[صنایع دستی فلزی] - ملیله کاری

ahoo_fr

عضو جدید
کاربر ممتاز

ملیله کاری چیست ؟

هنر ملیله کاری، محصول کار با طلا و نقره است که بصورت مفتول های باریک در آمده است و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت و هنرمندی ملیله کار با بهره گیری از نگاره های سنتی و طرحهای اسلیمی به هم پیوند و ارتباط یافته است.قدیمی ترین اشیاء باقیمانده از آثار ملیله ایران به روایت اکثر محققان به سالهای 550 تا 330 ق.م تعلق دارد.


آثار به دست آمده در "دورالورپوس" گواه آن است که طی سالهای 330 تا224 ق. م نیز ساخت مصنوعات ملیله در ایران رواج قابل ملاحظه ای داشته است.

خواستگاه هنر ملیله کاری :


ساموئل گرین ویل بنجامین که در حدود سال 1883 میلادی به ایران سفر کرده است در مورد صنعتگری و صنعت در زنجان اطلاعات بیشتری می دهد.زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با خدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله هنوز نام خود را درمیان بهترین های این هنر صنعت دستی حفظ کرده و برای احیای جایگاه قبلی خود تلاش می کند.ملیله کاری که در هزاره اول هجری قمری به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بوده ودر زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان در سایر نقاط کشور نیز رواج یافت.سرویس های چای و شربت خوری،جعبه جواهرات و دسته چاقو عمده ترین دست مایه هنرمندان زنجانی در سال های دوره بعد است که به تدریج بر انواع این دست سازه های زیبا، از جمله زیور آلات افزوده می شود.رونق این هنر و صنعت از دوران سلجوقی آغاز و در دورا صفویه به اوج خود رسید،شهر زنجان بیشترین هنرمند را در این حرفه تربیت و به عرصه هنرهای سنتی تحویل داده است.در زمان قاجار نیز شهر زنجان یکی از شهرهای معتبر کشور محسوب مشد و صنایع دستی این شهر از جمله ملیله کاری آن از رونق بسیاری برخوردار بود.آثار قدیمی ملیله در زنجان به کلی از بین رفته و یا برای استفاده مجدد نقره ذوب شده است و به دلیل عدم وجود موزه در زنجان آثار نقره ای و ملیله کاری مورد حفظ و نگهداری قرار نگرفته است.






تاریخچه ملیله کاری زنجان

درباره تاریخچه ملیله زنجان اطلاعات جامعی در دست نیست اما از دو طریق می توان به قدمت این هنر ارزنده پی برد. اول با نوشته ها و سفرنامه های سیاحانی که به این منطقه سفر کرده و از هنر زیبای ملیله کاری در این منطقه یاد کرده اندو دوم با استفاده از آثار باقی مانده ملیله بسیاراندکی که وجود داشته و اغلب متعلق به دو سده اخیر است.
در کتب تاریخی که اشاراتی درباره زنجان دارند از میان صنایع شهر زنجان بیش از هر چیز از صنعت فلز کاری آن سخن گفته اند از آنجا که ملیله کاری نیز یکی از شاخه های فلزکاری است می توان مسیر حرکت آن را در بطن فلزکاری منطقه جستجو کرد. با توجه به رونق شهر زنجان در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان فلز کاری نیز که از صنایع پیشرفته هر یک از این تمدنهاست، در این منطقه وجود داشته است. سابقه ملیله کاری در زنجان از قرن دهم هجری، به بعد روشن و مشخص است تا آنجا که 'فردریک ریچارد'، مستشرق اروپایی، در سفر نامه خود می نویسد: ' شهر زنجان که شهر کوچکی است نقره، و ملیله کاری این شهر پر زرق و برق است'. ملیله کاری تا قبل از دوره پهلوی، به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بوده، منتهی در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان در سایر نقاط کشور نیز رواج یافت. سرویس های چایخوری و شربت خوری، جعبه جواهرات و دسته چاقو عمده ترین محصولات تولیدی تا این دوران بوده اند.





هنرمندان زنجانی در سال های بعد، به تدریج بر انواع این دست ساخته های های زیبا افزودند، شاید بتوان رونق این هنر صنعت را در زنجان، دوران سلجوقی دانست و همچنین بر اساس آثارباقی مانده از دوره صفوی، این دوره را اوج شکوفایی این هنر دانست. امروزه در زنجان حدود 30 کارگاه ملیله کاری فعال موجود می باشد که استادان ملیله کار این کارگاه ها همگی از شاگردان استاد 'منصور کاظمیان مقدم' است. این استاد گرانقدراز سال 1355 به منظور حفظ و بقای این هنر با همکاری سازمان صنایع دستی زنجان به آموزش ملیله کاری در مرکز آموزش استان اقدام نمودند. دو نفر از شاگردان ایشان به نامهای استاد ((عبدالحمید محرر)) در سال86 محسن یزدانشناس در سال 87 موفق به اخذ مُهر اصالت در این رشته از یونسکو شدند. این مصنوعات دستی به حدی زیبا و ظریف است که امروز نیز زینت بخش موزه ها، مجموعه های هنری خصوصی و منازل افراد متمول در اقصی نقاط عالم است دست مایه هنرمندان ملیله سازی ایرانی، از جمله ره توشه گردشگران خارجی است که در پایان سفر خود به ایران، همراه می برند و به آن افتخار می کنند. با اینحال، گران بودن نقرة، وضعیت نامناسب اقتصادی، نبود رونق بازار، کاهش انگیزه، نبود سرمایه ی مورد نیاز، طاقت فرسا بودن کار و کناره گیری اجباری خبرگان از این حرفه، اجیای جایگاه اولیه ملیله سازی را با مشکل مواجه می سازد. عیار نقره مصرفی در ملیله زنجان، با خلوص9.99 درصد معروف به عیار 100 استفاده می شود و به لحاظ کیفیت ساخت، ملیله اصفهان دارای نقوش بزرگتر نسبت به ملیله زنجان است و غنای ریز نقوش ، زیبایی و ظرافت کار آن با ملیله زنجان برابری نمی کند.












منابع:tebyan-zn.ir
mehrnews.com
http://www.silver-yazdanshenas.com
 

Similar threads

بالا