[ ساز شناسی ] -سازهای کوبه ای

[mpb]

دایره





دایره، یکی از سازهای کوبه‌ای است. این ساز، شبیه دف است و تفاوت این دو در آن است که دف، معمولاً دارای زنجیرهای کوچکی است که به دیواره چوبین آن نصب شده، همچنین دایره از دف کوچک‌تر است. این خصوصیات صدای این دو را متفاوت می‌کند.
دایره غیر از ایران در کشورهایی همچون افغانستان، آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان و نواحی اویغورنشین چین رواج دارد.
منبع:avadismusic

 

[mpb]

تیمپانی

تیمپانی




تیمپانی سازی از رده سازهای کوبه‌ای و گونه‌ای طبل بزرگ است که از کاسه بزرگی (معمولا از مس) و رویه‌ای از پوست حیوان یا پلاستیک ساخته می‌شود و آن را با چوب‌های طبل مخصوص تیمپانی می‌نوازند. به صورت طبل‌های دوتایی یا پنج تایی در کنار هم نواخته می شودند. این طبل برای اولین بار در قرن ۱۷ همراه با ترومپت به عنوان اولین حضور طبل در ارکستر سمفونی نواخته شد. و در ارکسترهای سمفونیک از میانه قرن نوزدهم رایج شد. یکی از ویژگی‌های آن کوک‌پذیری است. برای کوک آن پوست رویش را کشیده و توسط پیچ‌های تنظیم کننده یا پدال کوک می‌شوند

منبع:avadismusic

 

[mpb]

تنبک

تنبک




تُمبَک (تنبک، دمبک، دنبک یا ضَرب) یکی از سازهای کوبه‌ای ایرانی است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل‌های جام‌شکل محسوب می‌شود که از این خانواده می‌توان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.
بدنه تنبک را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهی هم فلز می‌ساختند، لیکن امروزه از جنس چوب می‌سازند.

منبع:avadismusic

 

[mpb]

دهل

دهل


دُهُل نام یکی از سازهای کوبه ای موسیقی است. دهل طبلی بزرگ و دورویه‌ای که هر دو طرف آن پوستی از گاو یا گاومیش دارد، است. در متن‌های مختلف نام آن، داول، تاول و داوول آمده است.
شکلی از آن به همراه سرنا در مناطق روستایی نواخته می‌شود. نوازنده، دهل را با ریسمانی که از شانه‌ها می‌گذرد به خود آویخته و با دو مضراب مختلف می‌نوازد. برخی گفته‌اند انتهای مضراب دهل، پارچه‌ای گلوله‌ای شکل دارد ولی دهل را از یک طرف با چوب کلفتی به نام چنگال و از یک طرف با چوب باریکتری به نام دیرک نوازند. البته در نواحی جنوبی ایران مانند هرمزگان و اطراف آن دهل را با دو دست می‌نوازند.

منبع:avadismusic

 

[mpb]

دمام

دمام




دَمام، سازیست که درتقسیم‌بندی سازها جزو سازهای کوبه‌ای است با نوسان پوست به صدا در می‌آید و در دسته سازهای کوبه‌ای استوانه‌ای شکل قرار می‌گیرد. دمام بیشتر در جنوب ایران بویژه در برازجان و بوشهر رایج است ازجمله سازهای کوبه‌ای جنوب ایران خصوصا بوشهر دمام است.دمام در مراسم آیینی گوناگون در جنوب ایران کاربرد داشته‌است که از آن جمله می‌توان به سنج و دمام، زار، نیمه‌های دریایی، دم دم سحری و سبالو اشاره کرد .



منبع:avadismusic

 

[mpb]

دف

دف




دف، یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی ایرانی است.
این ساز شبیه به دایره ولی بزرگ‌تر از آن است. چنانکه از کتاب‌های موسیقی و نوشته‌ها و اشعار بر می‌آید، در دوره اسلامی ایران، این ساز برای پشتیبانی از ساز و حفظ وزن به کار می‌رفته و رکن اصلی مجالس عیش و طرب و محافل اهل ذوق و عرفان بوده که قوالان هم با خواندن سرود و ترانه آن را به کار می‌بردند. در قدیم برای آنکه طنین بهتری داشته باشد روی دف پوست آهو می‌کشیدند.
کلاف اصلی دف، بدنه‌ای استوانه‌شکل و کوتاه از جنس چوب است که در یک طرف آن استوانه، پوست حیوانات یا پلاستیک کشیده‌شده‌است. پوست با سریش روی این لبه می‌چسبد و با گل‌میخ محکم می‌شود.


منبع:avadismusic

 

[mpb]

طبلا

طبلا


طبلا نوعی ساز موسیقی از خانواده سازهای کوبه‌ای است که در موسیقی هندوستان نواخته می شود.
طبلا از دو طبل دستی تشکیل شده که در اندازه و آوا متفاوت اند. طبل کوچکتر را “دایان” نامیده و با دست مسلط تر (معمولا راست) مینوازند. طبل بزرگتر “بایان” نام دارد و با دست دیگر نواخته می شود. این طبل صدای بم تری تولید میکند. دایره تیره رنگ میان هر طبل “سیاهی” نام دارد و معمولا از خمیری تیره رنگ ساخته می شود.

منبع:avadismusic

 

[mpb]

طبل

طبل


طبل نوعی ساز موسیقی از خانواده پرکاشن است که در رده سازه‌های کوبه‌ای قرار دارد. طبل تشکیل شده از حداقل یک پوسته، به نام پوسته طبل، که به منظور ایجاد صدا بر روی بدنه آن کشیده شده‌است. طبل یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین سازهای دنیا به شمار می‌رود.
دهانه بدنه که پوسته طبل بر روی آن کشیده می‌شود به طور ثابت دایره می‌باشد، اما شکلِ دیگر قسمت‌های آن بسیار گوناگون است. در موسیقی سنتی غرب، رایج‌ترین شکل آن استوانه است. سر دیگر طبل ممکن است باز باشد و یا روی آن هم پوسته کشیده باشند، که به آن طبل دوسر می‌گویند. معمولاً در بین دو سر این نوع طبل‌ها حفره‌ای ایجاد می‌کنند تا صدا تشدید شود.




منبع:avadismusic

 

[mpb]

مثلث

مثلث




مثلث (ساز) ساز کوبه‌ای است. این ساز یک سه‌ضلعی فلزی است که یک راس آن باز است و با نواختن میلهٔ فلزی دیگری بر روی بدنهٔ آن، صدایی موسیقایی تولید می‌شود. این ساز در ارکستر سمفونیک با دیگر سازهای کوبه‌ای همراهی می‌کند.

منبع:avadismusic

 

[mpb]

ماراکاس

ماراکاس


ماراکاس (جغجغه)(به اسپانیایی: Maracas) نام سازیست که به گفته‌ای ریشه آن از سرخ‌پوستان آمریکا است.
در برخی قبایل، از جغجغه در مراسمی برای دعای باران استفاد می‌شده‌است. در برخی قبایل دیگر و به ویژه در میان قبایل با اعتقادات شمن‌باوری، از جغجغه برای احضار روح نیاکان کمک گرفته می‌شده استدر برخی قبایل، جغجغه یکی از دارایی‌های پرارزش رؤسای قبیله به شمار می‌آمده. این ساز در حال حاضر یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی کلاسیک غربی محسوب می‌گردد.

منبع:avadismusic

 

[BISEI]

مختصری درباره ی سازهای کوبه ای غیر ایرانی
بانگو(bongo)
بانگو زاده کوبا است و همواره در موسیقی سان ، در میانه ی سال های 1800 ، بکار برده شده است .
سبک سان ، ترکیبی از موسیقی آفریقایی و اسپانیایی برگرفته از بخش شرقی کوباست . امروزه بانگو یکی از نامی ترین سازهای کوبه ای لاتین به شمار میرود و می توان صدای آن را در همی سبک های موسیقی پیدا کرد . ضمنا این ساز در ایران به نام بینگو و بانگو معروف است.

​

کنگا (congo)
ساز کنگا تا میزان زیادی ، رایج ترین ساز دستی کاربردی در موسیقی مردمی به شمار می آید . ریشه کنگا از کنگوی آفریقا است ، اما ساز خمره ای شکلی که پیش از این می دیدید در واقع سازی کوبایی که از دل نواهای محلی و بومی بیرون آمده ، کنگاها را میتوان در موسیقی جاز ، راک ، بلوز ، آراندبی ، و ورگا دید .کنگا در واقع در برگیرنده سه ساز است : کوینتو ، سی گاندو یا کنگا و تومبا یا تومبادورا (اگر کنگا چهار تیکه باشد کوچکترین خانواده کنگا "ری کوینتو" نام دارد) . ضمنا به کل این ساز در ایران تومبا میگویند.

​

جیمبه (djembe)
جیمبه ساز کوبه ای - آفریقایی جامی شکل است که ریشه اصلی همه سازهای کوبه ای بشمار می آید . این ساز با ظاهر قبیله ای ، صدای پر معنی و بلند و نواختن راحت و آسانش ، تبدیل به یکی از دوست داشتنی ترین سازهای دنیا شده است. کوک سفت جیمبه ، و پوست نازک دهانه ، به اندازه زیادی بر صدای پر معنی ساز ، تاثیر می گذارد .

​

آشیکو (ashiko)
آشیکو سازی است از آن آفریقای غربی و مانند جیمبی ، دارای دهانه ای است نازک با پوست بز و به سبب سفت بودن دهانه ، به سختی کوک می شود . اگرچه آشیکو از لحاظ شکل و شمایل با جیمبه تفاوت های بسیاری دارد ، اما صدایی همانند تولید می کند . بیشتر مردم ، آشیکو را برادر کوچک جیمبه می دانند . صدای آن همانند است، اما گستردگی صدا و توانایی اجرای صدای بم جیمبه را ندارد.




ودو (udu)
اودو ، سازی است با اندامی خنده دار و جز اندک سازهای کوبه ای است که دهانه ( یا پوست) ندارد ، ولی میتوان با ضربه زدن به روی آن ، تولید صدا کرد . به جای آن کل بدنه ساز برای ضربه زدن ، تولید صدا و در یک کلام ، نواختن بکار برده می شوند .
اودو از نیجریه می آید و بر پایه افسانه ها و داستان ها از گلدانی گرفته شده است که به گونه اتفاقی ، دارای سوراخی در کنار خود بوده است . این سوراخ ، گلدان را برای نگهداری چیزهای گوناگون ، بی مصرف می ساخت . دارندگان این گلدان ، مانند افرادی که احساس ریتمیک بالایی دارند ، همان کاری را انجام دادند که هر شخص دیگری در این شرایط انجام می داد.اودو صدایی بی همتا تولید می کند : از صدای زنگ گرفته تا صدای بم کم رنگ و ضعیف.
ضمنا در بندر و بخشي از هندوستان و بلوچستان هم استفاده ميشه
كه تو بندر به نام جهله و در سه سايز جمالي ( باس ) جهله ( ميد ) گلوك ( هاي ) استفاده ميشه. در گروهای سنتی کار هم از خمره(مثل اودو) استفاده می کنند .

​

​