فرسایش

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
3) ايجاد خاكدانه هاي درشت در خاك سطحي
باد ابتدا ساختمان وكلوخه هاي خشك را متلاشي كرده و سپس ذرات ريز را جدا و منتقل مي سازد. اين ذرات ريز كه به وسيله باد منتقل مي شوند قدرت فرسايندگي آن را افزايش مي دهند و در اثر برخورد به خاك، ذرات بيشتري را منتقل مي سازند. بنابراين پايداري خاكدانه ها وكلوخه ها نقش مؤثري در كاهش فرسايش بادي دارد. بنابراين براي مقابله با فرسايش بادي لازم است ساختمان خاك را اصلاح نمود.
از آنجايي كه فرسايش بادي تحت تأثير اندازه و وزن مخصوص ظاهري خاكدانه است، بنابراين براي افزايش ثبات خاكدانه ها در مقابل فرسايش بادي لازم است عملياتي را به كاربرد كه باعث تشكيل خاكدانهاي درشت مقاوم به فرسايش گردد. بعلاوه، چون قسمت اعظم فرسايش بادي به وسيله عمل جهشي انجام مي گيرد، لذا براي كاهش آن بايستي ذرات خاك را به صورت تكه هاي درشت تر از آنچه براي عمل جهشي لازم است درآورد. بنابراين با توليد خاكدانه هاي درشت نيروي باد قادر به جابه جايي آنها نخواهد بود. خصوصياتي از خاك مانند بافت، مواد آلي، كاتيون هاي تبادلي، كربنات كلسيم آزاد، فعاليت ميكربي، اكسيدهاي آهن وآلومينيوم در اندازه و پايداري خاكدانه ها مؤثرند.
 

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
4) استقرار پوشش گياهي بعضي از خاك ها به طور طبيعي بسيار فرسايش پذير بوده ولي همواره در اين رابطه عامل اصلي كه باعث برداشت خاك شده عدم پوشش كافي مي باشد. در واقع پوشش فقير زمين باعث مي شود كه بادهاي قوي خاك هاي لخت را مورد فرسايش قرار داده و آنها را به نقاط ديگرحمل نمايد. بنابراين بهترين، ارزان ترين و مؤثر ترين روش براي جلوگيري از فرسايش بادي، پوشاندن سطح زمين به وسيله گياهان طبيعي مي باشد. هرچه ميزان پوشش گياهي بيشتر باشد، نقش آن بهتر و بيشتر نمايان مي شود. اگر زمين داراي پوشش گياهي طبيعي باشد، فرسايش بادي ناچيز خواهد بود. بنابراين نگهداري پوشش محافظ برروي سطح خاك در كنترل فرسايش بادي حائز اهميت است. مهمترين نقش پوشش گياهي كاهش سرعت باد است. البته ريشه گياهان نيز با به هم پيوستن ذرات خاك حساسيت آنها را به فرسايش كاهش مي دهد.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
5) قرار دادن بقاياي محصول بادهاي شديد و خشك همراه با درجه حرارت بالا (بادهاي گرم وخشك)، فرسايش را به خصوص در خاك هايي كه حساس به فرسايش بادي هستند، تشديد مي كنند. براي كنترل فرسايش در اين شرايط مي توان بقاياي گياهان را در سطح خاك قرار داد. بقاياي محصول قرار داده شده در سطح زمين به خصوص اگر بلند و انبوه باشد تقريباً به اندازه خود پوشش گياهي زنده، فرسايش بادي را كنترل مي كند. بقاياي محصول از يك سو سرعت باد را كاهش داده و فرسايش را محدود مي سازد و از سوي ديگر حركت و خاك فرسوده شده را متوقف مي سازد. بعلاوه در برخي از مناطق برف را در زمستان نگه داشته و رطوبت خاك را در بهار افزايش مي دهد. اثر بقاياي محصول در سطح زمين وقتي در كنترل فرسايش بادي بيشتر است كه همراه با زبري سطح زمين باشد كه اين عمل را اصطلاحا "پوشش همراه با شخم" مي گويند.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
6) پوشش هاي مصنوعي براي افزايش پايداري سطح خاك، علاوه بر پوشش گياهي و بقاياي محصول مي توان از پوشش هاي مصنوعي نيز استفاده نمود. از جمله پوشش هاي مصنوعي مي توان از شن خيلي درشت، سنگريزه ريز، فيبر ومواد مشابه استفاده نمود. علاوه بر مواد ذكر شده، مواد ديگري نيز براي كنترل فرسايش بادي وجود دارد كه مي توان آنها را به صورت لايه نازكي روي سطح زمين پاشيد مانند مالچ نفتي و املسيونهاي رزيني كه براي كنترل فرسايش بادي در سطوح محدود مانند تثبيت خاكريز، جاده ها و باند هواپيما مورد استفاده قرار مي گيرد.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
7) ايجاد زبري در سطح خاك فرسايش بادي در مناطقي كه سطح خاك ناهموار است، داراي شدت كمتري مي باشد. زيرا يك سطح ناهموار سرعت باد را كاهش مي دهد. بنابراين حبس ذرات فرسايش يافته امكان پذير مي باشد. ناهمواري سطح خاك را مي توان به وسيله روش هاي صحيح شخم كه باعث ايجاد كلوخه ها بزرگ و يا پشته هايي در سطح خاك مي شود، به وجود آورد، بايد زمين را كمي بعد از قطع بارندگي شخم زد. نقش ناهمواري ها به ويژه اگر شخم عمود بر جهت باد غالب زده شود بيشتر خواهد بود.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
8) انجام شخم عميق شخم عميق با به وجود آوردن سطح زبر وكلوخه هاي ميزان فرسايش بادي را محدود مي سازد. براي آنكه بالاترين درجه زبري به دست آيد، بهتر است پس از بارندگي زمين هرچه زود تر شخم زده شود. مزايايي كه انجام شخم عميق در كنترل فرسايش بادي دارد بستگي به نوع خاك خواهد داشت. شخم عميق موقعي رضايت بخش است كه بتواند مقادير زيادي از كلوخ هاي رس لايه هاي پايين را به سطح خاك بياورد. اين كلوخ هاي رسي به سطح آورده شده در مقابل فرسايش بادي مقاومت مي كنند.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
9) شخم اضطراري در مواردي كه خاك در قسمتي از منطقه اي شروع به فرسايش مي كند، ممكن است در تمامي منطقه گسترش يابد. در اين حالت براي تثبيت سريع خاك وجلوگيري از گسترش فرسايش بادي لازم است بلافاصله سطح زمين را با انجام شخم، زبر و ناهموار نمود تا سرعت باد در سطح خاك كاهش يافته و ذرات خاك در حال حركت متوقف شوند. اين نوع شخم را شخم اضطراري گويند. شخم اضطراري در واقع عبارت است از شخم كردن در نوارهايي از زمين در جهت عمود در جهت باد به منظور ايجاد سطحي نا هموار وكلوخه دار براي اينكه بتوان حركت ذرات سطحي به وسيله حركت جهشي و خزشي را به طور موقت، متوقف ساخت. پس از ايجاد نوارها بايد بين آنها را كشت نمود. شخم اضطراري اساساً يك اقدام موقتي بوده و به منظور كنترل فرسايش تا زمان فراهم آمدن امكان موقتي بوده و به منظور كنترل فرسايش تا زمان فراهم آمدن اعمال راه حل دائمي تري مورد استفاده قرار گيرد.
 

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
10) ايجاد موانع در مسير باد ميزان فرسايش بادي در يك زمين فرسايش پذير به تدريج تشديد مي شود. براي كاهش ميزان فرسايش بادي، لازم است طول زمين را با ايجاد موانعي در مسير باد، كوتاه كرد. در مواردي كه ايجاد موانع در سطح زمين عملي نباشد يا نخواهيم موانعي ايجاد كنيم، به منظور كاهش طول زمين فرسايش پذير، مزارع قطعه بندي مي شود به نحوي كه عرض آنها باريك و طول آنها عمود بر جهت باد غالب باشد. مؤثر بودن يك مانع به ارتفاع، شكل، تخلخل، طول و موقعيت آن نسبت به جهت باد بستگي دارد.
 

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
منابع:
1) ژئومرفولژي كاربردي- فرسايش آبي تأليف :دكتر حسن نوري
2) حفاظت خاك تأليف:نورمن هادسون مترجم : حسين غديري
3) فرسايش آبي وكنترل آن تاليف: حسينقلي رفاهي
4) فرسايش بادي وكنترل آن تاليف: حسينقلي رفاهي


سایت : آبخیزداری
 

Similar threads

بالا