شناسايي۳۰ آفت خطرناك در جنگل هاي شمال

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
30عامل آفت زا در جنگل هاي شمال شناسايي شد كه گروه وسيعي از درختان رادر برگرفته وبرخي گونه هاي با ارزش نظير «ملچ» و «شب خسب» را به مرز انقراض نزديك كرده است. به گفته كارشناسان با توجه به دستكاري در جنگل ها و مراتع شمال كشور در ۱۰سال اخير، آفات و بيماري هاي مهمي ظهور يافته و خسارت هاي سنگيني وارد كرده است. در جنگل هاي ۱‎/۸ ميليون هكتاري شمال كشور ۸۰گونه درختي و ۵۰گونه درختچه اي وجود دارد و اين جنگل ها نگين جنگل هاي جهان محسوب مي شوند.
يزدانفر آهنگران سرپرست گياه پزشكي اداره كل منابع طبيعي غرب مازندران گفت : مشكلات ناشي از بروز آفات و بيماريها در جنگل زماني شروع مي شود كه انسان در آن وارد مي شود و با اقداماتي همچون برداشت بيش از حد و حذف گونه هاي بومي و بازكردن فضاي جنگل و كاشت گونه هاي غيربومي، تعادل را برهم مي زند.
آهنگران ادامه داد: عوامل مخرب در جنگل، به دو دسته «عوامل غير زنده» نظير وضع نامساعد جوي و به هم خوردن عناصر خاك و «عوامل زنده» تقسيم مي شوند.
وي افزود: از موارد خسارت زايي عوامل غير زنده مي توان به خشكيدگي درختان « كاج الدار» در مرزن آباد اشاره كرد كه بر اثر نامساعد بودن خاك براي اين درخت به وجود آمد. تابستان امسال نيز بر اثر كمبود باران و گرماي شديد، درختان و درختچه هاي زيادي در جنگل هاي شمال، دچار خشكيدگي و خزان زودرس شدند.
به گفته او، برگ خواران، ريشه خواران، چوب خواران، پوست خواران، بذر خواران، جوانه خواران، گل خواران، ميوه خواران، ساقه خواران، طوقه خواران، سرشاخه خواران و شيره خواران، مهمترين گروه هاي آفت زا در جنگل هاي شمال هستند.
به گفته اين مسئول، پروانه برگ خوار زمستانه خالدار، پروانه برگ خوار زمستانه راش، پروانه جوانه خوار بلوط، پروانه جوانه خوار كاج و پروانه هاي ابريشم باف ناجور، تخم انگشتري، دم طلايي، برگ خوار بلوط، برگ خوار داغداغان، چوب خوار فرعي، جوانه خوار و برگ خوار سفيد آمريكايي از آفات مهم سال هاي اخير در جنگل هاي شمال هستند.
سرپرست گياه پزشكي اداره كل منابع طبيعي غرب مازندران ادامه داد: سوسك هاي برگ خوار قهوه اي توسكا، برگ خوارآبي توسكا، برگ خوار نارون(اوجا)، برگ خوار صنوبر، پوست خوار و چوب خوار بلوط از ديگر آفات رايج محسوب مي شوند. آهنگران افزود : ملخ هاي بال كوتاه البرز، بال كوتاه گورخري، برگ خوار شمشادي، كك لور، كرم سفيد ريشه، شپشك سفيد(پنبه اي) راش، سر خرطومي جهنده راش، شپشك سپردارنوئل، كنه هاي تار عنكبوتي و انواع زنبورهاي گال زاي بلوط نيز از جمله آفات جنگل هاي شمال هستند. وي درباره بيماري مهلك «مرگ نارون» درصد زيادي از درختان ملچ جنگل هاي شمال را از بين برده است، يادآور شد: اين بيماري درمان كاملي ندارد و در سفر اخير به روسيه، مشاهده كردم كه در آن كشور نيز شيوع دارد. اين بيماري، درختان اوجا و آزاد را هم مبتلا كرده است.
آهنگران ادامه داد : بر خلاف زمين هاي كشاورزي و باغ ها، در جنگل براي مبارزه با آفات، نمي توان از سم پاشي گسترده استفاده كرد زيرا به محيط زيست آسيب مي رساند.
كارشناس گياه پزشكي اداره كل منابع طبيعي غرب مازندران خاطرنشان كرد: در جنگل هاي شمال از روش هايي همچون تله هاي فروموني جمع آوري و نابود كردن لاروها و مبارزه بيولوژيك استفاده مي شود.
وي در مورد روش تله هاي فروموني توضيح داد : در اين شيوه دستگاه هايي كه بوي جنس ماده آفت زا منتشر مي كند در جنگل كار گذاشته مي شود كه جنس نرآفت را به خود جذب مي كند و در قسمت چسبنده اين دستگاه، گرفتار و كشته مي شوند. آهنگران گفت : گاهي اوقات لاروهاي آفت را با دست جمع مي كنيم و مي كشيم تا به مرحله آفت زايي نرسند، يا اينكه با حرارت آتش، آنها را در مراكز تجمعشان مي كشيم.
ابراهيم عادلي استاد جنگلداري دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات نيز در اين باره گفت : مهار كردن طغيان حشرات، مشكل تر از طغيان قارچ است و هرچه حشره اي تخم گذاري سريع تر و زيادتري داشته باشد، زودتر به مرحله طغيان مي رسد. وي افزود: نمي توان بيماريها و آفات جنگل را ناديده گرفت و بهترين كار براي بهداشت جنگل، پيشگيري است. وي تصريح كرد : كاشت هر گونه گياهي بايد متناسب با وضع آن منطقه باشد و واردات بذر و نهال بايد به خوبي كنترل شود و قرنطينه گياهان جدي گرفته شود.
به گفته عادلي تك كشتي بودن جنگل از عوامل آسيب پذير كردن آن در برابر آفات است و بايد جنگل به صورت آميخته، يعني از گونه هاي گياهي مختلف تشكيل شود.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: يكي از راه هاي مبارزه با آفات، حمايت از دشمنان طبيعي آن آفت است، براي مثال از شكارپرندگان جنگل كه ازآفات تغذيه مي كنند جلوگيري كنيم و براي آنها آشيانه بسازيم. عادلي افزود: مبارزه با آفت، سه مرحله دارد كه مرحله اول آن، شناسايي و مرحله دوم پيش شناسي آفت است و در مرحله سوم نيز با آفت مبارزه مي شود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات اظهار داشت : بايد نحوه زمستان گذراني و زندگي آفت معلوم شود و مشخص گردد كه دائم است يا موقت و آيا وضع بحراني دارد يا نه. وي يادآور شد: وضع و عدد بحراني براي هرآفتي، مخصوص است.براي مثال اگر در هرمتر مربع از خاك جنگل، چهاركرم سفيد ريشه ديده شود، خطرناك است ولي دو عدد، خطرناك نيست. عادلي خاطرنشان كرد: هرچه جنگل جوان ترباشد، آسيب پذيري بيشتري در برابر آفت دارد .
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: خاصيت آب دوستي قارچ باعث گسترش آن به نواحي پايين درخت مي شود و درنتيجه توسعه جمعيت قارچ و ريشه زايي،در انتقال آب، اخلال به وجود مي آيد و درخت بر اثر كم آبي خشك مي شود. وي درباره آثار اقتصادي آفات و بيماريها گفت: اگرآفت، سطح وسيعي را در بر بگيرد، برنامه هاي تهيه شده براي جنگل شناسي و جنگلداري و همچنين قطع و استحصال چوب، مختل مي شود.
عادلي ادامه داد: درگذشته درارتفاعات پايين جنگل هاي شمال، درخت شب خسب زياد ديده مي شد و دامداران پوست آن را مخلوط با خوراك ديگر براي افزايش شير، به گاو مي دادند.
اين استاد دانشگاه اظهارداشت: قطع درختاني نظير بلوط و تك كشتي شدن شب خسب، باعث آسيب پذيري اين درخت دربرابر آفت شد و پايه هاي آن تاحد زيادي از بين رفت. وي درباره روش هاي مبارزه با آفات و بيماريها گفت : راه هاي مختلفي براي مبارزه با آفات و بيماريها در جنگل وجوددارد كه مي توان به روش بيولوژيكي، روش زراعي، روش تلفيقي و روش ميكروبي اشاره كرد.
عادلي خاطرنشان كرد : روش مكانيكي يكي از قديمي ترين روش هاست و در آن، با اقداماتي از جمله ترساندن يا كشتن آفت يا جمع آوري يا تخريب محل زيست، با آن مبارزه مي شود.
به گفته او در سال ۱۸۸۸ميلادي، نخستين مبارزه شيميايي در آلمان آغاز شد و با تركيبات مس و آهك، بعضي از قارچ ها را از بين بردند.
عادلي تصريح كرد: در سال ۱۹۲۱ميلادي، مبارزه شيميايي به صورت سم پاشي با هواپيما انجام شد كه بخصوص درباره آفت هاي جوانه خوار كاج و جوانه خوار بلوط بود و بيشتر از جيوه و مس و آهك استفاده مي شد.
استاد دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تأكيد كرد: اكنون براي بردن آفات از چهار گروه استفاده مي شود. وي توضيح داد:يك گروه ازآنها، شامل باكتري كش ها، حشره كش ها، علف كش هاو موش كش ها است كه اين موادسمي براثر تماس باآفت يا تغذيه شدن، باعث به هم- خوردن ارگانيسم و كاركرد فيزيولوژيك جاندار مي شود.
عادلي گفت : دسته دوم شامل موادي است كه مانع رشد بيماري مي شود و خطر را رفع مي كند، مانند آنتي بيوتيك ها كه براي مبارزه با قارچ ها استفاده مي شود.
گروه سوم موادي هستند كه بر روي سلسله اعصاب و حواس آفت اثر مي كنند و سبب مي شوند آفت ازجنگل رويگردان شود.
چهارمين گروه ازمواد ضدآفت، شامل انواعي از مواد شيميايي است كه به دليل بوي تند و زننده، مانع ورود جانوران به جنگل مي شوند.
وي درباره شرايط تأثير سم گفت:زمان سم پاشي بايد بعد از باران و درهواي گرم و خشك و بدون باد باشد و سم، تاحد مورد نياز، غليظ باشد.
عادلي افزود: البته دما نبايد خيلي زياد باشد و ازنظر زماني، صبح زود و عصر، براي سم پاشي مناسب تراست. استاددانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات ادامه داد : در مبارزه بيولوژيك، از دشمنان طبيعي آفت نظير مار، پرنده، قورباغه و در مبارزه فروموني، از ماده جاذب جنس نر يا ماده در يك محل استفاده مي شود.
وي درباره پروانه ابريشم باف ناجور گفت:اين آفت خطرناك كه گاهي درجنگل هاي شمال طغيان مي كند، در حدود ۵۰۰ميزبان دارد و بسياري از پهن برگان و حتي سوزني برگان مورد حمله اش قرار مي گيرند. عادلي افزود: لاروهاي اين حشره از برگ تغذيه مي كنند و همين دوره از زندگي آن، آسيب زاست كه پس از تخم گذاري در پاييز و دوره خفته زمستاني ،از بهار آغاز مي شود.
كارشناسان مي گويند: در سال هاي اخير در جنگل هاي شمال، ايجاد جوامع دست كاشت كاج هاي وارداتي و نيز توسعه كشت گونه هاي خارجي صنوبر در جلگه وساحل، موجب فعاليت دائم پروانه ابريشم باف ناجور در مناطق جلگه اي شمال شده است.
آنان تصريح كردند : علت اين رويداد، در درجه اول مربوط به اقدامات افراطي گذشته، به ويژه رعايت نكردن شرط سازگاري گونه هاي غيربومي و حساسيت آنها نسبت به ابريشم باف ناجور كه آفت بومي منطقه است و به طور دائم در جنگل هاي شمال زندگي مي كند، است.
هم اكنون اين جنگل هاي مصنوعي واقع در قسمت هاي جلگه اي و دشت تا سواحل درياي خزر، به صورت كانون آفت برگ خوار مزبور، بخصوص در استان گيلان در آمده است.
يوسف گرجي مجري يكي از پژوهشگران مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران نيز درباره آفات درختان جنگل هاي شمال گفت: به جز «مرگ نارون» كه به گونه هاي ملچ و آزاد و اوجا خسارت مي زند، شب خسب نيز آسيب زيادي ديده است.
«يوسف گرجي بحري» افزود: نوعي قارچ بانام علمي fusarium oxysporum در ۴۰ الي ۵۰سال اخير شيوع پيدا كرده و بسياري از درختان شب خسب رااز بين برده است. وي ادامه داد : اين قارچ به ريشه درخت حمله مي كند وآن را خشك مي كند ولي به نظر مي رسد «شب خسب» به تدريج و به طور طبيعي، در برابر اين قارچ مقاومت پيدا كرده است.
گرجي اضافه كرد : آفت ابريشم باف ناجور در دوره لاروي به پهن برگان و سوزني برگان آسيب مي زند و لارو آن، برگ گياه را مي خورد.
پژوهشگر مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران افزود:اين آفت به حالت بحراني در نيامد و در استان گيلان، برروي كاج ديده شد كه خيلي جدي نبود.
به اعتقاد برخي از كارشناسان جنگل ،از آنجا كه در جنگل، برخلاف باغ و مزرعه، به دليل گستردگي سطح و پيچيدگي اكوسيستم، استفاده از روش هاي مبارزه با آفت، محدودتر و مشكل تر است، جنگل را نمي توان و نبايد سم پاشي كلي كرد.بلكه بايد پس از شناخت دقيق آفت، روش يا روش هاي مؤثر و تا حد امكان، كم هزينه و همچنين كم خطر براي طبيعت، انتخاب شود و با دقت اجرا گردد.
بهره گيري از دشمنان طبيعي آفات، از راه هاي غيرمخرب است و باعث تعادل طبيعي در جنگل مي شود.در مواردي همچون بيماري «مرگ نارون» كه هنوز درمان كاملي ندارد، مي توان از روش مبارزه ژنتيك استفاده كرد.
يعني با گرفتن بذراز پايه هايي كه مبتلا به اين آفت نشده و سالم مانده اند، نهال هايي مقاوم توليد و وارد جنگل كرد.
همچنين بايد از اقداماتي كه زمينه ساز طغيان آفت است، خودداري كرد، مانند قطع گسترده بلوط و تنها ماندن شب خسب يا ورود گسترده سوزني برگان غيربومي كه به آفات جنگل هاي شمال مقاوم نيستند. ازسوي ديگر چون پشتوانه هر كارعملي بايد تحقيقي علمي باشد، رابطه مراكز پژوهشي و دانشگاهي با مراكز اجرايي نيازمند تحكيم بيشتر است.
كمبود نيروي متخصص در بخش هاي اجرايي، شناسايي و مبارزه با آفات جنگل را مشكل مي كند.در زمينه شناخت آفات و بيماريها درجنگل هاي شمال،افراد بسيار معدودي اطلاعات كافي و به روز دارند و پژوهشگراني كه خواهان تحقيقات كاربردي باشند، اغلب به دليل دشواري هاي فراوان، ترجيح مي دهند درمحدوده اي كوچك، نظير نهالستان كار كنند كه تفاوت زيادي با جنگل دارد.
 

Similar threads

بالا