چرا برخی اجسام در تاریکی نور می دهند؟ کاورهای شبرنگ که ماموران پلیس یا شهرداری می پوشند بر چه اساسی نور می دهند؟
چرا یک عقرب زیر نور فرابنفش می درخشد؟
چک پولها واقعی را چگونه تشخیس می دهند؟
لامپ مهتابی چگونه نور تولید می کند؟
ساعتهای شب نما.لباسهای شبرنگ. و هرچیزی که در تاریکی از خود نور می دهند همگی به علت رخ دادن پدیده لومینسانس می باشند.
هنگامی که نور به یک جسم برخورد می کند قسمتی از آن جذب شده وباعث افزایش انرژی درونی آن می شوند اما قسمتی دیگر به صورت موج الکترو مغناطیس با طول موج بلندتر توسط جسم تابش می شوند. دراغلب اجسام این طول موج بلند در ناحیه ی فروسرخ قرار دارد به همین خاطر توسط چشم دیده نمی شود. به عنوان مثال سطح زمین درصد زیادی از نور خورشید را به صورت اشعه ی فرو سرخ بازتابش می کند.اما برخی از مواد قسمتی از نور دریافتی را به صورت نور مرئی آزاد می کنند که در این صورت این نور کم در شرایط مناسب به راحتی دیده می شود.
به عبارتی دیگر هر گاه دسته‌اي اشعه نوراني به يك جسم تابيده شود معمولاً قسمتي از آن جذب و تبديل به حرارت مي‌شود. ولي در برخي از كانيها قسمتي از انرژي تبديل به انرژي نوراني با طول موج بزرگتر شده و معمولاً رنگ آن عوض مي‌شود. اين قابليت به نام خاصيت نوردهي يالومينسانس خوانده مي‌شود. (لومی در زبان لاتین به معنی نور می باشد)
برخی از کانی ها و بلور ها دارای این خاصیت می باشند حتما تسبیح های شبرنگ را دیده اید.
عقربهٔ ساعتهای گران قیمت که در آنها فسفر با یک عنصر رادیواکتیو مخلوط شده (مثل رادیوم) که ان عنصر با انتشار اشعه رادیو اکتیو فسفر را مرتبا تحریک می کند.
در شیمی نیز برخی محلولها همین خاصیت را نشان می دهند.
در لامپ مهتابی نیز اشعه فرابنفش ایجاد شده از تحریک گاز پس از برخورد به پودر فلئورسانس روی شیشه تبدیل به نور مرئی می شود.
پديده لومينسانس در اثر تغيير تراز الكترونها در اثر تحريك فيزيكي ايجاد مي‌گردد. برخي از كانيها اگر تحت تأثير نور شديد يا نور ماوراء بنفش و يا مالش شديد قرار گيرند اين خاصيت را از خود بروز مي‌دهند.
پديده لومينسانس به انواع مختلفي تقسيم مي‌شود كه برخي از آنها عبارتند از فلورسانس، فسفرسانس، ترمولومنيلساس و تريبولومنيلساس مي‌باشد.
1- فلورسانس( Fluorescence) : اگر به محض قطع شدن محرك، نوري كه ايجاد مي‌شود از بين برود اصطلاحاً به آن فلورسانس گفته مي‌شود. كانيهاي داراي اين خاصيت در نور فرابنفش تغيير رنگ مي دهند مانند نور ساطع شده از شبرنگ خيابانها براي شناسايي اين خاصيت مي‌توان از لامپهاي تست اسكناس استفاده نمود.
2- فسفرسانس( Phosphorescence) : اگر تا مدتي پس از قطع انرژي اين خاصيت نوردهي تا مدتي باقي بماند به نام فسفرسانس ناميده مي‌شود مانند برخي از ساعتهاي مچي كه خاصيت شبرنگ دارند و در تاريكي نور از خود ساطع مي‌كنند.كاني خالص هيچ‌وقت داراي خاصيت فسفرسانس نيست براي اينكه كاني داراي خاصيت مزبور باشد لازم است كه در آن مقداري ناخالصي كه فسفرزا گفته مي‌شود وجود داشته باشد
3- ترمو لومينسانس(Thermoluminescene) : پديد ه ايي که طي آن برخي كانيها هنگام حرارت دادن به صورت التهابي ، نوراني ديده مي‌شود اين خاصيت در دماي بين 50 تا 100 درجه سانتيگراد در طيف مرئي ديده مي شود و در دماي بالاتر از 450 درجه سانتيگراد خاتمه مي يابد.
4-فتولومینسانس : ( Photoluminescence )اگر لومینسانس بر اثر تحریک کانیها با نورمرئی و یا پرتو فرابنفش پدیدار شود به نام فتولومینسانس نامیده می شود مثل : پیروفیلیت ( Pyrophylite )
5- کاتولومینسانس : ( Cathodoluminescence )اگر عامل محرکه پرتوهای کاتدیک یا پرتوx باشد به نامکاتدولومینسانس خوانده می شود مثل : گیبسیتGibbsite))
6-تریبولومینسانس : (triboluminescence)گاهی پدیده لومینسانس بر اثر ضربه ایجاد میشود که به نام تریبولومینسانس نامیده می شود مثل : کوارتز ( Quartz )
7- الکتولومینسانس : ( Electroluminedcenec )گاهی اثر جریاناتالکتریکی بر لومینسانس موثر است که به آن الکترولومینسانس گفته می شود................
فیزیک اما ساده
چرا یک عقرب زیر نور فرابنفش می درخشد؟
چک پولها واقعی را چگونه تشخیس می دهند؟
لامپ مهتابی چگونه نور تولید می کند؟
.................................................. .................................................. ....
بدن عقربها زیر نور فرابنش مانند یک لامپ روشن نورانی می شود به همین خاطر اگر شما یک لامپ اشعه ی فرا بنفش در اختیار داشته باشید در تاریکی می توانید محل عقربها را به راحتی تشخیص دهید.
ساعتهای شب نما.لباسهای شبرنگ. و هرچیزی که در تاریکی از خود نور می دهند همگی به علت رخ دادن پدیده لومینسانس می باشند.
هنگامی که نور به یک جسم برخورد می کند قسمتی از آن جذب شده وباعث افزایش انرژی درونی آن می شوند اما قسمتی دیگر به صورت موج الکترو مغناطیس با طول موج بلندتر توسط جسم تابش می شوند. دراغلب اجسام این طول موج بلند در ناحیه ی فروسرخ قرار دارد به همین خاطر توسط چشم دیده نمی شود. به عنوان مثال سطح زمین درصد زیادی از نور خورشید را به صورت اشعه ی فرو سرخ بازتابش می کند.اما برخی از مواد قسمتی از نور دریافتی را به صورت نور مرئی آزاد می کنند که در این صورت این نور کم در شرایط مناسب به راحتی دیده می شود.
به عبارتی دیگر هر گاه دسته‌اي اشعه نوراني به يك جسم تابيده شود معمولاً قسمتي از آن جذب و تبديل به حرارت مي‌شود. ولي در برخي از كانيها قسمتي از انرژي تبديل به انرژي نوراني با طول موج بزرگتر شده و معمولاً رنگ آن عوض مي‌شود. اين قابليت به نام خاصيت نوردهي يالومينسانس خوانده مي‌شود. (لومی در زبان لاتین به معنی نور می باشد)
برخی از کانی ها و بلور ها دارای این خاصیت می باشند حتما تسبیح های شبرنگ را دیده اید.
عقربهٔ ساعتهای گران قیمت که در آنها فسفر با یک عنصر رادیواکتیو مخلوط شده (مثل رادیوم) که ان عنصر با انتشار اشعه رادیو اکتیو فسفر را مرتبا تحریک می کند.
در شیمی نیز برخی محلولها همین خاصیت را نشان می دهند.
در لامپ مهتابی نیز اشعه فرابنفش ایجاد شده از تحریک گاز پس از برخورد به پودر فلئورسانس روی شیشه تبدیل به نور مرئی می شود.
پديده لومينسانس در اثر تغيير تراز الكترونها در اثر تحريك فيزيكي ايجاد مي‌گردد. برخي از كانيها اگر تحت تأثير نور شديد يا نور ماوراء بنفش و يا مالش شديد قرار گيرند اين خاصيت را از خود بروز مي‌دهند.
پديده لومينسانس به انواع مختلفي تقسيم مي‌شود كه برخي از آنها عبارتند از فلورسانس، فسفرسانس، ترمولومنيلساس و تريبولومنيلساس مي‌باشد.
1- فلورسانس( Fluorescence) : اگر به محض قطع شدن محرك، نوري كه ايجاد مي‌شود از بين برود اصطلاحاً به آن فلورسانس گفته مي‌شود. كانيهاي داراي اين خاصيت در نور فرابنفش تغيير رنگ مي دهند مانند نور ساطع شده از شبرنگ خيابانها براي شناسايي اين خاصيت مي‌توان از لامپهاي تست اسكناس استفاده نمود.
2- فسفرسانس( Phosphorescence) : اگر تا مدتي پس از قطع انرژي اين خاصيت نوردهي تا مدتي باقي بماند به نام فسفرسانس ناميده مي‌شود مانند برخي از ساعتهاي مچي كه خاصيت شبرنگ دارند و در تاريكي نور از خود ساطع مي‌كنند.كاني خالص هيچ‌وقت داراي خاصيت فسفرسانس نيست براي اينكه كاني داراي خاصيت مزبور باشد لازم است كه در آن مقداري ناخالصي كه فسفرزا گفته مي‌شود وجود داشته باشد
3- ترمو لومينسانس(Thermoluminescene) : پديد ه ايي که طي آن برخي كانيها هنگام حرارت دادن به صورت التهابي ، نوراني ديده مي‌شود اين خاصيت در دماي بين 50 تا 100 درجه سانتيگراد در طيف مرئي ديده مي شود و در دماي بالاتر از 450 درجه سانتيگراد خاتمه مي يابد.
4-فتولومینسانس : ( Photoluminescence )اگر لومینسانس بر اثر تحریک کانیها با نورمرئی و یا پرتو فرابنفش پدیدار شود به نام فتولومینسانس نامیده می شود مثل : پیروفیلیت ( Pyrophylite )
5- کاتولومینسانس : ( Cathodoluminescence )اگر عامل محرکه پرتوهای کاتدیک یا پرتوx باشد به نامکاتدولومینسانس خوانده می شود مثل : گیبسیتGibbsite))
6-تریبولومینسانس : (triboluminescence)گاهی پدیده لومینسانس بر اثر ضربه ایجاد میشود که به نام تریبولومینسانس نامیده می شود مثل : کوارتز ( Quartz )
7- الکتولومینسانس : ( Electroluminedcenec )گاهی اثر جریاناتالکتریکی بر لومینسانس موثر است که به آن الکترولومینسانس گفته می شود................
فیزیک اما ساده