فاکتورهاى موثر در تشکیل ذخایر معدنى

P O U R I A

مدیر مهندسی شیمی مدیر تالار گفتگوی آزاد
مدیر تالار
خاستگاه محلولهاى کانه دار :
از آنجا که بیشترین حجم محلول هاى کانه دار را آب تشکیل داده ،بنابراین آب مى تواند نقشى کارا در تشکیل مواد معدنى وانتقال آنها داشته باشد.

۲ – آبهاى اقیانوسى-دریایى ( Oceanic-sea waters )
۳ – آبهاى فسیل (fossil water )
۴- آبهاى دگرگونى ( http://www.zoomacom.org/online-casino-bonus metamorphic waters )
۵ – آبهاى ماگمایى ( magmatic waters )

+ ذخایر رسوب شیمیایى اورانیوم (Uranium chemical precipitates )football carnival style="color: #000080;">​

اورانیوم موجود در توف هاى اسیدى وگرانیت هاى آلکالن در تماس با آبهاى سطحى ،ابتدا توسط اکسیژن موجود در آب اکسیده شده .به UO2+2 تبدیل مى گردد وگاهى توسط کمپلکس هاى CO2–,So4–,PO4-3,f- به حالت محلول در آب از سنگ مادر خارج شده ودر محیط احیائى بر جاى گذاشته مى شوند. این فرایند بدون حضور آب امکان پذیر نیست وموجب مى شود که اورانیوم سنگ مادر که حالتى پراکنده وفاقد ارزش اقتصادى casino roulette است در محیط ثانویه تمرکز یافته وارزش اقتصادى پیدا نماید.

منابع آلومینیم دنیا (ذخایر بوکسیت)اکثراً تحت تاثیر آبهاى سطحى ،طى پدیده لاتریتى شدن (lateritization) بوجود مى آیند.(لاتریتى شدن thank you. you will receive an sms soon. فرآیندى است که طى آن سنگ یا خاک به لاتریت تبدیل مى شود)لاتریت به خاکهاى هوازده ویا موادى گویند که از اکسیدهاى ثانویه آهن،آلومنییم ویا هر دو آنها غنى باشد ومعمولاً‌ بهمراه آن کوارتز وکائولن وجود دارد.تشکیل آنها در محیط هاى حاره اى وگرم ومرطوب صورت مى گیرد وفرآیند آن طى عمل هوازدگى (wheathring) کامل مى گردد.

گاهى اوقات مواد معدنى بویژه سولفیدها،توسط آبهاى سطحى ضمن اکسیداسیون وشسته شدن با توجه به اینکه اکسیژن نقش فعال دارد،ایجاد زون هایى چون Oxidizied ore, leached zone, gossan در بالاى سطح ایستابى (waterable) مى نماید. با گذر یونهایى چونCu از سطح ایستابى، در شرایط احیائى مى تواند با گوگرد ترکیب شده ایجاد زون غنى شده (enriched zone) نماید.

گاهى آبهاى فرورو در اعماق زمین به توده هاى نفوذى در حال سرد شدن برخود مى نمایند. در نتیجه درجه حرارت ،قابلیت احلال این آبها افزایش مى یابد ودر نقطه بخصوصى بعلت کاهش وزن مخصوص (افزایش حجم) تشکیل یک چرخه مى دهند که در امتداد گسلها به سمت بالا آمده ودر طى مسیر خود یک سرى مواد وترکیبات مربوط به سنگهاى اطراف خود از قبیل مس ،سرب،روى ،جیوه ،آرسنیک ،طلا، نقره وغیره را حل مى نماید. این مواد در اعماق خاص تحت تاثیر تغییرات مربوط به عواملى چون حرارت وفشار شروع به ته نشینى وایجاد ذخایر گرمابى مى نمایند. بنابراین در تشکیل اکر ذخایر گرمابى، آبهاى سطحى نقش اساسى دارند.

نوعى از آب هاى سطحى را شامل مى شوند که در تشکیل بعضى از ذخایر رسوبى وماسیو سیولفیدها نقش اساسى دارند.در این مورد نقش بخارات بروندمى (exhalites) از کف دریا در تشکیل ذخایر ماسی. سولفیدى قابل اهمیت مى باشد.از ماسیو سولفیدها مى توان تیپ هاى قبرس Cyprus type،بشى Besshi type کورکو kuroko type را نام برد.

شامل آبهاى مدفون مانده در بین ذرات تشکیل دهنده رسوبات است که در اصل مى تواند همان آبهاى جوى باشند که دیرزمانى در داخل رسوبات مدفون مانده با کانیهاى مشکله سنگها واکنش انجام داده،ویژگیهاى متفاوتى پیدا مى نمایند ودر تشکیل ذخایر معدنى از جمله ذخایر تیپ دره مى سى سى پى (MVT)،نقش کارا دارند.

هرگاه آبهاى محصور بین ذرات رسوبى تحت تاثیر فشار وحرارت ناشى از دگرگونى قرار گیرند،این فشار وحرارت موجب مى شود تا آبها،فضاهاى بین دانه ها را ترک کنند وشروع به حرکت نمایندواین آبها مى توانند بعضى از مواد را در خود حل کنند وآنها را در شکستگیها وگسلها بصورت ذخایر رگه اى بر جاى مى گذراند.

ماگما ماده روان سنگ ساز که بطریق طبیعى تشکیل شده،ونفوذ وخروج آن طى عمل سرد شدن(solidification) سنگهاى آذرین را بوجود مى آورد مى باشد. ماگماهاى مافیک واولترامافیک از مانتل بالایى منشا مى گیرند ولى ماگماهاى اسیدى اغلب حاصل ذوب آناتکسى پوسته قاره اى است ومقدار کمى از آن حاصل تفریق ماگماى مافیکى مى باشد.

ارتباط ژنتیکى ذخایر فلزى خصوصاً MoوSn با f- به اثبات رسیده است وبهمین دلیل عنصر F- در پى جویى ذخایر مولیبدن وقلع از اهمیت ویژه برخوردار است.

هنگامیکه ماگمایى از نوع کوارتز مونزونیت حاوى آب ،به طرف سطح زمین حرکت کند، به ترتیب پیروکسن ،پلاژیوکلاز ،هورنبلند،فلدسپات هاى پتاسیک وکوارتز آن متبلور خواهد شد وهمزمان با آن محلول هاى غنى از Zn,pb,Cu وغیره در بالاى سیستم متمرکز مى شوند ودر شرایط مناسب تشکیل ذخایر مس پورفیرى را مى دهند.
● عناصر Mo,Sn در محلول هاى ماگمایى بصورت کمپلکس هاى فلوئور(F-) حمل مى شوند.​

در شرایط Ph وEh مناسب،بعضى از مواد بصورت محلول وبا غیر محلول بوسیله آبهاى سطحى وفرورو از محیط اولیه جابجا شده ودر محیط مناسب ثانویه نظیر ذخایر پلاسرى وذخایر اورانیوم رسوبى(ذخایر رسوب شیمیایىChemical precipitate)را بر جاى مى گذارند.


تغییرات درجه حرارت وفشار
در ماگماى مافیک-اولترمافیک (که ترکیب شیمیایى مناسب دارند) کانیهایى که وزن مخصوص آنها بالاست نظیر کرومیت،مگنتیت ،پنتلاندیت وغیره همزمان با سیلیکاتهایى چون اولیوین ، پیروکسن ها متبلور مى شوند و ماگماى باقى مانده در بردارنده کانیهاى با وزن مخصوص سبکتر مى گردد.

طى عمل تجزیه الکترولیتى برخى ملکولهاى یک ماده در یک محلول رقیق ، متلاشى شده ، یون ها با بار مثبت (کاتیون) (positive charges) و یونهاى با بار منفى آنیون (negative charges) در آن از هم جدا مى شوند. گسترش این فروپاشى وابسته به ضریب ثابتى است . این مقدار ثابت ضریب فروپاشى بیشتر به ترکیب ماده محلول و دماى محلول بستگى دارد. به طوریکه افزایش دماى محلول باعث افزایش ضریب ثابت فروپاشى مى شود. محلولها و آب خالص خود نیز فروپاشیده یا تجزیه شده به یک کاتیون هیدرژن (H+) ویک آنیون هیدروکسیل ( (OH- تبدیل مى شود. لگاریتم (LOG 10) عکس غلظت یون هاى هیدروژن در یون محلول آبى را اندیس غلظت یون هیدروژن(Index of hydrogen ion concentration) در نظر مى گیرند که به آن PH مى گویند . مقدار آن اگر ۷ باشد PH سترون یا خنثى است،PH با افزایش دما و فشار پایین مى آید. شاخص دیگرى که براى مشخص کردن محلول هاى کانه دار اهمیت دارد پتانسیل اکسیداسیون –احیاء Oxidation –reduction potential(Eh) مى باشدو نشانگر فشار جریان الکترولیتى است که در مدت اکسیداسیون –احیاء میان مواد در حال واکنش جریان الکتریکى است که در مدت اکسیداسیون-احیاء میان مواد در حال واکنش بوجود مى آید.این شاخص بر حسب میکروولت بیان مى شود وممکن است مثبت یا منفى باشد در مورد آب این اندیس گنجایش عوامل اکسیده کننده را براى گرفتن هیدروژن وگنجایش عوامل احیاء کننده را براى گرفتن اکسیژن نشان مى دهد وبه این ترتیب حدى پایه از جدا شدن الکترونها در مورد مواد اکسیده کننده واحیاء‌شونده بدست مى آید.
 
بالا