ساختمان خاک

افشین باتمانی

متخصص کشاورزی
کاربر ممتاز
:warn:
[FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]اهمیت ساختمان خاک
[/FONT]
[FONT=&quot]
[/FONT]


[FONT=&quot]بر کسی پوشیده نیست که وضعیت ساختمان خاک و ارزیابی آن یکی از موثرترین عوامل فیزیکی در حاصلخیزی خاک است. و در عملیات حاصلخیزی و ارتقاء خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

[/FONT]


[FONT=&quot]ساختمان خاک به طور ساده به وضعیت قرارگیری خاکدانه ها و ذرات منعقده در خاک اطلاق میشود.

[/FONT]


[FONT=&quot]ساختمان خاک سایر خصوصیات خاک مانند تهویه، نفوذپذیری آب،ظرفیت نگهداری آب و هوا، بیلان حرارتی، کیفیت جذب ، دسترسی و انتقال عناصر و توسعه ریشه را متاثر میسازد.از این گذشته خود این عواملی که ذکر شد در فعالیتهای بیولوژیک خاک بسیار تاثیر گذارند.

[/FONT]


[FONT=&quot]امروزه تاثیر ساختمان خاک نسبت به گذشته در حاصلخیزی خاک بیشتر است.چراکه باتوجه به مصرف کودهای شیمیایی و آلی، خاک فقط بستر حمل مواد غذایی نیست بلکه بجز آن، حامل و ناقل کودها هم محسوب میشود.

[/FONT]


[FONT=&quot]ازآنجایی که وضعیت قرارگیری ذرات و خاکدانه های ریز و درشت انعقادی در خاک چه بصورت طبیعی و چه بصورت فعالیتهای زراعی بشر قابل تغییر هستند.پس چه بهتر شرایطی را ایجاد کنیم که در آن بهترین ساختمان خاک را برای بازدهی بیشتر عملیات زراعی فراهم کنیم.

[/FONT]


[FONT=&quot]تجربه نشان داده در غالب موارد زمانی که بتوانیم نوعی پروزیته را که در آن نسبت منافذ ریز و درشت و متوسط خاک یکسان باشند ایجاد کنیم نتیجه بهتری خواهیم گرفت.این وضعیت در ساختمان اسفنجی معمولا مهیا میشود.[/FONT]


[FONT=&quot]از آنجایی که خاک یک محیط مرکب و بسیار پیچیده است هر گونه تغییر در هر کدام از خصوصیات آن ناگزیر بر روی سایر عوامل خاک تاثیر گذار است.بنابراین اصلاح وضعیت ساختمانی خاک و دستیابی به بهترین ساختمان کار پیچیده ای است.ونیازمند برنامه ریزی دقیق و کاملا مهندسی مبتنی بر تجارب عملی و علمی خواهد بود
:gol:
[/FONT]
 

افشین باتمانی

متخصص کشاورزی
کاربر ممتاز
ساختمان خاک(2)- شخم

ساختمان خاک(2)- شخم

:warn:
[FONT=&quot]شخم[/FONT] و ساختمان خاک

[FONT=&quot]بر اساس اطلاعات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیک خاک و در نظر گیری نوع گیاه کشت شونده, زمان و شرایط اقلیمی منطقه ، وسیله و عمق مناسب را برای کشت تعیین میکنیم[/FONT][FONT=&quot].

[/FONT]


[FONT=&quot]زمان مناسب شخم با توجه به ویژگیهای گیاه و خاک و نیز اقلیم منطقه تعیین میشود.

[/FONT]


[FONT=&quot]همانطور که میدانید یکی از مهمترین عوامل در موفقیت یک شخم مناسب انجام عملیات شخم در رطوبت مناسب است.ورود دام و ماشین آلات در رطوبت نامناسب به ویژه در رطوبتهای بالا خاک را فشرده کرده باعث کاهش منافذ و نفوذپذیری خاک میشود.اصولا ساخت یک ساختمان کارآمد در رطوبت بالا و رطوبت کم ممکن نیست. و رطوبت مصطلح"گاورو" بیانگر آن رطوبتی است که میتوان ماشین الات را وارد زمین کرد وبا رعایت اصول مهندسی به ساختمان مناسب رسید.

[/FONT]


[FONT=&quot]درخاکهای سنگین رطوبت در محدوده ی [/FONT][FONT=&quot]PF=3.5[/FONT][FONT=&quot] و در خاکهای سبک در محدوده[/FONT][FONT=&quot]PF=2.5-2.8[/FONT][FONT=&quot] تقریبا گویای رطوبت گاورو است.

[/FONT]


[FONT=&quot]تخلخل خاک شدیدا تحت تاثیر عملیات شخم بوده و معیاری ازیک ساختمان مناسب است.بنابراین در عملکرد محصول بسیار تاثیر خواهد داشت

[/FONT]


[FONT=&quot]معمولا تخلخل در خاکی ایده آل که اصولی شخم شده باید در حدود50-55%باشد در این حالت حدودا وزن مخصوص ظاهری[/FONT][FONT=&quot]1.2[/FONT][FONT=&quot] خواهد بود.در خاکهای سنگین وقتی در شرایط خیس شخم انجام میشود و اصول شخمزنی در آن رعایت نمیشود وضعیت نامناسب شده و تخلخل حدودا35% میشود. در این حالت حدودا وزن مخصوص ظاهری[/FONT][FONT=&quot]1.7[/FONT][FONT=&quot] خواهد بود.[/FONT]
[FONT=&quot]البته دستیابی به این نسبتها بجز رطوبت و شخم صحیح به عواملی مانند بافت خاک و مقدار مواد آلی هم بستگی دارد.به طور کلی در شرایط عادی و در یک شخم اصولی در بیشتر خاکها تخلخل را در محدوده 45% (حدودا وزن مخصوص ظاهری[/FONT][FONT=&quot]1.5[/FONT][FONT=&quot]-[/FONT][FONT=&quot]1.45[/FONT][FONT=&quot]خواهد بود) میرسانیم

[/FONT]


[FONT=&quot]نکته قابل توجه دیگری در مورد ساختمان خاک و عملیات شخم زنی ، عمق شخم است.

[/FONT]


[FONT=&quot]بنا به دلایل مختلف مانند فرصت تهویه و وجود مواد آلی ، لایه های سطحی، بیشتر در عملیات زراعی مفید واقع میشوند.میچرلیخ اثبات کرد که افزایش عمق این لایه زراعی همانند افزایش سایر فاکتورهای حاصلخیز کننده، عملکرد محصول را می افزاید.بنابر این در یک مدیریت صحیح و مهندسی اصولی باید سعی کرد هر سال مقداری بر عمق این لایه افزود.

[/FONT]


[FONT=&quot]به طور ساده و خلاصه باید گفت باید سعی کرد عمق تهویه و نفوذ پذیری و مقدار مواد آلی و از همه مهمتر فعالیتهای گسترده ی میکروارگانیسمی را به عمق بیشتری از خاک سرایت داد.بااین کار در واقع به طور موازی ساختمان سازی دانه های خاک را به اعماق هم تسری میدهیم.

[/FONT]


[FONT=&quot]در یک مهندسی کارآمد سعی میشود که عمق لایه خاک زراعی تا حد امکان افزایش بیابد.و زمین را برای هر نوع کشتی همواره آماده نگهداشت.چراکه برخی محصولات در عمق کم فعالیت ریشه ای دارند(عمق0تا30سانتی)، برخی در عمق متوسط(0تا60سانتی) و برخی نیاز به فعالیت در عمق دارند(تا100سانتی)...بنابراین لازم است عمق لایه خاک حاصلخیز و دارای ساختمان مناسب را افزایش دهیم[/FONT]
:gol:
 

افشین باتمانی

متخصص کشاورزی
کاربر ممتاز
ساختمان خاک(3)- کود دهی

ساختمان خاک(3)- کود دهی

:warn:
[FONT=&quot] کوددهی و ساختمان خاک[/FONT]

[FONT=&quot]بی شک استفاده از مواد و کودهای آلی به هرشکلی علاوه بر ارتقاء جنبه های شیمیایی خاک در ابعاد فیزیک خاک هم بسیار مهم است..افزایش قدرت نفوذپذیری و نیزفعالیتهای بیولوژیکی در خاکهای سنگین و همچنین افزایش قدرت اتصال بین خاکدانه ها در خاکهای سبک از مزایای استفاده از مواد و یا بهتر بگوییم کودهای آلی است. بطور کلی باید پذیرفت که بدون فعالیتهای بیولوژیک مستمر میکروارگانیسمهای خاک و تشکیل مواد هومینی و هوموس (انواع ترکیبات آلی) دستیابی به ساختمان کارآمد غیرممکن است.

[/FONT]


[FONT=&quot]ساختمان خاک مستقیم و هم غیر مستقیم در دسترسی و بازده جذبی کودهای شیمیایی و عناصر معدنی توسط گیاه موثراست[/FONT][FONT=&quot].[/FONT]


[FONT=&quot]در خاکهای متراکم و کمتر نفوذپذیر بنا به دلایل عدیده عرضه و هدایت موادغذایی محلول به گیاه مختل است.و یا در خاکهای سنگین به دلیل افزایش سهم آب هیگروسکوپیک علاوه بر دسترسی ناقص به آب فرایندهای فیزیکی وشیمیایی تبادل کاتیونی بین کلوئیدهای خاک و ریشه گیاهان دچار اختلال میشود. از این رو بازدهی اقتصادی استفاده از کودهای شیمیایی در خاکهای سنگین کمتر است.در مواردی که جذب و انتقال عناصر با میزان هوا یا آب موجود در خاک ارتباط مستقیمی وجود دارد مانند فسفاتها و ترکیبات ازت و آهن، با کاهش کیفیت ساختمان خاک جذب عناصر بیشتر مختل میشود.در مواردی هم خشکی و خیسی متناوب خاک ضمن تخریب ساختمان خاک به تدریج از قابلیت دسترسی عناصر غذایی می کاهد.(مانند پتاسیم)

[/FONT]


[FONT=&quot]بی تردید مصرف کودهای شیمیایی در کیفیت ساختمان خاک موثر است.در حقیقت استفاده از کودهای شیمیایی بدون مطالعه اثر آن بر روی ساختمان خاک کاری غیر اصولی است.در خاکهای سنگین که درصد زیادی از رسها از رسهای قابل اتساع هستندمصرف کودهایی که بونهای تک ظرفیتی ایجاد میکنند. مانند آمونیوم و پتاسیم(و سدیم که گاهی در خاکهای اسدی مصرف دارد) باید با احتیاط صورت گیرد.

[/FONT]


[FONT=&quot]در خاکهای سنگین که بنا به دلایلی مانند آفتابگیر بودن مدام لایه های سطحی آنها در حال خشک و خیس شدن متناوب است مصرف کودهای شیمیایی ازته مانند اوره خاکدانه ها را تخریب کرده و موجبات افزایش تراکم خاک را مهیا میکنند.

[/FONT]


[FONT=&quot]برای کاهش اثرات مقدار و نوع کودهای شیمیایی بر روی خاکدانه ها آزمایشات وتجربه نشان داده است مصرف توام کودهای شیمیایی و آلی بسیار کارآمد است.[/FONT]
:gol:
 

افشین باتمانی

متخصص کشاورزی
کاربر ممتاز
ساختمان خاک(4)- رویش گیاهان

ساختمان خاک(4)- رویش گیاهان

:warn:
[FONT=&quot]رویش گیاهان و ساختمان خاک[/FONT]

[FONT=&quot]در خاکهایی که شرایط ساختمان خاک به گونه ای است که با خیسی دراز مدت، ساختمان تضعیف میشود فعالیتهای تنفسی و بیولوژیک مختل میشود و در مواردی که ساختمان خاک به گونه ای است که قادر به نگهداری رطوبت کافی برای مدت زیادی در خاک نیست با افزایش هوای خاک کمبود آب گیاه را آزار میدهد..

[/FONT]


[FONT=&quot]در خاکهای سنگین و فشرده هم توسعه ریشه مختل میشود و در مواردی مشاهده شده که ریشه گندم بدون افشان شدن رشد محدودی داشته است.درمواردی به علت تراکم بالای خاک ریشه ها بصورت افقی رشد داشته اند.[/FONT]

[FONT=&quot]همانند سایر فاکتورهای حاصلخیزکننده خاک واکنش گیاهان مختلف به کیفیت توسعه ریشه متفاوت است.ذرت ، چغندر و سیب زمینی(گیاهان غده ای داخل زمین) بیشتر به کیفیت ساختمان خاک و غیر متراکم بودن آن وابستگی دارند.از طرفی گندم و یونجه به ساختمان خاک توقع کمتری نشان میدهند.بنابراین در هنگام انتخاب نوع کشت و تشخیص مناسب بودن یک خاک برای کشت خاص، توجه به کیفیت ساختمان خاک بسیار مهم است.[/FONT]
[FONT=&quot]در سیستمهای تک کشتی که مدام یک رویه و روند در عملیات بسترسازی مانند شخم صورت میگیرد در کنار معدنی شدن سریعتر مواد آلی خطرکاهش کیفیت و مقاومت خاکدانه ها و در نهایت تخریب ساختمان خاک بسیار جدی تر است.بهتر است در تناوب زراعی به گونه ای عمل کرد که همواره مواد آلی در خاک باقی بماند.در این میان استفاده از گیاهانی که در بهبود ساختمان خاک نقش دارند مانند یونجه، شبدر و گرامینه های مخلوط با شبدر موثر است.(افزایش بقایای گیاهی در خاک) [/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]
:gol:
 

Similar threads

بالا