[صنایع دستی چرمی] - دیباچه چرم و استفاده آن

ahoo_fr

عضو جدید
کاربر ممتاز
تاریخچه چرم :

تاریخ چرم به طور کلی با پیشرفت بشر هماهنگ بوده است غارنشینان اولیه چرم را به صورت یکی از سرمایه های اولیه و با ارزش خود می دانستند زمانی که انسانها هنوز تمدن نداشتند چرم نقش مهمی در تاریخ بقاء داشت.

چنانکه از کتیبه داریوش در بیستون بر می آید: « وی متن فرمان خود را بروی اشیاء دیگر از جمله پوست آهو نقش زده و به کشورهای تابعه فرستاده است.»

چینی ها تا پیش از ساختن کاغذ، نوشته های خود را بیشتر به پوست، می نگاشته اند. در اوایل ظهور اسلام، اوراق قرآن مجید را بر پوست آهو کتابت کرده اند این شیوه حتی تا دو قرن پس از ظهور اسلام نیز ادامه داشته است.

پوست ها تا هنگامی که در سلامت بسر می برند بسیار مطلوب و انعطاف پذیرند. اما به محض اینکه در برابر عوامل جوی، محیطی، فیزیکی و بیولوژیکی آسیب ببیند، بخاطر ضعف در پایداری خیلی زود زوال پذیرند ولی اگر تحت شرایط خاص مثل دباغی کردن قرار گیرند حالت پایداری خواهند یافت و بر مقاومتشان افزوده می شود.

با توجه به شواهد موجود می توان ادعا کرد که در ازمنه خیلی دور، حتی از اواخر عصر یخ بندان روش های ساده ای برای ازدیاد نرمی پوستها و جلوگیری از گندیدن آنها متداول بوده است. (مانند دود دادن یا چرب کردن با روغن، جویدن و ... )

هر چند که نمونه های واقعی متعلق به این دوران به علت کم دوام بودن پوست در زمینهای مرطوب بسیار نادرند، از طرفی دیگر در مقبره های خشک و ضد عفونی شده مصرفی نمونه های بسیاری از پوستهای متعلق به دوران ما قبل تاریخ بدست آمده است که همگی به علت خشکیدن ، ترد و شکننده شده و به همین جهت تعیین اینکه بصورت خام یا غیر خام بکار رفته اند مقدور نیست.

کاملاً روشن شده که مصریان قدیم اولین قومی بوده اند که از پوست به منظور تزیین یا موارد دیگر استفاده می کرده اند در مقابر مصری پوست های مرصع شده با ورقه های زر و همچنین طومارهای پوستی بدست آمده است این طومارها پس از تراشیدن و پاک کردن گوشت و چسبیده شده به پوست ،تهیه می شده و سطح نرم و خوشرنگی داشته و می توانسته اند بخوبی مرکب را به خود بگیرند.








دو روش استفاده اولیه پوست :

1- استفاده از آن هنگام شکار، به طوریکه خود را در پشت پوست قرار می دادند .
2- به عنوان پوششی در برابر سرما
در بسیاری از مکانهای ماقبل تاریخ در سراسر ایران از جمله غار بلت در منطقه دریای خزر در شمال ایران و تپه یحیی در جنوب کرمان سنگهای تراشیده شده کشف شد که برای تمیز کردن و آماده سازی پوست حیوانات بکار برده می شد، و هرگز روشن نشده که بشر اولیه چگونه روشی یافت که به وسیله آن روش توانست پوستهای سخت و قابل فساد حیوانات را به چرمی نرم و دباغی شده تبدیل کند.

انواع پوست معمولا به دو دسته تقسیم می شوند :

1- پوستهای سبک : مثل گوسفند-بز-آهو-سمور-بزغاله-روباه
2- پوستهای سنگین : مثل اسب-شتر-گاومیش-گوساله-زرافه

موارد استفاده از پوستهای سبک ( گوسفند ) :

تهیه چرم برای لباس-دمپایی-کالاهای سراجی نظیر کیف-کمربند-قلاده-لگام
تهیه جیر برای کیف ، تهیه آسترهای پشم دار و انواع پوستین .

موارد استفاده از پوستهای سنگین :

بیشتر جهت تهیه چرم برای ( تخته چرم یا تخته پوست )-رویه کفش-رویه مبلمان و انواع مصنوعات چرمی.





انواع پوست مورد مصرف در ایران :

بز و بزغاله- گوسفند-گاو و شتر
پوست سالم و مرغوب چگونه پوستی است ؟
پوست سالم ، پوستی است که به روش صحیح از حیوان جوانده و به روش صحیح دباغی شود و فاقد قسمتهای زائد و اضافی و سوراخ و جای زخم که در زمان حیات حیوان باقیمانده و التیام یافته است ، باشد .

در مورد پوست های سبک ، پوست را در محفظه های مخصوص به مواد چرب کننده آغشته می کردند و با پا لگدمال می کردند تا روغن کاملا جذب پوست شود باعث نرمی و لطافت پوست شود. بعد از این مرحله بوسیله چاقوهای ویژه ای مرحله گوشت گیری از سطح داخل پوست انجام می گرفت .

در قرن 17-18-19 میلادی پوست را با رنگهای طبیعی نظیر (بُغم-بنفش-سماغ)و سایر مواد معدنی نظیر( زنگار-شنجرف-زاج سفید-زاج سیاه ) به رنگهای مشکی و قهوه ای درمی آورند .

در حدود 1500سال پیش از میلاد ایرانیان پوستهای بلند و بدون آستین می پوشیدند که تازیر زانوهایشان می رسید به احتمال زیاد مردم ثروتمند آن زمان از پوست یوزپلنگ و مردم فقیر از پوست گوسفند استفاده می کردند تا قبل از مادها و حتی خود مادها ، لباسهایشان همینطور بود و رسم انداختن پوست روی شانه تا امروز در بین چوپانان کوهستان آذربایجان رواج دارد .

در فاصله سالهای 224 تا 650 بعد از میلاد مسیح دباغان و پوست اندازان تشکیل یک مجموعه ای بنام سندیکا را دادند که افراد این مجموعه جزء طبقه پیشه وران محسوب می شوند و پرداخت پوست یکی از مشاغل مهم آنزمان بوده است و جزء حرفه هایی بود که از پدر به پسر و از استاد به شاگرد انتقال می یافت و سعی می کردند تا بیگانگان به اسرار رموز آنها پی نبرند.





منبع:
http://www.seemorgh.com
 

Similar threads

بالا