[ضوابط ونمونه های طراحی] انواع فضاهای آموزشی

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
ضوابط و معیارهای طراحی فضای آموزشی

ضوابط و معیارهای طراحی فضای آموزشی

ضوابط و معیارهای طراحی فضای آموزشی
منبع : وزارت آموزش پرورش (سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور)
برگرفته از سایت: eysarc.org

برای دانلود فایل به لینک زیر مراجعه کنید :
http://s2.picofile.com/file/72859417...dares.pdf.html

فهرست مطالب موجود در این فایل :

پيشگفتار ..............................................................................................................................................................
بخش اول : جداول برنامه فيزيكي فضاها................................................................................................
فصل ۱ : پيش دبستاني............................................................................................................................................ ۱
فصل ۲ : مدارس ابتدايي ......................................................................................................................................... ۴
فصل ۳ : مدارسراهنمايي ..................................................................................................................................... ۷
فصل ۴ : مدارس متوسطه نظري ........................................................................................................................... ۱۰
فصل ۵ : مدارس پيش دانشگاهي ........................................................................................................................... ۱۴
فصل ۶ :مدارسغير انتفاعي.................................................................................................................................... ۱۷
فصل ۷ : هنرستان فني وحرفه اي ......................................................................................................................... ۲۰
فصل ۸ : هنرستان كارودانش ................................................................................................................................ ۲۴
فصل ۹ : آموزشكده هاي فني وحرفه اي ............................................................................................................. ۲۶
فصل ۱۰ : خوابگاه ها ............................................................................................................................................. ۳۲
فصل ۱۱ : سلف سرويس....................................................................................................................................... ۳۴
فصل ۱۲ : ادارات آموزش وپرورش ..................................................................................................................... ۳۵
فصل ۱۳ : اردوگاه ................................................................................................................................................... ۳۷
فصل ۱۴ : كانون ها ................................................................................................................................................. ۳۹
فصل ۱۵ : معلم سراها.............................................................................................................................................. ۴۰
فصل ۱۶ : مراكز كودكان استثنايي ........................................................................................................................ ۴۱
فصل ۱۷ :ساختمانهاي ورزشي............................................................................................................................... ۴۹

بخش دوم :استاندارد تجهيزات و مبلمان فضاها...................................................................................................
تخته سبز .................................................................................................................................................................. ۵۴
ميز ونيمكت مدارس ................................................................................................................................................. ۵۴
ميز و صندلي مدرس ............................................................................................................................................... ۵۴
ميز ونيمكت دونفره مدارس ................................................................................................................................... ۵۵
چهارپايه مدارس ..................................................................................................................................................... ۵۵
صندلي دسته دار ..................................................................................................................................................... ۵۵
ميز تحرير ................................................................................................................................................................. ۵۶
ابعاد صندلي ميز تحرير .......................................................................................................................................... ۵۶
رخت آويز مدارس ................................................................................................................................................... ۵۶
قفسه لباس مدارس ................................................................................................................................................... ۵۷
ميز نقشه كشي مدارس ........................................................................................................................................... ۵۷
تجهيزات ميز كامپيوتر ............................................................................................................................................. ۵۷
تجهيزات كتابخانه ها ................................................................................................................................................ ۵۸
تلويزيون در مدارس ................................................................................................................................................. ۵۸
ويژگيهاي تجهيزات آزمايشگاهي ............................................................................................................................ ۵
ميز وصندليهاي كنفرانس ...................................................................................................................................... ۵۹
ويژگيهاي ميز تنيس روي ميز (پينگ پنگ) .......................................................................................................... ۶۰
ويژگي نيمكت هاي پاركي ..................................................................................................................................... ۶۰
ويژگيهاي انواع تريبون ........................................................................................................................................... ۶۰
چيدمان كلاسهاي مقاطع ابتدايي............................................................................................................................. ۶۲
چيدمان كلاسهاي مقاطع راهنمايي....................................................................................................................... ۶۳
چيدمان كلاسهاي مقاطع دبيرستان....................................................................................................................... ۶۴
چيدمان ساير فضاها، قابل استفاده دركليه مقاطع............................................................................................... ۶۵

بخش سوم : ضوابط و استانداردهاي كلي فضاها ..................................................................................
آيين كار ايمني درهاي مدارس ............................................................................................................................. ۶۶
آيين كار ايمني پنجره هاي مدارس ..................................................................................................................... ۶۷
آيين كار كريدورها و راهروهاي مدارس ............................................................................................................ ۶۷
ضوابط طراحي ايمني پلكان ................................................................................................................................. ۶۸
اصول طراحي ايمني مدارس در برابر آتش ....................................................................................................... ۶۸
آيين كار اصول طراحي ايمني مدارس در برابر آتش ....................................................................................... ۷۲
حفاظت ساختمانها در برابر حريق....................................... .. ............................................................................ ۷۳
ضوابط طراحي براي معلولين .............................................................................................................................. ۷۵
فضاي كارگاهي – آزمايشگاهي دانش آموزان استثنايي .................................................................................. ۷۷
استاندارد فضاهاي آموزشي كودكان و دانش آموزان استثنايي .................................................................... ۷۸
بهداشت مدارس ..................................................................................................................................................... ۸۰
آيين كارمكان يابي ، ساختمان ، تجهيزات و بهداشت بوفه مدارس ................................................................ ۸۲
آيين كار اصول جانمايي ، طراحي وبهداشتي در توالت ، دستشويي وآبخوري مدارس ............................. ۸۳
روشنايي مدارس .................................................................................................................................................. ۸۵
كلاس مدارس ابتدايي ........................................................................................................................................... ۸۵
كلاس مدارسراهنمايي ........................................................................................................................................ ۸۶
آيين كار اصول شناخت ، مكان يابي و طراحي فضاهاي باز براي بازي كودكان ( ۱تا ۶ سال) .................... ۸۷
آيين كار اصول كلي مكان يابي و تأمين بهداشت ساختمانهاي آموزشي ....................................................... ۸۸
ضوابط طراحي ساختمانهاي آموزشي ............................................................................................................... ۹۲
ضوابط فضاهاي آموزشي ................................................................................................................................... ۹۳

بخش چهارم : ضوابط اقليمي................................................................................................................................
تأثير اقليمهاي چهارگانه بر معماري مدارس ...................................................................................................... ۹۴

بخش پنجم : خلاصه اي از تحقيقات انجام شده در زمينه فضاهاي آموزشي....................................................
عوامل آسيب زا درمدارس..................................................................................................................................... ۱۰۲
روشهاي نوين در طراحي مدارس و فضاهاي آموزشي................................................................................... ۱۰۳
بررسي آلودگي صداي مدارس و راههاي رفع آن............................................................................................. ۱۰۴
بررسي آثار توسعه عمودي ساختمان مدارس در شهرها و راهبردهاي مناسب آن....................................۱۰۵
اصول و مباني طراحي فضاهاي آموزشي........................................................................................................... ۱۰۷
طرح الگوسازي مدارس متوسطه و كار دانش در دو اقليم گرم و مرطوب و سردسير كشور...................... ۱۱۱
تهيه بروشور رنگ مناسب فضاهاي آموزشي در دوره ابتدايي. راهنمايي و دبيرستان ............................... ۱۱۴
انتخاب رنگ مناسب براي فضاهاي آموزشي...................................................................................................... ۱۱۴
طراحي مدارس خاصدختران.............................................................................................................................. ۱۱۵
راهكارهاي بهينه سازي مصرف سوخت ........................................................................................................... ۱۱۶
جدول استفاده از رنگ مناسب در مدارس ......................................................................................................... ۱۱۸

بخش ششم : هويت بخشی مدارس
........................................................................................................................
راهکارهای کلی طراحی معماری مدارس با هويت .......................................................................................... ۱۱۹
گردآوری وتنظيم ................................................................................................................................................. ۱۲۰
منابع و مأخذ ...................................................................................................................................................... ۱۲
 
آخرین ویرایش:

mahnaz1360

عضو جدید
روشهای نوین در طراحی مدارس و فضاهای آموزشی

روشهای نوین در طراحی مدارس و فضاهای آموزشی

روشهای نوین در طراحی مدارس و فضاهای آموزشی
 

پیوست ها

  • اصول و ظوابط فضاهای آموزشی.doc
    89 کیلوبایت · بازدیدها: 6

ahmad1987

عضو جدید
[h=1]استاندارد فضای آموزشی[/h]




نویسنده: محمد حسن سرائی
مقدمه
آموزش و یادگیری بخش مهمی از زندگی هر انسان است و همه انسان ها در طول زندگانی خود تحت تعلیم و آموزش قرار می گیرند این امر در مقاطع مختلف تحصیلی و در فضاهای گوناگون مانند مهد کودک، دبستان راهنمایی و دبیرستان و .... صورت می گیرد.
به لحاظ اینکه فضا و محیطی که در آن به امر آموزش و یادگیری پرداخته می شود تاثیر بسیار مهمی در امر یادگیری دارد دقت در طراحی و ساخت این فضاها باید مورد توجه معماران و برنامه ریزان کشوری قرار گیرد و طراحی اینگونه فضاها به نحو احسن انجام شود.
در طراحی فضاهای آموزشی دو مورد اساسی وجود دارد که نقش بسیار مهمی را در چگونگی طراحی این فضاها بازی می کند و آن دو مورد که یکی جنسیت افراد استفاده کننده از فضا و دیگری مقطع تحصیلی افراد استفاده کننده می باشد اصول کلی فکر یک طراح را برای طراحی مشخص می کند.
فضاهایی که در یک فضای آموزش باید مورد استفاده قرار گیردند عبارتند از:
فضاهای آموزشی شامل:

  • کلاس های درس
  • کارگاه
  • آزمایشگاه
  • سالن سخنرانی یا همایش
  • کتابخانه
  • سالن سمعی و بصری
  • سالن امتحانات
فضاهای رفاهی خدماتی شامل:

  • سرویس های بهداشتی
  • سلف سرویس
  • انباری و موتورخانه
  • زمین و سالن ورزشی
  • زمین های بازی
  • محوطه
فضاهای ادرای شامل:

  • اتاق های اداری
  • مدیریت و معاونین
  • آرشیو و بایگانی
  • اتاق های مشاوره تحصیلی
  • اتاق اساتید و معلمان
  • اتاق جلسات
  • بخش سرایداری و نگهداری
بخش آموزشی و پژوهشی:
در طراحی فضاهای آموزشی و پژوهشی که در بالا ذکرشد نوع طراحی هر کدام از آنها بسته به شمار افراد استفاده کننده از آنها متغیر و متفاوت است در طراحی چنین فضاهایی بی شک ملاحضات فرهنگی تمدنی مذهبی و ... مناسب با نوع اجتماع و محیط در استاندارد های طراحی فضاهای آموزش تاثیر گذار است.
الف) کلاس های درس: شکل استاندارد کلاس های درس به شکل مربع مستطیل است که ابعاد آنها با توجه به نوع درس و مقطع تحصیلی افراد استفاده کننده متفاوت می شود مطابق استاندارد های جهانی فضاهای لازم برای کلاس های درس نظری ۵/۶ در ۵/۸متر مربع بوده است در این کلاس ها که اصطلاحا کلاس های درس سنتی از آنها یاد می شود فضاهای لازم به ازای هر دانش آموز ۲ متر مربع بوده است و این درحالی است که اگر چنین کلاسی برای کلاس های آزاد و هنری مورد استفاده قرار گیرد به ازای هر نفر ۵/۴ متر مربع فضا نیاز است.
ارتفاع کلاس های درس باید بین ۷/۲ تا ۴/۳ در نظر گرفته شود و ایجاد هرگونه تراس یا بالکن متصل به کلاس درس ممنوع می باشد همچنین دیواره های کلاس تا ارتفاع ۵/۱ متر لازم است با سنگ پوشیده شود و از ارتفاع ۵/۱ متر به بعد با رنگ های روشن و براق پوشیده شود و همچنین پوششی که در کف کلاس به کار می رود باید غیر قابل نفوذ بوده و لغزنده نباشد که به راحتی قابل شستشو بوده و غیر براق باشد تا از کثیف شدن مداوم آن جلوگیری شود.
ب) کارگاه ها و آزمایشگاه ها: کارگاه و آزمایشگاه جزو لاینفک فضاهای آموزشی است و معمولا فضای آموزشی دارای کارگاه و آزمایشگاه می باشد تا دانش آموزان علاوه بر اینکه به صورت تئوری درس را فرا می گیرند در آزمایشگاه و کارگاه با فرآیند آزمون و خطای دروس آشنا شوند.
کارگاه زبان: در استاندارد های جهانی دو نوع کارگاه زبان انگلیسی مطرح است:
کارگاه L.T: گوش دادن و صحبت کردن
کارگاه L.T.R: گوش دادن صحبت کردن و ضبط کردن
این دو کارگاه در کنار هم فضایی نزدیک به ۸۰ متر نیاز دارد و سرانه هر نفر برای کارگاه و آزمایشگاه ۵/۴ متر مربع است.
از لحاظ نورپردازی کارگاه ها و آزمایشگاه ها در صورتی که نور طبیعی به آنها نرسد اشکالی ندارد اما باید حتما نور مصنوعی برای آنها تامین شده باشد.
بخش رفاهی و خدماتی: در هر فضای آموزشی یکی از قسمت های بسیار مهم جهت ارائه خدمات به دانش آموزان و محصلان بخش رفاهی و خدماتی است که این فضا شامل سرویس ها و تاسیسات بهداشتی – رستوران و سلف غذاخوری – زمین و سالن ورزشی و ... است.
در مورد استقرار چنین فضایی در محیط آموزشی می توان دو موقعیت را لحاظ کرد:
۱- این فضاها قابل دسترسی از راهرو یا فضاهای واسطه باشد.
۲- قابل دسترسی از حیاط مدرسه یا فضای ورودی باشد.
در زیر مشخصات یک سالن چند منظوره ورزشی را که در کنار یک فضای آموزشی لحاظ شده است را نشان می دهد:
نوع مدرسهطول سالنعرض سالنارتفاع سالنپوشش بام سالنپوشش عرض سالن
ابتدایی۲۵ متر۱۵ متر۷/۶ مترسیستم خرپاپارکت یا پلاستیک
راهمایی و دبیرستان۳۱ متر۱۹ متر۷/۶ مترسیستم خرپاپارکت یا پلاستیک
ضوابط طراحی ایمنی پلکان در فضای آموزشی:
برای برقراری ارتباط در ساختمان ها از پله شیب یا رامپ استفاده می گردد.
ضوابطی که در زیر آمده باید در پلکان مدارس و فضاهای آموزش رعایت گردد:
۱- تعداد پله هر پلکان نباید از ۳ پله کمتر باشد (وجود ۱ یا ۲ پله باعث برهم خوردن نظم و تعادل حرکتی در بین افراد می شود و به اصطلاح پله دیک وان دایک ایجاد می گردد.)
۲- برای پلکان پیش از ۳ پله باید نرده طراحی و اجرا شود.
۳- ارتفاع نرده برای بزرگسالان ۹۰ سانتی متر و برای کودکان ۷۵ تا ۸۰ سانتی متر است.
۴- فاصله میان پله و سقف آن نباید از ۲ متر کمتر باشد (این فاصله عمودی اندازه گیری می شود.)
۵- برای تعیین اندازه کف پله و سینه پله در فضاهای آموزشی از فرمول زیر استفاده می شود:
کف پله = t ارتفاع پله = h t+2h = 61&63
نحوه جانمایی فضاها در ساختمان چند طبقه:
۱- فضاهای اداری عموما بهتر است در طبقات اول و دوم قرار گیرند تا عبور و مرور دانش آموزان و به طور کل افرادی که در فضای آموزشی رفت آمد می کنند را مد نظر قرار دهند.
۲- جاگیری کلاس های درس با توجه به پایه تحصیلی متفاوت است در مقطع ابتدایی بهتر است که کلاس ها در طبقات پائین قرار گیرند اما در مقطع راهنمایی و دبیرستان با توجه به سن دانش آموزان پایه های بالاتر در طبقات بالاتر و پایه های پائین تر در طبقات پائین تر قرار می گیرند.
آزمایشگاه و کارگاه ها با توجه به اینکه معمولا دارای وسایل سنگین هستند بهتر است در طبقات پائینی و زیر زمین تعبیه شود.
کتابخانه با توجه به اینکه فضایی است که نیاز به سکوت و دید بیرونی خوبی دارد لازم است در طبقات پائینی قرار گیرد و یا اینکه اگر دید و منظر خوبی رو به ساختمان داریم آن را در بالاترین طبقه و مشرف به منظره طراحی کنیم.
نماز خانه نیز بهتر است در طبقات پائین و نزدیک به حیاط تعبیه شود و سرویس های بهداشتی خارج از فضای آموزشی در حیاط تعبیه شود و همچنین سالن امتحانات و اجتماعات باید در طبقات همکف و زیر زمین و در اولویت دوم در طبقات بالاتر قرار گیرد.
نکته بسیار مهم در طراحی فضاهای آموزشی این است که استفاده از آسانسور در فضای آموزشی به واسطه مسائل ایمنی به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
نور و پنجره در فضای آموزشی:
۱- نور و روشنایی از عوامل بسیار مهم در طراحی هر نوع فضای معماری است.
۲- موقعیت، اندازه، و نوع پنجره تعیین کننده مقدار روشنایی فضا در طراحی فضای آموزشی است. معیار اصلی کیفیت فضای آموزشی نور طبیعی است اما لازم است که نور طبیعی و مصنوعی به طور همزمان استفاده شود و در عین حال جهت کلاس به سمت شمال و جنوب بوده و از ورود اشعه مستقیم خورشید به درون فضا ممانعت به عمل آید.
موارد زیر از جمله اصولی است که باید در طراحی نور و پنجره برای اینگونه فضا ها رعایت شود:
۱- محل نصب پنجره نباید طوری باشد که در موقع باز شدن مزاحمت ایجاد کند.
۲- پنجره هایی که در انتهای راهرو ها کریدور ها و پلکان ها نصب می گردند بایستی از کف دارای ارتفاع ۸۰ سانتی متر بوده و در غیر اینصورت باید دارای نرده چوبی یا فلزی مناسب باشد.
۳- حداقل ابعاد بازشو پنجره باید دارای ۵۰ سانتی متر عرض و ۶۰ سانتی متر ارتفاع بوده باشد.
۴- فضای ما بین دو پنجره در کلاس باید حداقل ممکن باشد تا از ایجاد سایه در وسط کلاس جلوگیری شود.
۵- استفاده از بازتابنده نور در کلاس های درس برای جلوگیری از ورود نور خیره کننده به کلاس مناسب است و باید تعبیه شود.
۶- در تامین هوای تازه کلاس معمولا باید از سیستم های تهویه استفاده شود و باز کردن درب و پنجره کلاس راه حل مناسبی نمی باشد.
۷- در کل برای کلاس های درس به طور کلی پنجره با مساحت ۳۰ تا ۶۰ درصد فضای نما و یا حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد مساحت کلاس مناسب است.
سخن آخر
یک مدرسه موفق در طراحی و عملکرد محیطی باید به صورت یک جامع مشارکتی عمل کند در بسیاری از مدارس که در طراحی یک فضا مانند کلاس درس – کتابخانه و .... بر اساس اصول فرهنگی که مورد پذیرش مردم منطقه است باید عمل شود و در نتیجه حس مشارکت و رغبت بیشتری را در بین استفاده کنندگان بر می انگیزد.







منبع: http://amoozak.org/node/508
 

ahmad1987

عضو جدید
[h=1]ضوابط و استانداردهای کلی طراحی معماری فضاهای آموزشی[/h]




آیین کار ایمنی درهای مدارس
۱ـ درهای فضاهای آموزشی باید طوری نصب شوند که جهت بازشوی آنها به طرف خارج باشد.
۲ ـ در فضای پلکان‌ها حداقل به اندازه یک پاگرد محل نصب در باید تا اولین پله فاصله داشته باشد.
۳ ـ در سالن‌ها بهتر است در خروجی وسط دیوار نصب شود.
۴ ـ در راهروها محل اتصال در باید عقب‌تر از محل عبور باشد تا مانع عبور و مرور نگردد.
۵ ـ در فضای پلکان جهت بازشوی در به سمت دیوار باشد نه پله، به صورتی که مانع عبور و مرور نشده و از عرض پاگرد کاسته نشود.
۶ ـ درها نباید در محلی نصب شوند که در حالت باز مانع و یا مزاحم باشند.
۷ ـ در مدارس باید حتی المقدور از کاربرد درهای شیشه‌ای اجتناب شود و در صورت استفاده از این نوع درها در فضای غیر آموزشی باید با نصب علائم روی آن با مشخص نمودن حاشیه در شیشه‌ای از طریق نصب نوارهایی در پیرامون شیشه با آگاهی دادن به افراد از بروز حوادث جلوگیری شود.
۸ ـ اگر در فضاهای غیر آموزشی مدرسه از درهای بادبزنی که در دو جهت قابل بازشدن هستند، استفاده شود باید قسمتی از آن دارای شیشه باشد تا افرادی که در دو طرف آن در رفت و آمد هستند یکدیگر را رویت و از برخورد جلوگیری شود.ارتفاع شیشه خور از کف برای کودکان ۷۵ سانتیمتر و برای بزرگسالان ۷۵/۱ متر می‌باشد.
۹ ـ در مدارس نباید از درهای بادبزنی دو لنگه مخصوصاً نوع سنگین آن استفاده شود.
۱۰ ـ برای جلوگیری از گیر کردن لبه آستین و یا بند کیف به دستگیره در، دستگیره باید خم شده باشد و یا فاصله آن از سطح از ۳میلیمتر بیشتر نباشد.
۱۱ ـ فاصله دستگیره تا لبه در نباید کمتر از ۵/۷ میلیمتر باشد.
۱۲ ـ درهای قاب فولادی مورد استفاده برای محل‌هایی که بیش از ۱۰۰ نفر متصرف دارد باید فقط دارای یک قفل باشد.
۱۳ ـ درهای کشویی فقط برای فضاهایی مجاز است که متصرفین آن کمتر از ۵۰ نفر باشد و نیروی بازکردن این نوع درها نباید بیش از ۶۷ نیوتن (۷/۶ کیلوگرم) باشد.
۱۴ ـ در رختکن مدارس شبانه‌روزی باید به گونه‌ای باشد که برای کودکان از سمت داخل به راحتی قابل بازشدن باشد.
۱۵ ـ هر اطاق یا فضایی که ظرفیت متصرفین آن بیش از ۵۰ نفر بوده و یا مساحت آن بیش از ۹۳ متر مربع باشد بایستی حداقل دارای دو در خروجی جداگانه باشد که عملاً مجاور یکدیگر قرار می‌گیرند.
۱۶ ـ عرض مفید بازشوی درها نباید کمتر از ۸۱ سانتیمتر باشد. اگر از درهای دو لنگه استفاده شده است عرض مفید بازشوی یک لنگه از آن‌ها نباید کمتر از ۸۱ سانتیمتر باشد.
۱۷ـ عرض مفید درهای تک لنگه‌ای در معابر خروجی نبایستی بیش از ۱۲۲ سانتیمتر باشد.
۱۸ ـ سطح کف دو طرف در باید در یک سطح باشد و این یکسانی سطوح باید حداقل به اندازه عرض لنگه بزرگ‌تر در ادامه داشته باشد.
۱۹ـ هنگام چرخش در به سمت مسیر خروجی باید اجازه دهد که حتی المقدور ۲/۱ عرض خروجی مورد نیاز راهرو یا کریدور باز و بدون مانع باشد. وقتی در کاملاً باز می‌شود برآمدگی و جلو آمدگی در نباید بیش از ۱۸ سانتیمتر از عرض راهرو یا کریدور را مسدود نماید.
۲۰ ـ درهای دوار نباید برای فضاهایی که بیش از ۵۰ نفر بوده تعبیه گردد.
آیین کار ایمنی پنجره‌های مدارس
۱ ـ طرح و ابعاد پنجره نباید طوری باشد که شیشه خور آن دارای سطح بزرگی باشد.
۲ ـ بر حسب طرح در بعضی موارد می‌توان با رعایت مسائل ایمنی در جلوی پنجره‌ها بالکن و یا تراس کم عرض در نظر گرفت.
۳ ـ جهت جلوگیری از سقوط کودکان در طبقات بالاتر می‌توان از حفاظ استفاده نمود.
۴ ـ هر نوع کلاس یا فضای آموزشی با مساحت بیش از ۲۳ متر مربع بایستی حداقل دارای یک پنجره جهت خروج اضطراری یا تهویه باشد.
۵ ـ پنجره‌ها بایستی از داخل و بدون استفاده از وسایل و ابزار قابل بازشدن باشد و حداقل ابعاد بازشوی پنجره بایستی به ترتیب (۵۰ سانتیمتر عرض و ۶۰ سانتیمتر ارتفاع) بوده و سطح بازشوی آن از ۵۳/۰ متر مربع کمتر نباشد.
۶ـ ارتفاع لبه پایین بازشوی پنجره از کف تمام شده نباید بیش از ۱۱۲ سانتیمتر باشد.
۷ ـ فاصله قفل یا وسیله بازکردن پنجره از کف تمام شده نباید بیش از ۱۳۷ سانتیمتر باشد.
۸ ـ در صورتیکه کلاس یا فضای آموزشی دارای یک در باشد که مستقیماً به یک فضای باز ارتباط دارد می‌توان از تعبیه پنجره برای آن صرفنظر نمود.
۹ ـ محل نصب پنجره طوری باشد که در موقع بازشدن ایجاد برخورد مزاحمت نماید.
۱۰ـ پنجره‌هایی که در انتهای راهروها و کریدور و پاگرد پلکان‌ها نصب می‌گردند باید از کف دارای ارتفاع ۸۰ سانتیمتر باشد و در غیر اینصورت تا این ارتفاع (۸۰ سانتیمتر) دارای نرده چوبی و یا فلزی مناسب باشند.
آیین کار ایمنی کریدورها و راهروهای مدارس
۱ـ عرض راهروها در مدارس چهار کلاسه باید ۴/۲ متر باشد و به ازاء هر کلاس بیشتر ۲۰ سانتیمتر به عرض آن اضافه شود.
۲ ـ سطح راهروها برای ۸ تا ۱۵ کلاس ۱۰% تا ۲۷ کلاس ۱۲% و تا ۳۶ کلاس ۱۴% و بیشتر از آن ۱۵% کل سطح زیر بنا.
۳ـ سطح راهروها برای دوره‌های دبیرستان تا ۱۲ کلاس ۱۲% و بیشتر از ۱۲ کلاس ۱۵% کل سطح زیربنا.
۴ ـ راهروهای ارتباطی ساختمان‌ها که در فضای آزاد قرار گرفته باید سرپوشیده باشند، از این راهروهای سر پوشیده می‌توان در فصول سرد و در مواقع بارندگی به عنوان فضای تفریح استفاده می‌شود.
۵ـ چنانچه از بالکن و یا پل ارتباطی بین دو ساختمان به عنوان راهرو استفاده شود، جهت جلوگیری از سقوط باید نرده حفاظتی به ارتفاع حداقل ۸۰/۱ متر از کف راهرو داشته باشد.
۶ ـ فاصله میان نرده‌های موازی نباید بیشتر از ۱۰ سانتیمتر باشد.
ضوابط طراحی ایمنی پلکان
۱ـ تعداد پله‌ها در هر پلکان از سه پله کمتر نباشد. (وجود یک یا دو پله باعث به هم خوردن تعادل حرکتی دانش‌آموزان می‌شود.)
۲ ـ برای پلکانهای با تعداد بیش از سه پله باید دارای نرده محافظ باشد.
۳ ـ در صورتیکه عرض یکسر پلکان بیش از ۳ متر باشد در این صورت بهتر است در وسط نیز دارای نرده باشد.
۴ ـ پلکان‌های رابط مانند پلکان محوطه باز باید دارای نرده حفاظتی باشند.
۵ ـ ارتفاع نرده برای بزرگسالان باید۹۰ سانتی‌متر و برای خردسالان ۷۵ ـ ۸۰ سانتی‌متر باشد.
۶ ـ قطر پروفیل دستگیره پلکان ۳۵ میلی‌متر و فاصله آن از دیوار مجاوز حداقل ۷۰ میلی‌متر باشد.
۷ ـ شیب کف پله نباید از ۲% درصد بیشتر باشد.
۸ ـ در هر پلکان عرض کف‌های پله با هم برابر و نیز ارتفاع سینه‌های پله با هم مساوی باشند.
۹ ـ شیارهای لبه پله در جهت طول پلکان باشد تا باعث خطای چشم نشود.
۱۰ ـ فاصله میان پله و سقف بالای آن نباید از 2 متر کمتر باشد. (این فاصله به طور عمودی اندازه‌گیری می‌شود.)
اصول طراحی ایمنی مدارس در برابر آتش
۱ ـ اصطلاحات
تخلیه خروج: بخشی از راه خروج که بین خروج و معبر عمومی قرار گرفته است.
حریق بند: قسمت‌هایی از بنا شامل دیوار، سقف و کف مقاوم حریق که بتواند در مقابل سوختن تمام بار حریق واقع در فضای مربوط به خود ایستایی و مقاومت کند.
در خودکار بسته شونده: این اصطلاح به درهای حریق یا سایر بازشوها گفته می‌شود که به منظور بسته شدن در یا باز شدن آن به هنگام حریق در اثر واکنش به برخی از محصولات احتراق یا از طریق گرفتن فرمان از محل دیگر است.
دیواردود بند: دیوار یا دیواره‌ای است که راهروی خروج را قطع می‌کند و به یک یا چند در مجهز است. این دیوار باید مانع گسترش آتش و دود باشد.
سطح مخاطره آمیز: فضاهایی از ساختمان که عملکردهایی شامل نگهداری، تهیه و یا کاربرد مواد بسیار قابل احتراق، مواد منفجره، مواد تولید کننده دود و یا گازهای سمی، مواد شیمیایی مضر و مهلک که امکان تولید شعله، انفجار، مسلم یا ایجاد حساسیت داشته باشد را سطوح مخاطره آمیز گویند.
ظرفیت راه خروج: مجموع مقدار عرضی که مجموع راه خروج در تمام طول مسیرها با توجه به بار تصرف با آن اندازه می‌شود در شرایط معمولی حداقل مقدار این عرض ۷۶ سانتیمتر است.
۲ ـ طراحی کلیه راه‌های خروج در ساختمان مدارس می‌بایست به گونه‌ای باشد که اولاً به وضوح قابل رؤیت متصرفان باشد و ثانیاً به طرز آشکاری علامت گذاری شده باشد به طوریکه راه منجر به مکان امن به روشنی قابل دسترسی باشد.
۳ ـ طول مسیر دسترسی به خروجی‌ها باید در روی کف و در طول محور مرکزی راه عبور معمول و از فاصله ۳۰ متر مانده به دورترین نقطه هر فضا تا وسط در خروج اندازه‌گیری شود.
۴ ـ تمام راهروهایی که به عنوان دسترسی خروجی برای تخلیه بیش از ۳۰ نفر در نظر گرفته می‌شوند با کاربرد اجزای سازه‌ای مقاوم باشند و حداقل یک ساعت در مقابل حریق از دیگر بخش‌های ساختمان مجزا باشند و درهایی که به آن‌ها باز می‌شوند حداقل به مدت
۳۰ دقیقه در برابر حریق مقاوم باشند. طرح و نصب این درها باید به گونه‌ای باشد که احتمال نشت دود از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد.
۵ ـ راهروهای دسترسی خروجی باید دارای حداقل ۲۵۰ سانتمتر عرض مفید باشد.
۶ ـ استقرار هر نوع تأسیسات و تجهیزات از قبیل آبخوری، جالباسی و غیره چه به صورت ثابت و چه قابل انتقال در راهروهای دسترسی خروج به شرطی مجاز خواهد بود که عرض مفید راه به کمتر از ۱۸۳ سانتیمتر کاهش نیابد.
۷ ـ در راهروهای دسترسی خروج، هیچ بن بستی نباید دارای طول بیش از ۶ متر باشد.
۸ ـ راهروهای دسترسی به ردیف‌های صندلی باید حداقل ۱۰۷ سانتیمتر عرض مفید داشته باشند مگر آنکه راهرو از یک طرف با دیوار مجاور باشد که در آن صورت عرض مفید آن می‌تواند به حداقل ۹۱ سانتیمترکاهش یابد. راهروهایی که برای دسترسی به حداکثر ۶۰ صندلی در نظر گرفته شوند استثنائاً می‌توانندحداقل ۷۶ سانتیمتر عرض مفید داشته باشند. آرایش و موقعیت راهروها و صندلی در هر حال باید به گونه‌ای باشد که بین هر صندلی و راه حداکثر ۶ صندلی وجود داشته باشد.
۹ ـ طول دسترسی‌های خروج در ساختمان مدارس از هر نقطه بنا نباید از ۴۵ متر بیشتر شود مگر آنکه تمام بنا با شبکه با رنده خودکار تأیید شده محافظت شده باشدکه در آن صورت استثنائاً این طول به ۶۰ متر افزایش می‌یابد.







منبع: http://amoozak.org/node/612
 
بالا