علوم اجتماعی

[فاطمه یاس]

در سلسله مراتب مباحث دانشگاهی به ویژه در علوم اجتماعی رشته های مردم شناسی و انسان شناسی از مباحث نسبتاً جدید در یکصد سال اخیر است. انسان شناسی Anthropology در یک دید کلی، مطالعه خصوصیات انسانی است که ویژگی های جسمانی نشانه های فرهنگی، فکری و تاریخی را در بر گرفته و به مطالعه چگونگی دنیای تغییرات و دلایل تحولات زیستی در گروهها و جمعیتهای مختلف انسانی می پردازد .

مراد از مردم شناسی Ethnology مطالعه ویژگی های فرهنگی و اجتماعی گروههای انسانی در محدوده جغرافیائی معین و در دوره تاریخی مشخص است که عناصر ویژه ای نظیر، زبان، هنر، موسیقی، آداب و سنن، ازدواج، عادات و خلقیات، خانواده، خویشاوندی، مذهب، اقتصاد، حقوق، پوشاک، فنون … را در برمی گیرد. فرهنگ Culture نیز با گسترش دامنه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و پیشرفت تکنولوژی، دارای معنا و مفهومی وسیع و همه جانبه گردیده است، به طوری که در تعریف آن آمده است:
فرهنگ عبارت است از مجموعه ای شامل آداب و رسوم، اعتقادات، اخلاقیات، مهارت ها و فنون، هنر و … که انسان به عنوان عضوی از جامعه آن را فرا می گیرد و در قبال آن جامعه نیز تعهداتی دارد.

به این ترتیب مطالعه و تحقیق فرهنگها قسمت عمده ای از قلمرو مردم شناسی را در برمی گیرد. از این رو برخی از دانشمندان دانش مردم شناسی و انسان شناسی را «علم مطالعه فرهنگ ها» (اعم از مادی و غیرمادی) می دانند.
زیبائی رشته علوم اجتماعی به ارتباطات زیبائی که بین اجتماع انسان‌ها برقرار است ، بر می‌گردد. انسان‌ها در کنار یکدیگر نیازهای فراوان خود را مرتفع می‌کنند و این فراوانی نیاز، پیچیدگی‌های زیادی را برای رسیدن به رفاه اجتماعی بوجود می‌آورد. مسائلی مانند مسکن، اشتغال، آموزش، بهداشت، … در رشته علوم اجتماعی پژوهش و مطالعه برای رسیدن به رفاه را بررسی می‌کند.

علاقه به مسائل خبری و اجتماعی، داشتن روحیه جمع گرائی و داشتن بیان خوب و در پایان پایه قوی آماری از شروط موفقیّت در این رشته است.
با نگاهی به چند سرفصل رشته علوم اجتماعی می توانیم به اهمیت و بازار کار آن نگاهی تازه داشته باشیم جامعه شناسی انقلاب، جامعه شناسی قشرها و نابرابریهای اجتماعی، جامعه شناسی در ادبیات فارسی، جامعه شناسی پزشکی، جامعه شناسی سیاسی، جامعه شناسی کار، جامعه شناسی آموزش و پرورش، جامعه شناسی جهان سوم، مردم شناسی ایران، جغرافیای انسانی ایران، جامعه شناسی ایلات و عشایر، روانشناسی اجتماعی، اصول علم سیاست، مبانی جمعیت شناسی.

رشته علوم اجتماعی بخشی از زیربنای بسیاری از برنامه ریزی های کشوری برای افراد هر جامعه است در واقع نهادهای سیاست گذار، نهادهای فرهنگی، اجتماعی، شهرداری ها، فرهنگ سراها، انجمن های خصوصی و دولتی، وزارتخانه های ارشاد، آموزش و پرورش، اقتصاد و دارایی، گمرک و بازار بورس، سازمان بهزیستی، کمیته امداد، مرکز آمار، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت کشور، وزارت بهداشت و به نحوی بسیار دیگری از مراکز باید به کارشناسان خبره این رشته مراجعه و به عنوان یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری های خرد و کلان لحاظ نمایند.

درحال حاضر گرایش های رشته علوم اجتماعی عبارتند از : پژوهشگری و برنامه ریزی اجتماعی ، تعاون و رفاه اجتماعی ، خدمات و رفاه اجتماعی و مددکاری اجتماعی .


رشته دانشگاهی :
کارشناسی علوم اجتماعی گرایش تعاون و رفاه اجتماعی

تعریف و اهداف رشته :

گرایش تعاون و رفاه اجتماعی یکی از گرایش های رشته ی علوم اجتماعی است که هدف آن تعدیل ثروت و قدرت در جامعه می باشد ، همچنین هدف این رشته تربیت کارشناسانی است که بتوانند به یاری تشکلهای انسانی عامل توزیع عادلانه ثروت و قدرت در جامعه گردند.
در این گرایش هر آنچه مربوط به تعاونی باشد از جمله انواع تعاونی ها ، چگونگی تأسیس و مدیریت آنها و فوایدی که تعاونیها برای جامعه دارند مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
محتوای دروس این گرایش را اقتصاد، جامعه شناسی، مردم شناسی، امور مالی، حسابداری، مدیریت و تعاون و کارکرد تعاون تشکیل می دهد.

توانایی های لازم برای ورود به این رشته :

• پایه ی قوی در درس ریاضی برای موفقیت در دروس پایه و اصلی اقتصاد ،جامعه شناسی ، امورمالی و حسابداری
• رفتار و برخورد مناسب
• ثبات عاطفی
• روحیه همکاری و همیاری با دیگران
• سلامت جسمانی (فلج پا در آموزش این رشته بی تأثیر است)
توانایی های فارغ التحصیلان :
فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در زمینه های زیر اطلاعات لازم را بدست آورند:
• تعاونی و کارکرد تعاون
• اقتصاد جامعه شناسی و مردم شناسی
• امور مالی و حسابداری
• مدیریت
• انواع تعاونیها و چگونگی تأسیس و مدیریت آنها و فوایدی که برای جامعه دارند


موقعیت های شغلی :

فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در بخش تعاونی و دیگر زمینه های وابسته که بر طبق قانون اساسی یکی از سه بخش اقتصاد ایران را تشکیل می دهند و همچنین وزارتخانه ها و شرکت های خصوصی و دولتی مشغول به کار شوند.
فارغ التحصیلان این گرایش می توانند در تعاونیهای شرکت ها و وزارت خانه های مختلف اعم از تعاونیهای تولیدی ، مصرف و مسکن به عنوان مدیر و برنامه ریز مشغول به کار شوند.


تحصیلات تکمیلی :

فارغ التحصیلان این رشته می توانند در کلیه ی گرایشهای علوم انسانی ادامه تحصیل دهند مانند:
• مردم شناسی ، جامعه شناسی و جمعیت شناسی
• توسعه ی روستایی
• جامعه شناسی انقلاب اسلامی
• مطالعات فرهنگی
• ایرانشناسی


واحدهای درسی و طول مدت تحصیل :
طول متوسط تحصیل در این رشته 4 سال می باشد و تعداد دروس پایه 42 واحد و دروس اصلی انتخابی 50 واحد می با شد که دانشجوی رشته ی تعاون و رفاه اجتماعی علاوه بر دروس مشترک تمام گرایش های علوم اجتماعی باید دروس تخصصی جدول 2 را هم بگذراند:

ب)دروس پایه	واحد	ج)دروس اصلی الزامی	واحد	ج)دروس اصلی انتخابی	واحد	ه)دروس اصلی انتخابی	واحد
مبانی جامعه شناسی،مفاهیم اساسی(1)	3	اصولعلمسیاست	2	جامعه شناسی پزشکی	3	کلیات حقوق	2
مبانی جامعه شناسی،مفاهیم اساسی(2)	3	نظریه های جامعه شناسی(1)	2	جامعه شناسی کار و مشاغل	2	انسان شناسی زیستی	2
مبانی جمعیت شناسی	2	روش تحقیق نظری	3	جامعه شناسی سیاسی	2	تأمین و رفاه اجتماعی	2
مبانی مردم شناسی	2	روش تحقیق عملی	2	جامعه شناسی کشورهای اسلامی	3	مبانی تعاون	3
مبانی روانشناسی مفاهیم اساسی	3	جامعه شناسی انقلاب	2	بررسی آثار صاحبنظران جامعه شناسی	2	تغییرات اجتماعی	2
مبانی فلسفه 1 و 2	4	جتعه شناسی قشرهاونابرابریهای اجتماعی	2	جمعیت شناسی اقتصادی اجتماعی	3	مردم شناسی ایران	2
تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام	2	جامعه شناسی جنگ و نیروهای انتظامی	3	جمعیت شناسی ایران	2	مردم شناسی هماهنگی	2
مبانی تاریخ اجتماعی در ایران	2	بررسی مسائل اجتماعی ایران	3	جامعه شناسی آموزش و پرورش	2
ریاضیات پایه	3	نظریه های جامعه شناسی(2)	3	اقتصاد ایران	2
آمار مقدماتی	2	جامعه شناسی در ادبیات فارسی	2	کلیات برنامه ریزی اجتماعی اقتصادی	2
آمار در علوم اجتماعی	2			جامعه شناسی ایلات و عشایر ایران	2
زبان تخصصی(1) متون علوم اجتماعی	2			نیازهای انسانی	2
زبان تخصصی (2)متون علوم اجتماعی	2			جامعه شناسی جهان سوم	2
اصول علم اقتصاد	3			نهضت های اسلامی صد ساله ی اخیر	2
روانشناسی اجتماعی	3			محیط شناسی انسانی	2
روشهای مقدماتی تحلیل جمعیت	2			جغرافیای انسانی ایران	2
انسان از دیدگاه اسلام و سایر مکاتب	2
جمع	4 2				4 8		5