سبزیهای بومی ایران

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار




 
آخرین ویرایش:

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
اول از همه از دوست خوبمون اقای مهندس تشکر میکنم که این تاپیک را به درخواست من زدند.

سلام به دوستان گلم.
خوبین؟
من میخواستم گیاهان و سبزی های بومی مناطق مختلف ایران شناسایی کنم از دوستان و مدیر بخش کشاورزی میخواستم که گیاهان بومی منطقه خودشان را معرفیی کنند.

هر کدام از دوستان اگه امکانش هست بگن کدوم منطقه از چه سبزی استفاده میکنن و روش استفاده ان را بگن و اگر هم عکسی از ش دارن بذارن.
متشکرم
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
مثلا در استان فارس این گیاهان هست
ترشک تول
سیر موک و.............
که به موقع با جمع کردن اطلاعات بیشتر برای شما هم مطالبی میگذارم
ممنون میشم بقیه دوستان هم اطلاعات گیاهی محل خودشون را بذارن
اگه اسم علمی گیاه را هم میدونید یگد
 

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
من که خودم زیاد وارد نیستم ولی پونه وحشی تو بیابونا کنار نهرهای آب دیدم.
خوردنشم فکر کنم آسون باشه، هم بصورت تازه همراه غذا (آی میچسبه، خیلی بوی خوبی میده، هوس کردم) هم خشک شده تو ماست و دوغ ...
 

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
آهان راستی یادم اومد، پنیرک هم زیاد دیدم. البته تا اونجایی که من میدونم مصرف دارویی داره. از گلش بیشتر استفاده میشه.
یه چیز دیگه هم بود تو تاپیک کوهستان گذاشتم خودم نمیشناختم، محمدرضا اسمشو گفت اگه پیداش کردم میام میگم...















.
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
پنیرک جز علفهایی هرزی هست که میتونه مصرف دیگه هم داشته باشه

نمیدونم بشه گفت سبزی بومی یا نه

شیراز هم زیاد هست ولی اینکه کشت بشه برای مصرف اطلاعی ندارم


شیراز اگه کسی بره طرفای جاده کفترک میتونه بیشترین میزان کشت سبزیهارو اونجا ببینه
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز


: گیاه چویل سه پاره با نام علمی Ferulago angulata و نام محلی چندریکی از گیاهان خوراکی خودروی استان و متعلق به خانواده چتریان می باشد.
: گیاه چویل سه پاره، گیاهی پایا، بدون کرک، بلند و به ارتفاع 60 تا 150 سانتیمتر، دارای ساقه ضخیم، ایستاده، منفرد و دارای خطوط طولی یا شیاردار و انشعابات چرخه دار می باشد. خوشه این گیاه گرزنی فشرده و شاخه های گل آذین طویل است.
برگ گیاه چویل سه پاره کمرنگ و متمایل به کبودی، وسیع، پهن دراز، بسیار بریده، بدون کرک یا مختصرا زبر و تقسیمات کامل می باشد که برگهای پایینی به ابعاد 20 تا 30 در 4 تا 30 سانتیمتر و دارای 3 تا 5 بار تقسیمات شانه ای با قطعات انتهای نازک و نخی یا تار مانند، یا خطی ناودانی به ابعاد 5/0 تا 2 در 5/1 تا 30 میلیمتر است.
: گل ریز، متمایل به زرد، تقریبا غیر مشخص، مجتمع در گل آذینهای چتر بصورت گل آذین کلی خوشه گرزن فشرده، طویل و باریک یا بطور تنک یا خوشه مرکب و بدون کرک است و چترهای میوه دار 5 تا 6 پرتو و به طول 5/1 تا 4 سانتیمتر می باشند.
دمگل بطول 3 تا 4 میلمتر، براکته ها سرنیزه ای یا مثلثی - سرنیزه ای بطول 5 تا 8 میلیمتر، تا گلبرگهای بدون کرک یا پوشیده از تار، میوه این گیاه ریکارپ و به بزرگی 6 در 10 تا 12 میلیمتر، بیضی پهن دراز، بدون کرک یا در جوانی کمی زبر، باپرده های نازک تیز، بطول 5/1 تا 5/2 میلیمتر دارای نوارک ترشحی پشتی و 6 نوارک در سطح الصاق می باشد.
: این گیاه را می توان در کردستان، همدان، اراک، لرستان، فارس و قزوین یافت و در استان کرمانشاه نیز در دالاهو، کوه پرآو و کوه شاهو قابل رویش است.
: از قسمت های هوایی این گیاه شامل برگ، ساقه، گل میوه استفاده می شود به این صورت که از برگ و ساقه های آن بعنوان معطر کننده در ظرف محتوی روغن استفاده می کنند و از پودر شده میوه آن بعنوان معطر کننده غذا استفاده می کنند.
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
Allium canadense

Wild onion

گیاهی است چندساله از خانواده
Liliaceae که از طریق بذر و پیاز تکثیر می یابد.ریشه ها به قسمت پیاز متصلند و تار مانند ورشته ای بوده،به پیاز قهوه ای رنگ متصل میشوند.ساقه ها بلند ،ایستاده،نرم و دارای بوی شبیه بوی پیاز،برگها کشیده و باریک و نرم و در قسمت پایه قرار میگیرند.گلها به صورت مجتمع در انتهای ساقه گل دهنده دیده میشوند.اجتماع گلها دایره ای شکل بوده و به رنگ صورتی می باشد. بذرها داخل کپسول تولید میشوند و هر کپسول محتوی3-6 بذر سیاه و گرد میباشد.بذرها دارای زوائد بال مانند در اطراف خود میباشند.


پنیرک هم که افسون جان گفتند به تول معروف هست:
تولَ:
گیاهی است که در فصل زمستان در مزارع می روید بیشتر در قدیم پخته می شده است و به جای یک وعده غذایی کاربرد داشته است ولی هم اکنون بیشتر در درمان سرما خوردگی و سینه درد هر از گاهی مصرف می شود
توله
این گیاه در کنار درختان خرما میروید ودر جاهای خیس
مورد استفاده:سافه وبرگ انرامیشویند وقطعه کرده در اب جوش می ریزندونمک به ان میزنند وبه صورت دوراغ میخورند.تخم توله هم خاصیت دارد.توله وماست مشهوراست.خوردن ان به صورت ضرب المثل درامده "مگراوتوله نخورده ای"درقدیم تخم ان رادرون کوزه ها برای کشت قرار می دادند همچنین درمصارف غذایی ودرمانی نگهداری می کردندکه به ان پنیروک توله می گفتند

دارداصقواصقولل
نام علمی:Malva sylvestris
نام تیره:Malvaceae
نام فارسی: پنیرک صحرایی
نام انگلیسی:Common mallow
گیاهی است دو ساله تا پایا و ندرتا یک ساله، بوسیله بذر تکثیر و انتشار می یابد. گیاه هرز مکان های خشک و آفتابی است. به خاک های غنی از مواد غذایی و غنی از هوموس، لومی و شنی احتیاج دارد.
دوره رویش: بهار تا پاییز
برگ ها کوتیلدونی:قلبی شکل، پایه بلند، لبه پایینی قلبی در قسمت پایه
برگ های شاخه: متناوب، مدور-قلوه ای شکل،لوب دار پنجه ای، 7-3 لوب با چین های بی قاعده، در رگبرگ ها دارای کرک، برگ دم بلند
ساقه: افراشته، راست، منشعب، کرک دار، قسمت پایین ساقه چوبی، بلندی ساقه 120-25 سانتی متر
گل: مجتمع در دسته های 6-2 عددی جانبی، جام گل بلند 5/2-3 سانتی متر، 4-3 برابر درازتر از کاسه گل، عمیقا حاشیه دار، به رنگ ارغوانی با نوارهای طولی تیره
دوره گلدهی: اواخر بهار تا پاییز
مشخصات دانه:گرد با یک شکاف ضعیف، سطح پشتی راست،لبه ها پهن گرد،سطوح جانبی صاف تا برامده،دانه خاکستری قهوه ای با شیارهای ظریف،درازای دانه 6/1-9/1میلی متر، دانه ها به تعداد 9 تا 11 عدد در میوه ای با شکل ظاهری گرد دیسک مانند با یک شکاف که سطح پشتی آن پوشیده از حفره های مشبک و دندانه ای، سطوح جانبی دارای دندانه های صاف تا ضعیف.
مناطق انتشار در ایران:
اطراف تهران، آذربایجان، اراک، فارس، کرمان، ارومیه، اصفهان، تربت حیدریه، بروجرد.
پنیرک گیاهی است یک ساله زمستانه یا دوساله با ساقه های نیمه خوابیده به ارتفاع 50-10 سانتیمتر،برگهای آن دارای دمبرگ طویل و پهنک قلبی شکل به طول 8-2 سانتیمتر بوده و دارای 7-5 لوب غیر واضح است.جام گل گلبرگهای پنیرک پیوسته بوده به رنگ سفید تا صورتی کمرنگ و به درازای دو برابر کاسه گل است.
میوه پنیرک فندقه است که به شکل تیوپ قاچدار (برچه دار) بوده و در مرحله رسیدن باز شده و بذر خود را رها می کند
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
جمع اوری مطالب از سایت هایی زیادی انجام شده که کمی نامرتب هست.

منظورم از گیاهانی هست که به طور خوردو سبز می شوند و ما به عنوان سبزی مصرف میکنیم. و به صورت زراعی هنوز تحت کشت در نیامده اند.

به صروت تیتر وار گیاهان دیگر:
کنگر وحشی، علف آبه، چچم یا چچن، بولاغ اوتی، کاکوتی، بومادران، مرضه کوهی، قازآیاغی، ترشک
در کوهستانهای اطراف اصقول گیاهان دارویی و خوراکی زیادی وجود دارد.از جمله ریواس-نقوتشک-بومادران-کلپوره-گل زرد-سریچ-دم روباه-سیرموک-....که مردم از انها استفاده می کنند.مخصوصا در فصل بهار نقوتشک


بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان از خانواده چتریان است.
بیلهر در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌روید.
بیلهر بومی ایران است و در استانهای فارس- کهگیلویه و بویراحمد-چهار محال و بختیاری-لرستان و کردستان در ارتفاعات رشد می‌کند.مردم بومی به صورت خوراگی همراه با ماست و یا به صورت ترشی این گیاه را مصرف می‌کنند. خواصی شفابخش در درمان بسیاری از بیماری‌ها دارد

گیاهان خوراکی:
بن سهر(لیزک): گیاهی معطر و خوشبو از خانواده پیاز و بیشتر در ارتفاعات سردسیری می روید البته در برخی کوههای گرمسیری نیز این گیاه می روید. بن سهر(لیزک) در پخت پلو وآش استفاده می شود. جوشانده این گیاه برای دفع سنگ کلیه و مثانه نیز مفید می باشد.
کنگر:کنگر گیاهی است که هم مورد استفاده انسان است و هم دام . کنگر را ابتدا با آب می پزند سپس آن را با پیاز یا سیر و روغن و رب سرخ می کنند و بسیار خوشمزه است. این گیاه هم در سردسیر می روید و هم در مناطق گرمسیر.
کاردیم(کارده): گیاهی است از خانواده پیاز وملیر و مورد استعمال آن در نوعی آش است که معمولاًدر هنگام صبح صرف می شود. این گیاه بیشتر در مناطق سردسیر می روید.
سینه کوگ(کبک) : گیاهی است ترش و گرمسیری و آن را به صورت خام مصرف می کنند. وچون مثل سینه کبک است بومیان این نام را برای آن انتخاب کردند.
غارچ(قارچ):بیشتر در مناطق سردسیری می روید و خوراکی است.
پیدن(پونه): گیاهی است معطر و خوشبو که هم در مناطق سردسیر و هم در مناطق گرمسیر می روید و از آن بر روی لبنیاتی مثل ماست و دوغ استفاده می کنند همچنین پونه برای درمان برخی ناراحتی های گوارشی مفید می باشد.
تره: در مناطق سردسیر و گرمسیر یافت می شود و محلی ها گاهی به جای پیاز از آن در غذاها استفاده می کنند.
جاشیر: بیشتر در سردسیر می روید و هم مورد استفاده انسان است و هم دام.
موسیر:سردسیری آن مرغوب تر از نوع گرمسیری است هم استعمال خوراکی دارد و هم دارویی.
بکلو: در مناطق گرمسیری بیشتر دیده می شود این گیاه در کنار چشمه ها و حاشیه رودخانه ها می رویدوخوراکی است.
بیلهر: در ارتفاعات سردسیرمنطقه می روید .گیاهی است وحشی و خوشبو که از دل برف بیرون می آید از بیلهر در ماست ودوغ استفاده می شود و نوعی ترشی نیز از این گیاه ساخته می شود.
گوش بره: در گرمسیر و هنگام بهار می روید و خوراکی است.
توله: درگرمسیر بیشتر می روید و بصورت پخته مورد استعمال خوراکی قرار می گیرد.
بابونه: در گرمسیر بیشتر می روید و هم مصرف خوراکی دارد و هم مورد استعمال دارویی

هلپه
ازگل ان به عنوان دارو استفاده میشود.زرد رنگ است ومزه تلخی دارد.ودر مناطق گرم وسرد قابل رویش است این گیاه اوایل زمستان میروید.از هلپه برای گرما زدگی وازبین بردن انگل مفید است وبرای بیماران دیابتی نیز توصیه شده است

گیاه ترشک گیاه ترشک:


اين گياه در مناطق معتدل كشور ما رويش دارد و از قديم الايام به عنوان يك سبزي مفيد و مؤثر از آن استفاده مي شده است. گرچه در رابطه با مسائل غذايي از آن استفاده هاي فراواني مي شده ؛ ولي اكنون اين استفاده كاهش يافته است و در عوض موارد درماني اين گياه افزايش پيدا كرده و در همه زمينه ها از آن استفاده مي شود و هيچگونه عارضه اي ندارد.


در ميان عشاير مرسوم است كه از دانه هاي اين گياه استفاده مي كنند. طريقه استفاده ي آن هم به اين ترتيب است كه دانه هاي اين گياه را مي كوبند و بعد از مرطوب كردن در محل درد و مفاصل مي گذارند و به عنوان مُسَكن از آن استفاده مي كنند.

گياه ترشك منبع ويتامين C است. بنابراين كساني كه كمبود ويتامين C دارند اين گياه مي تواند براي آنها منبع ويتامين C باشد. علاوه بر آن، اين گياه داراي آهن و فسفر كافي نيز مي باشد.

همچنين اين گياه داروي اشتها آور و تصفيه كننده و هضم كننده بسيار خوبي مي باشد و به خاطر خاصيت تصفيه كنندگي اش براي كساني كه داراي جوشهاي موضعي و پوستي هستند بسيار مفيد خواهد بود.

اين دارو به خاطر داشتن اسيد اكسوليد نبايد زياد و بطور مداوم مورد مصرف قرار گيرد، زيرا براي مثانه و كليه مي تواند مضر باشد. براي استفاده موضعي از اين دارو اگر برگ يا دانه ي له شده، پخته شده يا جوشانده آن روي دملها گذاشته شود به راحتي درمان مي گردد
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
اگر کسی از دوستان اطلاعات بیشتری راجع به هر کدوم از اینها داره ممنون میشم توضیح بدید.
از شمال کسی نیست چون انجا از سبزی زیاد استفاده می کنند که خودرو هم هستند.
متشکرم
 

parrotia persica

عضو جدید
شمال که سبزی زیاد هست هر منطقه هم اسمش فرق داره!
از اونایی که من میشناسم پیاز کوهی یا تره کوهی هم میگن بهش که یه پیاز کوچولوی سفید هم اندازه و همرنگ مروارید داره با یکی دو تا برگ باریک سبز بلند که بعد یه مدت یه ساقه گل دهنده از وسط برگا در میاد با چندتا گل سفید خوشگل انتهاش
هم بصورت خام و هم بصورت کوکو استفاده میشه و در هر 2حالت طعم خیلی مطبوعی داره
فصل در اومدنشم اواخر زمستون و اوایل بهاره که تا اوایل پاییز دیگه تموم میشه
 

parrotia persica

عضو جدید
دلال هم هست که من اسمشو از مازندرانیا شنیدم ولی ندیدم خودشو
یعنی دیدما ولی له شده و قاطی سبزی های دیگه بود :D
دلال رو قاطی ماست میکنن کنار غذا مصرف میشه و طعم خوبی هم داره
 

parrotia persica

عضو جدید
ملیسا یا بادرنج بویه هم هست
در جنگلهای شمال به فرم بوته ای رشد میکنه از خانواده نعنا هست و شبیه نعنا هم هست فقط برگاش در حاشیه دالبریه، همونطور که از اسمش پیداست بوی خوبی داره البته بوش متفاوت از بوی نعناست
برگاشو میچینن خشک میکنن و بعد بعنوان سبزی خشک در غذا مصرف میشه خصوصا در شامی
در مورد فصل رویش والا من اواخر بهار بود یکم چیدم از جنگل
و بیشترم کنار جاده های جنگلی درمیآد، یعنی جاهایی که فضای باز و گپ باشه که نور به اندازه کافی وجود داشته باشه
 
آخرین ویرایش:

صبا68

عضو جدید
کاربر ممتاز
راستی کسی راجع کرفس میدونه که تو کوهستان رشد میکنه اونم اول بهار
 

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
سلام
مقاله ای من در این نوشتم که ای اس ای هست و به زودی چاپ میشود و من لینک دانلود ان را در این قسمت خواهم گذاشت
موفق باشید
 

fgni

متخصص باغبانی
کاربر ممتاز
سلام
مقاله ای من در این نوشتم که ای اس ای هست و به زودی چاپ میشود و من لینک دانلود ان را در این قسمت خواهم گذاشت
موفق باشید

چه لفظ قلم شدي نارون
ممنونم بزار ما هم فيض ببريم
 

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
چه لفظ قلم شدي نارون
ممنونم بزار ما هم فيض ببريم
آره اتفاقا منم میخواستم بگم یه مدتیه خیلی لفظ قلم شده! اما گفتم یه وخت اسپم میشه برا همین دیگه نگفتم!!
یادمه منم پارسال که رفته بودم کنگره یه چند روزی با اساتید و بزرگان نشست و برخواست کرده بودیم تا چند روز لفظ قلم بودم! :D

فکر کنم مریم دیگه خودش جزو اساتید و بزرگان شده باشه :)
 

زهرا فرشید

عضو جدید
کاربر ممتاز
مثلا در استان فارس این گیاهان هست
ترشک تول
سیر موک و.............
که به موقع با جمع کردن اطلاعات بیشتر برای شما هم مطالبی میگذارم
ممنون میشم بقیه دوستان هم اطلاعات گیاهی محل خودشون را بذارن
اگه اسم علمی گیاه را هم میدونید یگد
ترشک هم در همه جای استان بوشهر با بارش باران سبز میشه.
سیرموک هم درنقاط کوهستانی مشرف به استان فارس هست که محلی ها میچینن و مصرف محلی داره.
توله هم که همون پنیرک باشه مصرف خوراکی داره و غذای خاص باش میپزن
 

زهرا فرشید

عضو جدید
کاربر ممتاز
اگر کسی از دوستان اطلاعات بیشتری راجع به هر کدوم از اینها داره ممنون میشم توضیح بدید.
از شمال کسی نیست چون انجا از سبزی زیاد استفاده می کنند که خودرو هم هستند.
متشکرم
گلم کاشکی شما که زحمت کشیدی مطالب رو مرتب و باعکس میزاشتی
 

زهرا فرشید

عضو جدید
کاربر ممتاز
دلال هم هست که من اسمشو از مازندرانیا شنیدم ولی ندیدم خودشو
یعنی دیدما ولی له شده و قاطی سبزی های دیگه بود :D
دلال رو قاطی ماست میکنن کنار غذا مصرف میشه و طعم خوبی هم داره
وای که من عاشق این دلالم با غوره و انار ترش محشرهههههههههه
من یه بار از یه گیلانی پرسیدم گفت دلال شامل پونه و نعناع و چند سبزی بومی همون منطقه هست.
الان دیگه با بسته بندی میفروشن
خیلیییییییییییییییییی خوشمزه است
 

parrotia persica

عضو جدید
بولاغ اوتی هم جزو سبزی های بومی هست که من خیلی دوس دارم
فصل بهار میآد بازار هرجا یکم آب باشه در میآد که اسمش هم از همین خاصیتش گرفته شده، بولاغ به زبان آذری یعنی جوی آب یا جایی که آب هست و اوت هم به معنی علف هست، فارسیشم میشه آبتره
خیلی خوش طعمه و بصورت سبزی خوردن خام استفاده میشه مزش هم شبیه تره تیزک هست

 
آخرین ویرایش:

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
http://www.academicjournals.org/JMPR/PDF/pdf2011/31Dec/Mozafariyan and Haghighi.pdf
با سلام می توانید مقاله ای با همین موضوع همراه با تصاویر از لینک بالا دانلود کنید
 
آخرین ویرایش:

نارون

عضو جدید
کاربر ممتاز
خواهش میکنم نه فارسی به این شکلی که توی این مقاله می بینید نداره
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
اگر کسی از دوستان اطلاعات بیشتری راجع به هر کدوم از اینها داره ممنون میشم توضیح بدید.
از شمال کسی نیست چون انجا از سبزی زیاد استفاده می کنند که خودرو هم هستند.
متشکرم
درسته سبزي هاي خودرو در شمال كشور بيشتر است..
و همچنين در اصفهان.. كه ميش بن سرخ .چاي كوهي رو نام برد.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
پياز يكي از مهم ترين سبزي هاي بومي ايران مي باشد. برخلاف اين كه براي بيشتر رقم هاي دنيا آستانه طول روز و دماي تجمعي براي تشكيل سوخ به طور کامل تعيين شده است اما تاكنون پژوهشي در اين مورد در كشور ما انجام نشده است. به اين منظور پژوهشي در رقم هاي «سفيد بهبهان»، قرمز ايرانشهر»، »كمره اي خمين»، «درچه اصفهان»، «قرمز آذرشهر» و «سفيد قم» در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفي با سه تكرار به مدت يك سال (1386ـ 1385) در دو منطقه بهبهان و كرج اجرا شد. در اين پژوهش سازگاري رقم ها در دو منطقه گفته شده و تاثير شرايط اقليمي متفاوت بر عملكرد و ويژگي هاي كمي و كيفي رقم ها مورد بررسي نيز مطالعه گرديد. در بهبهان بذرها در اوايل آبان ماه در خزانه كشت و در اوايل بهمن ماه نشاءها به زمين اصلي منتقل شدند. تاريخ كاشت بذرها در كرج اواسط اسفند و انتقال نشاءها به زمين اصلي در اواخر ارديبهشت صورت گرفت. تاريخ سوخ دهي به کمک روش نسبت سوخ دهي و مجموع تجمعي دما تخمين زده شد. آستانه طول روز براي سوخ دهي در اين رقم ها از 12 ساعت و 7 دقيقه تا 14 ساعت و 11 دقيقه و دماي تجمعي از 886 تا 2018 درجه روز رشد تعيين گرديد. در بهبهان در رقم «سفيد قم» به علت نبود کمينه طول روز مورد نياز برايسوخ دهي، سوخ تشكيل نگرديد. بر اساس نتايج اين پژوهش رقم هاي «سفيد بهبهان»، «قرمز ايرانشهر»، «كمره اي خمين» و «در چه اصفهان» براي منطقه بهبهان و رقم هاي «سفيد قم»، «قرمز آذرشهر»، «كمره اي خمين» و «درچه اصفهان» براي منطقه كرج مناسب دانسته شد.
 
بالا