجموعه ای از نقشه ها مکان ستارگان و دیگر اجرام موجود در آسمان را نشان می دهند.
او از یک اطلس ستارگان برای پیدا کردن صورفلکی منطقه البروج استفاده کرد.




[h=2] اسپوتنیک (Sputnik) [/h] اسپوتنیک یک مجموعۀ سه تایی ماهواره ای بود. اسپوتنیک توسط اتحاد جماهیر شوروی در 4 اکتبر 1957 میلادی پرتاب گردید. این اولین قمر مصنوعی بود که در مدار زمین قرار می گرفت. اسپوتنیک یک کرۀ فلزی بود که 58 سانتیمتر قط داشت. اسپوتنیک 84 کیلوگرم وزن داشت. اسپوتنیک تا 22 روز قبل از اتمام انرژی خود، اطلاعاتی راجع به دما ارسال کرد. اسپوتنیک در 4 ژانویه 1958 میلادی به جو زمین بازگشت و کاملاً سوخت. اسپوتنیک به ارتفاعی معادل 933 کیلومتر رسیده بود و مدت 92 روز به دور زمین گشت.
اسپوتنیک معادل روسی کلمۀ مسافر می باشد.



[h=2] ایستگاه فضایی (space station) [/h] ایستگاه فضایی یک فضاپیمای بزرگ در مدار دائمی می باشد. ایستگاه فضایی طوری طراحی شده که به اعضای گروه امکان زندگی برای مدت طولانی در آن و انجام مشاهدات و آزمایش ها را فراهم می سازد. قسمت های الحاقی، امکان پرواز فضاپیماهای کوچک به ایستگاه فضایی برای جابه جا نمودن اعضاء و مواد را می دهند. ایستگاه های فضایی از صفحات خورشیدی برای به دست آوردن انرژی مورد نیاز خود استفاده می کنند. دو ایستگاه فضایی که پیش از همه راه اندازی شدند، سالیوت و اسکای لب بودند. ایستگاه فضایی میر در سال 1986 میلادی پرتاب گردید. طبق برنامه ریزی انجام شده، ایستگاه فضایی بین المللی فریدم (آلفایا بین المللی .م) در اواخر سدۀ 1990 میلادی شروع به کار کرد.
ایستگاه فضایی فریدم (آلفا یا بین المللی .م) توسط ژاپن، کانادا، آژانس فضایی اروپا و ایالات متحدۀ امریکا ساخته خواهد شد.

 

[ZEUS83]

[h=2] ایستگاه فضایی اسکای لب (Skylab space station) [/h]
اسکای لب یک ایستگاه فضایی بود که توسط ایالات متحده امریکا در سال 1973 میلادی در مدار قرار گرفت. اسکای لب به وسیله قسمتی از راکت ساترن ساخته شده بود. این قسمت به بخش کار و محلی برای زندگی سه فضانورد مبدل گردید. کار انجام شده توسط اعضای گروه شامل مشاهده زمین و خورشید و آزمایش کردن با موادی مانند فلز و شیشه بود.
ایستگاه فضایی اسکای لب در سال 1979 به هنگام بازگشت، کاملاً سوخت.


[h=2] ایستگاه فضایی سالیوت (Salyut space station) [/h] ایستگاه فضایی سالیوت نام هفت ایستگاه فضایی بود که توسط اتحاد جماهیر شوروی بین سال های 1971 تا 1987 میلادی به مدار زمین پرتاب گردیدند. این ایستگاه های فضایی مانند آزمایشگاه هایی ساخته شده بودند تا کیهان نوردان قادر به کار و زندگی در آنها باشند. یکی از وظایف کیهان نوردان، مطالعۀ حالت بی وزنی در مدت زمانی طولانی بود.
دو کیهان نورد به مدت 237 روز را که معادل مدت زمان یک سفر پروازی به مریخ است، در ایستگاه فضایی سالیوت 7 ماندند.


[h=2] انکسار (شکست) (refraction) [/h] انکسار، لغتی برای توصیف چگونگی تغییر مسیر اشعه های نوری است. یک عدسی مسیر نوری را که از درون آن عبور می کند، تغییر می دهد؛ زیرا این عدسی موجب تغییر سرعت نور می شود.
بعضی وسایل نوری مانند تلسکوپ های انکساری با انکسار نور کار می کنند

 

[ZEUS83]

[h=2] امواج رادیویی (radio waves) [/h] امواج رادیویی قسمتی از طیف الکترومغناطیس هستند. امواج رادیویی نوعی انرژی به حساب می آیند؛ برای مثال امواج رادیویی که توسط اجرام فضایی گسیل می گردند، به صورت طبیعی یافت می شوند. همچنین امکان تولید این امواج رادیویی توسط فرستنده های رادیویی وجود دارد.
امواج رادیویی پیام هایی را بین ماهواره ها و ایستگاه های گیرنده روی زمین رد و بدل می کنند.



[h=2] اخترشناسی رادیویی (radio astronomy) [/h] اختر شناسی رادیویی، مطالعۀ امواج رادیویی ارسال شده توسط اجرام واقع در فضا می باشد. امواج رادیویی توسط آنتن ها جمع می شوند و سپس به صورت صوت منتشر شده یا تقویت می گردند تا بتوان آنها را ضبط کرد.
اخترشناسی رادیویی برای مطالعۀ خورشید، برخی سیارات، ستاره های بخصوصی، کهکشان ها و جهان آغازین مورد استفاده قرار گرفته شده است.



[h=2] اخترشناسی راداری (radar astronomy) [/h] اخترشناسی راداری، مطالعۀ اجرام درون منظومۀ شمسی توسط جمع آوری بازتاب های رادارای از آنهاست. این بازتاب ها از زمین ارسال و توسط آن اجرام به زمین منعکس می گردند.
در اخترشناسی راداری، فاصلۀ یک جرم از زمین توسط اندازه گیری زمان رفت و برگشت یک تپ رادیویی به دست می آید.

 

[ZEUS83]

 [h=2] افلاک نما (planetarium) [/h] افلاک نما، یک گنبد با یک آسمان مصنوعی در داخل آن است. یک پروژکتور تصاویری را از ستارگان و سیارات بر روی آسمان می اندازد.
افلاک نما می تواند تغییرات حاصلۀ در آسمان شب را در طول چندین سال نشان دهد.


[h=2] اوزون (ozone) [/h] اوزون یک گاز است. این گاز در لایه های بالایی رجو زمین به هنگامی که یک مولکول اکسیژن با یک اتم اکسیژن دیگر پیوند می خورد، تشکیل می یابد. اوزون تشعشعات ماوراء بنفش مضر را از خورشید جذب می کند.
اوزون یک گاز بی رنگ با بوی تند است.


 [h=2] اکسیژن (oxygen) [/h] اکسیژن یک عنصر شیمیایی است جو زمین حدوداً دارای 20 درصد اکسیژن است. اکسیژن همچنین در آب و موجودات زنده نیز وجود دارد.
زندگی بر روی زمین بدون اکسیژن امکان نخواهد داشت.

 

[ZEUS83]

 [h=2] اخترشناسی نوری (optical astronomy) [/h] اخترشناسی نوری، مطالعۀ اجرام فضایی با استفاده از تلسکوپ های نوری است.
اولین اکتشافات دربارۀ ستارگان و سیارات توسط اخترشناسی نوری صورت گرفته است.


[h=2] اودیسه (Odyssey) [/h] اودیسه، نام ناوفرماندهی در مأموریت فضایی آپولو 13 ایالات متحده به ماه بود. این مأموریت فضایی به دلیل یک انفجار به هدف خود نرسید؛ اما اودیسه سه فضانورد را به سلامت به زمین بازگرداند.
اودیسه در 11 آوریل 1970 میلادی پرتاب گردید و شش روز را در فضا گذراند.


[h=2] اوبرون (Oberon) [/h] اوبرون نام یکی از اقمار اورانوس است. این قمر دارای قطری معادل 1600 کیلومتر است.
اوبرون تقریباً 600000 کیلومتر از اورانوس فاصله دارد.

 

[ZEUS83]

[h=2] انرژی هسته ای (nuclear energy) [/h] انرژی هسته ای، گونه ای از انرژی است. انرژی هسته ای به هنگام تغییرات ایجاد شده در ذرات هستۀ یک اتم رها می گردد. سه شکل انرژی هسته ای وجود دارد: شکاف هسته ای، همجوشی هسته ای و واکنش حرارتی هسته ای . حرارت و تشعشعات توسط انرژی هسته ای بیرون داده یا گسیل داده می شود.
سوخت برخی فضاپیماهای تحقیقاتی، انرژی هسته ای است.

 [h=2] ابرهای ماژلان (Magellanic Clouds) [/h] ابرهای ماژلان دو کهکشان هستند که قسمتی از کهکشان های گروه محلی محسوب می گردند. ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک تقسیم می گردند. آنها از نوع کهکشان های نامنظم هستند.
ابرهای ماژلان از زمین مانند قسمت های جدا شده ای از راه شیری به نظر می رسند.

 [h=2] اسدی ها (لئونیدها) (Leonids) [/h] اسدی ها نامی است که اخترشناسان به رگباری از شهاب های درخشان یا ستارگان ثاقب می دهند. این رگبار شهاب ها هر سال اتفاق می افتند، اما فقط هر 33 سال یکبار می توانند به وضوح دیده شوند. رگبار شهابی اسدی ها در حدود 17 نوامبر رؤیت می شود. این رگبار شهابی در صورت فلکی اسد (شیر) ظاهر می شود. در این رگبار تا تعداد 10 شهاب در یک ساعت وجود دارد.
آخرین رگبار شهابی در 1999 میلادی رؤیت شد.

 

[ZEUS83]

[h=2] اتحادیۀ بین المللی اخترشناسی (IAU) [/h] اتحادیۀ بین المللی اخترشناسی،International Astronomical Union)) سازمان مخصوصی برای اخترشناسان سراسر دنیاست. این اتحادیه گزارش های مربوط به اکتشافات جدید را منتشر کرده و آگاهیهای اولیه ای راجع به دنباله دارها و دیگر وقایع اختر شناسی را تهیه می نماید.
هرکسی می تواند عضو IAU شود و انتشارات آنرا که سرشار از خبرهای اخترشناسی است، دریافت کند.



[h=2] اینتلست (Intelsat) [/h] اینتلست نام مجموعه ای از ماهواره های ارتباطی است. اولین ماهواره از این مجموعه در سال 1965 میلادی پرتاب گردید. اینتلست یک شبکه جهانی خطوط تلفنی و کانال های تلویزیونی را فراهم می آورد.
فیلم های خبری توسط اینتلست می توانند از یک طرف دنیا به طرف دیگر مخابره شوند.


 [h=2] ابزار (instrument) [/h] ابزار، وسیله ای است که برای انجام یک عمل مورد استفاده قرار می گیرد. این کلمه معمولاً برای توصیف وسایلی که کارهای علمی و اندازه گیری های دقیق را انجام می دهند، به کار می رود. تلسکوپ ها ابزاری بسیار مهم برای اخترشناسان هستند.
آنتن ابزاری است که برای دریافت امواج رادیویی مورد استفاده واقع می گردد.

 

[ZEUS83]

[h=2] اینمارست (Inmarsat) [/h] اینمارست، نام گروهی از ماهواره های ارتباطی است. این گروه به کشتی ها و حفاری های مستقر در نواحی کم عمق دریا اجازه می دهد تا توسط رادیو با یکدیگر و با ایستگاه های رادیویی روی زمین در ارتباط باشند.
ناخدای کشتی پیامی را توسط اینمارست فرستاد تا بگوید که سفر او به تأخیر افتاده است.


 [h=2] اخترشناسی مادون قرمز (infra – red astronomy) [/h] اخترشناسی مادون قرمز مطالعۀ آسمانها با استفاده از تصویر برداری مادون قرمز است. تشعشعات مادون قرمز عکس های حرارتی از اجرام دور که با نور مرئی قابل رؤیت نیستند، تهیه می کند.
اخترشناسی مادون قرمز توسط تلسکوپ های مخصوصی روی زمین و در ماهواره هایی در فضا انجام می پذیرد.


 [h=2] احتراق (igaition) [/h] احتراق، عمل آتش گرفتن سوخت موتور راکت است. بعد از احتراق، راکت از زمین بلند می شود.
در هنگام احتراق تماشاچیان دود و جرقه های آتش را که از پایه راکت خارج می شد، دیدند.

 [h=2] افق (horizon) [/h] افق دورترین نقطه ای است که یک مشاهده گر در هر جهتی قادر به دیدن آن است. افق به صورت یک خط منحنی و طولانی که زمین و آسمان را با هم تلاقی می دهد، به نظر می رسد. سمت الرأس مشاهده گر با خط افق معمولاً زاویۀ 90 درجه دارد.
اخترشناس قادر بع رؤیت ستارگانی که زیر افق او قرار دارند، نبود.

 

[ZEUS83]

[h=2] ایستگاه زمینی (ground station) [/h] ایستگاه زمینی مکانی بر روی زمین است که اطلاعات را به فضاپیما، می فرستند و از آن دریافت می کند. ایستگاه های زمینی با مرکز کنترل مأموریت، یک شبکه را ایجاد می کنند. در سراسر دنیا ایستگاه های زمینی فضاپیماها را با استفاده از آنتن های رادیویی تعقیب می کنند. هنگامی که چرخش زمین حول محور خود باعث می شود که یک ساختمان کنترل از تماس مستقیم با فضاپیما خارج گردد، در این هنگام معمولاً یک ایستگاه زمینی می تواند به آن کمک کند.
ایستگاه های زمینی با تمام ماهواره هایی که در حال چرخش به دور زمین هستند، در تماس می باشند.



[h=2] اثر گلخانه ای (greenhose effect) [/h] اثر گلخانه ای، توصیف حالتی است که در آن یک سیاره به خاطر این که نمی تواند حرارت خود را از دست دهد، گرمتر می شود. اگر جو سیاره ای پر از گاز دی اکسید کربن باشد، این سیاره گرما از دست نمی دهد. گرما باید به صورت تشعشعات مادون قرمز باشد تا قادر به فرار گردد. زهره با اثر گلخانه ای مواجه است چون گرمای خورشید توسط جو غلیظ آن حبس می گردد.
دانشمندان از این می ترسند که امکان تأثیرپذیری زمین از اثر گلخانه ای وجود داشته باشد.

[h=2] الفبای یونانی (Greek alphabet) [/h] الفبای یونانی توسط اخترشناسان، ریاضیدانان و دانشمندان مورد استفاده واقع گردیده است. این الفبا برای نامگذاری ستارگان در یک صورت فلکی مورد استفاده قرار گرفته است. درخشانترین ستاره با نام اولین حرف، آلفا خوانده می شود. دومین ستاره از لحاظ درخشش با دومین حرف، بتا خوانده می شود. استفاده از الفبای یونانی راه ساده ای برای فهرست بندی ستارگان به دانشمندان داده است.
الفبای یونانی اولین بار برای نامگذاری ستارگان توسط جوهان بایر در سال 1603 میلادی مورد استفاده قرار گرفت.
الفبای یونانی
آلفا یوتا رو
بتا کاپا سیمگا
گاما لامبدا تاو
دلتا میو اُپسیلون
اِپسیلون نیو فی
زتا اِکسی چی
اِتا اُمیکرون پسی
تتا پی اُمگا

 

[ZEUS83]

[h=2] ارسال مخصوص (Get-away Special) [/h] ارسال مخصوص، برنامه ای است که توسط ناسا اجرا می شود. این برنامه، قرار گرفتن حمل بار در شاتل فضایی را مجاز می کند. اغلب بار اصلی یک شاتل فضایی، تمام اتاق را اشغال نمی کند. در این صورت ارسال مخصوص می تواند اضافه گردد. مدارس، دانشکده ها، افراد یا مشاغل و نیز مردم عادی قادر به فرستادن با ارسال مخصوص هستند.
برنامۀ ارسال مخصوص مردم را راجع به فضا مطلع تر می سازد.


[h=2] اتاق پرواز (Flight deck) [/h] اتاق پرواز، یک قسمت فضاپیماست که کنترل از آنجا صورت می گیرد. اتاق پرواز صندلی هایی برای فرمانده و خلبان دارد. هر یک از این دو فضانورد می توانند فضاپیما را به پرواز درآورند، زیرا دو دستگاه کنترل وجود دارد. به همان گونه که پرواز کنترل می شود، صفحه های نمایشی وجود دارد که اطلاعات راجع به حمل بار و تمام قسمت های فضاپیما را نشان می دهد.
اتاق پرواز شاتل بیش از 2000 کنترل و صفحه نمایش مجزا دارد.

 [h=2] اخترشناسان معروف (famous astronomers) [/h] در طول تاریخ اخترشناسان معروفی وجود داشته اند. آنها افرادی هستند که به اکتشافات مهمی در جهان دست یافته اند. برخی از اخترشناسان معروف مانند بطلیموس و نیکلاس کوپرنیک از طریق مشاهدۀ ستارگان و دیگر اجرام آسمانی به اکتشافاتشان دست یافتند. بعضی دیگر مانند سرایزاک نیوتن ایده هایی ارائه دادند که نحوۀ تفکر مردم را راجع به جهان تغییر داد. ما نمی دانیم چه کسی اولین مشاهده را در جهان انجام داد، زیرا این اعمال در گذشته بسیار دور انجام گردیده و نام اخترشناسان ثبت نشده است.
برخی اخترشناسان معروف دریافتند که اکتشافات آنها موجب ترس مردم می شود و مردم تا آخر عمرشان آنها را باور نکردند.

 

[ZEUS83]

[h=2] اكسپلورر (Explorer) [/h] اكسپلورر نامي بود كه به چهار ماهواره امريكايي داده شد. اكسپلورر 1 در سال 1958 ميلادي پرتاب گرديد. اين ماهواره با 14 كيلوگرم وزن هر 114 دقيقه يك بار به دور زمين مي‌چرخيد. اكسپلورر 1 كمربند ون آلن مربوط به تشعشعات دور زمين را يافت. اكسپلوررهاي بعدي كار اكسپلورر 1 را ادامه دادند.
اكسپلورر 1 براي مدت زماني بيش از 12 سال به دور زمين مي‌چرخيد.


[h=2] اگزوست - ماهواره رصدخانه اشعه X اروپايي (EXOSAT) [/h] ماهواره رصدخانه اشعه x اروپا (European X-ray Observatory Satellite) ماهواره‌اي است كه در 26 مه 1983 ميلادي پرتاب گرديده است. اين ماهواره طوري طراحي شده بود كه در مدار خود به دور زمين به آرامي بگردد. اگزوست هر چهار روز يك دور كامل بدور زمين مي‌چرخد. اين زمان به ماهواره فرصت زيادي براي مطالعه به منابع اشعه X‌مي‌دهد. دانشمندان در طول زندگي اگزوست، 50 تغيير در برنامه اصلي آن دادند كه اين تغييرات اجازه مطالعه بر منابع جدي اشعه x را مي‌داد.
ماهواره رصدخانه اشعه x اروپا به مدت 3 سال كار كرد.

[h=2] اروپا (Europa) [/h] اروپا يك قمر است. اروپا يكي از چهار قمر گاليله‌اي مشتري است. مشتري در مجموع 16 قمر دارد. اروپا قطري معادل 3112 كيلومتر دارد. سفينه‌هاي تحقيقاتي وويجر كه بر فراز اروپا پرواز مي‌كردند، و دريافتند كه اروپا سطحي بسيار صاف دارد. سطح اروپا از خطوط سايه و روشن پوشيده شده است و دانشمندان معتقدند كه اينها شيارهايي در يخ هستند اين شيارها ممكن است با مايع پر شد ه و دوباره يخ بسته باشد. اروپا احتمالاً بايد هسته‌اي سنگي داشته باشد.
پنج گودال بر روي اروپا يافت شده است.

 

[ZEUS83]

[h=2] اتاكارينا (حمال) Eta Carinae [/h] اتاكارينا ستاره‌اي در صورت فلكي كارينا (حمال) است. اين ستاره در مركز سحابي اتاكارينا قرار دارد. در حدود 100 سال پيش ستاره ياد شده دومين ستاره درخشان در آسمان بود، اما سپس تاريك شد. و اكنون به نظر مي‌رسد كه دوباره در حال درخشانتر شدن است. دانشمندان عقيده دارند كه اتاكارينا ممكن است به يك ابرنواختر تبديل گردد. اتاكارينا جرمي معادل 100 برابر جرم خورشيد دارد.

[h=2] استوا (equator) [/h] خط استوا خطي فرضي است كه دور يك كره، مانند زمين كشيده شده است. همچنين اين خط مي‌تواند دور يك جسم كروي نيز كشيده شود. استواي سماوي (آسماني) ستارگان را به دو نيمكره شمالي و نيمكره جنوبي تقسيم مي‌كند.
ستاره اخرالنهر به قدري دور از استوا در جنوب واقع شده كه از اروپا رويت نمي‌شود.

 [h=2] انرژي (energy) [/h] انرژي، توانايي انجام كار است. انرژي انواع مختلفي دارد كه شامل نور، الكتريسيته، حرارت و انرژي هسته‌اي مي‌شوند. انرژي مي‌تواند از نوعي به نوع ديگر قابل تغيير يا تبديل باشد.
همجوشي هسته‌اي مقادير عظيمي انرژي توليد مي‌كند.

 

[asghar rahmati]

انرژيا (Energia)

انرژيا نام يك راكت است. اين راكت در اتحاد جماهير شوروي ساخته شد.

از انرژيا براي قرار دادن ماهواره‌هاي بالاي وزن 100 تن در مدار استفاده شده است.

همچنين انرژيا براي پرتاب شاتل فضايي بوران مورد استفاده قرار گرفته است.

قدرت انرژريا حدود قدرت راكت ساترن است كه انسان را به ماه انتقال داد.

 

[asghar rahmati]

انسلا داس (enceladus)

انسلاداس يك قمر است. انسلاداس يكي از 18 قمر زحل است.

پرواز وويجر 2 بر فراز انسلاداس مشخص كرد كه سطح اين قمر گودال‌هاي اندكي دارد. چنين به نظر مي‌رسد كه سطح آن پوشيده از يخ است.

بعضي از دانشمندان معتقدند كه اين يخ به علت خارج شدن آب از آتشفشان‌ها مي‌باشد.

سطح انسلاداس بسيار درخشان است.

 

[asghar rahmati]

الكترون (electron)

الكترون يك ذره است. الكترون يكي از اجزاء اتم است.

همچنين الكترون‌ها جداي از اتم‌ها مي‌توانند يافت شوند.

اكثر فعاليت‌هاي الكتريكي و مغناطيسي توسط الكترون‌ها انجام مي‌شود.

الكترون‌ها به دور هسته اتم مي‌گردند.

 

[asghar rahmati]

ارلي برد (پرنده آغازين) Early Bird


ارلي برد، نام يك ماهواره بود. اين يك ماهواره ارتباطي و اولين ماهواره پرتاب شده توسط اينتلست بود.

ارلي برد در سال 1965 ميلادي بر فراز اقيانوس اطلس در مدارش قرار گرفت.

اين ماهواره ارتباط تلفني و تلويزيوني به ايالات متحده امريكا و اروپا مي داد.

عمر ماهواره ارتباطي ارلي برد چهار سال بود.

 

[asghar rahmati]

ارتباط پايين (downlink)

ارتباط پايين فرآيند فرستادن اطلاعات از يك فضاپيما يا ماهواره ارتباطي به زمين را توصيف مي‌كند.

فضانوردان از ارتباط پايين براي گزارش دادن آزمايش‌ها استفاده كردند.

 

[asghar rahmati]

اثر دوپلر (Doppler effect)

اثر دوپلر تغييرات ظاهري به وجود آمده در طول موج امواج صوتي و نوري است. اين پديده بر اثر حركت منبع صوتي يا نوري به وجود مي‌آيد. همچنين اين پديده مي‌تواند متاثر از حركت

ناظر باشد. نور قابل رويت با طول موج بلند، قرمز به نظر مي‌آيد و نور با طول موج كوتاه، آبي به نظر مي‌آيد. وقتي كه يك منبع نوري با سرعت زياد در حال نزديك شدن است، امواج نوري به هم

فشرده مي‌شوند و آبي‌تر مي‌شوند.

اين پديده آبي گرايي نام دارد. وقتي كه يك منبع نوري به شدت از ما در حال دور شدن است، امواج نوري از هم دور شده ، قرمزتر مي‌شود. اين پديده قرمزگرايي نام دارد.

دانشمندان با استفاده از اثر دوپلر كشف كردند كه جهان در حال انبساط است.