[ضوابط ونمونه های طراحی] سالن همایش ،سینما و امفی تئاتر

[in my mind]

طراحي سالن تئاتر
طراحی سالن تیاتر مستلزم درک روابط پیچیده ای است که می توان آن را با برسی تاریخ 2500 ساله پیشرفت تیاتر به دست آوررد.
گرایش های ساخت و ساز سالن تیاتر در شرایط جاری:
1- حفظ و احیا و مدرن کردن تیاتر های پیشین قرن نوزدهم و اواسط قرن بیستم
2-ساختمان های جدید با مشخصه های فضای باز (آزمایشی) و بعد تبدیل آنها به فضای پیشرفته تر

تاریخچه ی تیاتر:
تیاترMarcellus اولین تیاتر روم که به طور کامل از سنگ ساخته شده.
اولین ساختمان تیاتر رنسانس سالن تیاتر فرانسیس در پاریس بوده.

کلیاتی در باره فضای نمایش
نمایش در هر کجا که مکان رویارویی بازیگر و تماشاگر باشد به وقوع می¬پیوندد. خواه این مکان میدانی در شهر باشد یا خیابان یا سکویی در بازار و یا قهوه¬خانه. اما تئاتر بدون معماری معنا ندارد، تئاتر چه به شکل نمایش و اجرا باشد و چه به صورت جشن و مراسم، ماهیتا نباید چنان با طبیعت خود یکی شود که قابل تشخیص نباشد. زیرا در این صورت نمایشی در کار نخواهد بود. چون بنیان تئاتر بر آگاهی دوسویه بازیگران و تماشاگران از وجود یکدیگر است؛ باید از جهان اطرافش متمایز باشد همان¬گونه که نمایش و واقعیت با هم تباین دارند. آشکارترین نشانه تئاتر همانا صحنه است که معماری آن در طول تاریخ دستخوش دگرگونی¬های فراوان گشته، اما همیشه مکانی کاملا مشخص و متمایز از محیط پیرامون بوده است.
فضاهای اجرای نمایش در شهر غالبا جزو نقاط عطف شهری به شمار می¬روند. اما در شهر، علاوه بر مکان¬های عمومی، تعداد زیادی فضاهای خالی حاشیه¬ای یافت می¬شوند که فراموش شده و مطرود و متروک¬اند، مکان¬هایی که می¬توانند محل اجرای رویدادی نمایشی باشند. برخی از این فضاها که در شهرهای ما، خصوصا شهرهای قدیمی، به وفور دیده می¬شوند زمانی خود جزو فضاهای پررونق شهری به¬شمار می¬رفتند. فراموش نباید کرد که یک فضای نمایشی به تجمعی عادی، اجازه تبدیل شدن به اجتماعی با هویت را می¬دهد و می¬تواند سکویی باشد برای نیاز مردم به گفتن، شنیدن و داشتن اوقاتی خوش. هیچ لزومی به برپایی ساختمان نیست، شهرها خود می¬توانند به تئاتری برای اجرای نمایش تبدیل شود.

بررسی فضاهای مورد نیاز برای سالن تیاتر:

ورودی :
باید طوری باشد که از تجمع افراد در پشت در جلوگیری شود و افراد بتوانند به راحتی بلیط تهیه نمایند و وارد سالن شوند.
از لحاظ ابعادی در هر متر مربع حداکثر 6 نفر میتواند قرار بگیرد.
حال اگر افراد به صورت خطی قرار بگیرند (صف) هر 4 نفر 87/1 متر بصورت طولی فضا نیاز داریم پس نتیجه میگیریم اگر افراد بخواهند وارد سالن شوند بهتر است آنها را بصورت خطی سازماندهی کنیم.

سالن انتظار (سرسرا):
بعد از ورودی ما فضای سالن انتظار (سرسرا)را داریم.اگر سالن تیاتر ما 200 نفر گنجایش دارد حال به ازای 6 نفر 1 متر مربع و به ازای 200 نفر 34 متر مربع فضا احتیاج داریم البته این در صورتی هست که افراد متراکم قرار گرفته باشند به همین منظور ما ابعاد فوق را در 3 ضرب کرده و به 102 متر مربع تبدیل میکنیم تا افراد به اندازه ی 2 نفر فضا ی آزاد داشته باشند.

( coffee breakکافی شاپ):
عنصر بعدی که در فضای سرسرا قرار می گیرد( coffee breakکافی شاپ( است. برای این فضا برای هر میز 4 نفره 76/5 متر مربع فضا احتیاج داریم حال اگر در هر سانس اجرا 50 نفر بخواهند از کافی شاپ استفاده کنند ما احتیاج به 12 میز 4 نفره داریم یعنی 24/93 متر مربع فضا میخواهیم. در کنار آن 15 متر مربع فضای آشپزخانه و محل فروش می خواهیم.

سرویس های بهداشتی
فضای دیگر در سرسرا سرویس های بهداشتی است و از آنجا که جز فضاهای درجه 3 می باشد نباید در دید کامل باشد البته باید جایی باشد که به راحتی در دسترس باشد زیرا جز فضاهای خدماتی است 11/29 متر مربع برای 8 توالت و دستشویی احتیاج است.

سالن اجرا:
در کل حداکثر ظرفیت قسمت تماشاگران به شکل انتخاب شده و محدودیت های صمعی و بصری بستگی دارد که شاخص آنها نوع تولید برنامه است. عوامل دیگر شامل سطوح – خط دید – آکوستیک تراکم رفت و آمد و نیز اندازه و شکل سکو / صحنه است.
طول ردیف : حداکثر 16صندلی به ازای هر راهرو . اگر برای هر3-4 راهرو یک در خروجی جانبی به عرض 1m در نظر گرفته شود به ازای هر راهرو 25 صندلی مجاز است.
برای هر تماشاچی نشسته بایدمساحتی برابر با حداقل 0.5 متر مربع در نظر گرفت. این عدد بر گرفته از عرض صندلی ضرب در اصله ی ردیف (حداقل 0.45 مترمربع برای هر صندلی) به علاوه ی یک حداقل اضافه ی 0.9 متر ضرب در 0.5 متر یعنی حدودا 0.05 متر مربع برای هر صندلی است.
حجم فضا: این حجم بر اساس شرایط آکوستیکی به ترتیب زیر است :
تیاترها حدودا 5-4 متر مکعب برای هر تماشاچی و اپرا حدود 8-6 متر مکعب.
به دلیل تهویه ی هوا حجم نباید کمتر از این باشد.

نسبت های قسمت تماشاگران:
1- دید مطلوب بدون حرکت اما با حرکت جزیی چشم به مقدار حدود 30 درجه
2- دید مطلوب با حرکت جزیی سر و حرکت جزیی چشم به مقدار حدود 60 درجه
3- حداکثر زاویه ی ادراکبدون حرکت سر حدودا 110 درجه
4- به حرکت کامل سر و شانه ها میدان درک 360 درجه نیز امکان پزیر است .
5- برای تیاتر -24 متر ( حداکثر فاصله ی که هنوز هم می توان صورت ها را باز شناخت)
6- برای اپرا -32 متر ( حرکت های دارای اهمیت هنوز هم قابل بهز شناختن است)

فضاهای خدماتی پشت سن:
1- اتاق تعویض لباس : یکی از فضاهای کاربردی و اصلی سالن می باشد در طراحی این فضا باید دقت شود که این فضا به عنوان یک فضای خصوصی به حساب می آید و باید تمامی حریم های آن بخصوص برای خانم ها حفظ شود
مقدار فضای لازم برای هر نفر 5 متر مربع وبرای 6 نفر با 8 کمد 45 متر مربع می باشد. نکته ی دیگر وجود انبار لباس است 5.7 متر مربع می باشد.
2-اتاق گریم: این فضا باید با سن در رابطه ی مستقیم عاری از صدا و دارای نور کافی باشد .
محیط ی که یک گریمور نیاز دارد تا بتواند به راحتی اطراف بازیگر حرکت کند و تمام کار خود را زیر نظر داشته باشد 28/2 متر مربع میباشد که با این حساب ما برای کار 3 گریمور به طور هم زمان کنار هم 72/6 متر مربع فضا می خواهیم . همچنین وجود سرویس دستشویی در این فضا ضروری می باشد.
2- اتاق نور و صدا : این فضا که بین نور پرداز و صدا بردار مشترک است باید دید مستقیم با قسمت اجرا داشته باشد که معمولا در جا نمایی این فضا آن را در قسمت پشت سالن در ارتفاع قرار می دهند همانند اتاق آپارات در سینما . حداقل فضا برای نور پرداز با دستگاه پرژکتور و 4 نور انداز 6 متر مربع و برای صدا بردار با دستگاه تنظیم و ضبط صدا 5 متر مربع می باشد همچنین پلکان های ارتباطی هم باید در نظر گرفت اما یک انبار به اندازه ی 12 متر مربع الزامیست.
3- اتاق کارگردان : که در کنار سن قرا می گیرد تا کارگردان در هنگام اجرا بطور مستقیم به نحوی که دیده نشود با سن در ارتباط باشد. ابعاد آن 9 متر مربع می باشد .
4- اتاق گروه موسیقی: یکی از بخش های مهم یک کار تیاتر اجرای ملودیهای منظم در سکانسهای مختلف است. به همین منظور بهتر است کار گروه موسیقی همراه با تیاتر پیش رود برای همین ما فضایی را برای گروه موسیقی در نظر می گیریم. فضای گروه موسیقی باید بصورتی چیدمان شود که سرپرست تمام گروه را زیر نظر داشته باشد و همچنین در قسمت کم صدا قرار گیرد و حتما یک فضا برای نگهداری ساز به ابعاد 4 متر مربع داشته باشد. ابعاد مناسب برای گرهه موسیقی 16 متر مربع است.
5- اتاق استراحت گروه: فضای که کروه قبل از اجرا آنجا تمرکز و بعد از اجرا آنجا استراحت می کند. فضای کافی برای 8 کاناپه و میز 6 متر مربع است پس برای یک گروه 16 نفره ما 40 متر مربع فضا می خواهیم.
6- اتاق مطالعه : قسمتی که گروه در آن استقرار می یابد و ضمن خواندن سناریو(pm) باهم شروع به تمرین کار هم می کنند. مقدار فضای کافی برای مطالعه ی 20 نفر 87/41 متر مربع است.
7- اتاق مصاحبه: فضای لازم 16.2 است که شامل یک میز و 10 صندلی است.

دیواره آتش
همان چیزی که تمامی سالن های استاندارد تئاتر در دنیا و از جمله تالار وحدت دارند. این دیواره ی آهنین از واجبات قطعی است تا در مواقع اضطرار و خطر و هنگام تعطیلی مثل پرده پائین بیاید و حائل وحد فاصلی باشد مابین سن اجرا و محوطه تماشاگران. اگر چنانچه حریقی رخ دهد این دیواره باعث مسدود شدن راه نفوذ و گسترش آتش سرکش می شود و تماشاگران فرصت خروج خواهند یافت.

قسمت اداری سالن:
1- اتاق رییس: این اتاق از لحاظ استراتژیک باید در بهترین نقطه قرار گیرد. معمولا این فضا با اتاق جلسات ترکیب می شود که ابعاد مورد نظر برای ما 35 متر مربع است که میز جلسات هم یکی از الگو های این اتاق است.
2- بخش حسابداری: 16 متر مربع برای خود اتاق و یک فضای 5 متر مربع برای بایگانی و یک فضای 16 مترمربع برای مرکز کامپیوتر نیاز است.
3- اتاق آرشیو: 2/16 متر مربع برای اتاق بایگانی آرشیو که 15 فایل را در خودش جا می دهد و 9 متر مربع اتاق برای مسول اتاق آرشیو و20 متر مربع هم برای مرکز اسناد سالن نیاز است.

بخش خدماتی:
1- موتورخانه:این قسمت باید در جایی باشد که بتواند به همه ی سالن سرویس دهد. ابعاد مورد نظر برای سالن ما50 متر مربع است.
2- انبار مرکزی: به دلیل این که معمولا هر بخش یک انبار دارد ما فضای بزرگی را برای انبار مرکزی نمی خواهیم مقدار ابعاد لازم 25 متر مربع است.
3- پارکینگ:فضای لازم برای پارکینگ 750 متر مربع برای 42 خودرو سبک در ضمن اگر در زیر ساختمان قرار گرفت فضای رمپ و تهویه مناسب هم در جدول محاسبه قرار می گیرد

The building opera house Sydney
این ساختمان عجیب یکی از مشهورترین چشم اندازهای استرالیا می باشد که در قدیمی ترین و بزرگترین استرالیا که مشرف به بندرگاهی عمیق و طبیعی است بنا شده است. این مکان از سه طرف توسط آب احاطه شده است و سقف های آن به شکل بادبان های غول پیکر طراحی شده.
در اوایل دهه ی 1950 میلادی به منظور طرح ریزی بنای مرکز هنرهای جدید رقابتی میان کلیه ی معماران دنیا در شهر سیدنی برگزار شد. مکان انتخاب شده قطعه زمین باریکی بنام بن نلونگ پوینت بود که تا عمق بندر گاه پیش رفته بود.
طراح برنده ی این رقابت یک معمار دانمارکی به نام یورن آتزون بود. که طرح او از همه ی طرح های دیگر تحلیلی تر و رویایی تر است. طرح او از بادبانهای کشتی در بندرگاه و همچنین معبدهای آزتک و مایا الهام گرفته شده بود. ولی ساخت چنین بنای شگفت انگیز چندان هم آسان نبود.
ساخت این تماشاخانه از سال 1959 با پی ریزی ساختمان شروع شد و بعد از گذشت 4 سال کار پی ریزی آن به پایان رسید. سپس نوبت به اصلی ترین بخش ساختمان یعنی سقف صدفی شکل آن رسید. قبلا هیچ سقفی به این شکل ساخته نشده بود. سقف های صدفی که در ساخت این بنا بکار رفت است. آن را با دیگر بناهای جهان متمایز کرده است. مصالح مورد استفاده در این سقف شامل 2000 قطعه بتون پیش ساخته که برای اتصال آنها به یکدیگر حدود 350 کیلومتر کابل فولادی مصرف گردید. بیش از 1000000 (1 میلیون) آجر سفالی براق و زرد کمرنگ که باعث درخشش این بنا میشود بکار رفت.
سازندگان با چگونگی ساخت سقف مخالفت می کردند آنها معتقد بودند که طرح اصلی باید تغییر کند در سال 1966 آتزون از این پروژه استعفا داد. چهار معمار استرالیا این پروژه را تحویل گرفتند و سال بعد عملیات سف را به پایان رساندند.
در اکتبر 1973 تماشاخانهی سیدنی رسما توسط ملکه الیزابت دوم افتتاح شد. داخل این ساختمان چهار سالن اصلی اجرا وجود دارد. بزرگترین سالن این ساختمان سالن کنسرت با گنجایش بیش از 2600 نفر می باشد. بلندترین ارتفاع سقف های صدفی از سطح بندرگاه به ارتفاع 67 متر میرسد. سالن تیاتر این ساختمان گنجایش 1500 نفر دارد. هم اکنون بیش از 2500 اجرا سالانه در این سالن برگزار می شود.

 

[bahar-spring]

ساختار عمومی فضاهای نمایشی

ساختار عمومی فضاهای نمایشی می باید براساس سلسله مراتبی از فضاهای عمومی (مانند کارگاههای تولید نمایش و فضای کارمندان) استوار گردد و نحوۀ دسترسی به مجموعه فضای نمایشی و تردد در فضای داخلی آن با توجه به حریم محدوده فضایی بخشهای مختلف آن انجام گیرد.
ساختار فضایی اینگونه ساختمانها را با توجه به اصول هدایت کننده فوق می توان به دو عرصۀ بیرونی و درونی تقسیم نمود.
الف) عرصه بیرونی فضای نمایشی: این عرصه به طور کلی در ارتباط مستقیم با تماشاگران است.
ب) عرصه درونی فضای نمایشی: این عرصه شامل کلیۀ فضاهایی است که مربوط به امور نمایشی و اداری می شوند و از این رو با کارکنان و بازیگران ارتباط مستقیم دارند.

شکل و انواع مختلف صحنه نمایش

الف) تئاترهای دارای ایوانی که اینگونه تئاترها امکان نمایش فیلم را نیز دارند.
ب) تئاترهای دارای صحنه میدانی که صحنه از هر سو با تماشاچیان احاطه شده در اینگونه تئاترها حداکثر عمق میدان تماشاگران 6 تا 7 ردیف است و در صورتی که جایگاه در یک سطح باشد حداکثر تماشاگر از 300 الی 400 نفر بیشتر نخواهد بود.
ج) تئاترهای دارای صحنۀ هلالی یا صحنۀ آزاد جلو آمده. در این تئاترها صحنه به قلب جایگاه تماشاگران کشیده شده و ورودیها معمولاً در پشت صحنه و یا در داخل جایگاه تماشاگران قرار دارند.
د) نوع دیگر از تئاتر که ترکیبی از موارد بالاست در دوران معاصر مورد توجه طراحان بوده است. این نوع تئاتر با برخورداری از یک صحنۀ انعطاف پذیر برای تبدیل به شکلهای مختلف از خصوصیتی مستقل برخوردار
است. صحنه در اینگونه تئاترها می تواند با جابجایی صندلی ها و قسمتهایی از کف به صورت ایوانی – میدانی و هلالی ظاهر شود به اینگونه صحنه ها چند شکلی می گویند.


اکوستیک

اکوستیک در هر فضای نمایشی قادر است تا انواع برنامه های نمایشی را تحت تأثیر قرار دهد و از آنجا که ایجاد تغییرات اساسی در وضعیت اکوستیک سالنهای نمایش بسیار دشوار است، از این رو لازم است تا از ابتدا تصمیمات لازم درباره خصوصیات اکوستیکی سالنهای نمایش گرفته شود. فضاهای نمایشی باید در برابر کلیۀ نوفه های خارجی ناشی از صدای هواپیما، ترافیک و همهمه افراد در سالن انتظار، عایق باشند و دستگاه های مکانیکی به گونه ای طراحی شده باشند که سطح نوفه ای که در داخل سالن نمایش ایجاد می شود از یک حد خاص تجاوز نکند.
برای برنامه های نمایشی زنده، در صورتیکه حداکثر تعداد تماشاگران 200 نفر باشد لزومی به استفاده از دستگاه های تقویت صدا نیست و در صورت کاهش فاصله متوسط بین تماشاگران و بازیگران استفاده از تمهیدات اکوستیکی برای نمایشنامه های معمولی رضایت بخش می باشد.
میزان شیب جایگاه همانقدر که برای دید تماشاگران اهمیت دارد، برای شنیدن هم مهم است زیرا صدا در هنگام عبور از جایگاه به علت خاصیت جاذب بودن بدن تماشاگران ضعیف می شود، از اینرو با استفاده از بازتابنده های سقفی، باید حداقل شیب لازم را که مانع دید تماشاگران نشود برای جایگاه در نظر گرفت.

 

[raha]

استاندارد ها و ضوابط طراحی سینما:

سالن انتظار سینما:
طبق استانداردها و ضوابط طراحی سینما مصوب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
حداقل میزان سطح اشتغال سالن انتظار سینما به ازای هر نفر 35 سانتیمتر مربع و حداقل
حجم سرانه سالنهای سینما 5/1متر مربع می باشد.
تعداد صندلیهای سالن به ازای هر 100 نفر 10 صندلی می باشد.در صورت داشتن اختلاف
سطح سالن با بیرون حداکثر شیب راهرو ورودی 8% و عرض آن حداقل 2/1 متر می باشد.
حداقل عرض ورودی سالن انتظار به ازای هر 100 نفر 56 سانتیمتر می باشد.

ورودی سینما:
به دلیل کار کردن سینما به مجتمع فرهنگی ، ورودی با ورودی مجتمع یکی است و فقط یک
در برای ورود به سالن انتظار منظور می گردد.

گیشه بلیط فروشی:
گیشه در سینما باید در مکانی باشد که دید کافی بر فضای خارج سینما داشته باشد
و در جایی باشد که صف مربوط به آن فراهم گردد و مردم در معبر عمومی و همچنین مانع
ورود و خروج مردم از سینما نباشد.در گیشه بهتر است به درون سالن انتظار باز گردد ،
ولی این در طوری نباشد که با باز شدن آن درون گیشه مشخص گردد و سطح آن به ازای
هر نفر حداقل 3 متر مربع می باشد.

راهروهای سالن نمایش:
عرض راهروهای سالن را بر حسب تعداد جمعیت که از آن تخلیه می شوند محاسبه می شود.
ولی نه یه این صورت که این عرض متغیر باشد.و اینگونه در نظر می گیریم که از تعداد جمعیت
هر ردیف که در دو طرف آن راهرو می باشد، 60% آن از هر راهرو تخلیه می گردند.
اگر عرض در خروجی سالن نمایش از عرض راهرو منتهی به آن بیشتر باشد باید حداقل فضایی
برابر عرض خروجی جلوی در ورودی داشته باشد.حداکثر شیب مجاز در راهرو های سالن
نمایش 8% می باشد و اگر شیب بیشتر باشد باید از پله در راهرو استفاده گردد که ارتفاع و
عمق موثر پله باید طبق استاندارد ها باشد.پله ها ویا نقطه ی شروع شیب راهرو های سالن
نمایش برای آگاهی تماشاگران باید با چراغ مخصوص روشن گردند.مصالح کف راهروها باید از
مصالح غیر لغزنده و غیر اشتعال باشد.

صندلی تماشاگران:
استاندارد های صندلی تماشاگران در جداول ضمیمه آورده شده است . جنس و مصالح
به کار رفته در صندلیهای سالن نمایش باید مقاوم ،قابل شست وشو ،غیر قابل اشتعال باشد
و از نظر آکوستیکی،مقدار صدائی که آن ها جذب می کنند نباید به وجود ویا عدم وجود
تماشاچی در آن ها وابسته باشد . چیدن صندلیها ی سالن نمایش مانند چیدمان صندلیهای
آمفی تئاتر می باشد .

ورودی ها و خروجی های سالن سینما:
ورودی ها و خروجی های سالن نمایش سینما باید به گونه ای باشند که در معرض دید باشند
و از ورود سر وصدا به داخل وخارج سالن جلو گیری کنند . حد اقل تعداد در خروجی سالن
نمایش 2 عدد می باشد و فقط در موارد خاص مانند گنجایش سالن کمتر از 100 می تواند
1 عدد باشد .
لازم به ذکر است که برای خروج از سالن نمایش بهتر از که در های سالن نمایش به طرف
بیرون باز گردند .
حداقل فاصله دو در خروجی5 متر می باشد و نباید از در های یک لنگه استفاده نمود و باید
از در های دو لنگه استفاده گردد .
درهای سالن نمایش نباید قفل داشته باشند وبهتر است دارای ثابت کننده های فشاری
باشند که با یک فشار روی آن ها،در ثابت گردد.

سرویس های بهداشتی سینما :
طراحی و اجرای ساختمانی قسمت های مختلف داخل سرویس های بهداشتی باید
به گونه ای باشد که شست وشو وگندز دائی مستمر تمامی دیوارها و کف های
سرویس میس گردد .

اتاق پروژ کتور وملحقات آن:
اتاق پروژ کتور شامل حد اقل 2 عدد پروژ کتور به ابعاد 100×60 سانتیمتر ،میز های بر گردان
و باز بینی فیلم به ابعاد 80×120 سانتیمتر واتاق تقویت کننده های صدا می باشد .
دستگاه هایی مانند رکتی نایر ،تابلوی اصلی برق اتاق پروژکتور ،ومسیر های نور سالن
و قفسه های فلزی مخصوص نگهداری فیلم در فضاهای مستقل قرار دارند.
اتاقک کوچکی جهت نگهداری باطریهای مخصوص روشنایی ایمنی سینما و سرویس
بهداشتی در جنب اتاق پروژکتور قرار دارند.

ابعاد اتاق پروژکتور با توجه به ابعاد پروژکتور ها ، فواصل آنها از هم و از دیوارهای جانبی ،
و میز های برگردان و بازبینی فیلم و دستگاههای تقویت صدا در نظر گرفته می شود.
دیوارها و کف اتاق پروژکتور باید قابلیت 2 ساعت مقاومت در مقابل آتش سوزی را داشته
باشند.مصالح به کار رفته در اتاق پروژکتور جهت نازک کاری و آکو ستیک نباید قابل احتراق
باشند کف اتاق پروژکتور برای انتقال کابلهای برق وصدا باید دو جداره بوده و کفپوش آن در
مقابل برق عایق باشد .
وجود شیر یا کبسول آتش نشانی در نزدیک اتاق پروژکتور نیز توصیه می گردد.

پرده نمایش فیلم:
نوع پرده سینما با توجه به ابعاد سالن ،قدرت پروژکتور ، بهره روشنایی پرده و میزان
روشنایی مطلوب پرده انتخاب می شود . اندازه پرده با توجه به عرض سالن نمایش در
قسمت جلوی آن ،ارتفاع سالن ، عمق سالن ودر نظر گرفتن فضائی در دو طرف پرده برای
رفت وآمد به پشت پرده و جمع شدن پرده محافظ تعیین می شود . پرده نمایش بهتر است
دارای انحناء باشد :به خصوص در سالن های عریض، این انحناء کمانی از دایره به طول فاصله
لنز پروژکتور از مرکز پرده می باشد . اسکلت نصب پرده ی نمایش باید بزرگتر از پرده باشد
(30 سانتیمتر) تا نصب پرده آسان تر گردد واسکلت از دیوارپشت پرده باید به اندازه ای که
برای نصب بلند گو ها مورد نیاز است (90 سانتیمتر) فاصله داشته باشد .
باید اشاره نمود که بهتر است دریچه های هواکش وخروجی هوا یا حتی ورود هوا ،پشت
پرده تعبیه نگردد و اصولا سیستم های تاسیساتی وتهویه ی هوا به گونه ای باشند که هوا
در پشت پرده چرخش نداشته باشد.

نویسنده:محمود وجودی بستان آباد
برگفته از وبسایت تخصصی عمران و معماری

با تشکر از فعالیت های helensj عزیز در تالار معماری

 

[raha]

Coop Himmelb(l)au
UFA Cinema Center
Dresden, Germany

معماری های سینما معمولاً به شکل بسیار نادری موفق به سازگار کردن پتانسیل فیلم برای خرد کردن زمان و فضا به روایتگرهای متنوع است. سینمای coop Himmelb(1) aus که متعلق به UFA Palast در درسدن است. (98-1993) تنها ساختمان سینمایی است که در سالهای اخیر در آن سعی شده که فضا را درهم ریخته و روایت معماری را به شکلی درآورده که مستقیما ملهم از فیلم است.

زاویه های کوزه ای و سایه های دندانه داری که روی دیوارهای سینما ایجاد شده اند فضاهای روانی فیلمهای اکسپرسیونیستی اوایل سینمای آلمان را یادآوری می کنند. درحالی که تئاترهای سنتی فضاهای معماری را با شکل تالارهای که دور یک صحنه قرار گرفته اند و یک برج و در عقب و جلو تاسیسات، در حالی که سینما تنها یک جعبه کور است. مفهوم معماری میل به پیچیده شدن دور هسته ای جامد به شکل تالار دارد که تنها یک حجم عایق کاری شده است. درحالی که تئاترهای سنتی فضاهای معماری را با شکل تالارهای که دور یک صحنه قرار گرفته اند و یک برج و در عقب و جلو تاسیسات، در حالی که سینما تنها یک جعبه کور است. مفهوم معماری میل به پیچیده شدن دور هسته ای جامد به شکل تالار دارد که تنها یک حجم عایق کاری شده است. برخلاف بسیاری از سینماها که از داخل تنها یکبار بازدید کننده را متعجب می کننند، UFA palest یک نمای جلویی شفاف دارد و فضاهای داخلی بخشی از فضاهای شهری هستند. به خصوص در شب ، تبدیل یک لامپ نورانی می شود که یک سوی و تصاویر پیچیده و درهم ریخته از شهر در انعکاس تنوع صفحه سینما نشان می دهد.

یک دیوار ساختمان، صخره بزرگ سینمایی است که با پله های نمای بیرونی جدا می شود و تبدیل به صفحه ای عظیم برای نشان دادن فیلم های تریلر شده که در آن ساختمان است ، مرکزی برای تصویرها و حرکاتی است که حرکت در شهر را نشان می دهند.

سطوح عظیم شیشه و سیمان می توانند حجم مشترکی باشند که می توانند انسان ها را تا شکل مورچگان کوچک جلوه دهند، اما این مشکل مقیاس با درج یک سری تصا ویر و حجمهای مجسمه گونه که مقیاس انسانی را در حالی که مناطق ویژه ای در حجمهای عظیم فضاهای محلی نشان می دهند حل می شود. متمایز کننده ترین این ساختارهای داخلی قفس فلزی است که روی سکوی دایره ای هستند. این تراس کوچک که به شکلی معلق روی سالن در مرکز سازه است که تعدادی صندلی و میز را که متعلق به کافه است در آن قرار دارد. همچنین نوعی زیبایی شناسی گونه جیمزباندی است که به نظر می رسد دقیقاً مناسب وضعیت این فضای داخلی است.

پل ها و پله ها که فضاها را با زوایای تئاتری تقسیم می کند و یک برج آسانسور قرار دارد کمک می کند که مقیاس انسانی را مشخص می کند. نمای کوتاه برش عرضی در ساختمان قابلیت دراماتیک سرسرای شیشه ای و تقسیم آن یک سری از عناصر که درون آن قرار دارد نشان می دهد. همچنین به شکلی قدرتمند استفاده از نماهای شیشه ای که حالت اکسپرسیونیسم معماری آلمانی را دارد استفاده شده است. در این نماها(به ویژه طراحی های اولیه هانس شاورون، برونوو ماکس تارت و معمار چکی ونزل هابلیک) ساختمانهای کریستالی به شکلی بودند که گویی نوری غیبی منتشر می کردند. نوعی انرژی زمینی. در اینجا اشعه های نور به نظر به بیرون از میله های نوری که از پروژکتور بیرون می آمد، به شکلی که ساختمان تلالویی در خیابان های اطراف ایجاد می کرد. تضاد سبکی درخشش دیوارهای عظیم و شیشه و سازه های عظیم سیمانی که به نوعی احیای اکسپرسیونیسم را به خاطر می آورد، ساختمان مثل یک کلیسای جامع کریستالی بود که به شکلی عرفانی از دل صخره ای از بطن زمین برخاسته باشد.

منبع

با تشکر از فعالیت های helensj عزیز در تالار معماری

 

[معمار67سبز]

یک فایل pdf از طراحی سینما داشتم آپلود کردم، دانلود کنین به دردتون می خوره

[SIZE=+0]Download Now[/SIZE]

 

[DDDIQ]

معیارهای طراحی سینما
نشریه 245

تعاریف پایه
فصل اول فضاهای تشکیل دهنده سینما
فصل دوم توصیه های طراحی


​

 

[marali_64]

ضوابط طراحي مركز پژوهش‌هاي موسيقي:

ضوابط طراحي مركز پژوهش‌هاي موسيقي:

12-1) فضاها و روابط عملكردي

12-1-1) سالن همايش‌ها:
تصوير12-1:سالن همايشها با فرم ايواني
اين سالن با ظرفيت تقريبي250 نفر به عنوان بزرگترين فضاي مركز پژوهش‌ها در نظر گرفته شده است. اين سالن جهت سخنراني، ارائه مقالات علمي، تبادل نظر هنرمندان، جلسات پرسش وپاسخ،… درنظر گرفته مي‌شود. در كنار اين سالن اصلي مي‌توان در صورت نياز از چند سالن كوچكتر با ظرفيت 50-20 نفر نيز استفاده كرد. سالن اصلي بايد شرائط آكوستيكي مناسب و امكانات نورپردازي كافي در اختيار داشته باشد و ديواره‌ها و بازشوهاي آن در برابر نوفه‌هاي خارجي ايزوله گردند. سالن از محل نشستن حاضرين، صفحه سخنراني، راهروها و فضاهاي جانبي تشكيل مي‌شود و به لحاظ تكنولوژيك بايد در سطح بسيار بالائي باشد. از جمله امكان نمايش فيلم به طريق VHS ، VCD و DVD و نيز امكان نمايش اسلايد، دستگاه اُپك و مشابه آن بايد فراهم باشد. همچنين لااقل در رديف‌هاي جلو امكان نصب‌ گوشي براي حاضرين خارجي و ترجمة همزمان مقالات از طريق مترجم‌هاي حاضر در سالن نيز بايد فراهم باشد. فضاهاي جانبي سالن شامل بخش تأسيسات، برق، سرويس‌هاي بهداشتي، آشپزخانه جهت پذيرائي در طول برنامه‌ها، … مي‌باشد. اين سالن مي‌تواند به فرم‌هاي ايواني، ميداني يا كماني طراحي شود.
12-1-2) كتابخانه و سايت كامپيوتري:
وجود يك كتابخانه مرجع شامل كتاب‌هاي تاريخي و روز موسيقي، نشريات مختلف و در كنار آن امكان دسترسي به نرم‌افزارهاي مربوطه و امكان استفاده از اينترنت در مركز پژوهش‌ها الزامي است. كتابخانه با ظرفيت كلي حداقل 150 نفر و سايت كامپيوتري با ظرفيت حداقل 30 نفر در نظر گرفته مي‌شود. كتابخانه شامل سالن مطالعه عمومي، انبار كتاب، سالن كتاب‌هاي مرجع، بخش امانات، سالن نشريات ومديريت كتابخانه است و سايت كامپيوتري شامل بخش فني و مديريت سايت مي‌باشد.
13-1-3) محل استراحت مدعووين:
فضائي است براي استراحت مدعووين داخلي يا خارجي در طول روز كه مي‌توانند در آن به صرف چاي، قهوه، آب‌ميوه، … اقدام كنند. در اين فضا وجود كاناپه، كمد، اتاق سيگاري‌ها، قفسه‌هاي ساز، قفسه كتاب و آينه لازم است. بهتر است ميهمانان ويژه خارجي‌، در طول روز در اين فضا امكان استراحت داشته باشند و در طول شب در هتل‌هاي شهر اسكان يابند.
12-1-4) روابط عمومي و بين‌الملل:
ارتباط مناسب علمي – هنري اين مركز با كلية مراكز و نهادهاي فعال و صاحبنظر موسيقي داخل و خارج ما را مجاب مي‌سازد كه فضائي جهت يك تيم حرفه‌اي موسيقي و توانا در برقراري ارتباطات مناسب حرفه‌اي با اين مراكز و نهادها، طراحي كنيم. اين فضا شامل نامه‌ها و مراسلات، بخش گرافيك و تبليغات، مديريت، اتاق جلسات، امكانات مخابراتي و شبكه مي‌باشد.
12-1-5) آرشيو موسيقي:
در اين مكان به تفكيك نوع موزيك، برگزيدة آثار موسيقي داخلي و خارجي نگهداري مي‌شود. اين بخش مي‌تواند شامل فضاي امانت، بخش انبار كاست‌ها، C Dها و … باشد كه به اساتيد، دانشجويان و هنرجويان موسيقي امانت داده مي‌شود. لازم است از هر اثر هنري چند كپي و يك كپي اضافه كه غيرقابل امانت دادن باشد تهيه شود.
12-1-6) مدير و معاونان:
يك اتاق براي مديرمركز پژوهش‌ها و چند اتاق براي معاونان وي لازم است. به ويژه آنكه معاونان روابط عمومي، هنري، اجرائي و مالي لازم است در جلسات منظم با مديركل به هماهنگي، برنامه‌ريزي و ترسيم خط مشي حركتي مركز پژوهش‌ها اقدام كنند. لذا يك اتاق برگزاري جلسات نيز پيش‌بيني شده است.
كليات:
10-1-1) دسترسي‌:
گرچه در حالت ايده آل بهتر است امكان دسترسي به تالار از ضلع‌هاي مختلف امكانپذير باشد، ولي تعريف يك دسترسي اصلي و قابل شناسايي اهميت بالاتري دارد. امكان دسترسي سواره و پيادة افراد مسن و معلولين اهميت ويژه اي دارد و بايد بوسيله راه پله‌هاي با شيب كم، نصب نرده‌ها و فاصلة حداقل ورودي مجموعه و خروجي پاركينگ ها تا ورودي تالار، اين امر در طراحي لحاظ شود.
10-1-2) گنجايش مجموعه :
گنجايش يك تالار با ميزان استقبال شنوندگان طراحي مي‌شود. ظرفيت تالارها بايد در حد تعادل كمترين و بيشترين تعداد مراجعين باشد. زيرا در صورت خالي ماندن صندلي‌ها به لحاظ برهم خوردن شرايط آكوستيكي و متضرر گشتن اقتصادي شرايط نامناسبي ايجاد مي‌شود. همچنين اثرات رواني خالي ماندن صندلي‌ها ناخوشايند است و در كنار آن سالن‌هاي پرجمعيت و ازدحام مردم براي خريد بليط بالاترين تبليغ براي يك تالار محسوب ميشود. به طور عمومي‌تالارها را به 4 دسته تقسيم مي‌كنند: كوچك ( كمتر از 500 نفر )، متوسط ( 900-500 نفر )، بزرگ ( 1500- 900 نفر ) و خيلي بزرگ ( بيش از 1500 نفر ). به رغم مشكلات موجود در حل كردن شرايط آكوستيكي تالار، حداكثر فاصله شنوندگان و هنرمندان (برخلاف تئاتر) تابعي از كيفيت صوت در سالن است نه كيفيت ديد.
در كشور ما با توجه به علاقه و استقبال فعلي از موسيقي و اينكه تالار جهت برنامه‌هاي شاخص موسيقي در نظر گرفته مي‌شود،ظرفيت 2000 نفر، كمترين مقدار مي‌تواند باشد و چون حل شرايط آكوستيكي براي ظرفيت‌هاي بيش از 3000 نفر دشوار است، ظرفيت تقريبي2500 نفر براي تالار در نظر گرفته مي‌شود. به اين ترتيب شاهد يك تالار از نوع خيلي بزرگ خواهيم بود.
به علت جمعيت زياد حاضر در تالار و تأسيسات و تجهيزات گرانبهاي آن لازم است تالار از ضريب ايمني بالايي برخوردار باشد. كليه درب‌هاي ورودي و خروجي تماشاگران به سالن بايد روبه بيرون باز شود و براي هر 4 رديف صندلي 5/1 متر درب طراحي مي‌شود. در دو طرف سالن دربها و پله‌هاي فرار تعبيه مي‌شوند كه حداكثر فاصلة آنها با حاضرين 30 متر است. همچنين شيب راهروها به علت شلوغي هنگام حادثه و ازدحام، از5% تجاوز نمي‌كند. از ديگر ضوابط ايمني تالارها نصب چراغهاي روشنايي اضطراري در كليه بخش‌هاي ساختمان از جمله راهروها، پله‌ها، بالاي درهاي فرار و درهاي خروجي و اطراف سالن در ارتفاع 20 تا 30 سانتي متري جهت رؤيت صندلي‌ها و نيز در فضاي پشت صحنه است. روشنايي اين چراغ‌ها در زمان قطع برق بايد بطور خودكار توسط ژنراتور موجود در سايت تأمين شود.مساله اساسي ديگر ايجاد يك انشعاب آب جداگانه براي سيستم آتش نشاني در محل است كه اين انشعاب پس از ورود به منبع‌هاي تحت فشار به شبكه اطفاء حريق كلي ساختمان راه مي‌يابد. نقاط حساس شبكه اطراف سالن‌ها، راهروها، صحنه و بالاي صحنه هستند. يك سيستم لوله كشي جدا نيز براي صحنه و پشت صحنه تعبيه مي‌شود تا در لحظات حريق آب را با فشار كافي جاري كند. تهيه و نصب سيستم‌هاي اعلام حريق حساس به دود و حرارت لازم است. از طرفي به علت ارتفاع زياد سقف و وجود نورافكن‌ها با دما و
حرارت بالا، سيستم‌هاي گشت و بازبيني نقاط حساس ساختمان نيز لازم است .علاوه بر موارد بالا جهت كنترل

تصوير10-1:جزييات پرده آتش[1]
حريق، در كليه مراكز وپست‌هاي برق و اتاق‌هاي كنترل، كپسول‌هاي كوچك و بزرگ چرخ دار پودر و گاز نياز است و نهايتاً نصب پرده آتش در تالارهاي بزرگ اجتناب ناپذير است. اين پرده كه صحنه را از سالن جدا مي‌كند شامل يك قاب فولادي ضد آتش، صفحه هاي آسيستمي‌ثابت شده به قاب فولادي و ورقة فلزي ثابت شده به قاب فولادي ضد آتش است كه در مواقع حريق بصورت خودكار آزاد مي‌شود و لولة آبفشان آن فعال مي‌شود. همچنين بهتر است ارتفاع فضاي زير سقف جهت بازبيني سنسورهاي اعلام حريق دست كم10/2 متر باشد. در تصوير10-1 جزئيات پردة آتش را مي‌بينيم.از ديگر ضوابط ايمني تالار، مقاومت آن در برابر زلزله است.به اين منظور، انتخاب سازه هاي مقاوم وسقفهاي سبك بهترين راه حل است.
10-1-4) ضوابط ويژة معلولين:
معلولين بايد بتوانند با صندلي چرخدار بدون مانع به همه بخش‌هاي عمومي‌و اداري دسترسي داشته باشند. حداكثر شيب راهپ‌ها 5/7 % و حداكثر طول رامپ‌ها 12 متر است و در انتهاي اين مسيرها وجود فضاهاي مسطح تقاطع با ساير مسيرها الزامي‌است. در غير اينصورت در آن مسيرآسانسور پيش بيني مي شودبراي نابينايان در كنار مسيرهاي حركتي بويژه پله‌ها بايد دستگيرة مناسب تعبيه شود. در شرايط اضطراري آسانسورهاي ويژة معلولين جهت جلوگيري از بند آمدن راه توسط صندلي‌هاي چرخدار، لازم است.

10-2) فضاهاي عمومي‌
10-2-1) ورودي و گيشه :
ورودي تالار بايد به گونه اي تعريف شود كه مراجعين حتي در اولين برخورد به آساني بتوانند آنرا بيابند. همچنين مناسب است به علت پرهيز از سردرگمي‌مراجعين و كنترل آنها از تعدد ورودي‌ها خودداري كرد. بهتر است درهاي ورودي اصلي با يك پيش فضا به سالن انتظار گشوده شود. اين پيش فضا نقش كاهندة تبادل هوا و سرو صدا را دارد. در اين فضا مي‌توان برنامه‌هاي آينده را تبليغ كرد و بهتر است در آن اطلاعات وكنترل ورود و خروج قرار گيرند. سرانه جهت كل فضاي ورودي در سالن‌هاي بالاي 1200 نفر، 24/0 متر مربع است و ارتفاع اين بخش دست كم 2/4 متر مي‌باشد. همچنين نزديك ورودي محل فروختن و رزرو بليط براي مراجعين در نظر گرفته مي‌شود. چون بخش‌هاي مختلف سالن داراي قيمت‌هاي متفاوتي هستند و نيز معمولاً مراجعين بليط خود را از قبل رزرو كرده و تعداد زيادي نيز در محل بليط تهيه مي‌كنند لازم است اندازه‌ها و ابعاد اين فضا جوابگوي نيازهاي مطرح شده باشد. بويژه ارتفاع اين بخش حداقل 3 متر است.
10-2-2) سالن انتظار:
فضايي است جهت تجمع حاضرين پيش از شروع برنامه و استراحت آن‌ها در بين چند برنامه. اين فضا بايد ظرفيت تماشاچيان را داشته باشد، سرانه كل آن 26/0 متر مربع است و ارتفاع آن حداقل 3/3 متر مي‌باشد. اين فضا مي‌تواند به شكلي دل انگيز زمينه برخورهاي مثبت فرهنگي را به دوراز فخر فروشي‌ها فراهم كند. در سالن انتظار مي‌توان برنامه‌هاي آينده تالار را تبليغ كرد و اشياي ارزشمندي نيز به نمايش گذاشت. قسمت رختكن (كه مي‌تواند در فصولي از سال حذف شود) جهت تحويل گرفتن بالاپوش مردم است اين فضا براي هر 20 نفر يك متر مربع است و حضور نگهباني در آن ضروري است. از سالن انتظار علاوه برتالار بايد به ساير فضاهاي عمومي‌( سرويس‌ها، اداري، رستوران، بوفه، 000 ) دسترسي مستقيم موجود باشد. همچنين در ابتداي سالن انتظار فضايي با سرانة 2/0 متر مربع براي حداكثر %50 تماشاچيان كه احتمالاً سيگار مي‌كشند با تهويه مناسب و ارتفاع بيش از 3/3 متر پيش بيني مي‌شود.
10-2-3) بوفه و رستوران:
با توجه به زمان قابل توجه حضور مراجعين در سالن انتظار و تمايل عمومي‌ به صرف نوشيدني، خوردن تنقلات،.... وجود يك بوفه يا تريا ضروري است. اين بوفه نبايد باعث ازدحام و ايجاد مانع در مسيرهاي ارتباطي گردد. همچنين امكان استفاده از آن در زمان‌هاي غير اجرا نيز بهتر است ميسر باشد.از طرفي با توجه به اينكه برنامه‌هاي موسيقي غالباً از ساعات آغازين شب تا نيمه‌هاي آن ادامه دارد و نيز حجم انبوه حاضرين، يك رستوران مستقل از سالن‌ها لازم به نظر مي‌رسد. امروزه اين رستوران‌ها در تالارهاي موسيقي و تئاتر به صورت متداولي درآمده اند.
10-2-4) راهروها :
سرانه كل فضاي ارتباطي براي تالار 2 متر مربع است و حداقل ارتفاع راهروها 2/4 متر مربع است. راهروها مجموعاً سرانه اي حدود 8/0 مترمربع از كل فضا را دربرمي‌گيرند. عرض راهروها حداقل 5/2 متر است و طراحي راهروهاي ويژه جهت خروج حاضرين از تالار به فضاي بيرون لازم است.
10-2-5) سرويس‌هاي بهداشتي:
سرويس‌ها بايد در مسير حركت حاضرين و در دسترس عموم باشند. در اين بخش اتاق‌هايي جهت توالت خانم‌ها در نظر گرفته مي‌شود كه براي هر 30 الي 35 نفر يك توالت تعبيه مي شود. تعداد سرويس‌هاي بهداشتي بايد به گونه اي باشد كه صف‌هاي طويل انتظار، هنگام استفاده از سرويس‌ها تشكيل نشود. همچنين سرويس‌ها بايد براي معلولين به تفكيك ساخته شده و كلاً تهويه مناسبي داشته باشند.
10-3) فضاي اداري:
وظيفه كلي مديركه نقش بسيار مهمي‌در رضايت هنردوستان دارد، هماهنگي مجموعه، برقراري ارتباط مناسب با مردم و هنرمندان و كسب رضايت آنهاست. در اين راستا برنامه ريزي براي آينده، نظارت بر امور مالي و هنري، جهت دهي مناسب فعاليت‌هاي اداري، فرهنگي و تبليغاتي و امثال آن برعهدة مدير مجموعه است. مدير تالار معاوناني دارد كه وي را ياري مي‌كنند.
سرپرست سالن كار نظارت بر گيشه، بوفه، رختكن، تأسيسات، امور فني، نظافت و نظم عمومي‌سالن را برعهده دارد. مدير صحنه وظيفه آماده كردن وسايل، كنترل عوامل فني صوت و نور، سرپرستي اتاق كنترل و اتاق فرمان و مجموعاً‌ برگزاري مناسب برنامه‌هاي موسيقي را عهده دار است. مدير امورهنري مسؤل ارتباط با هنرمندان و آماده كردن برنامه‌هاي آتي و نيز ايجاد ارتباط مناسب هنرمندان با دفتر گرافيك، استوديوي ضبط، روابط عمومي‌، امور اداري،... مي‌باشد.

در فضاي اداري سرانة كارمندان مختلف ( شامل محوطة كاري و وسايل دفتري ) به اين شرح است:
1- منشي:10 متر مربع 2- كارمند مستقل: 9-6 متر مربع 3- كارمند مشترك: 5 متر مربع 4- رئيس قسمت: 25-15 متر مربع 5- مدير كل:40-30 متر مربع 6- سرانه هر نفر در اتاق كنفرانس: 5/2 متر مربع
10-4) صحنه:
صحنه عبارت است از فضايي كه مجريان برنامه‌هاي موسيقي در آن حاضر ميشوند. اين فضا غالباً توسط قاب صحنه از شنودگاه جدا شده و در محل جدايي، پرده اي به نام پردة صحنه آويخته مي‌شود. ابعاد صحنه در تالارهاي بزرگ بايد ظرفيت 100 نفر اعضاي اركستر را داشته باشد. علاوه بر آن ابعاد صحنه تابعي است از نوع برنامه ريزي هنري سالن و محاسبة لازم براي تأسيسات و امكانات مختلف صحنه.به علت مركزيت صحنه رعايت نكات آكوستيكي، ايمني و نورپردازي در آن بسيار مهم است .
كف صحنه مي‌بايست سطحي صاف و يكنواخت از نظر مصالح و انعطاف پذير در مقابل قرار دادن و محكم كردن وسايل باشد و حركت روي آن نبايد توليد صداي اضافي كند. بطور معمول كف را از چوب محكم و مقاوم در برابر ضربه مي‌سازند و روي آنرا روكشي از مواد پلاستيكي مانند وينيل به رنگ تيره مي‌زنند تا هم چوب انعطاف پذيري خود را حفظ كند و هم باعث انعكاس نورنشود. در روي كف صفحه محل‌هايي براي پيچ كردن ميز نت، نصب پيانو، نصب مبلمان اركستر و محل‌هايي براي اتصال وسايل برقي يا صوتي بصورت پريز توكار پيش بيني مي‌شود.

-4-1) انواع صحنه:
برحسب هندسه تالار و نوع ارتباط صحنه با سالن صحنه‌ها را به دسته‌هاي گوناگوني تقسيم مي‌كنند. در رايج ترين تقسيم بندي صحنه‌ها به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:
الف) صحنه‌هاي ايواني ( Proscenium ):
در اين صحنه تماشاگران با يك جدايي نسبتاً كامل در يك سوي صحنه قرار دارند و همين امر تسهيلات فراواني را فراهم مي‌كند، ازجمله تغيير دكور و چيدمان صحنه در فاصله ميان دو برنامه و رفت و آمد آسانتر مجريان كه امر اخير بويژه در اپرا كه رفت و آمد زياد هنرمندان را شاهد هستيم مطلوبيت بالايي ايجاد مي‌كند. راحتي نورپردازي و ايجاد افكت‌هاي نوري از ديگر مزاياي اين شيوه است و به اين دلايل اكثر تالارهاي امروز جهان ( بويژه اپراها ) به شكل ايواني صحنه آرايي مي‌شوند. اما مشكل اين شيوه يكي اتلاف انرژي صوتي در فضاي عظيم پشت و بالاي صحنه است كه بايد توسط بازتابنده‌هاي صوتي در پشت و كنار صحنه جبران شود و ديگري صميميت كمتر حاضرين در سالن با هنرمندان و ايجاد فاصله بين آن‌هاست.البته بايد توجه داشت بسياري از هنرمندان، جدايي بين تماشاگران و هنرمندان را مطلوب مي‌دانند.
ب) صحنه‌هاي ميداني ( Arena ):
در اين شيوه از صحنه آرايي هنرمندان در مركز تالار و شنوندگان دور تا دور آن‌ها قرار دارند. اين شيوه در درجه اول صميميت بالايي بين هنرمندان و تماشاگران ايجاد مي‌كند، همچنين حل كردن شرايط آكوستيكي در اينگونه تالارها ساده تر است وچون در تالارهاي موسيقي ( برخلاف تئاتر) محدوديت ديد تأثير چنداني در طراحي ندارد، حجم تالار به ميزان زيادي قابل افزايش است.صحنه‌هاي ميداني سه ايراد اصلي دارند: اول يكنواختي سالن است، دوم ارتباط مشكل صحنه با پشت صحنه است و سوم تصوير 10-2:انواع صحنه
مشكلات نورپردازي در اينگونه صحنه‌هاست. چراكه بايد صحنه كاملاً روشن باشد و در عين حال چشم مخاطبين را نيازارد. به هر حال نمونه‌هاي زيادي از اين نوع صحنه پردازي در سراسر جهان، بويژه در تئاترهاي بزرگ ديده مي‌شود.
ج) صحنه‌هاي كماني گسترش يافته( Extended stage ) وباز ( Open stage ):

براي تلفيق مناسب توانايي‌هاي دوصحنه آرايي ايواني و ميداني، شيوه اي پيشنهاد مي‌شود كه در آن عليرغم وجود پشت صحنه در يك ضلع صحنه، در سه جهت باقي مانده، يا صحنه به سمت تماشاگران گسترش مي يابد ( Extended Stage ) و يا جايگاه تماشاگران نسبت به صحنه گسترش يافته و آن‌ها از سه زوايه قادر به ارتباط با صحنه ميباشند ( Open Stage ). اين شيوه عليرغم حفظ تماشاگر بيشترو صميميت و ارتباط مناسب صحنه و پشت صحنه معمولاً فرم‌هاي دلپذيري جهت يك تالار بزرگ به دست نمي‌دهد. با اين حال اين صحنه‌ها به لحاظ عملكردي بسيار مناسبند.

تصوير 10-3:سالن با صحنه متغير و انعطاف پذير
د) صحنه‌هاي متغير:
براي بهره برداري ماكزيمم و متنوع از تالار مي‌توان بوسيلة امكانات مكانيكي مناسب صحنه‌هاي متغيري ايجاد كرد كه به دلخواه به فرم‌هاي ايواني، ميداني يا كماني تغيير شكل دهند. گرچه اين گونه صحنه آرايي براي تئاتر، اپرا و باله مناسب است،ولي به علت ويژه بودن خصوصيات آكوستيكي تالارهاي موسيقي معمولاً از آن‌ها در اين تالارها استفاده نمي‌شود. در شكل 10-2 سه گونه صحنه آرايي ايواني، ميداني و كماني ( هردو گونه ) به شكل شماتيك نشان داده شده است. در شكل 10-3 سالن طراحي شده توسط «والترگريپيوس» در سال 1929 نشان داده شده كه در سه حالت يك، دو و سه به فرم‌هاي ايواني، كماني و ميداني در مي‌آيد . در شكل 10-4
فرم‌هاي متنوعي براي صفحه آرايي مي‌بينيم كه هركدام از آنها از يكي از سه گونه فرم اصلي تبعيت كرده اند.
تصوير 10-4:نمونه فرمهاي متنوع صحنه
10-4-2) فضاي حركتي(حفره اركستر):
در حاشية صحنه فضايي جهت رفت و آمد افراد گروه موسيقي، تكنسين‌هاي فني،.... بايد در نظر گرفت. اين حاشيه باعث مي‌شود كه درصورت استفاده از بازتابنده‌هاي صوتي يا وسايل نورپردازي،افراد از ميان آن‌ها عبور نكرده و ضمن دسترسي به صحنه،تنظيم نور و صوت دچار مشكل نشود. همچنين در آغاز و پايان برنامه‌ها يا در بين آن (دراجراي اپرا ) گروه نوازندگان، خوانندگان، رهبر گروه،.... به راحتي وارد و خارج شوند.سطح اين فضا بايد 3-2 متر زير زمين باشد و به لحاظ فني اين بخش بايد كليه خصوصيات كف صفحة اصلي را دارا باشد. فضاي بالاي اين حفره مي‌تواند آزاد باشد يا با ادامه يافتن جايگاه تماشاچيان يا صفحه اصلي پر شود. نمونه‌هاي اين فضا در شكل 10-5 نشان داده شده است.
10-4-3) فضاي پشت و كنار صحنه:
جهت ايجاد دكور يا تغيير آن در نوبت‌هاي متفاوت اجرا و نيز ايجاد افكت‌هاي خاص نوري در پشت و كنار صحنه فضايي تصوير 10-5:انواع حفره اركستر
تعبيه مي‌شود كه به لحاظ قوانين آكوستيكي و نور پردازي از شرايط صحنة اصلي تبعيت مي‌كند. در اين فضا معمولاً پردة سايكلوراما و دستگاه‌هاي افكت نوري نصب مي‌شود كه با آن‌ها مي‌توان زمينه‌هايي چون غروب آفتاب، آسمان،... را نشان داد. در تصوير 10-6 اين فضا نشان داده شده است.
10-4-4) اركسترا:
محل قرارگيري هنرمندان ( اركستر، رهبر اركستر، خواننده‌ها ) مي‌باشد. اين بخش مي‌تواند در مركز صحنه يا كناره‌هاي آن به فرم‌هاي مختلف مثل پله اي، مسطح،... تعبيه شود. با توجه به امكانات سمعي – بصري روز رهبر اركستر مي‌تواند در هر قسمت از صحنه حاضر باشد و كل گروه را به وسيله دوربين‌هاي مدار بسته نظارت كند. اين فضا بايد امكانات نور و صوت را در حد عالي دارا باشد.
تصوير 10-6:فضاي كناري صحنه
10-4-5) جايگاه رهبر اركستر:
همانطور كه گفته شد رهبر اركستر مي‌تواند در هر جاي صحنه (با توجه به امكانات فني موجود) قرار گيرد ولي جهت ارتباط رواني مناسب بين رهبر اركستر با خوانندگان و نوازندگان از يك سو و تماشاگران و شنوندگان از سوي ديگر معمولاً رهبر اركستر در فضايي گود بين سالن و صحنه قرار مي‌گيرد. اين محل توسط بالابرهاي مكانيكي يا الكتريكي بايد بتواند حداقل 3-2 متر ( بدون برخورد با گودال اركستر ) در جهت عمودي حركت كند تا در مواقع مختلف امكان ديد مناسب رهبر اركستر به صحنه فراهم باشد(تصوير 10-7).


تصوير 10-7:جايگاه رهبر اركستر

10-4-6) پردة صحنه:
صحنه چند نوع پرده وجود دارد: 1- پرده پارچه اي 2- پردة آهنين 3-پردة سيكلوراما 4- پردة پانوراما

«پرده پارچه اي» كه درحدفاصل صحنه و سالن نصب مي‌شود در بين برنامه‌ها جهت عدم رؤيت تغير دكوراسيون
در
توسط حاضرين پايين مي‌آيد. اين پرده بهتر است بتواند در جهات عمودي، افقي و مورب بوسيلة قرقره‌هاي مكانيكي يا الكتريكي جمع شود و سرعت جمع شدن آن قابل كنترل باشد. «پرده آهنين» كه پيشتر در مورد آن توضيح داده ايم، يك عايق صوتي و حرارتي در هنگام تغيير دكوراسيون است به گونه اي كه در اين هنگام صداي داخل صحنه به بيرون نرسد. اين پرده بوسيلة سيستم‌هاي مكانيكي و الكتريكي مجهز به موتورهاي الكتريكي قوي، وزنه‌هاي تعادل، كابل‌هاي ضخيم فولادي، محورهاي حركت، قرقره‌ها و فلكه‌هاي انتقال نيرو پشتيباني مي‌شود. وجود سيستم ترمز‌هاي الكتريكي و دستي ( براي قطع اضطراري حركت ) و شاسي حركت پرده نيز لازم است. پردة آهنين نيز در حد فاصل صحنه و سالن نصب مي‌شود و به قالب فولادي ضد آتش و ورقه‌هاي فلزي مشبك الصاق مي‌شود. حد فاصل بين ورقه فولادي اصلي و ورقه فلزي مشبك را با مواد عايقي چون

تصوير 10-8:جزييات پرده صحنه تصوير 10-9:نماي پرده پارچه اي و آهني
پلاستوفوم پر مي‌كنند. «پرده سيكلوراما» به اشكال مختلف ( نيم دايره، ذوزنقه، u،... ) در انتهاي صحنه جاي مي‌گيرد و مي‌تواند در قاب خود ثابت يا متحرك باشد و جهت ايجاد پس زمينه‌ها و تصاوير انتزاعي بكار مي‌رود. اين پرده معمولاً بافت ابريشمين ظريفي دارد. «پرده پانوراما» يا «پرسپكت» نيز نوعي پرده است كه در پشت صحنه به شكل كامل يا در بخشي از آن نصب مي‌شود و پس زمينه برآن نقاشي مي‌شود. لذا جنس آن بايد رنگ پذير و مقاوم باشد (مانند كتان). در تصاوير 10-8 و 10-9 دو نوع پردة پارچه اي و آهني را به شكل شماتيك وجزييات آنها را مي‌بينيم.
10-5) پشت صحنه
10-5-1)ورودي هنرمندان:
دسترسي هنرمندان به تالار مستقل از تماشاچيان و از طريق درب جداگانه اي منتهي به پشت صحنه تأمين مي‌شود. بهتر است براي هنرمندان يك پاركينگ ويژه ( با ظرفيت حدود 50 اتومبيل ) نزديك به درب ورودي طراحي كرد. حضور يك نگهباني جهت كنترل رفت و آمدها در ابتداي ورودي ضروري است. همچنين ورودي وسايل و سازهاي هنرمندان مي‌تواند در همين جا باشد.
10-5-2) رختكن‌ها:
موسوم است هنرمندان موسيقي با لباس متحدالشكل بويژه در برنامه‌هاي اپرا، كر، باله، اركستر و گروه‌هاي كلاسيك در صحنه حاضر شوند، لذا فضايي جهت تعويض لباس آن‌ها تدارك ديده مي‌شود كه سرانه آن براي هر نفر 5/1 متر مربع است. اين فضا مجهز به قفسه لباس، صندلي، ميز و آينه‌هاي قدي است. دستشويي‌ها در داخل و دوش‌ها و توالت‌ها در خارج از اتاق قرار مي‌گيرند و تعداد كساني كه از يك رختكن استفاده مي‌كنند نبايد از 20 نفر تجاوز كند. همچنين براي رهبر اركستر، تكخوان‌ها و تكنوازان فضايي خلوت جهت تمركز و آمادگي روحي پيش از اجرا نياز است. از اين رو و نيز براي حفظ احترام آن‌ها رختكن‌هاي جداگانه اي مجهز به قفسه لباس، قفسه ساز، وسايل شخصي، مبل راحتي، دستشويي، آينه قدي، تصوير 10-10:نمونه چيدمان رختكن
توالت و حمام اختصاصي و در صورت نياز يك پيانو در نظر مي‌گيريم. در تصوير 10-10 نمونه‌هايي از استاندارد رختكن‌هاي هنرمندان را مشاهده مي‌كنيم.
10-5-4) اتاق سبز:
فضايي است جهت استراحت هنرمندان هنگام تمرين يا در بين اجراي بخش‌هاي مختلف برنامه. اين اتاق فضاي گردهم آيي، هماهنگي و استراحت هنرمندان است و در آن امكان صرف چاي، قهوه، غذا،... وجود دارد. اين فضا مجهز به مبل، كاناپه. تلويزيون، آبدارخانه و خدمتگزار است. اتاق سبز، حتي الامكان بايد به رختكن‌ها و صحنه نزديك باشد.
10-5-5) ورود به صحنه:
به لحاظ اهميت ايزوله بودن صحنه از نور و صوت مي‌بايد فضاي واسطي ميان صحنه و راهروهاي پشت صحنه ايجاد كرد كه سطح داخل آن بوسيلة مصالح جاذب صدا و به رنگ تيره پوشانده شده باشد. بهتر است ورود به صحنه داراي پله‌هاي زياد نباشد.
10-5-6) انبارها:
براي ذخيره لوازم مختلف صحنه و اجرا نياز به انبارهاي متنوعي است. از جمله انبار پراتيكابل، انبار اكسسوار، انبار ساز و آرشيو لباس.. در «انبار پراتيكابل» حجم‌هايي نگهداري مي‌شود كه جهت اجراي برنامه‌ها از آن‌ها استفاده مي‌كنيم. اين حجم‌ها به اندازه‌هاي استاندارد يا غير استاندارد ( با ابعاد مختلف ) وجود دارند. بهتر است اين حجم‌ها قابل تفكيك به رويه‌ها، پايه‌ها،... باشند تا حمل و نقل آن‌ها آسانتر و استفاده از آن‌ها متنوع باشد. در «انبار اكسسوار» كليه وسايل صحنه از جمله پيانو، ميز نت، رفلكتورها، … نگهداري مي‌شوند. اين فضا بهتر است هم سطح صحنه بوده، تا امكان حركت مستقيم اشياي آن از انبار به صحنه و بالعكس به سهولت ممكن باشد. در «آرشيو لباس» نيز گونه‌هاي مختلف لباس براي دسته‌هاي اجراي سنتي، كلاسيك، محلي، اركستر سمفونيك، كانكريت،... به تفكيك نگهداري مي‌شود و بالاخره در«انبار ساز» انواع سازهاي موسيقي به علت ظرافت و گراني به تفكيك نگهداري مي‌شوند.
به طور كلي بهتر است انبارها مجزا باشند و انبارهاي تخصصي با مساحت كافي و تفكيك مناسب فضايي طراحي شوند. مهمترين نكته در مورد انبارها رعايت امنيت آن‌ها و كنترل درجه حرارت، رطوبت و نظافت دايم آن‌ها ( جهت دفع حشرات موذي ) است.
10-5-7) استوديوي ضبط:
ضبط تلويزيوني و صوتي برنامه‌هاي تالار بسيار مهم و لازم است. ضبط تلويزيوني غالباً در خود تالار، در زواياي مختلف و نيز در روي صحنه انجام مي‌گيرد. اما ضبط صوتي مناسب جهت تهيه نوار، CD،... كه غالباً در تيراژ بالا تكثير مي‌شوند در پشت صحنه و در فضايي بسته با رعايت شرايط آكوستيك ويژه و ايزولاسيون كامل انجام مي‌شود. در اين فضا دستگاه‌هاي ضبط با تكنولوژي بالا و تكنسين‌هاي خبره نياز است.
10-5-8) كنترل نور و صدا:

يكي از خطاهاي غير قابل جبران،برهم خوردن كنترل صدا يا نوردرحين اجراي برنامه است. لذا در دو فضاي جداگانه يا در يك فضاي واحد، در واقع مراكز اعصاب نور و صوت سالن در نظر گرفته مي‌شوند. اتاق كنترل نور علاوه بر جايگاه تكنسين هاي كنترل كننده، شامل ميز نور ودستگاه هاي كنترل كننده‌ ميباشد. اين كنترل كننده‌ها را كه قادرند شدت جريان لامپ‌هاي يك تا پنج كيلو وات را كم و زياد كنند «تاريستور» مي‌نامند. در اتاق كنترل صدا لازم است پنجره اي باز، رو به سالن موجود باشد تا كنترل كننده،صدا را همانگونه كه حاضرين مي‌شنوند، بشنود، عليرغم آن لازم است ديوارهاي آن عايق صوتي و پنجره مذكور دو جداره باشد. در تصوير 10-11 نمونه اي از كنترل همزمان صوت و نور را مي‌بينيم.

تصوير 10-11:اتاق كنترل نور و صوت
10-6) جايگاه شنوندگان:
10-6-1) هندسه عمومي‌سالن‌ها:

هندسه عمومي‌سالن‌ها تابعي از مسايل زيباشناختي، سازه اي، گنجايش سالن، شرايط آكوستيكي، ديدهاي مناسب،... است. در تالارهاي موسيقي برخلاف اكثر فضاهاي معماري كه روابط عملكردي و زيبايي بالاترين نيروهاي شكل دهنده به فرم هستند، آكوستيك تالار، بالاترين نقش را ايفا مي‌كند. در بين فرم‌هاي موجود براي پلان به لحاظ زيبايي دايره، بيضي و مستطيل بيشترين طرفدار را دارند و البته اين فرم‌ها بويژه بيضي (كه در آن هرچه به مركز نزديكتر شويم تعداد بيشتري از شنوندگان را در بر مي‌گيرد) مناسب به نظر مي‌رسند. اما شرايط خاص آكوستيكي تالارهاي بزرگ ايجاب مي‌كند كه از فرم‌هايي چون بيضي و دايره (به علت تمركز صوت در كانون‌هاي آن‌ها و عدم پخش يكنواخت انرژي صوتي) صرفنظر كنيم. همچنين سطوح موازي عمودي و افقي طولاني نيز شرايط نامناسب آكوستيكي ايجاد مي‌كنند، لذا مستطيل نيز فرم مناسبي نيست. مجموعآ آمار و تحقيقات نشان مي‌دهد:

تصوير10-12:نمونه موفق از پلان تالار با شكستهاي بزرگ،بدون سطوح موازي

الف) براي داشتن راه كوتاه مستقيم شنوايي بين صحنه و شنونده بهترين فرم براي پلان ذوزنقه يا ساير چند ضلعي‌ها با شكست‌هاي بزرگ است. تصوير 10-12 نمونه اي از اين هندسه موفق را نشان مي‌دهد.
ب) براي تعداد زياد شنوندگان ناچار به طراحي بالكن و گالري‌ها هستيم. همين امر باعث شده در بسياري از تالارها ظرفيت بالكن‌ها در حدود نصف ظرفيت تالار در طبقه اصلي باشد ( مثلاً پلان تصوير10-13 ) گاه اين بالكن‌ها در تمام ديوار انتهايي و ديوارهاي مجاور آن تكثير شده اند. نمونه اي از اين پلان‌ها در تصوير 10-14 نمايش داده شده است.

ج) هندسه كلي سالن بايد بگونه اي باشد كه اختلاف طول راه رفت و برگشت صوت براي تمام نقاط از 15 متر تجاوز نكند. به اين ترتيب پيشنهاد مي‌شود فاصلة آخرين رديف‌ها از صحنه از 35 متر بيشتر نشود. يكي از ابزارهاي اجراي اين امر عريض كردن پلان‌ها مي‌باشد. به اين ترتيب علاوه بر حفظ ظرفيت زياد و آكوستيك مناسب امكان ايجاد يك صحنه بزرگ نيزمانند تصوير 10-15 فراهم شده است.
د) براي داشتن ميدان آكوستيكي مناسب لازم است از ساختن ديوارهاي متوازي و مسطح و كليه پهنه‌هاي گود، بويژه در سقف و ديوار پشت شديداً خودداري كرد. به اين ترتيب يكي از بهترين روش‌هاي رعايت همزمان هندسه كلي خالص و آكوستيك مناسب ايجاد شكست‌هاي بزرگ ( در ابعاد متر ) در ديواره‌ها و سقف داخلي مي‌باشد. ( تصوير 10-16 ). همچنين مي‌توان از فرم‌هاي ابتكاري مثل هشت ضلعي شبه منتظم با بالكن‌هاي با حجم قابل توجه، استفاده كرد ( تصوير 10-17 ) تصوير 10-14:نمونه بالكنهاي تكثير شده دور سالن

تصوير 10-16:نمونه شكستهاي بزرگ در ديوارههاي داخلي


تصوير 10-17:پلان 8ضلعي شبه منتظم تصوير 10-15:پلان عريض جهت تامين صوت مستقيم براي همه نقاط[1]
ه) هندسة قاب صحنه در تالارها نيز مي‌تواند علاوه بر فرم رايج مستطيلي فرم‌هاي متنوعي داشته باشد. فرم نيم‌دايره يا مشابه آن يكي از مطلوب‌ترين اين فرم‌ها است. تالار مشهور «Radio City music hall» در تصوير 10-18 از اين دست مي‌باشد.
و) هندسه تالارها به دليل رعايت ديد و ايجاد حداكثر گنجايش، غالباً متقارن است و تقريباً‌ نمي‌توان فرم‌هاي چندان متنوعي براي آن در نظر گرفت.

تصوير 10-18:هندسه قاب صحنه در تالار مشهور نيويورك
10-6-2: ديدهاي افقي و عمودي:
گرچه الويت اصلي تالارهاي موسيقي شنيدن مناسب است (برخلاف تئاتر و سينما) ولي هم به لحاظ رواني و هم به جهت ارتباط بهتر شنونده با هنرمندان بهتر است تالار به شيوه‌اي طراحي شود كه حاضرين از ديد مناسبي نسبت به اجراكنندگان برخوردار باشند. اگر در توزيع صندلي‌ها حتي‌الامكان عدالت ديد رعايت شود و تصوير نسبتاً‌ واضحي از صحنه براي همه در حالت طبيعي نشستن قابل‌رؤيت باشد، امكان استفادة بهتر شنوندگان از موسيقي فراهم است.
10-6-3) حركت در سالن‌ها:
مسيرهاي حركتي در سالن‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه بهترين مكان‌هاي نشستن را در بر نگيرد و علاوه بر آن دسترسي حاضرين را به نقاط مختلف دچار مشكل طولاني بودن مسافت نكند و ورود و خروج حاضرين را به سهولت امكانپذير نمايد. غالباً ورود به سالن از مقابل اركسترا يا اطراف اين بخش و خروج از جوانب سالن صورت مي‌گيرد. محل‌‌هاي عبور از وسط سالن مناسب نيست، زيرا امكان استفاده از بهترين نقاط سالن را مختل مي‌كند. اين محل‌ها مي‌توانند در فرم‌هايي با خطوط راست يا منحني‌هاي نرم از بين تماشاگران و در كنار ديواره‌ها

تصاوير 10-21و10-22:روشهاي مختلف ورود و خروج در سالنها
تعبيه شوند. به هر حال عرض آنها نبايد از 2/1 متر كمتر باشد. عرض كلي براي محل‌هاي خروج براي هر 100
نفر حدود 60 سانتي‌متر، عرض هر درب ورودي بين 2/1 تا 4/2 متر، عرض‌ محل‌هاي خروج بين 2/1 تا 5/1 مترو ارتفاع آنها 10/2 تا 5/2 متر مي‌باشد. بهتر است محل‌هاي ورود را در كنار ديوارهاي سالن قرار دهيم و آنها را كمي با ديوار فاصله بدهيم. عمليات خروج از سالن (شامل حركت مردم از دورترين نقطه تا خروجي، خروج آنها تا سالن انتظار و نهايتاً پخش شدن در محوطه بيرون) بايد سريع انجام شود، به ويژه زمان مرحله اول نبايد از 8/2 دقيقه تجاوز كند.در شكل‌هاي آتي (تصاوير 10-21 و 10-22) نمونه‌هايي از روش‌هاي مختلف ورود و خروج نشان داده شده است.
10-6-4) استانداردهاي طراحي سالن‌ها:
اين استانداردها شامل ابعاد و فاصله صندلي‌ها، شيب سالن، عرض رديف‌ها، تعداد رديف‌ها و نحوه چيدمان آنها است. شيب سالن‌ها به‌طور عمومي بين 10 تا 35 درصد است. در تالارهاي موسيقي ايجاد راه كوتاه شنوايي بين سرچشمه صوت و شنونده ايجاب مي‌كند كه رديف‌هاي پشت نسبت به رديف‌هاي جلوتر دست‌كم 12-8 سانتي‌متر اختلاف ارتفاع داشته باشد. از آنجا كه احتمالاً فضاهاي سطحي جهت عبور و مرور در بين شيب عمومي سالن در نظر گرفته مي‌شود لازم است.رديف‌هايي كه با اتمام اين فضاي مسطح آغاز مي‌شوند داراي شيب كافي
باشند، به گونه‌اي كه خط ممتد از سر حاضرين اين بخش پايين‌تر از خط ممتد از سر حاضرين بخش تصوير 10-23:لزوم پرهيز از شيب يكنواخت در تالار
پاييني نباشد. در تصوير 10-23 اين امر را نشان داده‌ايم.رديف‌هاي صندلي مي‌تواند با رعايت شرايط مناسب صوتي تا 35-30 متر در عرض و 60-55 متر در عمق ، گسترش يابند. لازم است كساني كه در گوشه‌هاي سالن قرار دارند ، در وضعيت راحت و طبيعي امكان شنيدن و ديدن مناسبي داشته باشند. صندلي‌ها به دو گونه پشت‌سرهم قرار مي‌گيرند: درحالت اول امكان عبور از بين رديف‌ها وجود ندارد كه در اين حالت بايد عرض رديف‌ها كمتر شود. در حالت دوم امكان عبور يك شخص از بين رديف‌ها تصوير 10-24:دو حالت رايج جهت فاصله صندليها
بدون مزاحمت براي افراد نشسته وجود دارد. گرچه حالت دوم بهتر است ولي به دليل مسايل اقتصادي در ماكزيمم كردن ظرفيت سالن غالباً از روش اول استفاده مي‌شود. در تصوير 10-24 اين دو حالت نشان داده شده است.صندلي‌ها بايد به شكل متناوب (شطرنجي) چيده شوند تا هر كس از بين دو نفر مقابل بتواند ديد راحتي داشته باشد. اين زاوية ديد [SUP]ْ[/SUP]27 است و در تالار موسيقي مناسب مي‌باشد (تصوير 10-25).همچنين لازم است شيب كافي براي بالكنها طراحي شود.(تصوير 10-26). به طور كلي ابعاد صندلي‌ها به شرح زير است:
1- فاصله پشت تا پشت صندلي‌ها حداقل 76 و حداكثر 1/99 سانتي‌متر 2- عرض صندلي دسته‌دار حداقل 7/45، و حداكثر 56 سانتي‌متر 3- فضاي خالي بين دو رديف صندلي حداقل 5/30 سانتي‌متر 4- تعداد مجاز صندلي‌هاي پيوسته 22 صندلي 5- ارتفاع بالاترين نقطه بدن ناظر و متوسط ارتفاع چشم ناظر به ترتيب 7/123 و 111 سانتي‌متر 6- زاويه قابل‌رؤيت هر شخص لااقل 27 درجه 7- متوسط فاصله زمين تا كف صندلي‌ها، دسته پصندلي‌ها و بالاي آنها به ترتيب 35، 55 و 80 سانتي‌متر است.

 

[yoolia]

سینما

سینما

اصول طراحی سینما:

ميزان فضاهاي كتابخانه : عوامل مؤثر بر تخصيص ميزان فضاهاي كتابخانه عبارتند از حجم مواد ومتون و بخصوص كتابها، ميزان سطح كه در كتابخانه اشغال مي‌كنندو ميزان جمعيت كتابخانه كه از طريق ميزان گردش كتابها در سال تعيين مي‌گردد. ​

فضاي مورد مياز براي محاسبه زيربناي يك كتابخانه طبق فرمولي بنام VSC استاندارد IFLA به دست مي‌آيد.​

(110 / تعداد كتابها) + (مقدار محلهاي نشستن + 72/3) + (430 / گردش كتابها) مثلا براي جا دادن 110 كتاب يك متر مربع در نظر گرفته مي‌شود. محل نشستن يك خواننده 72/3 متراست.

​

ابعاد و استانداردهاي پيشخوان و برگه دان : حداكثر ارتفاع قفسه‌هاي فهرست معمولا به اندازه ارتفاع 6 كشو است و در هر كشو نيز در حدود 100 كارت جاي مي‌گيرد. فهرست معمولا در ارتباط مستقيم با ميز امانت و ميز اطلاعات مرجع قرار دارند و اغلب در مجاورت آنها مجموعه‌اي از كتابهاي مرجع عمومي يا موارد استفاده همگاني نيز قرار مي‌گيرند. از اين رو محل قرار‌گيري فهرستها معمولا فضايي باز است كه در نزديك ورودي قرار دارد و بوسيله رديفهايي از قفسه‌هاي فهرستها و پيشخوان بررسي و جستجو كشوها تشكيل شده است. وسعت چنين محلي براي 4 رديف قفسه‌هاي دو طرفه در حدود 12 متر مربع برآورد مي‌شود.


استاندارد ابعاد قفسه ها - عمق قفسه‌ها: در اغلبكتابخانه‌ها حداقل 90% كتابها داراي عرضي كمتر از 230 ميلي‌متر هستند و عملا مي‌توان قفسه‌هاي با عمق 230-200 ميلي‌متر را استاندارد كرد. در صورت بكارگيري قفسه‌هاي دو طرفه با عمق 450 ميلي‌متر حتي صرفه‌حويي بيشتري در فضا به عمل مي‌آيد. ​

چنانچه نگهداري كتابهايي با ابعاد كمي بزرگتر مورد نظر باشد عمق 490 ميلي‌متر جوابگوست. طبق يك قاعده تجربي در يك كتابخانه 80% قفسه‌ها 200 ميلي‌متري، 15% آنها 250 ميلي‌متري و 5% باقيمانده 30 ميلي‌متر هستند. ​

طول قفسه‌ها: طول استاندارد سالها برابر 1940 ميلي‌متر بوده است. زيرا كه پذيرفته شده بود كه چشم خواننده توانايي دربرگرفتن بيش از اين اندازه در يك نگاه ندارد. مطالعات بعدي اندازه بزرگتر تا 2220- ميلي‌متر را نيز تاييد كرد.​

ارتفاع قفسه‌ها: ارتفاع كتابها بر فاصله ميان طبقات و در نتيجه تعداد طبقات تاثير مي‌گذارد. در اكثر كتابخانه‌ها حداقل 90% كتابها را مي‌توان در طبقات مركز تا مركز 280 ميلي‌متر جاي داد. به اين ترتيب 7 طبقه و يك پاخور 150 ميلي‌متري مجموعا ارتفاع 2120 ميلي‌متر را براي قفسه‌ها به وجود مي‌آورند كه بالاترين قفسه در ارتفاع 1830 ميلي‌متري با دسترسي آسان قرار مي‌گيرد. در مورد معلولين ارتفاع مناسب و دسترسي 1370 ميلي‌متر براي زنان و 1500 ميلي‌متر براي مردان است. پايين‌ترين طبقه در ارتفاع 300 ميلي‌متري است و چهار طبقه 280 ميلي‌متري (300 ميلي‌متري) به درون آن مي‌باشد.
استاندارد ميزها: ميزها از جمله مهمترين وسائل فضاهاي مطالعه هستند.​

ميزهاي يك نفره: رقم قابل قبول براي اين ميزها 900×600 ميلي‌متر مي‌باشد. اين رقم گاهي براي راحتي بيشتر خواننده تا يك متر نيز افزايش مي‌يابد. اگر چه جذابيت بيشتري دارند ولي جاي زيادي اشغال مي‌كنند. ​

ميزهاي 2 نفره: ميزهاي 2 نفره‌اي كه از هم جدا نشده‌اند ظاهرا براي خوانندگاني كه روبروي هم قرار مي‌گيرند جذابيت چنداني ندارند ولي در صورت قرارگيري در يك سمت ابعاد پيشنهادي 900×120 ميلي‌متر مي‌باشد. ​

ميزهاي طولاني: ميزهاي طولاني قابليبت جاي دادن 4 تا 12 نفر را دارند. ميزهاي 4 نفره از بروز شلوغي جلوگيري كرده و در عين حال نحوه قرارگيري آنها جذاب و انعطاف‌پذير نيز مي‌باشند. عرض آنها نبايد از 1200 ميلي‌متر كمتر باشد. فضاي جانبي ميان خوانندگان نيز لازم است حداقل 900 ميلي‌متر باشد. بين ميزهاي موازي بايد حداقل 1800 ميلي‌متر فاصله پيش‌بيني شود. در عين حال نبايد در انتهاي اين ميزها محلي را براي نشستن در نظر گرفت.


نورپردازي :نورپردازي بايد فضائي راحت براي مطالعه را به وجود آورد. موجب خيرگي و خستگي نشود، ميزان گرما را افزايش ندهد و به جلوه ساختمان بيفزايد، جهت برآوردن موارد ذكر شده دو نوع نور وجود دارد: نور مصنوعي و نور طبيعي.​

نور پروژه هم از نور طبيعي و هم از نور مصنوعي سقفي استفاده شده است.​

روشنایی توصیه شده:​

اتاق‌هاي مطالعه (روزنامه و مجلات( 200​

ميزهاي مطالعه (كتابخانه‌هاي اماني( 400​

ميزهاي مطالعه (كتابخانه‌هاي مرجع( 600​

پيشخوان‌ها 600​

مخزان بسته 100​

صحافي 600​

فهرست‌بندي طبقه‌بندي و اتاق‌هاي مخزن 400

آكوستيك : هيچ استاندارد مشخصي در مورد آكوستيك كتابخانه وجود ندارد اما اغلب حد تراز صداهاي داخلي را 50 دسيبل (dB) تعيين مي‌كنند.


تهويه مطبوع : به منظور ايجاد بهترين شرايط براي نگهداري مواد و فنون فضا بايد عاري از هر گونه گرد و غبار اعم از گاز، مايع و اسيد باشد و دما و رطوبت تحت كنترل باشد، چنين شرايطي تنها با نصب دستگاه كامل تهويه مطبوع امكان‌پذير است.

منبع: شرکت معماری داخلی ایستا فرم
​

 

[JEN.Arc]

درخواست های مرتبط با:پلان تالار کنفرانس

درخواست های مرتبط با:پلان تالار کنفرانس

برای دریافت پلان بر روی یکی از لینک های زیر کیلیک کنید


لینک دانلود

 

[همراهی]

ضوابط کلی برای سینما

ضوابط کلی برای سینما

توجه:جدید!
معیار های طراحی سینما
نشریه شماره 245

شامل:
فضاهای تشکیل دهنده سینما:عرصه ضوابط مشخصات طراحی
سالن نمایش سالن انتظار ورودی سینما گیشه سرویس بهداشتی پارکینگ بوفه
توصیه های طراحی:همجواری ها.معابر.ایمنی

 

[mahyar kaviani]

مواردیــــ در مــورد آمفیــ تــئــــاتـر

مواردیــــ در مــورد آمفیــ تــئــــاتـر



مشاهده پیوست amfi taatr-www.rayham.ir.pdf

www.rayham.ir

 

[فرهيخته]

استاندارد ها و برنامه فیزیکی طراحی سینما

کلیات
مفاهیم پایه
بررسی نمونه های موجود
برنامه فیزیکی طرح
سالن انتظار سینما
ورودی سینما
گیشه بلیط‌فروشی
راهروهای سالن نمایش
صندلی تماشاگران
ورودی‌ها و خروجی‌های سالن نمایش سینما
سرویسهای بهداشتی سینما
اتاق پروژکتور و ملحقات آن
پرده نمایش فیلم
...........

دانلود

 

[hossein00104]

نمونه موردی آمفی تئاتر

نمونه موردی آمفی تئاتر

نمونه موردی آمفی تئاتر
نرم افزارای مورد نیاز RAR & AUTO CAD

 

[انجام پروژه]

[h=2]معیارهای طرح سینما[/h]

فصل اول : فضاهای تشکیل دهنده سینما

1-1 سالن نمایش
1-1-1 فواصل دید
2-1-1 زوایای دید
3-1-1 زوایای تابش و فاصله پروژکتور نسبت به پرده
4-1-1 صندلی تماشاگران
5-1-1 راهروهای سالن نمایش
6-1-1 ورودی و خروجی های سالن نمایش
7-1-1 پرده نمایش فیلم
8-1-1 سایر ملاحظات در سالن نمایش 9-1-1 حجم و سرانه سالن

2-1 سالن انتظار
1-2-1 مشخصات عمومی
2-2-1 سایر مشخصات

3-1 اتاق پروژکتور و ملحقات آن
1-3-1 مشخصات عمومی
2-3-1 سایر مشخصات

4-1 ورودی سینما
1-4-1 مشخصات عمومی
2-4-1 سایر مشخصات

5-1 گیشه بلیط فروشی

6-1 سرویسهای بهداشتی
1-6-1 مشخصات عمومی
2-6-1 سایر مشخصات

7-1 فضاهای اداری

8-1 انبار و اتاق تاسیسات

9-1 فضاهای ارتباطی
1-9-1 مشخصات عمومی
2-9-1 سایرمشخصات

10-1 پارکینگهای سینما
1-10-1 مشخصات عمومی
2-10-1 سایر مشخصات

11-1 بوفه و رستوران

فصل دوم : توصیه های طراحی

1-2 همجواریها
1-1-2 همجواری مطلوب
2-1-2 همجواریهای مخاطره آمیز یا نامطلوب
3-1-2 همجواری با مجموعه های فرهنگی و هنری
4-1-2 احداث سینما در یک مجتمع

2-2 معابر اطراف سینما

3-2 نمای سینما

4-2 نکات ایمنی

http://www.www.www.iran-eng.ir/showthread.php/251840-مقررات-ملی-ساختمان-بخشنامه-ها-و-نشریه-ها​

​

 

[هیراد]

: نحوه طراحی و بهره برداری از مراکز کنفرانس های بین المللی

: نحوه طراحی و بهره برداری از مراکز کنفرانس های بین المللی

انواع گردهمائیها:

1. برخورد یا دیدار : عبارت است از تماس بین دو یا حداکثر سه نفر برای مدت کوتاه و معمولابه محل مخصوص نیز نیازی نیست. دیدار میتواند در مکانهای مختلف و به منظورهای متفاوت صورت گیرد.
2. جلسه : گرد همایی سه تا حداکثر ده یا پانزده نفر است که بمنظور بحث و گفنگو و اخذ تصمیم در باره مو ضوعی خاص در محلی معلوم و از قبل تعیین شده تشکیل می کردد. در این نوع جلسات از قبل تعداد شرکت کنندگان موضوع مورد بحث محل تشکیل و زمان برگزاری جلسه تعیین میشود . برگزاری جلسه ها تابع قوانین مشخص است و معمولا یک نفر از شرکت کنندگان به عنوان رئیس جلسه برای جلسات انتخاب میگردد. نتیجه کار عموما صورتجلسه ای است که پس از بحث و بررسی کامل براساس موضوعاتی که در دستور جلسه آمده و تصمیماتی که اتخاذ گردیده تنظیم می گردد.
3. کنفراس : کنفراس عبارت از اجتماعی است که حداقل با بیست و پنج نفر دریک محا ودر یک زمان مشخص ( معمولا یک روز) با برنامه ای معلوم برای توسعه فرهنگ و دانش درزمینه ای ویژه جهت استفاده عموم تشکیل میگردد . قوانین برگزاری کنفرانسها نسبت به مقررات مربوط به اداره جلسات متفاوت است . رئیس و گردانندگان کنفرانسها که از قبل تعیین شده اند مسئولیت اداره کنفرانس را به عهده گرفته و ترتیبات امور مربوط به شرکت کنندگان را خواهند داد. شرکت کنندگان در کنفرانس پیش از تشکیل کفرانس معمولا نتیجه مقالات و اظهار نظر شرکت کنندگان بصورت یک مجموعه جمع آوری و منشر میشودو همچنین دربعضی موارد نتیجه کارکنفرانس ممکن است به صورت خلاصه در یک قطعنامه صادر گردد.
4. کنوانسیون: اجتماعی است که با یک هدف خاص برای تبادل نظر و دادوستد اطلاعات مورد علاقه یک گروه افراد ویک صنف برگزار میگردد . تعداد شرکت کنندگان دریک کنوانسیون معمولا ازپنجاه نفر بیشتر است. عناوینی که کنوانسیونها درباره آن بحث و تبادل نظر می کنند ازقبل تعیین می شود. در بیشتر کشورها کنوانسیون به گردهمائی سالانه افرادیک سازمان شرکت یا تشکیلات گفته میشود که در آن اکثریت اعضائ حضور میابند. کنوانسیونها معمولاجلسات عمومی نبوده و فقط اطلاعاتی خاص راجع به موضوعات معلوم به افراد شرکت کننده میدهند: با کنوانسیونها اغلب نمایشگاهی نیز همراه است . کنوانسیونها اغلب در هتلهائی برگزار میکرددکه دارای سالنهای و سیع گردهمائی هستدتا ضمن فراهم آوردن نیازهای کنوانسیون محیط دلپذیری برای شرکت کنندگان فراهم باشد. شرکت کنندگان در کنوانسیون ها در مباحث چندان سهمی ندارند. نتیجه کار کنوانسیونها بالابردن سطح اطلاعات و معلومات افراد نسبت به موضوعات خاص و انحصاری مورد بحث است.
5. کنگره : کنگره عبارت است از گردهمائی نمایندان حداقل سه گشور مختلف که در یک محل معین یا برنامهای معلوم برای بحث پیرامون موضوع یا موضوعاتی مشخص تشکیل میگردد. موضوعات مورد بحث در کنگره با نشست های پی در پی درسالنهای کنفرانس متعددبطور جداگانه ح و فصل میشود. هدف کنگره بحث و بررسی و ارائه راه حل برای موضوعات خاصی است که دردستور کاکنگره اعلام شده و نتیجه کار کنگره بصورت قطنامه ای که پاسخگوی سوالات مطروحه در دستور کنگره است صادر می کردد. محل تشکیل کنگره اغلب در مراکزی است ک به همین منظورساخته می شود. کنفرانسها و کنوانسیونها معمولا دارای یک تخصص خاص بوده و برای بحث درمورد یک موضوع معلوم، گروه اول بطور عمومی وگروه دوم بطورخصوصی تشکیل میشوند. تفاوت آنهابا کنگر درآن است که همیشه جنبه تبادل اطلاعات و روشنگری در آنها مورد توجه است اما پیش روی کنگره ها اغلب موضوعاتی مطرح است که شرکت کنندگان بابحث و مشاوره باید برای آنها راهحل و پاسخ های لازم را فراهم نمایند. روی همی اصل در بسیاری از کشورها هزینه کنگره ها را به عنوان مخارج کار به شمار اورده و ازدرآمد اشخاص که مشمول پرداخت مالیات است کم میکنند.
6. سمینار : سمینار به اجتماعی گفته میشود که درآن افراد باپرداخت مبلغی بابت حقالتعلیم برای فرگیری پاره ای اطلاعات پیرامون رشته معین یر نظر اشخاص صاحب نظر، استادو متخصص دورهم جمع میشوند. سمینارها معمولا درکلاسهائی با حداکثر 30 نفر تشکیل میگردد.
7. کارگاه : اجتماعی باسیتا سی و پنج شرکت کننده که افراد نتیجه تجربیاتشان را در اختیار یکدیگر قرار میدهند. این نوع گردهمائی بیشتر در تشکیلاتی نظیر کارخانجات برای گسترش آگاهی و بالابردن سطح دانش کارگران و متخصصان برگزارمیگرددودرآن هرشخص میتواند آموزش دهدو بیاموزد ویا فراگیرد.
8. سمپوزیوم :عبارت است اجتماعی از افراد که برای شنیدن نظرات عده ای صاحب نظر در مورد موضوعی خاص یا پیشرفتها و نوآوری های مربوط به یک رشته یا موضوع ، دورهم جمع شده اند. سمپوزیومهاتا حدودی شبیه کنفرانسها هستند بااین تفاوت که شرکت کنندگان درسمپوزیونها معمولا مقاله ای ارائه نمی دهندو در بحث ها دخالت نمی کنند.
9. فوروم : اجتماعی از دو دسته افراد است که جمع می شوند تا به مباحثه بپردازند وبه عقاید یکدیگر گوش فرادهند شرکت کنندگان دراین نوع گردهمائی می توانند آزادانه عقاید و نقطه نظرهای خود را بیان کنند.
10. مناظره : اجتماعی از افراد است که جمع شده اند تا مباحثه بین دونفر را که نفر سوم آن را اداره میکن بشنوند شرکت کنندگان دراین نوع گردهمائیها در بحث ها دخالت نمیکنند.
11. درس و سخنرانی : به اجتماعی از افراد اتلاق میشود که جمع شده اند تا سخنرانی یک متخصص را در موضوعی معلوم بشنوند شرکت کنندگان در خاتمه سخنرانی می توانند سوالات خودرا با سخنران مطرح نمیند.
12. انستیتو : اجتماعی از کارکنان یک محل که در جلسات رودررو ، دورهم آمدهاند تا در مورد جنبه های مختلف یک موضوع حث و تبادل نظر نمایند . هدف شرکت کنندگان بیشتر یادگیری و فراگیری است منتها نوع گردهمائی همانند کلاسهای درس و سخنرانی دریک آموشگاه یا دانشکده ، حالت رسمس ندارند.
13. کلوکیوم : منظور از برگزای این نوع گردهمائی نیز فراگیری علوم است افراد زیر نظر یک استاد دورهم میشوند تا پیرامون موضوعات مورد علاقه واز قبل از تعیین شده بحث و بررسی کرده رائه راه حل کنند تعداد شرکت کنندگان معمولا حداکثر سی و پنج نفر بوده و سرپرست یا استاد گروه برنامه چگونگی پیشترفت در بحث را تنظیم می نماید.

بر گرفته از کتاب : نحوه طراحی و بهره برداری از مراکز کنفرانس های بین المللی
در ایران و جهان نوشته مهندس عبدالحسین سیف الهی.

 

[mpb]

[FONT=&quot] مطالعات سالن تئاتر + بررسی نمونه موردی شامل[/FONT]:
[FONT=&quot]تئاتر شهر تهران[/FONT]
[FONT=&quot]تئاتر جدید مارلو[/FONT]
[FONT=&quot]تئاتر ملی گراند چین[/FONT]
[FONT=&quot]مجموعه تئاتر آگورا [/FONT][FONT=&quot][/FONT]

 

[kazhalbonita]

سلام و ممنون از مطالب خوبتون. لطفا اگر مقدوره منبع این ضوابط و استاندارد تالار موسیقی رو ذکر کنید . ممنون میشم

12-1) فضاها و روابط عملكردي

12-1-1) سالن همايش‌ها:
تصوير12-1:سالن همايشها با فرم ايواني
اين سالن با ظرفيت تقريبي250 نفر به عنوان بزرگترين فضاي مركز پژوهش‌ها در نظر گرفته شده است. اين سالن جهت سخنراني، ارائه مقالات علمي، تبادل نظر هنرمندان، جلسات پرسش وپاسخ،… درنظر گرفته مي‌شود. در كنار اين سالن اصلي مي‌توان در صورت نياز از چند سالن كوچكتر با ظرفيت 50-20 نفر نيز استفاده كرد. سالن اصلي بايد شرائط آكوستيكي مناسب و امكانات نورپردازي كافي در اختيار داشته باشد و ديواره‌ها و بازشوهاي آن در برابر نوفه‌هاي خارجي ايزوله گردند. سالن از محل نشستن حاضرين، صفحه سخنراني، راهروها و فضاهاي جانبي تشكيل مي‌شود و به لحاظ تكنولوژيك بايد در سطح بسيار بالائي باشد. از جمله امكان نمايش فيلم به طريق VHS ، VCD و DVD و نيز امكان نمايش اسلايد، دستگاه اُپك و مشابه آن بايد فراهم باشد. همچنين لااقل در رديف‌هاي جلو امكان نصب‌ گوشي براي حاضرين خارجي و ترجمة همزمان مقالات از طريق مترجم‌هاي حاضر در سالن نيز بايد فراهم باشد. فضاهاي جانبي سالن شامل بخش تأسيسات، برق، سرويس‌هاي بهداشتي، آشپزخانه جهت پذيرائي در طول برنامه‌ها، … مي‌باشد. اين سالن مي‌تواند به فرم‌هاي ايواني، ميداني يا كماني طراحي شود.
12-1-2) كتابخانه و سايت كامپيوتري:
وجود يك كتابخانه مرجع شامل كتاب‌هاي تاريخي و روز موسيقي، نشريات مختلف و در كنار آن امكان دسترسي به نرم‌افزارهاي مربوطه و امكان استفاده از اينترنت در مركز پژوهش‌ها الزامي است. كتابخانه با ظرفيت كلي حداقل 150 نفر و سايت كامپيوتري با ظرفيت حداقل 30 نفر در نظر گرفته مي‌شود. كتابخانه شامل سالن مطالعه عمومي، انبار كتاب، سالن كتاب‌هاي مرجع، بخش امانات، سالن نشريات ومديريت كتابخانه است و سايت كامپيوتري شامل بخش فني و مديريت سايت مي‌باشد.
13-1-3) محل استراحت مدعووين:
فضائي است براي استراحت مدعووين داخلي يا خارجي در طول روز كه مي‌توانند در آن به صرف چاي، قهوه، آب‌ميوه، … اقدام كنند. در اين فضا وجود كاناپه، كمد، اتاق سيگاري‌ها، قفسه‌هاي ساز، قفسه كتاب و آينه لازم است. بهتر است ميهمانان ويژه خارجي‌، در طول روز در اين فضا امكان استراحت داشته باشند و در طول شب در هتل‌هاي شهر اسكان يابند.
12-1-4) روابط عمومي و بين‌الملل:
ارتباط مناسب علمي – هنري اين مركز با كلية مراكز و نهادهاي فعال و صاحبنظر موسيقي داخل و خارج ما را مجاب مي‌سازد كه فضائي جهت يك تيم حرفه‌اي موسيقي و توانا در برقراري ارتباطات مناسب حرفه‌اي با اين مراكز و نهادها، طراحي كنيم. اين فضا شامل نامه‌ها و مراسلات، بخش گرافيك و تبليغات، مديريت، اتاق جلسات، امكانات مخابراتي و شبكه مي‌باشد.
12-1-5) آرشيو موسيقي:
در اين مكان به تفكيك نوع موزيك، برگزيدة آثار موسيقي داخلي و خارجي نگهداري مي‌شود. اين بخش مي‌تواند شامل فضاي امانت، بخش انبار كاست‌ها، C Dها و … باشد كه به اساتيد، دانشجويان و هنرجويان موسيقي امانت داده مي‌شود. لازم است از هر اثر هنري چند كپي و يك كپي اضافه كه غيرقابل امانت دادن باشد تهيه شود.
12-1-6) مدير و معاونان:
يك اتاق براي مديرمركز پژوهش‌ها و چند اتاق براي معاونان وي لازم است. به ويژه آنكه معاونان روابط عمومي، هنري، اجرائي و مالي لازم است در جلسات منظم با مديركل به هماهنگي، برنامه‌ريزي و ترسيم خط مشي حركتي مركز پژوهش‌ها اقدام كنند. لذا يك اتاق برگزاري جلسات نيز پيش‌بيني شده است.
كليات:
10-1-1) دسترسي‌:
گرچه در حالت ايده آل بهتر است امكان دسترسي به تالار از ضلع‌هاي مختلف امكانپذير باشد، ولي تعريف يك دسترسي اصلي و قابل شناسايي اهميت بالاتري دارد. امكان دسترسي سواره و پيادة افراد مسن و معلولين اهميت ويژه اي دارد و بايد بوسيله راه پله‌هاي با شيب كم، نصب نرده‌ها و فاصلة حداقل ورودي مجموعه و خروجي پاركينگ ها تا ورودي تالار، اين امر در طراحي لحاظ شود.
10-1-2) گنجايش مجموعه :
گنجايش يك تالار با ميزان استقبال شنوندگان طراحي مي‌شود. ظرفيت تالارها بايد در حد تعادل كمترين و بيشترين تعداد مراجعين باشد. زيرا در صورت خالي ماندن صندلي‌ها به لحاظ برهم خوردن شرايط آكوستيكي و متضرر گشتن اقتصادي شرايط نامناسبي ايجاد مي‌شود. همچنين اثرات رواني خالي ماندن صندلي‌ها ناخوشايند است و در كنار آن سالن‌هاي پرجمعيت و ازدحام مردم براي خريد بليط بالاترين تبليغ براي يك تالار محسوب ميشود. به طور عمومي‌تالارها را به 4 دسته تقسيم مي‌كنند: كوچك ( كمتر از 500 نفر )، متوسط ( 900-500 نفر )، بزرگ ( 1500- 900 نفر ) و خيلي بزرگ ( بيش از 1500 نفر ). به رغم مشكلات موجود در حل كردن شرايط آكوستيكي تالار، حداكثر فاصله شنوندگان و هنرمندان (برخلاف تئاتر) تابعي از كيفيت صوت در سالن است نه كيفيت ديد.
در كشور ما با توجه به علاقه و استقبال فعلي از موسيقي و اينكه تالار جهت برنامه‌هاي شاخص موسيقي در نظر گرفته مي‌شود،ظرفيت 2000 نفر، كمترين مقدار مي‌تواند باشد و چون حل شرايط آكوستيكي براي ظرفيت‌هاي بيش از 3000 نفر دشوار است، ظرفيت تقريبي2500 نفر براي تالار در نظر گرفته مي‌شود. به اين ترتيب شاهد يك تالار از نوع خيلي بزرگ خواهيم بود.
به علت جمعيت زياد حاضر در تالار و تأسيسات و تجهيزات گرانبهاي آن لازم است تالار از ضريب ايمني بالايي برخوردار باشد. كليه درب‌هاي ورودي و خروجي تماشاگران به سالن بايد روبه بيرون باز شود و براي هر 4 رديف صندلي 5/1 متر درب طراحي مي‌شود. در دو طرف سالن دربها و پله‌هاي فرار تعبيه مي‌شوند كه حداكثر فاصلة آنها با حاضرين 30 متر است. همچنين شيب راهروها به علت شلوغي هنگام حادثه و ازدحام، از5% تجاوز نمي‌كند. از ديگر ضوابط ايمني تالارها نصب چراغهاي روشنايي اضطراري در كليه بخش‌هاي ساختمان از جمله راهروها، پله‌ها، بالاي درهاي فرار و درهاي خروجي و اطراف سالن در ارتفاع 20 تا 30 سانتي متري جهت رؤيت صندلي‌ها و نيز در فضاي پشت صحنه است. روشنايي اين چراغ‌ها در زمان قطع برق بايد بطور خودكار توسط ژنراتور موجود در سايت تأمين شود.مساله اساسي ديگر ايجاد يك انشعاب آب جداگانه براي سيستم آتش نشاني در محل است كه اين انشعاب پس از ورود به منبع‌هاي تحت فشار به شبكه اطفاء حريق كلي ساختمان راه مي‌يابد. نقاط حساس شبكه اطراف سالن‌ها، راهروها، صحنه و بالاي صحنه هستند. يك سيستم لوله كشي جدا نيز براي صحنه و پشت صحنه تعبيه مي‌شود تا در لحظات حريق آب را با فشار كافي جاري كند. تهيه و نصب سيستم‌هاي اعلام حريق حساس به دود و حرارت لازم است. از طرفي به علت ارتفاع زياد سقف و وجود نورافكن‌ها با دما و
حرارت بالا، سيستم‌هاي گشت و بازبيني نقاط حساس ساختمان نيز لازم است .علاوه بر موارد بالا جهت كنترل

تصوير10-1:جزييات پرده آتش[1]
حريق، در كليه مراكز وپست‌هاي برق و اتاق‌هاي كنترل، كپسول‌هاي كوچك و بزرگ چرخ دار پودر و گاز نياز است و نهايتاً نصب پرده آتش در تالارهاي بزرگ اجتناب ناپذير است. اين پرده كه صحنه را از سالن جدا مي‌كند شامل يك قاب فولادي ضد آتش، صفحه هاي آسيستمي‌ثابت شده به قاب فولادي و ورقة فلزي ثابت شده به قاب فولادي ضد آتش است كه در مواقع حريق بصورت خودكار آزاد مي‌شود و لولة آبفشان آن فعال مي‌شود. همچنين بهتر است ارتفاع فضاي زير سقف جهت بازبيني سنسورهاي اعلام حريق دست كم10/2 متر باشد. در تصوير10-1 جزئيات پردة آتش را مي‌بينيم.از ديگر ضوابط ايمني تالار، مقاومت آن در برابر زلزله است.به اين منظور، انتخاب سازه هاي مقاوم وسقفهاي سبك بهترين راه حل است.
10-1-4) ضوابط ويژة معلولين:
معلولين بايد بتوانند با صندلي چرخدار بدون مانع به همه بخش‌هاي عمومي‌و اداري دسترسي داشته باشند. حداكثر شيب راهپ‌ها 5/7 % و حداكثر طول رامپ‌ها 12 متر است و در انتهاي اين مسيرها وجود فضاهاي مسطح تقاطع با ساير مسيرها الزامي‌است. در غير اينصورت در آن مسيرآسانسور پيش بيني مي شودبراي نابينايان در كنار مسيرهاي حركتي بويژه پله‌ها بايد دستگيرة مناسب تعبيه شود. در شرايط اضطراري آسانسورهاي ويژة معلولين جهت جلوگيري از بند آمدن راه توسط صندلي‌هاي چرخدار، لازم است.

10-2) فضاهاي عمومي‌
10-2-1) ورودي و گيشه :
ورودي تالار بايد به گونه اي تعريف شود كه مراجعين حتي در اولين برخورد به آساني بتوانند آنرا بيابند. همچنين مناسب است به علت پرهيز از سردرگمي‌مراجعين و كنترل آنها از تعدد ورودي‌ها خودداري كرد. بهتر است درهاي ورودي اصلي با يك پيش فضا به سالن انتظار گشوده شود. اين پيش فضا نقش كاهندة تبادل هوا و سرو صدا را دارد. در اين فضا مي‌توان برنامه‌هاي آينده را تبليغ كرد و بهتر است در آن اطلاعات وكنترل ورود و خروج قرار گيرند. سرانه جهت كل فضاي ورودي در سالن‌هاي بالاي 1200 نفر، 24/0 متر مربع است و ارتفاع اين بخش دست كم 2/4 متر مي‌باشد. همچنين نزديك ورودي محل فروختن و رزرو بليط براي مراجعين در نظر گرفته مي‌شود. چون بخش‌هاي مختلف سالن داراي قيمت‌هاي متفاوتي هستند و نيز معمولاً مراجعين بليط خود را از قبل رزرو كرده و تعداد زيادي نيز در محل بليط تهيه مي‌كنند لازم است اندازه‌ها و ابعاد اين فضا جوابگوي نيازهاي مطرح شده باشد. بويژه ارتفاع اين بخش حداقل 3 متر است.
10-2-2) سالن انتظار:
فضايي است جهت تجمع حاضرين پيش از شروع برنامه و استراحت آن‌ها در بين چند برنامه. اين فضا بايد ظرفيت تماشاچيان را داشته باشد، سرانه كل آن 26/0 متر مربع است و ارتفاع آن حداقل 3/3 متر مي‌باشد. اين فضا مي‌تواند به شكلي دل انگيز زمينه برخورهاي مثبت فرهنگي را به دوراز فخر فروشي‌ها فراهم كند. در سالن انتظار مي‌توان برنامه‌هاي آينده تالار را تبليغ كرد و اشياي ارزشمندي نيز به نمايش گذاشت. قسمت رختكن (كه مي‌تواند در فصولي از سال حذف شود) جهت تحويل گرفتن بالاپوش مردم است اين فضا براي هر 20 نفر يك متر مربع است و حضور نگهباني در آن ضروري است. از سالن انتظار علاوه برتالار بايد به ساير فضاهاي عمومي‌( سرويس‌ها، اداري، رستوران، بوفه، 000 ) دسترسي مستقيم موجود باشد. همچنين در ابتداي سالن انتظار فضايي با سرانة 2/0 متر مربع براي حداكثر %50 تماشاچيان كه احتمالاً سيگار مي‌كشند با تهويه مناسب و ارتفاع بيش از 3/3 متر پيش بيني مي‌شود.
10-2-3) بوفه و رستوران:
با توجه به زمان قابل توجه حضور مراجعين در سالن انتظار و تمايل عمومي‌ به صرف نوشيدني، خوردن تنقلات،.... وجود يك بوفه يا تريا ضروري است. اين بوفه نبايد باعث ازدحام و ايجاد مانع در مسيرهاي ارتباطي گردد. همچنين امكان استفاده از آن در زمان‌هاي غير اجرا نيز بهتر است ميسر باشد.از طرفي با توجه به اينكه برنامه‌هاي موسيقي غالباً از ساعات آغازين شب تا نيمه‌هاي آن ادامه دارد و نيز حجم انبوه حاضرين، يك رستوران مستقل از سالن‌ها لازم به نظر مي‌رسد. امروزه اين رستوران‌ها در تالارهاي موسيقي و تئاتر به صورت متداولي درآمده اند.
10-2-4) راهروها :
سرانه كل فضاي ارتباطي براي تالار 2 متر مربع است و حداقل ارتفاع راهروها 2/4 متر مربع است. راهروها مجموعاً سرانه اي حدود 8/0 مترمربع از كل فضا را دربرمي‌گيرند. عرض راهروها حداقل 5/2 متر است و طراحي راهروهاي ويژه جهت خروج حاضرين از تالار به فضاي بيرون لازم است.
10-2-5) سرويس‌هاي بهداشتي:
سرويس‌ها بايد در مسير حركت حاضرين و در دسترس عموم باشند. در اين بخش اتاق‌هايي جهت توالت خانم‌ها در نظر گرفته مي‌شود كه براي هر 30 الي 35 نفر يك توالت تعبيه مي شود. تعداد سرويس‌هاي بهداشتي بايد به گونه اي باشد كه صف‌هاي طويل انتظار، هنگام استفاده از سرويس‌ها تشكيل نشود. همچنين سرويس‌ها بايد براي معلولين به تفكيك ساخته شده و كلاً تهويه مناسبي داشته باشند.
10-3) فضاي اداري:
وظيفه كلي مديركه نقش بسيار مهمي‌در رضايت هنردوستان دارد، هماهنگي مجموعه، برقراري ارتباط مناسب با مردم و هنرمندان و كسب رضايت آنهاست. در اين راستا برنامه ريزي براي آينده، نظارت بر امور مالي و هنري، جهت دهي مناسب فعاليت‌هاي اداري، فرهنگي و تبليغاتي و امثال آن برعهدة مدير مجموعه است. مدير تالار معاوناني دارد كه وي را ياري مي‌كنند.
سرپرست سالن كار نظارت بر گيشه، بوفه، رختكن، تأسيسات، امور فني، نظافت و نظم عمومي‌سالن را برعهده دارد. مدير صحنه وظيفه آماده كردن وسايل، كنترل عوامل فني صوت و نور، سرپرستي اتاق كنترل و اتاق فرمان و مجموعاً‌ برگزاري مناسب برنامه‌هاي موسيقي را عهده دار است. مدير امورهنري مسؤل ارتباط با هنرمندان و آماده كردن برنامه‌هاي آتي و نيز ايجاد ارتباط مناسب هنرمندان با دفتر گرافيك، استوديوي ضبط، روابط عمومي‌، امور اداري،... مي‌باشد.

در فضاي اداري سرانة كارمندان مختلف ( شامل محوطة كاري و وسايل دفتري ) به اين شرح است:
1- منشي:10 متر مربع 2- كارمند مستقل: 9-6 متر مربع 3- كارمند مشترك: 5 متر مربع 4- رئيس قسمت: 25-15 متر مربع 5- مدير كل:40-30 متر مربع 6- سرانه هر نفر در اتاق كنفرانس: 5/2 متر مربع
10-4) صحنه:
صحنه عبارت است از فضايي كه مجريان برنامه‌هاي موسيقي در آن حاضر ميشوند. اين فضا غالباً توسط قاب صحنه از شنودگاه جدا شده و در محل جدايي، پرده اي به نام پردة صحنه آويخته مي‌شود. ابعاد صحنه در تالارهاي بزرگ بايد ظرفيت 100 نفر اعضاي اركستر را داشته باشد. علاوه بر آن ابعاد صحنه تابعي است از نوع برنامه ريزي هنري سالن و محاسبة لازم براي تأسيسات و امكانات مختلف صحنه.به علت مركزيت صحنه رعايت نكات آكوستيكي، ايمني و نورپردازي در آن بسيار مهم است .
كف صحنه مي‌بايست سطحي صاف و يكنواخت از نظر مصالح و انعطاف پذير در مقابل قرار دادن و محكم كردن وسايل باشد و حركت روي آن نبايد توليد صداي اضافي كند. بطور معمول كف را از چوب محكم و مقاوم در برابر ضربه مي‌سازند و روي آنرا روكشي از مواد پلاستيكي مانند وينيل به رنگ تيره مي‌زنند تا هم چوب انعطاف پذيري خود را حفظ كند و هم باعث انعكاس نورنشود. در روي كف صفحه محل‌هايي براي پيچ كردن ميز نت، نصب پيانو، نصب مبلمان اركستر و محل‌هايي براي اتصال وسايل برقي يا صوتي بصورت پريز توكار پيش بيني مي‌شود.

-4-1) انواع صحنه:
برحسب هندسه تالار و نوع ارتباط صحنه با سالن صحنه‌ها را به دسته‌هاي گوناگوني تقسيم مي‌كنند. در رايج ترين تقسيم بندي صحنه‌ها به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:
الف) صحنه‌هاي ايواني ( Proscenium ):
در اين صحنه تماشاگران با يك جدايي نسبتاً كامل در يك سوي صحنه قرار دارند و همين امر تسهيلات فراواني را فراهم مي‌كند، ازجمله تغيير دكور و چيدمان صحنه در فاصله ميان دو برنامه و رفت و آمد آسانتر مجريان كه امر اخير بويژه در اپرا كه رفت و آمد زياد هنرمندان را شاهد هستيم مطلوبيت بالايي ايجاد مي‌كند. راحتي نورپردازي و ايجاد افكت‌هاي نوري از ديگر مزاياي اين شيوه است و به اين دلايل اكثر تالارهاي امروز جهان ( بويژه اپراها ) به شكل ايواني صحنه آرايي مي‌شوند. اما مشكل اين شيوه يكي اتلاف انرژي صوتي در فضاي عظيم پشت و بالاي صحنه است كه بايد توسط بازتابنده‌هاي صوتي در پشت و كنار صحنه جبران شود و ديگري صميميت كمتر حاضرين در سالن با هنرمندان و ايجاد فاصله بين آن‌هاست.البته بايد توجه داشت بسياري از هنرمندان، جدايي بين تماشاگران و هنرمندان را مطلوب مي‌دانند.
ب) صحنه‌هاي ميداني ( Arena ):
در اين شيوه از صحنه آرايي هنرمندان در مركز تالار و شنوندگان دور تا دور آن‌ها قرار دارند. اين شيوه در درجه اول صميميت بالايي بين هنرمندان و تماشاگران ايجاد مي‌كند، همچنين حل كردن شرايط آكوستيكي در اينگونه تالارها ساده تر است وچون در تالارهاي موسيقي ( برخلاف تئاتر) محدوديت ديد تأثير چنداني در طراحي ندارد، حجم تالار به ميزان زيادي قابل افزايش است.صحنه‌هاي ميداني سه ايراد اصلي دارند: اول يكنواختي سالن است، دوم ارتباط مشكل صحنه با پشت صحنه است و سوم تصوير 10-2:انواع صحنه
مشكلات نورپردازي در اينگونه صحنه‌هاست. چراكه بايد صحنه كاملاً روشن باشد و در عين حال چشم مخاطبين را نيازارد. به هر حال نمونه‌هاي زيادي از اين نوع صحنه پردازي در سراسر جهان، بويژه در تئاترهاي بزرگ ديده مي‌شود.
ج) صحنه‌هاي كماني گسترش يافته( Extended stage ) وباز ( Open stage ):

براي تلفيق مناسب توانايي‌هاي دوصحنه آرايي ايواني و ميداني، شيوه اي پيشنهاد مي‌شود كه در آن عليرغم وجود پشت صحنه در يك ضلع صحنه، در سه جهت باقي مانده، يا صحنه به سمت تماشاگران گسترش مي يابد ( Extended Stage ) و يا جايگاه تماشاگران نسبت به صحنه گسترش يافته و آن‌ها از سه زوايه قادر به ارتباط با صحنه ميباشند ( Open Stage ). اين شيوه عليرغم حفظ تماشاگر بيشترو صميميت و ارتباط مناسب صحنه و پشت صحنه معمولاً فرم‌هاي دلپذيري جهت يك تالار بزرگ به دست نمي‌دهد. با اين حال اين صحنه‌ها به لحاظ عملكردي بسيار مناسبند.

تصوير 10-3:سالن با صحنه متغير و انعطاف پذير
د) صحنه‌هاي متغير:
براي بهره برداري ماكزيمم و متنوع از تالار مي‌توان بوسيلة امكانات مكانيكي مناسب صحنه‌هاي متغيري ايجاد كرد كه به دلخواه به فرم‌هاي ايواني، ميداني يا كماني تغيير شكل دهند. گرچه اين گونه صحنه آرايي براي تئاتر، اپرا و باله مناسب است،ولي به علت ويژه بودن خصوصيات آكوستيكي تالارهاي موسيقي معمولاً از آن‌ها در اين تالارها استفاده نمي‌شود. در شكل 10-2 سه گونه صحنه آرايي ايواني، ميداني و كماني ( هردو گونه ) به شكل شماتيك نشان داده شده است. در شكل 10-3 سالن طراحي شده توسط «والترگريپيوس» در سال 1929 نشان داده شده كه در سه حالت يك، دو و سه به فرم‌هاي ايواني، كماني و ميداني در مي‌آيد . در شكل 10-4
فرم‌هاي متنوعي براي صفحه آرايي مي‌بينيم كه هركدام از آنها از يكي از سه گونه فرم اصلي تبعيت كرده اند.
تصوير 10-4:نمونه فرمهاي متنوع صحنه
10-4-2) فضاي حركتي(حفره اركستر):
در حاشية صحنه فضايي جهت رفت و آمد افراد گروه موسيقي، تكنسين‌هاي فني،.... بايد در نظر گرفت. اين حاشيه باعث مي‌شود كه درصورت استفاده از بازتابنده‌هاي صوتي يا وسايل نورپردازي،افراد از ميان آن‌ها عبور نكرده و ضمن دسترسي به صحنه،تنظيم نور و صوت دچار مشكل نشود. همچنين در آغاز و پايان برنامه‌ها يا در بين آن (دراجراي اپرا ) گروه نوازندگان، خوانندگان، رهبر گروه،.... به راحتي وارد و خارج شوند.سطح اين فضا بايد 3-2 متر زير زمين باشد و به لحاظ فني اين بخش بايد كليه خصوصيات كف صفحة اصلي را دارا باشد. فضاي بالاي اين حفره مي‌تواند آزاد باشد يا با ادامه يافتن جايگاه تماشاچيان يا صفحه اصلي پر شود. نمونه‌هاي اين فضا در شكل 10-5 نشان داده شده است.
10-4-3) فضاي پشت و كنار صحنه:
جهت ايجاد دكور يا تغيير آن در نوبت‌هاي متفاوت اجرا و نيز ايجاد افكت‌هاي خاص نوري در پشت و كنار صحنه فضايي تصوير 10-5:انواع حفره اركستر
تعبيه مي‌شود كه به لحاظ قوانين آكوستيكي و نور پردازي از شرايط صحنة اصلي تبعيت مي‌كند. در اين فضا معمولاً پردة سايكلوراما و دستگاه‌هاي افكت نوري نصب مي‌شود كه با آن‌ها مي‌توان زمينه‌هايي چون غروب آفتاب، آسمان،... را نشان داد. در تصوير 10-6 اين فضا نشان داده شده است.
10-4-4) اركسترا:
محل قرارگيري هنرمندان ( اركستر، رهبر اركستر، خواننده‌ها ) مي‌باشد. اين بخش مي‌تواند در مركز صحنه يا كناره‌هاي آن به فرم‌هاي مختلف مثل پله اي، مسطح،... تعبيه شود. با توجه به امكانات سمعي – بصري روز رهبر اركستر مي‌تواند در هر قسمت از صحنه حاضر باشد و كل گروه را به وسيله دوربين‌هاي مدار بسته نظارت كند. اين فضا بايد امكانات نور و صوت را در حد عالي دارا باشد.
تصوير 10-6:فضاي كناري صحنه
10-4-5) جايگاه رهبر اركستر:
همانطور كه گفته شد رهبر اركستر مي‌تواند در هر جاي صحنه (با توجه به امكانات فني موجود) قرار گيرد ولي جهت ارتباط رواني مناسب بين رهبر اركستر با خوانندگان و نوازندگان از يك سو و تماشاگران و شنوندگان از سوي ديگر معمولاً رهبر اركستر در فضايي گود بين سالن و صحنه قرار مي‌گيرد. اين محل توسط بالابرهاي مكانيكي يا الكتريكي بايد بتواند حداقل 3-2 متر ( بدون برخورد با گودال اركستر ) در جهت عمودي حركت كند تا در مواقع مختلف امكان ديد مناسب رهبر اركستر به صحنه فراهم باشد(تصوير 10-7).


تصوير 10-7:جايگاه رهبر اركستر

10-4-6) پردة صحنه:
صحنه چند نوع پرده وجود دارد: 1- پرده پارچه اي 2- پردة آهنين 3-پردة سيكلوراما 4- پردة پانوراما

«پرده پارچه اي» كه درحدفاصل صحنه و سالن نصب مي‌شود در بين برنامه‌ها جهت عدم رؤيت تغير دكوراسيون
در
توسط حاضرين پايين مي‌آيد. اين پرده بهتر است بتواند در جهات عمودي، افقي و مورب بوسيلة قرقره‌هاي مكانيكي يا الكتريكي جمع شود و سرعت جمع شدن آن قابل كنترل باشد. «پرده آهنين» كه پيشتر در مورد آن توضيح داده ايم، يك عايق صوتي و حرارتي در هنگام تغيير دكوراسيون است به گونه اي كه در اين هنگام صداي داخل صحنه به بيرون نرسد. اين پرده بوسيلة سيستم‌هاي مكانيكي و الكتريكي مجهز به موتورهاي الكتريكي قوي، وزنه‌هاي تعادل، كابل‌هاي ضخيم فولادي، محورهاي حركت، قرقره‌ها و فلكه‌هاي انتقال نيرو پشتيباني مي‌شود. وجود سيستم ترمز‌هاي الكتريكي و دستي ( براي قطع اضطراري حركت ) و شاسي حركت پرده نيز لازم است. پردة آهنين نيز در حد فاصل صحنه و سالن نصب مي‌شود و به قالب فولادي ضد آتش و ورقه‌هاي فلزي مشبك الصاق مي‌شود. حد فاصل بين ورقه فولادي اصلي و ورقه فلزي مشبك را با مواد عايقي چون

تصوير 10-8:جزييات پرده صحنه تصوير 10-9:نماي پرده پارچه اي و آهني
پلاستوفوم پر مي‌كنند. «پرده سيكلوراما» به اشكال مختلف ( نيم دايره، ذوزنقه، u،... ) در انتهاي صحنه جاي مي‌گيرد و مي‌تواند در قاب خود ثابت يا متحرك باشد و جهت ايجاد پس زمينه‌ها و تصاوير انتزاعي بكار مي‌رود. اين پرده معمولاً بافت ابريشمين ظريفي دارد. «پرده پانوراما» يا «پرسپكت» نيز نوعي پرده است كه در پشت صحنه به شكل كامل يا در بخشي از آن نصب مي‌شود و پس زمينه برآن نقاشي مي‌شود. لذا جنس آن بايد رنگ پذير و مقاوم باشد (مانند كتان). در تصاوير 10-8 و 10-9 دو نوع پردة پارچه اي و آهني را به شكل شماتيك وجزييات آنها را مي‌بينيم.
10-5) پشت صحنه
10-5-1)ورودي هنرمندان:
دسترسي هنرمندان به تالار مستقل از تماشاچيان و از طريق درب جداگانه اي منتهي به پشت صحنه تأمين مي‌شود. بهتر است براي هنرمندان يك پاركينگ ويژه ( با ظرفيت حدود 50 اتومبيل ) نزديك به درب ورودي طراحي كرد. حضور يك نگهباني جهت كنترل رفت و آمدها در ابتداي ورودي ضروري است. همچنين ورودي وسايل و سازهاي هنرمندان مي‌تواند در همين جا باشد.
10-5-2) رختكن‌ها:
موسوم است هنرمندان موسيقي با لباس متحدالشكل بويژه در برنامه‌هاي اپرا، كر، باله، اركستر و گروه‌هاي كلاسيك در صحنه حاضر شوند، لذا فضايي جهت تعويض لباس آن‌ها تدارك ديده مي‌شود كه سرانه آن براي هر نفر 5/1 متر مربع است. اين فضا مجهز به قفسه لباس، صندلي، ميز و آينه‌هاي قدي است. دستشويي‌ها در داخل و دوش‌ها و توالت‌ها در خارج از اتاق قرار مي‌گيرند و تعداد كساني كه از يك رختكن استفاده مي‌كنند نبايد از 20 نفر تجاوز كند. همچنين براي رهبر اركستر، تكخوان‌ها و تكنوازان فضايي خلوت جهت تمركز و آمادگي روحي پيش از اجرا نياز است. از اين رو و نيز براي حفظ احترام آن‌ها رختكن‌هاي جداگانه اي مجهز به قفسه لباس، قفسه ساز، وسايل شخصي، مبل راحتي، دستشويي، آينه قدي، تصوير 10-10:نمونه چيدمان رختكن
توالت و حمام اختصاصي و در صورت نياز يك پيانو در نظر مي‌گيريم. در تصوير 10-10 نمونه‌هايي از استاندارد رختكن‌هاي هنرمندان را مشاهده مي‌كنيم.
10-5-4) اتاق سبز:
فضايي است جهت استراحت هنرمندان هنگام تمرين يا در بين اجراي بخش‌هاي مختلف برنامه. اين اتاق فضاي گردهم آيي، هماهنگي و استراحت هنرمندان است و در آن امكان صرف چاي، قهوه، غذا،... وجود دارد. اين فضا مجهز به مبل، كاناپه. تلويزيون، آبدارخانه و خدمتگزار است. اتاق سبز، حتي الامكان بايد به رختكن‌ها و صحنه نزديك باشد.
10-5-5) ورود به صحنه:
به لحاظ اهميت ايزوله بودن صحنه از نور و صوت مي‌بايد فضاي واسطي ميان صحنه و راهروهاي پشت صحنه ايجاد كرد كه سطح داخل آن بوسيلة مصالح جاذب صدا و به رنگ تيره پوشانده شده باشد. بهتر است ورود به صحنه داراي پله‌هاي زياد نباشد.
10-5-6) انبارها:
براي ذخيره لوازم مختلف صحنه و اجرا نياز به انبارهاي متنوعي است. از جمله انبار پراتيكابل، انبار اكسسوار، انبار ساز و آرشيو لباس.. در «انبار پراتيكابل» حجم‌هايي نگهداري مي‌شود كه جهت اجراي برنامه‌ها از آن‌ها استفاده مي‌كنيم. اين حجم‌ها به اندازه‌هاي استاندارد يا غير استاندارد ( با ابعاد مختلف ) وجود دارند. بهتر است اين حجم‌ها قابل تفكيك به رويه‌ها، پايه‌ها،... باشند تا حمل و نقل آن‌ها آسانتر و استفاده از آن‌ها متنوع باشد. در «انبار اكسسوار» كليه وسايل صحنه از جمله پيانو، ميز نت، رفلكتورها، … نگهداري مي‌شوند. اين فضا بهتر است هم سطح صحنه بوده، تا امكان حركت مستقيم اشياي آن از انبار به صحنه و بالعكس به سهولت ممكن باشد. در «آرشيو لباس» نيز گونه‌هاي مختلف لباس براي دسته‌هاي اجراي سنتي، كلاسيك، محلي، اركستر سمفونيك، كانكريت،... به تفكيك نگهداري مي‌شود و بالاخره در«انبار ساز» انواع سازهاي موسيقي به علت ظرافت و گراني به تفكيك نگهداري مي‌شوند.
به طور كلي بهتر است انبارها مجزا باشند و انبارهاي تخصصي با مساحت كافي و تفكيك مناسب فضايي طراحي شوند. مهمترين نكته در مورد انبارها رعايت امنيت آن‌ها و كنترل درجه حرارت، رطوبت و نظافت دايم آن‌ها ( جهت دفع حشرات موذي ) است.
10-5-7) استوديوي ضبط:
ضبط تلويزيوني و صوتي برنامه‌هاي تالار بسيار مهم و لازم است. ضبط تلويزيوني غالباً در خود تالار، در زواياي مختلف و نيز در روي صحنه انجام مي‌گيرد. اما ضبط صوتي مناسب جهت تهيه نوار، CD،... كه غالباً در تيراژ بالا تكثير مي‌شوند در پشت صحنه و در فضايي بسته با رعايت شرايط آكوستيك ويژه و ايزولاسيون كامل انجام مي‌شود. در اين فضا دستگاه‌هاي ضبط با تكنولوژي بالا و تكنسين‌هاي خبره نياز است.
10-5-8) كنترل نور و صدا:

يكي از خطاهاي غير قابل جبران،برهم خوردن كنترل صدا يا نوردرحين اجراي برنامه است. لذا در دو فضاي جداگانه يا در يك فضاي واحد، در واقع مراكز اعصاب نور و صوت سالن در نظر گرفته مي‌شوند. اتاق كنترل نور علاوه بر جايگاه تكنسين هاي كنترل كننده، شامل ميز نور ودستگاه هاي كنترل كننده‌ ميباشد. اين كنترل كننده‌ها را كه قادرند شدت جريان لامپ‌هاي يك تا پنج كيلو وات را كم و زياد كنند «تاريستور» مي‌نامند. در اتاق كنترل صدا لازم است پنجره اي باز، رو به سالن موجود باشد تا كنترل كننده،صدا را همانگونه كه حاضرين مي‌شنوند، بشنود، عليرغم آن لازم است ديوارهاي آن عايق صوتي و پنجره مذكور دو جداره باشد. در تصوير 10-11 نمونه اي از كنترل همزمان صوت و نور را مي‌بينيم.

تصوير 10-11:اتاق كنترل نور و صوت
10-6) جايگاه شنوندگان:
10-6-1) هندسه عمومي‌سالن‌ها:

هندسه عمومي‌سالن‌ها تابعي از مسايل زيباشناختي، سازه اي، گنجايش سالن، شرايط آكوستيكي، ديدهاي مناسب،... است. در تالارهاي موسيقي برخلاف اكثر فضاهاي معماري كه روابط عملكردي و زيبايي بالاترين نيروهاي شكل دهنده به فرم هستند، آكوستيك تالار، بالاترين نقش را ايفا مي‌كند. در بين فرم‌هاي موجود براي پلان به لحاظ زيبايي دايره، بيضي و مستطيل بيشترين طرفدار را دارند و البته اين فرم‌ها بويژه بيضي (كه در آن هرچه به مركز نزديكتر شويم تعداد بيشتري از شنوندگان را در بر مي‌گيرد) مناسب به نظر مي‌رسند. اما شرايط خاص آكوستيكي تالارهاي بزرگ ايجاب مي‌كند كه از فرم‌هايي چون بيضي و دايره (به علت تمركز صوت در كانون‌هاي آن‌ها و عدم پخش يكنواخت انرژي صوتي) صرفنظر كنيم. همچنين سطوح موازي عمودي و افقي طولاني نيز شرايط نامناسب آكوستيكي ايجاد مي‌كنند، لذا مستطيل نيز فرم مناسبي نيست. مجموعآ آمار و تحقيقات نشان مي‌دهد:

تصوير10-12:نمونه موفق از پلان تالار با شكستهاي بزرگ،بدون سطوح موازي

الف) براي داشتن راه كوتاه مستقيم شنوايي بين صحنه و شنونده بهترين فرم براي پلان ذوزنقه يا ساير چند ضلعي‌ها با شكست‌هاي بزرگ است. تصوير 10-12 نمونه اي از اين هندسه موفق را نشان مي‌دهد.
ب) براي تعداد زياد شنوندگان ناچار به طراحي بالكن و گالري‌ها هستيم. همين امر باعث شده در بسياري از تالارها ظرفيت بالكن‌ها در حدود نصف ظرفيت تالار در طبقه اصلي باشد ( مثلاً پلان تصوير10-13 ) گاه اين بالكن‌ها در تمام ديوار انتهايي و ديوارهاي مجاور آن تكثير شده اند. نمونه اي از اين پلان‌ها در تصوير 10-14 نمايش داده شده است.

ج) هندسه كلي سالن بايد بگونه اي باشد كه اختلاف طول راه رفت و برگشت صوت براي تمام نقاط از 15 متر تجاوز نكند. به اين ترتيب پيشنهاد مي‌شود فاصلة آخرين رديف‌ها از صحنه از 35 متر بيشتر نشود. يكي از ابزارهاي اجراي اين امر عريض كردن پلان‌ها مي‌باشد. به اين ترتيب علاوه بر حفظ ظرفيت زياد و آكوستيك مناسب امكان ايجاد يك صحنه بزرگ نيزمانند تصوير 10-15 فراهم شده است.
د) براي داشتن ميدان آكوستيكي مناسب لازم است از ساختن ديوارهاي متوازي و مسطح و كليه پهنه‌هاي گود، بويژه در سقف و ديوار پشت شديداً خودداري كرد. به اين ترتيب يكي از بهترين روش‌هاي رعايت همزمان هندسه كلي خالص و آكوستيك مناسب ايجاد شكست‌هاي بزرگ ( در ابعاد متر ) در ديواره‌ها و سقف داخلي مي‌باشد. ( تصوير 10-16 ). همچنين مي‌توان از فرم‌هاي ابتكاري مثل هشت ضلعي شبه منتظم با بالكن‌هاي با حجم قابل توجه، استفاده كرد ( تصوير 10-17 ) تصوير 10-14:نمونه بالكنهاي تكثير شده دور سالن

تصوير 10-16:نمونه شكستهاي بزرگ در ديوارههاي داخلي


تصوير 10-17:پلان 8ضلعي شبه منتظم تصوير 10-15:پلان عريض جهت تامين صوت مستقيم براي همه نقاط[1]
ه) هندسة قاب صحنه در تالارها نيز مي‌تواند علاوه بر فرم رايج مستطيلي فرم‌هاي متنوعي داشته باشد. فرم نيم‌دايره يا مشابه آن يكي از مطلوب‌ترين اين فرم‌ها است. تالار مشهور «Radio City music hall» در تصوير 10-18 از اين دست مي‌باشد.
و) هندسه تالارها به دليل رعايت ديد و ايجاد حداكثر گنجايش، غالباً متقارن است و تقريباً‌ نمي‌توان فرم‌هاي چندان متنوعي براي آن در نظر گرفت.

تصوير 10-18:هندسه قاب صحنه در تالار مشهور نيويورك
10-6-2: ديدهاي افقي و عمودي:
گرچه الويت اصلي تالارهاي موسيقي شنيدن مناسب است (برخلاف تئاتر و سينما) ولي هم به لحاظ رواني و هم به جهت ارتباط بهتر شنونده با هنرمندان بهتر است تالار به شيوه‌اي طراحي شود كه حاضرين از ديد مناسبي نسبت به اجراكنندگان برخوردار باشند. اگر در توزيع صندلي‌ها حتي‌الامكان عدالت ديد رعايت شود و تصوير نسبتاً‌ واضحي از صحنه براي همه در حالت طبيعي نشستن قابل‌رؤيت باشد، امكان استفادة بهتر شنوندگان از موسيقي فراهم است.
10-6-3) حركت در سالن‌ها:
مسيرهاي حركتي در سالن‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه بهترين مكان‌هاي نشستن را در بر نگيرد و علاوه بر آن دسترسي حاضرين را به نقاط مختلف دچار مشكل طولاني بودن مسافت نكند و ورود و خروج حاضرين را به سهولت امكانپذير نمايد. غالباً ورود به سالن از مقابل اركسترا يا اطراف اين بخش و خروج از جوانب سالن صورت مي‌گيرد. محل‌‌هاي عبور از وسط سالن مناسب نيست، زيرا امكان استفاده از بهترين نقاط سالن را مختل مي‌كند. اين محل‌ها مي‌توانند در فرم‌هايي با خطوط راست يا منحني‌هاي نرم از بين تماشاگران و در كنار ديواره‌ها

تصاوير 10-21و10-22:روشهاي مختلف ورود و خروج در سالنها
تعبيه شوند. به هر حال عرض آنها نبايد از 2/1 متر كمتر باشد. عرض كلي براي محل‌هاي خروج براي هر 100
نفر حدود 60 سانتي‌متر، عرض هر درب ورودي بين 2/1 تا 4/2 متر، عرض‌ محل‌هاي خروج بين 2/1 تا 5/1 مترو ارتفاع آنها 10/2 تا 5/2 متر مي‌باشد. بهتر است محل‌هاي ورود را در كنار ديوارهاي سالن قرار دهيم و آنها را كمي با ديوار فاصله بدهيم. عمليات خروج از سالن (شامل حركت مردم از دورترين نقطه تا خروجي، خروج آنها تا سالن انتظار و نهايتاً پخش شدن در محوطه بيرون) بايد سريع انجام شود، به ويژه زمان مرحله اول نبايد از 8/2 دقيقه تجاوز كند.در شكل‌هاي آتي (تصاوير 10-21 و 10-22) نمونه‌هايي از روش‌هاي مختلف ورود و خروج نشان داده شده است.
10-6-4) استانداردهاي طراحي سالن‌ها:
اين استانداردها شامل ابعاد و فاصله صندلي‌ها، شيب سالن، عرض رديف‌ها، تعداد رديف‌ها و نحوه چيدمان آنها است. شيب سالن‌ها به‌طور عمومي بين 10 تا 35 درصد است. در تالارهاي موسيقي ايجاد راه كوتاه شنوايي بين سرچشمه صوت و شنونده ايجاب مي‌كند كه رديف‌هاي پشت نسبت به رديف‌هاي جلوتر دست‌كم 12-8 سانتي‌متر اختلاف ارتفاع داشته باشد. از آنجا كه احتمالاً فضاهاي سطحي جهت عبور و مرور در بين شيب عمومي سالن در نظر گرفته مي‌شود لازم است.رديف‌هايي كه با اتمام اين فضاي مسطح آغاز مي‌شوند داراي شيب كافي
باشند، به گونه‌اي كه خط ممتد از سر حاضرين اين بخش پايين‌تر از خط ممتد از سر حاضرين بخش تصوير 10-23:لزوم پرهيز از شيب يكنواخت در تالار
پاييني نباشد. در تصوير 10-23 اين امر را نشان داده‌ايم.رديف‌هاي صندلي مي‌تواند با رعايت شرايط مناسب صوتي تا 35-30 متر در عرض و 60-55 متر در عمق ، گسترش يابند. لازم است كساني كه در گوشه‌هاي سالن قرار دارند ، در وضعيت راحت و طبيعي امكان شنيدن و ديدن مناسبي داشته باشند. صندلي‌ها به دو گونه پشت‌سرهم قرار مي‌گيرند: درحالت اول امكان عبور از بين رديف‌ها وجود ندارد كه در اين حالت بايد عرض رديف‌ها كمتر شود. در حالت دوم امكان عبور يك شخص از بين رديف‌ها تصوير 10-24:دو حالت رايج جهت فاصله صندليها
بدون مزاحمت براي افراد نشسته وجود دارد. گرچه حالت دوم بهتر است ولي به دليل مسايل اقتصادي در ماكزيمم كردن ظرفيت سالن غالباً از روش اول استفاده مي‌شود. در تصوير 10-24 اين دو حالت نشان داده شده است.صندلي‌ها بايد به شكل متناوب (شطرنجي) چيده شوند تا هر كس از بين دو نفر مقابل بتواند ديد راحتي داشته باشد. اين زاوية ديد [SUP]ْ[/SUP]27 است و در تالار موسيقي مناسب مي‌باشد (تصوير 10-25).همچنين لازم است شيب كافي براي بالكنها طراحي شود.(تصوير 10-26). به طور كلي ابعاد صندلي‌ها به شرح زير است:
1- فاصله پشت تا پشت صندلي‌ها حداقل 76 و حداكثر 1/99 سانتي‌متر 2- عرض صندلي دسته‌دار حداقل 7/45، و حداكثر 56 سانتي‌متر 3- فضاي خالي بين دو رديف صندلي حداقل 5/30 سانتي‌متر 4- تعداد مجاز صندلي‌هاي پيوسته 22 صندلي 5- ارتفاع بالاترين نقطه بدن ناظر و متوسط ارتفاع چشم ناظر به ترتيب 7/123 و 111 سانتي‌متر 6- زاويه قابل‌رؤيت هر شخص لااقل 27 درجه 7- متوسط فاصله زمين تا كف صندلي‌ها، دسته پصندلي‌ها و بالاي آنها به ترتيب 35، 55 و 80 سانتي‌متر است.